فصل دوم: ادبیات و چارچوب نظری تحقیق
2 -1) مقدمه…………………………………………………………………………………………… 15
2-2)مروری بر پژوهش های پیشین………………………………………………………………….. 16
2-2-1) تحقیقات داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 16
2-2-2) تحقیقات خارجی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 18
2-3) مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………………. 21
2 -3-1) نظریات مربوط به هویت………………………………………………………………………………………………………………….. 21
2-3-1-1) ریچارد جنکینز………………………………………………………………………………………………………………………….. 21
2-3-1-2) هنری تاجفل و نظریه مقوله بندی…………………………………………………………………………………………… 28
2-3-1-3)آنتونی گیدنز……………………………………………………………………………………………………………………………….. 31
2-3-1-4) جورج هربرت مید………………………………………………………………………………………………………………….. 35
2-3-1-5)نظریه سیمون دوبووار………………………………………………………………………………………………………………… 36
2-3-2) نظریات مربوط به کارکرد و اثر بخشی رسانه…………………………………………………………………………………. 39
2-3-2-1) ) مدل اثرات شرطی………………………………………………………………………………………………………………….. 39
2 -3-2-2) ) مدل اثرات شناختی…………………………………………………………………………………………………………….. 42
2-3-2-3) مدل اثرات مستقیم………………………………………………………………………………………………………………….. 44
2-3-2-4 ) مدل اثرات انباشتی…………………………………………………………………………………………………………………. 45
2-3-2-5) نظریه فمینیستی رسانه (لیبرال ، سوسیالیستی و رادیکال )……………………………………………….. 46
2-3-2-6 ) نظریه ژان بودریار…………………………………………………………………………………………………………………… 48
2-3-2-7)نظریۀ کاشت جورج گربنر………………………………………………………………………………………………………….. 52
2-3-2-8)تئوری یادگیری اجتماعی و جامعه پذیری……………………………………………………………………………….. 56
2-3-2-9)نظریه استفاده و رضامندی………………………………………………………………………………………………………… 59
2-4)جمع بندی وچارچوب نظری…………………………………………………………………….. 61
2-5) مدل تحلیلی……………………………………………………………………………………… 65
2-6 ) فرضیات پژوهش………………………………………………………………………………. 66
فصل سوم: روش شناسی
3-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………. 69
3-2) جامعه آماری………………………………………………………………………………….. 69
3-3)تعیین حجم نمونه………………………………………………………………………………… 70
3-4 ) روش نمونه گیری……………………………………………………………………………… 71
3 -5) واحد تحلیل…………………………………………………………………………………….. 71
3-6) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر وابسته………………………………………………………. 72
3-6-1)هویت جنسیتی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 72
3-6-2)کلیشه های جنسیتی………………………………………………………………………………………………………………………….. 72
3-7) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر مستقل………………………………………………………. 75
3-7-1) متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76
3-7-1-1) رسانه های جمعی…………………………………………………………………………………………………………………….. 76
3 -7-1-2) رسانه های دیداری – شنیداری……………………………………………………………………………………………. : 76
3-7-1-3) رسانه های الکترونیک………………………………………………………………………………………………………………. 78
3-7-1-4) پایگاه اقتصادی- اجتماعی………………………………………………………………………………………………………… 79
3-8) اعتبار و روایی…………………………………………………………………………………. 79
3-9) روش تحقیق و ابزار گردآوری داده ها…………………………………………………………. 80
3-10) روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………. 80
فصل چهارم: یافته‌های تحقیق
4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………. 85
4-2) توصیف متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………… 85
4-2-1) توزیع پاسخگویان برحسب سن………………………………………………………………………………………………………… 85
4-2-2) توزیع پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………. 86
4-2-3 ) توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی………………………………………………………………………………… 86
4-2-4 ) میزان استفاده پاسخگویان از تلویزیون………………………………………………………………………………………….. 87
