سوالات پرسشنامه کاملا مرتبط با موضوع بوده و پرسشنامه می‌تواند به سوال‌ها و فرضیه‌های تحقیق پاسخ نماید. برای بررسی پایایی، اعتبار و همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ روی یک نمونه 10 نفری استفاده شد که نتیجه حاکی از آن است که پرسشنامه با ضریبی معادل ۸۰۶.  از اعتبار مناسبی برخوردار بوده است.

جامعه نمونه در نظر گرفته شده برای این تحقیق (به دلیل محدودیت‌های بودجه و عدم دسترسی به اطلاعات طبقه‌بندی شده) نمونه در دسترس شامل 40 کارشناس رسانه و 20 کارشناس پدافند غیر عامل می‌باشد که همگی به پرسشنامه‌ها پاسخ داده‌اند.

نتایج بدست آمده از پژوهش بیانگر این است که وجود دید مثبت به موضوع اطلاع رسانی در شرایط بحران، پیش بینی شرایط و تامین امکانات مورد نیاز، آموزش اصحاب رسانه و مدیران بحران در زمینه اطلاع رسانی در شرایط بحران، بستر مناسب برای استفاده از شیوه‌های گوناگون اطلاع رسانی را بوجود می‌آورد. همچنین موقعیت جغرافیایی مخاطبان (داخل محدوده، همجوار و خارج از محدوده)، عامل بروز بحران (انسانی، طبیعی) و نوع بحران (حوادث طبیعی، اقتصادی، سیاسی و …) عامل مهمی در برگزیدن شیوه‌ی اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق می‌باشد.

از مهمترین پیشنهادهای ارائه شده در پایان این پژوهش، راه‌اندازی سامانه اطلاع رسانی سیار در مناطق بحران‌زده بدون نیاز به هیچگونه زیرساخت، راه‌اندازی سایت، تهیه‌ی کتاب و جزوات، برای آموزش مدیران بحران، اجباری نمودن تعیین سخنگو در آیین نامه عملیاتی مدیریت بحران می‌باشد.

 

فهرست

1     فصل اول: کلیات پژوهش… 1

1.1      بیان مسئله: 2

1.2      اهمیت و ضرورت تحقیق.. 3

1.3      هدف‌های تحقیق.. 3

1.3.1       هدف اصلی.. 3

1.3.2       اهداف فرعی.. 4

1.4      سوالات تحقیق.. 4

1.5      فرضیه‌های تحقیق.. 5

1.5.1       فرضیه اصلی.. 5

1.5.2       فرضیات فرعی.. 5

1.6      متغیرهای پژوهش… 6

1.6.1       متغیر وابسته. 6

1.6.2       متغیرهای مستقل.. 6

1.7      قلمرو پژوهش… 7

1.8      تعریف مفاهیم و واژگان پرکاربرد. 7

1.8.1       بحران. 7

1.8.2       پدافند غیرعامل.. 7

1.8.3       شیوه‌های اطلاع رسانی.. 8

1.9      روش پژوهش… 8

1.10    جامعه‌آماری.. 8

1.11    پیشینه تحقیق.. 8

1.11.1     پایان نامه‌ها 9

1.11.2     پژوهش و  مقالات… 10

1.11.3     کتاب‌ها 11

1.11.4     سایر منابع. 15

2     فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 17

2.1      مقدمه. 18

2.2      بخش اول – بحران. 19

2.2.1       تعریف بحران. 19

2.2.2       دیدگاه سنتی و جدید به بحران. 21

2.2.3       انواع بحران. 21

2.2.4       انواع بحران از نظر دخالت انسانی.. 21

 

