فصل اول: کلیات پژوهش

 

 

-1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………. 3

 

 

-2-1 بیان مسأله………………………………………………………………………………………….. 4

 

 

-3-1 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش……………………………………………………………. 7

 

 

-4-1 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………. 8

 

 

-1-4-1 هدف اصلی:……………………………………………………………………………………. 8

 

-2-4-1 اهداف فرعی:………………………………………………………………………………….. 9

 

-5-1 متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………… 10

 

 

-1-5-1 متغیرمستقل:………………………………………………………………………………….. 10

 

-2-5-1متغیرهای وابسته: 10………………………………………………… …………………………..

 

-6-1فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………. 10

 

 

-7-1تعریف واژه ها و اصطالحات………………………………………………………………… 12

 

 

-1-7-1تعاریف نظری )مفهومی( 12……………………………………….. …………………………..

 

-2-7-1تعاریف عملیاتی )عملی(……………………………………………………………………. 13

 

 

 

ح

 

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

 

 

-1-2 مقدمه……………………………………………………………………………………………….. 16

 

 

-2-2 مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………………….. 16

 

 

-1-2-2 اضطراب اجتماعی 16……………………………………………… …………………………..

 

 

-1-1-2-2 معنای اضطراب…………………………………………………………………………. 17

 

-2-2-2 ویژگی های اضطراب اجتماعی 18……………………………… …………………………..

 

-3-2-2 جنبه های اضطراب اجتماعی 19………………………………… …………………………..

 

-1-3-2-2 جنبه های ادراكی 19..…………………………………………… …………………………..

 

-2-3-2-2 جنبه های رفتاری……………………………………………………………………… ..21

 

-3-3-2-2 جنبه های فیزیولوژیکی 22…………………………………….. …………………………..

 

-4-2-2 انواع اضطراب از نظر روان شناسان………………………………………………… 23

 

-5-2-2 دیدگاه های نظری درباره مفهوم اضطراب 23………………… …………………………..

 

-6-2-2 افسردگی……………………………………………………………………………………….. 26

 

-7-2-2 خشم…………………………………………………………………………………………….. 29

 

-8-2-2 خودپنداره 32………………………………………………………….. …………………………..

 

-9-2-2 خودناتوان سازی 35…………………………………………………. …………………………..

 

-10-2-2 اختالل خوردن 39………………………………………………….. …………………………..

 

-11-2-2 شاخص توده بدنی 41..…………………………………………… …………………………..

 

-3-2 پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………….. 42

 

 

 

 

ط

 

-1-3-2 پژوهش های انجام شده در داخل كشور……………………………………………….. 42

 

-2-3-2 پژوهش های انجام شده در خارج از كشور 46……………….. …………………………..

 

-4-2 خالصه و جمع بندی……………………………………………………………………………. 48

 

 

فصل سوم: روش اجرای پژوهش

 

 

-1-3مقدمه………………………………………………………………………………………………… 51

 

 

-2-3روش پژوهش…………………………………………………………………………………….. 51

 

 

-3-3 جامعه ی آماری…………………………………………………………………………………. 51

 

 

-4-3 حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………. 52

 

 

-5-3 ابزار گردآوری داده ها………………………………………………………………………… 52

 

 

-6-3 روایی و اعتبار ابزار پژوهش………………………………………………………………. 54

 

 

-7-3 روش های تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………….. 56

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها

 

 

-1-4 مقدمه……………………………………………………………………………………………….. 58

 

 

-2-4 تجزیه و تحلیل توصیفی متغیر ها………………………………………………………….. 58

 

 

-3-4 تجزیه و تحلیل استنباطی متغیر ها…………………………………………………………. 59

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

 

-1-5 خالصه…………………………………………………………………………………………….. 78

 

 

-2-5 بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………. 78

 

-3-5 محدودیت ها……………………………………………………………………………………… 93

 

 

-4-5 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………. 93

 

 

-1-4-5 پیشنهاد پژوهشی…………………………………………………………………………….. 93

 

