4- اطلاعات مربوط به پایان‏نامه:

الف- عنوان تحقیق

1- عنوان به زبان فارسی:

بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه مهاباد با استفاده از تکنیک RS و GIS

2- عنوان به زبان انگلیسی/(آلمانی، فرانسه، عربی):

Investigation on land use changes using RS and GIS technique

تذكر: صرفاً دانشجویان رشته‏های زبان آلمانی،‌فرانسه و عربی مجازند عنوان پایان‏نامه خود را به زبان مربوطه در این بخش درج نمایند و برای بقیه دانشجویان، عنوان بایستی به زبان انگلیسی ذكر شود.

ب – تعداد واحد پایان‏نامه: 6

ج- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور كلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبه‏های مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق) :

اطلاع از نسبت کاربری ها و نحوه تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهمترین موارد در برنامه ریزی ها می باشد. با اطلاع از نسبت تغیرات کاربری ها در گذر زمان می توان تغییرات آتی را پیش بینی نمود و اقدامات مقتضی را انجام داد ( فیضی زاده و حاج میررحیمی، 1387). ارزیابی های جهانی و منطقه ای از پوشش اراضی و تغییرات و وضعیت کاربری اراضی برای مطالعات تغییرات زیست محیطی و اقلیمی، اهمیت دارند. اطلاع از تغییر کاربری اراضی جهت بررسی عوامل و علل آنها در یک دوره زمانی می تواند مورد توجه برنامه ریزان و مدیران باشد. استفاده از روش های سنتی جهت بررسی تغییرات کاربری های اراضی و پوشش اراضی مانند نقشه برداری زمینی، عموما وقت گیر و پرهزینه است اما استفاده از داده های ماهواره ای با توجه به ویژگی هایی مانند دید وسیع و یک پارچه، استفاده از قسمت های مختلف طیف گسترده انرژی الکترومغناطیسی جهت ثبت خصوصیات پدیده ها، پوشش تکراری و امکان به کارگیری سخت افزارها و نرم افزارها، در دنیا با استقبال زیادی روبرو بوده است. از جمله کاربرد تصاویر و داده های ماهواره ای تهیه نقشه کاربری اراضی و بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی و بررسی تغییرات کاربری ها مطالعات زیادی صورت گرفته است. اهمیت شناسایی، تعیین محدوده و پایش این تغییرات از طریق سنجش از دور و داده های جغرافیایی به عنوان یک مولفه کلیدی از علم تغییر اراضی، به طور گسترده با مطالعات تغییرات زیست محیطی و جهانی مشخص شده بود. (تورنر و همکاران،2007). هدف اولیه برنامه های کاربردی سنجش از دور در بررسی تغییر کاربری اراضی، تهیه نقشه کاربری اراضی و پوشش، و تعیین اینکه در یک بازه زمانی تغییرات چقدر در حال گسترش یا در حال کاهش بوده و یا منطقه مقاوم به تغییر مشخص است (هنسن و همکاران،2008). به طور مشخص تغییرات ناشی از تغییرات کاربری شامل توسعه شهری و تبدیل اراضی کشاورزی به کاربری های مسکونی و صنعتی و تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی صورت می باشند (منندهر و همکاران،2009). در چهار دهه گذشته تغییرات کاربری اراضی/ پوشش گیاهی در ایران با سرعت افزاینده در بعضی جهات نامطلوب به وقوع پیوسته است و این باعث تشدید روند تخریب منابع طبیعی گردیده است. از آنجا که تغییرات در کاربری اراضی/ پوشش گیاهی در سطوح وسیع و گسترده صورت میگیرد، لذا تکنولوژی سنجش از دور یک ابزار ضروری و باارزش در ارزیابی تغییرات به دلیل پوشش مکرر و تکراری کره زمین می باشد (لو و همکاران،2004). داده های سنجش از دور، منابع اولیه ای هستند که به طور گسترده ای برای پایش تغییرات محیطی در دهه های اخیر مورد استفاده واقع شده اند.

د – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرآیند تحقیقی احتمالاً جدیدی كه در این تحقیق مورد استفاده قرار می‏گیرد:

تحقیق حاضر در صدد تعیین انواع کاربری اراضی و بررسی روند تغییرات کاربری اراضی در بخشی از حوزه مهاباد می باشد. در این مطالعه کاربری های مختلف مرتع، کشاورزی آبی و دیم به دلیل تغییرات به وجود آمده در کاربری ها، وجود تصاویر ماهواره ای مربوط به دوره های مختلف و اطلاعات قابل دسترس برا ی مطالعه و بررسی انتخاب شدند. آگاهی از نوع و میزان تغییرات کاربری های اراضی در مناطق مختلف به عنوان یک پارامتر مهم مدیریت می تواند برنامه ریزان بخش های مختلف   اجرایی را در مدیریت بهینه و توسعه همه جانبه یاری نماید. از لازمه های پیش پردازش تصویر جهت تعیین کاربری ها و پایش تغییرات، تصحیح هندسی، اتمسفری و رادیومتری دقیق تصاویر چند زمانه می باشد که اگر بطور صحیح تصحیح نشوند، نتایج نادرستی از آن بدست خواهد آمد. پایش زمانی و دقیق تغییر عوارض سطح زمین برای درک روابط و کنش های متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیم گیری بهینه، از اهمیت به سزائی برخوردار است. در این مطالعه، تصاویر لندست TM و لندست +ETM با استفاده از پنج تکنیک پایش تغییر در حوزه مهاباد آنالیز شد. در این تحقیق می توان از تصاویر ماهواره ای لندست TM ، لندست+ETM، عکس های هوایی، تصاویر Google Earth و نرم افزارهای Idrisi3.2 ، Arc GIS10 استفاده نمود.

ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بیان مختصر پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور پیرامون موضوع تحقیق و نتایج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظری تحقیق):

ربیعی(1383) به منظور کشف و بازیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر اصفهان از تکنیک مقایسه پس از طبقه بندی استفاده کرد. دو تصویر با الگوریتم حداکثر احتمال طبقه بندی شدند. تصاویر با استفاده از CROSSTAB تطابق داده شدند. نتایج نشان داد که در این دوره 2200 هکتار از اراضی کشاورزی اطراف شهر اصفهان به مناطق مسکونی تبدیل شده است.

موریوکی و همکاران (2011) با بررسی تغییر کاربری اراضی در شهرک چیولیو در کنیا با استفاده از تصاویر لندست SPOT XS سال 1999 و لندست +ETM سال 2001 نشان دادند که تغییرات کاربری اراضی و پوشش در اثر افزایش جمعیت اتفاق افتاده است.

لیون و همکاران (1198) هفت شاخص پوشش گیاهی از سه تاریخ مختلف داده های MMS را برای پایش تغییر و پوشش زمین مقایسه کردند و نتیجه گرفتند که روش تفاضل NDVI پایش تغییر پوشش گیاهی بهتری را اثبات می کند.

سپهری و گانگ جون (2006) از تکنیک های مختلف تعیین تغییر شامل مقایسه بعد از طبقه بندی، تفاضل تصویر و تفاضل NDVI و آنالیز برداری تغییرات برای تهیه نقشه کاربری اراضی تحت تاثیر سیل استفاده کردند. نتایج مطالعات نشان داد که از بین تکنیک ها، تکنیک های تفاضل تصویر و آنالیز برداری تغییرات در تهیه نقشه مناطق تغییر یافته- تغییر نیافته تحت تاثیر سیل بیشترین دقت را داشته است.

شفیعی (2004) در تحقیقی در دشت قزوین از روش های تفاضل تصاویر، تحلیل مولفه های اصلی، طبقه بندی تصویر و مقایسه پس از طبقه بندی برای پایش تغییرات استفاده کرد. نتایج نشان داد که روش طبقه بندی و مقایسه بعد از آن بهترین روش بوده است و نوع تغییرات نیز در این روش مشخص می گردد. نتایج مطالعات وی همچنین نشان داد که19.86 درصد از منطقه دچار تغییرات شده است.

جعفری (1388) به منظور بررسی تغییرات کاربری اراضی در مناطق مرکزی استان گیلان با استفاده از داده های سنجنده های +ETM ، MMS 1975, IRS 2000 نقشه های کاربری اراضی در چهار دوره زمانی در شش طبقه کاربری، تهیه نمود. سپس با استفاده از روش مقایسه پس از طبقه بندی میزان تغییر و تبدیل هر کاربری در دوره های مورد نظر تعیین کرد. بر طبق نتایج حاصل شده سطح اراضی جنگلی در طی دوره های زمانی مورد بررسی کاهش یافته و اراضی شهری رشد چشمگیری داشته است.

و – جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق: