1-1-.مقدمه. 3

1-2- بیان مساله. 4

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش… 5

1-4- اهداف پژوهش… 6

1-4-1- هدف اصلی پژوهش: 6

1-4-2- اهداف فرعی پژوهش: 6

1-5- پرسش های پژوهش: 6

1-5-1- پرسش اصلی پژوهش: 6

1-5-2- پرسش های فرعی پژوهش: 6

1-6- فرضیه های پژوهش… 7

1-6-1- فرضیه اصلی: 7

1-6-2- فرضیه های فرعی: 7

1-7- متغیرهای پژوهش… 7

1-8- قلمرو مکانی و زمانی پژوهش…. 7

فصل دوم: ادبیات پژوهش و مبانی نظری.. 8

2-1- مقدمه. 9

2-2- تعاریف سرمایه روانشناختی.. 9

2-2-1- مولفه های سرمایه روانشناختی عبارتند از اعتماد به نفس، خوش بینی، امیدواری و انعطاف‌پذیری.. 10

2-2-2 سرمایه روانشناختی در عرصه مدیریت و توسعه منابع انسانی.. 14

2-2-3- سرمایه روانشناختی و خلق مزیت رقابتی پایدار. 14

2-3-تعاریف سرمایه اجتماعی.. 15

2-3-1- مولفه های سرمایه اجتماعی.. 17

2-3-2- رویکردهای نظری سرمایه اجتماعی.. 24

2-4- تعاریف کارایی.. 28

2-4-1- تفاوت کارایی با اثربخشی.. 29

2-4-2- راههای‌ افزایش‌ کارایی.. 29

2-4-3- نقش آموزش در افزایش کارآیی منابع انسانی در سازمانها 32

2-5- تعاریف عملکرد. 33

2-5-1- عوامل مؤثر بر عملکرد. 33

2-5-2-گزینش و ارتقاء. 35

2-5-3- حفظ و نگهداری کارکنان. 37

2-6- پیشینه پژوهش… 38

2-6-1- پژوهش های داخلی.. 38

2-6-2- پژوهش های خارجی.. 40

2-7- چارچوب نظری پژوهش… 40

2-7-1- دیدگاه های جامعه شناختی.. 40

2-7-2- دیدگاه های روانشناختی.. 42

2-7-3- دیدگاه های مدیریتی.. 44

2-8- فرضیه های پژوهش… 51

2-9- مدل مفهومی پژوهش… 52

فصل سوم: روش تحقیق.. 53

3-1- مقدمه. 54

3-2- روش پژوهش… 54

3-3- جامعه آماری.. 54

3-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه. 54

3-5- روش های جمع آوری اطلاعات.. 55

3-6- پرسشنامه سرمایه روانشناختی.. 55

3-6-1- روایی پرسشنامه سرمایه روانشناختی.. 55

3-6-2- پایایی پرسشنامه سرمایه روانشناختی.. 56

3-6-3- روش نمره گذاری پرسشنامه سرمایه روانشناختی.. 56

 

3-7- پرسشنامه سرمایه اجتماعی.. 57

3-7-1- روایی پرسشنامه سرمایه اجتماعی.. 57

3-7-2- پایایی پرسشنامه سرمایه اجتماعی.. 57

3-7-3- روش نمره گذاری پرسشنامه سرمایه اجتماعی.. 58

3-8- پرسشنامه عملکرد کارکنان. 58

3-8-1- روایی پرسشنامه عملکرد کارکنان. 58

3-8-2- پایایی پرسشنامه عملکرد کارکنان. 58

3-8-3- روش نمره گذاری پرسشنامه عملکرد کارکنان. 59

3-9- فنون پردازش داده ها 59

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 60

4-1- مقدمه. 61

4-2- آمار توصیفی: 62

4-2-1  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر جنس… 62

4-2-3  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر وضعیت تاهل. 64

4-2-4  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر میزان تحصیلات.. 65

4-2-5  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر سابقه کار. 66

4-2-6  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر سرمایه روانشناختی.. 67

