چکیده
سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مؤلفه­های رشد و پیشرفت به طور عام و توسعه اجتماعی به طور خاص مورد توجه جدی حوزه­های پژوهش علوم­اجتماعی برای سنجش کیفیت تعاملات اجتماعی بوده است. به طور کلی میزان سرمایه­اجتماعی در هر گروه یا جامعه­ای نشان­دهنده میزان اعتماد افراد به یکدیگر است؛ همچنین وجود میزان قابل قبولی از سرمایه­اجتماعی موجب تسهیل کنش­های اجتماعی می­گردد. به طوری که در مواقع بحرانی می­توان برای حل مشکلات از سرمایه­اجتماعی به عنوان اصلی­ترین منبع حل مشکلات و اصلاح فرآیندهای موجود سود برد.
در این پژوهش در پی بررسی رابطه بین میزان تماشای برنامه­های سیمای جمهوری اسلامی ایران و سرمایه اجتماعی خانواده­های تهرانی می­باشیم. به همین منظور از نظریه کاشت گربنر استفاده شده است. بر اساس این نظریه، با افزایش میزان تماشای تلویزیون، سرمایه­اجتماعی نیز می­بایست افزایش یابد. نمرة سرمایه­اجتماعی خانواده­ها از مجموع سه شاخصه اعتماد اجتماعی، شبکه­های اجتماعی و انسجام اجتماعی تشکیل می­شود. این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری آن تمام خانواده­های ساکن در شهر تهران می­باشد. بازه زمانی انجام تحقیق اواخر سال 1391 و اوایل سال 1392 است. روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای و از مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران صورت گرفته است. حجم نمونه 400 خانواده بوده که با سرپرستان خانواده مصاحبه شده است.
بر اساس یافته­های تحقیق 8/15 درصد از خانواده­های تهرانی سرمایه اجتماعی کمی دارند؛ 4/42 درصد خانواده­ها دارای سرمایه اجتماعی متوسطی هستند و 9/41 درصد خانواده­ها نیز از سرمایه اجتماعی زیادی برخوردار هستند. نتایج تحقیق نشان می­دهد که ارتباط مثبتی بین میزان تماشای برنامه­های سیمای جمهوری اسلامی ایران و سرمایه اجتماعی وجود دارد، به گونه­ای که میانگین سرمایه اجتماعی در خانواده­هایی که کم تلویزیون نگاه می­کنند 90/161 و در خانواده­هایی که تلویزیون زیاد تماشا می­کنند 83/175 می­باشد. هر چقدر تماشای تلویزیون افزایش یابد به همان نسبت نیز سرمایه اجتماعی افزایش می­یابد. لذا سیمای جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی در افزایش سرمایه اجتماعی خانواده­های تهرانی دارد.
واژگان کلیدی: سرمایه­اجتماعی، اعتماداجتماعی، شبکه­های اجتماعی، انسجام­اجتماعی، خانواده، تلویزیون.

فهرست مطالب
1- فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه. 2
2-1- بیان مسئله. 4
3-1-  اهمیت و ضرورت تحقیق.. 8
4-1-  اهداف تحقیق.. 10
5-1- فرضیات تحقیق.. 11
6-1- تعریف مفاهیم. 12
2- فصل دوم: پیشینه و مبانی نظری تحقیق
1-2- پیشینه تحقیق.. 17
1-1-2-  تحقیقات داخلی.. 17
2-1-2-  تحقیقات خارجی.. 20
2-2- چارچوب نظری سرمایه اجتماعی.. 24
1-2-2- سرمایه در مفهوم کلاسیک و جدید. 24
2-2-2- مفهوم سرمایه و ابعاد آن. 27
3-2-2- تاریخچه مفهوم سرمایه اجتماعی.. 30
4-2-2- تعریف سرمایه اجتماعی.. 32
5-2-2 سطوح سرمایه اجتماعی.. 36
6-2-2-  اشکال سرمایه اجتماعی.. 38
7-2-2- اجزای سرمایه اجتماعی.. 43
8-2-2- اجزای اجتماعی سرمایه اجتماعی.. 43
9-2-2- روابط اجتماعی از دیدگاه جامعه­شناسان کلاسیک… 52
10-2-2- سرمایه اجتماعی از دیدگاه جامعه­شناسان جدید. 56
11-2-2- جایگاه و اهمیت خانواده 74
12-2-2- سرمایه اجتماعی در خانواده 74
13-2-2- اهمیت و جایگاه تلویزیون. 76
14-2-2- پیدایش تلویزیون در ایران و جهان. 77
15-2-2- دو نگرش متضاد درباره تلویزیون. 79
16-2-2- تلویزیون و خانواده 80
17-2-2- نظریه­های ارتباطات.. 81
18-2-2- چهارچوب نظری تحقیق.. 85
19-2-2- مدل تحقیق.. 86
3-فصل سوم: روش تحقیق
1-3- مقدمه. 88
2-3-  روش تحقیق.. 89
3-3-  جامعۀ آماری.. 90
4-3-  واحد مشاهده 90
5-3- واحد تحلیل.. 90
6-3- روش نمونه­گیری.. 90
7-3-حجم نمونه و روش محاسبه آن 91
8-3-  روش گردآوری اطلاعات.. 92
9-3- تعریف عملیاتی متغیرها 92
10-3- پایایی تحقیق.. 97
11-3- اعتبار تحقیق.. 98
4-فصل چهارم: یافته های تحقیق
1-4- مقدمه. 100
2-4- یافته­های توصیفی.. 101
3-4- یافته­های تحلیلی.. 124
4-4- تحلیل چندمتغیره؛ رگرسیون خطی.. 143
5-فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها
1-5-  جمع بندی یافته های توصیفی 148
2-5- جمع­بندی یافته­های تحلیلی.. 150
3-5- تحلیل چند متغیره؛ رگرسیون. 155
4-5- نتیجه­گیری.. 156
5-5- بحث در نتایج.. 158
6-5- پیشنهادها 159
7-5- محدودیت­های تحقیق.. 160
فهرست منابع. 161
ضمایم. 167
 
