واژگان کلیدی:  کارآفرینی، گردشگری، تعاونی

                                                                           

 

                                                          

                                                                 فهرست مطالب

   عنوان                                                                                                                                   صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه 1

1-2- بیان مسئله 2

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش 8

1-4- اهداف تحقیق 10

1-5- سئوالات تحقیق 10

1-6- تعاریف کلیدی 11

1-6-1- کارآفرینی 11

1-6-2- گردشگری 11

1-6-3- تعاونی 12

 

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه 13

2-2- کارآفرینی و توسعه کارآفرینی 14

2-2-1- اهمیت کارآفرینی 14

2-2-2- کارآفرینی و توسعه 15

2-2-3- تعریف کارآفرین 16

2-2-4- کارآفرینی 20

2-2-5- انواع کارآفرینی 24

2-2-6- توسعه کارآفرینی 24

2-2-7- عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی 25

2-2-8- نقش دولت در ارتقاء کارآفرینی 32

2-3- گردشگری و توسعه کارآفرینی در گردشگری 37

2-3-1- تعریف گردشگری 37

2-3-2- جاذبه های گردشگری 39

2-3-3- گونه های گردشگری 40

2-3-4- تاریخچه گردشگری 40

2-3-5- اهمیت گردشگری در توسعه کشورها 42

2-3-6- جایگاه کارآفرینی در گردشگری 45

2-3-7- تأثیر کارآفرینی در چرخه عمر محصولات گردشگری 48

2-3-8- عوامل مرتبط بر توسعه فرصت های کارآفرینی در گردشگری 51

2-4- تعاونی و اهمیت آن در گردشگری 54

2-4-1- مفهوم تعاون و تعاونی 54

2-4-2- تعاونی های گردشگری 55

2-4-3- اهداف تعاونی های توریستی 57

2-4-4- انواع تعاونی گردشگری 58

2-4-5- مروری بر مطالعات بهینه کاوی انجام شده در خصوص تعاونی های گردشگری 59

2-5- مروری بر مطالعات پیشین 65

2-5-1- مروری بر مطالعات خارجی 65

2-5-2- مروری بر مطالعات داخلی 67

   

 

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- روش پژوهش 73

3-2- جامعه و نمونه آماری پژوهش 73

3-3- مراحل و طرح کار 73

3-3-1- طراحی ابزار پژوهش(پرسشنامه) 74

3-3-2- بررسی روایی پژوهش 74

3-3-3- بررسی پایایی پژوهش 74

3-3-4- تجزیه و تحلیل داده ها 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1 – مقدمه                                                                                                                                  77 

4-2- تجزیه و تحلیل  داده ها 78

4-2-1- تشریح ویژگی آمار توصیفی پاسخگویان به پرسشنامه 78

4-2-2- نتایج آزمون فریدمن برای پاسخ به سئوال اول 81

4-2-3- نتایج آمار توصیفی داده ها برای پاسخ به سئوال دوم 85

4-2-4-بررسی اولویت عوامل مرتبط بر توسعه کارآفرینی برای  پاسخگویی                                                          به سئوال سوم                                                                                                                               94

4-3- جمع بندی نتایج تجزیه و تحلیل داده ها 95

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه 97

5-2- نتایج و دستاوردهای پژوهش 97

5-2-1-  پاسخ به سئوال اول تحقیق 98

5-2-2- پاسخ به سئوال دوم تحقیحق 102

5-2-3- پاسخ به سئوال سوم تحقیق 104

5-2-4- مقایسه دستاوردهای تحقیق با مطالعات مشابه 105

5-3- نتیجه گیری 107

منابع و ماخذ

   پیوست­ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                          فهرست جدول­ها

   

 عنوان                                                                                                                                 صفحه                        

 

جدول 2-1: تعاربف کارآفرینی بر حسب سیر زمانی و بعد تأکیدی 23

جدول 2-2:  نگرش به توسعه ی کارآفرینی و شاخصهای سنجش آن 30

جدول 2-3: نقش کارآفرینی در مراحل چرخه عمر مقصد 50

جدول 2- 4: عوامل مرتبط در به وجود آوردن فرصت های کارآفرینی در گردشگری 53

جدول 2- 5: جمع بندی تجارب تعاونیهای گردشگری در کشورهای منتخب 60

جدول 3-1: نتایج آزمون آلفای کرونباخ 75

جدول 4-1-  نتایج آزمون فریدمن پرسشنامه 82

جدول 4-2-  نتایج جدول آزمون فریدمن 82

جدول4-3: نتایج توصیفی داده های تحقیق در خصوص عوامل مرتبط بر توسعه کارآفرینی 87

جدول 4-4: نتایج آزمون T تک نمونه ای 88

جدول 4-5-  نتایج آزمون فریدمن جهت عوامل اصلی مرتبط بر توسعه کارآفرینی در تعاونی های گردشگری 94

جدول 4-6-  نتایج جدول آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل اصلی مرتبط بر توسعه کارآفرینی 95

جدول 5-1-  مؤلفه های مرتبط بر توسعه کارآفرینی در تعاونی های گردشگری 99

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                       فهرست اشکال و نمودارها

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

شکل 2-1 : شمای کلی از فضای کارآفرینی 29

شکل 2-2: نمودار مراحل چرخه عمر مقصد گردشگری 49

شکل 2-3: عوامل مرتبط بر توسعه کارآفرینی گردشگری 52

شکل 2-4: مدل مفهومی تحقیق 72

نمودار 4-1- توزیع جنسیت پاسخ دهندگان (نمونه آماری) 78

نمودار 4-2: توزیع سنی پاسخ دهندگان (نمونه آماری) 79

نمودار4-3- توزیع تحصیلی پاسخ دهندگان (نمونه آماری) 80

نمودار4-4- توزیع تجربه کاری پاسخ دهندگان  (نمونه آماری) 81

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه
امروزه همه کشورهای جهان به عنوان‏ یک اصل و شاخص توسعه،سعی در افزایش درآمد ملی دارند و برای نیل به‏ این هدف مهم نیز از راهکارهای گوناگون‏ و متعددی با مدیریت کارآمد و تدبیر و هوشمندی سود می‏جویند.یکی از شناخته شده‏ترین و محبوب ترین این‏ راهکارها در نزد مسؤولان و دولت‏ها، صنعت گردشگری است.

بسیاری از کشورها، از راه توسعه و گسترش صنعت گردشگری و جذب‏ گردشگران داخلی و خارجی موفق‏ شده‏اند، درآمدهای فراوانی به دست‏ آورند و نیز کشور خودشان را به مردم‏ جهان بشناسانند. به‏طوری که حتی درآمد بعضی از کشورها، تنها از راه صنعت‏ گردشگری تأمین می‏شود.برای مثال‏ کشورهای اسکاندیناوی،ترکیه، تایلند، چین و ژاپن و فرانسه از راه جلب‏ گردشگران خارجی درآمد فراوانی بدست‏ می‏آورند و در این کشورها مقادیر قابل‏ توجهی از درآمد ملی از همین راه تأمین‏ می‏گردد.

تعاونی­های گردشگری به عنوان‏ تشکل­های غیردولتی در بسیاری از کشورها نقش خود را در توسعه گردشگری به‏ خوبی ایفا کرده‏اند. این تعاونی ها کلیه‏ مراحل گردشگری مشتمل بر تبلیغات، پذیرش، راهنمایی، اسکان، مسافرت و… مرتبط با گردشگران را به خوبی‏ ساماندهی و برگزار می‏کنند.

از طرف دیگر امروزه بر نقش مؤثر کارآفرینی در توسعه ی اقتصادی بسیار تأکید می­شود.  با توجه به اینکه یکی از جنبه­های توسعه ی اقتصادی، توسعه­ی بخش گردشگری می­باشد، با تکیه بر نوآوری و با اعمال تغییراتی در سطوح مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سرمایه گذاری لازم می­توان به کشف بازارهای جدید و ارائه ی محصولات و خدماتی متفاوت پرداخت.مناطق روبه رشدی وجود دارد که دارای ویژگی­های فرهنگی و طبیعی بسیار می­باشند و پتانسیل لازم برای شکل­گیری و توسعه ی کارآفرینی در بخش گردشگری را دارا می­باشند.

لذا در مطالعه پیش‌ رو با توجه به موارد مذکور به دنبال نقش عوامل مرتبط با توسعه کارآفرینی در تعاونی‌های گردشگری در استان مازندران می­باشد.

