2.1    مقدمه……………… 10

2.2     معماری سرویس گرا…………….. 10

2.2.1   مفاهیم اصلی معماری سرویس گرا ……………..13

2.2.2   چرا معماری سرویس گرا……………..16

2.2.3 مزایای معماری سرویس گرا…………….. 17

2.2.4   لایه های معماری سرویس گرا…………….. 19

2.3     حاکمیت :…………….. 24

2.4     حاکمیت فناوری اطلاعات (IT)……………..

2.4.1   چارچوب حاکمیت COBIT……………….

2.5     حاکمیت معماری سرویس گرا…………….. 32

2.5.1   ضرورت و اهمیت حاکمیت معماری سرویس گرا ……………..38

2.5.2   رابطه حاکمیت فناوری اطلاعات و حاکمیت معماری سرویس گرا…… 38

2.6     مؤلفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا…………….. 43

2.6.1   اشخاص…………………. 44

2.6.2   سیاست هاو خط مشی ها…………….. 46

2.6.3   فرایندها…………….. 48

2.6.4   تکنولوژی……………….. 50

2.7     چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا…………….. 56

2.7.1 چارچوب حاکمیت معماری سرویسگرا در دیدگاه WebMethods………………

2.7.2   چارچوب حاکمیتمعماری سرویسگرا در دیدگاه IBM………………….

2.7.3   چارچوب حاکمیت معماری سرویسگرا در دیدگاه Oracle……………….

2.7.4   چارچوب حاکمیت معماری سرویسگرا در دیدگاه Software AG………….

2.8     خلاصه……………… 64

فصل سوم : روش تحقیق……………….. 66

3.1     مقدمه……………… 82

3.2    اجزای چارچوب COBIT………………..

3.3     معیارهای سرویس های(اطلاعات) کبیت………. 84

3.4     سنجش عملکرد……………… 85

3.5     اهداف کنترلی……………….. 88

3.6    نمودار افراد………………89

3.7     چالش هایی حاکمیت معماری سرویس گرا با آن مواجه است…….. 90

3.8     سیستم مدیریت سیاست………………… 93

3.8.1   تأثیر حاکمیت معماری سرویس گرا بر چرخه حیات سرویس……… 95

3.8.2 چرخه حیات سرویس…………………. 96

3.8.3   نقاط کنترلی زمان طراحی سرویس…………………. 97

3.8.4   نقاط کنترلی زمان اجرای سرویس…………………. 100

3.9    چرخه حیات حاکمیت………………… 102

3.9.1   برنامه ریزی و سازماندهی(PO)………………

3.9.2   اکتساب وپیاده سازی……………….. 110

3.9.3   تحویل و حمایت………………… 115

3.9.4   نظارت و ارزیابی……………….. 119

فصل چهارم : پیاده سازی و ارزیابی چارچوب……………….. 123

4.1     مقدمه……………… 126

4.2    مدل بلوغ چارچوب حاکمیت پیشنهادی : ……………..126

4.2.2   سطح های بلوغ فرایند حاکمیت………………… 128

4.3     تعیین عنصر های ارزیابی چارچوب……………….. 140

4.4     مولفه های چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا…… 143

4.5    تحلیل و ارزیابی چارچوب پیشنهادی……………….. 145

4.6     مقایسه و تطبیق……………….. 146

4.6.1   نتایج مقایسه. 150

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات……………….. 151

5.1    نتیجه گیری………………..

5.2    کارهای آتی……………….. 153

5.2.1 مطالعه در زمینه تشکیلات و تجهیزات مورد نیاز برای پشتیبانی از فرایند های حاکمیت:….. 154

5.2.2 بررسی امکان استفاده از روش کارت امتیازی متوازن(BSC) در ارزیابی بلوغ حاکمیت SOA وارائه نقشه راه SOA…..

5.2.3 ارئه یک معیار برای ارزیابی مدل چارچوب حاکمیت SOA……………..

منابع و مآخذ………………. 155

چکیده:

امروزه معماری سرویس گرا (SOA) به عنوان یک رویکرد مناسب برای بهبود چابکی و افزایش کارایی سیستم ها مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که سازمانها در فرایند استفاده از این فناوری با چالش های زیادی نظیر پیچیدگی طراحی ساختار تصمیم گیری، مدیریت و حاکمیت سرویس هاو نبود فرایندهای حاکمیت مواجه هستند، بنابراین نیازمند یک چارچوب جامع و قابل اجرا برای حاکمیت SOA هستند تا چالش های موجود را برطرف ساخته و ساختار حاکمیت و مکانیزم های کنترلی را تعریف نماید.همچنین برای تعیین یک نقشه راه برای استقرار معماری سرویس گرا نیازمند تعیین سطح بلوغ حاکمیت این معماری است.در این تحقیق چارچوب های موجود و چالش های معماری سرویس گرا مورد مطالعه قرارمی گیرد. براین اساس ما برای استقرار معماری سرویس گرایی در سازمان از COBIT ، که یک چارچوب استاندارد حاکمیت فناوری اطلاعات سازمانی است استفاده کرده و سطح بلوغ حاکمیت  معماری سرویس گرا را مورد بررسی قرار می دهیم.چارچوب پیشنهادی با تمرکز بر پوشش مولفه های حاکمیت SOA و معیاری برای تعیین سطح بلوغ حاکمیت،راه حلی   مناسب برای حاکمیت موثر معماری سرویس گرا و تدوین نقشه راه فراهم می سازد.

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

     امروزه فناوری اطلاعات و به خصوص معماری سرویس گرا فرصت هایی را در جهت بهبود چابکی و کارایی توسعه سیستم های اطلاعاتی به وجود آورده است.معماری سرویس گرا به عنوان رهیافت برتر در حوزه معماری سیستم های اطلاعاتی به سازمان ها کمک می کندتا بتوانند نیازمندی های کسب و کاری شان را با زیرساخت فناوری اطلاعات به سرعت مطابقت داده و نسبت به تقاضاهای بازار واکنش دهند.

این معماری یک استراتژی است که دربرگیرنده دو جنبه سازمانی و تکنولوژی است.از نقطه نظر تکنولوژی،سازمان نیاز به فراهم آوردن زیر ساختی (گذرگاه سرویس سازمانی[1]) برای برقراری تعامل و یکپارچگی داردو از منظر سازمانی،نیازمند ساختار سازمانی مناسب،تعریف مسئولیت ها و نقش های سازمانی مرتبط،با توسعه نرم افزار و تدوین فرایندهای مناسب برای طراحی سرویس ها،شناسایی سرویس های جدید و چرخه عمر سرویس ها است.از طرفی برای آنکه حوزه کسب و کار بتواند به سرعت خود را با تغییرات تطبیق دهد،بایستی بتواند به مجموعه ای از سرویس های کسب وکاری و سرویس های اشتراکی دسترسی پیدا کند.با وجود اینکه بسیاری از شرکت ها در فرایند پیاده سازی SOA [2]نسبت به فراهم ساختن الزامات و پیش نیازهای مطرح شده تلاش می کنند ولیکن به دلیل پیچیدگی این فرایند عمدتا با چالش هایی نظیر: (مالکیت سرویس ، تعیین ساختار تصمیم گیری ، تعریف و تعیین سرویس های اشتراکی، مدیریت تغییر سرویس های اشتراکی ، ارزیابی کارایی و کیفیت سرویس ، مدیریت سطوح سرویس) مواجه می شوند و ممکن است علی رغم صرف انرژی زیاد و سرمایه گذاری های کلان از مسیر صحیح منحرف شده و دچار شکست شوند.

بنابراین برای مقابله با چالش های ذکر شده و کسب مزایای این فناوری، سازمان نیازمند استقرار یک نظام رفتاری مناسب است تا علاوه بر تعریف نقش ها و مسئولیت ها و تعیین ساختار تصمیم گیری،قابلیت های سازمانی مورد نیاز را فراهم نماید.این نظام رفتاری در واقع همان نظام حاکمیت است.حاکمیت[3] مکانیزمی است که اطمینان می دهد قوانین،خط مشی ها و سیاست ها،استاندارد ها و رویه ها در سازمان پذیرفته شده و مورد اجابت قرار گرفته است.یعنی اطمینان نمائیم که افراد هر آنچه درست است را انجام می دهند.

2-1- تعریف و بیان مسئله

فقدان حاکمیت می تواند یک مانع جدی برای موفقیت سازمان باشد.حاکمیت معماری سرویس گرا،کاربرد حاکمیت سازمان برای تحقق معماری سرویس گرا است].41[حاکمیت SOA مفهومی است که برای فعالیت های مرتبط با سرویس ها در معماری سرویس گرا و حاکمیت سرویس ها در چرخه پیاده سازی آنها استفاده می شود.حاکمیت SOA چالش های مطرح در فرایند پیاده سازی و پذیرش معماری سرویس گرا را با ایجاد قابلیت هایی در سازمان برطرف می کند.این قابلیت ها با استفاده از یک چارچوب موثر معماری سرویس گرا پوشش داده می شود.

چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا شامل 1)یک مدل مرجع حاکمیت که به عنوان نقطه شروع به کار گرفته شده و در بر گیرنده 4 مولفه اصلی زیر ساخت فنی،سیاست ها،فرایندها و نقش هاست و 2)چرخه حیات سرویس که یک فرایند تکرار پذیر برای تعریف سرویس و بومی سازی مدل حاکمیت SOA است].41[

هدف اصلی ازچارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا،استقرار معماری سرویس گرا در سازمان است.چارچوب یک رویکرد تدریجی را تعریف می کند که سازمان بتواندعلاوه بر پوشش نیازمندی های جاری خود،نیل به اهداف بلند مدت SOA را مد نطر قرار دهد.یک چارچوب حاکمیت SOA به مدیران سازمان اطمینان می دهد که :

– سرویس های صحیح ایجاد شده،نیازمندی های کسب و کار را پوشش می دهند.

– یک رویکرد سازگار برای کشف،استفاده،تعریف،طراحی،پیاده سازی،اجرا و مدیریت سرویس ها تعریف شده است.

– سرمایه گذاری سرویس ها صورت گرفته و مالکان سرویس ها مشخص شده اند.

کیفیت و سلامت محصول، کارآمدی حمل و نقل و پایداری محیط زیست را به عنوان فاکتورهای اصلی در نظر گرفت.

این پژوهش مدلی ارایه می­دهد که در آن جریان مواد از تامین کننده تا خرده فروش در نظر گرفته شده است و شرایط نگه­داری آن­ها در هر لحظه از فرآیند جهت حفظ کیفیت و سلامت محصول  تحت کنترل قرار دارد. همچنین در این مدل توجه خاصی به ارایه محصول با کیفیت­های متفاوت برای مشتریان شده است تا پاسخ­گوی تمامی سلایق باشد. تابع هدف این مدل از جنس هزینه است و در پی کمینه کردن مجموع هزینه­ها می­باشد. کاهش میزان انتشار گاز دی اکسید کربن نیز در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است و مدل با انتخاب روشی مناسب برای حمل و نقل علاوه بر کاهش هزینه، موجب کمینه شدن میزان تولید گاز دی اکسید کربن و آسیب به محیط زیست می­شود.

نتایج نشان می­دهد چالش­های فوق تناقضی با یکدیگر نداشته و در صورت وجود یک مدل حساب شده، یک زنجیره تامین غذایی می­تواند بدون تحمل هزینه­های اضافه و با احترام به محیط زیست محصولاتی سالم و با کیفیت را در اختیار مشتریان خود قرار دهد.

