عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..1
1-1-اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….1
1-2- بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..6
1-3- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………7
1-3-1- هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7
1-3-2- اهداف اختصاصی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..7
1-4- سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….7
فصل دوم: مبانی نظری پژوهش و مرور پیشینهنگاشتهها………………………………………………………………………………………………….8
2-1- تعاریف و مفاهیم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….8
2-1-1- تعریف روستا……………………………………………………………………………………………………………………………………………….8
2-1-2- تعریف توسعه………………………………………………………………………………………………………………………………………………8
2-1-3-توسعه روستایی و مفهوم آن………………………………………………………………………………………………………………………10
2-1-4- توسعه همه جانبه روستایی………………………………………………………………………………………………………………………11
2-1-4-1- توسعه فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………………….. 12
2-1-4-2- توسعه اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………14
2-1-4-3- توسعه اقتصادی ………………………………………………………………………………………………………………………..14
2-1-4-4- توسعه سیاسی………………………………………………………………………………………………………………………….16
p>
2-1-4-5- توسعه انسانی……………………………………………………………………………………………………………………………17
2-1-5-توسعه پایدار……………………………………………………………………………………………………………………………………………..17
2-1- 6-توسعهنیافتگی………………………………………………………………………………………………………………………………………….19
2-2- آثار و پیامدهای توسعه روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………21
2-2-1- اشتغال……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….21
2-2-2- جلوگیری از مهاجرت……………………………………………………………………………………………………………………………….22
2-3- تاریخچه توسعه روستایی در ایران………………………………………………………………………………………………………………………..22
2-4- موانع توسعه روستایی در ایران………………………………………………………………………………………………………………………………26
2-4-1- موانع ساختی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..26
2-4-1-1-فقدان سیستم اصلاحات اراضی شایسته……………………………………………………………………………………………26
2-4-1-2- مشکلات اداری اجرایی برنامههای عمرانی……………………………………………………………………………………….27
2-4-2- موانع اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..27
2-4-2-1 کاهش میزان روستانشینی و جمعیت روستاها……………………………………………………………………………….27
2-4-2-2-کمبود فرصتهای شغلی در مناطق روستایی و پایین بودن سطح درآمد روستاییان……………………27
2-4-3- کشاورزی و اقتصاد…………………………………………………………………………………………………………………………………….28
2-4-3-1-عدم گسترش بخشنوین اقتصادی………………………………………………………………………………………………….28
2-4-4- تله محرومیت………………………………………………………………………………………………………………………………………………….28
2-5- جایگاه توسعه روستایی در برنامههای توسعه ایران……………………………………………………………………………………………….29
2-5-1- جایگاه توسعه روستایی در برنامههای توسعه پیش از انقلاب……………………………………………………………….29
2-5-2- توسعه روستایی در برنامههای توسعه پس از انقلاب………………………………………………………………………….. 32
2-6- راهبردهای توسعه روستایی ………………………………………………………………………………………………………………………………….34
2-6-1- راهبرد نیازهای اساسی………………………………………………………………………………………………………………………….34
2-6-2- راهبرد روستا شهر…………………………………………………………………………………………………………………………………35
2-6-3- الگوی عبیدالله خان……………………………………………………………………………………………………………………………….36
2-7- نظریههای توسعه نیافتگی………………………………………………………………………………………………………………………………………36
2-7-1- نظریه نوسازی………………………………………………………………………………………………………………………………………..36
2-7-1-1-نظریهپردازان نظریه نوسازی………………………………………………………………………………………………………..37
2-7-1-1-1-نظریه ساخت اجتماعی و رشد هوزلیتز……………………………………………………………………………….38
2-7-1-1-2- نظریه لرنر…………………………………………………………………………………………………………………………….38
2-7-1-1-3- نظریه مراحل رشد روستو……………………………………………………………………………………………………38
2-7-1-1-4-شومپیتر…………………………………………………………………………………………………………………………………39
2-7-1-1-5- نظریه تفکیک ساختاری نیل اسملسر………………………………………………………………………………….40
