فصل دوم : روش شناسی
 
1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
9
2- روش های مطالعه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………
9
3- مشكلات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………
16
 

فصل سوم : چارچوب نظری
 
1- نظریات كلان نگر
 
1-1- رهیافت های كهن گرا و نو گرا …………………………………………………………………………………………………………
19
1-2-   نظریه های سیاسی شدن قومیت و بسیج قومی ………………………………………………………………………………
20
1-3- ستیزه های قومی از منظر ماركسیست ها ………………………………………………………………………………………..
23
2-  نظریات خرد نگر
 
2-1- نظریات مربوط به هویت …………………………………………………………………………………………………………………
25
2-2-  نظریه مرزهای قومیتی فردریك بارث …………………………………………………………………………………………….
26
2-3-  آنتونی اسمیت و نظریه نماد پردازی قومی……………………………………………………………………………………….
28
3- مدل نظری پژوهش حاضر ( جمع بندی نظری ) ……………………………………………………………………………………………………
29
 

بخش دوم : کلیاتی درباره انجمن های غیر دولتی

1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
31
2- تاریخچه تشكیل انجمن های غیر دولتی در ایران ……………………………………………………………………………………..
33
3- پیش نویس قانون سازمان های غیر دولتی در ایران……………………………………………………………………………………
34
4- بودجه و منابع مالی انجمن های غیر دولتی ……………………………………………………………………………………………….
35
5- كاركردهای انجمن های غیر دولتی  ………………………………………………………………………………………………………….
37
6- تئوری های مربوط به انجمن های غیر دولتی
 
6-1- تئوری های اقتصادی مربوط به انجمن های غیر دولتی ………………………………………………………………………
39
6-2- تئوری های سیاسی مربوط به انجمن های غیر دولتی ………………………………………………………………………..
40
 

بخش سوم : یافته های میدانی

1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
43
2- مقدمه ای درباره انجمن های مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………….
45
3- رویكرد انجمن ها نسبت به مقوله هویت آذربایجانی……………………………………………………….………………………….
47
 

4- هویت آذربایجانی و فاکتورهای زبانی
 
4-1- بیان موضوع………………………………………………………………………………………………………………………………………..
50
4-2- روایت اعضای انجمن ها
 
4-2-1-  اهمیت زبان و آموزش به زبان مادری  ……………………………………………………………………………………..
52
4-2-2- زبان مردم آذربایجان ( آذری یا تركی ) …………………………………………………………………………………..
54
4-2-3-  ریشه شناسی و معناشناسی هویتی واژه « ترك » …………………………………………………………………..
56
4-2-4-  زبان تركی ؛ ویژگی ها و جایگاه زبانی آن ……………………………………………………………………………….
58
4-2-5-  كتابت زبان تركی ………………………………………………………………………………………………………………….  
59
4-2-6-  الفبای زبان تركی ………………………………………………………………………………………………………………….
62
4-2-7-  سیاست های زبانی دولتها …………………………………………………………………………………………………….
63
4-2-8-  رسانه های ملی و محلی در ایران……………………………………………………………………………………………
67
4-3 – تحلیل نظری …………………………………………………………………………………………………………………………….
69
 

5- هویت آذربایجانی و فاکتورهای جغرافیایی
 
5-1- بیان موضوع ……………………………………………………………………………………………………………………………………….
74
5-2- روایت اعضای انجمن ها
 
5-2-1- ریشه شناسی واژه آذربایجان …………………………………………………………………………………………………
75
5-2-2-گستره  جغرافیایی آذربایجان ( از ارّان تا آذربایجان )  ………………………………………………………………
79
5-2-3-  نسبت هویتی واژگان آذربایجانی و تركی  ………………………………………………………………………………
83
5-3- تحلیل نظری ………………………………………………………………………………………………………….………………………….
84
 

6-هویت آذربایجانی و فاکتورهای فرهنگی
 
6-1- بیان موضوع ……………………………………………………………………………………………………………………………………….
86
6-2- روایت اعضای انجمن ها
 
6-2-2- شوونیسم و هویت فرهنگی آذربایجانی……………………………………………………………………………………
88
6-2-3-  قهرمان سازی از شخصیت های بنام آذربایجان  ……………………………………………………………………..
90
6-2-4-  نماد پردازی از جدایی دو آذربایجان ………………………………………………………………………………………
91
6-2-5-  هویت آذربایجانی و اسطوره شناسی فرهنگی آذربایجان ……………………………………………………………
92
6-3- تحلیل نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
100
 

7-  هویت آذربایجانی و فاكتورهای سیاسی
 
7-1- بیان موضوع ……………………………………………………………………………………………………………………….………………
104
7-2- روایت اعضای انجمن ها
 
7-2-1-  نگاهی به تاریخچه سیاسی شدن مسأله هویت در آذربایجان…………………………………………………….
107
7-2-2- مطالبات اقتصادی و سیاسی شدن امر قومی در آذربایجان ……………………………………………………….
121
7-2-3-  نقش و موضع نخبگان و روشنفكران در سیاسی شدن هویت آذربایجانی ………………………………….
124
7-2-4-  هویت آذربایجانی و منازعات سیاسی میان قومی…………………………………………………………………….
139
7-2-5-  نقش نیروهای فراملی در قبال سیاسی شدن هویت آذربایجانی ……………………………………………….
143
7-3- تحلیل نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
146
 

8- هویت آذربایجانی و فاکتورهای تاریخی
 
8-1-  بیان موضوع………………………………………………………………………………………………………………………………………
152
8-2- روایت اعضای انجمن ها
 
8-2-1-  شرق شناسی و تاریخنگاری شرق شناسانه  ……………………………………………………………………………
153
8-2-2-  نقد تاریخ نگاری ایران باستان ……………………………………………………………………………………………….
156
8-2-3- نقد تاریخ نگاری مربوط به آذربایجان …………………………………………………………………………………….
162
8-2-4- روایتی از تاریخ تركان ایران ( هویت تاریخی آذربایجان ) ………………………………………………………..
164
8-2-5-  آذربایجان ، تاریخ ماد و ریشه قومی آن  ……………………………………………………………………………….
167
8-2-6-  روایت های تاریخی درباره زرتشت و خاستگاه زرتشی گری……………………………………………………..
170
8-3- تحلیل نظری ……………………………………………………………………………………………………………………..……………..
174
 

9- هویت آذربایجانی و فاكتورهای ملی / قومی
 
9-1- بیان موضوع ………………………………………………………………………………………………………………………………………
176
9-2- روایت اعضای انجمن ها
 
9-2-1- مفهوم ملت و هویت ملی ………………………………………………………………………………………………………..
177
9-2-2- مفهوم قومیت و هویت قومی ………………………………………………………………………………………………….
178
9-2-3- هویت آذربایجانی ؛ ملیت یا قومیت ………………………………………………………………………………………..
182
9-2-4-  ناسیونالیسم آذری و گفتمانهای مربوط به آن ………………………………………………………………………….
185
9-3- تحلیل نظری …………………………………………………………………………………………………………………………………….
194
 

بخش چهارم : جمع بندی و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………
197
 

منابع و مآخذ
 
منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
209
منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
217
منابع اینترنتی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
221
 

ضمائم
 
فرم مصاحبه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
223
نمونه اساسنامه و گزارش فعالیت ها و برنامه های انجمن های غیر دولتی …………………………………………………………
227
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چكیده