کلمات کلیدی: زنجیره تامین، صنایع غذایی، بهبود سلامت، بهبود کیفیت، پایداری محیط زیست، کارآمدی حمل و نقل

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

چکیده: ‌ب

فهرست مطالب ‌ج

فهرست شکل­ها ‌و

فهرست جدول­ها ‌ز

فصل اول : کلیات تحقیق 1

1-1 مقدمه 2

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق 2

1-3 اهداف تحقیق 4

1-4 ساختار تحقیق 4

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق 5

2-1 مقدمه 6

2-2 زنجیره تامین و ضرورت وجود آن 6

2-3 زنجیره تامین یک­پارچه 9

2-4 فرآیندهای عمده­ی مدیریت زنجیره تامین 10

2-4-1 مدیریت اطلاعات 10

2-4-2 مدیریت لجستیک 12

2-4-3 مدیریت روابط 12

2-5 ابعاد فیزیکی زنجیره تامین 13

2-6 روند توسعه سیستم‌های اطلاعاتی و نقش آن­ها در زنجیره تامین 14

2-7 زنجیره تامین غذایی 16

2-7-1 جایگاه زنجیره تامین غذایی در ایران 18

2-7-2 مزایای ایجاد زنجیره تامین غذایی در کشور ایران 20

2-7-3 توجه به کیفیت و سلامت محصول در زنجیره تامین غذایی 20

2-7-4 کارآمدی حمل و نقل در زنجیره تامین غذایی 22

2-7-5 زنجیره تامین سبز 25

2-7-5-1 تفاوت زنجیره تامین سنتی و سبز 27

2-7-6 بررسی روابط میان چالش­های مطرح شده 27

2-8 رویکرد مدل­سازی و حل 29

2-9 نتیجه­گیری 31

فصل سوم : مدل سازی زنجیره تامین غذایی 34

3-1 مقدمه 35

3-2 مسئله­ی زنجیره تامین و مدیریت آن 35

3-3 معرفی مدل 35

3-4 روش تخمین تولید گاز دی اکسید کربن 38

3-5 فرض­های مدل 39

3-6 نشانه گذاری 39

3-7 فرمول­بندی مدل 43

3-8 مثال عددی 47

3-9 تحلیل حساسیت 51

3-10 نتیجه­گیری 53

فصل چهارم : مطالعه­ی موردی 54

4-1 مقدمه 55

4-2 معرفی شرکت 55

4-3 تعریف مسئله 56

4-4 داده­های ورودی مسئله برای مدل­سازی 57

4-5 حل مدل 60

4-6 تحلیل نتایج 63

4-7 فصل پنجم : نتیجه­گیری و پیشنهادها 65

5-1 مقدمه 67

5-2 نتایج تحقیق 67

5-3 پیشنهادهای آتی 68

 

مراجع 69

پیوست 75

Abstract 80

 

 
 
 
 
 
 
 

فهرست شکل­ها

شکل(2-1) شمایی از زنجیره تامین 7

شکل (2-2) زنجیره­ تامین بدون جریان اطلاعات 11

شکل (2-3) زنجیره­ تامین همراه با جریان اطلاعات 12

شکل(2-4) شمایی از زنجیره تامین غذایی 16

شکل(2-5) حمل و نقل در زنجیره تامین 23

شکل(2-6) شمایی از تاثیرات چالش­های مختلف زنجیره­ تامین غذایی بر هم 32

شکل(3-1) بخش­های مختلف زنجیره تامین و ارتباطات آن­ها 36

شکل(3-2) روش تخمین تولید گاز دی اکسید کربن در حمل و نقل جاده­ای 38

شکل (3-3) نمایش شماتیک خروجی مدل 47

شکل(4-1) مقایسه­ی هزینه­ها 64

 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست جدول­ها

جدول(2-1) مقاصد زنجیره تامین فرآورده­های غذایی 19

جدول (2-2) مروری بر پیشینه­ی تحقیق 31

جدول (3-1) موجودی انبارهای ورودی 48

جدول (3-2)  تعداد واحدهای مورد نیاز در هر انبار 48

جدول (3-3) میزان تولید در هر خط تولید 48

جدول­های (3-4) و (3-5) جریان مواد 49

جدول (3-6) تعداد وسایل نقلیه­ی به کار گرفته شده 49

جدول (3-7)  هزینه­های بخشهای مختلف 50

جدول (3-8)  مقایسه­ی زمان حل مدل در مقیاس­های مختلف 50

جدول (3-9)  مقایسه­ی هزینه­ها در شرایط مختلف 52

جدول (3-10)  مقایسه­ی مسئله در دو حالت استفاده از 3pl و عدم استفاده از آن 53

جدول (4-1) اطلاعات مربوط به مواد خام 57

جدول (4-2) اطلاعات مربوط به تامین­کنندگان 57

جدول (4-3) محصولات و اطلاعات آن­ها 58

جدول (4-4) تقاضای هر محصول در هر خرده فروش 58

جدول (4-5) مشخصات انبار 59

جدول (4-6) فاصله­ی خرده فروشان از انبارهای خروجی 59

جدول (4-7) مشخصات وسایل نقلیه 59

جدول (4-8) موجودی انبار ورودی 60

جدول (4-9) موجودی انبار خروجی و تولید خط تولید 60

جدول (4-10)  جریان مواد 61

جدول (4-11) تعداد وسایل نقلیه­ی به کار گرفته شده 61

جدول (4-12)  هزینه­های بخشهای مختلف 62

جدول (4-13)  مقایسه­ی مسئله در دو حالت استفاده از 3pl و عدم استفاده از آن 63

جدول (پ-1) اطلاعات انبارها 75

جدول (پ-2) اطلاعات وسایل نقلیه 75

جدول (پ-3) شرایط نگه­داری مواد اولیه 75

جدول (پ-4) تامین مواد توسط تامین کنندگان 76

جدول (پ-5) ظرفیت تولید 76

جدول(پ-6) تقاضای مواد اولیه 76

جدول (پ-7) تقاضای محصولات 76

جدول (پ-8) فاصله­ی تسهیلات 77

جدول (پ-9) هزینه تولید 77

جدول (پ-10) مقدار عرضه توسط هر عرضه کننده 78

جدول (پ-11) هزینه مواد اولیه 79

 

