1-1-8پیشینه نظری و تجربی…………………………………………………………………………… 6

الف) مبانی نظری…………………………………………………………………………………………. 6

ب) چکیده تحقیقات انجام شده در ایران…………………………………………………………….. 6

1-2-1معنای لغوی حقوق……………………………………………………………………………….. 9

1-2-2معنای اصطلاحی حقوق………………………………………………………………………… 9

1-2-3معنای لغوی بیمار ………………………………………………………………………………… 11

1-2-4معنای اصطلاحی بیمار………………………………………………………………………….. 11

1-2-5معنای لغوی فقه ………………………………………………………………………………….. 12

1-2-6معنای اصطلاحی فقه…………………………………………………………………………….. 12

1-2-7معنای لغوی شیعه…………………………………………………………………………………. 13

1-2-8معنای اصطلاحی شیعه…………………………………………………………………………… 14

1-2-9کلید واژگان تحقیق و معادل لاتین آن‌ها…………………………………………………….. 15

1-2-10ساختار تحقیق…………………………………………………………………………………… 15

فصل دوم:حقوق بیماران بر خود……………………………………………………………….. 16

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 17

2-1حق حیات ……………………………………………………………………………………………. 17

2-2حق کرامت ذاتی انسان……………………………………………………………………………… 19

2-3حق تعیین سرنوشت…………………………………………………………………………………. 22

2-3-1مبانی حقوقی و فقهی……………………………………………………………………………. 22

2-3-1-1حق مالکیت بر خود یا سلطنت بر نفس…………………………………………………… 22

2-3-1-2اذن در  تصرف……………………………………………………………………………….. 23

2-4حق تصمیم گیری آزادانه بیمار…………………………………………………………………… 24

2-4-1قلمرو حق تصمیم گیری بیمار…………………………………………………………………. 26

2-4-1-1موارد ایجابی حق تصمیم گیری بیمار…………………………………………………….. 27

2-4-1-2موارد سلبی حق تصمیم گیری بیمار………………………………………………………. 27

2-5حق آرامش…………………………………………………………………………………………… 28

2-6حق سلامت…………………………………………………………………………………………… 29

2-7حق درمان…………………………………………………………………………………………….. 29

نتیجه………………………………………………………………………………………………………… 31

فصل سوم :حقوق بیماران بر خانواده…………………………………………………………. 32

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 33

3-1عیادت بیمار………………………………………………………………………………………….. 33

3-1-1آداب عیادت بیمار…………………………………………………………………………….. 35

3-1-1-1کوتاهی زمان عیات………………………………………………………………………… 35

3-1-1-2هدیه بردن……………………………………………………………………………………… 36

3-1-1-3پرسش از حال بیمار………………………………………………………………………….. 37

3-1-1-4توقع  پذیرایی از بیمار نداشتن……………………………………………………………… 37

3-1-1-5دعا کردن برای بیمار………………………………………………………………………… 38

3-2روحیه دادن به بیمار…………………………………………………………………………………. 39

3-3رفتار مناسب با بیمار…………………………………………………………………………………. 40

3-3-1گشاده‌ رویی ……………………………………………………………………………………. 40

3-3-2تواضع و فروتنی………………………………………………………………………………….. 41

3-3-3تحمل و بردباری…………………………………………………………………………………. 42

3-3-4حسن خلق……………………………………………………………………………………….. 43

3-4مراعات حال بیمار…………………………………………………………………………………… 43

نتیجه………………………………………………………………………………………………………… 45

فصل چهارم:حقوق بیماران بر کادر درمانی ……………………………………………….. 46

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 47

4-1حقوق بیماران بر پزشکان………………………………………………………………………….. 47

4-1-1اصل حفظ اسراربیمار……………………………………………………………………………. 47

4-1-2دقت در تشخیص بیماری……………………………………………………………………….. 49

4-1-3مشورت با دیگر پزشکان در مورد نحوه درمان……………………………………………… 49

4-1-4اصل رضایت آگاهانه بیمار…………………………………………………………………….. 50

4-1-4-1ضمان پزشک در اثر عدم رضایت بیمار………………………………………………… 51

4-1-4-2ضمان پزشک جاهل…………………………………………………………………………. 51

4-1-4-3ضمان پزشک خطاکار………………………………………………………………………. 52

4-1-4-4ضمان پزشک حاذق…………………………………………………………………………. 53

الف)نظر مشهور……………………………………………………………………………………………. 54

ب)نظر غیرمشهور…………………………………………………………………………………………. 55

4-1-5حق مراجعه به پرونده پزشکی…………………………………………………………………. 57

4-2حقوق بیماران بر پرستاران…………………………………………………………………………. 57

4-2-1مواظبت از بیمار…………………………………………………………………………………… 58

4-2-2برقراری ارتباط مناسب با بیمار………………………………………………………………… 59

4-2-3توجه به نیاز بیمار بر اساس اعتقادات او……………………………………………………… 60

4-2-4اخلاق پسندیده با بیمار………………………………………………………………………….. 61

4-2-4-1حلم و بردباری………………………………………………………………………………… 61

4-2-4-2حسن خلق……………………………………………………………………………………… 61

4-2-4-3مدارا با بیمار…………………………………………………………………………………… 62

نتیجه………………………………………………………………………………………………………… 63

فصل پنجم:حقوق بیماران بر دولت…………………………………………………………….. 65

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 66

 

5-1حق معافیت از جهاد…………………………………………………………………………………. 66

5-1-1 نکات مطرح شده درآیه………………………………………………………………………. 68

الف)سقوط تکلیف جهاد از بیماران……………………………………………………………………. 68

ب)بهشت پاداش بیماران اطاعت پذیر…………………………………………………………………. 68

ج)عذاب الیم برای سوء استفاده کنندگان……………………………………………………………. 69

5-2حق بیمه……………………………………………………………………………………………….. 69

5-2-1تعریف و پیشینه بیمه…………………………………………………………………………….. 69

5-2-2شروط بیمه………………………………………………………………………………………. 71

5-2-3ارکان بیمه……………………………………………………………………………………….. 71

5-2-4مشروعیت بیمه از دیدگاه فقه اسلامی………………………………………………………. 72

5-3بیمه سلامت…………………………………………………………………………………………… 73

5-4بیمه مسئولیت پزشک در برابر بیمار……………………………………………………………… 75

5-5دسترسی به خدمات مطلوب و یکسان……………………………………………………………. 77

5-6تأمین دارو وکیفیت آن……………………………………………………………………………… 78

نتیجه………………………………………………………………………………………………………… 79

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………… 80

پیشنهادات………………………………………………………………………………………………… 82

منابع……………………………………………………………………………………………………….. 83

 

 

فصل اول

کلیات و مفاهیم

 

در این فصل به بیان کلیاتی از طرح پایان نامه از جمله :مقدمه ،بیان مسأله ،هدف های تحقیق و ضرورت انجام تحقیق و غیره پرداخته شده است.

1-1-1. مقدمه

امروزه در مباحث مربوط به کیفیت خدمات و مراقبت‌های درمانی، توجه به بیماران و جلب رضایت آنان ار اولویت‌های مهم و اصلی است. یکی از عوامل مهم رضایت‌مندی بیماران، توجه به خواسته‌ها و رعایت حقوق آنان و ارائه مراقبت توأم با احترام است که به جلب رضایت آنان منجر خواهد شد. با شناخت بیماران از حقوق خود و مطرح شدن خواسته‌ها و توقعات آنان، باید همه کسانی که به نوعی درگیر ارائه مراقبت به بیماران هستند، نیز از ضوابط و مقررات مربوط به حقوق بیماران آگاه باشند تا بتوانند در جهت تحقق این خواسته‌ها و توقعات و هم‌چنین ارائه مراقبت بهتر همراه با کیفیت زیاد و احترام به بیماران گام بردارند.

