فصل اول- کلیات تحقیق

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………3

1-2-بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………………4

1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………………………………………………………………………………….7

1-4- هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………………..8

1-4-1-اهداف جزیی…………………………………………………………………………………………………………………………8

 

فصل دوم- مروری بر تحقیقات انجام شده(ادبیات و مستندات ، چارچوب ها و مبنای ، سابقه و پیشینه تحقیق)

2-1-بخش اول: رسانه های جمعی…………………………………………………………………………………………………….11

2-1-1-انواع ارتباط…………………………………………………………………………………………………………………………11

2-1-2-رسانه های گروهی……………………………………………………………………………………………………………….13

2-1-3-پیدایش رسانه ها………………………………………………………………………………………………………………….14

2-1-3-1-رسانه های چاپی………………………………………………………………………………………………………………14

2-1-3-2-رسانه های الکترونیکی(رادیو و تلویزیون)……………………………………………………………………………17

2-1-3-3-رسانه های جدید الکترونیک(رسانه های تله ماتیک)……………………………………………………………..18

2-1-4- شکل گیری فرهنگ رسانه ای……………………………………………………………………………………………….19

2-1-5- نظریه های رسانه…………………………………………………………………………………………………………………20

2-1-5-1-نظریه جامعه توده وار……………………………………………………………………………………………………….20

2-1-5-2-نظریه مارکسیسم(کلاسیک)……………………………………………………………………………………………….21

2-1-5-3-نظریه اقتصاد سیاسی رسانه………………………………………………………………………………………………..22

2-1-5-4-نظریه مکتب فرانکفورت……………………………………………………………………………………………………23

2-1-5-5-نظریه کارکردگرایی ساختاری…………………………………………………………………………………………….24

2-1-6-کارکرد و نقش رسانه های ارتباط جمعی…………………………………………………………………………………25

2-2-بخش دوم: سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………27

2-2-1-تاریخچه مفهومی سرمایه     اجتماعی………………………………………………………………………………………….27

2-2-2-ماهیت سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………..29

2-2-3-طبقه­بندی سرمایۀ اجتماعی…………………………………………………………………………………………………….31

2-2-4-انواع سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………33

2-2-5-نظریه های سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………………..36

2-2-5-1-جمیز کلمن……………………………………………………………………………………………………………………..36

2-2-5-2-فرانسیس فوکومایا…………………………………………………………………………………………………………….38

2-2-5-3-پیر بوردیو……………………………………………………………………………………………………………………….40

2-2-6-سرمایه اجتماعی در خانواده…………………………………………………………………………………………………..44

2-2-6-1- سرمایه اجتماعی درون خانواده………………………………………………………………………………………….46

2-2-6-2-سرمایه اجتماعی فراسوی خانواده……………………………………………………………………………………….47

2-3- بخش سوم: چارچوب نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………..49

2-4- بخش چهارم: پیشینه تجربی تحقیق……………………………………………………………………………………………56

2-4-1- پژوهش­های انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………………………….56

2-4-2- پژوهش های انجام شده در خارج از کشور…………………………………………………………………………….60

2-4-3-  جمع­بندی تحقیقات انجام شده…………………………………………………………………………………………….63

 

فصل سوم- مواد و روش ها / روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-2- روش سنجش…………………………………………………………………………………………………………………………65

3-3- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………….66

3-3-1- متغیر مستقل: رسانه جمعی…………………………………………………………………………………………………..66

3-3-2-متغیر وابسته: سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………..68

3-3-2-1- اعتماد …………………………………………………………………………………………………………………………..68

3-3-2-2- شبکه روابط اجتماعی و پیوندهای خانوادگی………………………………………………………………………71

3-3-2-3-مشارکت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………73

3-4- فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………76

3-4-1- فرضیه های اصلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………..76

3-4-2- فرضیه های فرعی تحقیق……………………………………………………………………………………………………..76

3-5- واحد تحلیل……………………………………………………………………………………………………………………………77

3-6- سطح مشاهده………………………………………………………………………………………………………………………….77

3-7- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………..77

3-8- شیوه نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….78

3-9- پایایی و روایی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………79

 

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصل از تحقیق

4-1-توصیف شاخص های دموگرافیک (بررسی ویژگی های عمومی)……………………………………………………82

4-1-1 -وضعیت جنسیت آزمودنی ها ……………………………………………………………………………………………….82

4-1-2- وضعیت سن آزمودنی ها………………………………………………………………………………………………………84

4-1-3-وضعیت میزان تحصیلات آزمودنی ها……………………………………………………………………………………..85

4-1-4 -وضعیت تاهل آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………….87

4-1-5- وضعیت اشتغال آزمودنی ها………………………………………………………………………………………………….88

4-2- وضعیت متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………91

4-2- 1- نمره های مؤلفه های متغیر سطح استفاده از رسانه های الکترونیکی………………………………………….91

4-2-2- وضعیت متغیر سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………….93

4-2-3-وضعیت متغیر اعتماد اجتماعی……………………………………………………………………………………………….95

4-2-4- وضعیت متغیر شبکه روابط و پیوندهای خانوادگی…………………………………………………………………..96

4-2-5-وضعیت متغیر تعامل اجتماعی……………………………………………………………………………………………….98

4-2- 6- نمره های متغیر سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن…………………………………………………………………100

4-3-فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….103

4-3-1-بین متوسط میزان استفاده از اینترنت در طول هفته و سرمایه اجتماعی رابطه وجود دارد………………103

4-3-2- بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون داخلی در طول هفته و سرمایه اجتماعی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………103

4-3-3- بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون خارجی در طول هفته و سرمایه اجتماعی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………104

4-3-4- بین متوسط میزان استفاده از اینترنت در طول هفته و اعتماد اجتماعی رابطه وجود دارد………………105

4-3-5-بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون داخلی در طول هفته و اعتماد اجتماعی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………106

4-3-6-بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون خارجی در طول هفته و اعتماد اجتماعی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………107

4-3-7- بین متوسط میزان استفاده از اینترنت در طول هفته و شبکه روابط و پیوندهای خانوادگی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………108

4-3-8- بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون داخلی در طول هفته و شبکه روابط و پیوندهای خانوادگی رابطه وجود دارد…………………………………………………………………………………………………………………………….109

4-3-9-بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون خارجی در طول هفته و شبکه روابط و پیوندهای خانوادگی رابطه وجود دارد…………………………………………………………………………………………………………………………….110

4-3-10-بین متوسط میزان استفاده از اینترنت در طول هفته و تعامل اجتماعی رابطه وجود دارد………………111

4-3-11- بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون داخلی در طول هفته و تعامل اجتماعی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………111

4-3-12-بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون خارجی در طول هفته و تعامل اجتماعی رابطه وجود دارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………112

 

فصل پنجم- بحث و تفسیر و نتیجه گیری و جمع بندی

5-1-نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………… 122
5-1-1:نتایج مشخصات فردی پژوهش……………………………………………………………………………………………..122

5-1-2-نتایج توصیفی متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………123

5-1-3- نتایج فرضیه های اصلی……………………………………………………………………………………………………..124
5-1-2-نتایج فرضیه‌های فرعی………………………………………………………………………………………………………..125

5-2- بحث و بررسی……………………………………………………………………………………………………………………..128

5-3-محدودیتهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………132

5-4-پیشنهادات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………133

5-4-1-پیشنهادات کاربردی…………………………………………………………………………………………………………….133

5-4-2-پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………………………134

 

فهرست منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………….136

منابع غیرفارسی……………………………………………………………………………………………………………………………..141

پیوست………………………………………………………………………………………………………………………………………….144

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………..150

چکیده:

در راستای بررسی بررسی رابطه بین  رسانه های ارتباط جمعی برمیزان سرمایه اجتماعی خانواده های ساکن بندرعباس به بررسی  میزان  استفاده از رسانه های ارتباط جمعی ، سرمایه اجتماعی ، اعتماد اجتماعی ، شبکه روابط و پیوندهای خانوادگی ، تعامل اجتماعی ، رابطه رسانه های ارتباط جمعی بر میزان سرمایه اجتماعی مورد سنجش واقع شد.

تحقیق حاضر از نوع توصیفی -همبستگی می باشد.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه خانواده های ساکن بندرعباس در سال 1392 می باشند. جامعه آماری  پژوهش کلیه خانوارهای ساکن بندرعباس در سال 1392 را تشکیل می دادند که حجم نمونه شامل 384 نفر می باشد که از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند.برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد برای تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss از جدول فراوانی ،درصد،نمودارهای ستونی آزمون، ضرایب همبستگی تاوbکندال  و اسپیرمن  و رگرسیون چند متغیره استفاده گردید.