فهرست جداول
عنوان                                                                                                         صفحه
جداول یک­بعدی
جدول شماره (1-2) نظریه­های سرمایه………………………………………………………………………………………..27
جدول شماره(2-2)   تعاریف سرمایه­اجتماعی از نظر اندیشمندان……………………………………………………..34
جدول شماره (3-2) سرمایه نهادی و سرمایه ارتباطی……………………………………………………………………38
جدول شماره (4-2) رابطه بین سرمایه نهادی و سرمایه ارتباطی……………………………………………………..39
جدول شماره (5-2) سرمایه اجتماعی ساختاری و سرمایه اجتماعی شناختی……………………………………40
جدول شماره (6-2) سرمایه اجتماعی و رابطه عناصر آن……………………………………………………………….40
جدول شماره (7-2) میزان اعتماد بین­شخصی (اعضای خانواده، خویشان و دوستان)………………………..46
جدول شماره (8-2) اجزای اعتماد اجتماعی……………………………………………………………………………….47
جدول شماره (9-2) روابط اجتماعی از دیدگاه جامعه­شناسان کلاسیک…………………………………………..55
جدول شماره (10-2) تعریف سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………….71
جدول شماره (11-2) مدل پاکستون برای سرمایه اجتماعی……………………………………………………………73
جدول شماره (1-3) اجزای سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………….92
جدول شماره (2-3) شاخصه­های سرمایه­اجتماعی، گویه­ها و سطح­سنجش………………………………………93
جدول شماره (3-3) ضریب آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق…………………………………………………………97
جدول شماره (1-4) توزیع پاسخگویان بر حسب جنس………………………………………………………………101
جدول شماره (2-4) توزیع پاسخگویان بر حسب سن…………………………………………………………………102
جدول شماره (3-4) توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل………………………………………………….103
جدول شماره (4-4) توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال……………………………………………….104
جدول شماره (5-4) توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات……………………………………………………….105
جدول شماره (6-4) توزیع پاسخگویان بر حسب منطقه محل زندگی……………………………………………106
جدول شماره (7-4) توزیع پاسخگویان بر حسب قومیت…………………………………………………………….107
جدول شماره (8-4) توزیع پاسخگویان بر حسب تماشای تلویزیون در شبانه­روز……………………………108
 
عنوان                                                                                                                صفحه
جدول شماره (9-4) توزیع پاسخگویان بر حسب استفاده از برنامه­های تلویزیون…………………………… 109
جدول شماره (10-4) توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تماشای شبکه­های تلویزیون……………………..110
جدول شماره (11-4) توزیع پاسخگویان بر حسب میزان اعتماد  به تلویزیون…………………………………112
جدول شماره (12-4) توزیع فراوانی انواع اعتماد………………………………………………………………………..114
جدول شماره (13-4) توزیع پاسخگویان بر حسب اعتماد اجتماعی………………………………………………115
جدول شماره (14-4) توزیع پاسخگویان بر حسب انسجام­اجتماعی……………………………………………….116
جدول شماره (15-4) توزیع پاسخگویان بر حسب شبکه­های اجتماعی………………………………………….118
جدول شماره (16-4) توزیع پاسخگویان بر حسب میزان سرمایه­اجتماعی………………………………………119
جدول شماره (17-4) توزیع پاسخگویان بر حسب میزان رضایت اجتماعی…………………………………..121
جدول شماره (18-4) توزیع پاسخگویان بر حسب میزان آگاهی سیاسی­اجتماعی……………………………122
 