بیمار مانند هر انسان دیگری نیازهای حیاتی دارد. او به علت بیماری نمی‌تواند برخی از نیازهای خود‌ را به‌ طور کامل‌ تأمین‌ کند؛ به همین دلیل با آگاهی‌ درباره‌ نیازهای‌ بیماران‌ می‌توان‌ آنان را بهتر شناخت‌ و راه‌های‌ مناسب‌تری‌ برای‌ کمک‌ به‌ این‌ افراد انتخاب‌ کرد. شناخت‌ این‌ نیازها چارچوب‌ مفیدی‌ برای‌ ارائه‌ مراقبت‌های‌ لازم‌ خواهد بود. بنابراین خود بیمار، خانواده، کادر درمانی و… باید درباره‌ نیازهای بیماران و چگونگی‌ ارضای‌ آنان دانش‌ و آگاهی‌ کافی‌ داشته‌ باشند و موقعیت‌هایی‌ را که‌ سبب‌ ارضای‌ این‌ نیازها می‌شود به‌ خوبی‌ بشناسند.

2-1 بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………… 5

3-1 اهمیت موضوع………………………………………………………………………………………………….. 7

4-1 اهداف……………………………………………………………………………………………………………. 10

5-1 فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………… 11

6-1 تعاریف …………………………………………………………………………………………………………. 11

فصل دوم : ادبیات و پیشینه پژوهش

1-2 تاریخچه موضوع در جهان و ایران…………………………………………………………………………. 14

2-2 تاریخچه تکنولوژی آموزشی ……………………………………………………………………………….. 19

1-2-2 سه رخداد مهم ……………………………………………………………………………………………… 21

2-2- 2 تاریخچه استفاده از ابزار و وسایل آموزشی در ایران ……………………………………………… 22

3-2 نقش رسانه ها در بهبود وضعیت بهداشت ………………………………………………………………. 24

4-2 برنامه های پزشکی سیما …………………………………………………………………………………….. 26

5-2 نقش رسانه های جمعی در ارتقای بهداشت جامعه ……………………………………………………. 30

6-2  دیدگاه جهانی درباره بهداشت و پزشکی الکترونیکی…………………………………………………. 37

7-2  دیدگاه ملی درباره بهداشت و پزشکی الکترونیک……………………………………………………… 39

8-2 نمودار تحلیلی پژوهش……………………………………………………………………………………….. 46

9-2 پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………… 47

1-9-2 پیشینه داخلی ………………………………………………………………………………………………. 47

2-9-2 پیشینه خارج از كشور ……………………………………………………………………………………. 48

فصل سوم : روش پژوهش

1-3 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………. 51

2-3 روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………. 53

3-3 جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………… 54

4-3 حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………….. 54

5-3 روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………….. 54

6-3 ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………………………… 55

7-3 اعتبار و پایایی پژوهش ……………………………………………………………………………………… 56

8-3 نحوه تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………….. 60

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………. 62

2-4 آمار توصیفی …………………………………………………………………………………………………… 63

3-4 آمار استنباطی ………………………………………………………………………………………………….. 85

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

1-5 بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… 95

2-5 محدودیت ها و مشکلات پژوهش………………………………………………………………………… 99

3-5 پیشنهادات پژوهش …………………………………………………………………………………………… 99

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………….. 102

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………… 104

 

پیوست

 

فهرست جداول

جدول1-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب اطلاع از پخش برنامه های پزشکی

و بهداشتی از تلویزیون جمهوری اسلامی …………………………………………………………………….. 63

جدول2-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب تماشای برنامه های پزشکی بهداشتی تلویزیون 64

جدول3-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک جنسیت …………………………………………….. 65

جدول4-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس وضعیت زناشویی……………………………………. 66

جدول5-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک مدت اقامت در منطقه 13……………………….. 67

جدول6-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس سطح تحصیلات …………………………………… 68

جدول7-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس فعالیت اقتصادی …………………………………… 69

جدول8-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس تعداد افراد خانوار …………………………………. 70

جدول9-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس علاقه مندی به دیدن برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………….. 71

جدول10-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کسب آگاهی های پزشکی بهداشتی

از سیمای جمهوری اسلامی ایران ………………………………………………………………………………. 72

جدول11-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس برآورده شدن نیازهای پزشکی بهداشتی

از برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ………………………………………….. 73

جدول 12-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از تعداد روزهای پخش

برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ………………………………………………. 74

جدول 13-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از طول مدت برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 75

جدول 14-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از ساعات پخش برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 76

جدول 15-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد رضایت از فهمیدن و درک برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 77

جدول 16-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد اهمیت و ضرورت وجود برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………. 78

جدول 17-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهداشت دوران بارداری زنان ………………………………………… 79

جدول 18-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود مراقبت از نوزادان ………………………………………………. 80

جدول 19-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در آگاهی رسانی به زنان در جهت تعداد مطلوب فرزند …………… 81

جدول 20-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود گذران دوران سالمندی ………………………………………… 82

جدول 21-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در کاهش حوادث حین کار ………………………………………………. 83

جدول 22-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در نگهداری از بیماران …………………………………………………….. 84

جدول23-4 : توزیع برآورده شدن نیازهای پزشکی بر اساس میزان تماشای برنامه های

پزشکی بهداشتی سیما……………………………………………………………………………………………… 85

جدول24-4 : توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس جنسیت…………. 86

جدول 25-4 : توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس

ساعت و روز پخش برنامه…………………………………………………………………………………………. 87

جدول 26-4: توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس سطح تحصیلات. 88

جدول27-4 : توزیع آگاهی های حاصل از برنامه های پزشکی بهداشتی بر اساس

مدت زمان پخش برنامه ها………………………………………………………………………………………… 89

جدول28-4 : تأثیر برنامه های پزشکی بهداشتی سیما در مراقبت از افراد نیازمند …………………….. 90

جدول 29-4: توزیع بهداشت دوران بارداری بر حسب آگاهی های حاصل

از برنامه های پزشکی بهداشتی…………………………………………………………………………………… 91

جدول30-4 : توزیع داشتن تعداد فرزند مطلوب بر حسب آگاهی های حاصل

از برنامه های پزشکی بهداشتی……………………………………………………………………………………. 92

جدول31-4 : توزیع کاهش حوادث حین کار بر حسب آگاهی های حاصل

از برنامه های پزشکی بهداشتی…………………………………………………………………………………… 93

 

فهرست نمودار ها

نمودار 1-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب اطلاع از پخش برنامه های پزشکی

و بهداشتی از تلویزیون جمهوری اسلامی……………………………………………………………………….. 63

نمودار 2-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر حسب تماشای برنامه های پزشکی بهداشتی تلویزیون 64

نمودار3-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک جنسیت……………………………………………… 65

نمودار 4-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس وضعیت زناشویی …………………………………. 66

نمودار 5-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک مدت اقامت در منطقه 13………………………. 67

نمودار 6-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس سطح تحصیلات ………………………………….. 68

نمودار 7-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس فعالیت اقتصادی…………………………………… 69

نمودار 8-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه سخ دهندگان بر اساس تعداد افراد خانوار……………….. 70

نمودار9-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس علاقه مندی به دیدن برنامه های

پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………… 71

نمودار10-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کسب آگاهی های

پزشکی بهداشتی از سیمای جمهوری اسلامی ایران…………………………………………………………… 72

نمودار 11-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه سخ دهندگان بر اساس برآورده شدن نیازهای پزشکی بهداشتی از برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………… 73

نمودار 12-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از تعداد روزهای پخش برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران……………………………………………………………………………………………… 74

نمودار 13-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از طول مدت برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران …………………………………………………………………………………………………………. 75

نمودار 14-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس رضایت از ساعات پخش برنامه های پزشکی بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران …………………………………………………………………………………………….. 76

 

نمودار 15-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد رضایت از فهمیدن و درک برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………….. 77

نمودار 16-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد اهمیت و ضرورت وجود برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………….. 78

نمودار 17-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهداشت دوران بارداری زنان …………………………….. 79

نمودار 18-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود مراقبت از نوزادان …………………………………… 80

نمودار 19-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در آگاهی رسانی به زنان در جهت تعداد مطلوب فرزند … 81

نمودار 20-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهبود گذران دوران سالمندی………………………………. 82

نمودار 21-4: توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی بهداشتی

سیمای جمهوری اسلامی ایران در کاهش حوادث حین کار ………………………………………………. 83

نمودار 22-4 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه در مورد نقش برنامه های پزشکی

بهداشتی سیمای جمهوری اسلامی ایران در نگهداری از بیماران …………………………………………. 84

 

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش برنامه های پزشکی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در ارتقاء آگاهی های بهداشتی و پزشکی ساکنان منطقه 13 تهران پرداخته است . جامعه آماری پژوهش عبارت است از کلیه ساکنین منطقه سیزده تهران در سال 1391 می باشد که تعداد آن ها تا آخرین سرشماری 242575 نفر می باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول یامانی 399 نفر می باشد که برای اطمینان بیشتر حجم نمونه را 400 می گیریم. روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم می باشد. ابزار استفاده شده در این پژوهش استفاده از پرسشنامه که شامل 28 سوال یا گویه است. واز آمارهای توصیفی و استنباطی جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است که یافته های زیر را نشان می دهد :

تماشای برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران آگاهی های پزشکی بهداشتی ساکنان را برآورده می سازد.

آگاهی کسب شده از برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی بر حسب جنسیت تناسب دارد.

پخش برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی از نظر ساعت و روز پخش مناسب نیست .

تفاوت در سطح تحصیلات موجب تفاوت در کسب آگاهی های پزشکی و بهداشتی از برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های شبکه های سیمای جمهوری اسلامی می شود .

مدت زمان پخش برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی در ارتقا آگاهی های پزشکی ساکنان منطقه 13 تهران و همچنین برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در مراقبت از افراد نیازمند( نوزادان، زنان باردار و سالمندان) تأثیر دارد.

کسب آگاهی های بدست آمده از برنامه های پزشکی بهداشتی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهداشت دوران بارداری و نیز داشتن تعداد مطلوب فرزند تأثیر دارد .

کلید واژه:برنامه­های پزشکی شبکه­های سیمای جمهوری اسلامی ایران- آگاهی­های بهداشتی و پزشکی

 

فصل اول

کلیات پژوهش

  

1-1 مقدمه

بهداشت و سلامت مجموعه دانش و هنر پیشگیری از بیماری و تأمین، حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی بشر با استفاده از تلاش دسته جمعی است که منجر به توسعه جامعه می شود. این مفهوم در حوزه زندگی انسان گسترش یافته و به طریقی ضامن سلامت فرد و جامعه به شمار می رود.

از اینرو از دیدگاه جهانی مطابق تعریف استانداردی که سازمان جهانی بهداشت (WHO)[1] از سلامتی ارائه کرده است، میدان رسالت ها، سیاست ها و وظایف و فعالیت های بهداشت عمومی، جهان شمول گردیده و از فرد به سمت جامعه پیشروی می کند.

از دیدگاه فوق، سلامت عبارتست از تأمین رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی که معنای آن تنها به نبودن بیماری و نقص عضو، محدود نشده بلکه شامل سه محور جسم، روان و جامعه می شود و لذا هرگونه نقض و آسیبی که به هر یک از محورهای سه گانه وارد شود، تعادل فرد را بر هم زده و منجر به نبود سلامت می شود ( کازنو، 1381، ترجمه ساروخانی و محسنی ).

از لحاظ تاریخی، بذر بهداشت که حدود 3900 سال قبل از میلاد مسیح کاشته شد و در 1946 بعد از میلاد به عالی ترین ثمره خود که تصویب اساسنامه سازمان جهانی بهداشت بود دست یافت و بدینوسیله هدف غائی بهداشت، تأمین، حفظ و ارتقای سلامت بشری اعلام شد.

عمده ترین شاهراه تأمین و تضمین توسعه پایدار جوامع بشری برقراری کیفی سلامت افراد جامعه است. لذا رسالت و وظیفه اصلی بهداشت عمومی، استقرار تندرستی جامع و فراگیر و با کیفیت تک تک افراد جامعه است.

ایران با جمعیت تقریباً 75 میلیون نفری یکی از کشورهای پر جمعیت خاورمیانه است. ایران در مواجهه با مشکلات معمول کشورهای از نظر جمعیت شناسی جوان منطقه است که تاکنون همگام با رشد، درخواستهای زیادی برای خدمات عمومی متنوع داشته است.

جمعیت به زودی به سن کافی برای تشکیل خانواده جدید می رسند که سطح رشد جمعیت و بعد از آن نیاز به زیر بنای سلامت عمومی و خدمات را افزایش می دهد.

سازمان بهداشت جهانی در آخرین گزارش خود عملکرد سطح سیستم بهداشتی در ایران را پنجاه و هشتمین سطح بهداشتی و عملکرد کلی سیستم سلامتی در ایران را رتبه 93 در میان دولتهای جهان اعلام کرد ( سازمان جهانی بهداشت، 1384 ).

وضعیت بهداشتی در ایران نسبت به دو دهه قبل بهبود یافته است. ایران به واسطه برپایی شبکه وسیع خدمات بهداشتی اولیه توانست خدمات پیش گیری بهداشت عمومی را عرضه کند , در نتیجه سطح مرگ و میر مادر و کودک به طور قابل توجهی کاهش یافته و جالب اینکه متوسط طول عمر زندگی از زمان تولد افزایش یافته است. مرگ و میر نوزادان و کودکان زیر 5 سال در سال 2000 در مقایسه با سال 1970 که از هر 1000 نوزاد 122 نفر و از 1000 کودک زیر 5 سال 191 نفر می میرند، به ترتیب 6/28 و 6/35 از هزار تولد زنده کاهش یافته است. همچنین امید به زندگی از 70000 درصد در سال 2000 به 14/74 درصد در سال 2010 رسیده است.

شایان ذکر است که یکی از عوامل مؤثر بر بهداشت عمومی، آموزشهایی است که از طریق رسانه ها و به خصوص رسانه ملی داده می شود و سلامت فرد و جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد.