4-2-7  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر سرمایه اجتماعی.. 68

4-2-8  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر عملکرد کارکنان. 69

4-3- بررسی فرضیه های پژوهش… 70

فرضیه اصلی: 70

فرضیه های فرعی.. 74

فرضیه شماره یک : اعتماد به نفس کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 74

فرضیه شماره دو: امیدواری کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 76

فرضیه شماره سه : انعطاف پذیری کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 78

فرضیه شماره چهار : خوش بینی کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 80

فرضیه شماره پنج : اعتماد پذیری کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 82

فرضیه شماره شش : پایبندی به اخلاقیات کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 84

فرضیه شماره هفت : مشارکت  کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 86

فرضیه شماره هشت : تعهد سازمانی کارکنان بر کارآیی عملکرد کارکنان تاثیر دارد. 88

تحلیل مسیر. 90

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 95

5-1- مقدمه. 96

5-2- بحث و نتیجه گیری.. 96

5-3-. نتیجه گیری کلی.. 96

5-4- بحث و بررسی.. 97

v               فرضیه اصلی: 97

v               فرضیه فرعی اول: 97

v               فرضیه فرعی دوم. 98

v               فرضیه فرعی سوم. 99

v               فرضیه فرعی چهارم. 99

v               فرضیه فرعی پنجم. 100

v               فرضیه فرعی ششم. 101

v               فرضیه فرعی هفتم. 102

v               فرضیه فرعی هشتم. 102

5-5- پیشنهادهای کاربردی پژوهش… 103

5-6- پیشنهاداتی برای پژوهش های بعدی.. 104

5-7- محدودیت های پژوهش… 104

فهرست منابع.. 106

الف: منابع فارسی.. 106

ب: منابع لاتین.. 108

پیوست 1.. 109

پیوست 2.. 111

پیوست 3.. 115

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                      صفحه

جدول 3-1. عوامل پرسشنامه سرمایه روانشناختی.. 55

جدول 3-2. روایی و پایایی مقیاس سرمایه روانشناختی.. 56

جدول 3-3. عوامل پرسشنامه سرمایه اجتماعی.. 57

جدول 3-4. روایی و پایایی مقیاس سرمایه اجتماعی.. 58

جدول شماره(4 – 1): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرجنس… 62

جدول شماره(4 – 2): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرسن.. 63

جدول شماره(4 – 3): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیروضعیت تاهل. 64

جدول شماره(4 – 4): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرمیزان تحصیلات.. 65

جدول شماره(4 – 5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرسابقه کار. 66

جدول شماره(4 – 6): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرسرمایه روانشناختی.. 67

جدول شماره(4 – 7): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرسرمایه اجتماعی.. 68

جدول شماره(4 – 8): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیرعملکرد کارکنان. 69

جدول شماره ( 4 -9) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 70

جدول شماره ( 4 – 10) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد کارکنان. 71

جدول شماره ( 4 – 11) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 71

جدول شماره ( 4 -12) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 72

جدول شماره ( 4 – 13 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد کارکنان. 73

جدول شماره ( 4 – 14) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 73

جدول شماره ( 4 -15) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 74

جدول شماره ( 4 – 16 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 75

جدول شماره ( 4 – 17) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 75

جدول شماره ( 4 -18) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 76

جدول شماره ( 4 – 19 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 77

جدول شماره ( 4 – 20) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 77

جدول شماره ( 4 -21) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 78

جدول شماره ( 4 – 22 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 79

جدول شماره ( 4 – 23) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 79

جدول شماره ( 4 -24) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 80

جدول شماره ( 4 – 25 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 81

جدول شماره ( 4 – 26) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 81

جدول شماره ( 4 -27) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 82

جدول شماره ( 4 – 28) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 83

جدول شماره ( 4 -30) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 84

جدول شماره ( 4 – 31) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 85

جدول شماره ( 4 – 32) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 85

جدول شماره ( 4 -33) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 86

جدول شماره ( 4 – 34 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 87

جدول شماره ( 4 – 35) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 87

جدول شماره ( 4 -36) :  نتایج آزمون دوربین واتسون. 88

جدول شماره ( 4 – 37 ) :  جدول تحلیل واریانس تک متغیره کارآیی عملکرد. 89

جدول شماره ( 4 – 38) :  جدول سطح معنی داری متغیر مستقل بر روی متغیر وابسته. 89

جدول شماره (4 -39) :  نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره  کارایی عملکرد کارکنان. 90

