اهل سنت، اقوال بسیاری بر جائز بودن تبرک به قبر و سایر متعلقات پیامبر اکرمr بیان کردیم. گرچه بعضی قائل به کراهت مسح قبر پیامبرr و بوسیدن شده بودند. همچنین در این تحقیق به بیان جایگاه تبرک پس از رحلت پیامبرr بین مسلمانان (اعم از صحابه و تابعین) که آنها به متعلقات باقی مانده‌ی حضرت (مو، لباس، کفش، ظروف، منبر و …) تبرک می‌جستند و خود را به قبر رسول خداr می‌مالیدند و بوسه می‌زدند. نیز به مکان‌هایی که حضرت در آن جا نماز به پا داشته بود، تبرک می‌جستند. با توجه به تمامی مباحث مطرح شده باید گفت: تبرک جستن نه تنها مربوط به زمان رسول اللهr نیست بلکه طبق آیات و شواهد قرآنی –نظیر جریان تبرک یعقوب به پیراهن یوسف و تبرک بنی اسرائیل به تابوت– بین ادیان و امت‌های پیشین نیز بوده ،تبرک جستن به انبیاء، اولیاء، صالحان و متعلقاتشان به یک جریان  تبدیل شده که پیش از عصر رسول اللهr و در زمان ایشان و پس از رحلت حضرت تاکنون این جریان زنده بوده، مورد سفارش انبیاء، نبی گرامی اسلامr، ائمه معصومینb، صحابه و تابعین، و تمامی مسلمانان نیز بوده است. مخالف بودن جمعیت اندکی تندرو که با تمامی امور با تعصب برخورد کرده و موجبات بی حرمتی به مسلمانان را فراهم می‌کنند، تأثیری در جریان همیشه جاری (تبرک) نداشته و ندارد. مشروعیت و استحباب تبرک جستن به آثار انبیاء، اولیا و صالحان، حتی پس از مرگشان ثابت است و هیچ گونه منافاتی با توحید در عبادت ندارد.

