فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                               صفحه

فصل اول – کلیات تحقیق……………………………………………………………………………………..1

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………….. 2
تعریف مسئله …………………………………………………………………………………………….. 3
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق …………………………………………………………………….. 6
اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 7   1-4-1- هدف کلی ……………………………………………………………………………………………   7
1-4-2- اهداف اختصاصی ……………………………………………………………………………………  7

فرضیه­های تحقیق ……………………………………………………………………………………….. 8
محدوده تحقیق …………………………………………………………………………………………… 9
1-6-1-  قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………. 9   1-6-2-  قلمرو زمانی…………………………………………………………………………………………… 9 1-6-3-  قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………… 9   1-6-4-  قلمرو جنسیتی…………………………………………………………………………………………  9

محدودیت تحقیق………………………………………………………………………………………..  9
تعریف واژه ها و اصطلاحات ………………………………………………………………………… 9   1-8-1- تعریف نظری واژه ها و اصطلاحات…………………………………………………………….  9  1-8-2- تعریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات………………………………………………………….10
فصل دوم- مبانی نظری و پیشینه تحقیق…………………………………………………………………12

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 13

2-2-  مبانی نظری…………………………………………………………………………………………………… 13

2-2-1-  تاریخچه مواد مخدر………………………………………………………………………………  13

2-2-2-  تاریخچه مواد مخدر و تریاک در ایران……………………………………………………….14

2-2-3-  دسته بندی مواد مخدر……………………………………………………………………………. 16

2-2-4-  زیان­های مواد مخدر………………………………………………………………………………. 16

2-2-4-1-  زیان­های بهداشتی………………………………………………………………………….  16

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                         صفحه

2-2-4-2-   زیان­های اقتصادی………………………………………………………………………..  16

2-2-4-3-   زیان­های اجتماعی………………………………………………………………………….. 17

2-2-4-4-  زیان­های سیاسی……………………………………………………………………………… 17

2-2-5-  بررسی اجمالی گرایش به مواد مخدر………………………………………………………..  18

2-2-5-1-  عوامل فردی………………………………………………………………………………..   18

2-2-5-2- عوامل اجتماعی……………………………………………………………………………    18

2-2-5-3-  عوامل جغرافیایی……………………………………………………………………………  19

2-2-6-  آثار و علائم ظاهری فرد معتاد…………………………………………………………………   19

2-2-7-  مهم­ترین  آثار رفتاری اعتیاد ………………………………………………………………….   20

2-2-8-  ترک مواد افیونی…………………………………………………………………………………..  21

2-2-9- علایم ترک مواد افیونی شامل موارد زیر است؛…………………………………………..   21

2-2-10-  فرایند بهبودی.. …………………………………………………………………………………  21

2-2-11-  شیوه های مبارزه  با مواد مخدر……………………………………………………………..   22

2-2-12-  هفت روش درمان اعتیاد در ایران…………………………………………………………… 23

2-2-12-1- درمان نگهدارنده با متادون، بوپره نورفین و شربت تریاک………………………23

2-2-12-2- درمان سم زدایی با متادون یا بوپره نورفین………………………………………… 24

2-2-12-3-  درمان سریع و فوق سریع………………………………………………………………. 24

2-2-12-4-  درمان با بستری طولانی مدت………………………………………………………….24

2-2-12-5-  درمان اقامتی در کمپ……………………………………………………………………25

2-2-12-6-  کنگره 60…………………………………………………………………………………….25

2-2-12-7-  NA یا جمعیت معتادان گمنام…………………………………………………………25

2-2-13-  نتایج قابل حصول در فرایند ترک اعتیاد…………………………………………………….26

2-2-13-1-  موفقیت……………………………………………………………………………………. 26

2-2-13-2-  شکست…………………………………………………………………………………….. 26

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                    صفحه

2-2-14-  نقش روان­ پزشکان، پزشکان عمومی، دارو سازان و متخصصین سایر رشته­ ها….. 27

