1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 6

1-4- اهداف تحقیق: 7

1-5- سوالات تحقیق: 7

1-6- فرضیه های تحقیق: 9

1-7- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات : 10

فصل دوم. 14

مبانی نظری و سوابق تحقیق.. 14

2-1- مقدمه: 15

2-2- بخش اول: رضایت شغلی.. 17

2-2-1-  تاریخچه رضایت شغلی: 17

2-2-2-  رضایت شغلی و ابعاد آن : 18

2-2-3- تعریف رضایت شغلی : 20

2-2-4- انواع رضایت شغلی: 20

2-2-4-1-  رضایت درونی: 21

2-2-4-2- رضایت بیرونی: 21

2-2-5- نظریه های زیربنایی رضایت شغلی : (هومن ، 1381 ،34-11) 21

2-2-5-1- نظریه های ریز مدل : 24

2-2-5-1-1-  نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو : 24

2-2-5-1-2-  نظریه آلدرفر : 24

2-2-5-1-3- نظریه نیازهای آموخته شده مک کلله لند : 25

2-2-5-1-4- نظریه برابری و انتظار : 25

شکل 2-1- عوامل اساسی در ارزیابی برابری (امیر کبیری ، 1384 ، 195) 25

شکل 2-2- تئوری انتظار و انگیزش (ویکتور وروم) (امیرکبیری ، 1384 ،193) 26

2-2-5-2-  نظریه های درشت مدل : 26

جدول 2-1-  عوامل برانگیزاننده و بهداشتی در تئوری دو عاملی هرزبرگ (برومند ، 1383 ، 110) 27

2-2-5-2-2-  نظریه طرح هدف : 28

2-2-5-2-3- نظریه رضایت و بهره وری : 28

2-2-6- نظریه های رضایت شغلی : 29

2-2-6-1-  نظریه ارزش : 29

2-2-6-2- نظریه هالند : 29

2-2-6-3- نظریه بریل : 30

2-2-6-4- نظریه نقشی : 30

2-2-7- رضایت شغلی و انگیزش : 30

2-2-8- عوامل مؤثر بر رضایت شغلی : 31

2-2-8-1- عوامل شغلی: 31

2-3- بخش دوم  : فناوری اطلاعات (IT) ودورکاری.. 34

2-3-1- فناوری (‌ تکنولوژی ) 34

2-3-2- مفهوم فناوری اطلاعات… 36

2-3-3- عناصر اصلی فناوری اطلاعات… 36

شکل شماره1- 2- چارچوب کلی فناوری اطلاعات… 37

2-3-4- تعریف جامع فناوری اطلاعات: 37

2-3-5- کاربردهای فناوری اطلاعات… 37

2-3-6- مدل‌های کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها 38

جدول شماره 1-2 – کاربردهای فناوری اطلاعات از نظر «زوبوف» 38

جدول شماره 2- کاربردهای فناوری اطلاعات از نظر « هیکس» 39

2-3-7- ویژگیهای فناوری اطلاعات… 40

2-3-8- مزایا و محدودیت های فناوری اطلاعات… 40

2-3-9- انتخاب فناوری اطلاعات مناسب… 42

2-3-10- استفاده بهینه از فناوری اطلاعات… 42

2-3-11- نقش فن آوری اطلاعات در سازمان. 42

 

