بر‎این مبنا به نظر می‎رسد طریق حل معضلات عملی و اقتصادی این نحو ضمانت‎اجراها، تحلیل مناسب از مورد معامله و جایگزینی نگاه اقتصادی است. تحلیل اقتصادی مورد معامله نشان می‎دهد که دیگر، اعیان مادی در معاملات دارای موضوعیت نیستند بلکه موضوع تعهد مدیون، تحقق «موقعیت قراردادی مورد انتظار» متعهدله است. این موقعیت که دارای اجزا متعددی است، در عرف کنونی، مستقلاً دارای ارزش مالی بوده و از طرق مختلف همچون عین مادی مذکور در قرارداد، بدل آن و پرداخت نقدی، قابلیت تحقق را دارد. بدین‎ترتیب موضوع معامله، دیگر در عین خاصی تعیّن نمی‌یابد و اجرای اجباری موضوعاً منتفی خواهد بود. قرارداد نیز از راه‎های گوناگون قابل‎اجرا است و موردی برای نقض قرارداد و توسل به فسخ معامله وجود ندارد. متعهدله نیز چون حق اجبار و الزام متعهد به انجام عین تعهد را ندارد، موظف است بصورت متعارف رفتار کند و در فرضی که می‎تواند با انجام موضوع معامله، از بروز ضرر یا افزایش آن جلوگیری کند، باید به اقتضای متعارف رفتار کند؛ وگرنه مسئول بوده و از دریافت این قسمت از زیان محروم می‎شود.

مطابق این رویه، ضمن تسهیل و تسریع اجرای قرارداد، انگیزه بی‎احتیاطی و بی‌مبالاتی در معامله از هر دو طرف گرفته می‎شود.

 

کلیدواژه: تحلیل اقتصادی، مورد معامله، اجرای جباری، فسخ، مسئولیت قراردادی.

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                               صفحه

مقدمه ………………………………………….. 1

بخش اول: اصول و مبانی تحلیل اقتصادی حقوق …………… 5

فصل اول: پیشینه نگرش اقتصادی به حقوق ……….. 6

مقدمه: شکل‎گیری و تعریف «تحلیل اقتصادی حقوق» ……….. 6

مبحث اول: سیر تحولات تحلیل اقتصادی حقوق ……….. 10

گفتار اول: منشأ و بستر نگرش اقتصادی به حقوق ……… 10

الف- مکتب شکل‎گرایی …………………………… 10

ب- مخالفت با مکتب شکل‎گرایی و پیدایش مکتب واقع‎گرایی . 11

ج- ریشه‎های تحلیل اقتصادی حقوق در مکتب واقع‎گرایی …. 13

گفتار دوم: تحولات حاکم بر تحلیل اقتصادی حقوق ……… 14

الف- نقش رونالد کاوز …………………………. 14

ب- سایر اندیشه‎های اقتصادی …………………….. 15

گفتار سوم: جریان‎های نگرش اقتصادی به حقوق ………… 16

الف- نگرش نویسندگان دانشگاه شیکاگو …………….. 16

ب- دیدگاه ریچارد پازنر ……………………….. 18

مبحث دوم: مبانی نگرش اقتصادی به حقوق …………. 20

گفتار اول: مبانی نظری …………………………. 20

الف- تعریف علم اقتصاد ………………………… 21

ب- مفاهیم بنیادین ……………………………. 23

ج- مفهوم و مبنای حقوق ………………………… 24

1-  تعریف کارآیی ……………………………… 25

2- معیارهای اقتصادی کارایی ……………………… 26

2-1. معیار پارتو ……………………………… 26

2-2. معیار کالدور- هیکس …………………………. 27

2-3. معیار ثروت اقتصادی پازنر …………………….. 28

2-3-1. مفهوم به حداکثر رساندن ثروت ………………… 28

2-3-2. تمایل به پرداخت؛ عامل تعیین تخصیص منابع ………… 29

گفتار دوم: مبانی اقتصادی ………………………. 31

الف- کمبود ………………………………….. 31

1- عدم قطعیت یا عدم ثبات «‌کمبود» ………………… 32

2- نسبی بودن «کمبود» ………………………….. 32

 

