پتاسیم کود میکوریزا آربسکولار و سطوح فسفر تاثیر گذار نبودند. در میزان کلونیزاسیون ریشه نیز میکوریزا و فسفر بالای 50% باعث افزایش میزان کلنی شدن ریشه گیاه شد. شوری همچنین در سطوح بالای 3 دسی زیمنس بر متر اثرات منفی بر تمام فاکتور ها داشت.

کلمات کلیدی: نیشکر، قارچ میکوریزا، فسفر، تنش شوری

 1-1- مقدمه

با توجه به رشد روزافزون جمعیت جهان، تامین غذای این جمعیت نیازمند افزایش تولید محصولات کشاورزی و بالا بردن عملکرد درواحد سطح می باشد. با توجه به این که مساحت زمین های بدون محدودیت کاهش یافته است، برای افزایش سطح زیر کشت ناچار به استفاده از اراضی دارای درجات مختلف محدودیت است. در بسیاری از مناطق دنیا به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک، شوری خاک و آب یکی از موانع اصلی تولید محصولات زراعی و باغی است بنابراین افزایش سطح زیر کشت به راحتی امکان پذیر نمی باشد (شیرمردی،1387). شوری خاک، رشد گیاه و تولید ماده خشک گیاه را محدود می کند که این مشکل در مناطق گرمسیری و خشک نیمه خشک تشدید می شود. مدیریت آبیاری نامناسب منجر به تجمع نمک در خاک هایی که زهکشی ضعیف دارند شده است (Edith et al, 2011).

تاثیرات تنش شوری بر گیاهان می توان به صورت زیر خلاصه نمود:

ایجاد تنش اسمزی و کاهش آب قابل استفاده گیاه
سمیت ویژه یون هایی چون سدیم و کلر
عدم تعادل تغذیه ای در گیاه (Sairam and Tyagi, 2004)
نیشکر یکی از گیاهان مهم قندی که حساسیت بالایی به شوری در مراحل مختلف رشدی از خود نشان می دهد. شوری تنش غیر زیستی مهمی است که کشت نیشکر را در بخش های وسیعی از جهان محدود نموده است al.,1997) .(Tiwari etحدود یک میلیون هکتار از اراضی تحت کشت نیشکر با مشکل شوری یا سدیمی بودن مواجه اند Fauconnier, 1994)). در ایران نیشکر تنها در خوزستان که زمین های آن دارای مشکل شوری خاک می باشند به صورت انبوه کشت میشود Levitt, 1968) ؛Mehrad, 1980).

عملکرد این گیاه به دلایلی که اثرات تنش شوری بر گیاه می گذارد به شدت کاهش می یابد

) 2000،. (Nelson and ham برای کاهش و یا تعدیل اثرات تنش شوری بر نیشکر از قارچ میکوریزا آربسکولار به صورت رابطه همزیستی استفاده میشود. قارچ میکورزا با بیش از 80 درصد گونه های گیاهی رابطه همزیستی دارد (Ambrosano et al, 2010). همزیستی میکوریزایی از مهمترین روابط پر سود دو جانبه موجود بین گیاهان و میکروارگانیزم های خاک می باشد. در این همزیستی قارچ میکوریزا نه تنها به رشد و نمو گیاهان کمک می کند بلکه مقاومت گیاهان زراعی را به تنش های محیطی از قبیل شوری بالا می برد .( Cantrel and Linderman, 2001 ; Asghari, 2008)

اثرات مفید قارچ میکوریزا به گیاه: کمک به گیاهان تحت تنش، افزایش مقاومت در برابرآفات، بهبود ساختار خاک از طریق تجمع در خاک و افزایش جذب فسفر. فسفر ریز مغذی ضروری تمام   ارگانیزم های زنده است و یکی از غیر قابل دسترس ترین مواد مغذی موجود در خاک است. بنابراین نیاز گیاه برای فسفر و توانایی خاک برای تامین این عنصر در سیستم های کشت بسیار مهم است. پس از عناصر غذایی پتاسیم و نیتروژن بیشترین نیاز گیاه نیشکر به عنصر فسفر می باشد. همزیستی میکوریزا می تواند باعث افزایش جذب فسفر توسط ریشه های گیاه شود. در این تحقیق با ایجاد یک رابطه همزیستی بین گیاه و قارچ میکوریزا اثر قارچ میکوریزا بر خصوصیات رشدی، بیولوژیکی و تغذیه ای نیشکر تحت تنش شوری بررسی خواهد شد.

1-2- اهداف تحقیق

1.افزایش رشد و تغذیه نیشکر در اثر استفاده از قارچ میکوریزا آربسکولار

گام برداشتن در راستای کشاورزی پایدار و جایگزینی کودهای زیستی به جای نهاده های شیمیایی پرمصرف
تامین فسفر مورد نیاز و ضروری برای نیشکر با استفاده از قارچ میکوریزا آربسکولار
2-1- نیشکر

شکر یکی از مهمترین موادغذایی مورد نیازانسان است که دربدن ایجادحرارت وانرژی میکند . قیمت بسیارارزان شکر،‌درمقایسه بامقدارکالری که ایجاد میکند،این محصول رابه صورت منبعی اساسی درتأمین انرژی مبدل کرده است . به عقیده بسیاری از محققان درآستانه قرن بیست ویکم، بزرگترین واساسی ترین مشکل وبحرانی که بشریت باآن روبرواست، ‌بحران غذا ومشکل گرسنگی است.

صنعت قند سازی وتولید شکراز نیشکر دارای این امتیاز اساسی است که هم محصول شکر و ملاس باقیمانده ازاستحصال آن وهم تفاله نیشکر قابل تبدیل به انرژی ومحصولات باارزش است وبه این دلیل کارشناسان اعتقاد دارند که بشردرآینده باید کشت محصولاتی را بیشتر مورد توجه قراردهد که حاصل بیشتردر واحد سطح داشته باشد.

2-1-1- مبدأ و سازگاری

حدود 8000 سال قبل از میلاد نیشکر به نام علمی ساکاروم[1] به عنوان یک گیاه بومی به وسیله کشاورزان عصر نوسنگی در جایی که اکنون گینه نامیده میشود کشت می گردیده و از آنجا،به غرب یعنی چین، هندو شرق جزایر اقیانوس آرام برده شده است.ایرانیان هیبریدS.barberi  را حدود 500 سال قبل از میلاد به سواحل مدیترانه بردند و اعراب این گیاه را در قرن هشتم پس از میلاد به مراکش برده و با توسعه ی کشت آن و تولید نیشکر به اعتبار آن افزودند. در قرن هفدهم مرکز اصلی تولید نیشکر به جزایر نیشکر واقع در کارائیب و شمال شرقی برزیل تغییر مکان داد. تولید مدرن نیشکر از زمانی شروع شد که (( نیشکر زراعی[2] )) که منشا آن گینه بود در سال 1768به منطقه تاهیتی رسید و