1-2- بیان مسئله
یکی از مهم­ترین برنامه­ها و مباحثی که همواره، از سوی دولت­ها مطرح شده است تلاشی برای ایجاد میلیون­ها فرصت شغلی جدید و مهار نرخ بیکاری بوده است. هر چند تلاش دولت­ها و سرمایه­گذاری­های صورت گرفته در این بخش بر کسی پوشیده نیست اما آن گونه که طرح­های دولت بر روی کاغذ مشکل بیکاری جوان را در کشور حل کرده است، در عمل محقق نشده و کشور همچنان با بیکاری گسترده به ویژه در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی مواجه است.

بدین رو یکی از مهمترین مشکلات موجود در جامعه امروز ما که تبعات بسیار شدیدی نیز در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی داشته، مسأله اشتغال و ایجاد فرصت­های شغلی است. امروزه ایجاد اشتغال به­عنوان یکی از مهمترین شعارهای سیاستمداران مورد توجه بوده و در تبیین اهداف و سیاست‎های کلان اقتصادی، نرخ بیکاری، به­عنوان یکی از محوری‌ترین متغیرهای هدف مورد توجه خاص قرار می‎گیرد، به‌همین دلیل از دیرباز یکی از مهمترین دغدغه‎های دولت‎ها ایجاد فرصت‎های شغلی جدید و کاهش نرخ بیکاری بوده و هست. ایجاد اشتغال در کشور باتوجه به ابلاغ سیاست­های اصل44 و تأکید بر خصوصی‌سازی و کوچک­کردن دولت، سایر بخش­ها را نیز دخیل می‌کند. بخش خصوصی و تعاونی به­عنوان متولیان اصلی ایجاد شغل در کشور مورد توجه قرار گرفته‌اند و نقش دولت به­عنوان یک مکانیسم حمایتی و نظارتی مورد توجه می باشد(رحمن زاده،1385).

در این گذار باتوجه به تأکیدات صورت گرفته در سند برنامه چهارم، سند چشم­انداز و اصل 44 بخش تعاونی جایگاه ویژه­ای یافته است که در خود قابلیت ایجاد مشاغل جدید را داراست، ولی مسأله این است که صرف تأکید بروی تعاونی شغل ایجاد نمی‌شود و بایستی سیاست‌ها و راهکارهایی به ­منظور تشویق افراد برای سرمایه‌گذاری و مشارکت درنظر گرفته شود تا توسعه و اشتغالزایی تعاونی‌ها در چارچوب برنامه‌های توسعه ملی قرار گیرد(سازمان مدیریت و برنامه- ریزی کشور، 1382). پس مسأله اصلی نبود چشم‌انداز روشنی از برنامه اقدامات در زمینه اشتغالزایی در تعاونی‌هاست، آیا با توسعه تعاونی­ها و گسترش آنها اشتغال ایجاد می­شود؟ جواب این سوال روشن است و مطالب زیادی در این زمینه نگاشته شده است و همه این موارد تأکید براین دارد که هر اقدامی کارآفرینانه نیست.

کارآفرینی فرایند ایجاد ارزش از راه تشکیل مجموعه منحصر بفردی از منابع به­منظور بهره­گیری از فرصت­هاست(مقیمی،1381). در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار که با تحولات و تغییرات سریع و شتابان محیط همراه است، از کارآفرینی به­عنوان موتور توسعه اقتصادی یاد می­شود که می تواند سبب رشد و توسعه اقتصادی کشورها، افزایش بهره­وری، ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی شود(ملیتو،1380). تأسیس و فعال نمودن تعاونی‌ها و توسعه فعالیت‌های کارآفرینانه در آن باتوجه به توزیع نامتعادل درآمد حاصل از رشد اقتصادی کشور راه­حل مناسبی برای توسعه فعالیت­های کارآفرینی و تحقق عدالت اجتماعی است(جعفرزاده و همکاران،1383). تعاونی‌ها علاوه بر ایجاد اشتغال زمینه مناسبی برای شکل‌گیری مشارکت‌های مردمی و گسترش خلاقیت و نوآوری به­منظور تحقق عدالت اقتصادی واجتماعی می باشند. به این دلیل تعاونی‌ها برای ایجاد و تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل، قرار دادن وسایل کار در اختیار افراد قادر به کار ولی فاقد وسایل کار، پیشگیری از تداول ثروت در دست افراد و گروه‌های خاص برای تحقق عدالت اجتماعی، جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت، قرارگرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصل در اختیار نیروی کار و تشویق و بهره­برداری مستقیم حاصل کار، پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم و اضرار به غیر و… می توانند مثمرثمر باشند(چراغعلی،1383).

یافته‌ها نشان می دهد تمامی شرکت­ها به تعاونی کارآفرین نیاز ندارند. بعضی از شرکت‌ها کسب­وکار  خود را به نحو احسن و مؤثر و برنامه­ریزی شده به پیش می­برند، اما بعضی دیگر به یک شوک و القای خلاقیت نیاز دارند. خصوصاً اگر در محیط‌های ناآرام و محیط‌هایی که دچار تغییرات سریع و آنی شده‌اند کار ‌کنند، زیرا چنین محیط­هایی غیرقابل پیش­ینی هستند و برنامه­ریزی برای آنها مبهم است (شین[1]،2000). خودباوری، ریسک­پذیری، انگیزه‌ پیشرفت، خلاقیت و … از ویژگی‌های کارآفرینی در بخش تعاونی است، ولی گروهی از کارشناسان حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم دولت را عامل مهمی در موفقیت کارآفرینان در بخش تعاونی کشورهای درحال توسعه می­دانند (لاک[2] و همکاران، 2003). برخی معتقدند که برای ارتقاء توانمندی، دولت باید کمبود نقدینگی و سرمایه‌ کارآفرینی در بخش تعاونی را مورد توجه قرار دهد و به نحو مقتضی این مشکل را حل کند. بسیاری از کارشناسان بر لزوم اجرای برنامه‌های آموزشی و مشاوره­ای دولت برای قابلیت آفرینی در میان کارآفرینان بخش تعاونی و هدایت آنان در مسیر کارآفرینی تأکید به­عمل آورده‌اند. ولی گروهی از کارشناسان معتقدند که حمایت‌های مستقیم دولت به صورت کمک­های مالی به­صورت وام‌های کم­بهره و بلندمدت، برای توسعه کارآفرینی در کارآفرینی بخش تعاونی ضروری است (هیسریج[3] و همکاران، 2002). برخی نیز معتقدند که نقش دولت برای توسعه کارآفرینی به حمایت­های مالی محدود نمی­شود و اجرای همزمان سیاست­های مناسب آموزشی و فرهنگی، اصلاح و تسهیل قوانین مرتبط با کسب و کار، برای پرورش و حضور نیروهای کارآفرین ضروری است (شین، 2000). مطالعات تجربی نشان می­دهد، که وام‌های دولتی با نرخ­های بهره ارزان یا سبب شکل‌گیری شرکت‌های صوری می‌گردد که در عمل وجود خارجی ندارند، و یا به تأسیس شرکت‌های ضعیفی منجر می شوند که عموما قادر به ادامه کار نیستند، به­علاوه پرداخت وام­های کم بهره و با اقساط بلندمدت، و تأمین تسهیلات بیمه سرمایه­گذاری و… از سوی دولت، بدون تلاش در جهت ارتقاء آگاهی عمومی نسبت به استعداد و توانمندی  کارآفرینان در عرصه­های مختلف اجتماعی – اقتصادی، در بسیاری موارد به هدر دادن منابع است (پیرس[4]، 2003). بررسی سیاست کارآفرینی در کشورهای گوناگون نیز نشان می­دهد که استراتژی­های توسعه کارآفرینی در این کشورها بیشتر بر خدمات مشاوره‌ای، تکنولوژی، حمایت‌های اطلاعاتی، پیوندهای درون‌بخشی، ظرفیت‌سازی علمی، وام و اعتبارات و آموزش قرار دارد(ملیتو،1380). از نظر کورنوال و پرمن[5](1990)، ویژگی­هایی که قادر بوده مانع از تدوین یک استراتژی کارآفرین در تعاونی گردد به سه دسته عوامل محیطی، عوامل داخلی تعاونی و عواملی که هم در نتیجه محیط خارجی و هم ساختاری و فرایندهای سازمانی هستند می­باشد. برخی از صاحب نظران این عوامل را در کمبود رقابت، وجود مراجعین مختلف، مسئولیت­پذیری عمومی و اهداف تعاونی می­دانند. از سوی دیگر تعاونی­ها نسبت به سازمان­های انتفاعی امکان کمتری برای حضور در بازار دارند. این امر و عدم رقابت در بازار باعث عدم تمایل آنها به کاهش هزینه­ها، فعالیت اثربخش و اجرای مؤثر طرح­ها می­گردد. بدون نیروهای رقابتی و بدون توجه به مناسب بودن ایده­های جدید، دلیل اندکی برای نگران بودن درباره از دست دادن اهداف وجود خواهد داشت و علاوه برآن برای کارآفرینی نیز دلیل چندانی وجود نخواهد داشت.

بسیاری از تعاونی­ها باید رضایت چندین گروه از جمله مشتریان،‌ مالیات­دهندگان، ‌سیاستگذاران، مراجع مختلف دولتی، گروه­های ذیربط و دیگران را برآورده سازند. بدلیل بحث و مناظره عمومی که همواره وجود دارد، برای مدیریت تعاونی دشوار است که به تصمیمی دست یابد که ناشی از ارزیابی جامع از استراتژی جایگزین باشد و صلاحیت­های یک استراتژی کارآفرینی رابه هنگام انتخاب­های استراتژیک، ارزیابی کند. همچنین در بیشتر کشورها اهداف توسط بخش دولت تدوین می­گردد. این اهداف باید توسط قانونگذاران خارج از سازمان تدوین شوند که حد و مرز مدیریت سازمان را تعیین می­کنند. به­علاوه از آنجایی که ممکن است چندین گروه خارج از تعاونی، در تعیین مقاصد و اهداف دخیل باشند، ‌لذا اغلب تعابیر مختلفی از این پرسش صورت می­گیرد که منافع عمومی در چیست؟ تعاونی باید در چه جهتی عمل کند؟ انتخاب یک استراتژی کارآفرینی توسط مدیریت یک سازمان غیرانتفاعی دشوار است، ‌زیرا تعابیر چندگانه­ای از اهداف و مقاصد سازمانی وجود دارد(مقیمی، 1381).

باتوجه به تحقیقات انجام شده در خصوص تشکیل تعاونی‌ها در کشورهای مختلف، اشتغالزایی در سطوح محلی، افزایش درآمد، توسعه کاربری‌های صنعتی و تجاری و توزیع جغرافیایی بازارها (کورتنی[6] ، 2002)، جلوگیری از افزایش قیمت محصولات (هیسریج و همکاران،  2002)، کاهش هزینه‌ها و توسعه بخش روستایی، توزیع بهینه کالاها و خدمات، پل ارتباطی بین شهر و روستا، صنعت و کشاورزی، تولیدکننده و مصرف­کننده و رونق کشاورزی و بسیج و تخصیص عادلانه منابع، ایجاد تنوع در اقتصاد روستایی، بسترسازی لازم به منظور افزایش ثروت روستائیان و تسهیل توزیع کالاهای تولیدی صنعتی از پیامدهای توسعه و گسترش کارآفرینی در تعاونی­ها است(کبیری،1383).

گردشگری ابزاری توانمند برای افزایش درآمد ملی کشورهای کمتر صنعتی­شده است. در این زمینه ایران و مناطق شمالی آن از جاذبه­های توریستی متعدد و ظرفیت­های بالفعل وسیعی برای گسترش تعاونی­های گردشگری برخوردار است. تعاونی­های گردشگری می­توانند نقش عمده­ای در توانمندسازی مردم محلی و توسعه منابع انسانی و تنوع بخشی و رشد اقتصادی و همچنین خلق فرصت­های شغلی در ارتباط تنگاتنگ با سایر بخش­های اقتصادی ایفا نمایند و در این رابطه می­توان با سیاستگذاری، برنامه­ریزی و سرمایه­گذاری مطلوب به اهداف و دستاوردهای برشمرده شده برای تعاونی­های گردشگری در رویه­ای پایدار نایل آمد. شرایط بالقوه مناسب برای حضور تعاونی‌ها در عرصه گردشگری کشور به­دلیل ناتوانی پاسخگویی‌ سازمان‌ها و شرکت‌های کنونی به ارضاء نیازهای بالقوه متقاضیان قشر متوسط و فقیر جامعه، از مهمترین ضرورت‌های این پژوهش است. از طرف دیگر، بخش گسترده‌ای از شوراهای شهر و روستا به گردشگری به­عنوان یک فعالیت‌ تأثیرگذار اقتصادی و فرهنگی توجه دارند و متأسفانه قادر به سازماندهی مناسب برای تقویت آن‌ نمی‌باشند، در این شرایط نیز تعاونی‌ها می‌توانند نقش مهمی ایفا نمایند.

 براساس آمار وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی تعداد کل تعاونی­های گردشگری فعال در کشور 177 تعاونی فعال و 112 تعاونی غیرفعال است. استان­های مازندران، گیلان، اردبیل، خوزستان، قم و هرمزگان استان­هایی هستند که هم از نظر تعداد تعاونی فعال و هم غیرفعال در سطح کشور در رده­های اول قرار دارند. بیشترین تعداد و سهم از تعاونی­های کل کشور در استان­های توسعه­یافته و کمترین آنها در استان­های کمتر توسعه یافته است. از مجموع 177 تعاونی فعال 70 تعاونی در استان­های توسعه­یافته، 68 تعاونی در استان­های درحال توسعه و 39 تعاونی در استان­های کمتر توسعه یافته واقع شده­اند ( فرزین، 1384).

 راهبردهای توسعه تعاونی­های گردشگری را می­توان در بازاریابی داخلی و خارجی،تعاونی­های بازاریابی یک جاذبه خاص، تعاونی­های اماکن تفریحی عمومی، تعاونی­های بازاریابی توسط آژانس­ها، هتل­ها، مراکز تفریحی و نهادهای محلی جهت حضور در بازارهای خارجی، تشکیل تعاونی­های ارائه خدمــات اقامتی و تورگردانی،  تقویت ائتلاف بین بخش­های حمل­ونقل و گردشگری، ایجاد تعاونی­های گردشگری به­منظور حفظ محیط­زیست و توسعه منابع اکوتوریسم، ایجاد تعاونی­های گردشگری روستایی در حوزه­های صنایع دستی، ایجاد تعاونی­های گردشگری کشاورزی، تشکیل تعاونی­های گردشگری ورزشی، تشکیل تعاونی برای ایجاد مناطق نمونه گردشگری، تشکیل تعاونی­های مقصد توسط شوراهای شهر و روستا جهت تقویت تلاش­های بازاریابی برای مقصد و تشکیل تعاونی برای اداره موزه ها و سایت موزه­ها دانست.

براین اساس، مسئله اصلی تحقیق حاضر نقش عوامل مرتبط با توسعه کارآفرینی در تعاونی‌های گردشگری و رتبه‌بندی آنها باتوجه به بسترهای فعلی فعالیت تعاونی‌ها و نقاط قوت و ضعف، همچنین چالش‌های موجود بصورت راهکارهای سیاستی، هدایتی، نظارتی و حمایتی خواهد بود. از آنجا که جامعه آماری این تحقیق استان مازنداران می­باشد نتایج این تحقیق برای استان مازنداران که دارای جاذبه­های توریستی متعدد و ظرفیت­های گردشگری بالقوه می­باشد بسیار مفید واقع می­گردد و در واقع با گسترش تعاونی های گردشگری در این استان امید است که ابزاری توانمند برای افزایش درآمد این استان ایجاد گردد و نقش عمده­ای را در توانمندسازی مردم محلی استان مازندران و توسعه منابع انسانی و تنوع بخشی و رشد اقتصادی و همچنین خلق فرصت­های شغلی در آن استان را ایفا نماید.