یافته ها حاکی از آن بود بین متوسط میزان استفاده از اینترنت در طول هفته و سرمایه اجتماعی رابطه وجود ندارد. بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون داخلی در طول هفته و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بین متوسط میزان استفاده از تلویزیون خارجی در طول هفته و سرمایه اجتماعی رابطه وجود ندارد. متغیرهای میزان استفاده از تلویزیون داخلی و میزان استفاده از تلویزیون خارجی می تواند سرمایه اجتماعی را پیش بینی کنند.

مقدمه

وسایل ارتباط‌ جمعی ‌به تمام‌ ابزارهای‌ غیر شخصی‌ ارتباط گفتـه می‌شود كه‌ به وسیله آن، پیام‌های‌ دیداری‌ و یا شنیداری‌ به طور مستقیم به مخاطبان‌ انتقال‌ می‌یابند. تلویزیون‌، رادیو، سینما، اینترنت‌، ماهواره‌ و مجلات‌، روزنامه ها ‌ و… در زمره وسایل ارتباط‌ جمعی‌ محسوب‌ می‌شوند. افراد باید برای زندگی جمعی از اهداف، مقاصد، آگاهی هاو همچنین از تفکر و برداشت دیگران مطلع گردند تا به ارائه واکنشی در برابر آنان قادر گردند همچنین آگاه سازی جامعه و آموزش همگانی و توسعه مشاركت در پرتو رشد وشتاب روزافزون وسایل ارتباط جمعی  اهمیت فراوان دارد و نقش اطلاع رسانی به مردم وبالا بردن فهم و شعور سیاسی جامعه از اهم وظایف وسایل ارتباط جمعی است(معتمد نژاد، 109:1385).  وسایل ارتباط جمعی در دوران کنونی بخشی جدایی ناپذیر از زندگی مردم شده‌اند. مردم در طول شبانه روز از محتواهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و آموزشی و سرگرمی وسایل ارتباط جمعی استفاده می‌کنند. نسل کنونی جامعه از ابتدای حیاتش با وسایل ارتباط جمعی بزرگ می‌شود و در دنیای اطلاعاتی و ارتباطی امروز، این نسل، بخش عظیم فرهنگ، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از وسایل ارتباط جمعی دریافت می‌کند. به عبارتی در دوران معاصر که به عصر اطلاعات و جامعه اطلاعاتی و ارتباطی معروف است، بخش عظیمی از جامعه­پذیری نسل‌ها از طریق وسایل ارتباط جمعی انجام می شود و نفوذ و تأثیروسایل ارتباط جمعی تا جایی است که برخی از نظریه پردازان ارتباطی­براین باورند که وسایل ارتباط جمعی اولویت ذهنی وحتی رفتاری ما را تعیین می‌کنند واگرچگونه­فکرکردن را به مایاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکرکنیم رابه مامی‌آموزند (دادگران، 126:1385). بی­گمان در مورد همه مسایل جهان، بزرگترین رسالت اطلاع رسانی بر دوش وسایل ارتباط جمعی است. امروزه وسایل ارتباط جمعی باگسترش مرزهای جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی، هویت انسان معاصر را نیز تحت تاثیر قرار داده­اند، به طوری که می توان هویت انسان مدرن را هویت رسانه ای شده نام گذاشت. افزایش نقش وسایل نوین ارتباط جمعی دربخش های مختلف زندگی بشری سبب شده است ازآنهادرتحولات گوناگون استفاده شود و نقش وسایل

میکرون کنترل کرده و بهبود دهند تا کارآیی تایرها، هم با مواد جدید و هم با مواد سنتی، ارتقاء یابد. آنها مواد
بسیار جدید را نیز بررسی نمودهاند. آئروژلهای سیلیکاتی یکی از این مواد هستند. نانو ایروژلها از 98% هوا
(به صورت حبابهای نانو) در بستر سیلیکا ساخته شدهاند که علاوه بر سبک بودن، مقاومت حرارتی بسیار
بالایی دارند. محققان دانشگاه میسوری
آمریکا ادعا کردهاند که نانوآئروژل خاصی ساختهاند که میتواند به
جای تایرهای لاستیکی استفاده شود. شرکت Goodyer نیز از این نانو آئروژلها در ساخت تایر استفاده کرده،
نتایج تحقیق خود را به صورت اختراع ثبت کرده است.و بالاخره یکی از بهترین این تحقیقات را شرکت Cabot
صورت داده است. در سال 2003 شرکت Cabot یک نمونه از پرکنندههای نانو، تولید شرکت nano products
با نام تجاری PüreNano را در تایر به کار برده است. استفاده از پرکننده نانو سیلیکون کاربید منجر به بهبود<     /p>

1-4- اهدف تحقیق…………………………………. 16

1-4-1-هدف کلی…………………………………. 16

1-4-2-فرضیه های پژوهش…………………………………… 16

1-4-3- متغیرهای پژوهش…………………………………… 17

1-5-1- تعاریف نظری…………………………………. 17

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیقاتی

2-1- مبانی نظری پژوهش…………………………………… 21

2-2- کیفیت زندگی…………………………………. 21

2-3-  مدلهای کیفیت زندگی…………………………………. 22

2-3-1- مدل فلس و پری…………………………………. 22

2-3-2-  مدل کلی کیفیت زندگی……………………………… 23

2-3-3- مدل توضیحی…………………………………. 24

2-4- نظریه ی کیفیت زندگی…………………………………. 26

2-5- عوامل موثر بر کیفیت زندگی…………………………………. 28

2-6- محیط زندگی وکیفیت زندگی…………………………………. 29

2-7- متغیرهای جمعیت شناختی وکیفیت زندگی…………………. 29

2-8- کیفیت زندگی و بهزیستی روانی……………………………… 30

2-9- سلامت روانی…………………………………. 32

2-10- هدف بهداشت روانی…………………………………. 33

2-11- مفهوم سلامت………………………………….. 34

2-12- الگو‌های سلامت………………………………….. 35

2-12-1- الگوی پزشکی…………………………………. 35

2-12-2- الگوی محیطی…………………………………. 36

2-12-3- الگوی کلی نگر………………………………… 36

2-13- ابعاد سلامت………………………………….. 37

2-13-1- سلامت جسمانی…………………………………. 37

2-13-2- سلامت اجتماعی…………………………………. 38

2-13-3- سلامت هیجانی…………………………………. 40

2-13-4- سلامت عقلانی…………………………………. 41

2-13-5- سلامت معنوی…………………………………. 41

2-13-6- سلامت روانشناختی…………………………………. 43

2-14- نظریه های سلامت روانی……………………………… 47

2-14-1- دیدگاه زیست‌گرایی…………………………………. 47

2-14-2- دیدگاه تحلیل روانی…………………………………. 47

2-14-3- دیدگاه رفتارگرایی…………………………………. 47

2-14-4- دیدگاه انسان‌گرایی…………………………………. 48

2-15- شیوه های فرزندپروری…………………………………. 49

2-16- نظریه اریكسون…………………………………. 54

2-17- نظریه آدلر………………………………… 55

2-18- الگوی شفر………………………………… 58

2-19- الگوی وینترباتوم………………………………… 59

والدین و اجتماعی کردن فرزندان…………………………………. 60

انطباق فرزندپروری با تحول خود………………………………… 61

2-20- طبقه اجتماعی و سبک فرزندپروری……………………. 62

2-21- شکل‌‌های موثر کنترل والدین…………………………….. 63

2-22- راهبردهای مقابله ای…………………………………. 65

2-23- مقابله از نظر لازاروس و فولکمن……………………………. 68

2-24- سبک های مقابله ای جرابک……………………………… 68

2-25- سبک های مقابله ای فیلیپس و جارویس………………… 69

2-26- سبک های مقابله ای کرونی………………………………. 69

2-27-  دیدگاه شفگه- کرنگ……………………………………. 69

   

2-28- دیدگاه های نظری مفهوم مقابله……………………….. 70

2-28-1- دیدگاه تکاملی و سازگاری رفتاری…………………….. 70

2-28-2- دیدگاه روان تحلیل گری…………………………………. 70

2-28-3- دیدگاه پردازش اطلاعات……………………………….. 70

2-29- حمایت اجتماعی…………………………………. 71

2-30-  تعاریف حمایت اجتماعی…………………………………. 71

2-31-  منابع حمایت اجتماعی…………………………………. 72

2-32- انواع حمایت اجتماعی……………………………….. 73

2-33- نظریه های مرتبط با موضوع حمایت اجتماعی……………74

2-33-1- نظریه تاثیر مستقیم حمایت اجتماعی………………….74

22-33-2-  مدل تاثیر غیر مستقیم………………………………. 74

2-33-3-  تئوری شبکه………………………………… 74

2-33-4- تئوری انسجام………………………………… 75

2-34- مهارت های اجتماعی…………………………………. 75

2-34-1- تعریف مهارت های اجتماعی………………………… 75

2-35- مفهوم رشد اجتماعی…………………………………. 78

2-36-  اجتماعی شدن…………………………………. 79

2-37- مهارت های اجتماعی…………………………………. 79

2-38-  ضرورت یادگیری مهارت اجتماعی………………………. 79

2-39-  اجتماعی شدن در گستره نظریه های تحول روانی………80

2-39-1- نظریه روان تحلیل گری فروید…………………………….. 80

2-39-2- نظریه تحول روانی، اجتماعی  اریکسون……………….. 81

2-39-3- نظریه تحولی کلبرگ…………………………………… 82

2-39-4- نظریه شناختی اجتماعی بندورا……………………….. 82

2-40- تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………….. 83

2-41- مطالعات انجام شده در خارج از کشور…………………. 85

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- روش پژوهش…………………………………… 92

