1- 1-  6. سابقه و پیشینه پژوهش………………………………. 5

1- 2. مفاهیم…………………………….. 6

1-2-1 . اخلاق……………………………… 6

1- 2-2. انسان‌شناسی……………………………… 7

1- 2-3. انواع پژوهش‌های اخلاقی……………………………… 8

1- 2-3-1.  اخلاق توصیفی……………………………… 8

1- 2-3-2. فلسفه اخلاق……………………………… 9

1- 2-3-2-1. فرا اخلاق……………………………… 9

1- 2-3-2-2. اخلاق هنجاری……………………………… 9

1- 2-3-2-2-1. مکاتب اخلاقی……………………………… 10

1- 2-3-2-2-1-1. اخلاق فضیلت………………………………. 10

1- 2-3-2-2-1-2. اخلاق سودگرا……………………………. 11

1- 2-3-2-2-1-3. اخلاق وظیفه‌گرا……………………………. 11

1-2-3-3. علم اخلاق……………………………… 12

1-2-4. انواع انسان‌شناسی……………………………… 12

1- 2-4-1. انسان‌شناسی تجربی……………………………… 12

1- 2-4-2. انسان‌شناسی فلسفی……………………………… 13

1- 2-4-3. انسان‌شناسی عرفانی……………………………… 13

1-2-4-4. انسان‌شناسی دینی……………………………… 14

1-2-5. حقیقت انسان در رویکردهای مختلف…………………… 14

1-2-5-1. حقیقت انسان در عرفان…………………………….. 14

1-2-5-2. حقیقت انسان در فلسفه…………………………….. 16

1-2-5-2-1. نفس و مراتب آن…………………………….. 17

1-2-5-2-1-1. عقل……………………………… 18

1-2-5-2-1-1-1. مراتب عقل نظری……………………………… 19

1-2-5-2-1-1-2. مراتب عقل عملی……………………………… 21

الف. اراده……………………………. 21

ب. اختیار…………………………….. 22

1-2-5-2-1- 2. تخیل……………………………… 23

1-2-5-2-1- 3. احساس………………………………. 26

1- 2- 6.  خصوصیات و گرایش‌های انسان……………………. 27

1-2-6- 1. فطرت………………………………. 28

1-2-6- 2. غریزه……………………………. 29

1-2-6- 3. عواطف………………………………. 29

1-2-6- 4. طبیعت و سرشت و طینت…………………………. 31

1-2-6- 5. استعداد بی‌نهایت انسان…………………………….. 31

1- 2- 7. مسائل اخلاق……………………………… 32

1- 2- 7- 1. منشأ اخلاق……………………………… 32

2- 7- 2. منشأ مفاهیم اخلاقی……………………………… 33

1- 2- 7- 3. سعادت و شقاوت………………………………. 34

1- 2- 7- 4.  لذت و الم…………………………….. 36

1- 2- 7- 5. فضیلت و رذیلت………………………………. 37

1- 2- 8. معیار فعل اخلاقی……………………………… 39

1- 2- 8- 1. آگاهی……………………………… 39

1- 2- 8- 2.  نیت………………………………. 39

1- 2- 8- 3. قرب به خدا……………………………. 41

1- 2- 9.  رابطه انسان‌شناسی و اخلاق…………………………….41

1- 2- 9- 1. تغییرپذیری انسان…………………………….. 41

1- 2- 9- 2. عقل و وجدان دراخلاق……………………………… 42

1- 2- 9- 3. آزادی انسان…………………………….. 43

1- 2- 9- 4. عدالت و اعتدال در اخلاق………………………….. 44

 

فصل دوم: بررسی مبانی نظری مسئله تأثیر انسان‌شناسی بر اخلاق در اندیشه امام خمینی(ره)…..45