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش
به خاطر تغییرهای بنیادی صورت پذیرفته در اقتصاد جهانی از سال 1970 به بعد با محوریت تشدید رقابت جهانی، افزایش میزان عدم اطمینان و رشد در بخش بندی بازار و پیشرفت تکنولوژیکی، یعنی اتوماسیون منعطف و منجر به انتقال فعالیت‌های اقتصادی از سازمان‌های بزرگ به کوچک، توسعه کارآفرینی الزامی است (خانکا[7]، 2003). با تزلزل بازارهای تولید انبوه در دهه هفتاد، مرگ تولید انبوه اتفاق افتاده و بهبود و انعطاف‌پذیری در روند تولید میسر شده است، وقوع چنین تغییراتی در مسیر توسعه تکنولوژیکی منجر به این امر گردیده که مقیاس بزرگ، قابلیت‌های اقتصادی خود را از دست بدهد (کورتکو[8] و همکاران، 2001). از طرف دیگر، عوامل مؤثر بر حرکت به سمت شرکت های کوچک در قالب ادله دوگانه فوق خلاصه نگردیده و عوامل دیگری نیز در این بین مؤثر بوده‌اند  (لاک و همکاران، 2003):

افزایش عرضه ی نیروی کار باعث نزول سطح دستمزدها و سبب افزایش سطح آموزش شده است،

عنوان                                                                                                  صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش… 1

1-1- مقدمه. 2

1-2-بیان مسئله. 3

1-3-اهمیت موضوع. 6

1-4-هدف (های) پژوهش.. 7

1-4-1- هدف اصلی.. 7

1-4-2-اهداف فرعی.. 8

1-5- متغیرهای پژوهش.. 8

1-5-1- متغیر مستقل. 8

1-5-2- متغیر وابسته. 9

1-6-فرضیات پژوهش.. 9

1-6-1-فرضیه اصلی: 9

1-6-2-فرضیه‌های فرعی: 9

1-7-قلمرو پژوهش.. 9

1-7-1-قلمرو زمانی پژوهش.. 9

1-7-2-قلمرو مکانی پژوهش.. 10

1-7-3-قلمرو موضوعی پژوهش.. 10

1-8-جامعه آماری و روش‌های نمونه‌گیری.. 10

1-9-کاربردهای متصور از تحقیق.. 10

1-10- روش جمع‌آوری اطلاعات.. 11

1-11- روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 11

1-12-تعریف اصطلاحات کلیدی پژوهش.. 11

1-13-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………… 13

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 14

2-1- مقدمه. 15

2-2-استراتژی بازاریابی محیطی.. 15

2-2-1- استراتژی.. 15

 2-2-1-1-تعاریف استراتژی.. 16

 2-2-1-2-اهمیت موضوع استراتژی.. 17

2-2-2- بازاریابی سبز. 18

 2-2-2-1 تعریف بازاریابی سبز. 18

 2-2-2-2-دلایل سبز بودن. 19

 2-2-2-3-سطوح بازاریابی سبز. 21

 2-2-2-4-تاریخچه بازاریابی سبز. 22

2-2-3- استراتژی‌های بازاریابی سبز. 24

2-3-تئوری منبع محور. 27

2-3-1- منابع سازمانی.. 31

2-3-2-مؤلفه‌های منابع سازمانی.. 33

 2-3-2-1منابع ملموس.. 33

 2-3-2-2منابع ناملموس.. 34

2-3-3- قابلیت سازمانی.. 37

 2-3-3-1-تعریف قابلیت.. 37

 2-3-3-2-گروه‌بندی قابلیت‌ها 39

 2-3-3-3 مؤلفه‌های قابلیت سازمانی.. 39

 2-3-3-4-مدل مفهومی پژوهش.. 49

2-4- پیشینه پژوهش.. 49

2-4-1- پیشینه پژوهش خارجی.. 49

2-4-2- پیشینه پژوهش داخلی.. 51

2-5-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………………………     ……..53

فصل سوم: روش تحقیق.. 54

3-1- مقدمه. 55

3-2- روش تحقیق.. 55

3-3- جامعه آماری.. 56

3-4-روش نمونه‌گیری و تعیین حجم نمونه. 56

3-5-نحوه گردآوری اطلاعات.. 57

3-6- ابزار گردآوری اطلاعات.. 57

3-7- ابزار اندازه‌گیری روایی و پایایی.. 59

3-7-1 روایی پرسشنامه. 59

3-7-2-پایایی پرسشنامه. 59

3-8- ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها 61

3-8-1- آزمون کلموگروف – اسمیرنوف.. 61

3-8-2- رگرسیون خطی.. 61

3-9- خلاصه فصل. 62

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق.. 63

4-1- مقدمه. 64

4-2- آمار توصیفی.. 64

4-2-1- سن. 64

4-2-2- جنسیت.. 65

4-2-3- تحصیلات.. 66

4-2-4- وضعیت تأهل. 67

4-3- آمار استنباطی: 69

4-3-1- بررسی فرضیه‌ها با استفاده از تحلیل رگرسیون. 69

 4-3-1-1-بررسی فرضیه اصلی با استفاده از تحلیل رگرسیون……………………………………………………………………………..69

4-3-1-2-بررسی فرضیه های فرعی بااستفاده از تحلیل رگرسیون………………………………………………………………………..70

4-3-2- مقایسه متغیرهای پژوهش بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی.. 76

  4-3-2-1-درگروه سن………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

  4-3-2-2-درگروه جنس……………………………………………………………………………………………………………………………….78

  4-3-2-3-در گروه تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………….80

  4-3-2-4در گروه تاهل…………………………………………………………………………………………………………………………………82

4-3-3رتبه بندی متغیرها با استفاده از آزمون فریدمن…………………………………………………………………………………………..84

4-4-خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………………………………………….85

  فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات.. 86

    5-1- مقدمه. 87

5-2- خلاصه. 87

5-3- تحلیل یافته‌های جانبی تحقیق: تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر نتایج تحقیق.. 88

5-4- نتایج آزمون‌های استنباطی.. 89

5-4-1- نتایج آزمون فرضیه‌ها 89

5-4-2- نتایج جانبی پژوهش.. 91

5-5- بحث و بررسی و مقایسه نتایج با سایر تحقیقات.. 93

5-6- پیشنهادات.. 97

5-6-1-پیشنهادات بر اساس فرضیات پژوهش.. 97

5-7- محدودیت‌های پژوهش.. 98

5-8- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی.. 99

5-9-خلاصه فصل…………………………………….100

پیوست‌ها 101

فهرست منابع……………………………………….105

Abstract 113

مقدمه

بازاریابی سبز فرایندی اجتماعی است که افراد و گروه‌ها از طریق فرایند مبادله محصولات و ارزش آن‌ها، نیاز و خواسته خود را از طریق یک روش اخلاقی که اثرات منفی بر محیط زیست را حداقل کند برآورده می‌کنند. به عبارتی دیگر به گفته پولانسکی[1] (1994) بازاریابی سبز شامل تمام فعالیت‌هایی است که برای ایجاد و تسهیل مبادلات به منظور ارضای نیازها و خواسته‌های بشری طراحی می‌شود به طوری که این ارضاء نیازها و خواسته‌ها با حداقل اثرات مضر و مخرب روی محیط زیست باشند. به ندرت فعالیت‌های زیست محیطی در همه معیارهای شرکت‌ها جای می‌گیرد. علاوه بر این بسیاری از شرکت‌ها معیارهای سنتی کسب و کار را برای ارزیابی موفقیت نوآوری‌های سبز به کار می‌برند. هر شرکت، استراتژی بازاریابی مخصوص خود را دارد.

امروزه بازاریابی سبز بیشتر به عنوان یک مفهوم عمومی مطرح می‌شود. بازاریابی سبز به توسعه و بهبود قیمت‌گذاری، ترفیع و توزیع محصولاتی اطلاق می‌شود که به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند. سالمون و استوارت[2] بازاریابی سبز را یک استراتژی بازاریابی می‌دانند که از طریق ایجاد مزایای قابل تشخیص محیطی بر اساس آنچه که مشتری انتظار آن را دارد از محیط حمایت می‌کند.

روند بلندمدت گذشته، نشان دهنده سلطه روزافزون مردم بر طبیعت بوده است؛ ولی به تازگی مردم به محدودیت منابع طبیعی پی برده‌اند. حفاظت از محیط زیست مسئله‌ای اخلاقی پنداشته می‌شود و آسیب به آن، عواقب بسیار نامطلوبی برای انسان‌ها دارد. البته تا زمانی که مصرف وجود دارد، آلودگی نیز وجود خواهد داشت، ولی می‌توان آن را در حد قابل قبول و مجازی نگه داشت. در طول دهه‌های گذشته آگاهی زیست محیطی مصرف‌کنندگان افزایش قابل ملاحظه‌ای در جهان یافته و این گروه خواستار کالاهایی هستند که به اصطلاح دوستدار طبیعت نامیده می‌شوند. دلیل این افزایش آگاهی را عواملی چون افزایش فعالیت گروه‌های سبز، قانون‌گذاری در ابعاد ملّی و بین‌المللی و تأثیر فاجعه‌های صنعتی بر نظرهای عموم مردم دانسته‌اند. بازاریابان محیط زیست را در بسیاری از فعالیت‌های بازاریابی مدنظر قرار داده‌اند. در این بین می‌توان به طراحی محصول، بسته‌بندی آن و قیمت‌گذاری بر اساس سازگاری با محیط زیست اشاره کرد.