2.2.5       انواع بحران از نظر سطوح.. 22

2.2.6     انواع بحران از نظر موضوع. 23

2.2.7       دیگر تقسیم بندی‌های بحران. 25

2.2.8       مدیریت بحران. 26

2.2.9       فرآیند مدیریت بحران. 27

2.3      بخش دوم – اطلاع رسانی و بحران. 30

2.3.1       کارکرد رسانه در بحران. 31

2.3.2       نقش اساسی رسانه‌ها در بحران. 32

2.3.3       جایگاه رسانه در بحران. 33

2.3.4       نقش رسانه‌ها در کاهش عوارض روانی بحران. 34

2.3.5       رسانه‌ها و بحران‌های نوین.. 35

2.4      بخش سوم – جایگاه برق در رسانه‌ها 36

2.4.1       تاریخچه برق.. 36

2.4.2       ویژگی‌های عمومی صنعت برق.. 36

2.4.3       وضعیت برق در شرایط بحرانی.. 40

2.4.4       نمونه اخبار در زمینه قطع برق در شرایط بحران. 41

2.4.5       وابستگی رسانه‌ها به برق.. 43

2.5      بخش چهارم – اطلاع رسانی در شرایط بحران. 44

2.5.1       ده نکته خبری برای خبرنگاران و سردبیران در بحران. 45

2.5.2       ارتباطات نیروهای خبری در بحران. 47

2.5.3       انواع ابزار های رایج ارتباطی.. 47

2.5.4       سامانه‌های اطلاع رسانی عمومی و هشدار. 48

2.6      بخش پنجم – شیوه‌های اطلاع رسانی.. 54

2.6.1       اطلاعیه‌های از پیش منتشر شده 54

2.6.2       رادیو. 55

2.6.3       تلویزیون. 56

2.6.4       رسانه‌های دیجیتال. 57

2.7      چهارچوب نظری تحقیق.. 58

2.7.1       نظریه‌ی وابستگی مخاطبان. 58

2.7.2       نظریه برجسته سازی.. 60

2.7.3       مدل ارتباطات بحران گونزالز- هررو و پرات… 62

2.7.4       برنامه ریزی ارتباطات بحرانی استراتژیک – یوسلی (۲۰۰۲) 64

2.7.5       برنامه ارتباطی قبل از بحران مارش و رابینز. 65

2.7.6       عناصر ده‌گانه برنامه ارتباط بحران زرمان ( 1995) 66

2.7.7       نظریه مارپیچ مثبت و منفی رسانه‌ای.. 67

2.7.8       نظریه گالتونگ درباره بحران. 70

2.7.9       نظریه اسکوگلند و اولسن درباره ایجاد ارتباط با رسانه ها 71

3     فصل سوم: روش شناسی.. 73

3.1      مقدمه. 74

3.2      روش تحقیق.. 75

3.3      جامعه آماری.. 75

3.4      جامعه نمونه و روش نمونه‌گیری.. 75

3.5      تکنیک یا ابزار جمع‌آوری اطلاعات… 76

3.6      اعتبار یابی پرسش‌نامه. 76

3.7      روش‌های آماری تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها 76

4     فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 77

4.1      مقدمه. 78

4.2      بخش اول: تجزیه و تحلیل توصیفی.. 78

4.3      بخش دوم: تجزیه و تحلیل استنباطی.. 122

5     فصل پنجم: نتیجه‌گیری.. 130

5.1      نتیجه‌گیری.. 131

5.2      نتیجه‌گیری و تحلیل.. 131

5.3      پیشنهادات… 135

5.3.1       پیشنهادات عمومی.. 135

5.3.2       پیشنهاد برای تحقیق بعدی.. 136

5.4      محدودیت‌های تحقیق.. 136

5.5      منابع و مآخذ. 145

5.5.1       منابع فارسی.. 145

5.6      منابع انگلیسی.. 148

 

فهرست جداول

جدول 1 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد امکان مدیریت بحران توسط رسانه‌ها 78

جدول 2 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی کاهش خسارات ناشی از بحران بوسیله اطلاع رسانی.. 79

جدول 3-  جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد هماهنگی بوسیله اطلاع رسانی.. 80

جدول 4 – نمودار توزیع فراوانی جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی صرفا جنبه آموزشی داشتن رسانه‌ها 81

جدول 5 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد مزاحمت رسانه‌ها در شرایط بحران. 82

جدول 6 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی دامن زدن رسانه‌ها به بحران. 83

جدول 7 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی رسانه‌ها به عنوان ارکان مدیریت بحران. 84

جدول 8 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد هماهنگی بین نهادها توسط رسانه‌ها 85

جدول 9 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی دادن امکانات ویژه به رسانه‌ها در شرایط بحران. 86

جدول 10 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی رسانه‌‌ها به عنوان نخستین مراکز دریافت کننده برق.. 87

جدول 11 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی مفید بودن انتشار اطلاعیه‌ها، خارج از محدوده بحران. 88

جدول 12 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی پیش‌بینی مراکزجایگزین‌رسانه‌ای.. 89