آموزش سلامت آن بخش از مراقبت های بهداشتی است که بر تأثیر عوامل رفتاری بر سلامت تکیه نموده و با مردمی آغاز می شود که سالم بوده و علاقه مند به توسعه معیارهای سلامت فردی و اجتماعی هستند و به آنها در گسترش شیوه های زندگی مؤثر در حفظ و ارتقای سلامت کمک می کند. آموزش سلامت ترکیبی از تجارب یادگیری تسهیل کننده اتخاذ داوطلبانه رفتار سالم است که منجر به تأمین، حفظ و ارتقای سلامت شده و ترکیبی از حمایت های آموزشی، ساختاری، اقتصادی و محیطی برای تعالی رفتار سالم است ( حلم سرشت، 1383 ).

آموزش دهندگان سلامت، پیشگامانی هستند که همیشه طالب درک جدیدی از رفتار انسانی و راه های جدید کاربرد دانش خویش بمنظور حل مشکلات فردی و اجتماعی می باشند. تمام مراقبین سلامت و بیش از آن، تمام فعالان توسعه پایدار، آموزش دهنده سلامت هستند و این افتخاری است که توسعه و تقویت آن نیازمند برنامه ریزی دقیق برای توسعه آموزش سلامت متکی بر شواهد و مبتنی بر جامعه می باشد.

بدون شک تلویزیون رسانه ای گیرا و جذاب است و به آسانی بیننگان را خود جلب می کند و نیازی نیست بیننده حتما با سواد باشد تا پیام آن را درک کند و در مقایسه با رادیو از جهت بعد بصری دارای مزیت مضاعفی است هر چند که هزینه آن بیشتر است ولی از بعد آموزشی و اثر بخشی بسیار قویتر است ( تامپسون[2]، 1383، ترجمه اوحدی ).

تلویزیون ثابت کرده است که وسیله ارتباطی نیرومندی است که با تکیه بر توانمندی های خود تأثیرات فراوانی بر همه جامعه دارد. اگر امروزه تعریف تلویزیون آموزشی را منحصر به آن دسته از برنامه های تلویزیونی کنیم که فقط در قالب نظام آموزشی رسمی می گنجد. ممکن است برنامه ای بصورت آموزش غیر مستقیم باشد و در وضعیتی رسمی پخش شود.

در نهایت می توان مطرح کرد در این روزها که مفاهیمی چون سلامت و بهداشت در عصر آلودگی هوا، فست فودها، کامپیوتر و پشت میز نشینی های اداری رو به افزایش است، وسایل ارتباطی و رسانه ها اگر تنها ابزارهای جلوگیری از معضلات ناشی از این عوامل نباشند قطعاً مهمترین پل های ارتباطی بین متخصصان و مسئولان بهداشتی و مردم برای انتقال صحیح و به موقع پیام های بهداشتی به شکل جذاب و تأثیر گذار هستند. نقش رسانه ها در انتقال صحیح پیام در جامعه بویژه انتشار آگاهی های به موقع، بی دلیل است و رسانه ها در صورت ایفای نقش مناسب در زمان مناسب با نیاز سنجی و آگاهی از فنون صحیح ارتباط با مخاطب می توانند نقش مؤثری را برای آگاهی بخشی به مردم از بیماری های مختلف و نحوه مقابله با آنها ایفا کنند. رسانه ها می توانند مسائلی را که پذیرش آن از نظر مردم قابل قبول تر است به شیوه های مختلف در جامعه به نحوی تأثیرگذار و ماندگار بازگو کنند.

 

2-1 بیان مسئله

افزایش روز افزون جمعیت جهان و تلاش همه جانبه محافل علمی و اجرایی برای ارتقاء شناخت دقیق تر سلامتی و مفاهیم مربوط به موجب برنامه ریزی های گوناگون دربخش

گفتار نخست: دولت، فرهنگ و  تعامل دو سویه. 14

گفتار دوم : ضرورت حضور دولت و وظایف آن در عرصه فرهنگ…. 23

گفتار سوم : محدودیت‌های دولت در عرصه فرهنگ…. 28

مبحث دوم: گونه های دخالت دولت در عرصه ی فرهنگ و سیاست گذاری

فرهنگی.. 31

گفتار نخست : گونه های دخالت دولت در عرصه ی فرهنگ…. 31

بند اول : ایفای نقش حمایتی.. 31

بند دوم : ایفای نقش ترویجی.. 33

بند سوم : ایفای نقش ضمانتی.. 34

بند چهارم : مهندسی فرهنگی.. 35

گفتار دوم : سیاست گذاری و برنامه ریزی دولت در حوزه ی  فرهنگ…. 37

 

فصل سوم: نقش دولت در فرهنگ در نظام های لیبرال دموکراسی ،

توتالیتاریسم و اسلام

مبحث نخست : نقش دولت در فرهنگ در لیبرال دموکراسی.. 45

گفتار اول : مفهوم لیبرال دموکراسی.. 45

گفتار دوم : لیبرالیسم و عدم دخالت دولت در فرهنگ…. 49

مبحث سوم : تعامل دولت و فرهنگ در نظام های جامع القوا (توتالیتر) 58

گفتار نخست : مفهوم نظامهای جامع القوا( توتالیتاریسم) 58

گفتار دوم : توتالیتاریسم و دخالت دولت در فرهنگ…. 60

مبحث سوم : نقش دولت اسلامی در فرهنگ…. 64

گفتار نخست : مفهوم دولت دینی.. 64

گفتار دوم : مبانی دخالت دولت اسلامی در فرهنگ…. 73

گفتار سوم : رسالت دولت اسلامی در عرصه فرهنگ (اهداف و وظایف) 77

بند اول : اهداف دولت اسلامی در عرصه فرهنگ…. 77

بند دوم : وظایف دولت اسلامی در عرصه فرهنگ…. 79

 

فصل چهارم: وظایف فرهنگی دولت جمهوری اسلامی با توجه به نظریه

دولت در قانون اساسی

مبحث اول : نظریه ی دولت جمهوری اسلامی در قانون اساسی.. 88

گفتار اول : ماهیت دینی، فرهنگی نظام جمهوری اسلامی.. 88

گفتار دوم : جایگاه رفیع اخلاق و وظایف فرهنگی دولت در قانون اساسی.. 97

بند اول : جایگاه اخلاق در قانون اساسی.. 97

بند دوم: وظایف فرهنگی دولت در قانون اساسی.. 99

گفتار سوم : دولت اخلاقی در قانون اساسی و عناصر، نهادها و کارویژه های آن.. 101

بند اول: مفهوم نظریه ی دولت اخلاقی.. 101

بند دوم: نظریه دولت اخلاقی امام خمینی.. 103

بند سوم : عناصر ، نهادها و کارویژه های دولت اخلاقی در قانون اساسی.. 107

مبحث دوم : بررسی وظایف فرهنگی دولت جمهوری اسلامی در قانون اساسی.. 114

گفتار اول : بررسی وظایف مصرح در اصل 3 قانون اساسی.. 114

گفتار دوم : امر به معروف و نهی از منکر(اصل 8) 120

گفتار سوم : تحکیم خانواده و حمایت از حقوق زن (اصل 10 و 21) 127

بند اول : خانواده در قانون اساسی.. 127

بند دوم : زن در قانون اساسی.. 129

گفتار چهارم : حقوق فرهنگی در دولت جمهوری اسلامی.. 134

مبحث دوم : دولت جمهوری اسلامی و سیاست گذاری در عرصه ی

فرهنگی.. 138

گفتار اول : سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی و جایگاه دولت در آن.. 138

گفتار دوم : سیاست گذاری فرهنگی در دولت جمهوری اسلامی.. 145

بند اول : جایگاه دین و اخلاق در سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی.. 146

بند سوم : نقش مردم در سیاستگذاری فرهنگ…. 156

 