2-1. اخلاق در نظر امام خمینی(ره)……………………………. 46

2-2. انسان‌شناسی در نظر امام خمینی(ره)……………………. 46

2-2-1. انسان‌شناسی فلسفی……………………………… 47

2-2-1-1. ساحت نفس………………………………. 48

2-2-1-2. مراتب و قوای نفس………………………………. 51

2-2-1-2-1. عقل……………………………… 53

2-2-1-2-2. اختیار و اراده……………………………. 55

2-2-1-3. رابطه مراتب و شؤون نفس……………………….. 56

2-2-1-4. رابطه نفس و بدن…………………………….. 57

2-2-1-5. بدن تابع نفس………………………………. 58

2-2-2. انسان‌شناسی عرفانی……………………………… 60

2- 2- 2- 1. قلب و مراتب آن…………………………….. 60

2-2-2-1-1. اقسام قلب………………………………. 62

2-2-2-1-2. رابطه قلب و بدن…………………………….. 63

2-3. خصوصیات و گرایشهای انسان…………………………… 64

2-3-1. فطرت………………………………. 64

2-3-1-1. ویژگی‌های امور فطری……………………………… 65

2-3-2. طینت………………………………. 66

2-3-3. استعداد…………………………….. 67

2-4. بررسی اندیشه اخلاقی امام خمینی(ره)……………………… 68

2-4-1. رویکرد فلسفی سعادت‌گرا……………………………. 68

2-4-2. سعادت و شقاوت………………………………. 69

2-4-2-1. سعادت و شقاوت وجودی……………………………… 71

2-4-2-2. سعادت و شقاوت اخلاقی……………………………… 71

2-4-2-3. ملاک سعادت و شقاوت………………………………. 72

2-4-2-3-1. علم و معرفت و اقسام آن…………………………….. 74

2-4-3. عدالت و اعتدال…………………………….. 75

2-4-3-1.رابطه اعتدال و فضیلت و رذیلت………………………………. 76

2-5. رویکرد عرفانی به اخلاق……………………………… 77

2-5-1. مراتب سلوک عرفانی…………………………….. 78

2-5-2. راه‌های تهذیب اخلاق و اصلاح نفس…………………….. 78

2-5-2-1. تفکر…………………………….. 79

2-5-2-2. عزم…………………………….. 80

2-5-2-3. مشارطه، مراقبه، محاسبه…………………………….. 81

2-5-2-4. تذکر مداوم…………………………….. 82

نتایج……………………………… 84

فصل سوم: تأثیر انسان‌شناسی بر اخلاق……………………… 86

3-1. فطرت انسانی منشأ اخلاق……………………………… 87

3-1-1.دین عامل شکوفایی فطرت………………………………. 88

3-1-2.عوامل احتجاب فطرت………………………………. 89

3-2. حبّ ذات و حب دنیا مانع و عاملی برای رشد اخلاقی……… 90

3-3. تغییرپذیری و اخلاق……………………………… 91

3-3-1. اصلاح نفس و اخلاق……………………………… 92

3-3-2. تربیت دینی و اخلاق……………………………… 93

3-3-2-1. ایمان به خدا …………………………….96

3-3-2 -1-1. فقدان ایمان اساس فساد اخلاقی…………………. 98

3-3-2-1-2. رابطه ایمان و عمل……………………………… 98

3-3-2-1-3. عبادت وتکامل اخلاقی……………………………… 100

3-3-2-1-4. رابطه تقوا و اخلاص با اخلاق……………………101

3-4. نیّت باطن و روح عمل……………………………… 102

3-5. تأثیر شناخت و فهم کرامت نفس بر اخلاق……………….. 104

3-5-1. رابطه معرفت نفس و اخلاق……………………………… 105

3-6. تفکر و اخلاق……………………………… 105

3-5-1. رابطه تخیل و اخلاق……………………………… 106

3-5-2. اعتدال ظاهری و باطنی منشأ فضیلت……………….. 107

3-7. قلب و اخلاق……………………………… 107

3-7-1. تأثیر اعمال بدنی بر ملکات و قلب………………………… 108

3-8. حریت انسان و اخلاق……………………………… 109

3-9. قرب و تقرب به خدا سعادت نهایی انسان………………… 110

نتایج……………………………… 111

نتیجه‌گیری……………………………… 113

فهرست منابع…………………………….. 117

چکیده:

ارتباط بین انسان‌شناسی و اخلاق از جمله مباحثی است که غالبا اندیشمندان حوزه اخلاق به آن نپرداخته یا به گونه‌ای روشن در مورد آن سخن نگفته‌اند.از آنجا که هم اخلاق و هم انسان‌شناسی به عنوان دو موضوع نسبتا وسیع در حوزه مطالعات مربوط به نفس انسان هستند، قطعا ارتباط وثیقی را بین آن‌ها می‌توان یافت.امام خمینی(ره) از جمله اندیشمندانی هستند که در آثار خود به این دو حوزه پرداخته‌اند و شناخت انسان از مباحث بنیادی در نظر ایشان بوده و اخلاق را با توجه به حقیقت انسان  و هدف او تبیین کرده‌اند. امام با نگرشی دینی و عرفانی مباحث اخلاقی را مطرح کرده و هدف اخلاق را تربیت انسان و شکوفایی استعدادهای فطری و رشد انسان در همه مراتب و ابعادش بیان کرده‌اند.مسئله اساسی در پژوهش حاضر این است که در نظر امام خمینی چه نسبتی بین انسان‌شناسی و اخلاق وجود داشته و اساسا نقش انسان‌شناسی در اخلاق از منظر ایشان چیست. این نوشتار با روش تحلیل – توصیفی و استدلال عقلی و نقلی نشان میدهدکه دو رویکرد فلسفی و عرفانی در انسان شناسی امام خمینی وجود دارد و به همین ترتیب دو رویکرد اخلاقی می توان در اثار ایشان یافت . در رویکرد فلسفی حقیقت انسان را نفس ناطقه دانسته و برای آن مراتبی را بیان کرده‌اند و سعادت و کمال انسان منوط به توجه به رشد و تربیت همه مراتب می‌دانند و هم‌چنین در رویکرد عرفانی خویش حقیقت انسان را قلب و آن را مرکز فطرت الهی معرفی کرده‌اند. اخلاق با رویکرد فلسفی همراه با واژه های اعتدال، فضیلت و سعادت است و با رویکرد عرفانی همراه با تزکیه و اصلاح نفس و قرب به خداست. و هدایت و سعادت انسان را در اصلاح قلب انسان و تهذیب و تزکیه آن از تعلقات مادی و رذایل اخلاقی بیان کرده‌اند که این امر به وسیله خصوصیات خاص انسان مانندِ اختیار، اراده، فطرت، استعداد، عقل از یک سو و اطاعت از شرع از جانب دیگر میسر است.

مقدمه:

به نام خداوندی که برای تکامل و سعادت انسان، آسمان‌ها و زمین را آفرید و سعادت را سرمشق انسان‌هایی قرار داد که به انسانیت خویش واقفند.