واژگان کلیدی:  مشروعیت، قرآن، سنت، تبرک

فهرست مطالب
مقدمه  1

فصل اول: کلیات و مفاهیم.. 2

گفتار اول: کلیات    3

الف) تبیین موضوع   3

پرسش‌های تحقیق   3

پرسش اصلی.. 3

پرسش‌های فرعی.. 3

فرضیه‌های تحقیق   4

فرضیه‌ی اصلی.. 4

فرضیه‌های فرعی.. 4

پیشینه‌ی تحقیق   4

مفهوم «برکت» در لغت     6

توحید در برکت     8

«تبرک» در قرآن کریم   8

«تبرک» در احادیث     9

اصل برکت از جانب خداست     10

فصل دوم: موارد تبرک در آیات قرآن کریم و روایات… 11

 ١ . برکت در اشخاص      12

الف) برکت در حضرت نوحg. 12

ب) برکت در حضرت عیسیg. 12

ج) برکت در حضرت موسیg. 13

د) برکت در حضرت ابراهیمg. 14

هـ) برکت در رسول خداr. 14

و) برکت در اهل بیت پیامبرr. 15

ز) برکت اولیای الهی.. 16

ح) برکت مسلمانان نزد پیامبرr. 17

ط) برکت افراد مؤمن.. 17

ی) سامری و تبرک به خاک اسب جبرئیل.. 18

دیدگاه ابن‌کثیر در مورد آیه. 18

 ٢ . برکت در مکان   20

الف) مسجد الحرام. 20

ب) مسجد الاقصی.. 20

ج) کوه طور. 20

د) مقام ابراهیمg. 20

هـ) روضه پیامبرr. 23

و) جای نماز پیامبرr. 24

بوسیدن اماکن متبرک… 25

 ٣ . برکت در زمان   25

الف) شب قدر. 25

ب) دهه ذی‌الحجه. 25

ج) ماه‌های حرام. 26

د) وقت سحر. 27

 ۴ . برکت در اشیاء  27

الف) برکت در باران. 27

ب) درخت زیتون. 27

ج) برکت در آثار پیامبران. 28

د) برکت در آب زمزم. 30

هـ) برکت در قرآن کریم. 30

عوامل تبرک به قرآن کریم. 31

 ١ . کلام الهی.. 31

 ٢ . وسیله‌ای برای تمییز حق از باطل.. 32

 ٣ . وسیله‌ی هدایت.. 32

 ۴ . تبیان هر چیز. 32

 ۵ . وسیله‌ی رحمت.. 33

 ۶ . قرآن، نور هدایت.. 33

 ٧ . بشارت برای مؤمنین.. 33

 

 ٨ . شفای مرض‌های قلبی.. 34

 ٩ . وسیله‌ی خیر. 34

تبیین و موارد تبرک مشروع از منظر قرآن و سنت     34

 ١ . تبرک به اسم خداوند. 34

 ٢ . تبرک به صلوات بر پیامبرr. 35

 ٣ . تبرک به تلاوت قرآن کریم. 35

 ۴ . تبرک به پیامبرr در زمان حیات… 36

الف) تبرک به اعضای جسد پیامبرr. 36

ب) تبرک به موی پیامبرr. 37

ج) تبرک به آب دهان پیامبرr. 39

د) تبرک به عرق پیامبرr. 39

هـ) تبرک به لباس پیامبرr. 40

و) تبرک به مواضع انگشتان پیامبرr. 41

ز) تبرک به ته‌مانده ظرف آب پیامبرr. 41

ح) تبرک به آب وضوی پیامبرr در روایات اهل سنت… 42

 ۵ . تبرک به آثار پیامبرr بعد از وفات… 42

تبرک به پیامبرr بعد از وفات در سیره مسلمانان. 49

دلالت نصوص تبرک.. 53

فصل سوم: موارد اختلاف در تبرک… 54

موارد اختلاف وهابیت با دیگر فرقه‌ها 55

 ١ . تبرک به آثار پیامبرr بعد از وفات در غیر منصوص…. 55

ادلّه وهابیان. 55

دلیل اول: نبود دلیل.. 55

پاسخ.. 55

دلیل دوم: سد ذرایع. 56

پاسخ.. 57

دلیل سوم: ترک صحابه. 57

پاسخ.. 57

دلیل چهارم: عدم نفع زیارت برای میت.. 57

پاسخ.. 57

دلیل پنجم: عدم اعتقاد عمر به تبرک حجرالاسود. 58

پاسخ.. 58

تبرک به غیر پیامبرr. 58
اقوال در مسأله. 59

 ١ . عدم استحباب تبرک.. 59

 ٢ . کراهت تبرک.. 59

 ٣ . جواز و استحباب تبرک.. 60

نظرات اندیشمندان در جواز و استحباب تبرک    60

حرمت تبرک به قبور اولیا 74

ادله عدم جواز تبرک به غیر پیامبرr. 75

دلیل اول: اجماع صحابه بر ترک تبرک به غیر پیامبرr. 75

پاسخ.. 75

دلیل دوم: ذریعه شرک در تبرک.. 77

پاسخ.. 77

دلیل سوم: عدم جواز قیاس اولیا به پیامبرr. 78

پاسخ.. 79

دلیل چهارم: حرمت تبرک قبور، به جهت شرک بودن. 80

پاسخ.. 80

دلیل پنجم: بدعت بودن تبرک از قبور. 81

پاسخ.. 81

دلیل ششم: کراهت تبرک به قبور نزد عبدالله بن عمر. 82

پاسخ.. 82

دلیل هفتم: تبرک به قبور اولیا از عادات یهود و نصارا 83

پاسخ.. 83

تبرک به تربت امام حسین(ع) و سجده بر آن. 84
سجده بر تربت امام حسین(ع). 86

فتوای وهابیان. 86

سجده شیعه بر هر نوع خاک.. 87