2-1-فضاهای اقامتی. 11

2-1-1-کاروانسرا 11

2-1-1-1- انواع کاروانسراها 12

2-1-2-هتل. 14

2-1-3-متل. 17

2-2- گردشگری.. 18

2-2-1-تعریف گردشگر. 18

2-2-2- گردشگری در ایران. 20

2-2-2-1- تاریخچه گردشگری در ایران. 21

2-2-3- هدف از صنعت گردشگری.. 22

2-2-4- مزایا و معایب صنعت گردشگری.. 23

2-3- معماری بومی. 24

2-3-1- توجه به معماری بومی در جهان. 25

2-3-2- توجه به معماری بومی در کشورهای درحال‌توسعه. 27

2-3-3- عدم توجه به معماری بومی. 28

2-3-4- انسان و معماری بومی. 29

2-3-5- معماری بومی، معماری پایدار. 30

2-3-6- تأثیر معماری بومی در گردشگری.. 31

2-4- بررسی چند نمونه از مجموعه‌های اقامتی. 32

2-4-1-نمونه اول. 32

2-4-2-نمونه دوم 37

2-4-3-نمونه سوم 40

فصل سوم: مطالعه بستر طراحی

3-1-موقعیت جغرافیایی و تاریخی. 46

3-1-1-موقعیت استان خوزستان. 46

3-1-2-موقعیت شهرستان. 47

3-1-3- مطالعات جغرافیایی. 48

3-1-4-موقعیت طبیعی. 49

3-1-5- زمین‌شناسی. 50

3-1-6-سیل. 51

3-1-7-آب‌های زیرزمینی. 51

3-1-8-جنس خاک. 52

3-1-9-مطالعات تاریخی. 53

3-1-9-1-تاریخچه شهر اهواز. 53

3-1-10-وجه‌تسمیه. 56

3-2-مطالعات اقلیمی. 57

3-2-1-زاویه تابش آفتاب و درصد روزهای آفتابی. 57

3-2-2-دما 58

3-2-3-رطوبت نسبی. 60

3-2-4-باد 61

3-2-4-1-جهت باد غالب.. 62

3-2-5-بارندگی. 63

3-2-5-1-بارش‌های جوی.. 64

3-2-6-درجه حرارت.. 64

3-2-7-روزهای یخبندان. 66

3-2-8-فشار هوا 66

3-2-9-میزان وضوح دید 66

3-2-10-اقلیم و انسان. 67

3-2-10-1-تعادل حرارتی بین انسان و محیط. 67

3-2-10-2- تأثیر دمای هوا بر انسان. 67

3-2-11-منطقه آسایش.. 68

 

3-3-1- زبان و گویش.. 69

3-3-2-دین و مذهب.. 69

3-4-مطالعات اقتصادی، جمعیتی. 69

3-4-1-جمعیت خوزستان و اهواز در سال. 70

3-4-2-جمعیت شهرنشین اهواز. 70

3-5-مطالعات کالبدی.. 71

3-5-1- فرم کلی شهر اهواز. 71

3-5-2-گسترش شهر اهواز. 72

3-5-3- ویژگی‌های معماری بومی منطقه. 74

3-5-3-1- عناصر تشکیل‌دهنده معماری سنتی ساختمان‌ها 74

3-6- بررسی سایت انتخابی. 75

3-6-1-وضع موجود پروژه 75

3-6-2- علت انتخاب سایت.. 76

3-6-2-1- امتیازات سایت موردبررسی. 76

3-6-3-موقعیت سایت.. 78

3-6-4-نورگیری.. 79

3-6-5- دسترسی. 80

3-6-6- دید مطلوب سایت.. 81

3-6-7- ناهمواری‌های سایت.. 82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1-ضوابط و استاندارهای طراحی. 84

