تعزیر یعنی کیفری که در شرع از حیث مقدار مشخص نیست و در مقابل حد است و در فقه بر کیفری اطلاق می شود که برخلاف حد، شارع مقدس اندازه ای برای آن تعیین نکرده است. در قوانین مصوب قبل از انقلاب نامی از تعزیر برده نشده است ولی با تصویب قانون راجع به مجازات اسلامی در سال 1361 با توجه به ماده 7 آن که مجازاتها را به چهار قسمت تقسیم کرده بود و تعزیرات را به عنوان چهارمین قسم قرار داده بود، مجازات تعزیرات رسما” وارد قوانین جزایی ایران شد و در سال 1362 مبحث چهارم با عنوان تعزیرات به تصویب رسید و انواع مجازات تعزیری را مشخص کرد و تا به امروز تعزیرات همچنان یک قسم از مجازاتهای اصلی به شمار می رود.در ماده 18 قانون مجازات اسلامی 1392 از تعزیرات تعریفی به عمل نیامده و آن را مجازاتی قرار داده که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و موارد اعمال آن را در ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی قرار داده است. بدین ترتیب هر دو نوع تعزیر موجود در اسلام، یعنی تعزیرات شرعی و تعزیرات حکومتی را مورد حکم قرار داده است.مجازات تعزیر از ابتکارات دین مبین اسلام است که قوانین مجازات بعد از انقلاب از آن به عنوان یکی از انواع مجازات های اصلی نام برده اند.قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مجازات تعزیری را از حیث شدت و ضعف درجه بندی کرده است که این تقسیم بندی ظاهرا” با توجه به تقسیم بندی جرایم قبل از انقلاب (جنحه، جنایت، خلاف) بی سابقه نبوده است بدین ترتیب در تحقیق حاضر به مطالعه تطبیقی درجه بندی شدن مجازات تعزیری در قانون مجازات اسلامی 1392 و تقسیم بندی جرایم قبل از انقلاب پرداختیم.

واژگان کلیدی: جرم، مجازات، تعزیرات،  جنحه، جنایت .

