فصل اول-مقدمه و کلیات
1-1-مقدمه. 2
1-2-اهمیت مصرف میوهها وسبزی‌ها 3
1-3-تاریخچه میوه كیوی در جهان. 3
1-4-تاریخچه كیوی در ایران. 4
1-5- تولید میوه كیوی در جهان و ایران. 5
1-6- گیاه شناسی كیوی.. 5
1-7- تشریح میوه 6
1-8- رقم‌هایوارد. 7
1-9- تركیبات شیمیایی موجود در میوره رسیده كیوی.. 7
فصل دوم-بررسی منابع
2-1-فیزیولوژی پس از برداشت میوه کیوی.. 12
2-1-1-نمو فیزیولوژیکی میوه 12
2-1-2- اهمیت شاخص رسیدگی در میوه کیوی.. 13
2-1- 3-تعیین شاخص رسیدگی در میوه کیوی.. 14
2-1-4- تغییرات متابولیکی در موقع رسیدن میوه کیوی.. 14
2-2-عمده ترین تغییرات در هنگام رسیدن میوه کیوی.. 15
2-3-شرایط نگهداری میوه کیوی در انبار. 17
2-3-1-دما 18
2-3-2- ر طوبت نسبی.. 18
2-3-3- تهویه. 18
2-4-نقش کلسیم درختان میوه 20
فصل سوم-مواد و روش ها
3-1- مکان و زمان انجام آزمایش… 24
3-2- اعمال تیمارها 24
3-3-كنترل و مبارزه با علف های هرز. 26
3-4-روش آبیاری.. 26
3-5- خصوصیات خاك.. 26
3-6- برداشت میوه 26
3-7- ارزیابی صفات… 27
3-7-1- اندازهگیری وزن تر میوه 27
3-7-2- اندازهگیریpH.. 27
3-7-3-اندازهگیری سفتی میوه 27
3-7-4-اندازهگیری قند میوه 27
3-7-5-عصارهگیری از میوه 28
3-7-6- وزن خشك میوه 28
3-7-7- اندازهگیری نیتروژن. 28
3-7-8- اندازهگیری پتاسیم. 29
3-7-9-اندازهگیری فسفر. 29
3-7-10- اندازهگیری كلسیم. 29
3-8-تجزیه و تحلیل داده‌‌‌‌‌‌‌‌ها 30
فصل چهارم-نتایج و بحث
4-1- اثر تیمارها بر رشد گیاه 32
4-1-1- جدول تجزیه واریانس داده ها 33
4-1-2- اثر تیمارها بر وزن تر میوه کیوی.. 34
4-1-3- اثر تیمار بر وزن خشك میوه كیوی.. 35
4-1-4- اثر تیمارها بر ماده خشك (درصد) میوه كیوی.. 36
4-1-5- اثر تیمارها بر قند میوه كیوی.. 37
4-1-6- اثر تیمارها بر سفتی میوه کیوی.. 40
4-1-7- اثر تیمارها بر اسیدیته میوه كیوی.. 44
4-1-8- اثر تیمارها بر غلظت نیتروژن میوه كیوی.. 45
4-1-9- اثر تیمارها بر فسفر میوه كیوی.. 46
4-1-10- اثر تیمارها بر غلظت پتاسیم میوه كیوی.. 47
4-1-11- اثر تیمارها بر غلظت كلسیم میوه کیوی.. 48
نتیجه گیری کلی.. 50
پیشنهادات: 50
منابع و ماخذ. 51
فهرست جداول
عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه
جدول3-1-تیمارهای مورد آزمایش برای هر درخت…………………………………………………………………………………………………22
جدول3-2-فاکتورهای مربوط به تجزیه خاک قبل از اجرای آزمایش عمق(30-0 سانتی متر)………………………………………….26
جدول4-1- تجزیه واریانس داده های مربوط به تاثیر تیمارها بر برخی صفات رشد و غلظت عناصرنیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم در میوه کیوی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..33
فهرست اشکال
عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه
شکل 1-1 تغییر صفات مختلف در طی رسیدن میوه‌های فرازگرا برگرفته از (Khan,2006)…………………………….15
شکل4-1-اثر تیمارها بر وزن تر میوه تر کیوی…………………………………………………………………………………………….34
شکل4-2-اثر تیمارها بر وزن خشک میوه کیوی………………………………………………………………………………………….35
شکل4-3-اثر تیمارها بر وزن ماده خشک میوه کیوی……………………………………………………………………………………36
شکل 4-4-اثر تیمارها بر قند مرحله اول میوه کیوی………………………………………………………………………………………37
شکل4-5-اثر تیمارها بر قند مرحله دوم میوه کیوی……………………………………………………………………………………….38