جدول شماره (4 -40):  جدول تحلیل واریانس چند متغیره کارایی عملکرد کارکنان. 90

جدول شماره (4 -41):  جدول سطح معنی داری متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته. 90

جدول شماره(4 -42)  :  نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره  سرمایه روانشناختی.. 90

جدول شماره (4 -43)   جدول تحلیل واریانس چند متغیره سرمایه روانشناختی.. 91

جدول شماره(4 -44)   جدول سطح معنی داری متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته. 91

جدول شماره (4 -45)  :  نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره  سرمایه اجتماعی.. 91

جدول شماره (4 -46):  جدول تحلیل واریانس چند متغیره سرمایه اجتماعی.. 91

جدول شماره (4 -47)   جدول سطح معنی داری متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته. 92

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                      صفحه

شکل شماره (1): مدل مفهومی و تجربی پژوهش… 52

شکل 4-1 مدل تجربی عوامل موثر برکارایی عوامل کارکنان. 94

 

 

فهرست نمودارها
عنوان                                                                                                      صفحه

نمودار شماره(4 – 1): درصدپاسخگویان بر حسب متغیرجنس… 62

نمودار شماره(4 – 2): درصد پاسخگویان بر حسب متغیرسن.. 63

نمودارشماره(4 – 3): درصد پاسخگویان بر حسب متغیروضعیت تاهل. 64

نمودار شماره(4 – 4): درصد پاسخگویان بر حسب متغیرمیزان تحصیلات.. 65

نمودار شماره(4 – 5): درصدپاسخگویان بر حسب متغیرسابقه کار. 66

نمودار شماره(4 – 6): درصدپاسخگویان بر حسب متغیرسرمایه روانشناختی.. 67

نمودار شماره(4 – 7): درصدپاسخگویان بر حسب متغیرسرمایه اجتماعی.. 68

نمودار شماره(4 – 8): درصدپاسخگویان بر حسب متغیرسرمایه روانشناختی.. 69

 

چکیده

    امروزه یکی از مسائلی که مدیران با آن روبرو هستند بهبود عملکرد کارکنان و در نتیجه افزایش کارایی و بهره وری سازمان می باشد. در تحقیق حاضر از بین عوامل تاثیرگذار بر عملکرد کارکنان، به عوامل سرمایه اجتماعی و سرمایه روانشناختی پرداخته شده است. این پژوهش براساس هدف، جزء پژوهش های بنیادی و از نظر گردآوری داده ها از نوع پژوهش های توصیفی، غیر آزمایشی است.

    هدف از این پژوهش بررسی نقش تعدیل کننده سرمایه اجتماعی بر تاثیر سرمایه روانشناختی بر کارایی عملکرد کارکنان در شرکت تولیدی صنعتی فراسان می باشد. ابزار پژوهش دو پرسشنامه استاندارد سرمایه روانشناختی و ارزیابی عملکرد و یک پرسشنامه محقق ساخته سرمایه اجتماعی می باشد، با توجه به اینکه پرسشنامه های استاندارد قبلا در مطالعات مختلف استفاده گردیده است بیشتر به اعتبار و پایایی پرسشنامه محقق ساخته با استفاده از روشهای مطالعه مقدماتی، اعتبار صوری و برای تعیین پایایی نیز از زوش آلفای کرونباخ استفاده شده است، که این پرسشنامه ها بین 120 نفر از کارکنان شرکت تولیدی صنعتی فراسان توزیع گردید داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزارSpss  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و جهت تحلیل آماری پژوهش از رگرسیون خطی و رگرسیون چندگانه استفاده گردید. سپس آزمون فرضیه، مشخص گردید نقش تعدیل گر سرمایه اجتماعی بر تاثیر سرمایه روانشناختی بر کارایی عملکرد کارکنان معنی دار نبود.