4-1-1- ضوابط و استاندارهای فضاهای اقامتی. 84

4-1-2-تسهیلاتی که باید برای معلولین در نظر گرفته شود. 87

4-1-3-تخصیص فضاهای اقامتگاه (برنامه توزیع فضا) 87

4-1-3-1-نقشه های ساختمانی بلند مرتبه. 94

4-1-3-2-طرحهای دارای آتریوم 96

4-2-اندازه و ظرفیت استخرها 97

4-2-1- مقررات فنی و جزئیات ساختمانی استخرها 98

4-2-1-1-کاسه استخر. 98

4-2-1-2- حاشیه استخر. 98

4-2-1-3-روشنایی سالن های شنا 98

4-2-2-فضاهای جانبی استخر. 99

4-2-3- سالن بدنسازی.. 102

4-2-4-سالن بیلیارد 103

4-2-4-1-هال ورودی.. 104

4-2-5-رستوران و غذاخوری.. 105

4-2-5-1-فضای غذاخوری.. 106

4-2-5-2-محل آماده سازی و پخت غذا 107

4-3-فضاهای اداری و عمومی. 109

4-3-1-فضای اداری.. 109

4-4-برنامه ریزی فیزیکی طرح. 110

4-4-1-بخش اقامتی. 110

4-4-2-بخش گردشگری.. 111

4-4-3-بخش اداری.. 112

4-4-4-بخش خدماتی. 113

4-4-5-جمع بندی.. 114

فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5-1-مراحل شکل گیری طرح. 116

5-1-1- تقارن و هندسه. 118

5-1-2-رستوران کوشک مجموعه. 120

5-1-3-بخش اقامتی مجموعه. 121

5-1-4-نمایشگاه موقت.. 122

5-2-شناخت سیستم های تاسیساتی مورد استفاده در طرح. 122

5-2-1-سیستم فن کویل زمینی. 123

5-2-2-سیستم اسپلیت.. 123

5-2-3-سیستم کندانسینگ یونیت.. 125

نتیجه گیری کلی پروژه 125

چکیده

استان خوزستان یکی از مهم ترین استان های کشور به لحاظ پتانسیل های اقتصادی ، فرهنگی و گردشگری می باشد که با توجه به وجود این تواناییها و عدم وجود امکانات مناسب از سوی دیگر ، نیاز به احداث تاسیسات زیربنایی از جمله مجموعه های اقامتی – گردشگری در آن به وضوح احساس می شود. هدف از این پژوهش سعی در مرور، بازبینی و درنهایت بازشناسی رابطه‌ی معماری بوم آورد و گردشگری و تأثیر متقابل این دو در مجموعه‌ی اقامتی و گردشگری می باشد، همچنین رابطه‌ی آن‌ها بافرهنگ مورد بررسی قرار می گیرد.

در این متن ابتدا با بازشناخت ادبیات موضوع به بررسی موضوعی سرپناه در سفر، هویت و فرهنگ معماری  و درنهایت تأثیر رابطه معماری بوم آورد و معماری پایدار و تأثیراتی که هنر بومی می‌تواند بر طراحی مجموعه اقامتی و گردشگری بگذارد، پرداخته شده است. این پژوهش با توجه به فرضیه‌های فوق ازلحاظ هدف کاربردی و با روش‌های ترکیبی تحقیق ازجمله روش مطالعات موردی، توصیفی، تحلیلی انجام‌گرفته است. یافته‌های این پژوهش حاکی از این است که قطعاً فرهنگ و هنر و در اینجا معماری بومی بر یکدیگر تأثیرگذار هستند. هنر ایرانی و فرهنگ ایرانی به دلیل داشتن یک هدف مشترک هر دوبه‌یک سو در تلاطم هستند، البته امروزه این عناصر در حال تزلزل می‌باشند، هدف ما از طراحی مجموعه این است که در طرح ایده آل چنین مرکزی،  می‌توان با استفاده از ویژگی‌های کالبدی نظیر فرم و روابط اجزای کالبدی در راستای معماری بومی در  طراحی مجموعه گردشگری و اقامتی گام مؤثری برداشت.

