چکیده پایان‌نامه:
موضوع این پایانامه را انتخاب کردم به این خاطر بود که در سال اول طلبگی مختصر مطالعاتی از تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار میبدی داشتم ونیز می‌خواستم بدانم که علمای اهل سنت در مورد این همه فضایل امیرالمؤمنینj واهل بیتb در قرآن وسنت چه می‌گویند. بنابراین این پایانامه را در سه بخش اصلی وهر بخشی را با فصلهایی آوردیم که در ذیل برای عزیزان مطرح می‌نمایم: بخش اول کلیات که مقدمه و چهار فصل دارد. فصل اول درآمدی بر تفسیرکشف الاسرار و عدة الابرار، که در این فصل به چگونگی تدوین جایگاه نقل واسرائیلیات ومباحث کلامی وفقهی وجلوه های تشیع وعرفان در کشف الاسرار وشیوه نگارش و نثر فارسی کشف الاسرار و تاریخ تألیف تفسیر میبدی ومصادر آن ومؤلف کشف الاسرار بحث شده است. فصل دوم در این قسمت زندگانی ومؤلفات دیگر ابوالفضل رشیدالدین میبدی مطرح شده است. فصل سوم مفهوم شناسی تفسیر است. فصل چهارم که به دیدگاه ها و روشهای تفسیر پرداخته است. بخش دوم: فضایل امیرالمؤمنین واهل بیتb درآیات که متشکل از دو فصل می‌باشد: فصل اول فضایل امیرالمؤمنینj در آیات ولایت از جمله آیه ابلاغ، اولی الامر، إکمال و إنذار و آیات غیر ولایت که در آیات هادی أمت، نجوا و لیلة المبیت بحث شده است. فصل دوم فضایل اهل بیتb در آیات که در آن آیه تطهیر، إطعام، مباهله، مودت ولؤلؤ و مرجان مطرح شده است. بخش سوم: فضایل امیرالمؤمنین واهل بیتb در أحادیث که از دو فصل تهیه شده است. فصل اول فضایل امیرالمؤمنینj در أحادیث که ازحدیث رد الشمس، محبت به علی، علم علی و حدیث لا فتی الّا علی وعلی مرتضیj همسر فاطمه زهراh وحدیث تیر در پای علی وزهد علی متشکل شده است. فصل دوم فضایل اهل بیتb در أحادیث که از سلام ملک الموت به اهل بیتb وعمل کردن اهل بیت به آیه «مَنْ ذَا الَّذِی یقْرِضُ الله قَرْضاً حَسَناً» واهل بیت اقربای پیامبرند تهیه شده است.