ب – تئوری رفتار معقول ………………………… 33

ج- ابهام یا عدم اطمینان یا خطر ………………… 34

فصل دوم: نقد و تعدیل نگرش اقتصادی به حقوق ….. 35

مبحث اول: محدودیت‎ها و نارسایی‎های تحلیل اقتصادی حقوق         35

گفتار اول: نقد جنبه‎ی اثباتی ……………………. 35

الف- نقد روش‎شناسی ……………………………. 36

ب- انتقاد از سلطه‎گری فکری …………………….. 36

ج- نقد مبانی نظری و اقتصادی …………………… 37

1- نقد مبنا و هدف بودن کارایی …………………… 37

1-1. تعدیل نقش کارایی ………………………….. 38

2- نقد تئوری رفتار معقول ……………………….. 39

گفتار دوم: نقد جنبه‎ی هنجاری و دستوری ……………. 42

مبحث دوم: نقش و اهمیت کنونی تحلیل اقتصادی حقوق .. 44

گفتار اول: کارکردهای تحلیل اقتصادی حقوق …………. 44

الف- تحلیل و پیش‎بینی آثار قوانین ………………. 44

ب- اصلاح نظام حقوقی و تجویز قوانین ……………… 45

گفتار دوم: اعمال تحلیل اقتصادی در نظام حقوقی ایران .. 46

مقدمه: اختلاف حقوق کامن‎لا و حقوق نوشته ……………. 46

الف- تفسیر صحیح قوانین ……………………….. 47

1- تفسیر حقوق اسناد تجاری ………………………. 47

2- تفسیر حقوق شرکت های تجاری ……………………. 48

3- تفسیر قواعد راجع به حق العملکاری ………………. 49

ب- اصلاح قوانین موجود و وضع قوانین جدید …………. 50

1-  قانون کار و قانون تأمین اجتماعی ………………. 50

2- خسارت تأخیر تأدیه ………………………….. 51

3- قواعد حاکم بر معاملات ……………………….. 51

بخش دوم: تحلیل اقتصادی مورد معامله و ضمانت‎اجراهای آن … 53

فصل اول: تبیین مورد معامله با نگرش سنتی و اقتصادی        54

مبحث اول: تبیین و نقد نگاه سنتی به مورد معامله .. 56

گفتار اول: تعاریف اصطلاحات مرتبط ………………… 56

الف- عقد ……………………………………. 56

ب- قرارداد ………………………………….. 57

ج- تعهد …………………………………….. 57

د- معامله …………………………………… 57

ه- مورد معامله ………………………………. 58

گفتار دوم: تشخیص تقسیمات مختلف مورد معامله و مبنای آن‎ها         59

الف- تقسیم‎بندی‎های مربوط به مورد معامله …………. 59

1- تقسیم از حیث ماهیت …………………………. 59

2- تقسیم از حیث خصوصیات نوعی و شخصی ………………. 60

3- تقسیم از جهت وضعیت منطقی …………………….. 60

ب- مبنای تقسیم مورد معامله به معین و کلی ……….. 60

گفتار سوم: نقد نگاه منطقی به مورد معامله ………… 62

الف- مواجهه معامله با عدم اجرا و عدم امکان اجرا …. 62

ب- عدم تطابق با قصد واقعی طرفین ……………….. 64

ج- عدم کارآیی اقتصادی و تعارض با اصول اقتصادی …… 65

مبحث دوم: تعیین موضوع معامله براساس تحلیل اقتصادی«انعقاد قرارداد» ……………………………………………… 67