فصل پنجم: بررسی وظایف دستگاه های دولتی و نهادهای انقلابی متولی

فرهنگ در جمهوری اسلامی

مبحث اول : شورای عالی انقلاب فرهنگی.. 162

گفتار اول : شکل گیری شورای عالی انقلاب فرهنگی و جایگاه و رویکردهای آن.. 162

بند اول: شکل گیری شورا و جایگاه آن.. 162

بند دوم: رویکردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی.. 168

گفتار دوم: بررسی وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه سیاست گذاری

و تصمیم گیری.. 171

بند اول : سیاست گذاری در حوزه ی ترویج فرهنگ اسلامی.. 171

بند دوم : سیاست گذاری در حوزه علم و فرهنگ…. 172

بند سوم : سیاست گذاری در حوزه هنر. 174

بند چهارم : سیاست گذاری در حوزه زنان و خانواده 175

بند پنجم : سیاست گذاری در حوزه چاپ و نشر کتاب و تعیین

سیاست های رسانه ای.. 176

بند ششم : تدوین نقشه مهندسی فرهنگی کشور 180

گفتار سوم : وظایف شورا در حوزه نظارت و اجرا 181

مبحث دوم : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 184

گفتار اول: اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و راهبردهای

محتوایی آن.. 184

 

بند اول : راهبردهای محتوایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 184

بند دوم : اهداف اساسی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی.. 185

بند سوم : وظایف اساسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 186

گفتار دوم : بررسی وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه ی فعالیت های

فرهنگی و هنری.. 189

بند اول : حوزه ی هنرهای نمایشی و تجسمی.. 192

بند دوم : حوزه ی موسیقی.. 194

بند سوم : امور سینمایی،سمعی و بصری.. 195

گفتار سوم : بررسی وظایف  وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه فعالیت‌های

رسانه ای.. 197

بند اول : رسانه های دیجیتال.. 197

بند دوم : رسانه های خارجی.. 199

بند سوم : مطبوعات… 199

بند چهارم : کتاب… 201

مبحث سوم : بررسی وظایف و فعالیت های سازمان های فرهنگی.. 203

گفتار اول : سازمان صدا و سیما 203

گفتار دوم : سازمان فرهنگ و ارتباطات… 215

گفتار سوم : سازمان تبلیغات اسلامی.. 219

مبحث چهارم : حضور مطلوب دولت در عرصه ی فرهنگ…. 222

گفتار اول: آسیب های فراروی فعالیت فرهنگی دولت… 222

گفتار دوم: حضور مطلوب دولت در فرهنگ…. 227

نتیجه گیری.. 234

پیشنهادهایی در راستای سامان دهی فعالیت های فرهنگی.. 240

 منابع.. 24

چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی

مقدمه

امروزه وقتی نامی از نظم، اجتماع و زندگی برده می شود، ناخواسته در ذهن مفهوم دولت متصور می شود. علت این تصور آن است که، دولت در همه ی شئونات زندگی انسان دیده می شود و از نظر عملی مشکل بتوان زندگی را بدون دولت تصور کرد. دولت نه تنها مبین وجود مجموعه ای از نهادهاست، بلکه حاکی از وجود نگرش ها و شیوه های اعمال و رفتاری است که مختصراً مدنیت خوانده می شود و به حق جزیی از تمدن به شمار می آیند. 

دولت در زندگی افراد و گروه های اجتماعی نقش متناقضی ایفا می کند. از یک طرف نهادی قهرآمیز است و از طرف دیگر متضمن در اختیار گذاردن امتیازات و حمایت های معینی برای اعضای آن است (مثل دستیابی به حقوق شهروندی، ارائه خدمات اجتماعی و…)، که هیچ نهاد دیگری توان یا خواست تأمین آن ها را ندارد. در حقیقت دولت می تواند به گونه ای زندگی افراد را شکل داده و کنترل کند که هیچ نهاد دیگری نمی تواند. اگرچه امروزه در مورد نقش دولت و توانایی او در اداره جامعه بحث های مختلفی می شود اما در نهایت باید گفت که تقریباً هر پدیده ای در جامعه به وسیله دولت سازمان می یابد. دولت می تواند با قدرت خود پدیده های اجتماعی را در بافت و قالب خاص قرار داده و آن ها را سامان بخشد. اما آنچه مدنظر است آن است که دولت تا چه میزان می تواند در آن ها دخالت داشته باشد؟

فرهنگ یکی از پدیده های اجتماعی است که دولت به پرداختن به آن همت می گمارد. اما تفاوتی که فرهنگ با دیگر پدیده های اجتماعی دارد، آن است که دارای مفهومی مشخص و معین نیست و دارای دو جنبه مادی و معنوی است که سیاستمداران را در برخورد با آن دچار مشکل می کند و دیگر اینکه، امری است که ذاتی انسان هاست و در ارتباط با همه انسان هاست و توانایی دولت در برخورد با ذاتی انسان محدود است.

حوزه فرهنگ اگرچه حوزه ای است که شناخت آن به آسانی میسر نیست ولی عرصه ای است که همه ی عرصه های دیگر اجتماعی با آن ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم دارند. از این رو دولت به عنوان نماینده مردم در نظم و انضباط امور و بزرگ ترین سازمان و نهاد اجتماعی که با گسترده ترین تعداد از افراد جامعه در ارتباط است، نقش به سزایی می تواند در فرهنگ ایفا کند. مبهم بودن مفهوم فرهنگ و ارتباط مستقیم و بلاواسطه آن با انسان باعث می شود که نظریه پردازان از زوایای مختلف به ارتباط دولت و به طور عام حاکمیت با فرهنگ بپردازند و این سؤال مطرح می شود که دولت تا کجا می تواند در فرهنگ دخالت داشته باشد؟ به عبارتی حیطه و حوزه دخالت دولت در فرهنگ تا چه حد باشد؟

نظریه پردازان مختلف به این سؤال پاسخ های گوناگون داده اند. لیبرال ها معتقدند که فضایل اخلاقی را به حکم قانون نمی توان پدید آورد بلکه افراد باید آزاد باشند تا هر آنچه که خود می پسندند و می خواهند انجام دهند، البته با احترام به حقوق و آزادی های دیگران. از این دیدگاه دولت در فرهنگ نقشی ندارد. از طرف دیگر مطابق با نگرش های توتالیتر، دولت باید تمام حوزه های زندگی اعم از خصوصی، عمومی و دولتی را به نظم درآورد. از دیدگاه اسلامی چون دولت اسلامی تشکیل می شود تا احکام و آموزه های اسلامی را در جامعه پیاده کند، پس دولت اسلامی نمی تواند نسبت به فرهنگ و مسائل فرهنگی بی تفاوت باشد.