خدا، انسان و جهان، سه محور اساسی اندیشه بشری است که در طول تاریخ و در همه جوامع، پرسش‌های مهم، اساسی و اندیشه‌ساز، همواره درباره آن‌ها مطرح می‌شود و تمام تلاش فکری بشر، متوجه این سه کانون و یافتن پاسخ‌های درست و مناسب برای پرسش‌های مربوط به آن‌ها است.  در این میان شناخت انسان و حل معماها و رازهای نهفته‌ی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار و دانشمندان فراوانی را در رشته‌های علمی مختلف به خود مشغول ساخته است.  در تعالیم ادیان آسمانی-به ویژه اسلام- پس از مسأله خدا، «انسان» محوری‌ترین مسأله به شمار آمده و آفرینش جهان، فرستادن پیامبران و نزول کتاب‌های آسمانی، برای رسیدن او به سعادت و کمال نهایی‌اش صورت گرفته است. انسان‌شناسان بزرگ بر این نکته تأکید دارند که ابزارهای شناخت بشر، از پاسخ‌گویی صحیح و کامل به بسیاری از پرسش‌های مهم ناظر بر انسان و زوایای وجود وی ناتوانند و امروزه از «انسان موجودی ناشناخته» و «بحران انسان‌شناسی» سخن به میان می‌آورند. با این وجود انسان‌شناسی، انواع مختلف و متنوعی دارد که به لحاظ روش یا نوع نگرش از یکدیگر متمایز می‌شوند. تحقیق حاضر بر آن است که آراء و افکار فیلسوف و عارف بزرگ معاصر یعنی امام خمینی(ره) را در حوزه انسان‌شناسی فلسفی و عرفانی و هم‌چنین تأثیر آن بر اخلاق و رویکرد اخلاقی ایشان را بیان کند.

فصل اول: کلیات و مفاهیم

1- کلیات

1-1-1- بیان مسئله

مسئله‌ی مورد تحقیق، تأثیر انسان‌شناسی از منظر امام خمینی بر رویکرد اخلاقی ایشان است. امام خمینی(ره) در انسان‌شناسی فلسفی خویش قائل به مرتبه‌گرایی هستند، به این معنا که انسان ساحت‌های متفاوتی دارد و این مراتب و ساحت‌های مختلف برای انسان مراتب اخلاقی می‌سازد، علاوه براین، در دیدگاه امام مراتب انسان در هم تأثیر دارند، نمی‌توان برای تربیت اخلاقی انسان میزانی تعیین کرد مگر اینکه تمام مراتب را به طور هماهنگ ارتقا دهیم. امام در این رویکرد، سعی می‌کنند ربط بین مرتبه‌گرایی انسان و اخلاق را با دین و نقل تبیین کنند. از این رو در نظر امام ذکر که فضیلتی اخلاقی است باید با زبان گفته شود؛چرا که گفتار زبانی باعث می‌شود که بدن مطیع روح انسان شود. به همین شکل امام تلاش می‌کنند فضایل اخلاقی را با اعمال عبادی برای انسان به صفت باطنی پایدار تبدیل کنند.

اهمیت و ضرورت پژوهش…. 5

پیشینه‌ی پژوهش…. 7

قلمرو و دامنه‌ی پژوهش…. 10

روش پژوهش حاضر. 11

بخش یکم: بررسی‌های مفهومی و دیدگاه‌ها در مورد کرامات اولیا

گفتار نخست: درباره‌ی کرامت… 14

1.واژه‌شناسی کرامت… 15

اصطلاح‌شناسی کرامت و امور خارق عادت… 15
نگاهی به گونه‌های امور خارق عادت و کرامت… 17
جدایی کرامت از «معجزه» و «إرهاص». 18
در هم آمیختن «کشف» و «شهود» با کرامت… 21
گسست کرامت از «سحر» و «شعبده» و «استدراج». 23
ایضاح مفهومی حقیقت قرب فرائض و نوافل و تبیین کارایی آن دو در کرامات اولیا 25
نتیجه و ره‌آورد گفتار: 29

گفتار دوم: درباره‌ی ولیّ.. 30

واژه‌شناسی ولیّ.. 31
مفهوم‌شناسی ولیّ.. 32
گونه‌های ولایت… 34
پله‌های ولایت… 37
پیوند و گسست «ولایت» با «نبوت» و «رسالت». 40
5-1. پیوستگی «ولیّ» با «نبیّ» و «رسول». 40

5-2. گسست «ولایت» از «نبوت» و «رسالت». 41

نتیجه‌ و ره‌آورد گفتار: 43

گفتار سوم: دیدگاه‌های درباره ی کرامات اولیا 44

دیدگاه متکلمان. 45
دیدگاه فیلسوفان. 47
2-1. فیلسوفان سینوی.. 48

2-2. فیلسوفان اشراقی.. 50

2-3. فیلسوفان صدرایی.. 51

دیدگاه عارفان. 52
نظرگاه مخالفان. 53
نتیجه و ره‌آورد گفتار: 55

بخش دوم: بررسی‌های قرآنی کرامات اولیا

گفتار نخست: گونه‌شناسی قرآنی امور معجزه‌گونه و خارق عادت قرآنی  با دو روی‌کرد  57

روی‌کرد نخست: گونه‌های خوارق قرآنی.. 59

فهرست گونه‌شناسی قرآنی خوارق عادات: 60

رهایی دادن اولیای الهی از بند مکرهای دشمنان خدا 61
1-1. داستان‌های اعجاب‌آور کشتی نوح(علیه السلام) 61

1-2. آتش نمرود و گلستان خلیل(علیه السلام) 62

1-3. گذر کردن موسای کلیم(علیه السلام) از میان دریا 63

آگهی از غیب و اشراف بر ضمایر. 63
زنده کردن مردگان. 64
دیدار و گفت‌وشنود فراحسی.. 64
4-1. فرشته‌دیداری.. 64

