جداول      5
فصل پنجم: بحث و نتیجه گبری
بحث و بررسی یافته ها 80
نتیجه گیری نهایی                                         91
 

فهرست منابع فارسی و انگلیسی                              95
پیوست ها
پرسشنامه عوامل دموگرافیک و سبک هویت

چکیده انگلیسی
فهرست جداول­

جدول شماره 1: توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش برحسب اطلاعات فردی                                        53

جدول شماره 2: توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش برحسب اطلاعات خانوادگی                                   54

جدول شماره 3: شاخص های پراکندگی صفات کمی واحدهای مورد پژوهش                                            55

جدول شماره 4 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ سوالات مربوط به سبک هویت اطلاعاتی 56

جدول شماره 5 : توزیع واحد های مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ  سوالات مربوط به سبک هویت هنجاری59

جدول شماره6: توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ سوالات مربوط به سبک هویت سردرگم-اجتنابی                                                                                                                                 62

جدول شماره7 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ سوالات مربوط به بعد تعهد                 65

جدول شماره 8: تعیین میانگین نمره سبک هویت( سبک اطلاعاتی- هنجاری- سردرگم/اجتنابی و بعد تعهد) واحدهای مورد پژوهش                                                                                                             68

جدول شماره  9: توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش برحسب سبک های هویت                                      68

جدول شماره 10: شاخص های پراکندگی معدل کل و شاخص ترکیبی وضعیت تحصیلی                               69

جدول شماره11: تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان             70

جدول شماره12 : مقایسه میانگین و انحراف معیار متغیر های اصلی مورد مطالعه  سبک هویت برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                              71

جدول شماره 13: مقایسه میانگین و انحراف معیار متغیر های اصلی مورد مطالعه وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                 72

جدول شماره 14:  مقایسه میانگین و انحراف معیار متغیر های اصلی مورد مطالعه با مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                         73

جدول شماره  15:  تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                                74

جدول  شماره 16 : تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                                75

فهرست جداول

جدول شماره 17 : تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                                76

جدول شماره 18: برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده  وضعیت تحصیلی بر حسب معدل کل         77

جدول شماره19: برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده وضعیت تحصیلی بر حسب  شاخص ترکیبی پیشرفت تحصیلی                                                                                                                    78

فهرست نمودارها

نمودار شماره 1:  توزیع فراوانی معدل کل واحد های مورد پژوهش                                                     69

فهرست جداول­

جدول شماره 1: توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش برحسب اطلاعات فردی                                        53

جدول شماره 2: توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش برحسب اطلاعات خانوادگی                                   54

جدول شماره 3: شاخص های پراکندگی صفات کمی واحدهای مورد پژوهش                                            55

جدول شماره 4 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ سوالات مربوط به سبک هویت اطلاعاتی 56

جدول شماره 5 : توزیع واحد های مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ  سوالات مربوط به سبک هویت هنجاری59

جدول شماره6: توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ سوالات مربوط به سبک هویت سردرگم-   اجتنابی                                                                                                                                 62

جدول شماره7 : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب انتخاب پاسخ سوالات مربوط به بعد تعهد                 65

جدول شماره 8: تعیین میانگین نمره سبک هویت( سبک اطلاعاتی- هنجاری- سردرگم/اجتنابی و بعد تعهد) واحدهای مورد پژوهش                                                                                                             68

جدول شماره  9: توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش برحسب سبک های هویت                                      68

جدول شماره 10: شاخص های پراکندگی معدل کل و شاخص ترکیبی وضعیت تحصیلی                               69

جدول شماره11: تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان             70

جدول شماره12 : مقایسه میانگین و انحراف معیار متغیر های اصلی مورد مطالعه  سبک هویت برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                              71

جدول شماره 13: مقایسه میانگین و انحراف معیار متغیر های اصلی مورد مطالعه وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                 72

جدول شماره 14:  مقایسه میانگین و انحراف معیار متغیر های اصلی مورد مطالعه با مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                         73

جدول شماره  15:  تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                                74

جدول  شماره 16 : تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                                75

فهرست جداول

جدول شماره 17 : تعیین ارتباط سبک هویت و وضعیت تحصیلی برحسب مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                                                                                                                76

جدول شماره 18: برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده  وضعیت تحصیلی بر حسب معدل کل         77

جدول شماره19: برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده وضعیت تحصیلی بر حسب  شاخص ترکیبی پیشرفت تحصیلی                                                                                                                    7

فهرست نمودارها

نمودار شماره 1:  توزیع فراوانی معدل کل واحد های مورد پژوهش                                                     69

چکیده

مقدمه: توجه به وضعیت تحصیلی در راس برنامه های توسعه آموزشی یک کشور قرار دارد. هدف موسسات آموزشی، افزایش موفقیت تحصیلی است که یک شاخص واقعی برای اهداف آموزشی است. بررسی مداوم و مستمر وضعیت تحصیلی دانشجویان در طول تحصیل و بررسی مولفه های شناختی اجتماعی موثر بر آن از جمله هویت یکی از ارکان  ضروری و اجتناب ناپذیر بهبود کیفیت آموزشی در دانشگاه ها می باشد.