1-1: طرح موضوع

تشکیل دولت جمهوری اسلامی در کشور بر مبنای دین حنیف اسلام بوده است و دولتی که بر مبنای دین تشکیل می شود بی شک باید دولتی دینی باشد. هنگامی که مبانی ساختاری حکومت، آرمانی، فرهنگی و ارزشی شود بی شک دولت مستقر نمی تواند نسبت به فرهنگ بی تفاوت باشد. حکومت اسلامی مکلف است،ارزش های معنوی و فرهنگی اسلام را در جامعه محقق سازد و این مهم ترین و عالی ترین تکلیف حکومت اسلامی است.دولت اسلامی باید نسبت به اشاعه ی فرهنگ اسلامی و مقابله با فرهنگ ها و خرده فرهنگ های ناسازگار با آن،در جامعه ی اسلامی احساس مسئولیت و اقدام کند.با توجه به اهمیت موضوع،سوال این است که قلمروی صلاحیت فرهنگی دولت جمهوری اسلامی در چارچوب نظریه ی دولت در قانون اساسی ایران،چیست؟

  : پرسش های اصلی و فرعی پژوهش

این پژوهش در صدد پاسخ گویی به پرسش های گوناگونی است و پرسش اصلی آن از این قرار است:

قلمرو صلاحیت دولت جمهوری اسلامی در عرصه ی فرهنگ چیست و شامل کدام یک از حوزه های سیاست گذاری ، تصمیم گیری، و یا نظارت و اجرا می باشد؟آیا صلاحیت فرهنگی دولت ،محدود به اعمال حاکمیت است یا دولت متصدی امور فرهنگی نیز می باشد؟
پرسش های فرعی:

نقش دولت در فرهنگ در نظام های لیبرالیسم،توتالیتاریسم و اسلام چیست؟
نظریه ی دولت جمهوری اسلامی در قانون اساسی چیست و چه وظایف فرهنگی بر عهده ی دولت گذاشته شده است؟
سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی و نقش دولت در آن چیست؟
سازمان ها و نهادهای عهده دار امور فرهنگی در جمهوری اسلامی کدام اند و چه وظایفی بر عهده ی آنها قرار داده شده است؟
1-3: فرضیه پژوهش

   فرضیه این پژوهش را در پاسخ به سوال اصلی این پژوهش اینگونه می توان طرح نمود:

« دولت جمهوری اسلامی ایران به مثابه دولت دینی ،در عرصه فرهنگی ، دولتی مسئول و دارای صلاحیت فعال ، لازم و مؤثر می باشد.این قلمرو صلاحیتی ضمن آنکه مطلق نبوده و تصدی گری انحصاری دولت  در حوزه فرهنگی را به دنبال ندارد ،برای مردم و گروه ها و سازمانهای  مردم نهاد هم سهم و مسئولیت های درخوری قائل بوده  و شامل حوزه های ساست گذاری،تصمیم گیری ونظارت و اجرا می باشد و علاوه بر این، ایفاگر نقش های حمایتی ،ترویجی  و ضمانتی در حیطه های فرهنگی است.»

1-4 : ضرورت و هدف پژوهش

دخالت دولت در عرصه ی فرهنگ و قلمرو صلاحیت های آن در نظام های سیاسی گوناگون،از جمله مباحثی است که محور بحث بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان می باشد. از آنجا که دولت جمهوری اسلامی،دولتی دینی است که طبق اصل 3 قانون اساسی موظف به رشد فضایل در جامعه است و هدف دولت دینی تکامل همه جانبه انسانها و رسیدن به کمال و سعادت است ، لذا انجام پژوهشی که در آن ،قلمروی صلاحیت دولت جمهوری اسلامی در فرهنگ مورد بررسی قرار گیرد،ضروری است. در این پژوهش،تلاش بر این خواهد بود تا با بررسی و مداقه در کتب و مقالات منتشر شده،در حدود ممکن و در دسترس،به سوالات اصلی و فرعی پاسخ داده شود.لذا هدف پژوهش این است که با بررسی نظریه ی دولت و وظایف فرهنگی آن در قانون اساسی و بررسی صلاحیت های سازمان ها و نهادهای فرهنگی در سه حوزه ی سیاست گذاری،نظارت و اجرا ،قلمروی صلاحیت دولت بیان شود که آیا دولت جمهوری اسلامی در عرصه ی فرهنگ فقط اعمال حاکمیت می کند یا متصدی امور فرهنگی نیز می باشد؟

: روش پژوهش

روش شناسی پژوهش حاضر مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی می باشد.جمع آوری داده‌های علمی در این پژوهش، با روش اسنادی(کتابخانه ای) صورت می گیرد.همچنین قوانین و مقررات تا آنجایی که مرتبط باشد،بیان خواهد شد.تقسیم بندی نوشتار،به ترتیب اهمیت مباحث،به صورت فصل،مبحث ،گفتار و بند است.

مقدمه ……………………………………………………………………………………………..1

بیان مسئله ………………………………………………………………………………………. 2

هدف…………………………………………………………………………………………….. 5

سوال های تحقیق ……………………………………………………………………………….. 6

فرضیه ……………………………………………………………………………………………7

روش و ابزار تحقیق …………………………………………………………………………… 7

محدودیت ها ……………………………………………………………………………………. 8

روائی مطالعه ………………………………………………………………………………….. 8

پایایی مطالعه …………………………………………………………………………………… 8

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

مقدمه …………………………………………………………………………………………… 9

تعاریف و مفاهیم آب و هوا و عناصر آن …………………………………………………… 10

2-1- آب هوا (اقلیم) ……………………………………………………………………………11

2-2- عناصر آب و هوایی

2- 2-1-  دما …………………………………………………………………………………..14

2-2-2 – تاثیر تابش بر دما ………………………………………………………………….. 15

2-2-2-1- مناطق انرژی تابشی ایران ……………………………………………………… 16

2-2-3- بارش ………………………………………………………………………………… 17

2-2-3-1- نواحی بارشی ایران ……………………………………………………………… 18

2-3 – عوامل آب و هوایی

2-3-1- عرض جغرافیایی و تابش ………………………………………………………….. 20

2-3-2- دوری و نزدیکی به دریا …………………………………………………………… 21

2-3-3- ارتفاع از سطح دریا ……………………………………………………………….. 22

2-3-4 – رطوبت ……………………………………………………………………………..22

2-3-4-1- رطوبت مطلق و رطوبت نسبی ………………………………………………….23

2-3-5 باد ……………………………………………………………………………………. 24

2-4- خشکسالی ……………………………………………………………………………… 26

2-4-1- انواع عمده خشکسالی ……………………………………………………………… 26

2-4-2- خشکسالی در ایران ………………………………………………………………… 28

پدیده ال نینو ………………………………………………………………………………….. 29

2-4-3- انواع خشکسالی ……………………………………………………………………. 31

خشکسالی هواشناسی ………………………………………………………………………… 32

خشکسالی کشاورزی ………………………………………………………………………… 33

خشکسالی هیدرولوژیکی ……………………………………………………………………. 34

2-4-4- آغاز و خاتمه خشکسالی …………………………………………………………… 38

2-4-5- فراوانی خشکسالی …………………………………………………………………. 38

2-4-6- وسعت منطقه ای خشکسالی ……………………………………………………….. 39

2-4-7- دوره تناوبی رخداد خشکسالی …………………………………………………….. 39

2-5- تعاریف و مفاهیم توسعه ………………………………………………………………. 41

2-5-1- شاخص های توسعه ………………………………………………………………… 45

2-6- مفاهیم توسعه پایدار …………………………………………………………………… 47

2-6-1- شاخص های توسعه پایدار …………………………………………………………. 49

2-7-1- تعریف روستا ………………………………………………………………………. 50

2-7-2- توسعه روستایی ……………………………………………………………………. 50

2-8-1- برنامه چیست ؟ …………………………………………………………………….. 52

2-8-2- برنامه ریزی و جایگاه آن در اهداف توسعه ای ………………………………….. 54

فصل سوم : معرفی ناحیه مورد مطالعه  ( شناخت وضعیت موجود ناحیه)