4-1-1. ابراهیم(علیه السلام) و مهمانان غیرعادی.. 64

4-1-2. زکریا(علیه السلام) و کروبیان. 65

4-1-3. حضرت مریم(علیها السلام) و فرستادگان الهی.. 65

4-2. شنود صدای خدا 66

4-2-1.سخن گفتن خدا با موسی(علیه السلام) با صدایی از میانه‌ی درخت… 66

فرزند دار شدن معجزه آسا 67
5-1. فرزنددار شدن معجزه‌آسا در پیریِ مرد (ابراهیم(علیه السلام)) و نازایی همسر. 67

5-2. تولد دور از انتظار حضرت یحیی(علیه السلام) 67

5-3. فرزند دار شدن مریم(علیها السلام) بی‌هیچ همسری.. 67

پیش‌بینی‌ها 68
6-1. پیش‌بینی هلاکت دشمنان خدا 68

6-2. پیش‌بینی حضرت عیسی(علیه السلام) از آمدن پیامبری پس از خود با نام و نشان. 68

6-3. پیش‌گویی کتاب رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) 69

6-4. پیش بینی حضرت لوط(علیه السلام) در فریادرسی نهانی خداوند از وی در برابر ناپاکی مردمان. 69

درمان بیماران به‌گونه فراعادی.. 69
7-1. شفای بیماران بی‌علاج.. 69

7-2. درمان بیماری از دور. 70

خلق و ایجاد. 70
8-1. خلق ‌شتر از سوی صالح(علیه السلام) 70

8-2. از گِل، پرنده ساختن عیسای مسیح (علیه السلام) 71

 

دست‌های پنهان در هنگام نیاز اولیای خدا 72
9-1. نادیده شدن برگزیده‌ی خدا با پوشش تار عنکبوت.. 72

9-2. کمک فرشتگان در نبردهای نابرابر. 72

9-2-1. در هم کوباندن لشکری با مشتی از خاک… 72

9-2-2. دست‌های غیب در گاه نیاز لشکر خدا با یاری‌رسانی فرشتگان در نبردهای نابرابر. 73

9-3. باز شدن درهای کاخ برای یوسف(علیه السلام) 73

بیدار شدن پس از صدها سال خفتن.. 73
زنده شدن انسانی، سالیان دراز پس از مرگ… 74
گرفتن سفره و غذای آسمانی از نهان. 75
12-1. فرو فرستادن خوردنی‌ها از آسمان برای یک قوم. 76

12-2. مائده‌ی خدا آسمانی به دعای عیسی(علیه السلام)‌ برای مردم. 76

12-3. سفره‌ی آسمانی برای حضرت مریم(علیها السلام) 77

سخن گفتن کودک… 77
13-1. سخن گفتن حضرت عیسی(علیه السلام) در کودکی.. 78

13-2. شهادت نوزادی در دفاع از یوسف(علیه السلام) 78

تولد فرزند از بانویی، بی‌واسطه‌ی مرد. 78
تبدیل چیزی به چیز دیگر. 79
در خواست عذاب از ولیّ خدا و فروفرستادن آن. 80
خواب‌های راستین.. 80
17-1. خواب یوسف(علیه السلام)در کودکی.. 80

17-2. تعبیر خواب یوسف(علیه السلام) برای هم‌زندانی‌هایش در زندان. 81

17-3. بازخوانی خواب پادشاه از سوی یوسف(علیه السلام) درباره‌ی آینده‌ی مصر. 81

جوشیدن شگفت‌انگیز آب از زمین.. 82
18-1.حیرت‌آوری در رهایی پیامبری شکیبا، حضرت ایوب(علیه السلام) 82

18-2. فواره کردن آب از تنور. 82

18-3. جوشش آب از صخره ای خشک با وارد کردن و زدن عصا بر آن. 82

انجام کاری زمان‌بر، در اندک زمان. 83
آگاهی از غیب… 83
20-1. پیش‌بینی پیامبران الهی از رخ‌دادهای آینده 84

20-2. الهام خداوندی به مادر حضرت موسی(علیه السلام) 84

20-3. حضرت خضر(علیه السلام)، کارهای عجیبش و آگاهی دادن از غیب.. 85

برآورده شدن دعا 86
21-1. استجابت دعای حضرت لوط(علیه السلام) به‌گونه‌ای شگفت.. 86

21-2. برآورده شدن دعای حضرت زکریا(علیه السلام) 86

زندگی در شکم ماهی.. 87
نجات اولیای خدا از عذاب های همه‌گیر. 88
تسخیر موجودات… 88
24-1. تسخیر جن.. 88

24-2. تسخیر حیوانات به‌ دست سلیمان(علیه السلام) 89

24-3. تسخیر کوه توسط حضرت داود(علیه السلام) و نیروی شگرفش… 90

24-4. تسخیر و هم‌نوایی مرغان هوا با داود(علیه السلام) 91

24-5. تسخیر باد. 91

نرم شدن آهن در دستان ولیّ خدا 92
شگفتی‌هایی از برخی حیوانات… 92
26-1. کارهای شگفت هدهد. 92

26-2. بازماندن سگ اصحاب کهف پس از صدها سال. 93

26-3. کار شگفت‌انگیز پرندگان در زمین‌گیر کردن اصحاب فیل.. 93

اعجاب‌آوری کوه و درخت… 93
27-1. شنود صدا از کوه از سوی موسای کلیم(علیه السلام) 94

27-2. دیدن آتش از درخت و تکلم با خدا 94

شکافت دریا 95
درخشش دست… 95
از میان رفتن کارایی یک افزار. 96
30-1. نبریدن کارد در قربانی کردن اسماعیل(علیه السلام) 96

عروج به آسمان‌ها و عوالم غیب… 97
31-1. عروج حضرت عیسی علیه السلام به آسمان(علیه السلام) 97