2-3-12- آماده کردن کارکنان برای پذیرش فناوری اطلاعات… 43

2-3-13- نقش مدیریت در افزایش سطح تکنولوژی.. 46

2-3-14- انواع استراتژی های تغییر. 46

2-3-15- خلاقیت و نوآوری.. 48

2-4- تعریف آموزش… 48

2-5- اهمیت آموزش کارکنان در فرایند دورکاری: 49

2-6- مزایای آموزش کارکنان در فرایند دورکاری: 50

2-7- مراحل فرآیند آموزش کارکنان در دورکاری: 51

2-8- بهینه کردن آموزش کارکنان در فرایند دورکاری: 52

2-9- مزایای استفاده از فناوری اطلاعات در آموزش دورکاری: 53

2-10- مشکلات اجرایی استفاده از فناوری اطلاعات در آموزش دورکاری: 54

2-11- رویکردهای دورکاری: 55

2-12- سوابق و پیشینه تحقیق: 62

2-12-1-  سوابق تحقیق در ایران : 62

2-12-2- سوابق تحقیق در خارج : 63

به نظر جکسون و یوهانسون(2003) رضایت کارکنان در گرو برخورداری از انگیزش لازم  برای اجرای دورکاری است.  انها اعتقاد دارند که اگاه سازی کارکنان از اهداف دورکاری میتواند به رضایت بیشتر انها ارتباط داشته باشد. 64

یوسف و شریف (2003) عوامل سازمانی و برون سازمانی را از مهمترین عوامل موفقیت اجرای دورکاری در سازمانهای خدماتی به شمار اورده است. 64

فصل سوم: 66

روش شناسی تحقیق.. 66

3-1- مقدمه: 67

3-2- روش و نوع تحقیق: 67

3-3- ابزار گرداوری اطلاعات: 68

3-4- جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه : 70

3-5- روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها: 70

فصل چهارم. 74

تجزیه و تحلیل داده ها 74

مقدمه: 75

4-1- توصیف داده ها: 76

4-2-  سنجش مفروضه نرمال بودن متغیرهای تحقیق……..77

4-3-  ازمون های استنباطی: 84

فصل پنجم. 112

نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق.. 112

مقدمه: 113

5-1- تبیین نتایج تحقیق: 113

5-2- پیشنهادات کاربردی تحقیق: 114

5-3-پیشنهادات برای تحقیقات اتی: 116

فهرست منابع. 125

الف – کتب… 125

ج- پایان نامه ها 128

د-منابع ومآخذ انگلیسی.. 129

چکیده:

هدف از انجام این تحقیق تعیین عوامل موثر بر رضایت از دورکاری درکارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بوده است. جامعه اماری عبارت از کلیه کارکنان مجری دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی  تهران می باشد. در این تحقیق با استفاده از روش سرشماری همه 120 نفر  کارمند کتابخانه ملی به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. در نهایت تعداد 84 پرسشنامه که به طور کامل تکمیل شده بودند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از ابزار پرسشنامه محقق ساخته ، برای جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. از روش های امار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای جمعیت شناختی کارکنان و رضایت آنها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی رابطه معنادار وجود دارد. علاوه بر این نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای شخصی کارکنان و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین یافته های تحقیق نشان داد که بین متغیرهای سازمانی و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی رابطه معنادار وجود دارد.

کلیدواژه ها: دورکاری ، رضایت کارکنان ، مدیریت سازمانی ، انگیزش کارکنان ، فناوری اطلاعات

 1-1- مقدمه:

امروزه از روش دورکاری به عنوان یکی از روشهای کارامد و اثر بخش در انجام سریع امور و نیز صرفه جویی در هزینه های یک سازمان یاد می کنند. این مهم به ویژه در سایه گسترش فناوری اطلاعات و پیشرفت روز افزون تکنولوژی روی داده است.(هیکس ،2000،34)

فناوری اطلاعات یک مؤلفه حیاتی زندگی مدرن است. امروزه در جوامع پیشرفته فناوری اطلاعات شاهرگ بیشتر سازمان ها و مراکز تجاری محسوب می شود و برای ارتباطاتی که جامعه مدرن را پشتیبانی می کند، نقش اساسی دارد. نقش فناوری اطلاعات نیز  در امر بهره وری بیش از پیش رو به افزایش گذاشته است . با پیشرفتهای فوق العاده و سریع در فناوری اطلاعات فرصتهای یادگیری و دسترسی به منابع علمی و آموزشی وسیع و  فراگیر تر شده است. بکارگیری فناوری اطلاعات در جهت ایجاد توسعه نیروی انسانی نه تنها موجب تسریع و آسان تر شدن این فرآیند شده است، بلکه باعث ایجاد روشهای جدید در توسعه نیز شده است. در نتیجه استفاده از این فناوری، آگاهی ها و توانایی کارکنان افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. این فناوری با قابلیتهای خاص ( محاوره ای، تصویری، صوتی و غیره ) زیر ساختهای قوی و مطمئن فرآیند توسعه را پشتیبانی می کند. (مالدنی ،34:2007)

