ه- فرضیه‌های تحقیق 6
و- ساختار تحقیق 6
فصل اول کلیات: کلیات پولشویی
1-1 مفاهیم و تعاریف 8
1-1-1 پولشویی چیست؟ 8
1-2 ارکان پولشویی 16
1-2-1 عنصر قانونی 17
1-2-2 عنصر مادی 20
1-2-2-1 تحصیل عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی 21
1-2-2-2 تملک عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی 22
1-2-2-3 نگهداری عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی 22
1-2-2-4 استفاده از عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی 23
1-2-2-5 تبدیل عواید به منظور پنهان کردن منشأ غیرقانونی آن 23
1-2-2-6 مبادله عواید به منظور پنهان کردن منشأ غیرقانونی آن 24
1-2-2-7 اخفاء یا پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی، منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه‌جایی یا مالکیت عواید مجرمانه 24
1-2-3 عنصر روانی 25
1-2-3-1 عمد عام 25
1-2-3-2 عمد خاص 25
1-3 تاریخچه پولشویی 26
1-4 فرآیند پولشویی 28
1-4-1 جایگذاری 28
1-4-2 لایه‌گذاری (لایه‌چینی) 30
1-4-3 یکپارچه‌سازی 31
1-5 اقسام پولشویی 33
1-6 نحوه رسیدگی 35
1-6-1 جمع‌آوری اطلاعات 35
1-6-2 خودداری از افشاء اطلاعات 36
1-6-3 بهره‌برداری از اطلاعات 37
1-7 مراجع ذیصلاح 37
1-7-1 مراجع قضایی ذیصلاح 37
1-7-1-1 صلاحیت ذاتی 37
1-7-1-2 صلاحیت محلی 38
1-7-2 مراجع اداری و غیرقضایی ذیصلاح 39
1-7-2-1 شورای عالی مبارزه با پولشویی 39
1-7-3 سایر مراجع اداری و غیرقضایی 41
1-8 آثار پولشویی 43
1-8-1 آثار اقتصادی پولشویی 43
1-8-2 آثار اجتماعی پولشویی 49
1-8-3 آثار سیاسی پولشویی 
50
1-9 ویژگیهای پولشویی 51
1-9-1 مسبوق بودن به وقوع جرم مبنا 52
1-9-2 فراملی بودن 54
1-9-3 تعداد مباشر 56
1-9-4 تخصصی بودن ارتکاب 57
1-9-5 سازمان یافتگی 58
فصل دوم: روشهای پولشویی
1-2 شیوه‌ها و مصادیق پولشویی 61
2-1-1 سیستمهای ارسال وجه 62
2-1-1-1 سیستم بازار سیاه مبادله‌ی پزو 63
2-1-1-2 حوله/ هوندی 63
2-1-1-3 سیستمهای چینی/ آسیای شرقی 65
3-1-1-4 سیستمهای دیگر 66
2-1-2 اسناد در وجه حامل 66
2-1-2-1 سهام بی‌نام 66
2-1-2-2 اوراق قرضه 67
2-1-2-3 چک‌های در وجه حامل 67
2-1-2-4 چک‌های مسافرتی 67
2-1-2-5 چک‌ها و برات‌های بانکی 68
2-1-3 استفاده از سیستم بانکی 68
2-1-3-1 گشایش اعتبارات اسنادی 69
2-1-3-2 اسمورفینگ 70
2-1-3-3 حسابهای وابستگان 71
2-1-3-4 حسابهای دسته‌جمعی 72
2-1-3-5 حسابهای انتقالی واسطه 72
2-1-3-6 تزیینات وثیقه وام 73
2-1-3-7 حسابهای غیرفعال 73
2-1-3-7-1 نقل و انتقال پول 74
2-1-3-7-2 استخدام اشخاص برای استفاده از حساب بانکی آنها 77
2-1-3-7-3 استفاده از صندوق امانات بانک 78
2-1-3-7-4 پولشویی از طریق حسابهای بانکی موقت 78
2-1-4 بانکداری نوین 79
2-1-4-1 بانکداری اینترنتی 79
2-1-4-2 کارت هوشمند و فناوری WAP 81
2-1-4-3 پول الکترونیکی 81
2-1-5 بانکداری اختصاصی 83
2-1-6 بانکداری کارگذاری 84
