کلیدواژه­ها: تنظیم­کننده­های رشد گیاهی، سطح برگ، قندهای احیاء، کربوهیدرات محلول، گیاهان برگ زینتی، مقدار کلروفیل برگ.

  فصل اول : مقدمه

1-1 کشف مواد رشد گیاهی.. 2

1-1-1 جیبرلین­ها 2

1-1-1 سایتوکنین­ها 2

1-2 خلاصه­ای درباره­ی تنظیم­کننده رشد گیاهی جیبرلین­ و سیتوکنین­ها 3

1-2-1 جیبرلین­ها 3

1-2-2 سایتوکنین­ها 5

1-3 اثرات فیزیولوژیکی جیبرلین­ها 6

1-4 بیوسنتز سیتوکنین­ها 8

1-4-1 سیتوکنین­های ترکیبی و آزاد و تجزیه آن­ها 8

1-4-2 اثرات فیزیولوژیکی سیتوکنین­ها 9

1-5 اثرات مواد رشد گیاهی در فرآیندهای فتوسنتزی و تقسیط مواد غذایی.. 11

1-5-1 جیبرلین­ها و فتوسنتز. 11

1-5-2 سیتوکنین­ها و فتوسنتز. 14

1-6 معرفی گیاهان مورد مطالعه. 17

فصل دوم: بررسی منابع. 19

2-1 اثرات تنظیم­کننده­های رشد گیاهی.. 20

2-1-1 اثرات تنظیم­کننده­های رشد گیاهی بر تغییرات مورفولوژیکی.. 20

2-1-2 اثرات تنظیم کننده­های رشد گیاهی بر تغییرات فیزیولوژیکی.. 30

2-3 هدف از پژوهش… 31

فصل سوم: مواد و روشهای آزمایشگاهی.. 32

3-1 شرایط اقلیمی محل اجرای آزمایش… 33

3-2 تهیه ظروف کاشت و خاک گلدان. 33

3-3 آماده کردن گیاهان. 33

3-4 تیمارها 34

3-5 مواد شیمیایی مورد استفاده در پژوهش… 36

3-6 طرح مورد استفاده تیمارهای آزمایش… 36

3-7 عملیات داشت.. 37

3-7-1 آبیاری.. 37

3-7-2 کوددهی.. 37

3-8- کاربرد هورمونها روی گیاهان. 37

3-9 پارامترهای رشدی و مورفولوژیک… 37

3-9-1 ارتفاع گیاه 37

3-9-2 قطرساقه گیاه 37

3-9-3 تعداد برگ.. 38

3-9-4 شاخص سطح برگ …

3-9-6 تعداد میانگره 39

3-9-7 طول شاخه جانبی.. 39

3-9-8 تعداد شاخه جانبی.. 39

3-9-9 حجم ریشه. 39

3-9-10 طول ریشه. 39

3-9-11 وزن تر برگ، ساقه، ریشه و کل گیاه 39

3-9-12 وزن خشک برگ، ساقه، ریشه و کل گیاه 39

3-10-6-2 پارامترهای بیوشیمیایی.. 40

3-10-1 سنجش مقدار کلروفیل و کاروتنوئید. 40

3-10-2 قندهای احیاكننده 41

3-10-2-1 رسم منحنی استاندارد. 41

3-10-2-3 تهیه محلول‌های مورد نیاز. 41

3-10-2-4 تهیه محلول سولفات مس… 41

   