این رساله،  به بررسی ابعاد عملکرد و فعالیتهای انجمن های غیر دولتی ترک زبان شهرستان تهران پرداخته است . هدف این بررسی ارائه توصیفی از هویت آذربایجانی بر مبنای تعریفی است كه اعضای انجمن های غیردولتی مورد مطالعه این پژوهش عرضه می كنند .  در واقع این بررسی در پی پاسخ دادن به این سئوال است كه هویت آذربایجانی با چه ویژگی های فرهنگی ، زبانی ، سیاسی ، جغرافیایی و … از سوی اعضای انجمن های غیر دولتی تعریف می شود . به این منظور ، هویت آذربایجانی تحت شش فاكتور هویتی شامل فاكتورهای زبانی ، جغرافیایی ، فرهنگی ، سیاسی ، تاریخی ، ملی/ قومی ، دسته بندی و از زبان اعضای انجمن های غیردولتی توصیف شده اند . ضرورت و اهمیت این بررسی به كاركرد انجمن های غیر دولتی بازمی گردد كه به عنوان نهاد واسط میان دولت و مردم ، در تصمیم گیری ها و مدیریت اجتماعی و فرهنگی دولت ها تأثیر گذارند . بنابراین شناخت صحیح و علمی از مطالبات و اهداف انجمن های غیردولتی ، می تواند از یك سو دولت را در ساماندهی و پاسخ گویی به این مطالبات یاری كند و از سوی دیگر ارزیابی علمی اعضای انجمن ها از اهداف و عملكردهای خود را سرعت بخشد .  روش مطالعه پژوهش كیفی ( میدانی ) بوده است و رویكرد تحلیل داده ها بر مبنای رهیافت های انسانشناسی فرهنگی اتخاذ گردیده است . از آنجایی كه این بررسی به موضوعات و مسائل قومی مربوط می شود ، می توان آن را در زمره مطالعات انسانشناسی قومی محسوب كرد .

کلید واژگان ؛

آذربایجان ، انجمن های غیر دولتی ( NGO ) ، هویت گرایی ، فاكتورهای هویتی ،  قومیت، ملیت ، سواد قومی و … .

بخش اول : ( كلیات ، روش شناسی ، چارچوب نظری )

فصل اول : کلیات

طرح مساله و اهداف تحقیق
انجمن های غیر دولتی ، از جمله نهادهایی هستند که با اهداف و کارکرد های تعریف شده ای در سطح جامعه تشکیل می شوند . وجود این انجمن ها در وهله اول بنا به پروبلماتیک مشخصی که در جامعه تشخیص می دهند توجیه می شود ، ولی لزوماً وجود یا تشخیص مساله ای واقعی در جامعه نمی تواند ، تشکیل هر انجمنی را توضیح دهد . به عبارت دیگر ، لزومی ندارد که یک مساله اجتماعی در جامعه ( به مفهوم علوم اجتماعی آن ) اظهار شود و سپس گروهی اقدام به تشکیل انجمنی برای شناخت ، توضیح و حل آن مساله اجتماعی نمایند . بنابراین این انجمن ها می توانند در برجسته کردن مسائلی که در سطح جامعه هنوز اظهار نشده اند- از جمله مسأله قومیت ها – نیز تاثیر گذار باشند . تمام انجمن های غیر دولتی ، علاوه بر سلسله مراتبی که در سطح مدیریتی خود دارند ، محور اساسنامه ای که در بدو تاسیس آنرا تدوین می کنند ، حرکت می کنند و نخبگان این انجمن ها تفسیر اصول اساسنامه را برای اعضای انجمن ها و مخاطبان انجمن ها بر عهده دارند . با توجه به اینکه این انجمن ها دارای اولویت های موضوعی در فعالیت های خود هستند ، لذا می توانند تحت عناوین و موضوعات علمی ، سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و … تقسیم شوند . در عین حال ترکیبی از این موضوعات نیز در اولویت های فعالیت انجمن ها می تواند وجود داشته باشد .

انجمن های غیر دولتی آذربایجانی ها ، از جمله انجمن های هستند که در دو حوزه فرهنگی و سیاسی فعالیت می کنند . این انجمن ها در شهرها مختلفی وجود دارند . ولی در این پژوهش سعی می شود به بررسی انجمن های ترک زبان تهران ،پرداخته شود . اگرچه نمی توان تفکیک کاملاً دقیق و مشخصی را از حوزه های سیاسی و فرهنگی فعالیت این انجمن ها تشخیص داد ، با این وجود در این تحقیق به بررسی عناصر فرهنگی و کارکردهای فرهنگی این انجمن ها پرداخته خواهد شد . به این ترتیب هدف این تحقیق ، مطالعه ای انسان شناختی در بدست دادن توصیفی دقیق از اهداف و عملکردهای انجمن ها این می باشد .