واژگان کلیدی: تفسیر، آیات، فضیلت، امیرالمؤمنینj، اهل بیتj، کشف الأسرار

فهرست مطالب
مقدمه. 1

فصل اول: کلیات… 4

مقدمه. 5

تعریف مساله. 5
2- پیشینه تحقیق. 6

3- ضرورت تحقیق. 7

4- هدف تحقیق. 7

5- سئوالات تحقیق. 7

1-5- سئوال اصلی. 7

2-5- سئوالات فرعی. 7

6- فرضیه‌ها 8

7- روش تحقیق. 8

گفتار اول: شناختی بر تفسیرکشف الاسرار و عده الابرار. 9

1-چگونگی تدوین.. 10

2-نگاهی به ابعاد گوناگون کشف الاسرار. 10

3-جایگاه نقل درکشف الاسرار. 11

4-اسرائیلیات در کشف الاسرار. 12

5-مباحث کلامی درکشف الاسرار. 12

6-مباحث فقهی درکشف الاسرار. 13

7- فضایل علیj درکشف الاسرار. 13

8-عرفان در کشف الاسرار. 15

9-شیوه نگارش و نثر فارسی کشف الاسرار. 15

10-تاریخ تألیف تفسیر میبدی ومصادر آن. 16

11-مؤلف کشف الاسرار. 17

گفتار دوم: شناختی بر ابوالفضل رشیدالدین میبدی.. 18

1- زندگانی ابوالفضل رشیدالدین میبدی. 18

2-مؤلفات دیگر ابوالفضل رشیدالدین میبدی. 18

گفتار سوم: مفهوم شناسی تفسیر. 20

1-معنای لغوی تفسیر. 20

2-معنای اصطلاحی تفسیر. 21

گفتار چهارم: جایگاه روایات در تفسیر. 22

دیدگاه ها 22

1-تفسیر قرآن باروایت.. 22

2-تفسیر قرآن با قرآن. 24

3-تفسیر قرآن با قرآن و روایات.. 25

فصل دوم: فضایل امیرالمؤمنینj واهل بیتb درآیات… 34

گفتار اول: فضایل امیرالمؤمنینj در آیات.. 35

1-آیات ولایت.. 35

1-1-آیه ابلاغ. 35

1-1-1-تفسیر آیه ابلاغ در کتاب کشف الاسرار ونقد آن. 35

2-1-1-ابلاغ ولایت امیرالمؤمنینj در تفاسیر شیعه. 41

3-1-1- روایات ابلاغ ولایت امیرالمؤمنینj در تفاسیر اهل سنت.. 42

2-1-آیه اولی الامر. 43

1-2-1-تفسیر آیه اولی الامر در تفسیر کشف الأسرار و عدة الأبرار: 43

2-2-1-عصمت اولی الامر در تفاسیر شیعه و اهل سنت: 46

3-2-1-روایاتی در مورد اولی الامر. 48

3-1-آیه إکمال. 49

1-3-1-تفسیر آیه درکشف الأسرار و عدة الأبرار. 49

2-3-1-استدلال بر تفسیر صحیح: 50

3-3-1-نقد نظر مشهور اهل سنت با استفاده از همین نکته کلیدی: 51

4-3-1-روایات اهل سنت.. 53

4-1- آیه إنذار. 54

 

1-4-1-تفسیر آیه در کشف الاسرار. 54

2-4-1-روایات در تفسیر وشأن نزول این آیه از کتب اهل سنت.. 56

3-4-1-نکته هائی در این روایات.. 58

2- آیات غیر ولایت.. 59

1-2-هادی أمت… 59

1-1-2- در تفسیر کشف الاسرار. 59

2-1-2-روایاتی از شیعه واهل سنت.. 60

2-2- آیه نجوا 61

1-2-2-تفسیر آیه در کشف الاسرار. 61

2-2-2-شأن نزول آیه در تفاسیر. 62

3-2-2-تنها عمل‏ کننده به آیه نجوا 63

4-2-2- شبهه انکار فضیلت عمل به آیه نجوا 64

3-2- لیلة المبیت.. 65

1-3-2- در تفسیر کشف الاسرار. 66

2-3-2- در تفاسیر شیعه و اهل سنت.. 66

گفتار دوم: فضایل اهل بیتb در آیات.. 68

1-آیه تطهیر. 68

1-1-تفسیر آیه در کشف الأسرار. 68

2-1-مراد از اهل بیتb در تفاسیر شیعه واهل سنت… 69

3-1-آیه تطهیر وعصمت… 71

2-آیه إطعام. 72

1-2- تفسیر آیه در کشف الأسرار. 72

2-2-مفاد آیه: «وَ یطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی‏ حُبِّهِ» 73