شکل4-6-اثر تیمارها بر قند مرحله سوم میوه کیوی……………………………………………………………………………………….38
شکل4-7-تغییر قند میوه در طول زمان در دو تیمار محلول پاشی کلسیم(پنجمرتبه) و شاهد………………………………..39
شکل4-8-اثر تیمارها بر سفتی مرحه اول میوه کیوی………………………………………………………………………………………40
شکل4-9- اثر تیمارها بر سفتی مرحله دوم میوه کیوی……………………………………………………………………………………41
شکل4-10- اثر تیمارها بر سفتی مرحله سوم میوه کیوی…………………………………………………………………………………42
شکل4-11-تغییر سفتی در طول زمان در دو تیمار محلول پاشی کلسیم(پنجمرتبه) و شاهد………………………………….43
شکل4-12-اثر تیمارها بر اسیدیته میوه کیوی………………………………………………………………………………………………..44
شکل4-13-اثر تیمارها بر غلظت نیتروژن میوه کیوی………………………………………………………………………………………45
شکل4-14-اثر تیمارها بر غلظت فسفر میوه کیوی………………………………………………………………………………………….46
شکل4-15- اثر تیمارها بر غلظت پتاسیم میوه کیوی……………………………………………………………………………………..47
شکل4-16-اثر تیمارها بر غلظت کلسیم میوه کیوی………………………………………………………………………………………49
چکیده
در این تحقیق، به منظور بررسی تأثیر محلولپاشی کلرورکلسیم بر عمر انبارداری (عمر پس از برداشت) محصول کیوی رقم هایوارد آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در ده تیمار و سه تکرار به مدت یکسال به اجرا گذاشته شد. صفاتی مانند وزن تر، وزن خشک، درصد ماده خشک، اسیدیته، نیتروژن، فسفر پتاسیم، کلسیم، قند میوه و سفتی میوه در سه مرحله زمانی دو و پنج ماه پس از برداشت اندازه گیری شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که اثر تیمارها در میزان وزن تر، وزن خشک، قند مرحله اول و دوم، سفتی میوه مرحله اول، اسیدیته میوه، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم میوه معنی دار نبود، اما بر درصد ماده خشک و قند مرحله سوم و سفتی مراحل دوم و سوم نسبت به تیمار شاهد تأثیر معنی داری داشت. نتایج نشان می دهد که تأثیر تیمارها بر کلسیم میوه، سفتی مرحله اول و دوم و درصد ماده خشک میوه ها نسبت به محلول پاشی کلسیم در تیمارهایی که پنج بار محلول پاشی کلسیم صورت گرفته نسبت به تیمار شاهد در سطح یک درصد معنی دار بود. همچنین اثر تیمارها بر قند مرحله سوم در سطح پنج درصد تأثیر معنی دار شد.
واژگان کلیدی: کیوی فروت، سفتی، عمر پس از برداشت میوه، کلسیم
مقدمه وکلیات
1-1-مقدمه
كیوی گیاهی از خانواده Actinidiaxeae و جنس Actinidia است. دراین جنسگونههای زیادی وجود دارد كه تنها دو گونه آن یعنی A. deliciosa و A. chinensis از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت هستند. در سالهای اخیر محبوبیت میوه كیوی در سطح جهانی افزایش یافته است، از نظر تولید جهانی در حال حاضر پس از موز، پرتقال و سیب در رتبه چهارم قرار دارد. بر اساس گزارش فائو (2008) ایران رتبه هشتم تولید كیوی را به خود اختصاص داده است. كیوی بهخاطر دارا بودن طعم، عطر مناسب، ارزش غذایی و دارویی فراوان، یكی از محبوب‌ترین میوه در جهان به حساب میآید. بالا بودن ویتامین C، فیبر رژیمی، ویتامینهای E و K، فنولها، تركیبات فلاونوئیدی وآنتیاكسیدانی در میوه كیوی باعث كاهش بیماریهای چون سرطان و ناراحتیهای قلبی و عروقی میشود، همچنین مقاومت بدن را در برابر بسیاری از بیماریها افزایش میدهد. امروزه توجه زیادی به ارزش غذایی میوهها و سبزیها مبذول گردیده و تحقیقات وسیعی جهت افزایش ارزش غذایی میوهها و سبزیها صورت گرفت.
بهطوركلی، كیفیت و ارزش غذایی میوهها و سبزیها به شرایط محیطی قبل از برداشت و عملیات پس از آن بستگی دارد (کارلوس،1999). درجه بلوغ و رسیدگی میوه در زمان برداشت عامل اصلی تعیین كننده كیفیت نهایی میوه و پتانسیل ماندگاری میباشد، بنابراین برای حصول بهترین كیفیت خوراكی و انبارمانی طولانی باید میوهها در زمان مناسب برداشت شوند هنگامی كه میوه ها كمی نابالغ برداشت شوند علاوه بر اینكه عطر و طعم میوه به خوبی توسعه نمییابد، رسیدن میوه نامنظم بوده و نیز میزان اسید بالاتر و حساسیت به بیماری پس از برداشت بیشتر میشود از سوی دیگر برداشت دیر هنگام باعث میگردد كه میوهها با سرعت بیشتری رسیده و پیر شوند و عمر انباری آنها كوتاه گردد. محققان گزارش كردند كه برداشت میوه ها با بریكس 5/6 نسبت به دیگر زمانهای برداشت دارای ظرفیت آنتیاكسیدانی بالاتری است و در طی انبارداری نیز درصد كاهش وزن میوه ها پائینتر بود (قربانعلیپور، 1388). گزارشهای قبلی نشان دادند كه اگر میزان TSS در زمان برداشت بیش از ده و پائینتر از شش باشد باعث تسریع در نرم شدن میوه كیوی در طول انبارداری میگردد . علاوه بر زمان برداشت، بالا بودن میزان نیتروژن میوه باعث كاهش ماندگاری و ارزش غذایی میوه میشود (جانسون، 1997).
در سالهای اخیر سطح زیر كشت كیوی در استان گیلان بطور قابل ملاحظه‌ای گسترش یافته و كشاورزان بطور تجربی بدون در نظرگرفتن زمان صحیح اقدام به برداشت میوه می‌كنند. در نتیجه ممكن است میوهها فاقد كیفیت مناسب در زمان برداشت و نیز ماندگاری كوتاه باشد بنابراین، در این پژوهش كیفیت و ماندگاری میوهها كیوی كه بر اساس عرف توسط كشاورزان مناطق مختلف استان گیلان برداشت میشدند، ارزیابی گردید.
1-2-اهمیت مصرف میوهها وسبزی‌ها
امروزه متخصصان علوم تغذیه بر این باورند كه مصرف روزانه میوهها وسبزی‌ها منجر به كاهش خطر ابتلا به بیماریهای مختلف شامل سرطان‌ها، بیماریهای قلبی میشود (دو[1] و همکاران، 2009). اثرات مثبت میوهها و سبزیها به تركیبات حیاتی مختلف آنها نظیر آنتی اكسیدان‌های[2] پلی فنل، ویتامینهای مختلف از جمله ویتامین E، C، توكوفرول، كارتنوئید نسبت داده میشود. بنابراین میوهها و سبزیها بعنوان منابع غذایی مهم برای انسان محسوب میشوند (پسچل[3] و همکاران، 2006). مدرك علمی نشان میدهد كه بین بروز و توسعه بیماریها و فعالیت رادیكال‌های آزاد رابطه مستقیم وجود دارد. آنتیاكسیدان‌های موجود در میوهها و سبزیها قادر به حذف رادیكال‌های آزاد هستند كه این امر بواسطه بازدارندگی از تشكیل رادیکال‌های آزاد و یا شكستن زنجیره اصلی آنها یا جلوگیری از تشكیل رادیكال آزاد بوسیله پیوند با یون‌های فلزی، احیا پراكسید هیدروژن، سوپراكسید و گونه‌های اكسیژن فعال تحقق می یابد (دو و همکاران، 2009).
دربین میوهها، كیوی بعنوان منبع خوب مواد آنتیاكسیدانی بویژه ویتامین C محسوب میشود. همچنین حاوی برخی مواد فیتوشیمیایی دیگر نظیر بتاكاروتن، لوتین، آنتوسیانین، توكوفرول، مواد معدنی، رنگیزهای كلروفیل و كارتنوئید‌ها میباشد (تورینی[4] و همکاران، 2008).