 

1-1 مقدمه

با توجه به سرعت اجتناب ناپذیر بین المللی شدن تجارت و ورود اغلب کشورهای در حال توسعه به این جریان، اهمیت توجه به کارآمدی زنجیره تامین بیشتر نمایان می­شود. در بازار رقابتی امروز محصول سالم و با کیفیت باید در کوتاه­ترین زمان ممکن در اختیار مشتری قرار بگیرد تا بنگاه اقتصادی بتواند رضایت مشتری را جهت حفظ آن و جلب مشتری­های جدید فراهم کند. یک زنجیره تامین کارآمد در هر صنعتی نقش بسزایی در موفقیت آن دارد و صنایع غذایی نیز از این قضیه مستثنی نمی­باشند. در حالی که صنایع غدایی در حال حاضر درگیر مسایلی مانند امنیت غذایی، دورریز محصولات، کشاورزی و سلامت عمومی می­باشد چالش­های جدیدی مانند تغییرات آب و هوایی و تجارت منصفانه ظهور یافته­اند و نگرانی­هایی هم در مورد صنایع غذایی پایدار ایجاد شده­است [11]. از طرفی صنایع غذایی با توجه به آثار مستقیم و غیر مستقیمی که در زندگی افراد می­گذارد می­تواند در شکوفایی اقتصاد کشورهای دنیا نقش بسزایی داشته باشد و تاثیرات مثبت بسیاری در آن ایجاد کند. از جمله­ی این آثار می­توان به افزایش بهره­روی نیروی انسانی و سرمایه، ایجاد بازار مصرف برای بیشتر محصولات، کاهش ضایعات، عرضه بهداشتی­تر محصولات غذایی، رعایت استانداردهای مواد غذایی و صرفه­جویی در وقت و هزینه اشاره

اکنون این وسیله‌ی ارتباطی،  به‌‌خاطر افزایش استفاده و دسترسی تعداد زیادی از کاربران بالقوه در امر پژوهش امکانات و تسهیلات خاصی برای محققان و پژوهش‎گران فراهم کرده است. بنابراین به‌نظر می‌رسد هرچه تعداد بیش‌تری از اعضای هیئت‌ علمی و پژوهش‌گران به اینترنت دسترسی داشته باشند، اهمیت آن در راستای اجرای امر تحقیق و پژوهش افزایش می‌یابد. در صورت استفاده صحیح و مقتضی، اینترنت تامین‌کننده‌ی  یک مکانیسم سریع، مقرون به‌صرفه و کارا برای جمع‌آوری اطلاعات است.

شبکه‌ی اینترنت را می‌توان یکی از مهم‌ترین منبع و ابزار برای انجام فعالیت‌های پژوهشی و علمی به‌شمار آورد، در واقع در شرایط کنونی پژوهش‌گران هر حوزه می‌بایست به‌خوبی از شبکه‌‌ی اینترنت در حوزه‌ تخصصی خود، از دامنه و کاربرد آن‌ آگاهی داشته باشند. عدم آشنایی و استفاده از شبکه‌ی اینترنت به معنای نادیده‌ گرفتن پیشینه‌ی پژوهشی و احتمالاً دوباره‌کاری در فرایند پژوهش است. اهمیت این موضوع به ‌اندا‌زه‌ی است که برخی پایگاه‌های اطلاعاتی کاربردی و مهم نظیر مدلین، چکیده پایان‌نامه‌های دانشگاهی، پروانه‌ی ثبت اختراع آمریکا و اروپا، پایگاه  اطلاعاتی اریک و غیره هم ‎اکنون از طریق شبکه جهانی وب قابل دسترس می‌باشند.به نظر می‎رسد هدف اصلی دسترسی رایگان چنین پایگاه‌های اطلاعاتی از سوی عرضه‌کنندگان و تولیدکنندگان آن، کمک به ارتقا سطح تحقیقات و نیز جلوگیری از دوباره‌کاری در فرایند فعالیت‌های علمی و پژوهشی در سراسر جهان می‎باشد (پژوهشنامه اطلاع‌رسانی، 1380، 10).

امروزه‌ شبکه‌ی جهانی وب، یکی از مهم‌ترین محمل‌های اطلاعاتی برای دسترسی به پایگاه‌های  اطلاعاتی رایگان و غیر رایگان به‌شمار می‌آید. تقریباً کلیه ناشران برجسته پایگاه اطلاعاتی نظیرسیلور ، پلاترو بوکر که در گذشته محصولات خود را بر روی دیسک فشرده عرضه می‌کردند، هم‌اینک محیط وب را به‌منزله‎‌ی بهترین بستر برای ارائه‌ی پایگاه های اطلاعاتی خود مورد توجه قرار داده‌اند (همان منبع، 2).

 

بیان مسئله:

تحولات بزرگی در هزاره‌ی سوم در دستیابی به‌ دانش و اطلاعات فراهم آمده است، سهولت ارتباط، دسترسی گسترده و نسبتاً ارزان و همگانی شدن استفاده از اطلاعات، منجر به‌تغییرات اساسی در اندیشه‌ها   و عملکردها شده است. این تحولات، تاثیر عمیقی در آموزش عالی بر دانشگاه‌ها، موسسه‌ها و مراکز علمی و فرهنگی و بر تمامی اجزای آن چون اعضای هیئت علمی، پژوهش‌گران، دانشجویان و نیز روش‌های یادگیری، آموزش، پژوهش، کتابخانه‌ها و منابع اطلاعاتی گذاشته است. تکنولوژی، ارتباطات را ساد‌ه‌تر و گسترده‌تر ساخته است. و «اینترت به‌منزله‌ی یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌ها، ارتباط بین دانشمندان و محققین را بدون توجه به‌ بعد زمان و مکان فراهم کرده است» (گرالا، 1996، 139).

برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی ( ای تی / آی اس اس پی ) عامل اساسی در انجام فناوری اطلاعات در یک سازمان برای افزایش مزیت رقابتی است طبق مطالعات انجام شده روی مباحث مدیریت سیستم های اطلاعاتی ، برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی یکی از ده موضوع اصلی است که مدیران شرکت ها و متخصصان سیستمهای اطلاعاتی با آن مواجهند فرایند ( ای تی / ای اس اس پی ) شمال افقهای برنامه ریزی بلند مدت برای رسمایه ها ، خدمات انسانی ، تخصص انجام شده نشان دادند که ( ای تی / ای اس اس پی ) ناقص ممکن است منجر به شکست پیش بینی های انجام شده برای سرمایه گذاری های در سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات شود که نهایتاً منجر به ایجاد سیستم های اطلاعاتی غیر منعطف ، تکراری و ناقص می شود برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی یک وظیفه مدیریتی بسیار مهم است که باعث می شود تا سازمان بطور اثر بخشتر و مناسب تر از فناوری اطلاعات استفاده کند . ( لدرو ستی ، 1996 : 160 )

در گذشته تصور اینترنت و ایمیل ممکن است میزان روابط واقعی انسانها را تقلیل دهد . سرعت انتشار اینترنت از رادیو ، 4 برابر سریعتر از کامپیوترهای شخصی ، 2برابر سریعتر از تلویزیون بوده است تحقیقات دلالت داردکه 149 میلیون نفر در سراسر دنیا به شبکه اینترنت مرتبط هستند که به میزان 12 درصد در سال در حال افزایش است . در ایران 35 درصد استفاده کنندگان از اینترنت را نوجوانان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52 دقیقه بوده است ، اما آیا این فن آوری زندگی کودکان و نوجوانان را بهبود می بخشد ؟ ( سگارز ، گروور، 1998 : 75 )

دو عامل باعث می شوند که کودکان و نوجوانان تسلط بیشتری بر دنیای فن آوری و دیجیتال داشته باشند : اول اینکه در این دوره یادگیری کامپیوتر به مسئله ای ضروری بدل شده است و بدون داشتن تسلط کافی بر کامپیوتر ، اینترنت کار و زندگی امکان پذیر نیست . دوم اینکه کودکان و نوجوانان نسبت به افراد میانسال از اشتیاق و جرأات بیشتری برای کنجکاوی در کامپیوتر و اینترنت برخورداند و راحت تر با پندارها و باورها کنار می آیند . هنوز بسیاری از خانواده های که امکان دسترسی به اینترنت را برای فرزندان خود فراهم کرده اند ، تصور صحیحی از خطرات این موضوع ندارند علت این امر ناآگاهی خانواده از تهدیدات بالقوه اینترنت است تهدیدی که از طرف وب متوجه وضعیت فرهنگی خانواده هاست که بسیاری از کاربران را اسیر خود می سازد جذابیت های خاص اینترنت باعث می شود تا نوجوانان مجذوب آن شده ساعت ها وقت خود را پای کامپیوتر بگذارند این مسئله باعث می شود تا نوجوانان از دیگر فعالیت های اجتماعی باز بمانند . سایت های غیر اخلاقی امروزه به یک معضل جدی در اینترنت بدل شده است این سایت ها با ارائه مطالب و تصاویر غیر اخلاقی و مستهجن سلامت روانی جوامع را در خطر قرار داده است .  ( ژان استوترل ، 1998، 41 )

کامپیوتر و اینترنت ادعای ساده کردن ، آسان کردن ، و در نتیجه ارضاء کننده تر کردن زندگی ما را دارند . به طور فیزیکی و روانی در طول قرن ها به بسیاری از رفتار ها و اصول پایبند و وابسته شده اند ، این الگو گریز ناپذیرمنعکس کننده یک مزیت علی است بلکه از یک الگو هدایت شده و برای استفاده تشکیل شده است که دائماً در حال گسترش است به طوری که زندگی ما به خصوص کودکان و نوجوانان اثر منفی می گذارد حالات ارتباطی تلاشی برای ایجاد رابطه موجودات انسانی دیگر هستند هر نوع ارتباطی از جمله اینترنت شامل ایجاد یک تجربه شبه واقعی در روابط بین شخصی است در هر حال سوال اینجاست که روابط مجازی از طریق اینترنت چگونه مشابه و بهتر از روابط واقعی هستند ؟

آیا این یک رفتار صحیح روان شناختی و اجتماعی است که با شخص به گپ اینترنتی نمود ؟ دارندگان اینترنت خانگی اغلب فشارهای استرس درمان را پس از استفاده کردن از کامپیوتر تجربه    می نمایند کاربران با تجربه ممکن است بهتر از عهده تکنیک ها بر آیند ، اما استفاده از اینترنت مشکلاتی را بوجود  می آورد چرا که برنامه ها اغلب بنحوی تاثیر گذارده در زمان  زیادی برای بر طرف نمودن خطاهای کامپیوتری مورد نیاز می باشند اینترنت افراد را بیشتر به یکدیگر نزدیک می سازد خواه اینکه دریافت کننده این را بخواهد یا نخواهد . ( اینترنت 1 )

 

 

اهمیت و ضرورت پژوهش:

اینترنت به‌عنوان فضایی جدید برای بسط فعالیت‌های تجاری، نقل و انتقالات مالی، بازاریابی و ابزاری برای جستجوی مصرف کنندگان مورد توجه واقع شد. هیچکس تصور نمی‌کرد که روزی جنبه اجتماعی آن به‌صورت کاربرد اصلی اینترنت درآید. قوه محرکه این امر، نیازی عمیق و برآمده از جامعه برای پیدا کردن یا ایجاد جمعی همدل و همنوا است که اهداف و آرمان‌ها و انگیزه‌ها و عواطف مشترک یا شبیه به هم داشته باشند. این چنین گروهی را در اصطلاح علوم اجتماعی “اجتماع” می‌خوانند. در فضای اینترنت گروه‌هایی این چنینی را “اجتماعات آنلاین” می‌نامند. اما طنز جالب این است که بر اساس فرض‌های اولیه درباره‌ی اثرات اجتماعی اینترنت، این ابزار باعث محدود کردن بیشتر افراد به روابط غیر شخصی و گریز آنها از ارتباط رودررو می‌شود. برذاساس این فرض اینترنت نابود کننده‌ی اجتماعات است اما، شواهد زیادی برای رد این فرض وجود دارد. مثلاً ثابت شده که این فرض درباره‌ی اکثریت وسیعی از کاربران اینترنتی در ایالات متحده نادرست است.( افتخار زاده ، 1380 : 358 )

