(1-6-1 استراتژی ………………………………………………………………….……………………. 5

(2-6-1 برنامه ریزی ………………………………………………………………..…………………… 6

(3-6-1 فرایند برنامه ریزی ………………………………………………………….…………………. 6

(4-6-1 مدت برنامه‌ریزی …………………………………………………………….…………………. 7

(5-6-1 درک مفاهیم استراتژی ……………………………………………………..………………… 7

(6-6-1 برنامه ریزی استراتژیک ……………………………………………………..………………… 7

(7-6-1 فرایند برنامه ریزی استراتژیک .………………………………………………………………. 9

(8-6-1مراحل برنامه ریزی استراتژیک …………………………………………….…….…………… 10

(9-6-1تفاوت برنامه ریزی استراتژیک و برنامه ریزی عملیاتی …………………..………..……….. 10

(10-6-1اجزای برنامه ریزی استراتژیک ……………………………………………………………… 10

(1-10-6-1رسالت سازمان …………………………………………………………………………….10

(2-10-6-1 دورنمایاچشم انداز ……………………………………………………..………………… 11

(3-10-6-1 ارزش های محوری …………………………………………………….…..……………. 12

(4-10-6-1 اهداف …………………………………………………………………………………….. 12

(11-6-1ویژگی های برنامه ریزی استراتژیک …………………………………….……..………….. 13

(12-6-1 تفکر استراتژیک …………………………………………………………….………………. 14

(13-6-1مدیریت استراتژیک ………………………………………………………..….…………….. 15

(14-6-1موانع پیاده سازی استراتژی در سازمان­ها …….………………………………………..……… 16

(15-6-1مکتب طراحی………..……………………………………………… 17

(7-1 چهار چوب فصول آتی ……………………………………………………………………………….. 19

 

فصل دوم: مروی بر پیشینه تحقیق

(1-2 مقدمه …………………………………………………………………………………………………… 21

(2-2 ظهور استراتژی در دانشگاه ها ………………………………………………….…….……………….. 21

(3-2 تاریخچه آموزش عالی، تحقیقات و فناوری در ایران ……………………..………..………………. 22

(4-2آموزش عالی وماهیت آن …………………………………………..…….…………………………… 23

(5-2 اهداف آموزش عالی …………………………………………………..………………………………. 23

(6-2 مطالعات تطبیقی ………………………………………………………..……………………………….. 24

2-6-1) پیشینه استراتژی در آموزش عالی …………………………….……………………………….. 24

(2-6-2محیط در حال تغییر آموزش عالی …………………………….……….………………………. 24

(3-6-2 مفهوم و نقش برنامه ریزی استراتژیک در آموزش عالی ……………………………………. 25

(4-6-2برنامه ریزی استراتژیک پژوهشی در آموزش عالی …………………………………………… 26

(7-2 مروری برپیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………. 26

(8-2 بررسی دانش در برنامه چهارم و سندچشم انداز …………………………………………………….. 28

(1-8-2 ماده 45………………………………………………………………………………………….. 29

(2-8-2 ماده 57 …………………………………………………………………………………………. 29

(3-8-2 ماده43 …………………………………………………………………………………………. 30

(4-8-2 ماده46 ………………………………………………………………………………………….. 30

(9-2 سیاست های برنامه پنجم توسعه ………………………………………………………………………. 31

(1-9-2 امور علمى و فناورى ………………………………………………………………………….. 31

 

(2-9-2نگاهی به برنامه پنجم توسعه در حوزه آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها …………………… 31

(1-2-9-2 ماده19 ………………………………………………………………………………………. 31

(2-2-9-2ماده20 ……………………………………………………………………………………… 32

(3-2-9-2ماده24 ……………………………………………………………………………………… 32

(10-2وضعیت شاخص های تحقیقاتی کشور ……………………………………………………………. 32

(1-10-2 شاخص اعتبارات پژوهشی ………………………………………………………………… 32

(2-10-2 شاخص منابع انسانی ………………………………………………………………………… 33

(3-10-2شاخص تولیدات علمی …………………………………………………………………….. 34

(4-10-2 نسبت تولید علمی به تولید ناخالص ملی …………………………………………………. 35

(5-10-2نسبت تولید علمی به بودجه تحقیق و توسعه …………………………………………….. 36

(11-2بررسی جایگاه فعلی و عملکرد حوزه پژوهش و فناوری در رتبه­بندی دانشگاه­ها …………..….. 37