1-3-تاریخچه میوه كیوی در جهان
كیوی به همراه سه میوه آوكادو، زغال اخته آبی و ماكادمیا در قرن بیستم به جهانیان معرفی شده‌است. مبدأ اصلی كیوی جنگل‌های مناطق معتدله اطراف رودخانه یانگ تسه[5] در جنوب چین بوده و ارقام مختلف آن به صورت پراكنده از سیبری تا اندونزی پراكنده میباشند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). كیوی از میوه‌های بومی جنوب چین محسوب میشود و در جنوب چین به نام یانگ تائو[6] معروف میباشد (جمشیدی، 1380). از چگونگی و تاریخ پراكندگی آن از چین به سایر نقاط جهان مدارك دقیقی در دست نیست. اما برای اولین بار الكساندر آلیسون در سال 1906 بذر كیوی را از چین به نیوزیلند برد. وی پس از كشت و تولید نهال‌های بذری و حفظ و نگهداری آنها در سال 1910 میلادی موفق شد اولین نمونه‌های میوه را از تفرق صفات[7] فراوانی برخوردار بودند بدست آورده و با انتخاب ارقام بهتر و كشت مجدد بذر آنها اولین نمونه‌های مرغوب كیوی را به دنیام معرفی نماید، به‌طوری كه پس از آن بخش عظیمی از نواحی مركزی و شرقی نیوزیلند به كشت و پرورش كیوی اختصاص یافته و به سرعت كشت آن رواج پیدا كرد. كیوی برای اولین بار در سال 1847 توسط روبرت فورتون[8]، مامور جمع آوری نمونه‌های گیاهی برای هرباریوم اروپا متعلق به انجمن باغبانی سلطنتی انگلستان، وارد اروپا گردیده است كه البته درآن زمان جنبه زینتی داشته و در هوای آزاد پرورش یافته‌است (جمشیدی، 1380). ورود اولین گونه‌های كیوی به آمریكا به سال 1910 برمی‌گردد. البته اولین كشت تجاری كیوی در كالیفرنیا در سال 1965 و در كشورهای اروپایی نظیر فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و یونان در سال 1970 انجام شده است (سیمور و تاکر[9]، 1997).
1-4-تاریخچه كیوی در ایران
اولین بار در سال 1347 مرحوم پناهی، یكی از باغذاران مركبات، یك اصله نهال نر از رقم ماتوآ[10] و یك اصله نهال ماده از رقم آلیسون (رقمی پر محصول) زودرس و دارای میوه‌های كوچك را از فرانسه وارد كشور كرده و در ویلای شخصی خود در رامسر مازندان كشت نمود (محمدی، 1372). این دو اصله نهال كاشته شده به منظور بررسی‌های مقدماتی و اقلیم پذیری تحت نظر ایستگاه تحقیقات كشاورزی رامسر قرار گرفتند و اولین نمونه‌های میوه آن در سال 1350 بر روی درخت مشاهده شد. در بهمن ماه همان سال برف سنگینی به ارتفاع یك متر درشمال ایران بارید وسرمای سختی در این ناحیه حادث شد. با توجه به اینكه به مدت 27 روز سرمایی بین 5/0 تا 5/7 درجه سانتی‌گراد به طور متناوب ادامه داشت، هیچ گونه آثار سرما‌زدگی روی این نهال‌های سه ساله مشاهده نشد و این در حالی بود كه سرمای مذكور به مركبات شمال صدمات زیادی وارد كرده بود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378؛ جمشیدی، 1380). این امر باعث شد تا دست‌اندركاران كشت كیوی به موقعیت پرارزش این گیاه در سواحل خزر پی‌برده و به ادامه كار و پژوهش در زمینه كشت و پرورش آن بپردازند. در سالهای بعد نیاز به ارقام دیگر كیوی احساس شد و با همكاری مسئولات باغبانی سازمان خوار و بار جهانی (فائو)[11]و موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال وزارت كشاورزی تمام ارقام مختلف ماده و دو رقم نر از كشورهای فرانسه و ایتالیا وارد ایران شدند. محصول كیوی در سال 1367 به صورت تجاری از كشتزارهای محدوده ساری تا آستارا به بازار داخلی عرضه میشود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378).