فهرست مطالب

مقدمه. 1

1-بیان  مساله. 2

2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 2

3-اهداف تحقیق.. 3

4-سوالات تحقیق.. 3

5-فرضیه تحقیق.. 4

6-پیشینه تحقیق.. 4

7-روش تحقیق.. 5

8-ساختار تحقیق.. 6

فصل اول-مبانی و کلیات تحقیق.. 7

مبحث اول : تعاریف و مفاهیم جرم و مجازات… 8

گفتار اول : تعریف جرم در لغت… 8

الف : تعریف جرم در جرم شناسی.. 9

ب : تعریف جرم در حقوق.. 9

گفتار دوم : مفهوم مجازات… 12

مبحث دوم : انواع مجازات ها 15

گفتار اول : مجازاتهای عرفی.. 15

گفتار دوم : مجازات های شرعی.. 19

گفتار سوم: درجه بندی مجازات… 24

بند اول:درجه بندی مجازاتها بر مبنای هدف اجتماعی.. 24

بند دوم:درجه بندی مجازات بر مبنای شدّت وخامت آن. 25

گفتار چهارم: اهداف و مزایای درجه بندی مجازات ها از نظر حقوق عرفی.. 25

بند اول:هدف سودمندی.. 25

بند دوم: هدف اخلاقی.. 25

بند سوم: هدف اصلاحی.. 26

گفتار چهارم-مجازات های بدنی.. 26

گفتار پنجم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی 1304.. 26

گفتار ششم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی 1352.. 30

گفتار هفتم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی 1361.. 35

گفتار هشتم-طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی 1370.. 35

گفتار نهم-درجه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی 1392.. 36

فصل دوم-درجه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی 1392.. 38

مبحث اول: مجازات های تعزیری و درجه بندی مجازات ها 39

مبحث دوم: درجه بندی مجازات ها و مجازات اعدام. 44

گفتار اول : اعدام در قوانین جزایی ایران. 45

مبحث سوم: درجه بندی مجازات ها وجرایم علیه امنیت کشور. 51

مبحث چهارم-جایگاه مجازات شلاق تعزیری در درجات هشتگانه مجازات تعزیری.. 55

مبحث پنجم-درجه بندی مجازات ها و مجازات سالب آزادی (زندان). 58

مبحث ششم:آثار درجه بندی قانون 1392.. 63

مبحث هفتم-تشدید درجه مجازات ها 73

مبحث هشتم-درجه بندی مجازات ها و جزای نقدی.. 77

مبحث نهم : درجه بندی مجازات ها و مصادره اموال. 79

مبحث دهم-سایر مجازات های درجه بندی شده 83

گفتار اول-جرایم مواد مخدر. 83

گفتار دوم-محرومیت از حقوق اجتماعی.. 85

گفتار سوم-مجازات اشخاص حقوقی.. 86

گفتار چهارم-انواع تبعید در قوانین جزایی ایران. 89

بند اول : تبعید حدی.. 89

بند دوم : ممنوعیت از اقامت و اقامت اجباری در محل معین.. 93

مبحث یازدهم- جرایم متعدد اطفال و نوجوانان. 100

مبحث دوازدهم-جرم کلاهبرداری و نحوه تعیین آن در ماده 19.. 102

مبحث سیزدهم-درجه بندی مجازات در انگلستان. 104

مبحث چهاردهم:درجه بندی مجازات در حقوق جزای فرانسه. 110

گفتار اول:درجه بندی مجازات ها 111

گفتاردوم : مجازاتهای جنایی.. 112

گفتار سوم :مجازاتهای جنحه ای.. 113

گفتار چهارم: دوره تامینی.. 115

گفتار پنجم:مجازاتهای خلافی.. 116

نتیجه گیری.. 117

پیشنهادات… 118

فهرست منابع.. 119

Abstract. 1

مقدمه

مجازاتها از نظر هدف، شدت وخامت و حقوقی که بر اثر آنها محدود می شود، قابل طبقه بندی می باشد. طبقه بندی صحیح مجازات ها نه تنها دغدغه ی خاطر حقوق دانان بلکه مورد توجه قانون گذاران نیز می باشد. تحولاتی درانواع مجازات ها در قانون مجازات جمهوری اسلامی ایران مصوب 1392 صورت گرفته است. در این قانون مقنن (قانونگذار) مجازاتهای اسلامی را بر مبنای نسبت و ارتباطی که مجازاتها با یکدیگر دارند درجه بندی نموده است.تفاوت هایی در قانون مجازات 1392 با قانون مجازات اسلامی 1375 وجود دارد که تقسیم بندی مجازات های تعزیری به 8 درجه و تعیین مجازات برای شخصیت حقوقی از نکات برجسته قانون جدید مجازات اسلامی است.در ماده 14قانون مجازات اسلامی مصوب 92 مجازاتهای اصلی اشخاص حقیقی بیان شده که با توجه به عناوینی که بعنوان مجازاتهای اصلی در این ماده بیان شده است یعنی:” 1-حد 2 -قصاص 3- دیه 4- تعزیز می بینیم که مجازاتهای اصلی اشخاص حقیقی را چهارعنوان بیان کرده درحالی که درقانون مجازات اسلامی( مصوب1375)نوع پنجمی از مجازات ها یعنی مجازات های بازدارنده نیز وجود دارد قانونگذار در ماده19تعزیرات را که درقانون مجازات اسلامی مصوب1375 شامل مفهوم تعزیر و مجازات بازدارنده است به هشت درجه تقسیم کرده است. قانونگذار در ماده215 نیز همین تقسیم بندی را بکار برده و برای مطابقت دادن تعزیرات مذکور در قانون مجازات اسلامی مصوب1375 با تعزیرات از همین درجات استفاده کرده است.مثلاً در بند 2 ماده 215  قانونگذار بیان می کند که کلیه مجازاتهایی که حداکثر آنها تا دو سال حبس است به حبس تعزیری درجه شش تبدیل می شوند و حبس تعزیری درجه شش نیز در قانون جدید بیش از شش ماه تا دو سال بیان شده است ضمن اینكه در این تحقیق سعی بر آن می گردد با بررسی تحولات ناشی از درجه بندی مجازاتها در قوانین موضوعه ایران به ویژه قانون مجازات اسلامی سال 92 به تغییرات ناظر بر درجه بندی مجازاتها پرداخته و جایگاه تعزیرات در قانون جدید  را مورد توجه قرار دهیم.

1-بیان  مساله

مجازات تعزیر از ابتکارات دین مبین اسلام است، تعزیر یعنی کیفری که از حیث مقدار مشخص نیست و در مقابل حد است و در فقه بر کیفری اطلاق می شود که بر خلاف حد، شارع مقدس اندازه ای برای آن تعیین نکرده است.

از مفهوم برخی آیات در اسلام می توان مشروعیت تعزیر در اسلام را استنباط کرد از جمله آیه شریفه: ((والَّذینَ یُؤذونَ المُؤمِنینَ والمُؤمِنـتِ بِغَیرِ مَا اکتَسَبوا فَقَدِ احتَمَلوا بُهتـنـًا و اِثمـًا مُبینـا)) و آیه شریفه: ((اِنَّ‌الَّذینَ یُحِبّونَ اَن تَشیعَ الفـحِشَةُ فِی الَّذینَ ءامَنوا لَهُم عَذابٌ اَلیمٌ))، همچنین مشروعیت تعزیر از آیات دیگری که به برخی مجازات های موقتی مجرمان اشاره دارند نیز قابل استفاده است.

تغییر مهمی که در قانون مجازات اسلامی 1392 به عمل آمده و از ابتکارات قانون جدید به شمار می رود درجه بندی مجازاتهای تعزیری می باشد که در ماده 19 مورد اشاره قرار گرفته است.

در این ماده مجازات های تعزیری به هشت درجه تقسیم شده است که در هر یک از این درجات، انواعی از کیفرهای تعزیری پیش بینی شده است که در صورتیکه مجرم به هریک