3-2- جامعه آماری…………………………………. 92

3-3- حجم نمونه  نمونه و روش نمونه گیری……………………. 92

3-4- ملاک های ورودی……………………………….. 92

3-5- ملاک های خروج……………………………….. 92

3-6- ابزار های پژوهش ر روایی و پایایی آن ها …………………..93

نسخه ی کوتاه فهرست مقابله با موقعیت های استرس زا……….93

3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………… 97

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1- مقدمه………………………………… 99

4-2-  توصیف ویژگی های نمونه آماری………………….. 99

4-3- تحلیل استنباطی داده ها…………………………… 101

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه………………………………… 117

5-2- محدودیت های پژوهش…………………………………… 121

5-3- پیشنهادهای پژوهشی…………………………………. 121

5-4- پیشنهادهای کاربردی…………………………………. 122

چکیده:

در این پژوهش نقش تعدیل کنندگی راهبردهای مقابله ای و حمایت های اجتماعی در رابطه بین کیفیت زندگی ، نشانگان روانشناختی و سبک های فرزند پروری مورد بررسی قرار گرفته و 120 نفر از زنان سرپرست خانوار استان البرز به صورت نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردیدند . شواهد پژوهش و نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که راهبردهای مقابله ای توانست رابطه بین  سبک های فرزندپروری با کیفیت زندگی را  ( 14 %  ) تعدیل و حمایت های اجتماعی نیز رابطه بین سبک های فرزندپروری با کیفیت زندگی را ( 3 0/0 %) تعدیل نماید . همچنین راهبردهای مقابله ای توانست رابطه بین سبک های فرزندپروری با نشانگان روانشناختی را ( 15 % ) تعدیل و حمایت های اجتماعی ، رابطه بین سبک های فرزندپروری با نشانگان روانشناختی را ( 3 0/0 % ) تعدیل نماید و همچنین تحلیل داده های حاصل از پژوهش بیانگر آن بود که  راهبردهای مقابله ای رابطه بین کیفیت زندگی با نشانگان روانشناختی را ( 7 0 /0 % ) تعدیل و در نهایت حمایت های اجتماعی رابطه بین کیفیت زندگی با نشانگان روانشناختی را   ( 3 0/0 % ) تعدیل نماید . بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که رابطه کیفیت زندگی ، نشانگان روانشناختی و سبک های فرزند پروری یک رابطه خطی ساده نیست و راهبردهای مقابله ای و حمایت های اجتماعی می توانند این رابطه را تعدیل کنند.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

امروزه دركنارافزایش طول عمر،عامل مهم دیگری مثل چگونگی زندگی كردن یاكیفیت زندگی مطرح است ، بنا به تعریف گروه كیفیت سازمان جهانی بهداشت كیفیت زندگی به ادراك فرد از جایگاه خودش درزندگی ، با توجه به بافت فرهنگی جامعه و اهداف ، معیارها و نگرانی های فرد اشاره دارد و از متغیرهایی مثل سلامت جسمانی ، وضعیت روانشناختی ، استقلال و روابط اجتماعی ناشی می شود ( استنر، کوپر و اسکوینگتون ، 2003) .  كیفیت زندگی با بهداشت روانی افراد ارتباط دارد و به بیان حالات وتغییرات وتوانایی های افراد و میزان رضایت افراد از عملكرد های زندگی می پردازد . منظور از کیفیت زندگی توجه به آن جنبه از زندگی است که بیانگر بهترین وضعیت زندگی برای فرد است( نجات[1]، 2008). اکثر محققان معتقدند که کیفیت زندگی دارای ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی می باشد و با عواملی مانند سن، فرهنگ، جنسیت، تحصیلات، طبقه اجتماعی، بیماری و محیط اجتماعی ارتباط دارد (کینگ و هیندز[2]، 2011) امروزه توجه به ظرفیت هایی معطوف شده است كه دركیفیت زندگی نقش بسیار دارند.  یكی ازاین مؤلفه ها، حمایت های اجتماعی اطرافیان می باشد. شواهدی که از مطالعات مختلف به دست آمده نشان می دهد که حمایت های اجتماعی نقش مهمی در سلامتی افراد بازی می کنند . همچنین حمایت های اجتماعی باعث کاهش آثار منفی استرس های فراوانی که از محیط و جامعه کسب می گردد و به تبع آن بر کیفیت زندگی اثر مستقیم و مثبت خواهد داشت (جانگر، 2002).

یکی از عوامل فردی که می توان با کیفیت زندگی و سلامت روان افراد در ارتباط باشد روش های کنار آمدن با شکل و مسئله است که تحت عنوان راهبردهای مقابله ای از آن یاد می شود. لازاروس و فلوکمن (2003) دریافتندكه راهبردهای مقابله ای فعال ، هم موفقیت تحصیلی و همسازگاری شخصی و هیجانی را پیش بینی می کند. همچنین تأثیرات طولانی مدت راهبردهای ناسازگارانه وازدست دادن كلی اعتمادشخصی نسبت به تواناییهابرای مقابله،به مسایلی، چون ترس ، اضطراب ، بیماریهای جسمانی وافسردگی منجرمی شود (ربیعی، مولوی، کلانتری و عظیمی، 1388).

علاوه بر متغرهای فردی و محیطی که تاثیر بالقوه ای بر سلامت افراد دارند شیوه های تربیت خانواده نیز بر کیفیت زندگی و به تبع آن برسلامت افراد تاثیر می گذارند.

خانواده به عنوان كوچكترین واحد اجتماعی و از اركان اصلی و عمده هر جامعه بشمارمی‌آید. محیط خانه اولین و مهمترین عاملی است كه بررشد شخصیت افرادتاثیرمی‌گذارد. كودك خصوصیاتی را از والدین به ارث می‌برد اما نقش والدین در رشد كودك تنها به جنبه‌های ارثی محدود نیست. ایده‌آلها و آرزوهای والدین، میزان رضایت آنها ازروابط زناشویی و سبك‌های فرزندپروری اتخاذ شده ازجانب والدین، همگی می‌توانند بر شكل‌دهی رفتار كودك و سلامت روان او نقش بسزایی داشته باشند (رضائیان، 1383).

بامریند[3](1971) مجموعه بررسی‌هایی انجام داد كه در آنها الگوهایی از شیوه‌های رفتاری والدین مشخص شده است. دراین بررسی‌ها چهار جنبه رفتار والدین با كودك شامل كنترل، سطح توقع برای رفتار عاقلانه، روشن بودن ارتباط بین والدین و كودك و مراقبت از سوی والدین مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت شیوه تعامل والدین در سه گروه تقیسم‌بندی شد. والدین اقتدارگرا[4]كه با ویژگی‌هایی چون تشویق روابط كلامی، واگذاری حدودی ازخودمختاری به همراه وجود مرزهای مشخص برای رفتار و عملكرد فرزند مشخص می‌شوند. والدین سلطه جو[5]، اطاعت بی چون و چرای فرزند را یك حسن می‌دانند و در كنترل فرزندان از خشونت و تنبیه بدنی استفاده می‌كنند. والدین سهل‌گیر[6] هیچگونه مرز و چارچوبی برای فرزندان تعیین نمی‌كنند و خود را از مسئوولیت‌های والدینی رها می‌كنند.

پژوهش‌های انجام شده دراین زمینه نشان می‌دهد كه هر كدام از این شیوه‌ها آثار و پیامدهای خاصی را به دنبال دارد. پژوهش طاهری (1374) نشان داد كه نوع سبک فرزندپروری[7]پدران بر میزان اضطراب فرزندان تاثیر می‌گذارد. پژوهش چناری (1374) نیزنشان داده كهبین خودپنداره فرزندان و نگرش تربیتی والدین رابطه مثبتوجود دارد. علاوه بر آن در تحقیقات خارجی، ویلانگ[8] و همكارانش (2004) مشخصكرده‌اند كه سبك‌های فرزند‌پروری به صورت مستقیم برویژگی‌های شخصیتی فرزندان و از این طریق بر بیماری‌ها و كیفیت زندگی آنهاتاثیر می‌گذارد.  با توجه به مسائل مطرح شده پژوهش حاضر به بررسی اثر تعدیل کنندگی راهبردهای مقابله ای و حمایت های اجتماعی در رابطه با کیفیت زندگی ، نشانگان روانشناختی و سبک های فرزند پروری زنان سرپرست خانوار می پردازد.