جداول دوبعدی
جدول شماره (19-4) آزمون تفاوت میانگین سرمایه­اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون………………………..124
جدول شماره(20-4)آزمون معناداری تام­هین  برای تفاوت میانگین سرمایه­اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون……..125
جدول شماره (21-4) آزمون تفاوت میانگین اعتماد اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون……………………………………….126
جدول شماره (22-4) آزمون تفاوت میانگین انسجام­اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون……………………………………….127
جدول شماره (23-4) توزیع فراوانی بین میزان تماشای تلویزیون و انسجام اجتماعی……………………………………………………..128
جدول شماره (24-4) رابطه بین تماشای تلویزیون و انسجام اجتماعی…………………………………………………………………………..128
جدول شماره (25-4) آزمون تفاوت میانگین شبکه­های اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون…………………………………129
جدول شماره (26-4) آزمون معناداری تام­هین برای تفاوت میانگین شبکه­های اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون….130
جدول شماره(27-4) توزیع فراوانی بین میزان تماشای تلویزیون و آگاهی­های سیاسی اجتماعی……………………………………….131
جدول شماره(28-4) رابطه بین تماشای تلویزیون و آگاهی­های سیاسی­اجتماعی خانواده­ها………………………………………………131
جدول شماره(29-4) رابطه بین اعتماد به تلویزیون و سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………….132
جدول شماره(30-4) آزمون تفاوت میانگین رضایت اجتماعی بر حسب میزان تماشای تلویزیون……………………………………..133
جدول شماره(31-4) توزیع فراوانی بین میزان تماشای تلویزیون و رضایت اجتماعی……………………………………………………..134
جدول شماره(32-4) رابطه بین تماشای تلویزیون و رضایت اجتماعی…………………………………………………………………………134
جدول شماره (33-4) رابطه بین اعتماد به تلویزیون و رضایت اجتماعی……………………………………………………………………….135
جدول شماره(34-4) آزمون تفاوت میانگین سرمایه­اجتماعی بر حسب تفاوت در میزان تماشای برنامه­های سیاسی تلویزیون..136
جدول شماره(35-4) توزیع فراوانی بین تماشای برنامه­های سیاسی تلویزیون و سرمایه اجتماعی…………………………………….136
جدول شماره (36-4) رابطه بین تماشای برنامه­های سیاسی تلویزیون و سرمایه اجتماعی……………………………………………….137
جدول شماره (37-4) مقایسه میانگین سرمایه اجتماعی بینندگان شبکه­های سیما………………………………………………………….138
جدول شماره(38-4) رابطه بین تحصیلات و سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………139
جدول شماره (39-4) آزمون تفاوت میانگین سرمایه اجتماعی بر حسب قومیت…………………………………………………………..140
جدول شماره (40-4) آزمون تفاوت میانگین سرمایه اجتماعی بر حسب وضعیت اشتغال……………………………………………….141
جدول شماره (41-4) آزمون معناداری تام­هین برای تفاوت میانگین سرمایه اجتماعی بر حسب وضعیت اشتغال………………..142
جدول شماره (42-4) آزمون تفاوت میانگین سرمایه اجتماعی بر حسب جنسیت………………………………………………………….143
جدول شماره (43-4) رگرسیون خطی؛ بررسی هم­زمان متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته………………………………………………144
جدول شماره (44-4) نتایج تبیینی فرضیه­های تحقیق در یک نگاه………………………………………………………………………………146
 
فهرست نمودارها
عنوان                                                                                                         صفحه
نمودار شماره (1-2) ارتباط متقابل انواع سرمایه…………………………………………………………………………………………30
نمودار شماره (2-2) سطوح سه­گانه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………….37
نمودار شماره (3-2) اجزای سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………..43
نمودار شماره (4-2) ابعاد سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………..51
نمودار شماره (5-2) تشکیل سرمایه اجتماعی بر اساس دیدگاه وبر……………………………………………………………….55
نمودار شماره (6-2) مدل سرمایه اجتماعی نان­لین………………………………………………………………………………………65
نمودار شماره (7-2) مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………86
نمودار شماره (1-4) توزیع پاسخگویان بر حسب جنس…………………………………………………………………………….101
نمودار شماره (2-4) توزیع پاسخگویان بر حسب سن………………………………………………………………………………..102
نمودار شماره (3-4) توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل………………………………………………………………….103
نمودار شماره (4-4) توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال……………………………………………………………….104
نمودار شماره (5-4) توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات……………………………………………………………………….105
نمودار شماره (6-4) توزیع پاسخگویان بر حسب منطقه محل زندگی…………………………………………………………..106
نمودار شماره (7-4) توزیع پاسخگویان  بر حسب قومیت…………………………………………………………………………..107
نمودار شماره (8-4) توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از تلویزیون در شبانه­روز……………………………….108