گفتار اول: اهداف و اصول اقتصادی قراردادها ……….. 68

الف- اهداف اقتصادی حقوق قراردادها ……………… 68

1- اجرای معاملات کارآمد ………………………… 68

2- مبارزه با فرصت‎طلبی …………………………. 69

3- کاستن از هزینه‎های معاملاتی ……………………. 70

4- بازداری طرفین از بی‎احتیاطی در فرآیند معامله ……… 70

ب- اصول اقتصادی قراردادها …………………….. 71

گفتار دوم: تحلیل اقتصادی تشکیل معامله …………… 72

الف- نقش بافتهای نهادی سازنده قراردادها در معاملات .. 73

1- تکمیل قرارداد ناقص …………………………. 73

2- حکمرانی بنگاه ……………………………… 78

3- نقش سازمان تولید و بازار کالاها در امکان جایگزینی …. 80

ب- مبنای تشکیل معامله؛ مطلوبیت به جای عین ………. 81

گفتار سوم: «موقعیت قراردادی مورد انتظار» به عنوان مورد معامله        84

الف- لزوم مالیت داشتن مورد معامله ……………… 84

ب- مفهوم «موقعیت قراردادی» و مالیت داشتن آن …….. 86

ج- شناسایی موقعیت قراردادی ……………………. 87

د- ضابطه‎ی نهایی: موقعیت قراردادی مورد انتظار ……. 88

1- اجرای موقعیت قراردادی مورد انتظار ……………… 90

2- کارایی اقتصادی نظریه موقعیت قراردادی مورد انتظار …. 91

گفتار چهارم- عین معین؛ استثنای بر اصل …………… 94

فصل دوم: تأثیر تبیین اقتصادی مورد معامله بر ضمانت‎اجراهای آن(اجرای اجباری، فسخ، مسئولیت قراردادی) ……………….. 96

مبحث اول: اجرای اجباری ……………………….. 99

گفتار اول: مفهوم و مبنای نظریه اجبار به انجام عین تعهد          99

الف- مکانیزم اجبار به انجام عین تعهد …………… 99

ب- علّت جعل نظریه اجرای اجباری …………………. 99

گفتار دوم: مشکلات فراروی نظریه اجرای اجباری ………. 100

الف- چالشها …………………………………. 100

1- مخالفت با اصول حقوق تجارت ……………………. 100

2- ضرری بودن نظریه اجرای اجباری …………………. 101

3- افزایش حجم دعاوی و پرونده‎های قضایی …………….. 102

ب- راهکارها …………………………………. 102

1- پیش‎بینی حق فسخ هم‎عرض اجرای اجباری ……………… 102

2- خیار تأخیر، تقاص، اختیار متصدی حمل‎ونقل ……… 104

3- ارائه تفسیر نوین از اصل لزوم و التزام در قراردادها          104

گفتار سوم: نقش موضوع تهد در تعیین ضمانت اجراهای نقض قرارداد     …………………………………………….. 106

الف- تأثیر نظریه موقعیت قراردادی موردانتظار بر ضمانت‎اجرای اجبار به انجام تعهد ………………………………….. 107

ب- کارایی اقتصادی موقعیت قراردادی مورد انتظار در ارتباط با اجرای اجباری ……………………………………………. 108

مبحث دوم: حق فسخ …………………………….. 110

گفتار اول: منشأ حق فسخ و اثر اعمال آن …………… 110

الف- مبنای حق فسخ ……………………………. 110

ب- اثر اعمال حق فسخ ………………………….. 111

گفتار دوم: نقش حق فسخ در تحقق کارایی اقتصادی …….. 111

گفتار سوم: جایگاه حق فسخ در ارتباط با موقعیت قراردادی مورد انتظار    …………………………………………….. 113

مبحث سوم: مسئولیت قراردادی …………………… 116

گفتار اول: تحلیل اقتصادی ضرر و شرایط ضرر قابل جبران . 117

الف- مفهوم ضرر ………………………………. 117

1- خسارت های ناشی از انتظار …………………….. 117

ب- تحلیل اقتصادی شرایط ضرر قابل جبران ………….. 119

1- قابلیت پیش‎بینی ضرر …………………………. 119

2- کاهلی زیان‎دیده در کاستن از ورود خسارت ………….. 120

گفتار دوم: قاعده کاهلی زیان‌دیده و نظریه موقعیت قراردادی مورد انتظار …………………………………………….. 120

الف. مفهوم قاعده …………………………….. 120

ب. توجیه اقتصادی قاعده ……………………….. 121

ج. اعمال قاعده درحقوق قراردادی ایران …………… 121

د. اعمال قاعده بر نظریه موقعیت قراردادی مورد انتظار 122

نتیجه ………………………………………….. 125

 