3-5-6-4 تهیه محلول فسفومولیبدیك اسید. 41

3-10-3 کربوهیدرات­های محلول. 42

3-10-3-1 رسم منحنی استاندارد. 42

3-10-3-2 تهیه معرف آنترون. 42

3-11 آنالیز آماری.. 43

3-10-3-2 منحنی­های استاندارد مورد استفاده 44

فصل چهارم: نتایج.. 45

4-1 نتایج آزمایش گیاه برگ زینتی آرالیای دروغین.. 46

4-1-1 پارامترهای مورد مطالعه، 60 روز پس از اولین محلولپاشی.. 46

4-1-1-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 46

4-1-1-1-1 قطر ساقه. 46

4-1-1-1-2 ارتفاع گیاه 46

4-1-1-1-3 سطح برگ.. 46

4-1-1-1-4 تعداد برگ.. 47

4-1-1-1-5 محتوای کلروفیل برگ.. 47

4-1-1-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 47

4-1-2 پارامترهای مورد مطالعه، 120 روز پس از اولین محلولپاشی.. 51

4-1-2-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 51

4-1-2-1-1 ارتفاع گیاه 51

4-1-2-1-2 قطر ساقه. 51

4-1-2-1-3 محتوای کلروفیل برگ.. 51

4-1-2-1-4 سطح برگ.. 52

4-1-2-1-5 تعداد برگ.. 52

4-1-2-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 52

4-1-3 پارامترهای مورد مطالعه، 180 روز پس از اولین محلولپاشی.. 56

4-1-3-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 56

4-1-3-1-1 ارتفاع گیاه 56

4-1-3-1-2 قطر ساقه. 56

4-1-3-1-3 فواصل میانگره 56

4-1-3-1-4 تعداد شاخه. 56

4-1-3-1-5 سطح برگ.. 57

4-1-3-1-6 تعداد برگ.. 57

4-1-3-1-7 حجم ریشه. 57

4-1-3-1-8 طول ریشه. 58

4-1-3-1-9 وزن تر برگ، ساقه، ریشه و وزن کل. 58

4-1-3-1-10 وزن خشک برگ، ساقه، ریشه و وزن کل. 58

4-1-3-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 59

4-1-3-3 پارامترهای شیمایی.. 64

4-1-3-3-1 قندهای احیاء. 64

4-1-3-3-2 کربوهیدرات محلول. 64

4-2 نتایج آزمایش گیاه برگ زینتی شفلرا اکتینوفیلا.. 65

4-2-1 پارامترهای مورد مطالعه، 60 روز پس از اولین محلولپاشی.. 65

4-2-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 65

4-2-1-1 ارتفاع گیاه 65

4-2-1-2 قطر ساقه. 65

4-2-1-3 سطح برگ.. 66

4-2-1-4 تعداد برگ.. 66

4-2-1-5 شاخص کلروفیل. 66

4-2-1-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 67

4-2-2 پارامترهای مورد مطالعه، 120 روز پس از اولین محلولپاشی.. 71

4-2-2-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 71

4-2-2-1-1 ارتفاع گیاه 71

4-2-2-1-2 قطر ساقه. 71

4-2-2-1-3 شاخص کلروفیل. 71

4-2-2-1-4 سطح برگ.. 72

4-2-2-1-5 تعداد برگ.. 72

4-2-2-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 72

4-2-3 پارامترهای مورد مطالعه، 180 روز پس از اولین محلولپاشی.. 77

4-2-3-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 77

4-2-3-1-1 ارتفاع گیاه 77

4-2-3-1-2 قطر ساقه. 77

4-2-3-1-3 شاخص کلروفیل. 77

4-2-3-1-5 حجم ریشه. 78

4-2-3-1-6 سطح برگ.. 78

4-2-3-1-7 تعداد برگ.. 78

4-2-3-1-8 طول ریشه. 78

4-2-3-1-9 فواصل میانگره 79

4-2-3-1-10 وزن تر برگ، ساقه، ریشه و وزن کل. 79

4-2-3-1-11 وزن خشک برگ، ساقه، ریشه و وزن کل. 79

4-2-3-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 80

4-2-3-3 پارامترهای شیمایی.. 86

4-2-3-3-1 قندهای احیاء. 86

4-2-3-3-2 کربوهیدرات محلول. 86

4-3 نتایج آزمایش گیاه برگ زینتی فیکوس بنجامین.. 87

4-3-1 پارامترهای مورد مطالعه، 60 روز پس از اولین محلولپاشی.. 87

4-3-1-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 87

4-3-1-1-1 ارتفاع گیاه 87

4-3-1-1-2 قطر ساقه. 88

4-3-1-1-2 تعداد شاخه. 88

