آب آشامیدنی……………………………………………………………………………..2
عوامل موثر بر کیفیت و آلودگی آب های زیر زمینی…………………………………………3
1-3- میزان مصرف آب در جهان ………………………………………………………………….4

1-4-آب آشامیدنی بطری شده و مزایای آن……………………………………………………….5

1-5-انواع آب آشامیدنی بطری شده………………………………………………………………6

1-5-1-آب آشامیدنی معدنی……………………………………………………………………..6

1-5-2-آب های آشامیدنی غیر معدنی……………………………………………………………6

1-6-منابع آب های بطری شده……………………………………………………………………6

1-7- شناسایی آب بسته بندی شده معدنی از آب بسته بندی شده آشامیدنی………………………7

1-8- تکنولوژی تولید آب بسته بندی شده………………………………………………………….8

1-8-1- آماده سازی و سالم سازی و پر کردن آب معدنی…………………………………………..8

1-8-2- تصفیه آب……………………………………………………………………………… 9

1-8-2-1- شفاف کردن آب……………………………………………………………………. 9

1-9- انواع آلودگی آب……………………………………………………………………….. 12

1-9-1- فلزات سنگین………………………………………………………………………….12

1-9-1-1- مکانیسم اثر فلزات سنگین در بدن…………………………………………………. 14

1-9-2-نیتریت و نیترات ها……………………………………………………………………. 14

1-9-3 آلودگی میکروبی……………………………………………………………………… 16

1-10 حدود مجاز آلودگی ها…………………………………………………………………. 16

1-10-1-استاندارد فلزات سنگین در آب بطری شده آشامیدنی و معدنی…………………………16

1-10-2-استاندارد نیتریت و نیترات در آب آشامیدنی و معدنی………………………………….17

1-10-3-استاندارد آلودگی میکربی در آب آشامیدنی و معدنی…………………………………..19

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1-تحقیقات انجام شده در ایران………………………………………………………………21

2-2- تحقیقات انجام شده درسایر کشورها………………………………………………………..28

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1-جامعه مورد بررسی………………………………………………………………………..34

3-2   روش نمونه گیری وتعیین ایستگاه های نمونه برداری……………………………………..34

3-3 مواد و دستگاه ها………………………………………………………………………….35

3-3-1- مواد و محلول های مورد استفاده……………………………………………………….35

3-3-2- دستگاه های مورد استفاده در انجام پژوهش……………………………………………36

3-4-روش انجام آزمون…………………………………………………………………………37

3-4-1-اصطلاحات وتعاریف…………………………………………………………………………………………………..37

3-4-2-آماده سازی نمونه ها……………………………………………………………………………………………………37

3-4-3- تهیه محلول های استانداردها……………………………………………………………………………………….37

3-4-4-شرایط کار با دستگاه جذب اتمیک……………………………………………………………………………….38

3-4-4-1-کادمیوم………………………………………………………………………………………………………………….38

3-4-4-2-سرب……………………………………………………………………………………………………………………..38

3-4-4-3-کروم……………………………………………………………………………………………………………………..39

3-4-4-4-مس……………………………………………………………………………………………………………………….39

3-4-4-5-منگنز……………………………………………………………………………………………………………………..40

3-4-4-6- نیکل…………………………………………………………………………………………………………………….40

3-4-4-6- آرسنیک………………………………………………………………………………………………………………..41

3-4-5- روش اندازه گیری نیترات و نیتریت…………………………………………………………………………….41

3-4-5-1- اندازه گیری نیترات…………………………………………………………………………………………………41

3-4-5-2- اندازه گیری نیتریت………………………………………………………………………………………………..41

3-4-6- روش کار برای آزمونهای میکروبی………………………………………………………………………………42

3-4-6-1- محیط کشت جهت انجام آزمونهای میکروبی……………………………………………………………… 42

3-4-7- روش تجزیه تحلیل و آنالیز آماری………………………………………………………………………………….44

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- بررسی غلظت مواد آلاینده های منگنز، مس، نیتریت ونیترات در آب های آشامیدنی…………………45

4-1-1- میانگین غلظت منگنز آب های   آشامیدنی…………………………………………………………………………47

4-1-2- میانگین غلظت مس آب های آشامیدنی…………………………………………………………………………..48

4-1-3- میانگین غلظت نیتریت آب های آشامیدنی……………………………………………………………………….48

4-1-4- میانگین غلظت نیترات آب های آشامیدنی……………………………………………………………………….49

4-2- بررسی غلظت آلاینده ها در آب های معدنی………………………………………………………………………..51

4-2-1- میانگین غلظت منگنز آب های معدنی…………………………………………………………………………….53

4-2-2- میانگین غلظت مس در آب های معدنی………………………………………………………………………….54

4-2-3- میانگین غلظت نیتریت در آب های معدنی………………………………………………………………………55

4-2-5- میانگین غلظت سرب در آب های معدنی………………………………………………………………………..56

4-2-6- میانگین غلظت کادمیوم درآب های معدنی………………………………………………………………………57

4-2-7- میانگین غلظت کروم در آب های معدنی…………………………………………………………………………57

4-2-8- میانگین غلظت نیکل آب های معدنی……………………………………………………………………………..58

4-2-9- میانگین غلظت آرسنیک درآب های معدنی……………………………………………………………………..59

4-3- نتایج آزمون های میکربی در نمونه های آب آشامیدنی و معدنی……………………………………………..61

  فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- آب آشامیدنی بطری شده…………………………………………………………………………………………………..62

5-2- آب معدنی بطری شده………………………………………………………………………………………………………63

5-3- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………64

چکیده

هدف: با توجه به عوارض خطرناک ناشی از مصرف آبهای آلوده به فلزات سنگین،نیترات، نیتریت وباکتری های مضر در بدن انسان و روی آوری جوامع امروزی به استفاده نسبتا وسیع از آبهای بطری شده بررسی و تحقیق در مورد میزان این آلودگی ها از اهمیت زیادی برخوردار است.استان مازندران به علت دارا بودن منابع آبی فراوان یکی از منابع اصلی تولید آب های بسته بندی در ایران می باشد.بنابراین در این تحقیق میزان آلودگی شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی بطری شده در فصول مختلف بررسی می شود.