31-2. معراج حضرت رسول(صلی الله علیه و آله)، فوق شگفتی‌ای از پیامبر اسلام. 97

روی‌کرد دوم: صنف‌شناسی قرآنی دارندگان امور خارق عادت… 101

فهرست صنف‌شناسی قرآنی دارندگان خوارق: 102

نتیجه و ره‌آورد گفتار: 103

گفتار دوم: بازیابی مفهومی و بررسی‌هایی درباره‌ی مفهوم کرامت و ولیّ در قرآن  105

واژه‌شناسی کرامت در قرآن. 106
واژه‌شناسی ولیّ و ولایت در قرآن کریم. 108
درنگی در پیشینه‌ی چالشی به نام کرامت‌خواهی و چگونگی برخورد قرآن‌کریم با آن. 109
اندیشه‌ی قرآن در امکان و وقوع کرامت… 111
کرامت و قاعده‌ی علیت، در قرآن. 112
5-1. فاعل کرامت از دید قرآن کریم. 115

توحید افعالی و تصرف ولی در پرتو ولایت تکوینی او در قرآن. 120
6-1. بررسی آیات قرآن درباره صفت فعلی ولایت… 121

6-1-1. آیاتی که ولایت را برای خدا ثابت می‌کند. 121

6-1-2. آیاتی که ولایت را از غیر خدا سلب می‌کند. 121

6-1-3. آیاتی که ولایت را مختص خدا می‌دانند. 122

6-1-4. آیاتی که حاکمیت و حکم را مختص خدا می‌داند. 122

جستاری در ولایت غیر خدا 123
7-1. گونه‌های ولایت دینی در قرآن. 123

7-2. ولایت رسول خدا و اوصیای ایشان. 124

7-3. ولایت طاغوت و شیطان بر کافران. 124

ولایت پاداشی.. 125
توحیدْمحوری قرآن و نگاه‌داشت فاصله میان مقام الوهیت(خالق) و جایگاه ولایت(مخلوق) 126
نتیجه و ره‌آورد گفتار: 129

گفتار سوم: بررسی زمینه‌های تحقق ولایت تکوینی و تصرفات اولیا، در قرآن. 131

1.عبودیت… 133

1-1. واژه و معناشناسی «عَبْد». 133

1-2. عبودیت در قرآن. 133

1-3. فراگیر بودن معنای عبودیت در قرآن. 135

1-4. ظهور آثار قرب به حق(نوافل و فرائض) از نگاه قرآن. 136

معرفت شهودی.. 138
2-1. بخشی از دانش کتاب «علم من الکتاب». 139

2-2. همه‌ی دانش کتاب «علم الکتاب». 143

2-3. تعلیم اسمای الهی به دست خدا 147

2-3-1. تحلیل فضای گفت‌وشنود خدا و فرشته‌ها 148

2-3-2. بررسی کیستی آموزگار اسمای الهی و دانش‌اندوز ره‌یافته به ساحت حق.. 149

2-3-3. چیستی جنس تعلیم. 149

2-3-4. ایضاح چگونگی تعلیم. 149

2-3-5. تعیین حجم داده‌ها در آموزش الهی.. 150

2-3-6. تحلیل مورد تعلیم. 151

2-3-7. توصیف مراد از اسمای حسنی.. 154

2-3-8. بیان پیوند آدمی(ولیّ خدا) با اسمای حسنای خداوند. 157

2-3-9. حقیقت و کارکرد اسم اعظم. 158

خلافت الهی.. 162
3-1. واژه و معناشناسی خلافت… 162

3-2. ضرورت وجود خلیفه‌ی خدا در عالم. 164

3-3. معنای خلافت خدا در عین حضور خداوند. 164

3-4. مصداق جانشینی آدمی و مقصود از مستخلف‌عنه. 167

3-5. درجات خلافت الهی.. 168

3-6. گستره‌ی جانشینی آدمی.. 172

نتیجه و ره‌آورد گفتار: 174

کتاب‌نامه. 177

چکیده:

4-4- اهمیت و ضرورت موضوع. 32

4-5- پرسش های پژوهش: 33

ب : پرسش های فرعی: 33

الف: فرضیه‌های اصلی: 33

ب : فرضیه‌های فرعی: 34

4-8 – استفاده کنندگان از نتیجه رساله ( اعم از مؤسسات آموزشی ، پژوهشی ، دستگاه‌های اجرایی و غیره ): 34

4-9- جنبه جدید بودن و نوآوری پژوهش : 35

1-5. خلاصه و جمع بندی.. 36

فصل دوم. 37

پیشینه موضوع و مبانی نظری.. 37

2-1- مقدمه. 38

2-2- پیشینه موضوع. 38

2-2-1- مطالعات داخلی.. 38

2-2-2- مطالعات خارجی.. 42

2-3- مبانی نظری.. 46

2-3-2- ارزش شپلی.. 53

2-3-3- ارزش نوکلئولوس…. 57

فصل سوم. 61

بازار جهانی گاز طبیعی، خط لوله نابوکو و وضعیت انرژی بازیگران.. 61

3-1- مقدمه. 62

3-2- چشم‌انداز بازار جهانی انرژی.. 62

3-2-1- چشم انداز بازار جهانی انرژی از منظر آژانس بین المللی انرژی (IEA) در افق 2035: 62

3-2-2- چشم انداز بازار جهانی انرژی از منظر اداره اطلاعات انرژی آمریكا (EIA) در افق 2040: 65

3-2-3-چشم انداز بازار جهانی انرژی از منظر BP در افق 2035 : 67

3-3- چشم‌انداز بازار جهانی گاز طبیعی.. 69

3-3-1- چشم انداز بازار جهانی گاز طبیعی از منظر آژانس بین المللی انرژی (IEA): 70

3-3-2- چشم انداز بازار جهانی گاز طبیعی از منظر  بریتیش پترولیوم (BP) در افق 2035: 73