2-7-1-1-6- نظریه خرده فرهنگ راجرز…………………………………………………………………………………………………..40
2-7-1-1-7- نظریه روانشناختی هوزلیتز و دیگران………………………………………………………………………………….40
2-7-2- نظریه وابستگی………………………………………………………………………………………………………………………………………….41
2-7-2-1- نظریهپردازان وابستگی…………………………………………………………………………………………………………………..42
2-7-2-1-1- فرانک……………………………………………………………………………………………………………………………………..42
2-7-2-1-2- پل باران………………………………………………………………………………………………………………………………….43
2-7-2-1-3- کاردوزو……………………………………………………………………………………………………………………………………43
2-7-2-1- 4- نظریه دوسانتوس…………………………………………………………………………………………………………………..44
2-8- نظریه انگیزه به پیشرفت ………………………………………………………………………………………………………………………………………44
2-9- مطالعات تجربی پیرامون علل توسعهنیافتگی روستاهای ایران……………………………………………………………………………..45
2-10- جمع بندی از مرور پیشینه نگاشتهها…………………………………………………………………………………………………………………48
فصل سوم: مواد و روشها………………………………………………………………………………………………………………………………………………..49
3-1- معرفی منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………………………………49
3-1-1- پیشینهی تاریخی………………………………………………………………………………………………………………………………………49
3-1-2- جغرافیای طبیعی………………………………………………………………………………………………………………………………………50
3-1-2-1- موقعیت جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد ……………………………………………………………………50
3 -1-2-2- شهرستان بویراحمد………………………………………………………………………………………………………………..50
3 -1-2-3- منطقه مارگون…………………………………………………………………………………………………………………………51
3-2- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52
3-2-1- روش مورد استفاده در مرحله اول پژوهش: تعیین و تفکیک روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)……………………………………………………………………………………………………………………………………………52
3-2-1-1 روششناسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………52
3-2-1-2 جامعه و نمونه مرحله اول پژوهش…………………………………………………………………………………………………………53
3-2-1-3- روش گردآوری دادهها در مرحله اول پژوهش……………………………………………………………………………………..55
3-2-2- روشهای مورد استفاده در مرحله دوم پژوهش: بررسی علل توسعهنیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….55
3-2-2-1- تحلیل عاملی………………………………………………………………………………………………………………………………………..55
3-2-2-1-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………………56
3-2-2-1-2- ابزار گردآوری دادها……………………………………………………………………………………………………………………..56
3-2-2-1-3- پایایی و روایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………56
3-2-2-1-3-1- اعتبار (روایی)………………………………………………………………………………………………………………………….56
3-2-2-1-3- 2- اعتماد (پایایی)…………………………………………………………………………………………………………………….57
3-2-2-2- روش کیفی تئوری بنیادی……………………………………………………………………………………………………………………58
3-2-2-2-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………………….62
3-2-2-2-1-1- انواع نمونهگیری در تحقیقات کیفی……………………………………………………………………………………….62
3-2-2-2-2- ابزار گردآوری دادها…………………………………………………………………………………………………………………….63
3-2-2-2-3- اعتبار و پایایی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………63
3-3- نحوه تجزیه و تحلیل دادهها در کل مراحل پژوهش……………………………………………………………………………………………..64
3-4- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………..64
3-4-1- روستا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………64
3-4-2- خانوار معمولی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65
3-4-3- سرپرست خانوار………………………………………………………………………………………………………………………………………..65
3-4-4- ویژگیهای فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….65
3-4-4- 1- جنس……………………………………………………………………………………………………………………………………………….65
3-4-4-2- سن……………………………………………………………………………………………………………………………………………………65
3-4-4- 3- وضعیت تأهل………………………………………………………………………………………………………………………………….65
3-4-4- 4- سطح سواد………………………………………………………………………………………………………………………………………65
3-4-4-5- شغل………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66
3-4-3- توسعه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………66
3-4-4- توسعه نیافتگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..66