1-5- تولید میوه كیوی در جهان و ایران
براساس آمار منتشر شده توسط FAO در سال 2004 كشور نیوزیلند با تولید سالانه 297795 تن و با ارزش اقتصادی 1801 دلار به ازای هر تن مقام اول را در دنیا به خود اختصاص داده‌است. كشور ایران با اینكه با تولید سالانه 28980 تن از نظر میزان تولید كمی در مقام چهارم دنیا قرار دارد ولی براساس ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دهم قرارگرفته و ارزش اقتصادی یك تن كیوی تولید ایران فقط 352 دلار در مقایسه با 1801 دلار تولید نیوزلند است. كشور ایتالیا از لحاظ كمی و ارزش اقتصادی محصول تولید شده در مقام دوم دنیا قرار دارد (فائو، 2007).
1-6- گیاه شناسی كیوی
كیوی از خانواده Actinifiaccaeو از جنس Actinidia است. این جنس گونه‌های زیادی دارد كه تنها دو گونه آن از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت میباشند. یكی گونه‌های Actinidiadeliciasa و دیگری گونه Actinidiachinensis كه به طور گسترده در كشورهای مختلف جهان كشت میشوند (وارینگتون و وستون[12]، 1990). میوه كیوی با نام‌های Monkey, Peach, Yangtao, Kiwi berry, Chinesegooseberry و Kiwifruit در جهان شهرت داشته است و در حال حاضر معمول ترین نام این میوه درجهان Kiwifruit میباشد (خزائی پول، 1382).
این گیاه از شاخه گیاهان گلدار، رده نهاندانگان و زیررده دولپه‌ای میباشد. این گیاه خزان دار، دو پایه، خزنده و پر رشد است كه با توجه به شرایط رویش حالت‌های رشدی مختلفی به خود می‌گیرد، به طوری كه در نواحی جنگلی به صورت مارپیچی تا ارتفاع 5 تا 7 متر و حتی گاهی بیشتر از روی درختان بالا می‌رود. جنس اكتینیدیا موقعیت جغرافیایی گسترده و قابل توجهی دارد. به طوری كه از 50 درجه عرض جغرافیایی شمال نسبت به خط‌استوا از جنگل‌های شمالی (مناطق سیبری) تا مناطق گرمسیر گسترش یافته است و اختلاف دمای 15 درجه سانتی‌گراد در شبانه روز را تحمل می كند در نتیجه كیوی حداكثر تا 18- درجه سانتی گراد در برابر سرما مقاوم است و رطوبت نسبی هوا بین 80-70 درصد برای رشد این گیاه مطلوب می باشد (خزائی پول، 1382).
در كشور ما رقم‌های مختلفی از گونه Actinidiadeliciasa نظیر‌هایوارد[13]، برونو[14]، مونتی[15] و آبوت[16] كشت میشوند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). گلهای كیوی بزرگ، سفید و جذاب هستند و به طور كامل شكوفا میشوند. در كل پنج كاسبرگ و پنج گلبرگ وجود دارد. برگ‌های آن قلبی شكل، پهن و ساده است و بر روی ساقه به صورت متناوب قرار گرفته‌اند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378). میوه كیوی سته و ناشكوفا و از یك تخمدان چند برچه‌ای منشا می‌گیرد. رشد میوه افزایش اندازه آن از زمان گرده افشانی تا رسیدن به وزن 120 گرم حدود 160 روز به طول می انجامد (سیمور و تاکر[17]، 1997).
هر چند مبدأ اصلی كیوی چین است اما نام خود را از پرنده‌ای در نیوزیلند به نام كیوی گرفته‌است و به دلیل توسعه تجارتی كه در نیوزیلند داشته و در سالهای اخیر به بازارهای اروپایی و امریكایی وارد گشته نام نیوزلندی خود را حفظ نموده‌است. در كشورهای نیم كره جنوبی عموماً در آبان ماه گل داده و در ماه‌های فروردین و اردیبهشت میوه برداشت میشود. اما در كشورهای مناطق معتدله نظیر ایران و ایالت كالیفرنیا میوه در نیمه اول خردادماه ظاهر شده و از اواسط خرداد ماه تا اواسط آذرماه مراحل مختلف رشدی خود را پشت سر گذاشته و می‌رسد. هرچند زمان رسیدن میوه رقم‌های مختلف كیوی با هم متفاوت است ولی به طور كلی میوه تمام رقم‌ها در فاصله زمانی نیمه آبان تا نیمه آذرماه میرسند (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378).