4-3-1-1-3 طول شاخه­های جانبی.. 88

4-3-1-1-4 سطح برگ.. 88

4-3-1-1-5 تعداد برگ.. 89

4-3-1-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 89

4-3-2 پارامترهای مورد مطالعه، 120 روز پس از اولین محلولپاشی.. 93

4-3-2-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 93

4-3-2-1-1 ارتفاع گیاه 93

4-3-2-1-2 قطر ساقه. 93

4-3-2-1-3 تعداد شاخه. 93

4-3-2-1-4 طول شاخه جانبی.. 94

4-3-2-1-5 سطح برگ.. 94

4-3-2-1-6 تعداد برگ.. 94

4-3-2-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 94

4-3-3 پارامترهای مورد مطالعه، 180 روز پس از اولین محلولپاشی.. 99

4-3-3-1 پارامترهای مورفولوژیکی.. 99

4-3-3-1-1 ارتفاع گیاه 99

4-3-3-1-2 قطر ساقه. 99

4-3-3-1-3 تعداد شاخه. 99

4-3-3-1-4 طول شاخه جانبی.. 99

4-3-3-1-5 سطح برگ.. 100

4-3-3-1-6 تعداد برگ.. 100

4-3-3-1-7 شاخص کلروفیل. 100

4-3-3-1-8 حجم ریشه. 100

4-3-3-1-9 طول ریشه. 101

4-3-3-1-10 فواصل میانگره 101

4-3-3-1-11 وزن تر برگ، ساقه، ریشه و وزن کل. 101

4-3-3-1-12 وزن خشک برگ، ساقه، ریشه و وزن کل. 102

4-3-3-2 پارامترهای رنگدانه­های فتوسنتزی.. 103

4-3-3-3 پارامترهای شیمایی.. 110

4-3-3-3-1 قندهای احیاء. 110

4-3-3-3-2 کربوهیدرات محلول. 110

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری.. 112

5-1 پارامترهای رشد و مورفولوژیک… 113

5-2 رنگیزه­های فتوسنتزی.. 117

5-3 وزن تر و خشک برگ، ساقه، ریشه و کل. 119

5-4 میزان قند احیاء و کربوهیدرات محلول. 120

5-5 نتیجه­گیری……………………………………………………………………………………………………………122

5-6 پیشنهادها 123

 فصل ششم منابع…….………………………………..…..……………………………..124

کشف مواد رشد گیاهی

1-1-1 جیبرلین­ها

درحضور ماده بازدارنده رشد فوزاریک اسید (5 –n بوتیل پیکولینیک اسید) مرحله تصفیه و خالص سازی ماده ی تولید شده ی باکانا جلوگیری می شود. به هرحال، درسال 1935 یابونا ماده­ای کریستالی شکل فعال را از محیط کشت استریل تصفیه شده جیبرلا فوجیکوری جدا کرد (یابونا، 1935). این ماده هنگامی که در ریشه­های گیاهچه­های برنج به کار رفت باعث تحریک رشد آن شد و جیبرلینA  نامیده شد. این اولین باری بود که اصطلاح جیبرلین در منابع علمی مورد استفاده قرار می­گرفت. یاباتا و سیمیکی (1983) در کریستاله کردن جیبرلین  Aو جیبرلین B موفق بودند اما به علت جنگ، مطالعه بر روی جیبرلین کنار گذاشته شد. در دهه 1950 مطالعات متمرکزی توسط دانشمندان انگلیسی، آمریکایی و ژاپنی بر روی خواص تنظیم­کنندگی رشد، جیبرلیک اسید و شناسایی جیبرلین در عصاره قارچی صورت گرفت و آنها سرانجام این ترکیب را در گیاهان عالی کشف کردند. درسال 1954 محققان انگلیسی (برایان و همکاران، 1954) خصوصیات تنظیم­کننده رشد گیاهی جیبرلیک اسید را در فرآورده حاصل از قارچ Gibberella fujikuroi تشخیص دادند. درسال 1955 دانشمندان آمریکایی (استولا وهمکاران، 1955) آنچه را که جیبرلین  A یا جیبرلین X می­باشد از محیط کشت تصفیه شده و استریل جیبرلا فوجیکوری شناسایی کردند. همچنین در سال 1955 دانشمندان ژاپنی (تاکاهشی و همکاران، 1955) دریافتند که جیبرلین A حاوی سه ترکیب متمایز است که آنها را ،  و  نامیدند. هم اکنون توافق کلی بر این است که جیبرلین X، جیبرلیک اسید و  ترکیبات مشابهی هستند. در حقیقت امروزه جیبرلیک اسید و GA3  با هم مترادف می­باشند. در طی سال 1956 رادلی موادی مشابه جیبرلیک اسید در گیاهان شناسایی نمود و از آن زمان تاکنون جیبرلین­ها به عنوان یک ماده عمومی گسترش یافته در گیاهان عالی نشان داده شده است (تاکاهاشی و همکاران، 1991).