2-1- بیان مسأله

تغییرهای ایجاد شده در جوامع در دهه‌های اخیر سبب ایجاد تغییر ساختار خانواده، پذیرش مسئولیت بیشتر و استرس بیشتر جهت اداره‌ی زندگی گردیده است. (كوین[1]،2003). در كشور ما طی آمارهای ارائه شده توسط رئیس پژوهشكده آمار بر اساس سرشماری سال 90 از 21 میلیون خانوار موجود در كشور 2 میلیون و 500 خانوار زن سرپرست هستند و به عبارت دیگر در سال 90 سهم خانواده‌های زن سرپرست نسبت به سال 85 از 5/9 درصد به 5/12 درصد افزایش یافته (پایگاه تحلیلی خبری خانواده و زنان، 1393). و به گفته رئیس مركز آمار ایران تا سه سال آینده آمار زنان سرپرست خانوار به 15 درصد افزایش می‌یابد (Mehr News Agency, 2014). در خانواده‌های ایرانی، اغلب مرد (پدر) سرپرست خانواده محسوب می‌شود. اما تحت شرایطی این مسئولیت به عهده زنان (مادر) قرار می‌گیرد (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری،1391).

بر مبنای تعریف سازمان بهزیستی كشور زنان سرپرست خانوار شامل زنانی هستند که به واسطه فوت ، طلاق ، زندانی شدن همسر و غیره سرپرستی خانواده را به عهده دارند . 

قابل ذکر است مواردی از قبیل فوت، جدایی از همسر و سایر عوامل یاد شده نیازمند سازگاری مجدد هستند (كوین، 2003).

این زنان بواسطه وجود مشكلاتی كه در زمینه سرپرستی دارند جزء اقشار آسیب‌پذیر جامعه به شمار می‌روند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، زهراكار، 1392). در جوامع كنونی وقوع تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منجر به تغییرات ساخت خانواده شده و شكل‌گیری پدیده «زن سرپرستی» به امری عادی تبدیل گردیده (بادنجانی، بیرامی، هاشمی، 1391). این زنان، با از دست دادن همسر به یكباره با جهان دیگری روبرو می‌شوند. دنیایی كه بسیاری از مختصات آن برای ایشان ناآشنا است (سیدمیرزایی، عبدالهی، كمربیگی، 1390). در این ساخت خانوادگی جدید زنان نیاز به تاب‌آوری بالایی دارند و در این بین زنان در زندگی روزمره خود با مشكلات متعددی مواجه می‌شوند كه ممكن است ایشان را به مشكلات اجتماعی و روانی دچار كند. طبق گزارش خبرگزاری مهر و اعلام رئیس پژوهشكده آمار ایران 30 درصد از زنان سرپرست خانوار به دلیل مشكلات جسمی خاص یا مشكلات روانی از كار افتاده هستند.

در این راستا یافته‌ها نشان می‌دهد، عمده‌ترین مشكلات زنان سرپرست خانوار در قالب مشكلات اجتماعی، اقتصادی، نگرش‌های منفی اجتماعی نسبت به آنها، نگرانی نسبت به آینده فرزندان و تعدد و تعارض نقش‌ها تظاهر پیدا می‌كند (بادنجانی، بیرامی، هاشمی،1391).

از جمله موارد یاد شده مشكلات اقتصادی بوده و همواره مشكل فقر در خانواده‌های زن سرپرست بیشتر از خانواده‌هایی با سرپرست مرد می‌باشد، و این خود باعث نگرانی دربارة آینده خود و فرزندانشان می‌شود (كوین، 2003).

گزارش رئیس پژوهشكده آمار ایران نیز مؤید این موضوع بوده و درآمد زنان سرپرست خانوار را حدود 34 درصد كمتر از مردان سرپرست خانوار بیان نموده است.

عامل فقر اقتصادی ، به تنهایی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم خود را بر وضعیت فرهنگی و اجتماعی خانواده بر جای می‌گذارد (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری، 1392).

این زنان به علت برخورداری از تحصیل و مهارت‌های فنی و آموزشی كم‌تر نسبت به سایر زنان حتی در صورت فعالیت اقتصادی ، در مشاغل كم درآمد مشغول به كار می‌شوند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، زهراكار، 1392). در واقع این زنان از نظر دستیابی به امكانات و خدمات محدودیت دارند و اغلب با عواملی چون عدم دسترسی به فرصت‌های شغلی، كم سوادی، نداشتن درآمد مستمر مواجه بوده (سیدمیرزایی، عبدالهی، كمربیگی، 1390). و همین نابرابری در فرصت‌ها یكی از عوامل بسیار مهم شكل‌گیری مشكلات فوق‌الذكر می‌باشد.

تا آنجا كه یكی از مؤلفه‌های توانمندی، داشتن فرصت برابر و حق انتخاب عنوان می‌گردد (دستورالعمل جامع حمایت‌های اجتماعی از زنان سرپرست خانوار سازمان بهزیستی كشور، 1391).

در حال حاضر طبق اظهارات رئیس پژوهشكده آمار ایران 82 درصد زنان سرپرست خانوار بیكار بوده و میانگین درآمد سالیانه ایشان 9 میلیون و900 هزار تومان است و 81 درصد زنان سرپرست خانوار دهك اول بی‌سواد بوده و دارای جمعیت خانواده‌ای بالا و درآمد پایین می‌باشند.

حال آنچه مطرح است نه تنها این زنان با مشكل فقر روبه‌رو بوده، بلكه بواسطه عقاید و سنت‌های موجود در جامعه مورد قضاوت قرار گرفته و در كشمكش با فرهنگ مردسالاری جوامع مسئولیت خانواده را به دوش می‌گیرند (حبیب[2]، 2010).

در واقع زنان سرپرست خانواده نسبت به مردان سرپرست خانواده ، به دلیل داشتن چند نقش مختلف و همزمان مانند اداره‌ی امور خانه و تربیت و مراقبت از فرزندان و كار در خارج از خانه با دستمزد كمتر، استرس و مشكلات روانی بیشتری را تجربه می‌كنند. زنان سرپرست خانواده معمولاً چندین نقش مختلف را ایفا می‌كنند و به واسطه آن دچار تعارض نقش‌ها می‌شوند و این امر به ایجاد استرس و اضطراب در آنها منجر می‌شود (بادنجانی، بیرامی، هاشمی، 1391).

در این خصوص تحقیقات نشان داده حتی مادرانی كه حضانت فرزندان را به عهده ندارند نسبت به پدران بی حضانت دو برابر بیشتر با فرزندان تماس دارند (صادقی، ناجی، محمدزاده، كریمیان، 1392) و وقتی زن سرپرست خانوار مجبور می‌شود از انتظارهای جنسی پیروی كند، نمی‌تواند به مهارت‌ها و یا تمایلات خود در زمینه‌های خارج از مرزهای جنسی خویش دست یابد (پروچسكا، 2007) . همچنین اغلب روابط ایشان با اطرافیان خدشه‌دار گردیده بطور مثال طی بررسی صورت گرفته افراد هنگامی كه طلاق می‌گیرند سه تا از دوستان خود را از دست می‌دهند و یا افراد مطلقه دو برابر بیشتر از متأهلین احتمال قطع ارتباط با یك دوست نزدیك را دارند كه این احتمال طرد شدن می‌تواند از سوی دو طرف رابطه دوستانه باشد (صادقی، ناجی، محمدزاده، كریمیان، 1392). 

در مجموع عوامل مختلف یاد شده از جمله عوامل اجتماعی و اقتصادی سلامت روانی زنان سرپرست خانوار را تحت تأثیر قرار داده و باعث می‌گردد كه خلق افسرده‌ای داشته كه این خلق افسرده میل به انزوا و كناره‌گیری از دیگران را ترغیب می‌كند و در نتیجه افسردگی ایشان را در یك چرخه معیوب تشدید نموده (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری،1392). در صورتیكه روابط اجتماعی گسترش یافته- دریافت حمایت اجتماعی را افزایش می‌دهد و در نهایت منجر به كاهش افسردگی می‌گردد.

همچنین فرزندان خانواده‌های زن سرپرست به احتمال بیشتری دچار مشكلات رفتاری و اجتماعی می‌شوند و از كیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به فرزندان خانواده‌های هسته‌ای برخوردارند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، زهراكار، 1392). با توجه به شروع بالای افسردگی و اضطراب در جمعیت زنان سرپرست خانوار (حبیبی، قنبری، خدایی، قنبری،1392) این گروه از زنان سطوح بالاتری از آسیب‌پذیری را نشان می‌دهند .