2-2-15-  شش راه افزایش موفقیت درمان اعتیاد………………………………………………………. 28

 

2-2-16- برخی دلایل برای درمان اعتیاد با ورزش………………………………………………………30

2-2-16-1- ورزش و اعتماد به نفس…………………………………………………………………….30

2-2-16-2- نقش ورزش در ترشح اندروفین­ها……………………………………………………….31

2-2-16-3- ورزش و جامعه پذیری……………………………………………………………………..31

2-2-17-  استفاده از ورزش در جهت کم کردن سوء مصرف مواد در جوانان………………….33

2-2-18-  ارزش و محدودیت­های ورزش…………………………………………………………………34

2-2-19-  نفس ورزش………………………………………………………………………………………….34

2-2-20-  گستره­ی ورزش…………………………………………………………………………………….36

2-2-21-  ورزش­ها در اوقات فراغت……………………………………………………………………….37

2-2-22-  کارکردهای اوقات فراغت ………………………………………………………………………38

2-2-22-1-   استراحت و رفع خستگی جسمانی و روانی………………………………………….38

2-2-22-2-  تفریح…………………………………………………………………………………………..38

2-2-22-3-   کارکرد متعالی و اصلاحی……………………………………………………………….38

2-2-22-4-   شکوفایی خلاقیت………………………………………………………………………….39

2-2-22-5-   بهداشت روانی……………………………………………………………………………..39

2-2-22-6-   اوقات فراغت و توسعه‌ی مهارت‌های شناختی……………………………………..40

2-2-22-7-  اوقات فراغت و مهارت‌های حسی و حرکتی………………………………………. 40

2-3-  پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 40

2-3-1-  تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………………………………………………40

2-3-2-  تحقیقات انجام شده در خارج از کشور………………………………………………………  43

 2-3-3-  جمع بندی………………………………………………………………………………………………45

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                      صفحه

فصل سوم- روش شناسی تحقیق………………………………………………………………………….46

3-1-  مقدمه …………………………………………………………………………………………………………..47

3-2-  روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 47

3-3-  جامعه و نمونه آماری …………………………………………………………………………………….. 47

3-4-  نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………..47

3-5-  متغیر­های وارد در تحقیق ………………………………………………………………………………… 48

3-6-  روش و ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………….48

3-7-  روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..48

3-8-  روش جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………………………….. 54

3-9-  روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………… 54

فصل چهارم-تجزیه و تحلیل داده های تحقیق……………………………………………………55

4-1-  مقدمه……………………………………………………………………………………………………………56

4-2-  یافته های توصیفی تحقیق………………………………………………………………………………….56

4-3-  آزمون فرضیه­های تحقیق…………………………………………………………………………………..70

4-3-1-  فرضیه اول تحقیق……………………………………………………………………………………70

4-3-2-  فرضیه دوم تحقیق……………………………………………………………………………………70

4-3-3-   فرضیه سوم تحقیق………………………………………………………………………………….71

4-3-4-  فرضیه چهارم تحقیق………………………………………………………………………………..72

فصل پنچم – بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………..76

5-1-  مقدمه……………………………………………………………………………………………………………77

5-2-  خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………77

5-3- بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………….80

5-3-1-  بحث و نتیجه­گیری فرضیه اول…………………………………………………………………..80

5-3-2-  بحث و نتیجه­گیری فرضیه دوم…………………………………………………………………..81

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                               صفحه

 

5-3-3-  بحث و نتیجه­گیری فرضیه سوم…………………………………………………………………..82

5-3-4-  بحث و نتیجه­گیری فرضیه چهارم………………………………………………………………..83

5-4-  پیشنهادهای برخاسته از تحقیق……………………………………………………………………………84

5-5-  پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده……………………………………………………………………….85

منابع ………………………………………………………………………………………………………………………86

پیوست­ها­   ………………………………………………………………………………………………………………90

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                             صفحه

جدول شماره3-1 آزمون کیزر – می یر – الکین…………………………………………………………….49

جدول شماره3-2  آزمون بارتلت…………………………………………………………………………………49

جدول شماره3-3  اشتراکات مربوط به سوالات………………………………………………………………50

جدول شماره 3-4 نتایج واریانس­های تشریح شده…………………………………………………………..52

جدول شماره 3-5  بارهای عاملی هریک از گویه­ها در عامل­های باقی­مانده با چرخش…………..53

جدول شماره 4-1 وضعیت سنی …………………………………………………………………………………56

جدول شماره 4-2  توزیع افراد ­براساس تحصیلات………………………………………………………….57

جدول شماره 4-3 توزیع افراد بر اساس بهترین مقام ورزشی فرد را نمایش می­دهد………………..58

جدول شماره 4-4 توصیف رشته­های  ورزشی که افراد در آن­ها دارای مقام قهرمانی هستند…….59

جدول شماره 4-5 وضعیت تأهل………………………………………………………………………………….60

جدول شماره 4-6 توصیف اولین ماده مخدری که افراد استفاده کرده­اند……………………………..60

جدول شماره 4-7 توصیف مدت زمانی که از اولین مصرف  می­گذرد……………………………….61

جدول شماره 4-8 دلیل اصلی گرایش به اعتیاد……………………………………………………………….63

جدول شماره4-9 تعداد اقدام به ترک…………………………………………………………………………. 64

جدول شماره4-10 مدت زمانی که از اولین ترک می­گذرد……………………………………………..65

جدول شماره4-11 وضعیت شغلی افراد مورد مطالعه در قبل و بعد از اعتیاد…………………………65

جدول شماره 4-12 وضعیت درآمد افراد…………………………………………………………………….. 66

جدول شماره 4-13 میزان فعالیت بدنی بعد از ترک اعتیاد در هفته……………………………………..67

جدول شماره 4-14 نوع فعالیت بدنی پس از اعتیاد که فرد انجام می­دهد……………………………..68

جدول شماره 4-15 اولویت های اوقات فراغتی افراد مورد مطالعه………………………………………69

جدول شماره 4-16  نتایج آزمون تی تک نمونه ای…………………………………………………………70

جدول شماره4-17  نتایج آزمون تی تک نمونه­ای…………………………………………………………..70

جدول شماره4-18   نتایج آزمون تی تک نمونه ای…………………………………………………………71

جدول شماره 4-19  نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر……………………………… 72

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                              صفحه

جدول شماره 4-20  نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی در مورد مشخص کردن محل اختلاف ها…..72

جدول شماره 4-21  نتایج مربوط به رتبه بندی ادراک معتادین از نقش ورزش در موفقیت درمان……………………………………………………………………………………………………………………..73

جدول شماره4-22  رتبه بندی موارد مربوط به ادراک جسمانی……………………………………….. 73

جدول شماره4-23  رتبه بندی موارد مربوط به ادراک روانی…………………………………………….74

جدول شماره4-24  رتبه بندی موارد مربوط به نقش در ادراک نگرشی………………………………75

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                      صفحه

نمودار شماره 3-1  نمودار اسکری و مقادیر ویژه عامل­های استخراجی……………………………….51

نمودار شماره 4-1 توصیف وضعیت داشتن سابقه قهرمانی در مسابقات ورزشی را نشان می­دهد.57

نمودار شماره 4-2 وجود فرد معتاد دیگری در خانواده را نشان می­دهد………………………………..62

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1) مقدمه
اعتیاد به مواد مخدر، مسمومیت حاد یا مزمنی است که مضر به حال شخص و اجتماع بوده و زاییده مصرف داروی طبیعی یا صنعتی به شمار می­رود(مرتضوی قهی،1382).  در واقع اعتیاد تحت تاثیر عوامل موثری همچون ژنتیک، روانی، جسمی و اجتماعی قرار می­گیرد­(برجانس و همکاران، 1390؛ مرادی،1391). وابستگی به مواد مخدر یک تهدید مهم سلامتی و معضل بزرگ روانی و اجتماعی است(نخعی امرودی،1388). از جمله خصوصیات این حالت، وابستگی روانی و جسمانی به آن است(مرتضوی قهی،1382). فرد معتاد خواسته یا ناخواسته زمانیکه دچار این بیماری خانمان سوز می­شود دیگر تا حد زیادی قدرت تصمیم­گیری صحیح و متناسب با وضعیت­های مختلف در جامعه را به دلیل عدم کنترل حالات روحی و روانی خود از دست می­دهد. امروزه راه­های زیادی برای درمان افراد معتاد وجود دارد، به هر حال آنچه اهمیت دارد این موضوع است که فرد معتاد براساس شرایط و مشخصات خود به برنامه­های مناسب درمانی هدایت شود. برنامه­های درمانی شامل سم­زدایی و درمان­های نگهدارنده می­باشند(مقدس تبریزی،1388). مکری (2002) ذکر می­کند در واقع درمان دارویی سم­زدایی بخش کوچکی از درمان اعتیاد است و بعد از اتمام سم­زدایی در صورت فقدان درمان نگهدارنده، میزان بازگشت اعتیاد بسیار بالاست، در حقیقت با ایجاد تغییر در سبک و شیوه زندگی این افراد وتغییر در نگرش این افراد می­توان به موفقیت در درمان­های دارویی بهبود بخشید(خورجهانی،1385؛ مقدس تبریزی،1388).

امروزه تفریح و چگونگی گذران اوقات فراغت وسیله­ای موثر برای پرورش قوای فکری، جسمی و اخلاقی افراد است و عاملی برای جلوگیری از کج روی­های اجتماعی به شمار می­آید(مرادی،1391). افروز (1382) جمله­ی جالبی را راجع به اوقات فراغت بیان می­کند به این صورت که اوقات فراغت مانند شمشیر دو لبه­ای است که یک لبه­ی آن می­تواند زمینه­ساز خلاقیت و هنرآرایی و لبه­ی دیگر آن عاملی در جهت گرایش به بزهکاری و آسیب اجتماعی باشد(مرادی،1391). پوراصل و همکاران (2007) در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که یکی از راه­های پیشگیری از روی آوردن جوانان به مصرف مواد مخدر، اشاعه تفریحات سالم و شرکت در فعالیت­های ورزشی است که در ایجاد زندگی سالم، ارتقا سلامت و بهداشت افراد از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. ارتقاء سلامت نیاز به انجام رفتارهای سالم متعدد و متنوع دارد(طارمیان،1390؛ مرادی،1391). شرکت در فعالیت­های ورزشی به هنگام اوقات فراغت می­تواند نقش بازدارنده و کنترل شده­ای برای این افراد در درمان و جلوگیری از بازگشت این افراد به مواد مخدر داشته باشد. بطور کلی ورزش و بازی با فعال­سازی سیستم­های مختلف بدن وترشح هورمون­های سروتونین واندروفین باعث ایجاد شادکامی و وابستگی به ورزش می­شود و در نتیجه از روی آوردن فرد به مواد مخدر ممانعت به عمل می­آورد(خورجهانی،1385). به طور کلی درمان اعتیاد روندی طولانی، سخت، پیچیده و توام با عودهای مکرر(مصرف دوباره معتاد بعد از مدتی ترک) است، لذا امروزه ورزش به عنوان یک عامل تسهیل­کننده در جهت کنترل و ترک اعتیاد در بین افراد معتاد استفاده می­شود(مقدس تبریزی،1388). از لحاظ تحقیقاتی که در این زمینه انجام شد اکثر تحقیقات تاثیر ورزش در موفقیت ترک اعتیاد به سیگار را تائید کرده­اند در حالی که در رابطه با تاثیر مثبت ورزش بعنوان فعالیت اوقات فراغتی در ترک اعتیاد به مواد مخدر دیگر نتیجه قطعی منتشر نشده(زچوکه و همکاران[1]، 2012) و یا اگر تاثیر ورزش مورد بررسی قرار گرفته بصورت دوره­ی تمرینی بوده است نه بعنوان فعالیتی اوقات فراغتی که موجب پوشش زمان­های فراغت افراد می­شود(مقدس تبریزی،1388)، بنابراین مطالعه حاضر در پی پاسخ به این سوال است که نظر معتادین پس از گذران دوره سم­زدایی در مورد میزان اثر بخشی ورزش و فعالیت بدنی بعنوان فعالیتی اوقات فراغتی در موفقیت ترک آنان چگونه بوده است؟

 

1-2) تعریف مسئله
معضل اعتیاد به مواد مخدر خاص ایران نیست بلکه بلای بزرگ معاصر است بطوریکه هر یک از کشورهای جهان به نحوی درگیر معضل اعتیاد هستند(عزیزی،1382). باتوجه به اینکه کشور ما دارای جمعیت جوان است و از سوی دیگر با بزرگترین کشور تولید کننده همسایه می­باشد(طارمیان،1390) و مرگ سالانه بیش از چهار هزار نفر در کشور بر اثر اعتیاد و حدود 5/2 تا4 میلیون معتاد در کشور گزارش شده است و از طرفی نتایج نشان می­دهد بطور رسمی یک میلیون و 800 هزار نفر در کشور به صورت تفننی و دائم مواد مخدر مصرف می­کنند(ستاد مبارزه با مواد مخدر). ارزیابی سریع وضعیت سوء مصرف مواد مخدر در ایران مشخص کرده که در سال­های اخیر به طور متوسط میزان رشد سالانه مصرف مواد مخدر 8 درصد است. با مقایسه این نرخ با رشد جمعیت ملاحظه می­شود که میزان رشد مصرف مواد بیش از سه برابر نرخ رشد جمعیت است و همچنین میزان رشد مصرف تزریقی مواد شیب تندتری داشته و بطور متوسط سالی 33 درصد می­باشد(مرادی،1391). برآورد می­شود که ترکیبی از رژیم غذایی نامناسب، فعالیت­بدنی ناکافی و استعمال دخانیات علل اصلی بالغ بر 80% از مرگ و میر­های زودرس ناشی از بیماری­های قلبی _عروقی می­باشند(خورجهانی،1385). چنین روند رو به رشدی حاکی از آن دارد که روش­های معمول پیشگیری، معالجه یا مبارزه تاکنون کارساز نبوده­اند(فاضلی،1382) به همین دلیل است که احتمال بازگشت معتادین به مواد مخدر در حال حاضر بالاست بطوریکه 66% ظرف شش ماه اول ترک مواد مخدر دوباره به سمت اعتیاد باز می­گردند و این تعداد ظرف یکسال به 86 تا 88 درصد می­رسد(عزیزی،1382؛ یحیی­زاده،1380). بنابراین اعتیاد به عنوان خطرناک­ترین معضل جامعه به خصوص برای جوانان این مرز و بوم بوده و این امر لزوم برنامه­های جامع مبارزه با مواد مخدر را بیش از گذشته پر­رنگ می­کند. ضمن آنکه برای اعتیاد به بسیاری از مواد روان­گردان درمان استاندارد و قطعی متکی بر شواهد علمی وجود ندارد(طارمیان،1390).

دیوید هولمز[2] (2012)تحت عنوان چالش، درمان اعتیاد بوسیله داروهای تجویزی را بسیار دشوار عنوان می کند و بازگشت اعتیاد را یک معضل بیان می­دارد. مطالعات نشان می­دهد بلافاصله پس از مرخص شدن از بیمارستان یا مراکز باز­پروری، دوره بسیار حساسی است که افراد تحت درمان، در معرض خطر بسیاربالای برگشت به مصرف مواد مخدر  قرار دارند و اگر بیماران بهبود یافته این دوره را با موفقیت طی کنند می­توان به نتایج درمان امیدوار بود. اما نتایج حاکی از بازگشت این افراد به مواد مخدر می­باشد. متادون در حال حاضر تنها دارویی است که برای درمان وابستگی به موادمخدر بکار برده می­شود که در برخی مواقع عوارض غیر قابل جبرانی نیزدارد(هندرر[3]،2012). مشکل اصلی درمان دارویی اوپیوئیدی، میزان پایین ماندگاری بر درمان است(حسینی و همکاران،1389).

در جهان، صدها فعالیت ورزشی وجود دارند که از الگو­های حرکتی مشخصی پیروی می­نمایند. از ویژگی­های مهم این فعالیت­های بدنی عدم محدودیت سنی و یا جنسیتی می­باشد و افراد جامعه با خصوصیات مختلف می توانند از آن بهره ببرند. یکی از اقشار جامعه، معتادان هستند که می­توانند با انجام فعالیت­های بدنی از نقش احتمالی آن در درمان اعتیاد بهره­مند شوند(حاجی­رسولی،1390). در خصوص فواید ثابت شده فعالیت­های بدنی دیوسالار(1389) اظهار می­دارد که مشارکت منظم و متداوم در فعالیت­های بدنی برای افرادی که با آسیب روان­شناختی جدی روبرو هستند فواید لاینفک افزایش بهزیستی همگانی، افزایش شادابی وطراوت و کاهش اضطراب و استرس را به دنبال خود دارد.  مقدس تبریزی (1388) بر این عقیده است که ورزش و فعالیت­بدنی بر درمان و  بهبود کیفیت زندگی معتادان  تحت درمان با متادون موثر است. بهرام فر(1379) درپژوهش خود رابطه بین مشارکت در فعالیت­های بدنی و سلامت روان­شناختی افراد را مورد بررسی وتحلیل قرار داد که بررسی­ها تاثیر مثبت مشارکت در فعالیت­های بدنی را بر شادابی، طراوت، کسب لذت و هیجان، کاهش افسردگی، افزایش عزت نفس، بهبود خود اثر بخشی نشان داده است تا آنجا که فواید انجام فعالیت­بدنی در افرادی که مشکلات روانی دارند تایید شده است(مرادی،1391). میشل و همکارانش[4] (1999) در مطالعه خود به بررسی و تاثیر برنامه تمرینات ورزشی با سایر برنامه­های درمانی شناختی– رفتاری بر روی زنان سیگاری، به این نتیجه رسیدند که تمرینات ورزشی، اجتناب و پرهیز از استعمال سیگار را پس از برنامه درمانی به مدت 3 تا 12ماه افزایش می­دهد. کرباسی (1364) در مطالعه­ای به شناخت و بررسی ویژگی­های اعتیاد در استان کرمان و بازشناسی عوامل تاثیرگذار برآن پرداخت و به این نتیجه رسید که ورزش و فعالیت­بدنی به صورت منظم و مستمر به عنوان یک ابزار کنترل کننده و تسهیل در ترک مواد مخدر وهمچنین جلوگیری از اعتیاد می­باشد. با توجه به تحقیقات اندکی که در این حوزه صورت گرفته است به میزان تاثیر ورزش بعنوان فعالیت اوقات فراغتی در بین این افراد به وضوح مورد مطالعه قرار نگرفته تا نقش ورزش با دو هدف افزایش سلامت  جسمانی _ روانی و پر کردن اوقات فراغت معتادین با فعالیت­های­بدنی و تفریحی مشخص شود و با توجه به فوایدی که در اثر ورزش منظم بیان می­شود، هاسن­بلاس(2002) بیان می­کند که تاثیرات ورزش برتعادل شرایط روانی و فیزیولوژیکی بدن هنوز ناشناخته باقی مانده و این ابهام وجود دارد که انجام ورزش در چه شرایطی مناسب است (نخعی امرودی،1388). پرسش­های زیادی برای عموم راجع به اعتیاد مطرح است از جمله اینکه چه عواملی می­تواند در کاهش عوارض ناشی از اعتیاد موثر باشد،  با توجه به اهمیت بسیار زیادی که نگرش و ادراک معتادان در موفقیت ترک آنها دارد، از این رو مطالعه حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که ادراک معتادین از نقش ورزش دراوقات فراغت بر موفقیت ترک آنها چگونه است؟