-2-4-5 پیشنهاد كاربردی…………………………………………………………………………….. 94

 

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………… 95

 

 

منابع غیرفارسی………………………………………………………………………………………. 102

 

 

پیوست ها

 

 

پرسشنامه اضطراب، افسردگی و استرس 108……………………………………….. )DASS(

 

 

مقیاس صفت خشم اسپیلبرگر………………………………………………………………………. 109

 

 

آزمون مفهوم خویشتن یا خود پنداره– بک و استیر Beck Self – Concept 1978 (BSCT)

 

110………………………………………………………………………………………….. Test (BSCT

 

 

مقیاس خودناتوان سازی جونز و رودوالت…………………………………………………….. 119

 

مقیاس تشخیص اختالل خوردن 121……………………………………………………….. EDDS

 

 

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………… 134

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                      شماره صفحه

 

جدول:1-4 محاسبه شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش 59….. …………………………..

 

جدول :2-4 محاسبه میزان تأثیر اضطراب بر شاخص توده بدنی 59 …………………………..

 

جدول :3-4 محاسبه میزان تأثیر افسردگی بر شاخص توده بدنی 60.. …………………………..

 

جدول :4-4 محاسبه میزان تأثیر خشم بر شاخص توده بدنی………………………………… 60

 

جدول :5-4 محاسبه میزان تأثیر خودپنداره بر شاخص توده بدنی…………………………. 61

 

جدول :6-4 محاسبه میزان تأثیر خود ناتوان سازی بر شاخص توده بدنی 62      ………………………..

 

جدول :7-4 شاخصهای برازش مدل اندازهگیری متغیر 63………….. …………………………..

 

جدول :8-4 محاسبه میزان تأثیر اضطراب بر بی اشتهایی عصبی……………………….. 64

 

جدول :9-4 محاسبه میزان تأثیر افسردگی بر بی اشتهایی عصبی 65 …………………………..

 

جدول :10-4 محاسبه میزان تأثیر خشم بر بی اشتهایی عصبی…………………………….. 65

 

جدول :11-4 محاسبه میزان تأثیر خودپنداره بر بی اشتهایی عصبی 66 …………………………..

 

جدول :12-4 محاسبه میزان تأثیر خود ناتوان سازی بر بی اشتهایی عصبی 66  ………………………

 

جدول :13-4 شاخصهای برازش مدل اندازهگیری متغیر 68……….. …………………………..

 

جدول :14-4 محاسبه میزان تأثیر اضطراب بر پراشتهایی عصبی 68   …………………………..

 

جدول :15-4 محاسبه میزان تأثیر افسردگی بر پراشتهایی عصبی 69     …………………………..

 

جدول :16-4 محاسبه میزان تأثیر خشم بر پراشتهایی عصبی 69….. …………………………..

 

 

ل

 

جدول :17-4 محاسبه میزان تأثیر خودپنداره بر پراشتهایی عصبی 70   …………………………..

 

جدول :18-4 محاسبه میزان تأثیر خود ناتوان سازی بر پراشتهایی عصبی 70   ………………………..

 

جدول :20-4 محاسبه میزان تأثیر اضطراب بر اختالل پرخوری 72 …………………………..

 

جدول :21-4 محاسبه میزان تأثیر افسردگی بر اختالل پرخوری 73.. …………………………..

 

جدول :22-4 محاسبه میزان تأثیر خشم بر اختالل پرخوری 73…….. …………………………..

 

جدول :23-4 محاسبه میزان تأثیر خودپنداره بر اختالل پرخوری 74 …………………………..

 

جدول :24-4 محاسبه میزان تأثیر خود ناتوان سازی بر اختالل پرخوری 74      …………………………

 

جدول:25-4 شاخصهای برازش مدل اندازهگیری متغیر 76………… …………………………..

 

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                                                                      شماره صفحه

 

نمودار:1-4تحلیل مسیر اثر اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره و خود ناتوان سازی بر

 

شاخص توده بدنی 62……………………………………………………………………………. )BMI(

 

نمودار :2-4 تحلیل مسیر اثر اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره و خود ناتوان سازی بر بی

 

 

اشتهایی عصبی 67………………………………………………………………. …………………………..