مجموعه مشكلات ذكر شده بهداشت روانی این گروه را متأثر می‌سازد و اگر چه ممكن است برخی از این زنان، توان سازگاری با چنین شرایطی را داشته باشند، اما اغلب آنها تحت تأثیر این شرایط مشكلات مختلفی از جمله مشكلات جسمانی، مشكلات خواب و موارد فوق‌الذكر را نشان می‌دهند (كوین، 2003).

با توجه به موارد یاد شده و درصد بالای استرس وارده نحوة به كارگیری راهبردهای مقابله و حمایت‌های اجتماعی دریافتی نقش به سزایی در زندگی ایشان دارد.

در واقع با توجه به اینكه زنان سرپرست خانوار نسبت به سایر افراد جامعه استرس‌های روزمرة بیشتری را تجربه می‌كنند، توانایی كنترل هیجانات منفی و مقابله‌ی صحیح با عوامل استرس‌زا در عملكرد روزانه ایشان قابل توجه بوده و نقش مهمی در سلامت روانی، جسمانی و كیفیت زندگی این گروه از زنان ایفا می‌كند (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، زهراكار، 1392).

سبك‌های مقابله‌ای مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و فرآیندهای رفتاری و شناختی برای ممانعت، مدیریت یا كاهش استرس است (زنجانی، فیض‌آبادی، باغبانی، زهراكار، 1392). چگونگی مقابله با عوامل استرس‌زای زندگی ، به كیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار، نشانگان روانشناختی و سلامت عمومی و نیز كیفیت زندگی ایشان (با توجه به حجم و كیفیت استرس وارده) تأثیرگذار بوده ، برای مثال سبك مقابله‌ای مسأله مدار باعث افزایش كیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار می‌شود (شعبان‌زاده، بهرام‌آبادی، حاتمی، زهراكار، 1392).

باید توجه داشت كه آموزش مهارت‌های مقابله‌ای، به عنوان یكی دیگر از فنون مدیریت استرس، افراد را قادر به مقابله‌ی سازگارانه می‌كند و طی آن افراد می‌آموزند، كه به جای درماندگی، نشخوار فكری و انفعال به افزایش توانمندی خود و كاهش ملزومات موقعیت استرس‌زا روی آورند كه راهبردی مؤثرتر و كارآمدتر در برابر استرس ناشی از شرایط اقتصادی، اجتماعی و روانی زنان سرپرست خانوار است (بارتلی[3]، 2011).

انتخاب سبك مقابله‌ای به كار برده شده تا حدود زیادی به عوامل خلق و خو مرتبط بوده بطور مثال افراد منفعل بیشتر سبك مقابله‌ای تسلیم یا اجتناب را انتخاب می‌كنند، در حالی كه افراد پرخاشگر به احتمال زیاد از سبک مقابله‌ای جبران افراطی بهره می‌گیرند. با این حال در این انتخاب عوامل محیطی نیز نقش بسزایی دارند.

بطور مثال راهبردهایی كه مراقبین مهم زندگی فرد به نمایش می‌گذارند بسیار مهم بوده. لذا راهبردهایی كه اتخاذ می‌شود ماحصل تعامل بین طبع ذاتی و تعامل محیطی است .اما این راهبردها با همه تنوعی كه دارند، آثار و پیامدهای متفاوتی به بار می‌آورند و هر یك از این شیوه‌ها، متناسب با عوامل استرس‌زا می‌توانند سازگارانه، یا ناسازگارانه باشند. با این حال شیوه‌های مسأله مدار، پیامدهای سازگارانه بیشتری دارند.

در این راستا فقدان شبكه‌های حمایتی در فضای زندگی زنان سرپرست خانواده و ادراك ایشان از مسئولیت‌های خود در محیط خانواده بر انتخاب سبك مقابله‌ای مؤثر است (بادنجانی، بیرامی، هاشمی، 1391).

از طرفی میزان برخورداری زنان سرپرست خانوار از حمایت‌های اجتماعی (از سوی خانواده، دوستان و سایرین) نقش اساسی در انتخاب راهبرد مقابله‌ای سلامت روانی، شیوه‌های فرزند پروری ایشان دارد.

باید توجه داشت كیفیت حمایت اجتماعی از كمیت آن اثرگذارتر می‌باشد (سیدمیرزایی، عبدالهی، كمربیگی، 1390). چنانچه زنان سرپرست خانوار از حمایت اجتماعی كافی

2‌.1‌   پولشویی و بررسی ابعاد آن……………………. 7

2‌.1‌.1‌   مفهوم پولشویی……………………. 7

2‌.1‌.2‌   تاریخچه و خاستگاه پولشویی……………………. 8

2‌.1‌.3‌   ایران و ریسک پولشویی……………………. 9

2‌.1‌.4‌   انواع پولشویی……………………. 10

2‌.1‌.5‌   مراحل پولشویی……………………. 11

2‌.1‌.6‌   روش‌‌های پولشویی……………………. 12

2‌.1‌.7‌   موارد مشکوک به پولشویی در بانک‌ها و مؤسسات اعتباری…….. 14

2‌.1‌.8‌   ضرورت بهره گیری از راه حل‌‌های ضد پولشویی……………………. 17

2‌.1‌.9‌   روش‌‌های مبارزه با پولشویی……………………. 18

2‌.1‌.10‌ وظایف و اصول الزامی برای بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در مبارزه با پول‌شویی……. 23

2‌.1‌.11‌ انواع گزارش‌‌های مفید جهت شناسایی موارد مشکوک…………………….. 29

2‌.2‌   داده‌کاوی……………………. 31

2‌.2‌.1‌   تاریخچه داده‌کاوی……………………. 31

2‌.2‌.2‌   چارچوبی کلی برای الگوریتم‌های داده‌کاوی……………………. 33

2‌.2‌.3‌   کاربرد داده‌کاوی در کشف تقلبات مالی……………………. 35

2‌.2‌.4‌   پرکاربردترین روش‌‌های داده‌کاوی برای کشف تقلب‌‌های مالی…………….. 40

2‌.2‌.5‌   رویکرد داده‌کاوی در حل مسائل پولشویی……………………. 42

2‌.2‌.6‌   برخی تحقیقات مرتبط…………………… 46

2‌.3‌   جمع بندی……………………. 49

3فصل سوم ارائه طرح سیستم ضد پولشویی با داده‌کاوی…….. 52

3دیباچه…………………… 53

3‌.1‌   روش‌شناسی تحقیق……………………. 53

3‌.1‌.1‌   روش تحقیق……………………. 53

3‌.2‌   شیوه‌ها و ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها………………….. 54

3‌.2‌.1‌   بررسی داده‌‌های قابل دریافت…………………….. 54

3‌.2‌.2‌   بررسی سایر اطلاعات موجود در بانك…………………….. 55

3‌.2‌.3‌   بررسی محدودیت‌‌های بانك در ارائه اطلاعات……………………. 55

3‌.2‌.4‌   بررسی محدودیت‌های بانك اطلاعاتی……………………. 55

3‌.2‌.5‌   مشخص شدن داده‌‌های مورد نیاز برای فاز‌های مختلف پروژه …….. 56

3‌.2‌.6   ‌ارائه فرمت دریافت اطلاعات از بانك اطلاعاتی …………………… 56

3‌.2‌.7   حجم ، زمان و مکان مورد نیاز جهت ارائه اطلاعات …………………… 56

3‌.2‌.8‌   آمایش داده‌‌ها………………….. 56

3‌.3   جامعه نظری و روش نمونه‌گیری……………………. 57

3‌.4‌   مفروضات تحقیق……………………. 58

3‌.5‌   شیوه تجزیه و تحلیل داده‌ها …………………..58

3‌.5‌.1‌   مرور پیشینه تحقیق……………………. 59

3‌.5‌.2‌   نظرخواهی از خبرگان……………………. 60

3‌.5‌.3‌   بررسی اسناد و مدارک آرشیوی……………………. 66

3‌.5‌.4‌   طراحی مدل ضد پولشویی بر اساس داده‌کاوی……………………. 68

3‌.5‌.5‌   جمع بندی……………………. 74

4فصل چهارم اجرای تحقیق…………………….. 75

4دیباچه………………….. 76

4‌.1‌   جزئیات پیاده‌سازی مدل……………………. 76

4‌.1‌.1‌   آمایش داده‌‌ها………………….. 76

4‌.1‌.2‌   دسته بندی اطلاعات براساس شاخص‌های خطی و جدا نمودن بخش مشکوک……. 77

4‌.1‌.3‌   فیلترینگ و جداسازی اطلاعات مناسب…………………….. 80

4‌.1‌.4‌   خوشه بندی……………………. 83

4‌.1‌.5‌   اجرای الگوریتم نظارت‌شده………………….. 92

   