(12-2 عملکرد پژوهش در سطح کشور ………………………………………………………………..… 38

(1-12-2 رده بندی دانشگاه­های ایران درجهان توسط موسسه سایماگو درسال2010 ……….…… 38

(13-2 معیارهای رتبه بندی جهان اسلام و اهمیت پژوهش ………………………………………………. 40

(14-2 خلاصه نتایج مطالعات انجام شده ………………………………………………………………….. 41

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 43

3-2) روش انجام پژوهش …………………………………………………………………………………. 43

3-3) عوامل داخلی …………………………………………………………………………………………. 44

3-4) عوامل خارجی ………………………………………………………………………………………… 44

3-5 (فرایند طراحی و تدوین برنامه ی استراتژیک ………………………………………………………… 45

3-6( مدل سازی استراتژی وتجزیه وتحلیل محیط ……………………………………………………….. 46

3-6-1)ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ………………………………………………………..…….. 46

3-6-2)ماتریس ارزیابی عوامل داخلی ……………………………………………………………….. 46

3-6-3( ماتریس قوت ضعف فرصت تهدید …………………………………………………..…….. 46

3-6-4( ماتریس داخلی و خارجی …………………………………………………………………… 48

3 -7( جامعه و نمونه آماری تحقیق ……………………………………………………………………….. 48

3-8) قلمرو پژوهش ……………………………………………………………………………………….. 48

3-8-1)قلمرو موضوعی ……………………………………………………………………………… 48

3-8-2 (قلمرو مکانی ………………………………………………………………………………… 48

3-8-3) قلمرو زمانی …………………………………………………………………………………. 48

3-9( روش گرد آوری اطلاعات وداده ها ……………………………………………………….……… 49

3-10) ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………….……. 49

3-11( الگو و روش تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………. 50

3-12) خلاصه فصل ………………………………………………………………………..………………. 50

فصل چهارم:یافته های تحقیق

4-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………….. 52

4-2) تجزیه و تحلیل داده های پژوهش …………………………………………………………………… 52

4-3)یافته های توصیفی …………………………………………………………………………………….. 52

4-3-1)معرفی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ………………………………………..……………. 52

4-3-11-) اهم فعالیت­های حوزه پژوهش و فناوری ………………………………………………… 53

4-3-12-) اهم وظایف مدیریت امور پژوهش ……………………………………………………… 53

4-3-13-) اهم وظایف مدیریت ارتباط با صنعت وکار آفرینی ……………………………………. 54

4-3-14-) اهم وظایف مدیریت خدمات علمی وفناوری ………………………………………….. 54

4-3-2) عملکرد کمی جامعه تحت بررسی …………………………………………………………. 55

4-4)یافته های پژوهش ……………………………………………………………………………………. 59

4-4-1)بیانیه ارزش ……………………………………………………………………………………. 60

4-4-2) بیانیه رسالت ………………………………………………………………………………….. 61

4-4-3)بیانیه چشم انداز ………………………………………………………………………………. 62

4-4-4) ماتریس ارزیابی عوامل داخلیIFE ……………………………………………………. 63

4-4-4-1) نحوه تهیه ماتریس ارزیابی عوامل داخلیIFE …………………………………………… 64

4-4-5)ماتریس ارزیابی عوامل خارجی EFE ………………………………………………………. 64

4-4-5-1) نحوه تهیه ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ……………………………………………… 66

4-4-6)ماتریس مدل نه خانه ای مدل دیوید …………………………………………………………. 68

4-5)راهبردها و اقدامات عملیاتی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه ……………………………… 70

فصل پنجم: نتایج تحقیق

5-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………….. 73

5-2) خلاصه تحقیق …………………………………………………………………………………………. 73

5-3) نتایج ویافته های تحقیق ……………………………………………………………………………….. 74

5-3-1) بیانیه ماموریت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………… 74

5-3-2) بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………. 74

5-3-3) نقاط قوت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………………….. 74

5-3-4) نقاط ضعف حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………………… 74

5-3-5) فرصت های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………………… 75

5-3-6) تهدید های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه …………………………………………. 75