1-7- تشریح میوه
میوه كیوی ظاهری استوانهای و انگوری شكل دارد كه در انتها مدور شده و گاهی به شكل بیضی و تخم مرغی شكل در میآید. طول میوه از 4 تا 5/7 سانتی متر و قطر آن 5/3 تا 5 سانتی متر متغیر است. وزن هر میوه به طور متوسط بین 120 تا 130 گرم است كه حداقل از 30 تا 35 گرم تا حداكثر 300-200 گرم می‌رسد. اندازه میوه كیوی علاوه بر عوامل تغذیه‌ای و محیطی به رقم كیوی، سن گیاه و مقدار محصول گیاه بستگی دارد (جمشیدی 1380). میوه پوست بسیار نازك و رنگ قهوهای دارد كه از كرك‌های كوتاه و پر پشت به طول 3-2 میلیمتر پوشیده‌است. میزان كرك‌های روی میوه در رقم‌های مختلف متفاوت است برای مثال رقم برونو نسبت به آبوت كرك‌های زیادتری دارد كرك‌های روی میوه در زمان رسیدن میوه مرده‌اند و می توان در حین برداشت و بسته بندی با دست و عمل مالش كرك‌ها را از روی میوه جدا كرد (وارینگتون و وستون[18]، 1990).
میوه توسط یك دم به طول 8-3 سانتی متر به ساقه چسبیده كه در زمان برداشت میوه بر روی ساقه می‌ماند. در محل چسبیدن دم به میوه حلقه برآمده (برجسته ای) از كاسبرگ‌های به جا مانده به رنگ قهوهای وجود دارد كه در طی رشد میوه محل تجمع تانن‌ها می شود (وارینگتون و وستون، 1990). همان طوری كه گفته شد میوه كیوی یك میوه سته و ناشكوفا است كه یك لایه نازك اپیدرمی دارد بافت سفت، گوشتی و آبدار میوه از دو بخش میان بر داخلی[19] و میان بر خارجی[20] تشكیل شده است. بافت میان بر خارجی كه درزیر اپیدرم قرار دارد. از سلولهای پارانشیمی بیضوی شكل با دیواره‌های نازك تشكیل شده است كه توسط یك شبكه آوندی استوانهای شكل ازدو بخش میان بر داخلی كه حاوی سلولهای كشیدهای است جدا میگردد. سلولهای هر دو بخش حاوی پلاستیدهای[21] حاوی كلروفیل هستند كه منجر به ایجاد رنگ سبز زمردین بافت میوه میشوند. در بخش میان‌بر داخلی حلقه‌ای متشكل از 20الی 40 برچه (حفره كوچك) حاوی دانه‌های سیاه رنگ قرار گرفته اند. برچه‌ها از ماده زمینهای لزج و چسبناكی تشكیل شدهاند كه دانه‌های سیاه میوه را در برگرفته و از آنها محافظت می‌كنند (محمدیان و همكاران 1378 ؛ وارینگتون و وستون[22]، 1990). هر میوه می تواند 1000 تا 1500 دانه داشته باشد (سیمور و تاکر[23]، 1997). درون بر میوه از یك هسته (یا ستون مركزی) سفیدرنگی تشكیل شده كه از سلولهای پارانشیمی بزرگ فاقد كلروفیل ساخته شده است (وارینگتون و وستون، 1990).
1-8- رقم‌هایوارد
رقمی دیررس، كشیده و بزرگ و غنی از قند با قابلیت نگهداری بسیار مطلوب میباشد (وارینگتون و وستون، 1990). دارای میوه‌های تخم مرغی شكل و پهن بوده و وزن آن هنگام رسیدن 120-80 گرم است. طول میوه 7-5 سانتی‌متر و عرض آن 5-4 سانتی‌متر میباشد. اگر چه میزان متوسط محصول آن به ازاء هر درخت در مقایسه با سایر رقم‌ها كمی كمتر است ولی دارای خصوصیاتی است كه آن را نسبت به بقیه متمایر كرده و باعث گسترش بیشر آن نسبت به بقیه رقم‌ها میشود. خصوصیات این رقم را می‌توان به صورت زیر خلاصه كرد:
میوه آن نسبت به بقیه درشت‌تر و یكنواخت‌تر است.
ارزش اقتصادی زیادی دارد، زیرا بازارپسند بوده و ارزش صادراتی دارد.