مقدمه

بررسی تاریخ تحول حقوق قراردادها حاکی از آن است که می‎توان مکتب‎های ناظر بر حقوق معاملاتی را به چهار گروه سنتی، ارشادی، حقوق بشری و اقتصادی، دسته‎بندی نمود. از دیدگاه مکتب سنتی، انعقاد قرارداد زمانی صورت می‎گیرد که اراده‎های طرفین با هم برخورد کنند و به صورت یک اراده مشترک درآیند. این مکتب، یک نگاه بسیار خشک و ابتدایی را نسبت به مفهوم ایجاب در نظر دارد: ایجاب، برای این که معتبر باشد باید کامل و حاوی تمام شرایط اساسی و جوهری انعقاد عقد باشد. علاوه بر این، برای انعقاد قرارداد، ایجاب باید به طور کامل پذیرفته شود و هر نوع پاسخ به آن، رد ایجاب محسوب می‎شود. همین که ایجاب پذیرفته شود، علی‎الاصول، اثر عقد حاصل می‎شود و نیازی به تشریفات دیگر نیست. البته، اراده طرفین نباید معیوب باشد و مهمترین عیوب اراده عبارتند از اشتبا، تدلیس و اکراه.

ازدیدگاه مکتب سنتی، قرارداد در مرحله تفسیر، قانون طرفین به شمار می‎رود و طرفین ملزم به توافق خود هستند. در نتیجه دادرس در مقام تفسیر وظیفه دارد به طور دقیقی مفاد قرارداد را به کار گیرد. در این مکتب یک اصل راهبردی وجود دارد که از تعریف عقد و شیوه‎های انعقاد آن ناشی می‎شود: دادرسی باید قصد مشترک طرفین را برای تعیین قلمرو دقیق همکاری قراردادی در نظر گیرد. از یک سو، دادرس باید اراده واقعی را در بررسی قصد مشترک، مورد توجه قرار دهد و از سوی دیگر ، باید اراده طرفین را در زمان واحد و مشخص که همان زمان انعقاد قرارداد است، بررسی نماید. یعنی فرض می‎شود که در این زمان اراده‎ها با هم برخورد نموده‎اند.

نظریه سنتی در مرحله سقوط و تعدیل قراردادها، انعطاف کمتری دارد، زیرا قرارداد را ساخته طرفین  می‎داند که طرفین آن نمی‎توانند از اجرای آن امتناع ورزند؛ تنها بر مبنای نظریه حوادث پیش‎بینی‎نشده، اجازه تعدیل قرارداد، داده شده است. بر اساس مکتب ارشادی، دولت مجاز است در روابط خصوصی مردم، دخالت کند. دولت برای برقراری تعادل معین بین طبقات اجتماعی، حمایت از طرف ضعیف یا به منظور دیگری که نفع عمومی دارند، در روابط قراردادی دخالت می‎نمایند. از این نظر، مفهوم قرارداد ارشادی ناظر به عقدی است که قانون‎گذار شروط آمرانه معینی را بر طرفین آن تحمیل می‎کند. این شروط، خودبه‎خود و بدون این‎که طرفین بتوانند برخلاف آنها توافق کنند، بر آنان تحمیل می‎شود. برای نمونه، قراردادهای کار، مصرف و بیمه از این نوع قراردادها هستند. در این قراردادها، طرفین تنها در پذیرش قرارداد آزادند و مفاد پیمان توسط قانون تعیین می‎شود. در صورتی‎که در جریان اجرای قرارداد، مساله‎ای پیش‎آید، طرفین برای تعیین قلمرو تعهدات متقابل خود باید به قانون مراجعه کنند. به این ترتیب، دادرس برای تفسیر یک قرارداد، نه به قصد مشترک طرفین، بلکه به قانون  و اهداف آن مراجعه می‎کند. در فرضی هم که قانون راه‎حلی ندارد، دادرس به عنوان قانونگذار واقعی و مهندس اجتماعی عمل می‎کند و راه‎حلی را بر پایه تعادل منافع طرفین بر می‎گزیند.