 

 

1-3 ) اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق
یکی از بلاهای خانمان سوز که آفتی بر پیکر جوامع بشری است، مساله مواد مخدر و اعتیاد است که قدرت تفکر، خلاقیت، توان، کوشش و سازندگی را از انسان­ها گرفته و بنیان خانواده و اعتقاد و باورهای دینی آنها را در معرض نابودی و از هم پاشیدگی قرار داده است و متاسفانه روز به روز رو به گسترش است. کمتر کشوری است که مهم­ترین و یا یکی از عمده مشکلاتش، مساله مواد مخدر و اعتیاد نباشد. همه ساله مبلغ هنگفتی صرف مبارزه با اعتیاد می­گردد، ولی همچنان باندهای قاچاق مواد مخدر و تعداد معتادان در حال افزایش است. سازندگی­ها رو به سوزندگی، توانایی­ها رو به ناتوانی، ثروت­ها رو به انهدام و نابودی و میکده­ی خیالی معتاد نیز به ماتم کده­ای سرد مبدل می­گردد. در سال­های اخیر مصرف مواد مخدر در سراسر جهان افزایش یافته است(سراج خرمی،1382). علاوه بر رشد روزافزون اعتیاد، ایران نیز از جمله بزرگترین مصرف کنندگان هروئین، تریاک و مواد شبه افیونی مصنوعی در جهان است. بگونه­ای که تعداد 5/2 تا 4 میلیون معتاد در کشور داریم که روزانه 10 نفر از آنها در کشور به علت مصرف مواد مخدر می­میرند(نخعی امرودی،1388).

وجود  و وفور مواد مخدر و سهولت دسترسی به آن، ضعف قوانین و مقررات جاری کشور و مشکلات و تنگناهای قانونی برخورد با این پدیده، سود بخش بودن قاچاق مواد مخدر و عدم توجه به همه ابعاد اعتیاد در درمان و وجود درمان­های ناقص و پزشکی و … از جمله عوامل مهم اجتماعی هستند که توجه به آن­ها ضرورت دارد بطوریکه امروزه مبالغه نیست اگر هر نوع پژوهشی در حوزه مصرف مواد که بتواند به ایجاد، ارزیابی و بررسی شیوه­های درمانی و ترک اعتیاد به وسیله فعالیت­بدنی و ورزش که متناسب با زمینه فرهنگی جامعه باشد، ارزش حیاتی و بی­قید و شرطی دارد(امیری،1389؛ مقدس تبریزی،1388). هزینه­های سرسام­آوری که اعتیاد بر خانواده­ها و جوامع تحمیل می­کند و نیز مضرات بسیاری که در جنبه­های جسمانی، روانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره بر مردم کشور ما وارد می­آورد دلایل موجهی بر لزوم پیدا کردن راه­های مناسب جهت ترک مناسب و موفق معتادین می­باشد.

با توجه به مطالب ذکر شده و نقش اوقات فراغت در زندگی افراد مانند هر نهاد و عامل دیگری، دارای کارکردهای اجتماعی است که از مهم­ترین کارکردهای اوقات فراغت، غنی ساختن کیفیت زندگی، رشد ابعاد مختلف فردی و پیشگیری از استفاده­های ضد اجتماعی و بزهکارانه از وقت آزاد است. باتوجه به شیوع روز افزون اعتیاد به مواد مخدر که شیب تند گسترش آن را در آمارهای منتشره می­توان دید و از سوی دیگر در معرض تهدید قرار گرفتن قشر جوان جامعه و کاهش سن شیوع اعتیاد تا 9 سالگی ضرورت مقابله همه جانبه با این موضوع برای همه روشن می­باشد(برجانس و همکاران،1390).