جدول 13 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد مراکز رسانه‌ای متحرک.. 90

جدول 14 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استقرار ایستگاه‌های رادیویی سیار. 91

جدول 15 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی نزدیکی مرکز انتشار اخبار و اطلاعیه‌ها 92

جدول 16 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی امکان استفاده از شیوه‌های مختلف اطلاع رسانی با استفاده از پیش‌بینی شرایط.. 93

جدول 17 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تاثیر آموزش اصحاب رسانه. 94

جدول 18 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ارتباط دائم و تعامل مدیران بحران و اصحاب رسانه. 95

جدول 19 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی آموزش مدیران بحران در زمینه‌ی ارتباط با اصحاب رسانه در شرایط بحران  96

جدول 20 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تنظیم و تدوین پیش‌نویس اخبار، اطلاعیه‌ها و برنامه‌های آموزشی  97

جدول 21 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی فراهم آوردن امکان حضور اصحاب رسانه در کانون بحران‌های درحال وقوع  99

جدول 22 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی میزان استفاده عموم مردم از رسانه‌های سنتی.. 100

جدول 23 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی امکان استفاده از رسانه‌های دیجیتال. 101

جدول 24 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از اطلاعیه‌های از پیش تکثیر شده 102

جدول 25 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از رادیو برای اطلاع رسانی.. 103

جدول 26 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از تلفن همراه برای اطلاع رسانی.. 104

جدول 27 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از تلویزیون برای اطلاع رسانی.. 105

جدول 28 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از روزنامه‌های منتشر شده در سایر نقاط.. 106

جدول 29 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های طبیعی با بحران‌هایی که عامل انسانی دارند. 107

جدول 30 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران جنگ با سایر بحران‌ها 108

جدول 31 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های سیاسی – امنیتی با سایر بحران‌ها 109

جدول 32 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های اقتصادی با سایر بحران‌ها 110

جدول 33 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی در بحران‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی  111

جدول 34 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی به مخاطبان داخل منطقه بحران و خارج از آن  112

جدول 35 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی  تفاوت  اطلاع رسانی به مخاطبان خارج از منطقه بحران، همجوار با بحران و غیر همجوار. 113

جدول 36 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی به مخاطبان داخل بحران؛ برای مردم و مسئولین  114

جدول 37 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس جنسیت پاسخگویان. 115

جدول 38 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس سن پاسخگویان. 116

جدول 39 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی سابقه پاسخگویان. 117

جدول 40 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس تحصیلات پاسخگویان. 118

جدول 41 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس رشته تحصیلی پاسخگویان. 119

جدول 42 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس سمت در حوزه پدافند غیر عامل.. 120

جدول 43- جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی کارشناس پدافند یا رسانه. 121

جدول 44 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره یک بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و نگرش کارشناسان رابطه معنی داری وجود دارد. 123

جدول 45 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره دو بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و تامین برق رسانه‌ها به عنوان مراکز حساس رابطه معنی داری وجود دارد. 124

جدول 46 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره سه بین شیوه‌ی اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و تامین مراکز جایگزین اطلاع رسانی رابطه‌ی معنی داری وجود دارد. 125

جدول 47 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره چهار بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و پیش‌بینی‌های اصحاب رسانه رابطه‌ی معنی داری وجود دارد. 126

جدول 48 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره پنج – بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و عدم و ابستگی صرف به رسانه‌های نوین (اینترنت، تلفن همراه و …) رابطه معنی داری وجود دارد. 127

جدول 49 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره شش – بین شیوه اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و نوع بحران رابطه معنا داری وجود دارد. 128

جدول 50 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره هفت –  بین شیوه اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و مخاطبان هدف حوزه‌ی فعالیت رسانه رابطه معنی‌داری وجود دارد. 129

 

فهرست نمودارها

نمودار 1 – عوامل تاثیر گذار بر نمایش و ارائه رسانه‌ای یک بحران. 68

نمودار 2 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد امکان مدیریت بحران توسط رسانه‌ها 78

نمودار 3 – نمودار توزیع فراوانی کاهش خسارات ناشی از بحران بوسیله اطلاع رسانی.. 79