3-1- موقعیت ، وسعت و تقسیمات کشوری ……………………………………………….. 55

3-2- جغرافیای طبیعی

3-2-1 ناهمواری ها ………………………………………………………………………… 58

3-2-2- زمین شناسی ……………………………………………………………………….. 61

3-3 آب و هوا

3-3-1 دما ……………………………………………………………………………………. 63

3-3-2- بارش ……………………………………………………………………………….. 65

3-3-3- رطوبت نسبی ………………………………………………………………………. 67

3-3-4- تبخیر و تعرق ………………………………………………………………………. 68

3-3-5- یخبندان ……………………………………………………………………………… 70

3-3-6- بادها …………………………………………………………………………………. 70

3-4- پوشش گیاهی ………………………………………………………………………….. 71

3-5- ویژگی های جمعیتی

3-5-1- – تعداد جمعیت در سالهای 1375 ، 1385 ، 1390 ……………………………. 73

3-5-2- میزان جمعیت در سال آماری 1385 به تفکیک بخش …………………………… 74

3-5-3- میزان جمعیت در سال آماری 1390 به تفکیک بخش …………………………… 75

3-5-4- نرخ رشد در سه دوره آماری ……………………………………………………… 77

3-5-5-تعداد خانوار …………………………………………………………………………. 78

3-5-6 میزان جمعیت بر اساس سن های و جنسیت سال 1385………………………….. 80

3-5-6- بار تکفل در دوره آماری 1385 ………………………………………………….. 81

3-5-7-تعدادجمعیت باسواد و بی سواد به تفکیک بخش …………………………………… 82

3-5- 8- میزان جمعیت به تفکیک دهستان در سال 1385………………………………… 84

3-5-9- تعداد جمعیت با سواد وبی سواد به تفکیک دهستان و جنسیت …………………… 87

3-6- وضعیت اقتصادی ……………………………………………………………………… 89

 

3-6-1- وضع فعالیت جمعیت 10 ساله و بیشتر به تفکیک جنس …………………………. 89

3-6-2- جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر بر اساس گروههای عمده شغلی ……………….. 91

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل

تجزیه و تحلیل ………………………………………………………………………………… 93

4- 1- شرایط آب و هوایی

4-1-1- بررسی  وضعیت اقلیمی شهرستان ورامین بر اساس مدل های اقلیمی ………….. 94

4-1-2- بررسی وضعیت دما و بارش و عملکرد آن ………………………………………. 99

4-2 – تاثیر شرایط اقلیمی و آب و هوایی بر کشاورزی …………………………………. 100

4-2-1- ساختار توپوگرافی

4-2-1-1 مزایای ساختار توپوگرافی ……………………………………………………… 100

4-2-1-2- معایب ساختار توپوگرافی ……………………………………………………… 101

4-2-2- ساختار هیدرولوژیکی و منابع آبی

4-2-2-1- مزایای ساختار هیدرولوژیکی و منابع آ………………………………………. 101

4-3- خاکشناسی و طبقه بندی اراضی ……………………………………………………. 103

4-3-1- معادن ………………………………………………………………………………. 103

4-3-2- رویش طبیعی ……………………………………………………………………… 103

4-4- کشاورزی …………………………………………………………………………….. 106

4-4-1- منابع آبی کشاورزی شهرستان …………………………………………………… 107

4-4-2- وسعت اراضی  شهرستان ………………………………………………………… 108

4-4-3- نوع مالکیت ……………………………………………………………………….. 114

4-4-4- شیوه کشت …………………………………………………………………………. 114

4-4-5- میزان تولیدات کشاورزی در دو دورآماری 1385 و 1390 ………………….. 116

4-4-6- میزان تولیدات کشاورزی درسال 1385 ………………………………………… 118

4-5- سنجش توسعه یافتگی شهرستان ورامین ……………………………………………. 120

4-5-1-روش موریس ………………………………………………………………………. 121

4-5-1- عملیات موریس در شهرستان ورامین به تفکیک دهستان ………………………. 122

4 -5-2- عملیات تاپسیس

4-5-2-1- چگونگی عملیات تاپسیس ……………………………………………………… 125

4-5-2-2- عملیات تاپسیس در شهرستان ورامین به تفکیک دهستان ……………………. 126

4-5-3- عملیات تاکسونومی

4-5-3-1- چگونگی عملیات تاکسونومی …………………………………………………. 128

4-5-3-2- عملیات تاکسونومی در شهرستان ورامین به تفکیک دهستان ……………….. 131

4-5-4- نتایج حاصل از سه روش ………………………………………………………… 136

4-6- رابطه موجود میان فاصله از مرکز و میزان توسعه یافتگی ………………………. 138

فصل پنجم : نتیجه گیری

5- 1- نتیجه گیری ………………………………………………………………………….. 140

5-2- پیشنهاد ها …………………………………………………………………………….. 146

منابع مآخذ …………………………………………………………………………………… 149

پیوست

 

فهرست جداول

عنوان                                                                               صفحه

جدول 3 – 1 – حداکثر و حداقل و متوسط دمای ماهانه (1391-1381) ………………… 63

جدول 3- 2 – حداکثر و حداقل و متوسط دمای ماهانه (1391-1381) ………………….. 64

جدول 3 -3- میزان و درصد بارش فصلی ( 1391-1381) ……………………………… 66

جدول 3-4- متوسط ماهانه رطوبت نسبی در یک دوره 11 ساله ( 1381-1391)……… 67

جدول 3- 5 – میانگین ماهانه تبخیر (1391-1387) ……………………………………… 69

جدول 3- 6- میزان جمعیت در سه دوره آماری ……………………………………………. 73

جدول 3-7 تعداد و درصد زنان و مردان به تفکیک بخش در سال 1385 ……………….. 75

جدول 3- 8 – تعداد و درصد زنان و مردان به تفکیک بخش در سال 1390 ……………. 76

جدول 3 – 9 – تعداد ودرصد خانوار در سال 1385 ……………………………………… 78

جدول 3 – 10 –  تعداد و در صد جمعیت بر اساس سن و جنسیت ………………………… 80

جدول 3- 11 – میزان جمعیت با سواد و بی سواد به تفکیک بخش ……………………….. 83

جدول 3-12- تعداد کل و جنسیت جمعیت به تفکیک دهستان ……………………………… 85

جدول3-13- تعداد جمعیت با سواد وبی سواد به تفکیک دهستان و جنسیت ………………. 87

جدول 3-14- وضع فعالیت جمعیت 10 ساله و بیشتر  به تفکیک جنس ………………….. 90

جدول 3-15- جمعیت 10 ساله و بیشتر براساس گروههای عمده شغلی ………………….. 91

جدول4-1- خلاصه نتایج اقلیمی ……………………………………………………………… 95

جدول 4-2- اراضی طبیعی در سال 1385 ………………………………………………. 110

جدول 4-3- اراضی طبیعی در سال 1390 ………………………………………………. 111

جدول4-4- تعداد بهره برداران کشاورزی در سالهای مختلف …………………………… 113

جدول 4-5- میزان انواع تولیدات کشاورزی به تن ……………………………………….. 115

جدول 4-6- تولید انواع محصولات کشاورزی به هکتار سال 1390-1385 ……………117

جدول 4 – 7- میزان محصولات کشاورزی سال 1385 به تفکیک دهستان……………. 119

جدول 4-8- شاخص های مورد استفاده در عملیات موریس ……………………………… 123

جدول 4-9 – سنجش توسعه یافتگی در عملیات موریس ………………………………….. 124

جدول 4-10 –  سنجش توسعه یافتگی در عملیات تاپسییس ………………………………. 127

جدول 4-11– شاخص های مورد مطالعه در تاکسونومی ……………………………….. 132

جدول 4-12- وضعیت در حال مناطق همگن  ……………………………………………. 133

جدول 4-13- هدف توسعه در مناطق همگن ……………………………………………… 134

جدول 4-14- نتایج حاصل از سه روش موریس ، تاپسیس و تاکسونومی ………………. 137

جدول 4-15- فاصله دهستان از مرکز شهرستان  ………………………………………… 139

 