3-3-3- محدودیت‌ها و موانع رشد شیل گاز و گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) 76

 

3-4- تقاضای گاز اروپا 82

3-5- خط لوله نابوکو. 87

3-6- گزینه‌های تأمین گاز پروژه خط لوله نابوکو. 90

3-6-1- ایران.. 91

3-6-2- آذربایجان.. 94

3-6-3- ترکمنستان.. 96

3-6-4- عراق.. 102

3-7- خلاصه و جمع بندی.. 113

فصل چهارم. 114

تعریف بازی و نتایج محاسبات… 114

4-1- مقدمه. 115

4-2- تعیین بازی.. 115

4-2-1- بازیگران.. 115

4-2-2- تعریف توابع مشخصه. 116

4-2-3- فروض کمی.. 116

4-3- نتایج محاسبات تحقیق.. 117

4-3-1- وضعیت فعلی.. 117

4-3-2- سناریوهای آتی.. 120

4-3-2-1- حضور ایران، آذربایجان و ترکمنستان.. 120

4-3-2-1- 1- اجرای پروژه جدید ایران.. 121

4-3-2-1- 2- اجرای پروژه جدید آذربایجان.. 123

4-3-2-1- 3- اجرای پروژه ترانس کاسپین.. 126

4-3-2-1- 4- اجرای پروژه جدید ایران و آذربایجان به طور توأمان.. 128

4-3-2-1- 5- اجرای پروژه جدید ترانس کاسپین و پروژه جدید آذربایجان به صورت توأمان  131

4-3-2-1- 6- اجرای پروژه جدید ایران، ترانس کاسپین و پروژه جدید آذربایجان به صورت توأمان  133

4-3-2-2- افزوده شده عراق به کشورهای ایران،  آذربایجان و ترکمنستان.. 136

4-3-2-2-1-  اجرای پروژه جدید عراق.. 136

4-3-2-2-2-  اجرای پروژه جدید عراق و پروژه جدید ایران.. 140

4-3-2-2-3-  اجرای پروژه جدید عراق و پروژه جدید ایران و آذربایجان.. 144

4-3-2-2-4-  اجرای پروژه جدید عراق و پروژه جدید ایران و آذربایجان و ترانس کاسپین  148

فصل پنجم.. 153

تحلیل یافته‌ها، نتیجه گیری و پیشنهادها 153

5-1- مقدمه. 154

5-2- خلاصه تحقیق.. 154

5-2- یافته‌های تحقیق.. 155

فهرست مطالب                        
عنوان                                                                                                                                                                 صفحه
فصل اول: مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مخلوط­های دوتایی          1

فصل دوم: مبانی تئوری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

2-1- گرانروی.. 5

2-1-1- واحدهای گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………… 8

2-1-2-روش­های اندازه­گیری گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

2-1-2-1- گرانرومتر استوالد…………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-1-2-2- روش استوک………………………………………………………………………………………………………………………… 10

2-1-2-3-گرانرومتر شات گراته…………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-2- چگالی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-1-  استفاده از پیکنومتر…………………………………………………………………………………………………………………. 13

2-2-2- چگالی­سنج دیجیتالی آنتون پار……………………………………………………………………………………………….. 14

2-3- ترمودینامیک محلول­ها…………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-4- توابع اضافی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-5- نحوه محاسبه و اندازه گیری توابع ترمودینامیکی……………………………………………………………………….. 21

2-5-1- حجم مولار اضافی…………………………………………………………………………………………………………………….. 21

2-5-1-1-مدل­های حجم مولار اضافی و پارامتر­های برهمکنش…………………………………………………………. 22

2-5-1-2- مدل پریگوگن-فلوری-پترسون……………………………………………………………………………………………. 23

2-5-2- ضریب انبساط دمایی و دمایی اضافی هم­فشار……………………………………………………………………….. 26

2-5-3- انحراف گرانروی 28

2-5-4- انرژی آزاد گیبس اضافی………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-5-5- معادله چند جمله ای ردلیچ-کیستر……………………………………………………………………………………….. 30

2-5-6- حجم مولی جزئی و مولی جزئی اضافی………………………………………………………………………………….. 31

 

فصل سوم: بخش تجربی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 34

3-1- مواد مصرفی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

3-2- وسایل و تجهیزات………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

3-3- اندازه گیری چگالی مایعات…………………………………………………………………………………………………………… 35

3-4- تعیین حجم مولار اضافی ………………………………………………………………………………………………………. 41

3-5-  معادله بررسی شده برای حجم مولار اضافی (پریگوگن-فلوری –پترسون ).. 45

3-6- تعیین ضریب انبساط دمایی اضافی……………………………………………………………………………………………… 46

3-7- اندازه گیری گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-8- انحراف گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………………… 51

3-9- انرژی آزاد گیبس اضافی فعالسازی G*E…………………………………………………………………………………….. 55

3-10- محاسبه حجم­های مولی جزیی و  حجم­های مولی جزیی اضافی…………………………………………… 59

فصل چهارم : بحث و نتیجه­گیری……………………………………………………………………………………………………………. 67

4-1-  تغییرات حجم اضافی مخلوط­ها…………………………………………………………………………………………………… 67

4-2- بررسی تغییرات انحراف گرانروی (Δη) مخلوط­ها…………………………………………………………………. 71

4-3- بررسی تغییرات انرژی آزاد گیبس اضافی فعالسازی G*E………………………………………………………… 76

-3- بررسی تغییرات ضریب انبساط پذیری دمایی هم­فشار………………………………………………………………….. 78

4-4- حجم­های مولی جزئی و  حجم­های مولی جزئی اضافی مخلوط­های دو جزئی…………………………. 81