تاکاهاشی و همکاران در سال 1957، ترکیب  را از جیبرلا فوجیکوری تشخیص دادند و نشان داد که شبیه به جیبرلین A  است که توسط استودال در سال 1955 کشف شده بود اما هیچ وجه تشابهی برای  یا  وجود ندارد. مک میلان و تاکاهاشی (1968) شماره­های مشخصی را از جیبرلین  تا  بدون توجه به منشا آنها در نظر گرفتند. این روش امروزه نیز برای بیش از 90 نوع جیبرلین شناخته شده و رایج نیز، استفاده می­شود.

 1-1-2 سیتوکنین­ها

هابرلنت (1913) نشان داد که مواد ترشح شده از آوند آبکشی قابلیت تحریک در تکثیر سلولی در بافت­های غده سیب زمینی را دارد. تقریبا یک سال بعد، ون آوربیک و همکاران (1914) نشان دادند که مواد ایجاد شده طبیعی در شیره نارگیل (آندوسپرم مایع) توانایی تسریع تکثیر سلولی در جنین­های تازه داتورا را دارا می­باشد. ون اوربیک و همکاران (1944) گزارش دادند که عصاره موجود در جنین تاتوره، مخمر، جوانه گندم و پودر بادام، تقسیم سلولی را در محیط­های کشت جنین تاتوره تسریع کردند و به دنبال آن نشان دادند که این مواد از گستردگی عمل لازم برخوردار هستند. تحقیق هابرلنت توسط جابلونسکی و اسلوگ درسال 1954 توسعه یافت، آنها نشان دادن که سلول­های بافت آوندی محتوی موادی هستند که تقسیم سلولی را در گیاهان تنباکو تحریک می­کنند. میلر و همکاران در سال b1955 اولین کسانی بودند که از جداسازی و تصفیه کینتین (6 فورفوریل ­آمینو پورین) خبر دادند، که ­این ماده از DNA موجود در اسپرم کهنه و اتوکلاو شده شاه ماهی به دست آمده و آنها این ترکیب را کینتین نامیدند. زیرا این ماده قابلیت تسریع در تقسیم سلولی با سیتوکینز را در بافت مغزی تنباکو دارا بود (میلر و همکاران، a1955). هال و دروپ (1955) نشان دادند که با اتو­کلاو کردن مخلوط آدنین و فورفوریل آمین می توان کینتین را تولید کرد و به دنبال آن نشان دادند که کینتین می­تواند از تجزیه فراورده­های DNA به دست آید. میلر در سال 1961 از شناسایی یک ترکیب طبیعی شبیه کینتین در ذرت گزارش داد، این ترکیب بعدا زآتین نامیده شد. لتام (1963) اثر زآتین را به عنوان یک عامل تحریک کننده تقسیم سلولی ذرت بیان نمود و بعدا خواص شیمیایی این ماده را تشریح کرد (لتام، 1964). شاو و ویلسون (1964) در آزمایشی دیگر ساختمان زآتین را شناسایی کردند و نشان دادند که این ماده یک ترکیب مصنوعی نبوده است. بعد از طبقه بندی منابع موجود در این زمینه کشف زآتین را به لتام و میلر نسبت دادند (1963). از زمان کشف زآتین تاکنون سیتوکنین­های اضافی بی شماری یافت شده­اند و در سراسر سلسله گیاهی دیده می­شوند.

 1-2 خلاصه­ای درباره­ی تنظیم­کننده رشد گیاهی جیبرلین­ و سیتوکنین­ها