2-1-7 حسابهای قابل انتقال 89
2-2 شناسایی و گزارش‌دهی فعالیتهای مشکوک 89
2-2-1 شاخصهای بالقوه فعالیتهای مشکوک 90
2-2-1-1 تشخیص فعالیت مشکوک در مرحله‌ی گشایش حساب 91
2-2-1-2 تشخیص فعالیت از نوع عملکرد حساب 92
2-2-1 شناخت مشتری، مبنایی برای شناسایی موارد مشکوک 93
2-2-2-1 حسابهای شخصی 97
2-2-2-2 حسابهای خارجیان غیرعقیم 97
2-2-2-3 تراست‌های داخلی 97
2-2-2-4 شرکت‌های سرمایه‌گذاری یا سهامی خاص 98
2-2-2-5 تراست‌های برون‌مرزی 98
2-2-2-6 حسابهای نهادی یا واسطه‌ای 98
2-2-2-7 حسابهای اینترنتی 99
2-2-2-8 حسابهای محرمانه 99
2-2-2-9 حوزه‌های قضایی دارای ریسک زیاد 99
2-2-2-10 مقام‌های ارشد دولت‌های خارجی 100
2-2-3 همکاری دولت و مؤسسه‌های خصوصی در شناسایی موارد مشکوک 100
2-2- 3-1 نگهداری سوابق 101
2-2-3-2 گزارش‌دهی معاملات 102
2-2-3-2-1 گزارش‌دهی معاملات مشکوک 102
2-2-3-2-2 زمان و نحوه‌ی گزارش‌دهی 103
2-2-3-2-3 گزارش‌دهی داوطلبانه و گزارش‌دهی الزامی 103
2-2-3-2-4 مصونیت بانک از مسئولیت در برابر مشتریان 104
2-2-3-2-5 وظیفه‌ی مؤسسه‌های مالی پس از گزارش‌دهی معاملات مشکوک 104
2-2-3-3 گزارش‌دهی الزامی معاملات ارزی 105
2-2-3-4 گزارش‌دهی معاملات بالاتر از سقف معین 105
2-2-3-5 جلب همکاری مؤسسه‌های مالی غیربانکی 106
2-2-4 نظارت بر عملکرد حساب 107
2-2-4-2 روشهای نظارت عمومی 109
2-2-4-3 روشهای آموزش 109
2-2-4-4 حسابرسی و مسئولیت‌پذیری 110
2-2-4-5 واحد ضد پولشویی 110
2-2-4-6 روشهای نظارتی برای کمک به شناسایی مشتری 111
2-2-5 نقش مقام گزارش‌دهنده شول‌شویی 112
2-2-5-1 گزارش‌دهی داخلی معاملات مشکوک 114
2-2-5-1-1 روشهای گزارش‌دهی داخلی 115
2-2-5-1-2 دسترسی مسئول گزارش‌دهی به اطلاعات مربوط به فعالیت تجاری 116
2-2-5-2 گزارش‌دهی خارجی معاملات مشکوک 117
2-3 ریسکهای پولشویی و تأمین مالی تروریسم برای بانکها و مؤسسات مالی 118
2-3-1 ارزیابی ریسک پولشویی و تأمین مالی تروریسم از دیدگاه بانک 124
2-3-1-1 تشخیص رده‌های ویژه ریسک 125
2-3-1-2 تحلیلی از رده‌های ویژه ریسک 125
2-3-1-3 تجزیه و تحلیل مؤسسه مالی توسط ناظر مؤسسه 126
فصل سوم: راههای پیشگیری و مقابله با جرم پولشویی در بانک
3-1 راههای پیشگیری با جرم پولشویی 129
3-1-1- مبارزه با پولشویی در سطح بانکها 130
3-1-1-1 شناسایی مشتری (KYC) 132
3-1-1-2 اهمیت استانداردهای شناسایی مشتری برای ناظران بانکی بانکها 133
3-1-1-3 عناصر اصلی در استانداردهای شناسایی مشتری 140
3-1-1-3-2 خط مشی پذیرش مشتری 141
3-1-1-3-2 شناسایی هویت مشتری 142
3-1-1-3-2-1 شناسایی و احراز هویت شخص حقیقی 145
3-1-1-3-2-1-1 شخصی حقیقی ایرانی 146
3-1-3-2-1-2 شخص حقیقی خارجی 148
3-1-1-3-2-2 افرادی که به نمایندگی از طرف اشخاص دیگر اقدام می‌نمایند 148
3-1-1-3-2-3 شناسایی و احراز هویت شخص حقوقی 149
3-1-1-3-2-3-1 شخص حقوقی ایرانی 151
3-1-1-3-2-3-1 شخص حقوقی ایرانی 151
3-1-1-3-2-3-2 شخص حقوقی خارجی 153