با توجه به اهمیت روزافزون بازاریابی سبز شرکت‌ها به اتخاذ استراتژی‌های بازاریابی سبز روی آورده‌اند و برای عملی کردن این استراتژی‌ها باید به زیرساخت‌های لازم و عوامل تأثیرگذار بر آن توجه زیادی نمایند که از جمله آن عوامل منابع و قابلیت‌های سازمان است؛ از این رو در این پژوهش به بررسی تأثیر قابلیت‌ها و منابع سازمانی برای اتخاذ استراتژی‌های بازاریابی سبز پرداخته می‌شود. بدین منظور در این فصل از پژوهش به بیان کلیاتی از پژوهش پرداخته می‌شود بدین شکل که در ابتدا بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق شرح داده می‌شود، سپس اهداف، متغیرها، فرضیات، قلمرو پژوهش، جامعه و نمونه آماری و کاربردهای متصور از پژوهش، روش‌های گردآوری اطلاعات و روش‌های تجزیه تحلیل اطلاعات بیان می‌گردد و در پایان اصطلاحات کلیدی پژوهش تعریف می‌گردند.

1-2-بیان مسئله

«گراهام» و «کترا» معتقدند حمایت از محیط خارجی اختیاری نبوده بلکه یک بخش مهم از فرایند کسب و کار به حساب می‌آید (کترا و گراهام[3]، 2002).

بی‌توجهی بنگاه به ذینفع‌های خارجی سبب بروز مشکلاتی برای مصرف‌کننده کالای آن بنگاه می‌شود (امینی، 1379).در ضمن اصول اخلاقی در کسب و کار نیز حکم می‌کند که شرکت‌ها مطلع باشند که فعالیت‌هایشان چگونه منافع دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهد (زیگموند و دامیکو[4]، 2001). اینکه مسئولیت اجتماعی صرفاً مسائل محیطی را در برمی‌گیرد ساده‌انگاری است چرا که این تعهد تأثیر بسزایی روی آمیخته‌های بازاریابی داشته و موجب جرح و تعدیل آن‌ها می‌شود. باوی و سیل ابزارهای لازم قابل استفاده در مسئولیت اجتماعی را بسته‌بندی، تبلیغات، فروش شخصی و خدمات می‌داند که بازاریاب باید با توجه به عامل بالقوه سود و رفاه جامعه آمیخته را تعیین کند (باوی و سیل[5]، 1992).

ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺣﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ است و ﺗﻮﺟﻪ روزاﻓﺰون ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ تعداد بسیار زﻳﺎدی از شرکت‌ها ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ تغییر استراتژیک ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻨﺪ. بازاریابی سنتی ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﺮ خواسته‌های ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن تأکید می‌کند و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب نمی‌آورد. اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد سازمان‌ها وارد ﺷﺪه و ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ تأثیر ﻗﺮار داده و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ ﺳﺒﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ (افسردگان و همکاران، 1390).

توسعه استراتژی‌های بازاریابی سبز برای ایجاد روابط بلندمدت میان عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان ضروری است نه به خاطر اینکه خریداران خواهان محصولات و خدمات سبز هستند بلکه به دلیل کمک به بهره‌وری عملیاتی و محیط زیستی شرکت (فراج و همکاران[6]، 2013).

تعداد کمی از شرکت‌ها دریافته‌اند که سبز بودن مزیت‌های استراتژیک به همراه دارد (دعایی و همکاران، 1385).

با توجه به اینکه مسائل محیطی و اجتماعی امروزه برای مشتریان اهمیت بالایی دارد رعایت مسائل زیست محیطی در فعالیت‌های بازاریابی باعث ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت خواهد شد و از این طریق شرکت می‌تواند به ایجاد یک پایگاه خوب در بازار دست یابد. مسئله حفظ محیط زیست باعث شده است که مصرف‌کنندگان درباره محصولاتی که می‌خرند بازاندیشی کنند. امروزه بسیاری از مصرف‌کنندگان این آمادگی را دارند که برای حمایت واقعی از محیط زیست برای محصولاتی که استانداردهای محیطی را رعایت می‌کنند مبلغ بیشتری پرداخت کنند (کاتلر و آرمسترانگ[7]، 1999).

در این میان رشد طبقات میانی جامعه در سطح جهان و همزمان با آن افزایش درآمد قابل هزینه و وقت آزاد، جهانگردی را به بزرگترین فعالیت منفعت آفرین بدل کرده است.

گردشگری یکی از مهم‌ترین صنایع حال حاضر در جهان محسوب می‌شود و مسافرت افراد از اقوام با فرهنگ‌های متفاوت به مکان‌های گوناگون یکی از مسائلی است که هم ازنقطه‌نظر حفظ محیط زیست برای رضایت مسافران و هم از نظر حفظ محیط زیست برای ساکنان منطقه اهمیت وافر می‌یابد؛ بنابراین بر برند و تصویر شرکت‌های متولی گردشگری از جمله هتل‌ها بسیار تأثیرگذار است.

متأسفانه اکثر مردم معتقدند که بازاریابی سبز منحصراً به ترفیع یا تبلیغ محصولات با ویژگی‌های محیطی اشاره دارد. کلماتی مانند بدون فسفات، قابل بازیافت و سازگار با لایه ازون مواردی هستند که اغلب مصرف‌کنندگان آن‌ها را با بازاریابی سبز مرتبط می‌دانند. در حالی که این کلمات فقط نشانه‌هایی از بازاریابی سبز هستند. به طور کلی بازاریابی سبز مفهوم بسیار وسیع‌تری است که می‌تواند در کالاهای مصرفی، صنعتی و یا حتی خدمات اعمال شود. در واقع بازاریابی سبز به توسعه و بهبود قیمت‌گذاری، ترفیع و توزیع محصولاتی اطلاق می‌شود که به محیط آسیب نمی‌رسانند (پراید و فیرل[8]، 1995).

از این‌رو شرکت‌های فعال در این صنعت با علم به اهمیت بازاریابی سبز باید به دنبال بهره‌گیری از استراتژی‌های بازاریابی سبز باشند. اما چالش پیش رو این است که تحقق و دستیابی به استراتژی‌های سبز وابسته به چه عواملی می‌باشد. به نظر می‌رسد اولین موضوع که پشتیبان تحقق استراتژی‌های سازمانی است قابلیت‌ها و منابع سازمان است. از این رو در این پژوهش منابع و قابلیت‌های سازمان به عنوان یکی از پیش‌زمینه‌های تحقق استراتژی‌های سبز مورد تحقیق قرار می‌گیرد.

شرکت‌هایی از این دست چه تعهد منابع و قابلیت‌هایی برای دستیابی به این دست استراتژی‌ها دارند؟ آیا منابع فیزیکی، مالی و منابع تجربی آن‌ها امکان دستیابی به استراتژی‌های بازاریابی را به آن‌ها می‌دهد؟ آیا چشم‌انداز مشترکی برای تحقق این استراتژی‌ها در شرکت وجود دارد ؟آیا این شرکت‌ها دارای تکنولوژی‌هایی برای دستیابی به این استراتژی‌ها هستند؟ و آیا روابط میان سازمانی‌شان امکان تحقق استراتژی‌ها را به آن‌ها می‌دهد؟ تدوین استراتژی‌های یک سازمان تحت تأثیر رویه‌های داخلی و خارجی قرار می‌گیرد بنابراین به شدت نیاز است این نیروها سنجش و در تحقق استراتژی‌های بازاریابی محیطی لحاظ شوند. می‌توان گفت که راه برگشتی به سمت تولید محصولات و ارائه مخرب برای محیط زیست وجود ندارد و رفته رفته فشارهای دولتی، رقابتی و تغییر نگرش مشتریان، شرکت‌ها را ملزم به پیروی و به کارگیری رویکرد بازاریابی سبز می‌کند. شرکت‌ها باید با مهندسی مجدد در فرآیندهای تولیدی و طراحی کالا و خدمات جایگاه خود را در موقعیت رقابتی تحکیم بخشند، در غیر این صورت از قطار سبز باز خواهند ماند. بنابراین در این پژوهش سؤال محوری این است که آیا قابلیت‌ها و منابع سازمانی دستیابی به استراتژی‌های محیطی را در هتل‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

1-3-اهمیت موضوع

این روزها چنین به نظر می‌رسد که هر محصول و خدمتی علت اجتماعی خاصی دارد. در حال حاضر بازاریابی بر اساس ملاحظات اجتماعی و محیطی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت‌ها شده است (کاتلر و آرمسترانگ، 1999). یکی از حیطه‌های بازرگانی که در مسائل محیطی بحث زیادی را در مطبوعات به خود اختصاص داده بازاریابی سبز است. به نظر می‌رسد تمامی مصرف‌کنندگان چه فردی و چه صنعتی در مورد محیط زیست آگاه‌تر و علاقمندتر شده‌اند.