مواد و روشها: تعداد 60 نمونه آب آشامیدنی و 72 نمونه آب معدنی تولید استان مازندران در چهار فصل از سطح عرضه نمونه برداری شد. باقیمانده فلزات سنگین به روش طیف سنجی جذب اتمی/کوره گرافیتی و نیتریت و نیترات به روش فتومتری اندازه گیری گردید. آزمون های میکربی به روش فیلتراسیون و کشت انجام شد.

یافته ها و نتایج: در آب های آشامیدنی باقیمانده منگنز کمتر از حد مجاز استاندارد بود و هم چنین تاثیر فصول بر روی باقیمانده آن ها معنادار نبود؛ اما بیشترین باقیمانده مس در فصل زمستان(µg/Lit 206.20 ) به دست آمد که بیشتر از حد مجاز (µg/Lit 100) می باشد اما اثر فصول بر روی آن معنادار نبود. هم چنین بیشترین مقدار نیتریت در فصل تابستان(mg/Lit 0.0288 ) به دست آمد که بیشتر از حد مجاز (mg/Lit 0.02)بود ولی اثر فصول بر روی آن معنادار نبود. در مورد نیترات هر چند بیشترین مقدار در فصل بهار(mg/Lit 8.530 ) به دست آمد که کمتر از حد مجاز (mg/Lit 50) می باشد اما اثر فصول بر روی باقیمانده نیترات در آب آشامیدنی معنادار بوده است(05/0>p).

در آب های معدنی باقیمانده آلاینده های مس، نیتریت، نیترات، کادمیوم، کروم و آرسنیک کمتر از حد مجاز استاندارد تعیین شده بود و هم چنین تاثیر فصول بر روی باقیمانده آن ها معنادار نبود. بیشترین مقدار نیکل در فصل بهار (µg/Lit 60) به دست آمد که بیشتر از حد مجاز (µg/Lit 10) بود و اثر فصول بر روی آن معنادار بود(05/0>p). بیشترین مقدار سرب در فصل بهار (µg/Lit 172.33) به دست آمد که بیشتر از حد مجاز (µg/Lit 10) بود و اثر فصول بر روی آن معنادار بود(01/0>p). در مورد منگنز هر چند اثر فصول بر روی آن معنادار بود(05/0>p)، اما بیشترین مقدار آن در فصل تابستان (µg/Lit 13.03) دست آمد که بسیار پایین تر از حد مجاز µg/Lit 500 می باشد.

هم چنین هم در آب های آشامیدنی و هم در آب های معدنی از نظر کلی فرم، اشرشیا کلی، انترو کوک های روده ای و سودو موناس آئرو ژینوزا آلودگی مشاهده نشد.

کلید واژه: آب آشامیدنی بطری شده، آب معدنی، فلزات سنگین، نیتریت، نیترات، آلودگی میکربی

1-1 آب آشامیدنی:

انسان در طول حیات به علت تغییرات محیطی که ممکن است به دلیل فعالیت خود انسان باشد همیشه در معرض خطرات مختلف قرار داشته است. در عصر ما رابطه انسان با محیط زیست خود دستخوش بحران است و این بحران حاصل از دستکاری نامعقول وتخریب سودجویانه است. بنابراین مسایل نگران کننده ای مثل آلودگی آب ها و تغییر ترکیب طبیعی اتمسفر، گرم شدن تدریجی زمین، نابودی پوشش گیاهی و پراکنش روز افزون پسماندهای شیمیایی و غیره بروز می کند.

در طول تاریخ مقدار وکیفیت آب و غذایی که در دسترس انسان ها بوده است عوامل حیاتی در تعیین سطح آسایش آن ها بوده است و کمبود ناشی از آنها در اثر پدید آمدن تغییر در شرایط آب و هوا باعث نابودی کامل تمدن ها گردیده است. صنعتی شدن جوامع گر چه رفاه بشر را به وجود می آورد ولی همواره دارای معایبی نیز می باشد که گاه این معایب اندک و گاهی آنچنان مهم هستند که تاثیرات سوء آن روی زندگی بشر بیشتر از ایجاد رفاه است. یکی از عوارض مهم صنعتی شدن جوامع آلودگی محیط زیست می باشد که قسمتی از آلودگی توسط هوا، آب وغذا به انسان منتقل می شود. (حاتمی و همکاران، 1383)

آب به عنوان یکی از نیازهای اساسی روزمره انسان بوده و موجب استمرار حیات می باشد. میزان متوسط نیاز هر فرد یک تا دو لیتر آب در روز می باشد که بسته به شرایط آب و هوایی، سن و وزن هر فرد متفاوت می باشد. استفاده از آب آشامیدنی سالم و گوارا یکی از مهمترین الزامات مصرف آب می باشد که از سالیان بسیار دور به آن توجه شده است. با این وجود، علت ابتلا به بیماریهای عفونی و انگلی عدم دسترسی انسان به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی می باشد. واقعیت آن است که آب گوارا و سالم کمیاب و گرانبها می باشد و وجود آلودگی ها ی مختلف تغییرات نامطلوب در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی ایجاد نموده و باعث کاهش سطح کیفیت آب می شود.