3-1-1-3-2-4 حسابهای امانی، اسمی و وکالتی 154
3-1-1-3-2-5 اشخاص تجاری (حقیقی و حقوقی) معرفی شده 154
3-1-1-3-2-5 حساب‌هایی که به وسیله واسطه‌هایی حرفه‌ایی برای مشتریان باز می‌شود 156
3-1-1-3-2-7 مقامات سیاسی 156
3-1-1-3-2-8 مشتریان غیرحضوری 158
3-1-1-3-2-9 معاملات اتفاقی 159
3-1-1-4 نظارت مستمر بر حسابها و مبادلات 160
3-1-1-5 مدیریت ریسک 161
3-1-2 مبارزه با پولشویی در سطح مؤسسه‌ها 163
3-1-2-1 تدابیر کلی مؤسسه‌ها در مبارزه با پولشویی 163
3-1-2-1-1 الزامهای قانونی مؤسسه‌ها در مقابله با پولشویی 163
3-1-2-1-2 تعیین روشهای هدفمند مبارزه با پولشویی 164
3-1-2-1-3 تعیین مسئول قانونی مبارزه با پولشویی 164
3-1-2-1-4 دقت در پذیرش انواع سپرده‌ها 165
3-1-2-1-5 الزامهای مؤسسه‌ها در شناخت مشتری 165
3-1-2-1-6 الزامهای مؤسسه‌ها در نظارت بر معاملات خاص 165
3-1-2-2 تدابیر احتیاطی مؤسسه‌ها 166
3-1-2-2-1 آموزش کارکنان مؤسسه برای شناسایی ومقابله با پولشویی 167
3-1-2-2 تدابیر احتیاطی مؤسسه‌ها 167
3-1-2-2-2 نحوه ی آموزش کارکنان 167
3-1-2-2-3 موضوعهایی که باید آموزش داده شود 168
3-1-2-3 الزامها و ساز وکارهای شناسایی مشتری 169
3-1-2-3-1 اصول اساسی شناسایی مشتری 169
3-1-2-3-2 مشتریان دارای ریسک زیاد 171
3-1-2-3-3 الزام مؤسسه ها به شناسایی همه ی مشتریان 171
3-1-2-3-4 زمانبندی مؤسسه ها در شناسایی مشتری 172
3-1-2-4 سیستم نگهداری سوابق وارائه ی گزارش 173
3-1-2-5 هزینه های مؤسسه ها در مبارزه با پولشویی 174
3-1-2-5-1 هزینه های اجرایی مقابله با پولشویی 175
3-1-2-5-2 هزینه های مربوط به آموزش کارکنان 175
3-1-2-5-3 هزینه های تأمین فضا برای بایگانی سوابق 175
3-1-3 مبارزه با پولشویی در سطح ملی 176
3-1-3-1 گزارش معاملات نقدی کلان 178
3-1-3-2 گزارش معاملات مشکوک 178
3-1-3-3 قوانین کنترل ارزی 183
3-1-3-4 توقیف انسداد و مصادره اموال 184
3-1-3-5 جرم انگاری تطهیر درآمدهای ناشی از جرم 185
3-1-4 مبارزه با پولشویی در سطح بین المللی 193
3-1-4-1 حقوق بین الملل در بحث پولشویی 198
3-1-4-2 همکاری کشورها در مبارزه با پولشویی 198
3-1-4-2-1 کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر وداروهای روان گردان وین 1998 199 3-1-4-2-2 کنوانسیون شورای اروپا در مورد پولشویی، جستجو، توقیف و مصادره ی عواید حاصل از جرم 207
3-1-4-2-3 دستورالعمل اروپایی در زمینه ی پولشویی 214
3-1-4-2-4 کنوانسیون ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان یافته ی فراملی دسامبر2000 پالرمو 218
3-1-4-3 نهادهای بین المللی ارائه دهنده ی آموزش 233
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
نتیجه‌گیری 237
پیشنهادها 250
منابع و مآخذ
فهرست منابع فارسی 252
فهرست منابع غیر فارسی 256
علائم اختصاری 258
چکیده انگلیسی 261
فهرست مطالب (اجمالی)
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات
1-1مفاهیم و تعاریف 8
