1-2- بیان مسئله: 3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق: 6

1-4- اهداف تحقیق: 7

1-4-1- هدف اصلی: 7

1-4-2-اهداف فرعی: 7

1-5- بررسی تحقیق‌های انجام شده(سوابق تحقیق): 7

1-6- سئوالات تحقیق: 11

1-6-1- پرسش اصلی: 11

1-6-2- پرسش فرعی: 11

1-7- فرضیات تحقیق : 11

1-7-1- فرضیه اصلی: 11

1-7-2- فرضیه فرعی: 12

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع و نظریه‌های جرم شناختی 12

2-1- تعریف اصطلاحات و مفاهیم 13

2-2-مفهوم شناسی 16

2-3-مفهوم لغوی منازعه : 20

2-4-مفهوم اصطلاحی منازعه : 21

 2-5-مفهوم حقوقی منازعه : 21

2-6-ماهیت جرم منازعه : 21

2-7- سوابق تقنینی جرم منازعه: 23

2-7-1- از تولد تا اصلاحات بعدی: 24

2-7-2- منازعه در قانون مجازات جدید(مصوب 1392) 25

  2-8-موضوع جرم منازعه (جرمی علیه اشخاص، امنیت و آسایش عمومی):  . 26

2-9-عناصر و ارکان تشکیل دهنده‌ی جرم ضرب و جرح: 27

2-9-1-رکن قانونی 27

2-9-2-رکن مادی 31

2-9-3-رکن معنوی 33

2-10-نظریه های مرتبط با جرم ضرب و جرح 33

2-10-1- نظریه ناکامی و بروز خشونت : 34

2-10-2- تبیین های جامعه شناختی: 36

2-10-3- نظریه فشار ساختاری: 37

2-10-4-نظریه ی برچسب زنی: 50

2-10-5- نظریه یادگیری: 54

2-11- ریشه های اجتماعی، عوامل فرهنگی وقومی قبیله ای: 59

2-11-1- عوامل تحقق مسائل اجتماعی 59

2-11-2- نظریة  ناهنجاری 64

فصل سوم: روش شناسی  تحقیق 69

3-1-مقدمه 70

3-2-روش تحقیق 71

3-3-جامعه آماری 72

3-4-نمونه و روش نمونه گیری 72

3-4-1-نمونه: 72

3-4-2-برآورد حجم نمونه 73

3-5-ابزارهای پژوهش 73

3-6-روایی پرسشنامه 74

3-7-پایایی پرسشنامه 74

3-8-شیوه جمع آوری اطلاعات 76

3-9-روش های تجزیه و تحلیل داده ها 74

3-10- ویژگی های منطقه مورد مطالعه 76

3-10-1- موقعیت و وسعت 76

3-10-2- ویژگی های آب و هوایی 78

 