امروزه شرکت‌ها و سازمان‌ها مجبورند به خاطر ارضای نیازهای مشتریان و عمل به مسئولیت اجتماعی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، مسائل مربوط به حفظ محیط زیست را در فعالیت‌های خود جای دهند. هنگامی که یک شرکت در تولید محصولاتش ملاحظات زیست محیطی را مد نظر قرار می‌دهد، شرکت‌های دیگر بایستی استراتژی‌های خود را در تولید محصولاتشان تغییر دهند و تدابیری را در راستای سبز شدن اتخاذ کنند زیرا در غیر این صورت سهم بازارشان را از دست خواهند داد. در کشورهای مختلف دولت‌ها برای حفظ محیط زیست سالم از راه‌های مختلف استفاده می‌کنند (کاتلر و آرمسترانگ، 1999).

شد. نتایج آزمایش دوم نشان داد که بقایای متری بیوزین تاثیر معنی داری بر جوانه زنی گیاهان مذکور نداشت اما با افزایش غلظت متری بیوزین در خاک، وزن خشک تمام گیاهان به طور کاملا معنی داری کاهش پیداكرد .با توجه به  نتایج آزمایش ذرت با داشتن بالاترین ED50 (19/0) به عنوان مقاومترین گیاه و كلزا با كم ترین مقدار ED50 (012/0) به عنوان حساس ترین گیاه به بقایای متری بیوزین شناخته شدند و سایر گیاهان زراعی بر اساس شاخص  مذكور از نظر حساسیت به بقایای متری بیوزین به صورت: ذرت<لوبیا<نخود<عدس<گندم <جو<چغندرقند<كلزا طبقه بندی شدند.

واژه های کلیدی: باقیمانده:،زیست توده، حبوبات، نیمه عمر، متری بیوزین

   

گفتار ششم: اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………. 6

فصل اول: کلیات (مفاهیم و پیشنیه)

مبحث اول: مفاهیم و گستره موضوعی تحقیق…………………………………………………………………… 9

گفتار اول: مسئولیت کیفری سلسله مراتب فرماندهی در نیروهای مسلح…………………………………… 9

گفتار دوم: مسئولیت اداری و انضباطی…………………………………………………………………………… 12

گفتار سوم: مسئولیت اخلاقی…………………………………………………………………………………….. 14

گفتار چهارم: مسئولیت مدنی……………………………………………………………………………………… 14

گفتار پنجم: تعریف لغوی مسئولیت ………………………………………………………………………………. 15

گفتار ششم: تعریف اصطلاحی مسئولیت ………………………………………………………………………. 16

گفتار هفتم: تمایز مسئولیت مدنی با مسئولیت کیفری و اخلاقی……………………………………………. 17

گفتار هشتم: تمایز مسئولیت مدنی با مسئولیت کیفری………………………………………………………. 17

گفتار نهم: تمایز مسئولیت مدنی با مسئولیت اخلاقی…………………………………………………………. 19

گفتار دهم: اشتباه…………………………………………………………………………………………………… 21

گفتار یازدهم: مسئولیت جزائی ناشی از عمل دیگری………………………………………………………….. 21

گفتار دوازدهم: امر آمرقانونی………………………………………………………………………………………. 22

مبحث دوم: پیشینه تقنینی مسئولیت کیفری آمر و مأمور……………………………………………………… 31

گفتار اول: در حقوق ایران…………………………………………………………………………………………… 31

گفتار دوم: در حقوق فرانسه……………………………………………………………………………………….. 32

فصل دوم: شرائط مسئولیت کیفری آمر و مأمور

مبحث اول: شرایط امر آمر قانونی…………………………………………………………………………………. 37

مبحث دوم: چگونگی تبعیت مأمور از آمر………………………………………………………………………….. 40

گفتار اول: نظریه اطاعت کورکورانه…………………………………………………………………………………. 40

گفتار دوم: نظریه اطاعت آگاهانه یا سرنیزه آگاه…………………………………………………………………. 40

گفتار سوم: نظریه بینابین………………………………………………………………………………………….. 41

مبحث سوم: بررسی روابط آمر و مأمور در ارتش (سلسله مراتب فرماندهی)………………………………. 43

گفتار اول: رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره)…………………………………………………………………. 43

گفتار دوم: تعریف فرماندهی………………………………………………………………………………………..     44

گفتار سوم: خصوصیات یک فرمانده نیروی های مسلح………………………………………………………… 45

گفتار چهارم: ویژگی های دستورات صادره……………………………………………………………………… 45

گفتار پنجم: حدود مسئولیت آمر و مأمور………………………………………………………………………… 46

مبحث چهارم: تبیین مسئولیت آمر و مامور در قانون به کارگیری سلاح …………………………………….. 48

گفتار اول: تبیین ویژگیهای آمر…………………………………………………………………………………….. 49

گفتار دوم: اقسام مأمورین موضوع قانون و ویژگی های آنها………………………………………………….. 50

گفتار سوم: شرایط و نحوه به کارگیری سلاح………………………………………………………………….. 53

گفتار چهارم: موجبات مسئولیت مأمور………………………………………………………………………….. 54

مبحث پنجم: شرائط مسئولیت کیفری سلسله مراتب فرماندهی در حقوق بین الملل………………….. 57

گفتار اول: مسئولیت فرماندهی…………………………………………………………………………………. 58

گفتار دوم: شرایط احراز مسئولیت فرماندهی …………………………………………………………………. 62

گفتار سوم: توضیحات تایید کننده شرایط احراز مسئولیت فرماندهی در بسیاری از رویه های قضائی….. 63

مبحث ششم: اسناد دیوان کیفری بین المللی……………………………………………………………….. 80

مبحث هفتم: مسئولیت کیفری در محاکم نورنبرگ و توکیو…………………………………………………… 99

گفتار اول: محکمه نورنبرگ……………………………………………………………………………………….. 99

گفتار دوم: محکمه توکیو…………………………………………………………………………………………. 100

گفتار سوم: مقایسه نهائی فیمابین محاکم نورنبرگ و توکیو………………………………………………… 101

مبحث هشتم:……………………………………………………………………………………………………. 104

گفتار اول: نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………… 104

منابع و مأخذ………………………………………………………………………………………………………. 111

پیوست ها………………………………………………………………………………………………………… 117

پیوست شماره ی یک شامل: آرای هیأت های بدوی و تجدید نظر………………………………………… 118

پیوست شماره­ ی دو شامل: آراء محاکم نظامی…………………………………………………………….. 131

چکیده:

امر، دستور الزامی و آمر قانونی کسی است که به حکم قانون صلاحیت صدور این دستور را به ماموری که تحت امر او مباشره دارد. در سلسله مراتب فرماندهی در نیروهای مسلح، فرمانده مقام صلاحیت داری است که امتثال امر او الزامی است. ولی این الزام و اطاعت همواره با شرایطی همراه می باشد که عبارتند از: نخست، امر در شمار اموری باشد که قانوناً در صلاحیت آمر است، دوم، مامور بر حسب قانون موظف به اجرای دستور باشد، سوم، امر آمر باید در شکل قانونی صادر شده باشد، در حقوق موضوع کنونی تمامی مسائل مربوط به رابطه فیمابین آمر و مامور و مسئولیت کیفری و مدنی متقابل آنها با ارجاع به ماده 159 قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 حل و فصل می شود. ولی با مراجعه به پرونده های قضائی مختومه و مفتوح سازمان قضائی نیروهای مسلح، متوجه می شویم که مسئولیت کیفری سلسله مراتب فرماندهی در نیروهای مسلح گاه پیچیدگی های فنی و حقوقی مخصوصی دارد که لازم است در یک تحقیق جامع و مانع، ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای لازم جهت رفع آنها ارائه گردد. بنابراین این تحقیق در صدور حل مسائل ناشی از رابطه فیمابین مامور و آمر در سلسله مراتب فرماندهی نیروهای مسلح است تا از رهگذر آن افق های نوینی فرا روی جامعه حقوقی گشوده شود.

پرسش اصلی: مبنای مسئولیت کیفری در سلسله مراتب فرماندهی نیروهای مسلح چیست؟

امکان دارد که در طول خدمت، مامور به دستور آمر مرتکب عملی شود که به مأخذه وی منجر گردد که موضوع به دادگاه های ارتش و یا سازمان های قضایی نیروهای مسلح کشیده شود و مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت مامور باید مسئولیت های ناشی از اقدام خود را به پذیرد.

بنابراین ضروری است تا در یک تحقیق جامع و مانع مسائل فنی حقوقی مسئولیت کیفری سلسله مراتب فرماندهی نیروهای مسلح در زاویه قوانین و مقررات حاکم بر آنها و عرف رایج در پادگانهای نظامی مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد.

مقدمه:

بشر به تجربه دریافته است كه برای ادامه حیات و زیستن بر روی كرة خاکی، آن قدر توانا و مستعد نیست كه بتواند به تنهایی به شیوه ای مطلوب به زندگی خود ادامه دهد؛ قوه تعقل و ادراك كه وی را از دیگر موجودات متمایز نموده به او حكم كرده است كه زندگی جمعی را برگزیند و با دیگر انسان ها همزیستی مسالمت آمیزی داشته باشد. انتخاب این شیوه و تشكیل اجتماعات بشری موجب گردید كه، تداوم آن نیز نیازمند تمهیداتی باشد تا حفظ جامعه و سلامت وجودیش را تضمین نماید؛ بدین معنا كه، باید با قرار دادن الزامات و قیودی چند برای افراد محدودیت هایی ایجاد نمود. یكی از انواع اینگونه محدودیت ها وضع قوانین جزایی و ممانعت اشخاص از ارتكاب اعمالی است كه اصطلاحاً جرم نامیده می شود. در این معنا پدیده مجـرمانه از طریق پیامـده هایی كه بر می انگیزد، یعنی كیفـر، تعـریف می گردد». مبنای وضع این گونه الزامات معیارهایی است كه برای همة اشخاص اجتماعی كه باید به قیود مزبور پایبند باشند، مقبول و مورد احترام بوده و نادیده انگاشتن آنها برای همین اشخاص رنج آور است. « تنها خصلت مشترك همه جرم ها در واقع این است كه جرم ها … اعمالی هستند كه همه اعضای یك جامعه آنها را بصورت عام محكوم می نمایند». بدین ترتیب جـرم به اعمالی اطلاق می گـردد كه مـوجب جـریحه دار شـدن احساسات عمـومی می گردد از آنجایی كه این گونه احساسات از حالات بسیار نیرومند وجدان عمومی اند، امكان ندارد كه هیچ گونه تناقض و تخالفی را تحمل كنند». مع الوصف ملاحظه مطالب بالا ما را به این واقعیت ملموس رهنمون می نماید كه «جرم» یعنی رفتاری كه منجر به جریحه دار شدن احساسات اجتماع می شود از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت بوده است. و از سوی دیگر تحولات اجتماعی و پیشرفت های علمی نیز بر نوع واكنش در قبال «پدیده مجرمانه» تأثیرگذار بوده است؛ بدین شرح كه واكنش اجتماع در طی ادوار مختلف تاریخی در برابر جرم به اشكال مختلف بروز و ظهور پیدا كرده است؛ از نخستین دوران تشكیل حقوق كیفری كه واكنش در قبال جرم بصورت عكس العمل های خشن و محوكننده بوده تا به امروز كه دانش و تجربه بشر با شناختی كه از انسان به دست آورده به سمت واكنش های ملایم و درمان گر روی آورده عكس العمل های اجتماع در قبال پدیده مجرمانه از دو حالت خارج نبوده است؛ نخست، واكنشهای سركوبگری كه عنوان مجازات به خود گرفته است و دوم، واكنشهای پیشگیرانه(حمایتی) كه اصطلاحاً اقدامات تأمینی و تربیتی نامیده می شوند. ضمناً به منظور اطلاع از چگونگی جنگ های بین المللی، لازم دیده شد که به عنوان نمونه 12 ماده از اسناد دیوان کیفری بین المللی فارسی و انگلیسی و همچنین موارد دو محکمه نورنبرگ و توکیو در پایان نامه گنجانیده شود.

گفتار اول: ساختار تحقیق

این تحقیق در یک مقدمه و دو فصل تنظیم گردیده است. در مقدمه تحقیق به بیان مساله، سوالات، فرضیات، روش تحقیق و اهداف تحقیق پرداخته شده است، در فصل اول موضوع دو مبحث مستقل از حیث مفهوم و پیشینه مورد بررسی قرار گرفته است، در فصل دوم نیز شرایط مسئولیت کیفری سلسله مراتب فرماندهی اختصاص یافته است. در پایان نیز با نتیجه گیری و پیشنهادات، فهرست منابع و ماخذ تحقیق ارائه گردیده است.

گفتار دوم: بیان مسئله

از آنجا که انسان برخوردار از ویژگی عقل، اراده و اختیار می باشد و دارای قدرت انتخاب است؛ به حکم وجدان و فطرت و بهره مندی از موازین اخلاقی و دینی، برای رفتار های مختلف خود، قائل به حسن و قبح شده و به حکم ضرورت نیز به زندگی اجتماعی روی آورده است، بنابراین به دلیل وجود تزاحم منافع افراد جامعه، لزوم وضع قواعد و مقررات لازم الاجرا به منظور ترتیب امور و تنظیم حیات اجتماعی و حل و فصل تعارضات و اختلافات پدید آمده از ضروریات است. آدمی در رهگذر زندگی جمعی و به جهت پذیرش ضوابط و هنجارها و قوانین، ناگزیر بایستی از یک سری امتیازات و حقوق فردی به منظور نیل به امتیازات و حقوق بالاتری همانند بهره مندی از امنیت و آسایش صرفنظر نماید؛ بر این اساس ایجاد سازمانی که موظف به تامین امنیت اجتماعی و دفاع از مرز و بوم و تداوم آن باشد؛ از بدیهیات است؛ لذا هر جامعه ای به اقتضای نیازهای مختلف و اوضاع و احوال فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مبادرت به تشکیل سازمان نظامی و انتظامی با وظائف و ماموریت های معینی نموده است که از مشخصات بارز آن، وجود نظم و انتظام، ضابطه مندی و قانون مداری و رعایت سلسله مراتب فرماندهی می باشد. از آسیب های چنین سازمان هائی نیز به لحاظ این که قوه ی قاهره ی کشور محسوب می گردند؛ به مخاطره افتادن عرض، ناموس، جان و مال مردم است؛ بنابراین وضع ضوابط و مقررات جامع و مانع در خصوص اختیارات و وظایف پرسنل نظامی و پیش بینی تدابیر کیفری در خصوص نقض وظایف آنها از ضروریات مسلم و غیر قابل تشکیک در تشکیلات نظامی می باشد. بر این اساس وجود نظم و انتظام، ضابطه مندی قانون مداری، رعایت سلسله مراتب فرماندهی و انجام دستور مافوق از اصول اولیه در سازمان نظامی بوده و در این خصوص قابل قیاس با هیچ سازمان یا وزارتخانه ای نمی باشد. در این رابطه مسوولیتهای مدنی، کیفری و انضباطی که متوجه آمر و مامور می باشد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و با کنکاش در قوانین و مقررات مربوط و با تلاشی مضاعف این مسوولیت ها به صورت تفکیکی و مشروح و مستدل مورد تبیین قرار گرفته اند، از این رهگذر علاوه بر ارائه نقاط مثبت ضوابط ذی ربط، نقاط ضعف و اشکالات موجود نیز باید مورد توجه قرار گیرد، آنگاه برای رفع یا اصلاح آنها ضمن چاره اندیشی، راه کارهای قابل اجرا و کاربردی ارائه شده است. از فواید این مباحث می توان به دفاع از