امروزه نقش اینترنت در زندگی اجتماعی و در عرصه های علمی و فنی اجتناب ناپذیر است و در برنامه ریزی توسعه ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصای ، جایگاه ویژه ای به فن آوری اطلاعات داده است . اینترنت موجب کاهش فاصله طبقاتی شده است.و در فضای مجازی پایگاه اجتماعی جدیدی به کاربران اعطا می کند ، و حتی تفاوت های جنسیتی را نیز کاهش می دهد . افزایش توانایی اعمال قدرت ، همگن سازی ، سلیقه ها نزدیکی خواستها و انتقادات افراد افزایش مشارکت اجتماعی ، گذراندن اوقات فراغت و ورود به مفاهیم جدید زندگی  روزمره امکان برقراری ارتباط ، اطلاع از اخبارو رویدادهای جهان تبادل فرهنگی دستیابی به اطلاعات ، افزایش میزان آ گاهی  عمومی و غیره و…. مزایای عمده کارکردهای قابل توجه گسترش  استفاده از ارتباطات اینترنتی به کا  میرود ، آثار اجتماعی و روانی مانند اعتیاد به مواد مخدر ، اکس ، سیگار ، اعتیاد به اینترنت در بین کودکان و نوجوانان نیز با علائمی چون افزایش نوسانات اخلاقی ، سخن نگفتن بادیگران ، قطع روابط اجتماعی ، کم خوابی ، نگرانی و استرس در کنار ضعف بینایی همراه است کودکان و نوجوانان که به اینترنت وابستگی دارند در حقیقت به آن معتاد هستند ، برای ارضای خود ساعت های متوالی بدون وقفه روی خط باقی می مانند و هر زمانی که امکان دسترسی به اینترنت را نداشته باشند دچار فکر کردن و خیال پردازی می کنند . وقتی که یک نوجوان در محیط خانواده معتاد به استفاده از اینترنت باشد فرصت فرد هر روز بیشتر از گذشته از نظر عاطفی و روانی با سایر افاد خانواده فاصله بگیرد و به تنهایی خود و استفاده از تضعیف کرده یا آن را از دست بدهد . وقتی دو فرد مجازی در یک فضای مجازی کنار هم قرار می گیرند بدون اینکه از شرایط اجتماعی ، فرهنگی ، مذهبی ، خانوادگی ، فردی ، هم باخبر باشند.میتوانند شکاف های بین خود را به سادگی کاهش دهند در این زمینه به طور نسبی ، فقیر و غنی ، دختر و پسر ، جوان و میانسال می توانند دو دوست مجازی هم در اینترنت باشند و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند . اگر گناهی نبود به طور حتم چنین دوستیها و روابطی ایجاد نمی شد.

معمولاً دختر ها بیشتر از پسرها تجربیات ناخوشایند از اینترنت دارند ، با بیشتر آنها در معرض قرار گرفتن تصاویر مستهجن و تحریک کننده احساسات جنسی را به عنوان یک مسئله آزار دهنده نام می برند . دختران بزرگتر اغلب بیشتر از دخترهای جوان تر و پسرها تهدید می شوند ، توضیح این موضوع می تواند این حقیقت باشد که دختران بیشتر پسرها و دخترها از طریق اینترنت برقرار می کنند ، توضیح دیگر اینکه دختران اغلب بیشتر از پسرها ترس را تجربه می کنند .( اینترنت2 )

تغییرات در جامعه باعث ایجاد نیازهای جدید در افراد میشود و آموزش در زمره این نیازها به شمار می رود و فناوریهای اطلاعات نقش حیاتی و مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند. در صورتیکه به سواد رایانه‌ای عموم افراد توجه نشود فن‌آوری اطلاعات به هیچ‌وجه توسعه نخواهد یافت.

رایانه‌ها بعنوان ابزارهای مناسب، موجب آماده کردن دانشجویان  برای پذیرش تغییر و تحول فناوریهای آموزش و وسیله‌ای بالقوه برای خودآموزی و خودرهبری دانشجویان  موجب افزایش بازدهی آموزش و تقویت عملکرد دانشجویان  در دانشگاه  می‌گردند (کوبال، 1993: 59)

با توجه به تجارب آموزش فناوری در کشورهای پیشرفته و سابقه تحقیقها و بررسیهای انجام شده در دنیا از یکسو، و از سوی دیگر با توجه به لزوم بازنگری مفهوم نوین آموزش متناسب با نیازهای جدید اساتید و دانشجویان  انجام این تحقیق، به منظور تعیین سرفصلهای نوین آموزش استفاده از رایانه بعنوان یکی از متداولترین ابزارهای فناوری اطلاعات ضروری می‌باشد.( همان منبع ، 59 )

اهداف پژوهش :

هدف اصلی : بررسی و مقایسه فاکتورهای مؤثر بر استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور گیلان غرب

اهداف جزئی :

1- تعیین نقش و تاثیر فناوری اطلاعات در فعالیت های دانشجویان

2- تعیین و مقایسه فاکتورهای مؤثر بر استفاده از فناوری اطلاعات توسط دانشجویان دختر و پسر

«سوالهای تحقیق»

سوالهای پژوهش عبارتند از :