شكوفه‌های آن نسبت به بقیه كمی دیرتر باز میشوند، در نتیجه براثر سرمای دیررس بهاره آسیب نمی بینند (آرپویا[24] و همکاران، 1984).
1-9- تركیبات شیمیایی موجود در میوه رسیده كیوی
تركیبات میوه كیوی، توسط دانشمندان متعددی شناسایی و اندازه گیری شده است كه البته بین مقادیر گزارش شده تفاوت‌هایی وجود دارد. این تفاوتها می‌تواند ناشی از اختلاف بین بافت‌های ارزیابی شده، در روش آزمایش و یا رقمی باشد كه مورد آزمایش قرار گرفته‌است و همچنین می‌تواند ناشی از تفاوت بین شرایط رشد محصول و درجه رسیدگی میوهها باشد (وارینگتون و وستون[25]، 1990). در سالهای اخیر اكثر مطالعات بر روی رقم هایوارد متمركز شده است. براساس نتایج بدست آمده میوه كیوی رسیده رقم هایوارد دارای تركیبات متنوعی می باشد كه عبارتند از:
پروتئین: میوه كیوی حاوی 2/1-11/0 درصد پروتئین براساس وزنتر میباشد. دامنه زیادی كه برای پروتئین گزارش شده ناشی از تفاوت روش آزمایش است. به طوری كه میزان بدست آمده با روش میزان كل نیتروژن[26] معمولا بیشتر از مقادیر اندازهگیری شده با روش لاوری است (وارینگتون و وستون[27]، 1990).
سلولز: سلولز موجود در كیوی 5/2 گرم در 100 گرم وزن تازه است كه حدود 3/1 گرم آن جزء مواد فیبری قابل حل در آب و 2/1 گرم آن غیر قابل حل درآب است. آزمایش‌های متعدد نشان داده است كه فیبر خوراكی محلول نقش مهمی در كاهش كلسترول خون دارد. فیبر مورد نیاز بدن انسان در شبانه روز 6 گرم بوده كه با مصرف یك الی دو عدد كیوی تأمین میشود (محمدیان و اسحاقی تیموری، 1378).
نشاسته و كربوهیدراتها: تركیب عمده میوه كیوه‌ی رانشاسته تشكیل میدهد. از این نظر میوه كیوی هم ردیف با سایر میوه‌های نشاسته‌دار همچون سیب، موز و انبه قرار دارد. میوه‌ای كه كاملا رسیده و آماده خوردن است تقریبا به مقدار خیلی كمی نشاسته دارد و یا اصلاً نشاسته‌ای در آن وجود ندارد زیرا در طی رسیدن نشاسته به قند تبدیل میشود. مقدار كل قند میوه 15-8 درصد وزن كل میوه است، دامنه وسیع گزارش شده عمدتاً به دلیل تفاوت درجه رسیدگی میوه است. ثابت شده است كه اختلاف اساسی ارقام مختلف كیوی از نظر طعم و شیرینی و سایر فاكتورهای مهم منوط به اختلاف در میزان پلیساكاریدها میباشد. قندهای اصلی میوه شامل گلوكز (6-2) درصد، فروكتوز (8-5/1 درصد) و مقدار كمی ساكارز (حدود 2/0 درصد) و مقادیر جزئی اینوزیتول است (وارینگتون و وستون، 1990؛ مکرا[28] و همکاران، 1992).
چربی: در میوه كیوی حدود 9/0-7/0درصد (براساس وزن تر) چربی وجود دارد. با وجود مقادیر كم چربی مقادیر نسبتا خوبی ویتامین C (محلول در آب) و ویتامین A (ویتامینهای محلول در چربی) روغن دانه كیوی حاوی مقدار كمی اسیدهای چرب اشباع و مقادیر زیاد اسیدهای چرب غیراشباع میباشد (وارینگتون و وستون، 1990).
تركیبات پكتیكی: 98% تا 17/0 درصد از وزن تر میوه را تركیبات پكتیكی تشكیل می‌دهند. میزان پكتین میوه در حین رسیدن و نرم شدن میوه تغییر می كند (وارینگتون و وستون[29]، 1990).
موسیلاژ: پلی‌ساكاریدهای اسیدی از جمله گلوكرونومان[30] در میوه كیوه‌ی شناسایی شدهاند كه مقدار آنها در بافت خوراكی میوه 150 میلی گرم درصد گرم وزنتر میوه است (وارینگتون و وستون، 1990).