3-10-3- ویژگی های انسانی اجتماعی 83

3-10-3-1– خصوصیات جمعیتی 83

3-10-3-2– نسبت جنسی و سنی جمعیت 83

3-10-3-3- وضعیت باسوادی 84

3-10-3-4- مذهب، گویش و زبان 85

3-10-3-5- مهاجرت 87

3-10-3-6- اشتغال 87

3-10-3-7- وضعیت اقتصادی 88

فصل چهارم: تحلیل داده‌ها 91

4-1-تحلیل آمار 92

4-2- توزیع عوامل جمعیت شناختی (سن- جنس- وضعیت تاهل- تحصیلات) 92

4-3- وضعیت شغلی افراد 99

4-4- تحلیل و توصیف روند پرونده‌های قضایی 101

فصل پنجم: نتیجه گیری و راهکاری پیشگیری 117

5-1-نتیجه گیری: 118

5-1-1-فرضیه اول:. 118

5-1-2-فرضیه دوم: 118

5-1-3-فرضیه سوم: 119

5-1-4-فرضیه چهارم: 119

5-2- بررسی انواع پیشگیری از جرم 120

5-2-1-پیشگیری اولیه یا نخستین 120

5-2-2-پیشگیری ثانویه یا دومین 121

5-2-3-پیشگیری ثالث یا سومین 121

5-2-4-پیشگیری کوتاه مدت یا خُرد 122

5-2-5-پیشگیری اجتماعی 122

5-2-6-پیشگیری رشد مدار 124

5-2-7-پیشگیری بلند مدت یا کلان 125

5-2-8-پیشگیری انفعالی 126

5-2-9-پیشگیری فعال 126

5-2-10-پیشگیری کنشی یا غیر کیفری 126

5-2-11-پیشگیری واکنشی یا کیفری 128

5-2-12-پیشگیری قضایی 129

5-2-13-پیشگیری انتظامی 129

5-2-14-پیشگیری عام 130

5-2-15-پیشگیری خاص 131

5-2-16-پیشگیری وضعی 131

5-3-راهکارهای پیشگیری از جرم ضرب و جرح 133

5-3-1-خانواده ها 134

5-3-2-آموزش و پرورش 134

5-3-3- سایر سازمان های مرتبط 135

5-4- پیشنهادات 136

منابع: 141

چکیده انگلیسی 145

 

چکیده

ضرب و جرح عمدی ازجمله جرایمی هستند که  بر جسم انسان لطمه وارد می‌کنند لذا از آن به عنوان جرم علیه تمامیت جسمانی تعبیر شده است و موضوع آن را اشخاص تشکیل می‌دهند.ضرب و جرح ممکن است در دعوای خانوادگی، اختلاف بین دوستان، اختلاف مالی بین دو نفر، دعوای قومی و قبیله ای و… اتفاق بیافتد. این جرم دو جنبه دارد که شامل جنبه عمومی و جنبه خصوصی جرم می‌شود، جنبه خصوصی قابل گذشت و جنبه عمومی غیرقابل گذشت است اما در صورت گذشت از جنبه خصوصی، جنبه عمومی قابل تخفیف مجازات می‌باشد. ضرب و جرح عمدی ممکن است منجر به جرح، نقص عضو، قتل و… شود که هر یک خود با توجه به ارکان سه گانه هرجرم مجازات آن متفاوت است. در این پژوهش نویسنده تلاش کرده در حد امکان به تمامی ابعاد جرم شناختی این موضوع بپردازد و از طرفی در جهت اثبات فرضیه های این تحقیق پیش رفته و نهایتاً پس از بررسی همه جانبه این جرم معین گردیده از جمله علل وقوع ضرب و جرح در شهرستان شهرکرد وجود قومیت گرایی در برخی از قسمت های این شهرستان می باشد و علت دیگری که باعث وقوع این جرم شده استفاده از مشروبات الکلی و عدم کنترل خشم و آستانه صبر بوده که این موضوع از مجموعه سوالات مطرح شده معین گردید در نهایت برای پیشگیری از جرایم فوق در فصل پنجم یکسری راهکارهای پیشگیرانه ارایه گردید.

واژگان کلیدی: ضرب و جرح، عمدی، منازعه، درگیری، قومیت.

 

فصل اول:

 کلیات تحقیق

در فصل نخست این تحقیق در نظر داشته به بررسی کلیات موضوع پرداخته که درفصول بعدی با تبیین و تشریح نظریه های جرم شناختی اصل موضوع را بررسی نماییم.

 

1-1-مقدمه:

در این تحقیق سعی می شود به برخی سوالات در این زمینه پرداخته شود . با توجه به اینکه اساس این پایان نامه بر توجه به راهکاری جهت پیشگیری از ضرب و جرح عمدی در شهرستان شهرکرد است ابتدا لازم است بدانیم چند نوع پیشگیری از جرم در حقوق کیفری وجود دارد؟ به طور سنتی، در آموزه‌های جرم‌شناختی، تاکنون سه شکل از پیشگیری، یعنی اجتماعی، وضعی و پیشگیری کیفری احصا شده است. این سه ‌گونه، با وجود اینکه هدفی واحد، یعنی ممانعت از بروز رفتارهای خشونت‌آمیز، را دنبال می‌کنند، شکل اجرای آنها متفاوت است. بدین صورت که برخی از آنها متوجه بزهکاران بالقوه، برخی ناظر به بزه‌دیدگان و برخی نیز بر محیط پیرامونی خاص و متمركز است.