4‌.1‌.6‌   جمع‌آوری نتایج……………………. 93

4‌.2‌   تست و ارزیابی……………………. 94

4‌.2‌.1‌   نحوه تست…………………….. 94

4‌.2‌.2‌   محاسبه معیار‌های دقت، بازآوری، یکتائی و صحت…………………….. 95

4‌.3‌   نتیجه گیری……………………. 96

5فصل پنجم جمع‌بندی و نتیجه‌گیری……………………. 98

5دیباچه…………………… 99

5‌.1‌   نتیجه گیری……………………. 99

5‌.2‌   محدودیت‌های پژوهش……………………… 100

5‌.3‌   پیشنهاد برای پژوهش‌‌های آینده …………………..101

6منابع و مراجع……………………. 102

چکیده:

پولشویی به عنوان یک فرایند مجرمانه مالی، اقدامی است که در آن منشأ و منبع وجوهی که به صورت غیر قانونی به‌دست آمده از طریق رشته ‍‍‍‌‌های نقل و انتقالات و معاملات به گونه‌ای پنهان می‌شود که همان وجوه به صورت قانونی نمود پیدا کرده و وارد فعالیت‌‌ها و مجاری قانونی می‌گردد. داده‌کاوی به عنوان فرایندی خودکار برای استخراج اطلاعات و الگو‌های جالب توجه، بارز، ضمنی، از قبل ناشناخته و بالقوه مفید از انبار داده‌‌های حجیم، شناخته می‌شود. هنگامی که الگوریتم‌‌ها و تکنیک‌‌های داده‌کاوی روی چنین تراکنش‌‌هائی اعمال می‌شوند، الگو‌های پنهان از جریان وجوه را کشف می‌کنند. بررسی داده‌‌ها و اعلام نظر روی آن‌ها از دو روش کلی تبعیت می‌نماید اول استفاده از شاخص‌ها با استفاده از روش‌های خطی و آماری و دوم استفاده از الگوریتم‌‌های داده‌کاوی که آن هم به دو صورت نظارت‌شده و بدون ناظر تقسیم شده و در این پروژه از هر دو روش استفاده شده است. خروجی‌‌های این پروژه شامل مستندات علمی، روش‌های داده محور برای شناسایی پولشویی، ارائه یك مدل برای پیاده‌سازی چارچوب ضد پولشویی در بانك و در نهایت بهره‌گیری از فناوری‌‌های نرم افزاری و پیاده سازی کل جریان پروژه می‌باشد. پس از اجرا، نتایج به دو صورت ارائه به متخصصان فنی و همچنین محاسبه معیار‌های عملکرد متداول در داده‌کاوی ارزیابی می‌گردد. در مراحلی از پروژه که نیاز به بررسی و آشنایی با سوابق تحقیقات در زمینۀ پولشویی و یا الگوریتم‌های مرتبط با آن باشد از روش تحقیق میدانی و کتابخانه‌ای استفاده می‌شود. از سوی دیگر رویکرد تحقیق نیز به صورت پیمایشی بوده که در آن با هدف مطالعۀ ماهیت و ویژگی‌های مشتریان بانك فرآیند تحقیق و مطالعه طی شده است. در مجموع باید گفت که از مدلی کمی در این تحقیق استفاده شده که مبتنی بر پردازش داده‌‌ها از نوع دادۀ واقعی، بوده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- تعریف مسأله و بیان سؤال های اصلی تحقیق

تعاریف متعددی برای پولشویی عنوان شده است که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد[15]:

– بنا به تعریفی پولشویی یعنی شسته شدن و تبدیل پول کثیف به پول تمیز به نوعی که پس از خروج از این چرخه قانونی جلوه کند؛ به عبارت دیگر پولشویی عبارت است از هر نوع عمل برای مخفی کردن یا تغییر هویت نامشروع حاصل از فعالیت‌‌های مجرمانه به گونه ای که وانمود شود این عواید از منابع قانونی حاصل شده است.

– مجموعه اقداماتی است که از سوی فرد یا افرادی با به کارگیری ابزار‌های قانونی و با هدف عدم امکان قابلیت ردیابی گردش عواید حاصل از جرم به منظور مخفی کردن منشأ و منبع واقعی پول حاصل از اعمال مجرمانه و نامشروع صورت میگیرد تا پول آلوده و نامشروع در ظاهر پاک و قانونی جلوه نماید.

از این تعاریف چنین بر می آید که عملیات پولشویی به فرآِیند تطهیر پول کثیف گفته می شود. پول کثیف به پولی گفته می‌شود که از راه‌های خلاف و غیرقانونی بدست آمده باشد. از آنجا که بانک‌ها یکی از بهترین موسساتی هستند که می توانند به پولشویان در فرآیند تطهیر پول کثیف کمك کرده و مسیر دسترسی به منشا پول را گمراه و یا پاک نمایند در تمام کشور‌ها یکی از مهمترین موسساتی که مرجع سو استفاده پولشویان قرار می گیرند بانک‌ها هستند[44].

بدین نظر دراین پروژه ما می بایست در ابتدا به مطالعه بانک‌ها و روش‌هایی که ممکن است پولشویان از آن طریق در بانک‌ها اقدام به پولشویی نمایند پرداخته و با بررسی این روش‌ها و همچنین اطلاعات در دسترس جهت این روش‌ها، الگو‌های این روش و … سعی در یافتن راه‌هایی جهت کشف، اجرا و پیاده سازی داده محور این اقدامات داشته باشیم.

در این راستا ضمن بررسی عملیات اجرا شده در بانك مورد نظر و مشورت با کارشناسان و مشاوران این بانك مشخص گردید که روش‌های مختلفی جهت پولشویی توسط پولشویان در این بانك اجرا می‌گردد، همچنین توسط بانک‌ها نیز روش‌های متفاوتی جهت جلوگیری از این عملیات اجرا می گردد.

پیچیدگی رفتار‌های مشکوك به پولشویی و همچنین حجم عظیم داده به گونه‌ای است که بدون ابزاری هوشمند و داده محور نمیتوان در کشف پولشویی اقدام قابل توجهی انجام داد. از این رو تحقیق حاضر به دنبال یافتن پاسخ به سوال زیر میباشد:

چگونه میتوان با ارائه مدلی از روش‌های داده کاوی برای کشف جرایم پولشویی استفاده کرد؟

1-4-2- اهداف فرعی______________________________________________________ 7

۱-5-فرضیههای تحقیق_____________________________________________________ 8

1-5-1 فرضیه اصلی_______________________________________________________ 8

1-5-2- فرضیات فرعی____________________________________________________ 8

۱-6-1-روش تحقیق______________________________________________________ 8

۱-8-قلمرو زمانی تحقیق____________________________________________________ 8

۱-9-قلمرو مکانی تحقیق____________________________________________________ 8

۱-01- تعریف عملیاتی واژه ها________________________________________________ 9

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1-مقدمه____________________________________________________________ 11

2-2-تعریف مدیریت_____________________________________________________ 11

2-3- ویژگیهای یک مدیر موفق آموزشی_________________________________________ 12

2-4-شیوه های مدیریت و رهبری آموزشی________________________________________ 13

2-5-چالشهای مدیریت____________________________________________________ 13

2-6- الگوهای پرورش مدیران:_______________________________________________ 14

2-6-1- الگوی بویاتزیس:__________________________________________________ 14

2-6-2- الگوی شرودر:____________________________________________________ 14

2-6-3- الگوی جی کانگر:__________________________________________________ 16

2-6-4-الگوی کلی فرآیند توسعه مدیران با رویکرد منابع انسانی:__________________________ 17

2-7- تعریف آموزش:_____________________________________________________ 19

2-7-1-تعریف یادگیری:___________________________________________________ 19

2-7-2-اهداف آموزش در بهسازی نیروی انسانی:___________________________________ 20

2-7-3-ضرورت آموزش:___________________________________________________ 20

2-7-4-مزایای آموزش در توسعه نیروی انسانی:____________________________________ 21

2-7-5- تاریخچه آموزش در ایران:____________________________________________ 23

2-8- روشها و فنون آموزش و توسعه منابع انسانی:__________________________________ 23