فهرست نمودار ها

عنوان                                                                              صفحه

نمودار 3-1- میانگین حداکثر و حداقل دمای ماهانه (1391-1381) …………………….. 64

نمودار 3 -2- میانگین حداکثر و حداقل دمای ماهانه (1391-1381) ……………………. 65

نمودار 3-3- میزان و درصد بارش فصلی (1391-1281) ………………………………. 66

نمودار 3 -4- رطوبت نسبی  ………………………………………………………………… 68

نمودار 3-5- تبخیر ماهانه ……………………………………………………………………. 69

نمودار 3 – 6- جمعیت شهرستان ورامین در سه دوره آماری……………………………… 74

نمودار 3-7 – تفکیک جنسیتی جمعیت سال 1385 ………………………………………… 75

نمودار 3- 8 – تفکیک جنسیتی جمعیت 1390 …………………………………………….. 77

نمودار 3- 9 – نرخ رشد در سه دوره آماری متوالی ……………………………………… 78

نمودار 3- 10 –  تعداد و درصد خانوار به تفکیک بخش………………………………….. 79

نمودار 3 – 11 – تعداد و در صد جمعیت بر اساس سن و جنسیت ………………………… 81

نمودار 3 – 12 – میزان و درصد بار تکفل 1385 ………………………………………… 82

نمودار 3 – 13 – میزان جمعیت با سواد و بی سواد به تفکیک بخش 1385 …………….. 83

نمودار 3- 14 – میزان جمعیت به تفکیک دهستان ………………………………………… 86

نمودار 3- 15 – میزان جمعیت دهستان به تفکیک جنسیت ……………………………….. 86

نمودار 3- 16 – تعداد جمعیت با سواد و بی سواد به تفکیک دهستان …………………….. 88

نمودار 3- 17 – تعداد جمعیت با سواد و بی سواد به تفکیک جنسیت …………………….. 88

نمودار 3- 18 – وضع فعالیت جمعیت 10 ساله و بیشتر به تفکیک جنس ………………… 90

نمودار 3- 19 – میزان جمعیت شاغل در گروههای عمده شغلی ………………………….. 92

نمودار 3- 20 –  درصد جمعیت شاغل در گروههای عمده شغلی ………………………… 92

نمودار4- 1- میزان بارندگی سالیانه در طی دوره آماری 1391-1381 ………………. 107

نمودار 4-2- درصد نرمال بارندگی در سالهای (1391-1381) ………………………. 108

نمودار 4 -3– وسعت اراضی طبیعی 1385……………………………………………… 110

نمودار 4- 4 – وسعت اراضی طبیعی 1390…………………………………………….. 111

نمودار 4 – 5 – تعداد بهره برداران کشاور……………………………………………….. 113

نمودار 4 – 6 – میزان انواع تولیدات کشاورزی به ………………………………………. 115

نمودار 4 -7 – سنجش توسعه یافتگی در عملیات موریس ……………………………….. 124

نمودار 4 – 8- سنجش توسعه یافتگی در عملیات تاپسییس ………………………………. 127

نمودار 4 – 9 – وضعیت حال توسعه مناطق همگن ……………………………………… 135

نمودار 4 – 10– هدف توسعه در مناطق همگن ………………………………………….. 135

نمودار 4 – 11 – نتایج حاصل از سه روش موریس ، تاپسیس و تاکسونومی………….. 138

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

3-6-1- تبدیل ویولت پیوسته. 34
3-7- رزولوشن در صفحه زمان فرکانس…. 37
3-8-1- عکس تبدیل ویولت… 41
3-8-2- گسسته سازی تبدیل ویولت پیوسته. 42
3-8-3- تبدیل ویولت گسسته. 44
3-8-4- تبدیل ویولت دو بعدی.. 46
3-9- تبدیل فوریه فراکشنال کسری.. 48
3-9-1- معرفی تبدیل فوریه. 48
3-9-2- تبدیل سریع فوریه. 49
3-9-3- تبدیل فوریه گسسته. 50
3-10- مقایسه تبدیل سریع فوریه و تبدیل فوریه گسسته. 50
3-10-1- تبدیل فوریه کسری.. 51
3-10-2- تبدیل کسری فوریه. 51
فصل چهارم « شبکه‌های عصبی مصنوعی »
4-1- مقدمه. 54
4-2- تاریخچه شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 55
4-3- مدل بیولوژیکی شبکه‌های عصبی.. 56
4-4- ساختار کلی شبکه‌های عصبی.. 58
4-4-1- سلول عصبی (نرون) 60
4-4-2- سولل بایاس…. 60
4-4-3- تابع انتقال.. 60
4-5- انواع شبکه‌های عصبی.. 62
4-5-1- شبکه‌های پرسپترون.. 62
4-5-2- شبکه‌های عصبی انتشار متقابل.. 63
4-5-3- شبکه‌های پس انتشار 64
4-5-4- شبکه‌های عصبی پویا 65
4-5-5- شبکه‌های عصبی شعاع مبنا (RBF) 65
4-6- ایده پیدایش شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 67
4-7- بررسی سلولهای مغزی افراد. 67
4-8-   تعریف شبکه عصبی.. 68
4-9- توصیف… 68
4-10- شبکه‌های عصبی زیستی.. 68
4-11- تعریف شبکه عصبی مصنوعی.. 69
4-12- تاریخچه شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 71
4-13- معرفی شبکه عصبی مصنوعی.. 72
4-13-1- نورون مصنوعی.. 73
4-13-2- از نورون‌های انسان تا نورون مصنوعی.. 73
4-14- چرا از شبکه‌های عصبی استفاده می‌کنیم.. 73
4-15- تقسیم بندی شبکه‌های عصبی.. 75
4-16- کاربرد شبکه‌های عصبی.. 76
4-17- معایب شبکه‌های عصبی.. 77
فصل پنجم « روش تحقیق »
5-1- مقدمه. 80
5-2- روش فیلترینگ و آموزش داده‌ها 81
5-3- شرحی بر روش تحقیق پروژه 82
5-4- نتایج عددی و توضیحات… 96
فصل ششم « نتیجه گیری و پیشنهادات »
6-1- نتیجه گیری.. 110
6-2- مزایای الگوی ارائه شده 111
6-3- پیشنهادات برای تحقیقات آینده 112
مراجع.. 113
فهرست جداول
جدول 4-1 برخی از توابع تحریک پرکابرد. 61
فهرست شکل‌ها
شکل 3-1- دو نمونه سیگنال شامل مخلوطی از فرکانس‌های 5، 10، 20 و 50 هرتز و تبدیل فوریه آنها. 28
شکل 3-2- نمایشگر افیکی نحوه پنجره‌کردن سیگنال غیرایستا به منظور محاسبه تبدیل فوریه زمان-کوتاه. 30
شکل 3-3- نمایش 3 بعدی و کانتور برای تبدیل فوریه زمان- کوتاه سیگنال ایستای نشان داده شده. 32
شکل 3-4- نمایش 3 بعدی و کانتور برای تبدیل فوریه زمان- کوتاه سیگنال ناایستای نشان داده شده 32