اسیدهای آلی: در زمان برداشت میوه كیوی حاوی 9/0 تا 5/2 درصد اسیدیته كل براساس وزنتر میباشد كه حدود 40 تا 50 درصدآن مربوط به سیترات، 40 تا 50 درصد آن كوئینات و 10 درصد مربوط به مالات میباشد. بالاترین میزان سیترات در لایه درونی میوه و بالاترین مقدار كوئینیك اسید در لایه بیرونی كورتكس میباشد. بیشترین میزان اسید در بافت اطراف دانه متمركز شده و كمترین میزان اسید در قسمت هسته مركزی میوه و میان‌بر خارجی میوه است. اسیدهای اصلی و عمده كیوی اسید سیتریك، مالیك و كوئینیك میباشند. اسید گالاكترونیك[31]، اسید گلوكورنیك[32] و اسید كوماریك[33] كمترین میزان را به خود اختصاص می‌دهند (مارش[34] و همکاران، 2004). همچنین به میزان 002/0 میلی گرم در 100 گرم وزن تر میوه اسید سالیسیلیك وجود دارد (عابدینی، 1382).
رنگیزه‌ها: كیوی یك میوه مغذی و جذاب به‌علت رنگ سبز بافت آن می باشد كه این رنگ به واسطه وجود كلروفیل‌های b,a می باشد (تورینی[35] و همکاران، 2008).
ویتامین‌ها: اغلب ویتامینهای شناخته شده در میوه كیوی میباشند. ویتامین C كه یكی از حیاتی‌ترین ویتامینهای خوراكی و لازم بدن می باشد، 200-37 میلیگرم از صد گرم وزنتر را تشكیل میدهد كه این مقدار حدود دو برابر ویتامین C موجود در مركبات و 10 برابر ویتامین C موجود در موز است و حتی چند برابر میزان آن در سیب و هلو میباشد. لذا با خوردن روزانه 100 گرم ویتامین C رفم برونو ازبقیه بیشتر است و به 200 میلیگرم درصد گرم میوه می‌رسد. ویتامین E ویتامین دیگری است كه نسبت به میوه‌های دیگر در كیوی بیشتریافت میشود (وارینگتون و وستون، 1990؛ تورینی و همکاران، 2008)
مواد معدنی: اغلب عناصر پرمصرف و كم مصرف مورد نیاز بدن درمیوه كیوی یافت میشوند. میوه كیوی حاوی روی، فسفر، سدیم، پتاسیم كلر، منیزیم، كلسیم، مس، گوگرد، آهن، منگنز و كروم میباشد. پتاسیم عنصر اصلی در كولتیوار‌های مختلف كیوی می باشد پتاسیم موجود در میوه كیوی برابر با پتاسیم موز بوده و 20 برابر پتاسیم موجود در سیب است (محمدیان و همكاران،1378؛ ذولفقاتی[36] و همکاران، 2008).
آنزیم‌ها: كیوی دارای یك آنزیم پروتئولیتیكی به نام اكتینیدین میباشد. این آنزیم مشابه تیول پروتئاز پاپائین[37] در گیاه پاپایا (خربزه درختی) وفیسین[38] ودر انجیر و برومیلین[39] در آناناس است (سیمور و تاکر[40]، 1997). از دیدگاه پودیوینسکی[41] و همکاران (1999) آنزیم اکتینیدین احتمالاً در مقابله حمله عوامل بیماری زا تولید میشود.
آروما (مواد معطر): مواد معطر کیوی به شدت تحت تاثیر میزان و درجه رسیدگی میوه قرار دارد. میوه‌هایی که به مرحله رسیدگی کامل نزدیک میشوند مزه و طعم علفی خود را از دست داده و عطر و طعم شیرین و استری در میوه ایجاد میشود، عمدتاً مواد فرار کیوی مربوط به اتیل بوتانواتف هگزانان و ترانس- هگز-2-انال میباشد (سیمور و تاکر، 1997).
[1] Du
[2] Antioxidant
[3]Peschel
[4]Tavarini
[5] Yangtze
[6] Yangtao
[7] Segregation
[8]Robert Forton
[9]Seymour & Tucker
[10]Mutua
[11]Food and Agriculture organization
[12]Warrington & Weston
[13]Hayward
[14]Bruno
[15]Monty
[16] Abbot
[17]Seymour & Tucker
[18]Warrington & Weston
[19]Inner pericarp