فصل چهارم: یافتهها و بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………………….67
4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..67
4-2- یافتههای مربوط به مرحله اول پژوهش: رتبهبندی و سطحبندی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه……………..67
4-2-1- یافتههای حاصل از اسکالوگرام …………………………………………………………………………………………………………..67
4-2-1-1- رتبهبندی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………………………………………………68
4-2-1-2- سطحبندی و سلسله مراتب سکونتگاههای روستایی منطقه مورد مطالعه………………………………………69
4-3- بخش دوم پژوهش: تعیین علل توسعهنیافتگی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………….70
4-3-1- یافتههای توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………….70
4-3-1-1- ویژگیهای سن و جنس افراد………………………………………………………………………………………………………….70
4-3-1-2- سطح تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………….71
4-3-1-3- شغل افراد مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………………72
4-3-1-4- ویژگیهای فردی در روستاهای توسعهنیافته…………………………………………………………………………………..72
4-3-1-5- ویژگیهای فردی در روستاهای توسعهیافته……………………………………………………………………………………73
4-3-2- تحلیل عاملی علل توسعهنیافتگی مناطق روستایی………………………………………………………………………………….74
4-3-3-2- مقایسه میانگین بین دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته…………………………………………………………………77
4-2-3-2-1- عامل اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………..77
4-2-3-2-2- مالی و اعتباری…………………………………………………………………………………………………………………………….77
4-2-3 -2-3- فردی (شخصیتی)………………………………………………………………………………………………………………………78
4-2-3 -2-4- مشارکتی…………………………………………………………………………………………………………………………………….79
4-2-3 -2-5-زیربنایی………………………………………………………………………………………………………………………………………79
4-2-3 -2-6-نگرشی (ایستاری) ……………………………………………………………………………………………………………………..80
4-2-3 -2-7- اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………………………….80
4-2-3 -2-8- رضایتی……………………………………………………………………………………………………………………………………….81
4-2-3 -2-9- مدیریتی……………………………………………………………………………………………………………………………………..81
4-2-3-2-10- اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………………………………….82
4-2-3 -2- 11- مقایسه عوامل کلی توسعهنیافتگی…………………………………………………………………………………………82
4-2-3- یافتههای حاصل از تابع تشخیص: تعیین مدل پیشبینی کننده توسعه…………………………………………………84
4-2-4- یافتههای حاصل از روش کیفی نظریه بنیادی………………………………………………………………………………………..86
4-2-4- 1- کدگذاری باز……………………………………………………………………………………………………………………………………86
4-2-4- 1- کدگذاری محوری……………………………………………………………………………………………………………………………87
4-2-4-3- کدگذاری انتخابی و طراحی مدل…………………………………………………………………………………………………….89
4-2-4- 4- خط سیر داستانی……………………………………………………………………………………………………………………………91
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………………….93
5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………93
5-2- نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………94
5-2-1- نتایج مرحله اول: تعیین روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته…………………………………………………………………..94
5-2-2- نتایج مرحله دوم پژوهش: علل توسعه نیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه………………………………..95
5-2-2-1- نتایج حاصل از تحلیل عاملی……………………………………………………………………………………………………………95
5-2-2-2- نتایج حاصل از تابع تشخیص…………………………………………………………………………………………………………..95
5-2-2-2- نتایج حاصل از تئوری بنیادی………………………………………………………………………………………………………….96
5-3- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………97
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………100
فهرست جدول‌ها
عنوان صفحه
جدول 2-1- راهبردهای توسعه روستایی…………………………………………………………………………………………………………………………..35
جدول 3-1- تعداد روستاهای بالای بیست خانوار بخش مارگون………………………………………………………………………………………56
جدول3-2- جامعه آماری و حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………….58
جدول 3-3- مقدار آماره KMO و آزمون بارتلت ……………………………………………………………………………………………………………59