نمودار 4- نمودار توزیع فراوانی ایجاد هماهنگی بوسیله اطلاع رسانی.. 80

نمودار 5- نمودار توزیع فراوانی صرفا جنبه آموزشی داشتن رسانه‌ها 81

نمودار 6 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد مزاحمت رسانه‌ها در شرایط بحران. 82

نمودار 7 – نمودار توزیع فراوانی دامن زدن رسانه‌ها به بحران. 83

نمودار 8 – نمودار توزیع فراوانی رسانه‌ها به عنوان ارکان مدیریت بحران. 84

نمودار 9 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد هماهنگی بین نهادها توسط رسانه‌ها 85

نمودار 10 – نمودار توزیع فراوانی دادن امکانات ویژه به رسانه‌ها در شرایط بحران. 86

نمودار 11 – نمودار توزیع فراوانی رسانه‌ها  به عنوان نخستین مراکز دریافت کننده برق.. 87

نمودار 12 – نمودار توزیع فراوانی  مفید بودن انتشار اطلاعیه‌ها ، خارج از محدوده‌ی بحران. 88

نمودار 13- نمودار توزیع فراوانی پیش‌بینی مراکزجایگزین‌رسانه‌ای.. 89

نمودار 14 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد مراکز رسانه‌ای متحرک.. 90

نمودار 15 – نمودار توزیع فراوانی استقرار ایستگاه‌های رادیویی سیار. 91

نمودار 16 – نمودار توزیع فراوانی نزدیکی مرکز انتشار اخبار و اطلاعیه‌ها 92

نمودار 17 – نمودار توزیع فراوانی امکان استفاده از شیوه‌های مختلف اطلاع رسانی با استفاده از پیش‌بینی شرایط   93

نمودار 18 – نمودار توزیع فراوانی تاثیر آموزش اصحاب رسانه. 94

نمودار 19 – نمودار توزیع فراوانی ارتباط دائم و تعامل مدیران بحران و اصحاب رسانه. 95

نمودار 20 – نمودار توزیع فراوانی آموزش مدیران بحران در زمینه‌ی ارتباط با اصحاب رسانه در شرایط بحران. 96

نمودار 21 – نمودار توزیع فراوانی تنظیم و تدوین پیش‌نویس اخبار، اطلاعیه‌ها و برنامه‌های آموزشی.. 98

نمودار 22 – فراهم آوردن امکان حضور اصحاب رسانه در کانون بحران‌های درحال وقوع. 99

نمودار 23 – نمودار توزیع فراوانی میزان استفاده عموم مردم از رسانه‌های سنتی.. 100

نمودار 24 – نمودار توزیع فراوانی امکان استفاده از رسانه‌های دیجیتال. 101

نمودار 25 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از اطلاعیه‌های از پیش تکثیر شده 102

نمودار 26 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از رادیو برای اطلاع رسانی.. 103

نمودار 27 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از تلفن همراه برای اطلاع رسانی.. 104

نمودار 28 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از تلویزیون برای اطلاع رسانی.. 105

نمودار 29 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از روزنامه‌های منتشر شده در سایر نقاط.. 106

نمودار 30 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های طبیعی با بحران‌هایی که عامل انسانی دارند  107

نمودار 31 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران جنگ با سایر بحران‌ها 108

نمودار 32 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های سیاسی – امنیتی با سایر بحران‌ها 109

نمودار 33 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های اقتصادی با سایر بحران‌ها 110

نمودار 34 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی در بحران‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی.. 111

نمودار 35 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی به مخاطبان داخل منطقه بحران و خارج از آن. 112

نمودار 36 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی به مخاطبان داخل منطقه بحران و خارج از آن. 113

نمودار 37 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی به مخاطبان داخل بحران؛ برای مردم و مسئولین.. 114

نمودار 38 –  نمودار توزیع فراوانی  براساس جنسیت پاسخگویان. 115

نمودار 39 – نمودار توزیع فراوانی براساس سن پاسخگویان. 116

نمودار 40 – نمودار توزیع فراوانی براساس سابقه در حوزه پدافند غیر عامل و مدیریت بحران. 117

نمودار 41 – نمودار توزیع فراوانی براساس تحصیلات پاسخگویان. 118

نمودار 42 – نمودار توزیع فراوانی براساس رشته تحصیلی پاسخگویان. 119

نمودار 43 – نمودار توزیع فراوانی سمت در حوزه‌ی پدافند غیر عامل.. 120