2-2-2-2: تقاضای مستقل یا وابسته در طول زمان(D/I) 23

3-2-2-2: مشتریان نزدیک بین یا استراتژیک(M/S) 24

3-2- مرور ادبیات تولید سلولی.. 28

4-2: سیستم تولید سلولی پویا: 31

5-2:  بررسی توابع هدف بکار گرفته شده در ادبیات موضوع CMS و DCMS. 36

6-2: بررسی تقاضا بکار رفته در ادبیات موضوع CMS و DCMS: 38

فصل سوم. 39

زمینه های علمی تحقیق.. 39

1-3 : مقدمه. 40

1-1-3: مدیریت درآمد: 42

1-1-1-3: جایگاه مدیریت درآمد در مدیریت تولید: 43

2-1-1-3: قیمت گذاری پویا: 43

2-1-1-3:توابع تقاضای به کار رفته در مدل: 44

2-1-3: تولید سلولی.. 46

1-2-3 : انواع رویکردهای تولیدی.. 49

1-1-2-3 : چیدمان عملکردی.. 49

2-1-2-3 : چیدمان خطی.. 50

3-1-2-3 : چیدمان سلولی.. 51

2-2-3 : انواع سلول ها و تعریف سلول های تولید انعطاف پذیر. 52

1-2-2-3 : سلولهای سنتی.. 53

2-2-2-3 : سلول های تک ماشینه NC.. 53

3-2-2-3 : سلول های چند ماشینه یکپارچه. 53

4-2-2-3 : سلول های تولید انعطافپذیر. 54

3-3: مزایای مدل پیشنهادی.. 54

4-3:الگوریتم فراابتکاری ژنتیک: 55

5-3 : الگوریتم فراابتکاری شبیهسازی تبرید. 68

6-3 : جمع بندی.. 74

فصل چهارم. 75

ارائه مدل ریاضی.. 75

1-4: مقدمه. 76

2-4: ویژگی های کلی مدل ارائه شده: 76

2-3-4: فرضیات مدل: 78

3-4-4: اندیسها: 80

4-4-4: پارامترهای مدل: 81

5-4-4: متغیرهای تصمیم: 82

7-3-4: تابع هدف: 84

8-3-4: محدودیت ها: 85

9-3-4: مثال 1: 86

تحلیل حساسیت مدل ارائه شده: 92

7-4: پیچیدگی مدل ارائه شده 112

8-4 :دو روش حل برای مدل پیشنهادی.. 112

1-8-4 : روش حل فراابتکاری.. 112

2-8-4 : اجزاء و پارامترهای الگوریتم شبیهسازی تبرید. 113

1-2-8-4: نمایش ساختار جواب.. 113

2-2-8-4: انتخاب جواب اولیه. 115

3-2-8-4: انتخاب دمای اولیه. 115

4-2-8-4: مکانیزم ایجاد جواب همسایه. 116

5-2-8-4: مکانیزم کاهش دما 118

6-2-8-4: مکانیزم پذیرش جواب های نامزد شده 118

7-2-8-4: معیارهای توقف الگوریتم شبیهسازی تبرید. 119

3-8-4 : اجزاء و پارامترهای الگوریتم ژنتیک… 119

   

1-3-8-4: تعریف کروموزم. 119

2-3-8-4:ایجاد جمعیت اولیه. 121

3-3-8-4: مکانیزم نمونه گیری.. 122

4-3-8-4: عمگرهای زنتیک… 122

1-4-3-8-4:عملگرهای تقاطعی.. 122

2-4-3-8-4: عملگرهای جهشی.. 123

5-3-8-4: نخبه گرایی.. 124

6-3-8-4:استراتژی برخورد با محدودیت ها 124

7-3-8-4:معیار توقف الگوریتم. 125

فصل پنجم. 128

1-5 : نتایج تحقیق. 129

2-5 : ارائه پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 130

منابع و مراجع. 131

 

فهرست شکل­ها

شکل1-3: سیستم های تولید انعطاف پذیر در مقیاس بزرگ (لاگن 1991). 41

شکل 2-3:  سیستم های تولید انعطاف پذیر به عنوان کاراترین ابزار کاهش مشکلات فرایند تولید شناخته می شوند(لاگن 1991). 41

شکل3-3: مقایسه توابع مختلف تقاضا ( نمایی- یکنواخت- کسری). 44

شکل 4-3: سیستم تولید سلولی  پویا 48

شکل5-3: چیدمان عملکردی(لاگن 1991). 50

شکل6-3: چیدمان خطی(لاگن 1991). 51

شکل7-3: چیدمان سلولی (لاگن 1991). 52

شکل8-3: مدل تئوری داروین.. 62

شکل 9-3: فلوچارت یک شبیه سازی تبرید کلاسیک ( بابک جوادی 1385). 73

شکل10-4: نحوه پیکره بندی سلول ها در مثال 1. 92

شکل11-4: نحوه پیکره بندی بهینه در مثال 2. 99

شکل12-4: نحوه پیکره بهینه در مثال شماره 3. 102

شکل13-4: نحوه پیکره بندی بهینه در مثال 4. 107

شکل14-4: نحوه پیکره بندی بهینه در مثال 5. 110

شکل15-4: نحوه نمایش کروموزوم. 121

شکل 16-4: عملگرتقاطع. 123

 

فهرست جداول

جدول1-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها 88

جدول2-4: اطلاعات مربوط به زمان پردازش عملیات قطعات بر روی ماشین ها 88

جدول3-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده وقیمت کالا در هر دوره در مثال 1. 90

جدول4-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال1. 91

جدول5-4: ماکسیمم تقاضا در هر دوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم. 93

جدول 6-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزا نتقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 2. 97

جدول 7-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 2. 98

جدول 8-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 2. 98

جدول 9-4:  ماکسیمم تقاضا در هر دوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم. 100

جدول10-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده وقیمت کالا در هر دوره در مثال 3. 101

جدول11-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 3. 102

جدول12-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 3. 102

جدول 13-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها ( مثال4 ). 103

جدول14-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 4. 105

جدول15-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 4. 106

جدول16-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 4. 106

جدول 17-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها ( مثال5). 108

جدول18-4: ماکسیمم تقاضا درهردوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم. 108

جدول 19-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 5. 110

جدول 20-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 5. 111

جدول 21-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 5. 111

جدول 22-4: جواب های بدست آمده با الگوریتم های پیشنهادی.. 126

جدول 23-4: مقایسه بین جواب های الگوریتم های توسعه داده شده و بهترین جواب.. 127

چکیده

تولید سلولی یکی از مهمترین کاربردهای تکنولوژی گروهی در محیط تولیدی امروزی است. در یک سلول تولیدی، قطعات (کارها) با زمان های راه اندازی وشرایط ابزار مشابه به عنوان خانواده قطعات در نظر گرفته می شوند. در یک محیط سلولی، نوعی از ماشین­ها ویا قطعات با یکدیگر درون خانواده قطعات گروه بندی می­شوند. مسائل چیدمان سلولی عمدتاً به چینش ماشین ها و ترتیب دهی خانواده قطعات مربوط می شوند به طوری که هر سلول تولیدی به تولید تعداد معینی از خانواده قطعات می پردازد. هنگامی که هر قطعه بر روی هر ماشین به همان ترتیب تخصصی یک سلول تولیدی پردازش شود، آنگاه این سلول، سلول تولیدی خط جریان نامیده می شود. این پایان نامه به بررسی مسئلهقیمت گذاری قطعات، تعیین میزان تولید از هر قطعه، تعیین ماشین ها ی موجود در هر سلول در هر دوره و همچنین چگونگی تخصیص قطعات درون سلول ها بر اساس خانواده قطعات در جهت حداکثر کردن سود می پردازد تا کنون در هیچ کدام از مدل های موجود تاثیر تعیین قیمت قطعات بر روی شکل دهی سلول ها بررسی نشده است. از آنجایی که بدست آوردن حداکثر سود مهمترین هدف در تولید می باشد لذا تعیین مناسب ترین قیمت و بهترین حجم تولید جهت حداکثر کردن سود با اهمیت به نظر می رسد. تعیین قیمت مناسب با توجه به هزینه های مختلف تولید، حجم تولید مناسب را تعیین می کند و این تغییر در میزان تولید در هر دوره باعث تغییر در شکل سلول ها می گردد. در این پایان نامه یک مدل ریاضی برای این مسئله در حالت پویا، ارائه شده است که در آن هدف بیشینه کردن سود و مدیریت درآمدها بوسیله تعیین قیمت و حجم تولید با در