1-2- بیان مسئله:

آنچه مورد بررسی قرار می گیرد این است كه مفاهیم پیشگیری از جرم در حقوق كیفری ایران به چه معناست؟ پیشگیری وضعی یعنی تغییر اوضاع و احوال و شرایط خاص به ‌منظور دشوار کردن، پرخطر کردن یا جاذبه‌زدایی ارتکاب جرم. این نوع از پیشگیری، از لحاظ مبانی و شیوه‌ها، کاملا با دیگر گونه‌های پیشگیری متفاوت است. پیشگیری اجتماعی به چند صورت ظاهر می‌شود: از یک سو با دخالتهایی مواجهیم که محل اجرای آن شهر و محله زندگی است. در این خصوص از پیشگیری اجتماعی کلاسیک یا پیشگیری اجتماع‌مدار صحبت می‌شود. از سوی دیگر برنامه‌هایی می‌توان یافت که گروه هدف آن فرد و خانواده او هستند که در اینجا در زبان جرم‌شناسی، از پیشگیری رشدمدار صحبت به میان می‌آید.

مطلب دیگر روشن شدن جایگاه ضرب و جرح عمدی در قوانین كیفری كشور می باشد و برای روشن شدن آن نیاز به پاسخ به این سوال می باشد كه : ضر ب جرح عمدی از نظر قوانین كیفری موجود به چه معناست ؟ جرم ضرب و جرح در محدوده آن دسته از جرائمی كه علیه تمامیت جسمانی اشخاص ، قرار می گیرد و موضوع آن را (اشخاص) تشكیل می دهند. به طور كلی برای تحقق هر جرم اركان سه گانه ای لازم است . ركن اول ركن قانونی می باشد كه به اعتقاد برخی از حقوق دانان در عرض دو ركن دیگر قرار می گیرد .ركن دوم مادی ضرب و جرح عمدی شرایطی لازم است: الف: وجود شخص مجنی علیه كه باید انسان زنده باشد. ب: ایراد صدمه یعنی فعل مثبت مادی بر روی شخص مجنی علیه اثر بگذارد. ج: وسیله ارتكاب جرم كه می تواند وسایل طبیعی مانند مشت زدن- ناخن فرو كردن و موارد مانند آن باشد یا وسایل اتفاقی مانند سنگ، چوب، خاك كه در حین دفاع یا منازعه به وجود می آید یا ناشی از وسایلی كه از قبل تهیه شده است مانند اجسام برنده، مواد منفجره. علاوه بر ركن قانونی و مادی در ركن سوم معنوی این جرم  باید سوء‌نیت عام و سوء نیت خاص وجود داشته باشد یعنی وسیله ارتكاب جرم و عمل به وجود آمده سوء نیت عام و نتیجه عمل سوئ نیت خاص باشد.

در ادامه بحث توجه به راه كاری برای پیشگیری از ضرب و جرح عمدی كه شاید مهمترین دغدغه میان حقوق دانان می باشد پاسخ به این سوال است كه چه راه كارهایی برای پیشگیری از ضرب و جرح عمدی وجود دارد ؟ در جواب این سوال میتوان بیان نمود كه راهكارهای متعددی برای پیشگیری از وقوع جرم ضرب و جرح عمدی در شهرستان شهركرد وجود دارد كه میتوان از اهم آنها به موارد ذیل اشاره نمود:

الف)‌ خانواده‌ها – توجه بیش از پیش خانواده‌ها به نوجوانان و جوانان از لحاظ تربیتی – دقت نظر اولیا و خانواده‌ها در دوست‌یابی فرزندان – کنترل بر ورود و خروج نوجوانان و