4-2-5) میزان استفاده پاسخگویان از ماهواره……………………………………………………………………………………………… 88
4-2-6) میزان استفاده پاسخگویان از اینترنت……………………………………………………………………………………………… 88
4-2-7) توزیع پاسخگویان بر حسب علاقه به شغل خانه داری…………………………………………………………………. 88
4-2-8) توزیع پاسخگویان در مورد تأمین درآمد خانواده فقط توسط مردان………………………………………….. 89
4-2-9) توزیع پاسخگویان در مورد وظیفه نگه داشتن بچه ها در آینده توسط مادر……………………………. 90
4-2-10) توزیع پاسخگویان در مورد تأمین نیاز عاطفی توسط زن……………………………………………………………. 90
4-2-11) توزیع پاسخگویان در مورد رسیدگی بهتر مادرها به امور بچه ها 91
4-2-12) توزیع پاسخگویان در مورد انجام وظایف همسری توسط زنان…………………………………………………… 92
4-2-13) توزیع پاسخگویان در مورد توانایی انجام هر نوع شغلی……………………………………………………………… 92
4-2-14) توزیع پاسخگویان در مورد توانایی کسب درآمد برای خانواده توسط فرد…………………………………. 93
4-2-15) توزیع پاسخگویان در مورد مسئول بودن پدرها در امور بچه ها…………………………………………………. 94
4-2-16) توزیع پاسخگویان در مورد کمک کردن مرد به همسر شاغلش در نگهداری بچه……………………. 94
4-2-17) توزیع پاسخگویان در مورد درک بهتر همسر توسط زن شاغل………………………………………………….. 95
4-2-18) توزیع پاسخگویان در مورد توانایی انجام دادن کارهای مدیریتی……………………………………………….. 96
4-2-19) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از سریالهای تلویزیونی……………………………………………… 96
4-2-20) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از سریالهای ماهواره…………………………………………………. 97
4-2-21) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از اخبار ماهواره……………………………………………………….. 97
4-2-22) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از ایمیل……………………………………………………………………. 98
4-2-23) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده ازچت………………………………………………………………………… 99
4-2-24) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از برنامههای علمی اینترنت…………………………………….. 99
4-2-25) توزیع پاسخگویان برحسب پایگاه اقتصادی – اجتماعی…………………………………………………………….. 100
4-3) تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………. 100
4 – 3-1- فرضیه اول: به نظر می رسد میزان استفاده از رسانه (تلویزیون ،ماهواره ،اینترنت) بر هویت جنسیتی تأثیر میگذارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. . 101
4- 3-2- فرضیه دوم: به نظر میرسد برنامههای تلویزیونی داخلی (سریالها، تبلیغات تجاری ….) بر بازنمایی کلیشههای جنسیتی تأثیر میگذارد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 102
4-3-3) فرضیه سوم : به نظر میرسد استفاده از برنا مههای ماهواره ، بر ایجاد هویت جنسیتی جدیدتأثیر میگذارد. 103
4-3-4) فرضیه چهارم : به نظر میرسد استفاده از برنامههای اینترنت، بر ایجاد هویت جنسیتی جدیدتأثیر میگذارد. 106
4-3-5) فرضیه پنجم : به نظر میرسد پایگاه اقتصادی- اجتماعی فرد بر میزان استفاده از رسانه تأثیر….. 109
4-18-خلاصه تحلیل رگرسیون خطی ساده…………………………………………………………………………………………………. 109
فصل پنجم: نتیجه گیری
5-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………. 113
5-2) نتایج…………………………………………………………………………………………….. 102
5-3)جمع بندی………………………………………………………………………………………… 112
5-4) محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………….. 113
5-5 ) پیشنهادات…………………………………………………………………………………….. 113
منابع فارسی…………………………………………………………………………………………… 116
منابع لاتین…………………………………………………………………………………………….. 120
فهرست جداول
جدول 3-1: میزان پایایی شاخص های تحقیق………………………………………………………………. 80
جدول (4-1) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی ،مقطع تحصیلی، سن………………….. 86
جدول (4-2) میزان استفاده پاسخگویان از تلویزیون، ماهواره ، اینترنت………………………………….. 87