2-8-1 آموزش حین انجام کار:_______________________________________________ 25

2-8-2- آموزش استاد شاگردی:_______________________________________________ 25

2-8-3- آموزش شبیه سازی شده:______________________________________________ 25

2-8-4- کارآموزی:_______________________________________________________ 26

2-8-5- آموزشگاههای اختصاصی:_____________________________________________ 26

2-8-6- تعلیمات عمومی و اقتصادی:___________________________________________ 26

2-8-7- آموزش جواری:___________________________________________________ 26

2-8-8 دورههای اختصاصی:_________________________________________________ 27

2-8-9- آموزش از راه دور:_________________________________________________ 27

2-8-10- آموزش از طریق اینترنت:____________________________________________ 27

2-9- اهمیت و نقش دورههای آموزشی ضمن خدمت:________________________________ 27

2-10-برنامهریزی آموزشی:__________________________________________________ 28

2-10-1- مراحل برنامهریزی آموزشی:___________________________________________ 29

2-10-2-فرآیند آموزش:___________________________________________________ 29

2-11- مدلهای گوناگون از مراحل و فرایندهای آموزش:_______________________________ 32

2-11-1- اثربخشی دورههای آموزشی(مدل کرک پاتریک):_____________________________ 32

   

2-11-2-مدلهای ساده وخطی________________________________________________ 35

2-11-3- مدل T. D. L. B _________________________________________________ 35

2-11-5-مدل مبتنی بر تحول پذیر بودن سازمان_____________________________________ 37

2-11-6- مدل رویکرد سیستمی به آموزش________________________________________ 38

2-12- نیاز سنجی آموزشی:_________________________________________________ 39

2-13- محتوای برنامه درسی آموزش کارکنان :_____________________________________ 41

2-14- اصول سازماندهی محتوای آموزشی:________________________________________ 42

2-15- ارزشیابی آموزش :__________________________________________________ 43

2-16-نتایج برنامه ریزی آموزشی :_____________________________________________ 44

2-17- نقش آموزش و پرورش در بهرهوری کارکنان:_________________________________ 44

2-18- توانمند سازی:_____________________________________________________ 45

2-18-1-بهسازی منابع انسانی:_______________________________________________ 45

2-19-مفهوم توانمندسازی__________________________________________________ 46

2-20- توانمندسازی سازمانی________________________________________________ 48

2-21-مدلهای توانمندسازی سازمانی____________________________________________ 50

2-21-توانمندسازی اجتماعی_________________________________________________ 51

2-21-1-توانمندسازی به عنوان توزیع قدرت______________________________________ 51

2-21-2-توانمندسازی به عنوان ایجاد قدرت_______________________________________ 51

2-21-3-توانمندسازی به عنوان ایجاد سرمایه انسانی برای کنش جمعی______________________ 52

2-22-توانمندسازی به عنوان تغییر جامعه_________________________________________ 52

2-23-گروه‌های هدف در توانمندسازی اجتماعی____________________________________ 53

2-24-سایر مدلهای توانمندسازی______________________________________________ 53

2-24-1-مدل توانمندسازی نیروی انسانی یحیی ملهم_________________________________ 53

2-24-2-مدل توانمندسازی بیل هارلی___________________________________________ 55

2-24-3-مدل توانمندسازی نوکلینن و روهوتی (موسوم به جو رشد)________________________ 56

2-24-4-مدل توانمندسازی رابینز، کرینو و فرندال___________________________________ 57

2-25-پیشینه تحقیق______________________________________________________ 58

2-26- مدل مفهومی______________________________________________________ 65

فصل سوم: روش تحقیق

3- 1- مقدمه___________________________________________________________ 67

3- 2- روش تحقیق______________________________________________________ 67

3-3- روشها و ابزار گردآوری اطلاعات__________________________________________ 67

3-4 – روایی ( Validity)__________________________________________________ 68

3- 4- 1-روایی محتوا :____________________________________________________ 68

3-5- پایایی (Reliability)_________________________________________________ 68

3-4-جامعه و نمونه آماری مورد پژوهش :________________________________________ 69

3-7-حجم نمونه آماری____________________________________________________ 70

3- 8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها____________________________________________ 70

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1)مقدمه____________________________________________________________ 72

4-2) بررسی ویژگی‌های جمعیت شناختی________________________________________ 72

4-3) آزمون فرض نرمال بودن متغیرها:__________________________________________ 72

4-4) آزمون فرضیات_____________________________________________________ 73

4-4-1) آزمون فرضیه  اصلی________________________________________________ 73

4-4-2 )آزمون فرضیه فرعی اول______________________________________________ 74

4-4-3 )آزمون فرضیه فرعی دوم______________________________________________ 75

4-4-4 )آزمون فرضیه فرعی سوم______________________________________________ 75

4-4-5 )آزمون فرضیه فرعی چهارم____________________________________________ 76

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1)مقدمه____________________________________________________________ 78

5-2)نتایج حاصل از آزمون فرضیات تحقیق_______________________________________ 78

5-2-1) نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی:______________________________________ 78

5-2-2) نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی اول:____________________________________ 78

5-2-3) نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی دوم:___________________________________ 80

5-2-4) نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی سوم:___________________________________ 80

5-2-5) نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی چهارم:__________________________________ 82

5-3) پیشنهادات تحقیق____________________________________________________ 84

5-3-1) پیشنهادات کاربردی_________________________________________________ 84

5-4) محدودیت های تحقیق:________________________________________________ 85

منابع و ماخذ___________________________________________________________ 86

منابع فارسی___________________________________________________________ 86

منابع لاتین____________________________________________________________ 91

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                صفحه

جدول2-1: الگوی چهاربعدی توسعه قابلیتهای مدیران_ 16

جدول3-1: مقیاس پرسشنامه محقق ساخته تحقیق_ 68

جدول3-1) مقدارضریب آلفای کرونباخ  پرسشنامه 69

جدول4-1: بررسی توزیع نرمال متغیر های پرسشنامه ( آزمون کلوموگروف اسمیرنوف) 73

جدول 4-2: آزمون تی جفت شده برای برنامه های تدوین شده در دانشگاه کاشان_ 74

جدول 4-3:  آزمون تی جفت شده برای روش خود توسعه ای در دانشگاه کاشان_ 74

جدول 4-4:  آزمون تی جفت شده برای روش آموزشی در دانشگاه کاشان_ 75

جدول 4-5:  آزمون تی جفت شده برای تعاملی در دانشگاه کاشان_ 76

جدول 4-6: آزمون تی جفت شده برای کارگاهی در دانشگاه کاشان_ 76

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                صفحه

شکل2-1: مدل اثربخشی توسعه مدیریت شروردر (1989) 15

شکل2-2: الگوی عمومی (مادر) توسعه مدیران_ 17

شکل2-3: رویکردهای متناسب برای ابعاد توسعه مدیران جی کانگر(1993) 19

شکل2-4: چهار سطح مدل کرک پاتریک_ 34

شکل2-5: مراحل برنامه ریزی برای آموزش در مدل پارکر 37

شکل2-6: مدل مبتنی بر تحول پذیر بودن سازمان_ 38

شکل 2-7:الگوی توانمندسازی چهار عاملی ملهم_ 54

شکل 2‑8: مدل توانمندسازی بیل هارلی_ 55

شکل2-9: مدل توانمندسازی نوکلین و روهوتی(موسوم به جو رشد) 56

شکل2-10:مدل توانمندسازی رابینز،کرینو و فرندال_ 58

شکل ۲–11:مدل مفهومی تحقیق(اقتباس از دری،اعرابی و مقدم،1391) 65

 

 

چکیده

هدف پژوهش حاضر  ارزیابی شیوه های پرورش مدیران در دانشگاهها و مؤسسه های آموزش عالی(مورد مطالعه: دانشگاهها و موسسات آموزشی عالی واقع در شهر کاشان) می­باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، از نوع ارزیابی و از لحاظ نحوه گرد آوری داده ها، شبه آزمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران شاغل در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی شهر کاشان تشکیل داده­اند. حجم جامعه آماری برابر با 34 نفر می باشد. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه می باشد. جهت تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق از  آزمون تی جفت شده به کمک نرم افزار SPSS نسخه 18 استفاده شده است. نتایج نشان می دهد،  که برنامه های تدوین شده جهت پرورش مدیران  اثر بخش نبوده است به گونه ای که از بین روش های تدوین شده خودتوسعه ای، آموزشی، تعاملی و کارگاهی تنها روش های آموزشی و کارگاهی  به صورت مطلوب صورت گرفته است و تفاوت میانگین معناداری در آزمون تی جفت شده بدست آمد که به ترتیب 031/0 و 033/0 بدست آمد در حالیکه برای روش های خود توسعه ای، تعاملی به ترتیب 068/0 و 087/0 بدست آمد که بالای سطح معناداری 05/0 بوده از اینرو روش های تدوین شده تعاملی و خود توسعه ای جهت پرورش مدیران  اثربخش نبوده و بصورت مطلوب انجام  نمی گیرد.