 

واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی، سرمایه روانشناختی، کارایی عملکرد کارکنان و شرکت تولیدی صنعتی فراسان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

1-1-.مقدمه

در عصری زندگی می‌کنیم که از آن به عنوان جنگ استعداد‌ها یاد کرده می‌شود. که در واقع این اصطلاح به نقش مهم و اساسی نیروی انسانی در عملکرد بالای سازمان‌ها اشاره دارد. شناسایی، جذب، نگهداری و توسعه استعدادها از وظایف عمده سازمان‌های امروزی می‌باشد (فروهر، هویدا و جمشیدیان، 1390).

    چشم انداز کنونی مدیریت استعدادها، به عنوان یک امر حیاتی در دستیابی به مزیت رقابتی با استفاده از مهمترین داراییهای سازمانی (سرمایه های انسانی)، مستلزم یک تغییر پارادایم به سمت توجه به توانمندی ها و ظرفیت های مثبت کارکنان است (جمشیدیان و فروهر، 1392).

    در دو دهه اخیر مفهوم سرمایه اجتماعی در زمینه ها و اشکال گوناگونبه عنوان یکی از کانونی ترین مفاهیم، ظهور و بروز یافته است، هر چند شور و شوق زیادی در بین صاحب نظران و پژوهشگران، مشابه چارچوب مفهومی و ابزارتحلیلی ایجاد کرد. لیکن نگرش هها، دیدگاهها و انتظارات گوناگون را نیز دامن زده است. به طور کلی میزان سرمایه اجتماعی در هر گروه با جامعه ای نشان دهنده میزان اعتماد افراد به یکدیگر است. همچنین وجود میزان قابل قبولی از سرمایه اجتماعی موجب تسهیل کنشهای اجتماعی می شود. بطوریکه در مواقع بحرانی می توان برای حل مشکلات از سرمایه اجتماعی به عنوان اصلی ترین منبع حل مشکلات و اصلاح فرایندهای موجود سود برد. از این رو شناسایی عوامل موثر در تقویت یا تضعیف سرمایه اجتماعی اهمیت بسزایی دارد (امامقلی، 1389).

    سرمایه اجتماعی و سرمایه روانشناختی به طور کلی ایده های نوینی نیستند بلکه شرایط ایجاد شده در سازمانها باعث شده که این مفاهیم به گونه ای مطرح شوند که مدیران به آنها بیشتر توجه کرده و به اهمیت و فواید آنها پی ببرند. به خاطر وجود زمینه ی مساعد برای مباحث اجتماعی در حوزه ی سازمان و مدیریت بررسی سرمایه اجتماعی و سرمایه روانشناختی در این حوزه و استفاده از آنها در مطالعات سازمانی به سرعت افزایش یافت (فقیهی و فیضی، 1385).

 

 

1-2- بیان مساله

    در دنیای رقابتی امروز استفاده بهینه از منابع اهمیت بسیار بالایی دارد. سازمانهایی در این رقابت پیروز می گردند که از منابع خود به بهترین نحو استفاده نموده و بالاترین میزان بهره وری را داشته باشند. یکی از منابع مهم سازمانها کارکنان می باشند. بهبود عملکرد کارکنان یکی از مسائل اساسی است که مدیران با آن مواجهند. عوامل متعددی وجود دارد که بر عملکرد کارکنان تاثیر می گذارد که از میان این عوامل می توان به سرمایه اجتماعی[1] و سرمایه روانشناختی[2] اشاره کرد (معمارزاده، عطایی و اکبری، 1388).