3-2-شأن نزول سوره «هل أتی» 74

4-2-سوره «هل أتی» در اشعار شاعران. 75

3-آیه مباهله. 76

1-3- تفسیر آیه در کشف الأسرار. 76

2-3-معنی مباهله در لغت… 77

3-3-حضور اهل بیتj درمباهله در تفاسیر اهل سنت… 78

4-3-یکی از فضائل بزرگ اهل بیتj.. 78

4-آیه مودت.. 79

1-4-تفسیر آیه در کشف الأسرار. 79

2-4-شأن نزول آیه مودّت.. 81

3-4-توضیح واژگان. 81

1-3-4- مودّت.. 82

2-3-4-قربی.. 82

4-4-مصداق «قربی» 82

1-4-4- روایات شیعه درباره آیه مودّت.. 83

2-4-4- روایات اهل سنت در تفسیر آیه مودّت.. 84

5-آیه لؤلؤ و مرجان. 84

1-5-تفسیر آیه در کشف الاسرار. 84

2-5-تفسیر آیه در تفاسیر اهل سنت… 84

فصل سوم: فضایل امیرالمؤمنینj واهل بیتb در أحادیث کشف الأسرار. 87

گفتار اول: فضایل امیرالمؤمنینj در أحادیث کشف الأسرار. 88

1-حدیث رد الشمس.. 88

1-1-حدیث رد الشمس در کشف الاسرار. 88

2-1- برگشت خورشید پس از وفات پیامبرa.. 89

3-1-ردالشمس در روایات.. 90

4-1-حدیث ردالشمس در منظر اهل سنت… 90

5-1-اشکالات و ابهامات.. 91

2-محبت امیرالمؤمنینj. 92

1-2-محبت امیرالمؤمنینj در تفسیر کشف الاسرار. 92

2-2-محبت امیرالمؤمنینj در کتب اهل سنت… 93

3-علم امیرالمؤمنینj. 94

4-لا فتی الّا علیj. 95

1-4-حدیث لافتی در کشف الاسرار. 95

2-4-جوانمردی امیرالمؤمنینj در جنگ احد. 96

5-علی مرتضیj همسر فاطمه زهراh. 97

1-5-ازدواج امیرالمؤمنینj با فاطمه زهراh در آسمان. 97

2-5- فضیلت بودن همسری فاطمه زهراh.. 99

6-تیر در پای امیرالمؤمنینj. 99

1-6- در کشف الاسرار. 99

2-6-بررسی صحت این روایت… 100

7-زهد امیرالمؤمنینj. 102

1-7-‏در تفسیر کشف الاسرار. 102

2-7-نمونه هایی از زهد امیرالمؤمنینj.. 103

گفتار دوم: فضایل اهل بیتb در أحادیث کشف الأسرار. 105

1-سلام ملک الموت به اهل بیتb. 105

2-عمل کردن اهل بیتj به آیه «مَنْ ذَا الَّذِی یقْرِضُ الله قَرْضاً حَسَناً» 106

1-2- عمل به آیه در تفسیر میبدی.. 106

2-2- پاسخ به دو شبهه. 107

3-اهل بیتj ذوی القربای پیامبر. 108

1-3-ذوی القربی در تفسیر کشف الأسرار و عدة الأبرار. 108

2-3-ذوی القربی در بقیه تفاسیر. 108

نتیجه‌گیری.. 110

فهرست منابع و مؤاخذ. 113

 

مقدمه
تفسیر قرآن کریم در گرو معرفت آن است و چون شناخت آن درجات گوناگونی دارد بنابراین تفسیر آن نیز مراتب مختلفی دارد. بعضی قرآن را در اثر اتحاد با حقیقت آن می‌شناسند مثل پیامبر اکرمk و اهل بیت عصمتb که به منزله جان رسول خداk هستند.

بعضی دیگر قرآن را بر اثر مشاهده جمال و جلال آن در خود، می‌شناسند که تبیین آن کشش خاص، برای کسی که از آن نفحه نصیبی ندارد میسور نیست.

و گروه سوم قرآن را با بررسی ابعاد گوناگون اعجاز وی می‌شناسند که اکثر قرآن شناسان و مفسران از این دسته‌اند.

کامل‌ترین شناخت قرآن همانا معرفت عمیقانه طبقه اول است که نه تنها به تمام معارف آن آشنایی کامل دارند بلکه در مرحله عقل، قرآن معقول و در مرتبه مثال، قرآن متمثل و در مرتبه طبیعت، قرآن ناطق می‌باشد و این بخاطر آن است که حقیقت ولایت و حقیقت قرآن گرچه مفهوما از یکدیگر جدا می‌باشند ولی از لحاظ مصداق و همچنین حیثیت صدق، مساوی و متحدند.

گروه دوم به واسطه آیات انفسی قرآن به سوی این هدف والا جذب شده‌اند و با کشش قرآن وارد دریای بیکران او گشته‌اند.

اما دسته سوم با بررسی ابعاد اعجاز آمیز قرآن کریم آن را می‌شناسند و قرآن شناسی آنان از روزنه‌های بیرونی است و کلام خدا را از پشت پرده‌های الفاظ و مفاهیم و مانند آن