هدف: در این پژوهش به بتعیین ارتباط بین وضعیت تحصیلی و سبک هویت می باشد.

روش اجرا: این پژوهش مقطعی از نوع توصیفی – تحلیلی است که  بر روی 371 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده است. نمونه ها با استفاده از روش طبقه ای سیستماتیک انتخاب شدند و ابزار گرد آوری اطلاعات شمل مشخصات دموگرافیک و پرسش نامه استاندارد سبک هویت ( ISI-6G) بود.  به منظور بررسی وضعیت تحصیلی از معدل کل ترم های تحصیلی و شاخص ترکیبی وضعیت تحصیلی دانشجویان استفاده گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماریتوصیفی ( میانیگن و انحراف معیار)  و استنباطی( اسپیرمن، من ویتنی، کروسکال والیس، رگرسیون خطی چندگانه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج:  یافته ها نشان داد که سبک هویت هنجاری (03/0 > P) و بعد تعهد (001/0 >P) با معدل کل دانشجویان دارای ارتباط آماری می باشد.  افراد مونث و دانشجویانی که علاقه به تحصیل داشتند؛ از وضعیت تحصیلی مناسب تر ( برحسب معدل کل) برخوردار بودند. عوامل پیشگویی کننده وضعیت تحصیلی( برحسب شاخص ترکیبی وضعیت تحصیلی) دانشجویان، در مورد محل سکونت، دانشجویان بومی میانگین نمره  وضعیت تحصیلی پایین تری نسبت به دانشجویان غیر بومی داشتند  و در نهایت دانشجویانی که علاقه بیشتری نسبت به رشته خود داشتند از وضعیت تحصیلی مناسب تری برخوردار بودند.

نتیجه گیری: یافته های این پژوهش اهمیت توجه به هویت و تحصیل را نشان می دهد.  با توجه جدی تر به مولفه های مربوط به وضعیت تحصیلی و هویت می توان ارتقا کیفیت آموزشی را انتظار داشت.

بیان مسئله:

یکی از ضروریات توسعه همه جانبه کشور، پویائی و توانائی دانشگاه ها در انجام امور مربوط به خود است. از آنجا که دانشگاه، نهادی متفکر، آگاه و نوآور در جامعه محسوب می شود، انتظار می رود که با انجام وظایف و رسالت های خود بتواند گام های موثرتری در تحقق آرمان های جامعه بردارد و همواره کشور را به سمت پیشرفت رهنمون سازد. دانشگاه و به طور کلی نظام آموزش عالی، گران بها ترین منبعی است که هر جامعه ای برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد(1). از این رو در جهان امروز، ضرورت توجه به کیفیت آموزش و دانشگاه ها و بهره وری حاصل از آن اهمیت ویژه ای دارد. کیفیت یکی از موضوعاتی است که همیشه در آموزش عالی مورد توجه بوده، اما شدت و قوت آن متفاوت بوده است. از نظر یونسکو کیفیت در آموزش عالی مفهومی چند بعدی است که به میزان زیادی به زمینه نظام دانشگاهی یا شرایط و استانداردهای رشته دانشگاهی بستگی دارد(2).

جهت ارتقای کیفیت آموزش دانشگاه ها، سنجش و ارزشیابی جزء اساسی ترین الزامات محسوب می شوند. انجام ارزشیابی آموزشی در فواصل زمانی مختلف، به منظور بررسی اثربخشی و کیفیت برنامه های درسی از اهمیت بالایی برخوردار است (3). سنجش و ارزشیابی آخرین حلقه از زنجیره ی فعالیت های آموزشی را تشکیل می دهد(4).

به منظور بررسی یادگیری دانشجویان می توان از وضعیت تحصیلی ( پیشرفت و افت) آنها استفاده کرد. تبیین وضعیت تحصیلی برای برنامه ریزان دانشگاه این امکان را فراهم می کند تا بتوانند برای بهبود کارکردهای دانشگاه راهبرد هایی را پیش بینی کنند(5). عملکرد یا وضعیت تحصیلی به پیشرفت یا افت تحصیلی دانشجویان اطلاق می شود که برای سنجش آن از ابزارهای مختلفی مانند معدل کل، ترم های مشروطی و تعداد واحدهای مردودی یا قبولی استفاده می شود(6).