 

نمودار :3-4 تحلیل مسیر اثر اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره و خود ناتوان سازی بر پر

 

 

اشتهایی روانی 71……………………………………………………………….. …………………………..

 

نمودار:4-4 تحلیل مسیر اثر اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره و خود ناتوان سازی بر بی

 

 

اختالل پر خوری 75…………………………………………………………….. …………………………..

چکیده

 

هدف اصلی پژوهش حاضر مدل ساختاری نقش متغیرهای اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره و خود ناتوان سازی بر اختالل خوردن و BMI بود. با توجه به اهمیت تصویر بدنی و شاخص توده بدنی و عوامل روانشناسی مختلفی كه می تواند بر این مسئله تأثیر بگذارد، انجام پژوهش حاضر از بعد نظری، عملی و كابردی دارای اهمیت و ضرورت است. روش پژوهش با توجه به ماهیت موضوع، مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری در این پژوهش عبارتند بودند از 750 نفر كه شامل كلیه مردان و زنانی كه دچار اختالل در شاخص توده بدنی )BMI ≤ 25( )BMI( بوده و در دوره زمانی سه ماه از اول آّبان ماه 1394 تا پایان دی ماه 1394 به دو كلینیک تغذیه شهرستان ساری مراجعه نمودهاند. حجم نمونه آماری با توجه به جدول كرجسی و مورگان تعداد 256 نفربود. روش گرد آوری دادهها دو روش كتابخانه ای و روش میدانی بوده است . ابزارهای گرد آوری دادهها شامل پرسشنامههای DASS-21برای سنجش اضطراب، افسردگی و استرس، خشم اسپیلبرگر، خودپنداره بک )BSCT(، خود ناتوان سازی جونز و رودوالت )SHS( و تشخیص اختالل خوردن )EDDS( بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها در بخش آمار توصیفی از نرم افزار آماری SPSS ویرایش 22

 

برای آزمون فرضیههای پژوهش از مدل تحلیل ساختاری و آزمون رگرسیون با كمک نرم افزار Lisrel استفاده شد.یافتههای پژوهش نشان داد كه اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره
 

خوناتوان سازی نقش موثر و مثبتی بر شاخص توده بدنی )BMI(، بی اشتهایی عصبی، پراشتهایی روانی و اختالل پرخوری افراد مورد بررسی داشته است.
 

کلیدواژهها: اضطراب، افسردگی، خشم، خودپنداره، خودناتوان سازی، اختالل خوردن، شاخص توده بدنی .BMI

 

 

فصل اول:

 

کلیات پژوهش

 

 

-1-1 مقدمه

جهان معاصر توأم با پیشرفت ها و رشد عقالنی كه در بطن خود ایجاد كرده توجه خود را بر مسائل شخصیتی انسان متمركزتر كرده است. مسائلی كه شاید 100 سال پیش از این، موضوعاتی پیش پا افتاده و غیرمهم تلقی می شده اند. از جمله مسائل مورد بحث شخصیتی انسان كه قبالً كمتر به آن پرداخته شده است، تصویر بدنی است. تصویر بدنی بیانگر نگرش فرد از خود همراه با احساسات و افکاری است كه می تواند تغییر دهنده رفتار او در شرایط گوناگون و در جهات مثبت یا منفی باشد. این تصویر ذهنی می تواند تحت تأثیر عواملی چون

 

رشد جسمانی، تعامالت فرد با محیط اجتماعی، سوانح، آسیب و جراحات بدنی قرار گیرد و نگرانی از تصویر بدنی را در فرد ایجاد كند )سوگار1، .)2003

 