5-3-7) ارزش های محوری حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………….. 75

5-3-8) اهداف بلند مدت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………………………….. 76

5-3-9) استراتژی های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………… 76

5-3-9-1) استراتژی های تهاجمی SO ………………………………………………………….. 76

5-3-9-2) استراتژی های رقابتی ST ……………………………………………………………. 76

5-3-9-3) استراتژی های محافظه کارانه WO ………………………………………………………. 77

5-3-9-4) استراتژی های تدافعی WT ………………………………………………………….. 77

5-3-10) برنامه های عملیاتی حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………… 77

5-3-11) شاخص های کلیدی عملکرد حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ………………….. 78

5-4) محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………….. 79

5-5) بحث ونتیجه گیری …………………………………………………………………………………… 79

5-6) پیشنهادات برخاسته از پژوهش ………………………………………………………………………. 79

5-7) پیشنهادات برای پژوهش های آتی …………………………………………………………………… 80

 

فهرست فارسی …………………………………………………………………………………………… 82

فهرست انگلیسی …………………………………………………………………………………………. 86

پیوست­ها و محاسبات

پیوست 1 ………………………………………………………………………………………………… 88

پیوست 2 ………………………………………………………………………………………………… 90

پیوست 3 ……………………………………………………………………………………………….. 91

پیوست 4 ………………………………………………………………………………………………… 92

محاسبات …………………………………………………………………………………………. 93

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………. 98

 

شکل1-1: الگوی تفکر استراتژیک …………………………………………………………………………………….15

شکل1-2:موانع اساسی پیاده سازی استراتژی در سازمان­ها …………………………………………………….. 16

شکل 1-3: مدل مکتب طراحی ………………………………………………………………………………………….. 19

شکل2-1:سهم اعتبارات پژوهشی کشورازتولیدناخالص داخلی دربخش دولتی ……………………..33

شکل 2–2: تعدادمحققین به ازای یک میلیون نفرجمعیت ……………………………………………………..34

شکل2-3:نسبتتولیداتعلمیبهتولیدناخالصملیدربرخیازکشورهایدرحالتوسعه…….. 36

شکل2-4:تعدادتولیدبه­ازایصدنفرنیرویتحقیقوتوسعهدربرخیازکشورهایدرحالتوسعه ..36

شکل2-5: نمای کلی شاخص ها و وزن ها در رتبه بندی جهان اسلام ……………………………………….. 40

شکل 3-1:مدل تدوین برنامه استراتژیک حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه ……………………….. 45

شکل3-2:تحلیل ماتریسSWOT…………………………………………………………………………….. 47

شکل 3-3:الگویتجزیهوتحلیلاطلاعات………………………………………………………………………. 50

شکل4-1:مقالات (کامل و چکیده) ارائه شده در کنفرانس­ها …………………………………………………. 56

شکل 4-2:تعداد مقالات ISI دانشگاه ارومیه ……………………………………………………………………… 56

شکل4-3: تعداد مقالات چاپ شده در مجلات علمیپژوهشی دانشگاه ارومیه …………………………. 57

شکل 4-4: مجلات متقاضی اخذ مجوز علمی پژوهشی، به تفکیک دانشکده ……………………………… 57

شکل 4-5:آمار کتب تالیفی دانشگاه ارومیه ………………………………………………………………………. 58

شکل4-6:آمار اختراعات ثبت شده ازسال 87 در دانشگاه ارومیه …………………………………………… 58

شکل4-7: توزیع اعضای هیات علمی در دانشکده ها ومراکز ………………………………………………..59

شکل 4-8:وضعیت رتبه علمی کارکنان هیات علمی دانشگاه ارومیه ………………………………………. 59

شکل 4-9: بیانیه ارزش حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………………… 60

شکل 4-10:بیانیه رسالت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه …………………………………………….. 61

شکل 4-11:بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ……………………………………….. 62

شکل 4-12:نمره نهایی ماتریس عوامل داخلی وخارجی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه …… 68

شکل4-13: نمره نهایی ماتریس وتعیین نوع راهبرد سازمانیدر ماتریس نه خانه ای دیوید ……………. 69

 