    سرمایه روانشناختی به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر عملکرد کارکنان، یک حالت توسعه ای مثبت روانشناختی است که می توان آن را با مشخصه های زیر تعریف کرد: اعتماد بنفس (خودکارآمدی[3])، تعهد و انجام تلاش برای موفقیت در کارها، وظایف چالش برانگیز، داشتن استناد مثبت (خوش بینی[4]) درباره موفقیت های حال و آینده. پایداری در راه هدف و در صورت لزوم تغییر مسیر رسیدن به هدف (امیدواری[5]) برای دستیابی به موفقیت، پایداری و استواری هنگام بروز سختی ها و مشکلات برای حفظ وبازیابی خود، و حتی فراتر از آن، پیشرفت و ترقی هنگام مواجهه با مشکلات و سختی ها (انعطاف پذیری[6]). بررسی ها نشان داده است که سازمانهایی که فاقد سرمایه روانشناختی می باشند بهره وری و توفیق مورد نیاز را نخواهند داشت ( جمشیدیان و فروهر، 1392).

    در دو دهه اخیر سرمایه اجتماعی در زمینه و اشکال گوناگون به عنوان یکی از کانونی ترین مفاهیم در علوم اجتماعی ظهور و بروز یافته است. هر چند شور و شوق زیادی در میان صاحبنظران و پژوهشگران به مثابه یک چهار چوب مفهومی و ابزار تحلیلی ایجاد نموده، لیکن نگرشها، دیدگاهها و انتظارات گوناگونی را نیز دامن زده است. اندیشه اصلی سرمایه اجتماعی این است که شبکه های اجتماعی مردم را به همکاری و اعتمادپذیری بیشتری در برخوردهایشان تشویق کند و از شرایط اتمیزه و انفرادیشان بیرون آورد. سرمایه اجتماعی هسته تجربی واقعی یا جوهر آن چیزی است که جامعه مدنی نام گرفته است (تاجبخش ، 1384).

     اینکه سازمانها برای ایجاد این مزیت رقابتی چه اقداماتی انجام می دهند و چگونه عملکرد کارکنان خود را بهبود می بخشند. سرمایه اجتماعی مانند دیگر سرمایه ها زمینه مناسبی برای دسترسی به فرصتها و اهداف ایجاد  نموده و یکی از منابع مهم موفقیت سازمانی و اجتماعی به حساب می آید. امروزه مدیران در جهت توسعه سازمان، بیش از آنکه به سرمایه های فیزیکی و انسانی نیاز داشته باشند، نیازمند سرمایه اجتماعی می باشند در عصر حاضر سازمان ها اغلب به دنبال بکار گرفتن مدیرانی هستند که به سرمایه اجتماعی معتقد بوده و خود نیز دارای آن باشند. اینکه تعداد کارکنان دارای سرمایه اجتماعی بالا در سازمانها اندک و تقاضای سازمانها برای به خدمت گرفتن آنها بسیار است، باعث می شود که مدیران ارشد افراد کمی را بیابند که درجه بالایی از سرمایه اجتماعی رادارا باشند. بنابراین افراد دارای سرمایه اجتماعی بالا منابع کمیاب به حساب می آیند، زیرا چنین افرادی توانایی بالاتری در حل مشکل دارند (معمار زاده، عطایی و اکبری، 1388).

    پژوهش حاضر به این مسئله می پردازد که سرمایه روانشناختی و سرمایه اجتماعی چه تاثیری بر کارایی عملکرد کارکنان شرکت تولیدی صنعتی در سال 1393 دارد و آیا رابطه ی معناداری بین این متغیرها وجود دارد؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

    در عصر حاضر، تأثیر و نقش سرمایه اجتماعی، در کنار سایر عوامل، می تواند نقش بسیار مهمی در موفقیت سازمان ها ایفا کند. سرمایه اجتماعی با ایجاد و گسترش شبکه های روابط جمعی و گروهی و تقویت همبستگی میان افراد سازمان می تواند در گسترش و تثبیت فرهنگ سازمانی مطلوب نقش بسیار مؤثری ایفا نماید. در غیاب سرمایه