اما در چند دهه گذشته، اندیشه‎های زیادی درباره اعمال اقتصاد، در زمینه حقوق قراردادها ابراز شده است. امروزه تقریباً پذیرفته شده که حقوق، دانشی مستقل نیست و وابستگی نسبی به سایر علوم دارد. به همین علت، با گذشت زمان به شمار مکاتب ابزارگرا و مطالعات میان‎رشته‎ای در علم حقوق افزوده می‎شود. در این میان، جنبش «حقوق و اقتصاد» از حرکتهایی است که در دهه‎های اخیر، در اختصاص مطالعات حقوقی به خود، توفیق زیادی کسب کرده است و به همین علت است که از آن به عنوان مهم‎ترین تحول در دانش حقوق، در قرن اخیر یاد می‎شود. به اذعان همه نویسندگان، سنگ بنای جنبش حقوق و اقتصاد و یا به عبارتی آن‎چه امروزه به «تحلیل اقتصادی حقوق» معروف شده است، توسط رونالد کاوز اقتصاددان و استاد ممتاز دانشکده حقوق دانشگاه شیکاگو با چاپ مقاله معروف «مساله هزینه اجتماعی» گذاشته شد. کاوز در نظریه خود به دنبال این مطلب است که جهان حقوق باید با توجه به ابعاد و جنبه‎های اقتصادی‎اش تحلیل شود. اندیشه‎ای که بعدها توسط ریچارد پازنر تعمیم داده شد و این‎گونه عنوان شد که بسیاری از نهادها و قواعد حقوقی را می‎توان تلاشی جهت تخصیص بهینه منابع دانست. پازنر معتقد بود که با توجه به کمبود منابع از یک‎سو و نیازهای نامحدود انسان از سوی دیگر، ضروری است تا این منابع محدود به بهترین شکل ممکن یعنی بصورت کارآمد، تخصیص یابند لذا قواعد حقوقی باید با هدف رسیدن به کارایی بیشتر تنظیم گردند.