1- میزان آشنایی دانشجویان با رایانه و اینترنت چقدر است؟

2- گسترش فن‌آوری اطلاعات بویژه رایانه و اینترنت  چه تاثیری بر نیازهای مطالعاتی دانشجویان  دارد؟

3- میزان استفاده از ICT در دانشجویان دخترو پسر چقدر است ؟

4- آیا بین امکانات موجود ICT و میزان استفاده از ICT رابطه وجود دارد ؟

5- آیا بین سواد ICT ومیزان استفاده از ICT رابطه وجود دارد ؟

6- ایا بین انتظارات اساتید و استفاده از ICT توسط دانشجویان رابطه وجود دارد ؟

فرضیات تحقیق :

فیتوریمیدیشن و یا گیاه پالایشی به صورت بکارگیری گیاھان سبز جھت زدودن، ذخیره و مجتمع کردن و یا تجزیه آلاینده ھای آلی از خاک تعریف می شود. برخی گیاھان قادر به تاثیر بر آلاینده ھا جھت جذب آنھا به درون سیستم آوندی عروقی خود بوده و برخی دیگر، ترکیبات مذکور را تجزیه نموده و یا آنھا را به ترکیبات متابولیزه شده کمتر سمی تغییر شکل می دھند. اخیرا گیاھانی کشف شده اند، که با جذب آلودگی توسط ریشه ھا، آنھا را درون ساختار سلولی و یا برگ و میوه ذخیره می کنند. آخرین سرنوشت مکمل تبخیر شدن و رھایی درون اتمسفر می باشد.
ریشه ھای گیاھان قادر به ترشح آنزیم ھایی ھستند که انواع و فعالیت میکروبی را افزایش می دھند.
ریزوسفر (ناحیه از خاک که ریشه را احاطه کرده است) مقادیر بسیار افزایش یافته ای از جمعیت ھای میکروبی را در مقایسه با خاک فاقد گیاه در خود دارا می باشد. ترشحات ریشه ھای آزاد شده توسط گیاه و ترکیب فیزیکی و شیمیایی ناحیه ریزوسفر از جمله ویژگیھای یک گیاه می باشد. گیاھان مختلف عامل حمایت و تامین جمعیت ھایی از میکروارگانیسم ھا ھستند ک خود ویژگیھای تجزیه کنندگی خاص خود را نسبت به یک آلاینده دارا می باشند. در نتیجه ازریابی عملکرد و گونه ھای مختلف گیاھی در خاکھایی با

 

1-2- مبانی رنگ…………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-3- پارامترهای توصیف نور……………………………………………………………………………………………………….. 3

1-4- نمودار رنگینگی…………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-5- مدل رنگی……………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-6- مقادیر محرکه سه گانه……………………………………………………………………………………………………….. 7

1-7- اصول مدل‌های رنگی………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-7-1- اصول مدل رنگی CIE XYZ……………………………………………………………………………………….. 7

1-7-2- اصول مدل رنگ RGB (Red, Green and Blue)……………………………………………………… 8

1-7-3- اصول مدل رنگی CMYK (Cyan, Magenta ,Yellow , Black)……………………………. 8

1-7-4- اصول مدل رنگی(HIS , HSL, HSV)………………………………………………………………………… 9

1-8- تبدیل مدل‌های رنگی به یکدیگر……………………………………………………………………………………….. 11

1-8-1- تبدیل لکه به پارامترRGB……………………………………………………………………………………………. 11

1-8-2- تبدیل RGB به CMYK………………………………………………………………………………………………. 12

1-8-3- تبدیل RGB به مدل‌های HIS, HSL, HSV…………………………………………………………….. 12

1-8-4- محاسبه مدل رنگی XYZ…………………………………………………………………………………………….. 13

1-9- روش اسکنومتری………………………………………………………………………………………………………………… 13

1-10- اسکنر………………………………………………………………………………………………………………………………… 14

1-11- مفاهیم حسگر…………………………………………………………………………………………………………………… 15

1-12- انواع حسگرهای شیمیایی……………………………………………………………………………………………….. 15

1-12-1- حسگرهای الکتروشیمیایی………………………………………………………………………………………….. 16

1-12-2- حسگرهای نوری………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-12-3- حسگرهای شیمیایی نوری………………………………………………………………………………………….. 16