 

واژگان کلیدی: معماری، بوم آورد، فرهنگ ایرانی، مجموعه اقامتی و گردشگری

مقدمه

طراحی یک مجموعه‌ی اقامتی گردشگری فضایی متفاوت با هتل یا مسافرخانه را می‌طلبد. در طراحی آن سعی بر این است، تا ویژگی‌های معماری بومی خوزستان برای گردشگر یا اقامت گر به معرض نمایش گذاشته شود. که این ویژگی‌ها می‌تواند در جهت موارد ذکرشده در زیر سازمان‌دهی شوند:

حفظ میراث هنری ایران در بخش معماری
ارتقای کیفی و رشد ارزش‌های معماری بومی ایران
حمایت از حقوق قانونی گردشگر
هدفمند نمودن صنعت گردشگری
شناسایی جاذبه‌های گردشگری ایران (خوزستان)
معرفی صنایع‌دستی خوزستان
تلاش برای رشد صنعت گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان
این مجموعه با فضایی کامل پیشرفته (مدرن) که در عین هندسی بودن آن با مصالح بومی نوین نیز اجرا

می‌شود سعی بر آن دارد که با تأثیر از فرهنگ ایرانی که معرف ویژگی‌های ایرانی است، در معماری و عناصر برگرفته از یادمان‌های خوزستان تأثیرگذار باشد که به این شکل از بعد انتزاعی به بعد مادی و در قالب کالبد آمده است.

 
 
1-1- تعریف مسئله

     در عصر حاضر گردشگری به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در ارتباط بین ملت‌ها به شمار می‌رود و کشورها با درک این مهم شروع به فراهم نمودن امکانات و تجهیزات مناسب به‌منظور جذب گردشگری می‌کنند. گردشگری تأثیر فراوانی در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور می‌گذارد. ایجاد اشتغال، به جریان انداختن سرمایه‌های اقتصادی، افزایش تقاضاهای سفر خارجی و به دنبال آن افزایش امنیت در کشور ازجمله آثار مثبت گردشگری است. (حیدری، 1387: 13)

این پژوهش تعریفی جامع از گردشگری، توریسم و گذران اوقات فراغت را در کنار توجه به ارزش‌های پایدار معماری بومی به‌صورت دیدگاه‌هایی سیال ارائه می‌دهد. ازاین‌رو رویکرد اصلی پژوهش طراحی دستیابی به‌نوعی معماری بومی می‌باشد.

متغیرهای اصلی در بیان مسئله پیش رو در حوزه‌های ذیل قابل‌بررسی خواهد بود:

– نگرش به اقلیم

– نگرش بر بازخوانی ویژگی‌های معماری بومی

– نگرش به فرهنگ

با توجه به آنچه بیان شد می‌توان این‌گونه برداشت کرد که معماری بومی در تعامل بافرهنگ و معماری است. در معماری بومی علاوه بر طبیعت و بوم، مؤلفه دیگری به نام فرهنگ نیز در طول تاریخ تأثیرات بسیاری بر ساختار معماری گذاشته است. درواقع این در نفس معماری بومی است که دو گونه پیوند اساسی را محترم بدارد. پیوند با محیط فرهنگی یا با سلسله ارزش‌های فرهنگی یا سلسله رفتارهای فرهنگی و قوانینی که در آن جاری است.

عوامل مؤثر بر شکل‌گیری معماری بومی:

– فرهنگ: اعتقادات، باورها، آیین‌ها، دین و مذهب.

– طبیعت: اقلیم و جغرافیا.

– اقتصاد: تأمین معیشت و انواع آن.

– اجتماع: ساختار قبیله‌ای و همگن و ناهمگن بودن اجتماع.

 1-2-سؤالات تحقیق

1-چگونه پارامترهای فضایی بومی را می‌توان در طراحی محیط اقامتی پیاده کرد؟

2-چگونه می‌توان با استفاده از ویژگی‌های کالبدی نظیر فرم و روابط اجزای کالبدی در راستای معماری بومی در مجموعه گردشگری گام مؤثری برداشت؟

 1-3-اهداف تحقیق

هدف کلی: طراحی مکانی مناسب جهت اقامت و پذیرایی از گردشگران داخلی و خارجی و محققان و رونق گردشگری.

اهداف اختصاصی:

– افزایش رشد اقتصادی