جدول (4-3) توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های مربوط به هویت سنتی…………………………….. 89
جدول (4-4) توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های مربوط به هویت سنتی…………………………….. 91
جدول (4-5) توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های هویت جدید…………………………………………. 93
جدول (4-6 )توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های هویت جدید…………………………………………. 95
جدول (4-7 )توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از سریالهای تلویزیونی، سریال های ماهواره ،اخبار ماهواره 97
جدول (4-8) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از ایمیل، چت ، برنامه علمی اینترنت…………… 98
جدول (4-9) توزیع پاسخگویان برحسب پایگاه اقتصادی – اجتماعی……………………………………. 100
جدول 4-10خلاصه تحلیل رگرسیون گام به گام هویت جنسیتی بر حسب متغیر وارد شده پیش بین……… 101
جدول 4-11. ضرایب رگرسیون متغیر پیش بین روی متغیر هویت جنسیتی……………………………… 101
جدول 4-12.خلاصه تحلیل رگرسیون گام به گام کلیشه های جنسیتی بر حسب متغیر وارد شده پیش بین.. 102
جدول 4-13 ضرایب رگرسیون متغیر پیش بین روی متغیر کلیشههای جنسیتی………………………….. 103
جدول 4-14خلاصه تحلیل رگرسیون گام به گام هویت جدید بر حسب متغیرهای وارد شده پیش بین……. . 104
جدول 4-15 .ضرایب رگرسیون متغیرهای پیش بین روی متغیر هویت جدید…………………………….. 105
جدول 4-16.خلاصه تحلیل رگرسیون گام به گام هویت جدید بر حسب متغیرهای وارد شده پیش بین……. 107
جدول 4-17. ضرایب رگرسیون متغیرهای پیش بین روی متغیر هویت جدید…………………………….. 108
1-1) مقدمه
یکی از جنبههای زندگی اجتماعی انسان هویت اجتماعی و نحوهی شکلگیری آن است .عوامل گوناگونی درحوزهی زندگی اجتماعی و شکلگیری آن نقش دارند مانند خانواده، مدرسه، رسانههای جمعی و …. . هویت[1] یکی از موضوعات مهم زندگی اجتماعی درجوامع معاصر است. هر جا بحث از وفاق و همبستگی اجتماعی یا عدم وجود آنها مطرح میشود، موضوع هویت نیز به میان میآید. هویت اجتماعی دارای انواع گوناگونی چون هویت خانوادگی، قومی، نژادی، ملی و شخصی و … است. برجستهترین عنصر هویت شخص ، هویت جنسیتی است. هویت جنسیتی [2] ، آن بخش از رفتارها و نگرشهای فرد نسبت به جنسیت خویش است که تحت تأثیر شرایط فرهنگی و اجتماعی شکل میگیرد. هویت جنسیتی از طریق تعامل اجتماعی شکلگرفته و از کانال کارگزاران جامعهپذیری (خانواده، مدرسه، دوستان، رسانههای گروهی ) به افراد منتقل میگردد جامعه ایرانی در سالهای اخیر از لحاظ پرداختن به موضوعات و مسائل زنان دستخوش تغییر وتحولات عینی و ملموس بسیاری شده است. طبیعی است که این تحولات بر هویت و مکانیزم شکلگیری و هویتیابی تأثیرات شگرفی گذاشته باشد. به همین دلیل امروزه هویت زن ایرانی ترکیبی باز اندیشانه از هویتهای سنتی و مدرن است .در چنین چارچوبی زنان جامعه ما با تکیه بر دو رویکرد سنتی و مدرن و حتی ترکیب این دو هویت، در پی باز تعریف هویت اجتماعی خود هستند. در جامعه ایران هویتها شکلی سیال و متغییر یافتهاند.یکی از مهمترین منابع تغییر هویتها در جامعه امروزی، از جمله در عرصه زندگی زنان، رسانههای جمعی میباشند.تأثیر رسانه های نوین برجامعه ،بالاخص جنبه ارتباطی آن که به تمامی ابعاد زندگی بشرتسری یافته است انکارناپذیر میباشد.همچنین نقش مؤثر رسانههای جمعی در زندگی اجتماعی و تأثیر نافذ آن در شکل بخشی به هویت باعث شده تفاوتهای از پیش موجود بین هویت و شیوههای نگرش و شیوه های رفتار، در پرتو تازهای نگریسته شود.
در عصر ارتباطات دستیابی به مخاطبان و اثرگذاری بر آنان از اهداف دست اندرکاران رسانههای مختلف است. یکی از مهمترین عناصر ایجاد ارتباط با مخاطب، اثری است که رسانه بر او میگذارد. اثرگذاری رسانهها همواره مورد توجه گردانندگان، اندیشمندان حوزههای مطالعات رسانهای و دولتها بوده است.در واقع برای کسانی که متصدی و متولی رسانهها هستند همواره این پرسش مطرح است که آیا رسانهها می توانند تأثیری برمخاطبان داشته باشند.؟ گسترش وسایل ارتباط جمعی (تلویزیون ، ماهواره ، اینترنت) بحث