جهان امروز جهانی دانش محور است که به افراد بعنوان منابع دانش[1]  تأکید دارد و توسعه این منابع گران و مهم باید در کوتاهترین زمان و در کمترین فاصله جغرافیایی با حداقل هزینه و حداکثر تعامل انجام شود. برای ایجاد این فضا، استفاده از فناوری اطلاعات بسیار مناسب و بعنوان یک راهبرد[2] اساسی در نظر گرفته می شود ( چون ساختار این فناوری بطور سریع در حال تغییر و پیشرفت است در نتیجه نیروی انسانی را با خود حرکت و توسعه می دهد ) .

در این پژوهش نیز به موضوع بررسی عوامل موثر بر رضایت از دورکاری درکارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پرداخته شده است.

1-2- بیان مساله:

دورکاری یک نوع مدیریت جدید در کشور محسوب و در این طرح یک ارتباط جدید بین کار و کارمند و کارمند با مدیر اجرا می‌شود؛ به طوری که کارمند به جای اینکه در اداره حاضر شود و کار را انجام دهد، کاری که برایش تعریف شده را در خانه انجام می‌دهد و مدیر به جای اینکه کارمند را در اداره نظارت کند، این کنترل از طریق فرایند‌های الکترونیکی از داخل خانه‌ انجام می‌شود.(بدرقه،1385،48)

دورکاری، هر گونه شکلی از به کار گیری فناوری های اطلاعاتی (مانند ارتباطات راه دور و رایانه) به جای مسافرت های مربوط به کار و حرکت کار به سمت کارکنان، به جای حرکت کارکنان به سوی کار می باشد.

دورکاری یک شغل نیست، بلکه یک روش سازماندهی کار است که حول پردازش اطلاعات ساخته می شود. افراد یا گروههایی از افراد، دور از کارفرما، مشتری یا طرف قرارداد، کارشان را انجام می دهند؛ کاری که مستلزم استفاده از انواع گوناگون تجهیزات الکترونیکی است.( باتمان،1388،119)

در واقع دورکاری، نوعی شیوه کار است که به شاغل اجازه می دهد بدون نیاز به حضور در اداره تکالیف و وظایف حرفه ای خود را به دور از بروکراسیهای سنتی با انعطاف پذیری بیشتری انجام دهد که یکی از اصول توسعه آن فناوری اطلاعات است. (عطاران،1389،60)

در سالهای اخیر دورکاری به عنوان یک استراتژی اصلی برای بسیاری از سازمانهای دولتی در کشورمان مطرح بوده است. به زعم مرادیان (1390) از طریق کاربست دورکاری می توان به حذف فرایندهای مالی غیر ضروری در سازمان پایان داد. علاوه بر این دورکاری فرصت بازبینی فرایندهای زاید و نیز امکان ارایه خدمات را به گروههای هدف فراهم می آورد.

به عقیده مولاییان (1389) برای ایجاد و پیاده سازی دورکاری نیازمند به وجود عوامل بستر ساز و مهیا کننده می باشیم. وی اعتقاد دارد فناوری اطلاعات و وجود زیرساختهای مربوط به آن می تواند اولین و شاید مهمترین شرط برای پیاده سازی دور کاری به شمار رود.

علیپور ضمن اشاره به قوانین و مقررات و نقش سازنده آنها در پیاده سازی دورکاری ، معتقد است مادامی که قوانین و مقررات کاربردی و. مناسبی برای این موضوع تدارک دیده نشده باشد نمی توان به پیاده سازی موفق  دورکاری در سازمانهای مورد نظر امیدوار بود.