جدول 3-4- فرایند کلی ساخت نظریه بنیادی…………………………………………………………………………………………………………………..63
جدول 3-5- شاخصهای مورد استفاده در پژوهش……………………………………………………………………………………………………………54
جدول 4-1- رتبهبندی مناطق روستایی بر اساس مدل اسکالوگرام…………………………………………………………………………………69
جدول 4-2- سطحبندی و سلسله مراتب سکونتگاههای رو ستایی بخش مارگون…………………………………………………………….70
جدول 4-3- مشخصات سن و جنس نمونه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………..71
جدول 4-4- سطح تحصیلات مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………………………..72
جدول 4-5- شغل افراد مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………………………………….73
جدول 4- 6- توزیع فراوانی بر حسب ویژگیهای فردی در روستاهای توسعهنیافته………………………………………………………..74
جدول 4-7- ویژگیهای فردی روستاهای توسعهیافته……………………………………………………………………………………………………….75
جدول 4-8 – تحلیل عاملی عوامل توسعهنیافتگی روستاهای شهرستان بویراحمد……………………………………………………………76
جدول4-9 – تعداد عاملهای استخراج شده و سهم هر یک از آنها…………………………………………………………………………………78
جدول 4-10- مقایسه مؤلفههای اجتماعی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته……………………………………………………….78
جدول 4-11- مقایسه مؤلفههای مالی و اعتباری در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته……………………………………………..79
جدول 4- 12- مقایسه مؤلفههای فردی (شخصیتی) در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته……………………………………….80
جدول 4- 13- مقایسه مؤلفههای مشارکتی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته……………………………………………………..80
جدول 4-14- مقایسه مؤلفههای زیربنایی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته………………………………………………………..81
جدول 4-15- مقایسه مؤلفههای نگرشی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته………………………………………………………….81
جدول 4-16- مقایسه مؤلفههای صداقت در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته………………………………………………………….82
جدول 4-17- مقایسه مؤلفههای رضایتی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته…………………………………………………………82
جدول 4-18- مقایسه مؤلفههای نهادی و مدیریتی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته…………………………………………82
جدول 4-19- مقایسه مؤلفههای اقتصادی در روستاهای توسعهیافته و توسعهنیافته……………………………………………………….83
جدول 4-20- مقایسه میانگینها عوامل کلی توسعه نیافتگی در روستاهای توسعه یافته و توسعهنیافته………………………..83
جدول 4-21- معنیداری تابع تشخیص…………………………………………………………………………………………………………………………….85
جدول 4-22- نتایج حاصل از تحلیل ممیزی……………………………………………………………………………………………………………………..86
جدول4-23- مفهومسازی دادههای حاصل از تئوری بنیادی…………………………………………………………………………………………….85
جدول4-24- ساخت طبقات گسترده………………………………………………………………………………………………………………………………..88
فهرست شكلها و نمودارها
عنوان صفحه
شکل 2-1- متغیرهای فرهنگی پیش برنده توسعه فرهنگی………………………………………………………………………………………………14
شکل 2- 2- شاخص اقتصادی و اجتماعی توسعه و نحوه ارتباط آنها باهم………………………………………………………………………16
شکل 2-3- جنبههای توسعه پایدار از دید…………………………………………………………………………………………………………………………19
شکل 2-4- تله محرومیت…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..29
شکل 2-5- سلسله مراتب هرم توسعه………………………………………………………………………………………………………………………………..36
شکل 2-6- حوزهای نظریه نوسازی……………………………………………………………………………………………………………………………………37
شکل 3-1- موقعیت جغرافیایی استان کهکیلویه و بویراحمد…………………………………………………………………………………………….51
شکل 3-2- موقعیت شهرستان بویراحمد در استان کهکیلویه و بویراحمد………………………………………………………………………..52
شکل 3-3- موقعیت منطقهی مارگون در استان کهکیلویه و بویراحمد …………………………………………………………………………..53
شکل 3-4- مدل مفهومی- نشانه………………………………………………………………………………………………………………………………………62
شکل 3-5- مدل پارادایمی در نظریه بنیادی……………………………………………………………………………………………………………………..63
شکل 4-1 مدل پارادایمی پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………89
شکل4-2-مدل نهایی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….91
فصل اول
مقدمه