2-3-3-1- تئوری میدان فشار اصلاح شده (MCFT)– 28
فصل سوم « مدلسازی و تحلیل تعدادی از دیوارهای برشی کوتاه به منظور پیش بینی پاسخ دیوار »
3-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 38
3-2- مروری بر مطالعات انجام شده برای تحلیل المان محدود دیوارهای برشی کوتاه ——– 39
3-3- معرفی خصوصیات نمونه‌ها و روش اجرای آزمایشبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 41
3-3-1- مدلسازی دیوار‌های SW4 و SW9———– 41
3-3-2- مدلسازی دیوارهایLSW1, LSW2,LSW3— 44
3-3-3- مدلسازی دیوارهایDP1, DP2————- 47
3-3-4- نتایج مدلسازی دیوارهایS2, S3,S6——— 49
3-4- صحت‌سنجی و در نرم‌افزار ABAQUSو پارامترهای موثر در مدلسازی————— 52
3-4-1- مدل سازی المان محدود برای دیوارهای S4 و S9بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 52
3-4-2- مدلسازی دیوار WALL1 وU1.0 ———– 58
3-5- مدلسازی در نرم افزار ABAQUSE/CAE—— 60
3-5-1- اصول کلی مدل خرابی پلاستیک———– 61
3-5-2- مدلسازی رفتارمصالح بتن- 63
فصل چهارم « جزئیات و دیتیل‌های غیر لرزه‌ای در دیوار‌های برشی کوتاه »
4-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 68
4-2- معرفی نمونه‌های مورد آزمایش————— 69
4-2-1-کلیات و هندسه دیوارها و خصوصیات چیدمان میلگردبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 70
4-2-2- نتایج حاصل از آزمایش و بررسی حالات شکست نمونه هابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 73
4-2-3- بررسی رفتار هیستریک و ظرفیت اتلاف انرژی دیوارهابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 76
4-2-4- کلیات و پاسخ هیستریک نمونه ها———- 77
4-2-4-1- تاثیر استفاده از آرماتور رکابی ثانوی در نمونه U1.0-BC2بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 78
4-2-4-2- تاثیر استفاده از آرماتور بست مقطعی در نمونه U1.0-CTبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 78
4-2-5- جمع بندی و نتیجه گیری حاصل از مقایسه نتایج آزمایش :بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 80
4-3- تاثیر پارامترهای مختلف شامل چیدمان میلگردگذاری در دیوارهای برشی کوتاه——– 82
4-3-1- کلیات-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 82
4-3-2- هندسه مدل‌های WALL1و WALL2خصوصیات مصالح و آرماتورگذاری———- 82
4-3-2-1-کلیات—————- 82
فصل پنجم « بحث و نتیجه گیری »
5-1- جمع بندی و نتیجه گیری— 144
منابع-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 147
فهرست جداول
جدول 2-1 : مدل‌های محاسبۀ مقاومت برشی بررسی شده توسط گولک و همکاران——– 13
جدول 2-2 : علائم و نشانه‌ها در روابط بررسی شده توسط گولک و همکاران————— 14
جدول 2-3: روابط بررسی شده توسط آلخاندره و آلکوکر بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 18
جدول 2-4: علائم و نشانه‌ها مربوط به روابط بررسی شده توسط آلخاندره و آلکوکر ——— 19
جدول 2-5 : مقایسۀ ضریب نسبت ارتفاع به طول در مبحث نهم و ACI 318-08———– 19
جدول 2-6 : پارامتر‌های مدلسازی و معیارهای پذیرش در FEMA 356 برای اعضای کنترل شونده با برش 25
جدول 2-7 : پارامتر‌های مدلسازی و معیارهای پذیرش پیشنهاد شده توسط الوود و همکاران 2007 برای دیوارهای برشی کنترل شونده با برش-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 25
جدول 3-1 : مشخصات و پارامترهای آزمایشی برای دیوار S4 و S9 مایر و تورلیمان 1985 را نشان می‌دهد 42
جدول ‏3-2 : مشخصات هندسی و مصالح نمونه‌های مدل شدهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 59
جدول ‏3- 3: مشخصات آزمایشگاهی و مود شکست نمونه‌های مدل شدهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 59
جدول4-1 نتایج حاصل از آزمایش و حالات شکست— 73
جدول 4-2) شامل تغییر مکان تسلیم. شکل پذیری. ظرفیت اتلاف انرژی نمونه‌ها———– 79
جدول 4-3 معرفی ابعاد و هندسه نمونه ها———– 83
جدول 4-4 مشخصات مصالح فولادی آرماتور‌های قائم و افقیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 84
جدول 4-5 مشخصات مصالح بتن– 85
جدول4-6-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 87
جدول 4-7 تعریف منحنی تنش کرنش بتن غیر محصور در فاز فشاریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 94
جدول4-8 تاثیر تمرکز میلگرد در لبه دیوار‌های برشی WALL1 و   WALL1-A———— 107
جدول4-9 تاثیر وجود المان‌های مرزی با h/l=1.75—- 118
جدول 4-10 مشخصات مصالح فولادی آرماتور‌های قائم و افقیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 119
جدول 4-11 مشخصات مصالح بتن- 120
جدول4-12 تاثیر تمرکز میلگرد در لبه دیوار‌های برشی WALL2 و WALL2-A———– 126
جدول4-13 تاثیر تمرکز میلگرد در لبه دیوار‌های برشی WALL2 و WALL2-BوWALL2-A 129
جدول4-14 تاثیر تمرکز میلگرد در ارتفاع جان نمونه‌های WALL2 و WALL2-DوWALL2-B 134