از دیرباز، مسئله موفقیت در امر تحصیل جزء مهم ترین دغدغه های هر نظام آموزشی بوده و موفقیت تحصیلی در هر جامعه نشان دهنده موفقیت نظام آموزشی در زمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. نظام آموزشی را زمانی می توان کارآمد و موفق دانست که پیشرفت تحصیلی دانشجویان آن در دوره های مختلف دارای بیشترین و بالاترین رقم باشد (7). موفقیت به معنای به دست آوردن نتایج عینی، ملموس و محسوس است (8). پیشرفت تحصیلی به توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی اطلاق می شود. به طور کلی این اصطلاح به معنای مقدار یادگیری آموزشگاهی فرد است (9).

نقطه مقابل پیشرفت تحصیلی، افت تحصیلی است که براساس مطالعات متعدد تاثیر بسزایی در سرنوشت فرد داشته و همچنین فشار زیادی به خانواده و جامعه تحمیل می کند (10). هزینه شکست تحصیلی دانشجو متوجه خود دانشجو و متخصصین آموزشی بوده و دارای تبعات اقتصادی نیز می باشد. با شکست تحصیلی و ترک تحصیل، به هر دلیل، تمام افراد درگیر ممکن است دچار عصبانیت، سرخوردگی، و رنجش شوند. هزینه ای که دانشجو می پردازد ممکن است احساس “شکست” ، کاهش اعتماد به نفس و درهم شکستن رویاهایش باشد. شکست تحصیلی می تواند،  با وارد آوردن آسیب دائمی به اعتماد به نفس، کل زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد (11).

دانشجویانی که دچار افت تحصیلی می شوند بیش از دانشجویان دیگر در معرض خطر نزدیک شدن به جرم و جنایت، سوء مصرف مواد، سوء استفاده های جسمی و جنسی و در نهایت اختلالات خانوادگی و روانی قرار می گیرند (12). لازین و نیومن [1] در مطالعه ای با هدف تعیین عوامل پیشگویی کننده افت تحصیلی دانشجویان آمریکا نشان دادند که 6/12 درصد دانشجویان علوم پزشکی دچار افت تحصیلی بوده اند که اغلب به دلیل نارسایی علمی آنها بوده است(13). در انگلستان نیز یک بررسی نشان دهنده افت تحصیلی 8/3 درصد دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی در سال اول بوده است(14). در ایران، این امر از مهم ترین مشکلات کنونی نظام آموزشی است که هرساله ده ها میلیارد ریال از بودجه کشور را هدر می دهد و نیروهای بالقوه و سرمایه های جامعه که همان نیروی انسانی است، بی ثمر می ماند(10). نتایج پژوهش ها حاکی از آن است که در دانشگاه های ایران، سطوح گوناگونی از شیوع عدم موفقیت تحصیلی دیده می شود (8).

به طور کلی حدود 12 درصد دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی کشور در طی تحصیلی خود حداقل برای یک ترم مشروط می شوند. شیوع عدم موفقیت تحصیلی در دانشگاه بیرجند در رشته های مختلف 2/19 درصد گزارش شده است؛ این رقم در دانشگاه علوم پزشکی تبریز در گروه پرستاری و مامائی 6/10 درصد گزارش گردیده است (8). شیوع مشروطی در دانشجویان رشته های رادیولوژی، علوم آزمایشگاهی و هوشبری دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به ترتیب 7/7، 19 و 7/2 درصد بدست آمده است  (7). همچنین رئوفی و همکارن در مطالعه ای با هدف تعیین شاخص های افت تحصیلی دانشگاه تبریز را به ترتیب، در داندانپزشکی 9/22 درصد، فیزیوتراپی 5/12 درصد، پرستاری و مامایی 6/10 ، داروسازی 8/9 درصد ، پزشکی 7 درصد، بهداشت و تغذیه 4/6 درصد  پیراپزشکی 7/4 درصد گزارش کردند(15).

وضعیت تحصیلی به عنوان یک متغیر وابسته تحت تاثیر یک عامل نیست. واقعیت آن است که عوامل و متغیر ها چنان در هم تنیده اند و با یکدیگر کنش متقابل دارند که تعیین نقش و سهم هر یک به دشواری، امکان پذیر است. از جمله عوامل فردی موثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان عزت نفس، هوش هیجانی، انگیزه پیشرفت تحصیلی و غیره می باشند. با این وجود تحقیقات نشان می دهند که در بین این عوامل، عوامل فردی ” با ماهیت شناختی اجتماعی ” بیشترین تاثیر را بر پیشرفت تحصیلی دارند (12). در واقع دانشجویان  برحسب موقعیت ها، نیازها، شایستگی های فردی و شخصیتی، اهداف متفاوتی از پیشرفت تحصیلی دارند که بوسیله ی واسطه هایی مثل الگوی شناختی، اجتماعی و رفتاری تعیین می شود (16-18).

یکی از عوامل فردی با ماهیت شناختی اجتماعی موثر بر وضعیت تحصیلی که امروزه مطرح می باشد؛ فرایند تکاملی هویت[2] و فاکتورهای موثر بر آن است. مطابق نظریه