این پژوهش به بررسی انجمن های غیر دولتی آذربایجانی در تهران می پردازد و انجمن هایی را در بر می گیرد كه در آنها ، طی انجام فعالیتهایی، هویت قومی مردم ترك زبان ایران بازتولید می شود . در واقع این پژوهش در پی پاسخ به این مساله است كه چه نوع شناخت هایی از هویت قومی مردم آذربایجان ( ترك زبانها ) ، در انجمن های غیر دولتی عرضه می شود و این بازنمود هویتی چه نسبتی را با گفتمان فعالین قومی ، گفتمان آكادمیك ، گفتمان روشنفكری ، گفتمان دولتی و دیگر گفتمانهای موجود در ایران برقرار می كند و از طرف دیگر مخاطبان این گفتمان ها ، چگونه این شناخت ها را در اندیشه و رفتارهای عینی خود تعبیر و تفسیر می كنند . بخش عمده پاسخگویان این پژوهش را اعضای اصلی و عادی انجمنهای آذربایجانی تهران و تعدادی را نیز مخاطبان این انجمن ها ، یعنی كسانی كه به نحوی با اعضا و فعالیت های این انجمن ها در ارتباط بوده و احیاناً همكاری می كنند ، تشكیل می دهند .

در این پژوهش من به دنبال یافتن پاسخ برای این سئوال هستم كه ،  در انجمن های غیر دولتی آذربایجانی ها در تهران ( در سه نمونه انجمن ، خانه فرزندان آذربایجان ،جمعیت جوانان آذرتوپراق ، مؤسسه غیردولتی ستارخان  ) هویت آذربایجانی ، چگونه معرفی می شود . برای بررسی و یافتن پاسخ ، من به بررسی سه سطح از داده ها ، خواهم پرداخت . سطح اول داده های من ، از طریق مطالعه عملكرد ها و فعالیت های سازمانی این سه انجمن ، كه از بدو تاسیسشان اجرا شده است – و یا اینكه جزو اهداف و برنامه های آتی این انجمنها ، بوده و قرار است اجرا شود – بدست خواهد آمد .

سطح دوم داده من ، كه البته مهمترین سطح داده های این پژوهش محسوب می شود ، داده ها و اطلاعات بدست آمده از اعضای اصلی و عادی این  انجمن ها خواهد بود . این سطح ، در واقع غیر رسمی ترین و واقعی ترین بخش از داده های تحقیق خواهد بود ، كه در آن تفسیرهای فرد فرد اعضای نمونه گیری شده از میان انجمنها ، درباره هویت آذربایجانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت . اهمیت این سطح از داده ها ، از این حیث است كه ، هویت آذربایجانی ، در داخل این انجمنها ، بیشتر از آنكه در قالب برنامه های رسمی انجمنها تعریف شود، توسط اعضای آن و به شكلی غیر رسمی باز تعریف می شود . لذا بعضاً ابعادی از این هویت در سطوح غیر رسمی فردی ، و میان اعضای این انجمنها ، به بحث گذارده می شود ، كه بحث در باره این ابعاد ، خارج از اساسنامه یا برنامه های انجمن قرار دارد .

سطح سوم داده های من ، مربوط به داده هایی می شود كه از طریق مخاطبان انجمنها بدست می آید . منظور من از مخاطبان انجمن ها ، افرادی هستند كه عضو این انجمنها نیستند ، ولی به عنوان آذربایجانی با این انجمن ها همكاری دارند و با اعضای انجمنها در ارتباط هستند . اهمیت این سطح از داده ها ، از این حیث است ، كه تعریف ها و بحث