فصل پنجم: نتیجه گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 86

نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 86

پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی………………………………………………………………………………………………………………… 88

مراجع  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

عنوان                                                       فهرست جداول                                صفحه

جدول3-1-  مواد مصرف شده ، نام شرکت و درجه خلوص…… 34

جدول 3-2- چگالی ترکیبات خالص در دمای 298.15 با توجه به مراجع ذکر شده.. 37

جدول 3-3-  چگالی سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در کسر مولی های مختلف….. 38

جدول3-4- چگالی سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در کسر مولی های مختلف….. 39

جدول 3-5- چگالی سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در کسر مولی های مختلف….. 40

جدول 3-6- حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف….. 42

جدول 3-7- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن                    42

جدول 3-8- حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف   43

جدول 3-9- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد  برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن        43

جدول 3-10- حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف 44

جدول 3-11- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن                44

جدول 3-12- مقادیر حجم مولار اضافی،انحراف استاندارد و پارامتر برهمکنش برای سیستم­های دوتایی توسط تئوری پریگوگن-فلوری- پترسون در دماهای مختلف….. 45

جدول 3-13- مقادیر ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف       46

جدول 3-14- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن… 46

جدول 3-15- مقادیر ضرایب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف       47

جدول 3-16- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان +   بروموبنزن… 47

جدول 3-17- مقادیر ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن در دماهای مختلف     …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 48

جدول 3-18- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان +  + نیتروبنزن… 48

جدول 3-19- شماره­های کاپیلار جهت اندازه گیری گرانروی مایعات مختلف… … 50

جدول 3-20- گرانروی ترکیبات خالص در دمای 298.15 کلوین با توجه به مراجع ذکر شده 50

جدول 3-21- گرانروی مطلق و انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن.. .. 52

جدول 3-22- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن.. .. 52

جدول 3-23- گرانروی مطلق و انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن.. .. 53

جدول 3-24- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن    53

جدول 3-25- گرانروی مطلق و انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن.. .. 54

جدول 3-26- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن 54

جدول 3-27- مقادیر  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف… … 56

جدول 3-28- ضرایب ردلیچ-کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن      56

جدول 3-29-  مقادیر  برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف… … 57

جدول 3-30-  ضرایب ردلیچ-کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن 57

جدول 3-31-  مقادیر  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف… … 58

جدول 3-32-  ضرایب ردلیچ-کیستر و انحراف استاندارد  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن    58

جدول 3-33- حجم مولی ترکیبات خالص در سه دما 60

جدول 3-34- حجم مولی جزیی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف      61

جدول 3-35- حجم مولی جزیی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای        مختلف      62

جدول 3-36- حجم مولی جزیی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف      63

جدول 3-37- حجم مولی جزیی اضافی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف     64

جدول 3-38- حجم مولی جزیی اضافی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف      65

جدول 3-39- حجم مولی جزیی اضافی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف      66

عنوان                                                      فهرست اشکال                                                  صفحه

شکل-2-1- سیالی که بین دوصفحه جریان دارد………………………………………………………………………………….. 7

شکل-2-2- گرانرومتر استوالد……………………………………………………………………………………………………………………. 9

شکل-2-3- دستگاه اندازه گیری گرانروی با روش استوک……………………………………………………………………… 10

شکل-2-4- ساختار گرانرومترشات گراته………………………………………………………………………………………………….. 11

شکل-2-5- پیکنومتر پر شده با مایع رنگی……………………………………………………………………………………………… 13

شکل-2-6- تصویر لوله  Uشکل………………………………………………………………………………………………………………… 15

شکل-2-7- ارتعاش نوسانگر………………………………………………………………………………………………………………………. 16

شکل-2-8- تغییرات حجم محلول بر اثر افزایش یک مول حل­شونده…………………………………………………… 32

شکل-3-1- دستگاه چگالی سنج آنتون پار………………………………………………………………………………………………. 35

نمودار 3-2- نمودار تغییرات چگالی سیستم دوتایی  سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف…………. 38

نمودار 3-3- تغییرات چگالی سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف . 39

نمودار 3-4- تغییرات چگالی سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف….. 40

نمودار4-1- تغییرات حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی  سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف    67

نمودار4-2- تغییرات حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف         68

نمودار4-3- تغییرات حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف    68

نمودار4-5- تغییرات حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی  سولفولان با حل­شونده ها در 15/298 کلوین. 70

نمودار4-6- تغییرات گرانروی برای سیستم دوتایی  سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف….. 72

نمودار4-7- تغییرات گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف….. 72

نمودار4-8- تغییرات گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف….. 73

نمودار4-9- تغییرات انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی  سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف   73

نمودار4-10- تغییرات انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف 74

نمودار4-11- تغییرات انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف    74

نمودار4-12- تغییرات  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف….. 76

نمودار4-13- تغییرات  برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف….. 76

نمودار4-14- تغییرات  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف….. 77

نمودار4-15- تغییرات ضرایب انبساط دمایی و ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف….. 78

نمودار 4-16- تغییرات ضرایب انبساط دمایی و ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف….. 79

نمودار 4-17- تغییرات ضرایب انبساط دمایی و ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف….. 79

نمودار 4-18-  تغییرات حجم مولی جزئی سولفولان برای سیستم دوتایی  سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف       81