 

کلید واژه:  پرورش مدیران، روش آموزشی، تعاملی، خودتوسعه ای، کارگاهی

 

 

 

۱-۱-مقدمه

دنیا به سرعت در حال تغییر و دگرگونی است و در حالی که رقابت جنبه جهانی پیدا میک‌ند، محیط نامطمئن می­شود. جهانی شدن یکی از مهم ترین تغییراتی است که در محیط سازمان رخ می دهد. برای مقابله با این محیط نامطمئن و تغییرات مستمر، نیاز به افرادی در نقش مدیر و رهبر به شدت احساس می شود. در گذشته مدیریت آموزشی مانند سایر مدیری تها یک هنر یا فن محسوب می شد، بنابراین برای اداره موسسات آموزشی به تجربه افراد، میزان سابقه شغلی و مهارت مدیران اهمیت داده می شد و هدایت فعالیت­های آموزشی به آنان سپرده  می­شد.مدیریت در مورد انطباق همگانی با پیچیدگی هاست و فرایند و نحوه اعمال آْن اغلب موارد در پاسخ به شکل گیری سازمان های بزرگ و پیچیده قرن بیستم است و در مقایسه، رهبری، انطباق با تغییر است . بخشی از دلایلی که رهبری به این اندازه در سال های اخیر اهمیت یافته به رقابتی تر شدن و ناپایداری و تغییر بیشتر دنیای کسب و کار باز می گردد.شرکت های پیشرو و موفق جهان وجوه تمایز مختلفی با سایر شرکت ها و بنگاه های اقتصادی دارند. یکی از وجوه تمایز آن است که در تمام شرکت های برتر برنامه هایی منظم، جدی و پیگیر برای استعدادیابی و جانشین پروری مدیران و رهبران طراحی شده و در دست اجراست و این برنامه ها از حمایت مستقیم مدیران ارشد این سازمان ها برخوردار است .در فرآیند پرورش مدیران و رهبران باید تاکید اصلی را بر مهارت ها و قابلیت های مورد نیاز در دنیای کسب و کار آینده سازمان ها قرار دارد. توسعه و پرورش مدیران و رهبران نیاز به برنامه های منظم و سیستماتیک دارد. مدیران ارشد سازمان باید متولی ، حامی و مشتری اصلی این برنامه ها باشند . در جهان امروز، “مدیریت یا مدیران” یکی از اهرم‌های کلیدی اداره سازمان‌ها به شمار می‌رود. اداره سازمان‌های صنعتی و اجتماعی به دلیل وسعت، پیچیدگی، رقابت سخت، دگرگونی محیطی، تغییرات نگرش‌ها و … روز به روز سخت‌تر می‌شود. این روند داشتن مدیران لایق، شایسته و پرتوان را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. علاوه بر این، پیش‌بینی شده که میزان تقاضا برای مدیران حرفه‌ای نیز افزایش یابد. پیش‌بینی انجام شده در آمریکا نشان می‌دهد که اگر تولید ناخالص داخلی این کشور با همین روند فعلی (حدود 2.5 درصد در سال) رشد کند، سازمان‌های آمریکایی در سال 2015 به میزان 1.3 برابر تعداد مدیران امروز به مدیر و رهبر در سطوح مختلف نیاز خواهند داشت. از سوی دیگر، پژوهش‌های تجربی انجام شده حاکی از آن است که سازمان‌های موفق، علی‌رغم ضرورت ورود افکار و اندیشه‌های جدید مدیریتی به سازمان‌ (از طریق جذب و بکارگیری مدیرانی از بیرون سازمان)، به میزان قابل توجهی به درون‌زائی تمایل دارند و تلاش می‌کنند تا با شناسایی و توسعه شایستگی‌های مدیریتی درون سازمان از تأمین نیازهای آتی خود به مدیران شایسته و اثربخش اطمینان حاصل نمایند. به این ترتیب دغدغه‌ای با عنوان «ضرورت توجه به شایستگی مدیران» پیش روی مشاوران و متخصصان حوزه مدیریت قرار می‌گیرد. این موضوع به حدی نگران‌کننده است که بسیاری از صاحب‌نظران احتمال وقوع کمبود مدیران و رهبران شایسته طی سال‌های آینده را با بحران کامپیوتری سال 2000 که دنیای کامپیوتر زده ما را با خطر آشفتگی‌های اساسی مواجه کرد، مقایسه می‌کنند.

۱-۲-بیان مسئله

مدیریت به عنوان حلقه اساسی بهر ه­وری ، در هر نظام اجتماعی بزرگ وکوچک نقش استراتژیک و سرنوشت س ازی به عهده دارد . به همین مناسبت، درکشورهای پیشرفته سرمایه گذاری کلانی درجهت پرورش و تقویت توانایی­ها و مهارتهای مدیریت می­شو د(میر سپاسی ، ۱۳۷۱).

عواملی مانند جهانی شدن تجارت، بافت و ترکیب جمعیتی، چشم انداز و برنامه­های توسعه، تغییرات سیاسی و اجتماعی، قوانین و مقررات موجود و تغییرات آنها، از جمله عواملی هستند که می­توانند بر نقشهای مورد انتظار از مدیریت در بخش­های مختلف دولتی و خصوصی تاثیرگذار با شند (فارندال ، ۲۰۰۵) همچنان­که با نگاهی عمیقتر به اقتصاد دانشی در می یابیم که متاسفانه ، بسیاری از مفروضات پایه­ای که با نام مدیریت آموزش داده می­شوند و به اجرا در می­آیند ، از رده خارج شده و اکثر فرضیه­های ما در مورد کسب و کار، فناوری و سازمان دست کم به پنجاه سال پیش برمی­گردد و عمر آنها به پایان رسیده و زمان آن رسیده است که مدلی جا مع از آموزش و یادگیری مدیران مطرح شود(آل، راس و مک ال وی،2007).

پرورش مدیر از ویژگی­های سازمان­های مبتکر و نوآور به شمار می­آید. در حقیقت فراموش کردن پرورش مدیر نوعی توقف یا عقب نشینی است و توقف و عق بنشینی مساوی با نزدیک شدن به نقطه افول سازمان است. آن چه مسلم است، این است که حیات سازمانی هیچ یک از مدیران ابدی نبوده و تکیه محض بر مدیران کنونی مغایر با آینده­نگری و برنامه­ریزی صحیح برای حیات یک سازمان است. بنابراین مدیران علاقه­مند به تعالی سازمان باید پرورش مدیران را در دستور کار خود قرار دهند (طاهری بروج نی،1382) .

پیتر دراکر درباره موضوع پرورش مدیر معتقد است : که اگر ما در دنیای مدیریت امروز فقط در یک چیز اتفاق نظر داشته باشیم و به صورت قطعی در مورد آن حرف بزنیم، این است که رهبران ساخته می­شوند و به دنیا نمی­آیند و باید در سازمان­ها روشی سیستماتیک وجود داشته باشد که بتوانیم استعدادها و مهارت­های مورد نیاز آینده را توسعه و پرورش بدهیم و مدیریت ارشد سازمان هم نمی­تواند کار را به عهده شانس واگذار کند . همچنین می­گوید باید فرهنگ سازمانی در شرکت­ها به فرهنگی تبدیل شود که به جای رها کردن مدیران در بازی بقای داروینی، مدیران نخبه پرورش دهد. ( ناتالی شوپ گریفین ۲۰۰۳: ۱۱۳ ).

امروزه بسیاری از سازمانها برای برآوردن نیازهای مدیریتی خود اقدام به تأسیس مؤسساتی برای پرورش و تؤسعه مدیران خود نموده­اند . از جمله این سازمانها می­توان به موسسه­های توسعه با طراحی دوره­های LMC اشاره نمود . برای مثال، مؤسسهLMC و IMD ، IMI مدیریت متعدد درمحورهای رهبری و استراتژی، مدیریت و توسعه مهارت­ها، پروژه­ها و لوجستیک­ها، مدیریت عملکرد و مدیریت مالی تلاش نموده مدیران خود را در راستای توسعه و پرورش استعدادهای مدیریتی یاریگر باشد. از جمله این دوره­ها که در تقویم این مؤسسه برای سال ۲۰۰۹ و۲۰۱۰ آمده ، می­توان به دوره­های مدیریت تغییر و استراتژیهای کسب و کار، هنر رهبری و تیم سازی، مدیریت استراتژیک موفق، رهبری و پرورش استعدادها، مهارت­های مدیریتی مدرن ومهارت­های مدیریتی ضروری برای عملکرد در سطح جهانی اشاره نمود.

تئوریها و مفاهیم رشته توسعه و پرورش مدیریت از رشته­های دانشگاهی _ بویژه علوم رفتاری مشتق شده که چار چوب گوناگونی برای راهنمایی برنامه­ها و فرآ یندهای پرورش مدیر فراهم می­نماید ( الرشید و الکاسمه،2003بعد از جنگ جهانی دوم اروپای غربی با طرح مارشال بسرعت بهبود یافت که با این بهبود سریع نیاز به مدیران شایسته در