دامنه تصویر بدنی و نگرانی از آن تا به آنجا گسترش یافته است كه مشغله ذهنی بسیاری از افراد، به ویژه جوانان گردیده و روزانه زمان و هزینه زیادی صرف تفکر و تغییرات ظاهری در بدن می شود )گرین و پریثارد2، .)2003 این امر به گونه ای است كه این افراد ساعت ها در مورد تصویر بدنی خود فکر می كنند و با تغییر در آرایش و پوشیدن لباس های متنوع و قرار گرفتن در وضعیت های خاص سعی در پوشاندن نقائص ظاهری خود دارند كه بیشتر زائیده تصور ذهنی آنان از بدنشان است. به نظر می رسد رضایت از تصویر بدنی در بین جوانان، مستلزم رضایت از پنج عامل بدنی باشد. این عوامل عبارتند از: تناسب اندام، زیبایی ظاهری، سالمت بدنی، پاكیزگی و بهداشت و زیبائی پوست و مو و توانایی كنترل وزن )پاشا، نادری و اكبری، .)1387

1 . Sugar 2 . Green & Prithard

 

3

نارضایتی از این تصویر بدنی می تواند پیامدهایی چون اضطراب، افسردگی، انزوای اجتماعی، اختالالت روانی، تضعیف خودپنداره و عزت نفس را در پی داشته باشد. از نظر مات و المسدن)2004( 1 تصویر بدنی به عنوان یک ساختار چند بعدی قابل تغییر است.

 

در این فصل به مباحثی مانند: بیان مسئله، اهمیت و ضرورت انجام پژوهش، اهداف پژوهش، فرضیه های پژوهش، تعاریف واژه ها و اصطالحات، محدوده های پژوهش و سرانجام نیز متغیرهای پژوهش پرداخته خواهد شد.

 

-2-1 بیان مسأله

 

پذیرش اجتماعی به طور تنگاتنگ با خود نمایشگری )فرآیندی كه به واسطه آن فرد به منظور نظارت و كنترل تأثیر سایرین روی خود تالش میكند(، مرتبط است. بهگونهای كه هر قدر این نگرانی از خود نمایشگری بیشتر باشد، به احتمال بیشتری فرد از راهبردهای محافظت از احساس خود یا بهزیستی استفاده میكند. این راهبردها میتواند به طور وسیع برای محافظت ازمن یا ارتقاء من به كار گرفته شوند. یعنی رفتارهایی كه برای ایجاد تصویری مطلوب طراحی شده و كنشوری آنها بهبود بدن و تصویری متناسب از خود است)آگاه هریس، جان بزرگی و گلچین، .)1391

 

از آنجا كه امروزه داشتن ظاهری مناسب در فرهنگ و جوامع غربی و شرقی رواج یافته است )اكلوند وبیانکوف2،.)2000 پژوهشها نشان میدهند كه بسیاری از افراد به ویژه زنان برای

 

. Mott & Lumsden . Eklund & Bianco

4

دستیابی به ظاهرمتناسب وكاهش وزن از رفتارهای غذا خوردن استفاده میكنند )فورمن هافمن1، .)2004

 

در واقع چاقی و اضافه وزن یک بیماری و ناهنجاری با اهمیت اجتماعی و اقتصادی است. این امر در اثر عدم تعادل انرژی در طی یک دوره ی زمانی است. علت این عدم تعادل انرژی كه در نهایت منجر به چاقی و اضافه وزن می شود، تركیبی از چند عامل مختلف است و می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد )پتکووا2 و همکاران، .)2014

 

چاقی عامل مهمی در افزایش مشکالت روانشناختی است. برای مثال استورچ3 و همکاران )2007( در مطالعه ی خود بیان كرده اند كه مسخره شدن توسط دوستان به خاطر چاقی به شکل مثبت و معناداری با عالیم درونی شده و برونی شده ای كه توسط والدین گزارش شده است، ارتباط دارد. با توجه به اهمیت بحث چاقی و تأثیراتی كه می تواند بر رفتارهای روانشناختی افراد داشته باشد، می توان این مسئله را از مسائل حائز اهمیت در پژوهش های روانشناسی دانست، چرا كه عوامل مختلف روانشناسی از جمله اضطراب4، افسردگی5، خشم6،