چکیده

دانشگاه­ها به عنوان سازمان­های غیرانتفاعی همچون سازمان­های انتفاعی، با محیطی پیچیده ومتلاطم روبرو هستند محیطی که منابع اثرات وانتظارات آن دائماً در حال تغییروتحول است. هدایت صحیح دانشگاه ازمیان این ناآرامی­ها جهت نیل به دورنمای خود نیازمند شناخت ودرک صحیح ازمحیط وتحولات­آن، ارزیابی واقع­گرایانه از قابلیت­ها و ضعف­های داخلی سازمان واتخاذ تصمیم­های راهبردی هوشمندانه می باشد. در این مطالعه ابتد ا به ضرورت و اهمیت برنامه­ریزی استراتژیک در اثربخشی سازمان­های امروزی پرداخته شده و سپس با بیان تعریف و ویژگی­های برنامه­ریزی استراتژیک، به فرهنگ سازی این موضوع در دانشگاه تاکید شده است. مقصود از انجام این پژوهش طراحی وتدوین برنامه استراتژیک حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه بوده واز نظر هدف، تحقیقی کاربردی و از نظرگردآوری و پردازش اطلاعات، استنباطی و تولید داده با استفاده از ابزارپرسشنامه و شناسایی نقاط قوت، ضعف وشناخت فرصت ها، تهدیدات و تجزیه وتحلیل آن در مدلSWOT با روش خبرگان بوده ودر نهایت نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل داخلی468/2 و نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل خارجی667/2 استخراج شد که نشان از جایگاه راهبردی درمنطقه WO برای حوزه پژوهش وفناوری داشته و این موقعیت حکایت از اتخاذ استراتژی های حفظ ونگه داری وضع موجود در ماتریس نه خانه ای مدل دیوید را دارد. شناسایی عوامل موفقیت در برنامه ریزی استراتژیک در حوزه پژوهش وفناوری به میزان اثربخشی عوامل سازمانی در این فرایند بستگی دارد. همچنین استفاده از برنامه ریزی استراتژیک به عنوان یک ضرورت دردانشگاه مطرح شده و به کمک این برنامه ریزی، مدیریت قادر می شود جهت گیری های خود را در آینده معین ساخته و دانشگاه را در مقابل تغییرات وتحولات فردا مجهز سازد. در راستای حرکت سریع دانشگاه ارومیه به سوی چشم انداز آینده خود، مطالعه وبررسی اسناد بالادستی وسند چشم انداز در افق 1404، نقشه جامع علمی کشور، سیاست های­کلی برنامه پنجم توسعه در زمینه پژوهش وفناوری، جهت­گیری­های وزارت علوم تحقیقات وفناوری دراین زمینه، مطالعه وبررسی وضعیت موجود و مشخص شدن موقعیت وجایگاه سازمان، 4 راهبرد ذیل برای حوزه پژوهش وفناوری پیشنهاد گردید:

هدایت منابع، امکانات­ و­ فعالیت­های پژوهشی به سمت تحقیقات کاربردی و رفع نیازهای استان و منطقه.
توسعه فعالیت­های فناورانه و حمایت ازکار آفرینی.
حمایت از تحقیقات بنیادی به منظورارتقای سهم و جایگاه دانشگاه در تولید و مرجعیت علمی در کشور.
ارتقای وجهه و رتبه ملی دانشگاه.
مقدمه

اساساً انسان موجودی برنامه­دار است. او خودآگاه یا ناخودآگاه برای فعالیت­ها و تعاملات فردی و اجتماعی خود پیش­نگری می­کند. شاید به­توان گفت قسمت قابل توجهی از این رفتارها به طور ناخودآگاه برنامه­ریزی می­شود. لکن وقتی­که درتعاملات و مناسبات با دیگران اعم از خانواده، مدرسه، سازمان، دانشگاه گام می­نهیم؛ برای برقراری یک ارتباط مؤثر به افکار و پیش نگری­های خود نظم و انسجام می­بخشیم، این ساده ترین و ابتدایی­ترین نمود برنامه­ریزی در زندگی است.

وقوع تغییرات مداوم و اغلب غیر قابل پیش بینی در سازمان­ها، و محدودیت امکانات و منابع، امکان اقدام و فعالیت در عرصه­های مختلف زندگی را بسیار مشکل نموده ونیاز به