1-2 ارکان پولشویی 16
1-2-1 عنصر قانونی 17
1-2-2 عنصر مادی 20
1-2-3 عنصر روانی 25
1-3 تاریخچه پولشویی 26
1-4 فرآیند پولشویی 28
1-5 اقسام پولشویی 33
1-6 نحوه رسیدگی 35
1-7 مراجع ذیصلاح 37
1-8 آثار پولشویی 43
1-8-1 آثار اقتصادی پولشویی 43
1-8-2 آثار اجتماعی پولشویی 49
1-8-3 آثار سیاسی پولشویی 50
1-9 ویژگیهای پولشویی 51
فصل دوم : روشهای پولشویی
2-1 شیوه ها و مصادیق پولشویی 61
2-1-1 سیستمهای ارسال وجه 66
2-1-2 اسناد در وجه حامل 66
2-1-3 استفاده از سیستم بانکی 68
2- 1-4 بانکداری نوین 79
2-1-5 بانکداری اختصاصی 83
2-1-6 بانکداری کارگزاری 84
2-1-7 حسابهای قابل انتقال 89
2-2 شناسایی وگزارش دهی فعالیتهای مشکوک 89
2-2-1 شاخصهای بالقوه فعالیتهای مشکوک 90
2-2-2 شناخت مشتری، مبنایی برای شناسایی موارد مشکوک 93
2-2-3 همکاری دولت و مؤسسه های خصوصی در شناسایی موارد مشکوک 100
2-2-4 نظارت بر عملکرد حساب 107
2-2-5 نقش مقام گزارش دهنده پولشویی 112
2-3 ریسکهای پولشویی و تأمین مالی تروریسم برای بانکها و مؤسسات مالی 118
2-3-1 ارزیابی ریسک پولشویی و تأمین مالی تروریسم از دیدگاه بانک 124
فصل سوم : راههای پیشگیری ومقابله با جرم پولشویی در بانک
3-1 راههای پیشگیری با جرم پولشویی 129
3-1-1 مبارزه با پولشویی در سطح بانکها 130
3-1-1-1 شناسایی مشتری(KYC) 132
3-1-1-2 اهمیت استانداردهای شناسایی مشتری برای ناظران بانکی بانکها 133
3-1-1-3 عناصر اصلی در استانداردهای شناسایی مشتری 140
3-1-1-4 نظارت مستمر بر حسابها و مبادلات 160
3-1-1-5 مدیریت ریسک 161
3-1-2 مبارزه با پولشویی در سطح مؤسسه ها 163
3-1-2-1 تدابیر کلی مؤسسه ها در مبارزه با پولشویی 163
3-1-2-2 تدابیر احتیاطی مؤسسه ها 166
3-1-2-3 الزامها و ساز و کارهای شناسایی مشتری 169
3-1-2-4 سیستم نگهداری سوابق و ارائه ی گزارش 173
3-1-2-5 هزینه های مؤسسه ها در مبارزه با پولشویی 174
3-1-3 مبارزه با پولشویی در سطح ملی 176
3-1-3-1 گزارش معاملات نقدی کلان 178
3-1-3-2 گزارش معاملات مشکوک 179
3-1-3-3 قوانین کنترل ارزی 183
3-1-3-4 توقیف انسداد ومصادره اموال 184
3-1-3-5 جرم انگاری تطهیر درآمدهای ناشی از جرم 185
3-1-4 مبارزه با پولشویی در سطح بین المللی 193
3-1-4-1 حقوق بین الملل در بحث پولشویی 196
3-1-4-2 همکاری کشورها در مبارزه با پولشویی 198
3-1-4-3 نهادهای بین المللی ارائه دهنده ی آموزش 233
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
نتیجه‌گیری 237
پیشنهادها 250
منابع و مآخذ
فهرست منابع فارسی 252
فهرست منابع غیر فارسی 256
علائم اختصاری 258
چکیده انگلیسی 261
چکیده
پولشویی به عنوان یک جرم نوعاً فراملی و سازمان یافته، مستقل از جرم منشاء تأثیر منفی گسترده ای بر رشد و توسعه ی اقتصادی کشورها به جا می گذارد، بانکها و مؤسسات مالی به دلیل ماهیت فعالیت و سروکار داشتن مستقیم با وجوه بیش از هر نهادی در معرض خطرات ناشی از پولشویی قرار دارند.