نمودار 4-19- تغییرات حجم مولی جزئی کلروبنزن برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف       82

نمودار 4-20-  تغییرات حجم مولی جزئی سولفولان برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف       83

نمودار 4-21- تغییرات حجم مولی جزئی بروموبنزن برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف       83

نمودار 4-22- تغییرات حجم مولی جزئی سولفولان برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف       84

نمودار 4-23- تغییرات حجم مولی جزئی نیتروبنزن برای سیستم دوتایی  سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 84

نمودار 4-24- تغییرات حجم مولی جزئی اضافی جزء اول برای سیستم­های دوتایی در 15/298 درجه کلوین.. 85

نمودار 4-25- تغییرات حجم مولی جزئی اضافی جزء دوم برای سیستم­های دوتایی در 15/298 درجه کلوین.. 85

 

چکیده

چگالی و گرانروی مخلوط های دوتایی سولفولان با کلرو بنزن، بروموبنزن و نیتروبنزن در محدوده کسر مولی (0-1) در دماهای 15/298، 15/303و 15/308 کلوین و در فشار جو اندازه گیری شد

از روی اطلاعات تجربی چگالی و گرانروی حجم مولار اضافی، ضریب انبساط دمایی اضافی، انحراف گرانروی و مقادیر انرژی آزاد گیبس فعال­سازی اضافی و همچنین مقادیر حجم های مولی جزئی نیز محاسبه گردید.

کمیت های ترمودینامیکی اضافی نام برده شده در بالا در معادله ردلیچ-کیستر قرار داده شد تا پارامترهای برهمکنش­های دوتایی تخمین زده شود. از نتایج تجربی حجم مولار اضافی توسط نظریه پریگوگن-فلوری-پترسون مقادیر حجم مولار اضافی پیش بینی و بهم ارتباط داده شدند

نتایج نشان داد که مقادیر حجم مولار اضافی برای همه محلول­های دوتایی منفی می باشد همچنین مقادیر گرانروی و انرژی آزاد گیبس فعال­سازی اضافی منفی بدست آمد . میزان و نوع برهمکنش­های بین حلال و حل شونده های مخلوط­های دوتایی نیز تفسیر گردید

واژه های کلیدی

مخلوط­های دوتایی، معادله ردلیچ -کیستر، خواص اضافی، نظریه پریگوگن-فلوری-پترسون، ضریب انبساط دمایی اضافی

فصل اول: مقدمه
مخلوط­های دوتایی

هدف از انجام چنین مطالعه ای ، بررسی این مسأله است که مبانی فرهنگ جدید سکولار درکجاست و فرهنگ مسیحی تا چه اندازه درآن تاثیر داشته است ؟ و اگر تاثیر داشته ، روند این تاثیر چگونه بوده است ؟ کاری که در این زمینه صورت گرفت عمدتا بر اساس یک کتاب مهم انگلیسی تحت عنوان «مبانی دینی فرهنگ سکولار جدید «Biblical Origin of Modern Secular Calture » بوده است . نویسنده این کتاب ، پروفسور ویلیس . بی . گلوور Willis. B. Glover استاد تاریخ فلسفه در دانشگاه مرسر[1]است وی بحران کنونی جهان غرب را بحران هویت و عدم اعتماد و ایمان و بی اعتقادی به ارزشهای انسانی می داند . هدف وی از نوشتن چنین کتابی ، حل تناقضاتی است که بین شعبات مسیحی و الحادی در سنت عمومی غرب وجود دارد . در این فرایند ، او تاکید می کند که تداوم تاریخی اومانیسم مدرن با ایمان مسیحی در کار است . وی در مباحث این کتاب بررسی می کند که نفوذ مذهب در آنچه که گهگاهی اومانیسم مدرن سکولار نامیده می شود ، نادیده گرفته شده است .لذا با بررسی نمودن اعصار مختلف تاریخ غرب ، سعی می کند که رابطه اومانیسم و مسیحیت را تبیین کند .

در تحقیق حاضر نیز با الهام گرفتن از مباحث کتاب فوق که در تبیین ریشه های سنتی دینی   فرهنگ سکولار در اعصار مختلف تاریخ غرب است ، سعی شده است که این مساله از منظر مسیحی ـ غربی بررسی شود . در راستای انجام مطالعه و تحقیق ، موانع و محدودیتهایی نیز وجود داشته است. زیرا از آنجائی که تحقیق کنونی، سکولاریزم را در فرهنگ مسیحی – غربی توصیف نموده منابعی که در این زمینه وجود داشته است بصورتی مدون و قابل توجه باشند، در دسترس نبوده است. اگر هم بوده، تنها به برخی از وجوه آن پرداخته است. خصوصا فقدان چنین منابعی به زبان فارسی ، محدودیتهای زیادی را در برداشته است . کارهایی که در زمینه فرهنگ سکولار به زبان فارسی صورت گرفته تنها به برخی از جنبه ها ، نظیر تاثیر فرهنگ سکولار در اندیشه ایرانی و یا تاثیر این فرهنگ در جهان اسلام پرداخته است . لذا چنین منابعی برای تحقیق کنونی چندان موثر نیفتاد .

روشی که نگارنده در رساله کنونی از آن استفاده کرده ، روش توصیفی ـ تحلیلی است . بدین صورت که با توصیف زمنیه های فرهنگ مسیحی در ادوار مختلف به تبیین و تحلیل فرهنگ سکولار در این ادوار تاریخی پرداخته شده است . در روش گرد آوری اطلاعات نیز ، از روش کتابخانه ای طی مراحل فیش برداری ، استفاده گردید .

تعریف اصطلاحات مهم