1-12-4- حسگرهای نوری یونی…………………………………………………………………………………………………. 17

1-12-5- اپتود – اپترود……………………………………………………………………………………………………………… 17

1-12-6- حسگرهای توده‌ای………………………………………………………………………………………………………. 18

1-13- پلیمرها وکاربرد آنها درحسگرهای نوری…………………………………………………………………………. 19

1-13-1- پلیمر پلی وینیل کلراید………………………………………………………………………………………………. 19

1-13-2- پلیمرسلولز تری استات……………………………………………………………………………………………….. 19

1-14- روش‌های تثبیت شناساگر……………………………………………………………………………………………….. 20

1-14-1- تثبیت فیزیکی…………………………………………………………………………………………………………….. 20

1-14-2- تثبیبت الکترواستاتیکی……………………………………………………………………………………………… 20

1-14-3- تثبیت کووالانسی………………………………………………………………………………………………………… 21

1-14-4- روش های تثبیت شناساگر درپلیمرهای سول – ژل………………………………………………… 23

1-15- تاثیرنوع روش تثبیت ونوع بافت   پلیمری……………………………………………………………………….. 23

1-16- اهمیت اندازه‌گیری یون دی‌کرومات – یون فلزی کروم (VI)………………………………………. 23

فصل دوم : مروری برتحقیقات گذشته………………………………………………………………………………………….. 26

2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 27

2-2- مروری برتحقیقات گذشته درزمینه اسکنومتری………………………………………………………………. 27

2-3- مروری برتحقیقات گذشته درزمینه اپتود………………………………………………………………………….. 28

2-4- مروری برتحقیقات گذشته برای اندازه‌گیری یون دی‌کرومات………………………………………….. 31

فصل سوم: بخش تجربی………………………………………………………………………………………………………………… 37

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 38

3-2- مواد شیمیایی ،محلول‌ها ومعرف………………………………………………………………………………………… 38

3-3- دستگاه‌ها ووسایل مورداستفاده…………………………………………………………………………………………… 39

3-3-1- آماده‌سازی پلیت شیشه‌ای…………………………………………………………………………………………….. 39

3-3-2- آماده‌سازی وسایل…………………………………………………………………………………………………………… 39

3-4- آماده‌سازی محلول‌ها……………………………………………………………………………………………………………. 39

3-4-1- تهیه محلول هیدروکلریک اسید 1/ 0 مولار………………………………………………………………… 39

3-4-2- تهیه محلول هیدروکسید سدیم 1/0 مولار…………………………………………………………………. 39

3-4-3- تهیه محلول اسیدفسفریک 1/0 مولار………………………………………………………………………….. 39

3-4-4- تهیه محلول دی کرومات پتاسیم ppm20 ………………………………………………………………….. 40

3-4-5- تهیه محلول ppm1000 ، 1و5 دی فنیل کربازید…………………………………………………….. 40

3-4-6- تهیه بافر فسفاتی با pH های 1-12…………………………………………………………………………… 40

3-5- تهیه فیلم شفاف………………………………………………………………………………………………………………….. 40

3-6- تهیه فیلم حسگر آغشته به دی فنیل کربازید…………………………………………………………………. 40

3-7- قدرت تفکیک اسکنر و مکان اسکن………………………………………………………………………………….. 40

3-8- بررسی تاثیرDPC  و دی‌کرومات بریکدیگر درتوده محلول………………………………………………. 41

3-8-1- تاثیرمدت زمان ساخت ونگهداری محلول ppm1000 دی فنیل کربازید…………………. 41

فصل چهارم : بحث و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………. 42

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………… 43

4-2- تهیه فیلم…………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-3- بررسی تاثیرpH روی فیلم حسگر آغشته به DPC…………………………………………………………. 43

4-4- بررسی تغیرات پارامترهای رنگی کمپلکس دی‌کرومات  – دی فنیل کربازید…………………. 44

4-5- تاثیرpH  روی تشکیل کمپلکس بین دی‌کرومات وDPC ………………………………………………. 44

4-6- بهینه سازی غلظت DPC برای تهیه فیلم………………………………………………………………………… 46

4-7- بررسی زمان پاسخگویی……………………………………………………………………………………………………… 46

4-8- بررسی ماندگاری فیلم حسگر…………………………………………………………………………………………….. 47

4-9- منحنی کالیبراسیون ، ناحیه خطی ، حدتشخیص و تکرارپذیری…………………………………… 49

4-10- بررسی حضورمزاحمت‌ها………………………………………………………………………………………………….. 50

4-11- کاربرد عملی……………………………………………………………………………………………………………………… 51

4-12- نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………………………….. 52

4-13- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………… 52

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 53

فهرست اشکال

عنوان…………………………………………………………………………………………………………. صفحه             

شکل1-1- عبور نور سفید از منشور و ایجاد طیف رنگی…………………………………………………………… 2

شکل 1-2- طیف الکترومغناطیسی……………………………………………………………………………………………… 3

شکل 1-3- رنگ‌های اولیه و ثانویه………………………………………………………………………………………………. 4

شکل 1-4- فضای رنگی RGB و CMYK…………………………………………………………………………………. 9

شکل 1-5- مقایسه سه سیستم XYZ، RGB و CMYK……………………………………………………….. 9

شکل 1-6- مدل رنگی HSL, HSV…………………………………………………………………………………………… 10

شکل 1-7- Hue در فضای رنگ آنالیز رنگ……………………………………………………………………………….. 10

شکل 1-8- نمایی از نرم افزار آنالیز رنگ……………………………………………………………………………………. 13

شکل 1-9- لامپ کاتدی در اسکنر……………………………………………………………………………………………… 14

شکل 1-10- شمایی از یک حسگر شیمیایی…………………………………………………………………………….. 16

شکل 1-11- ساختار 4- هیدروکسیل سالوفن………………………………………………………………………….. 21

شکل 1-12- واکنش 4- هیدروکسیل سالوفن با غشا فعال شده…………………………………………….. 22

شکل 1-13- واکنش غشا فعال شده و واکنشگر بریلیانت کریزول بلو……………………………………… 22

شکل 1-14- تشکیل کمپلکس رنگی دی فنیل کربازید با یون دی‌کرومات…………………………….. 25

شکل 1-15- تشکیل کمپلکس دی فنیل کربازید با یون فلزی کروم (VI) در محیط اسیدی. 25

فهرست نمودار

عنوان…………………………………………………………………………………………………………. صفحه

نمودار 1-1- نمودار رنگینگی……………………………………………………………………………………………………………………… 6

نمودار1-2- طیف رنگی RGB…………………………………………………………………………………………………….. 8

نمودار 1-3- منحنی H و S در فضای رنگی RGB………………………………………………………… ……….. 10

نمودار 1-4- طیف های برانگیختگی در لامپ اسکنر در سه ناحیه قرمز، آبی و سبز….. ……….. 14

نمودار4-1- تغییرات پارامترهای رنگی بر حسبpH  در فیلم آغشته به دی فنیل کربازید……. ………….. 43

نمودار 4-2- تغییرات پارامترهای رنگی در کمپلکس دی کرومات و دی فنیل کربازید.. ……….. 44

نمودار4-3- تغییرات گونه های کروم……………………………………………………………………………….. ……….. 45

نمودار 4-4- تاثیر pH روی تشکیل کمپلکس بین یون دی‌کرومات و DPC……………….. ……….. 45

نمودار 4-5- تاثیر غلظت دی فنیل کربازید روی پارامترهای رنگی کمپلکس ایجاد شده

در بستر فیلم………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 46

نمودار 4-6- تاثیر زمان تماس فیلم حسگر با محلول دی‌کرومات………………………………….. ……….. 47