در مقام تبیین موضوع در این پایان نامه پس از ارائه تعریف پولشویی و شناخت این جرم، ارکان و عناصر و شرایط تحقق وقوع جرم، شیوه های ارتکاب این جرم مورد بررسی قرار میگیرد. البته روشهای مورد استفاده پولشویان بسته به قوانین ضدپولشویی و موانع قانونی، امکانات و توانمندیهای کشورها متفاوت خواهد بود. از طرفی با توجه به آنکه جرم پولشویی و عواید آن ممکن است از مرزهای جغرافیایی یک کشور فراتر رود، برای مبارزه با این جرم مالی باید در چهار سطح بانکی، مؤسسه ای، ملی و بین المللی اقدامهای لازم به عمل آید. نتیجه اینکه در سالهای اخیر بانکها به منظور پیشگیری از وقوع این جرم راهکارها و تدابیری را اندیشیده و همین امر باعث شده که پولشویان به جای استفاده از روشهای سنتی از روشها و اشکال نوین بانکی همچون (بانکداری اینترنتی، کارت هوشمند و پول الکترونیکی) استفاده نمایند که شناسایی مشتری و نظارت بر حسابها به مراتب دشوارتر است به همین دلیل میبایست مؤسسات مالی و بانکها به این موضوع توجه ویژه نمایند و همواره در پی آموزش کارکنان و تدوین مقررات جدید مطابق با نیازهای روز جامعه باشند .
کلید واژه ها: پولشویی، جرم فراملی، سازمان یافته، بانکها، مؤسسات مالی، شناسایی مشتری، نقل و انتقال وجوه
مقدمه
پولشویی یکی از جرایم عمده در سطح دنیا است که تأثیر گسترده ایی بر اقتصاد، اجتماع، فرهنگ، سیاست و بنگاهها و مؤسسات فعال در جامعه دارد. بانکها و مؤسسات مالی بیش از هر نهاد و بنگاههایی در معرض خطرات و زیانهای ناشی از پولشویی قرار دارند. پولشویی از جنبه های مختلف به صورت مستقیم و غیر مستقیم خطرات و زیانهایی را متوجه این مؤسسات میکند. از یک سو افزایش تمرکز پولشویان بر فعالیتهای بانکی به عنوان ابزاری مناسب برای پولشویی، به ویژه در کشورهایی که قوانین سهل تری در مبارزه با پولشویی دارند و از سوی دیگر افزایش نظارت نهادهای ناظر بین المللی و نهادهای ناظر کشوری و اعمال جرایم سنگین مالی و غیر مالی بر بانکها و مؤسسات مالی که قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی را رعایت نمیکنند و یا به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه وارد فعالیتهای پولشویی میشوند، ریسک بانکها و مؤسسات مالی بر فعالیتهای پولشویی را به شدت افزایش داده است. مؤسسات مالی و به ویژه بانکهای بین المللی، میباید برای مبارزه با پولشویی برنامه موثری داشته باشند چنین برنامه هایی توانایی آنها را در شناسایی و نظارت افزایش داده و در حفظ شهرت برای رقابت موفقیت آمیزخارجی و داخلی به آنها کمک میکند[1].
یک برنامه موفق مبارزه با پولشویی شامل مکانیزمی برای شناسایی نواحی بالقوه آسیب پذیر میباشد که باید مورد توجه ویژه بانکها و مؤسسات مالی قرار گیرد. تشخیص و انجام اقدامات مناسب برای کاهش چنین نقاط آسیب پذیری عنصری حیاتی در برنامه جامع مؤسسه مالی به شمار رفته و به کنترل ریسکهای توام با پولشویی کمک مینماید.
بر اساس تخمین صندوق بین المللی پول و بانک جهانی درآمدهای نامشروع که توسط پولشویان در
چرخه تطهیر و پولشویی قرار میگیرند، در حدود 2 تا5 درصد تولید ناخالص جهانی است[2].