به زعم شیخی در اجرای  موفق دورکاری نمی توان صرفا به عوامل تکنولوژیک و فناوری اشاره نمود بلکه لازم است تا ابتدا فرهنگ و اعتماد مناسب نسبت به فرایندهای دورکاری در جامعه فراهم آید. به عقیده وی ایجاد زمینه های مناسب  فرهنگی برای اجرای موفق دورکاری نه تنها کمتر از ابعاد فناوری آن کم ارزش نیست گاها مشاهده شده است که بی توجهی به موضوع فرهنگ دورکاری توانسته است که زمینه عدم توفیق و شکست را برای این مهم به وجود اورد.

به اعتقاد رضایی نژاد (1388) در فرایند اجرای دورکاری نیازمند نیروی انسانی متخصص نیز هستیم. بدون برخورداری از نیروی انسانی کارآمد و متخصص و آگاه به اهداف دورکاری نمی توان انتظار داشت که فرایند دورکاری با توفیق همراه گردد.

علاوه بر این رضایی نژاد اعتقاد دارد که سبک مدیریت در یک سازمان می تواند به طور مستقیم در موفقیت یا ناکامی  اجرای دورکاری تاثیر بر جای بگذارد.

به زعم مورگان (2011) سبک مدیریت یک مدیر در یک سازمان می تواند انعطاف لازم را برای ایجاد و کاربست دورکاری فراهم اورد. به اعتقاد وی مدیران با سبک مدیریتی مشارکتی که توام با انعطاف بیشتری است می توانند در زمینه کاربرد دورکاری  موفق تر عمل نمایند.

عوامل متعددی در رضایت کارکنان از دورکاری تاثیر گذار هستند. بخشی از این عوامل به ویژگی های درون سازمانی و برخی نیز به ویژگی های فردی و شخصی کارکنان بستگی دارد. طبیعتا در صورت شناخت این عوامل می توان  خدمات دورکاری را با کیفیت بالاتر و توسط کارکنان راضی از این موضوع ارایه نمود.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی در دو سال گذشته نسبت به  اجرای دورکاری  اقدام نموده است. برای اجرای این فرایند برخی قوانین و مقررات به کار گرفته شده است و برخی نیروی انسانی متخصص نیز با توجیه و راهنمایی های به عمل آمده فرایند دورکاری را آغاز نموده اند. طبیعتا بررسی عوامل موثر بر رضایت کارکنان از دورکاری در این سازمان می تواند مهم و با ارزش بوده و لازم است که در قالب  تحقیقی مستقل مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

اهمیت این موضوع از آنجا نشات می گیرد که موضوع دورکاری در سازمانهای دولتی و بررسی عوامل آن، موضوعی جدید و تازه به شمار می رود  و تاکنون تحقیق منسجمی پیرامون این مقوله با ارزش در کشورمان صورت نگرفته است. خلا موجود در این زمینه  کمبود منابع و اطلاعات پیرامون مقوله دورکاری بوده  و تازگی و جدید بودن این موضوع  ، فایده عملی و تئوریک تحقیق را نمایان می سازد. علاوه بر این اهمیت این موضوع از آنجا نشات می گیرد که با شناسایی عوامل موثر بر رضایت کارکنان در دورکاری و اجرای مناسب و موثر آن می توان ضمن صرفه جویی در هزینه ها موجب افزایش رضایت مراجعان و نیز سازمان را فراهم آورد.  لذا سوال اصلی که دراین پژوهش به آن پرداخته می شود این است که اساسا عوامل موثر بر رضایت از دورکاری کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کدامند؟

1-4- اهداف تحقیق:

هدف اول : بررسی ارتباط بین متغیرهای جمعیت شناختی کارکنان و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی.

هدف  دوم : بررسی ارتباط بین متغیرهای شخصی  کارکنان و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی.

هدف  سوم : بررسی ارتباط بین متغیرهای سازمانی و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی.

1-5- سوالات تحقیق:

سوال اصلی اول : آیا بین متغیرهای جمعیت شناختی کارکنان و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی رابطه معنادار وجود دارد.؟

آیا بین میزان تحصیلات کارکنان و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی رابطه معنادار وجود دارد؟
آیا بین جنسیت کارکنان و رضایت انها از اجرای دورکاری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی رابطه معنادار وجود دارد؟