جدول4-15 تاثیر تمرکز میلگرد در مقاومت نمونه های WALL-2,WALL2-A,WALL2-A1,WALL2-B,WALL2-C,WALL2-D-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 140
فهرست شکل‌ها
شکل 2-1: ترک مورب 45 درجه— 10
شکل 2-2 : ترک مورب گوشه تا گوشه————– 10
شکل 2-3: خرابی ناشی از لغزش پای دیوار———- 10
شکل 2-4: خرد شدگی بتن به دلیل فشار قطری —– 10
شکل 2-5 : نسبت مقاومت محاسبه شده از روابط به مقاومت اندازه گیری شده از آزمایشات — 11
شکل 2-6: نسبت مقاومت محاسبه شده از روابط به مقاومت اندازه گیری شده از آزمایشات— 12
شکل 2-7 : نسبت مقاومت اندازه گیری شده از آرمایش‌ها به مقاومت محاسبه شده از روابط، آلخاندره و آلکوکر 16
شکل 2-8 : تقسیم بندی یک دیوار کوتاه جهت تحلیل با روش میله و کشبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 22
شکل 2-9 : نمودار پیشنهادی ارائه شده برای مدلسازی رفتار نیرو – تغییر مکان دیوارهای با رفتار غالب برشی 23
شکل 2-10: مقایسۀ نتایج آزمایش بر روی نمونه بدون بار محوری با روابط FEMA 356 و روابط پیشنهادشده توسط الوود و همکاران-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 26
شکل 2-11: مقایسۀ نتایج آزمایش بر روی نمونه با بار محوری برابر با روابط FEMA 356 و روابط پیشنهادشده توسط الوود و همکاران-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 27
شکل 2-12: روابط تنش-کرنش متوسط بتن در فشار – 29
شکل 2-13: روابط تنش-کرنش متوسط بتن در کشش- 30
شکل 2-14: دوایر موهر تنش­ها برای بتن مسلح ترک خوردهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 32
شکل 2-15: نمودار جسم آزاد یک المان با برش ثابت در محل ترک برای تنش­های متوسط و تنش­های موضعی در محل ترک­ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 33
شکل 2-16: دایرۀ موهر کرنش­ها برای بتن مسلح—— 34
شکل 2-17: مقایسۀ پاسخ تنش برشی-کرنش محاسبه شده و به دست آمده از آزمایش 6 المان با برش ثابت 36
شکل 3-1: الگوی ترک خردگی دیوارS4 را در سطوح مختلف تغییر مکان و روابط نیرو-تغییرمکان حاصل از آزمایش را نشان می‌دهد-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 43
شکل 3-2 : الگوی ترک خردگی دیوارS9 را در سطوح مختلف تغییر مکان و روابط نیرو-تغییرمکان حاصل از آزمایش را نشان می‌دهد-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 44
شکل 3-3 : رابطه آزمایشگاهی نیرو تغییر مکان دیوار های LSW1 و LSW2————– 46
شکل 3-4 : رابطه آزمایشگاهی نیرو تغییر مکان دیوار های LSW2 و LSW3————– 46
شکل3-5 : شرایط دیوار‌های LSW1 و LSW2و LSW3 را در انتها آزمایش نشان می‌دهند—- 46
شکل3-6 نمایی از مقطع دیوار DP1 را نشان می‌دهد.– 48
شکل3-7 : شرایط خرابی و مود شکست دیوار DP1 را تحت تغییر مکان 15 میلیمتر آزمایش شده توسط وچیو و پالرمو را نشان می‌دهد-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 49
شکل3-8 : مدل‌های شبیه سازی شده پاسخ دیوار‌های S4 و S9 توسط ABAQUSE——- 53
شکل3-9 : پاسخ دیوار S4 را تحت تغیرات پارامتریک زاویه اتساع و MESH1 نشان می‌دهد– 55
شکل 3-10 : تغییر شکل پانل دیوارS4 با زاویه اتساع 55 درجهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 56
شکل 3-11 : تغییر شکل پانل دیوارS4 با زاویه اتساع 15 درجهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 56
شکل3-12 : پاسخ دیوار S9 را تحت تغیرات پارامتریک زاویه اتساع و MESH1 نشان می‌دهد- 56
شکل3-13 : تغییر شکل پانل دیوار S4با زاویه اتساع 55 درجه را نشان می‌دهد———— 57
شکل14-3 :روابط نیرو تغییر مکان دیوار S4 را با استفاده از MESH-1 و MESH-2 و زاویه اتساع نشان میدهد 57
شکل 3-15: معرفی پارامتر‌های به کار رفته در مدلسازی دیوارهای برشی کوتاه————- 58
شکل 3-16: تصویر نمونۀ U1.0 پس از شکست و حلقه‌های هیسترزیس آن ————– 59
شکل3-17 : فضای گسیختگی سه محوری بتن (Ottosen)، سطح گسیختگی داکر پراگر—– 62
شکل 3- 18: روابط تنش کرنش تک محوری فشاری بدست آمده جهت استفاده در مدل پوپویز برای بتن محصور نشده 64
شکل4-1 : جزئیات آرماتورگذاری درمقطع پانل دیوارهای مورد آزمایشبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 70
شکل4-2 : نحوه و آرایش میلگردگذاری در مقطع دیوارهابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 71
شکل4-3 : رابطه کلی بارگذاری چرخه ایی رفت و برگشتی تغییر مکان تسلیم را نشان میدهد 73
شکل4-4 الگوی ترک خوردگی و شکست نمونه‌ها—– 75
شکل4-5 حالت‌های مختلف شکل پذیری بر اساس تغییر شکل جانبیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 76
شکل 4-6 : منحنی هیستریک نمونه ها————- 77
شکل 4-7 نمای کلی پانل دیوار به همراه توپولوژی کلی مدل بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 83
شکل 4-8 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل پایه WALL1بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 84
شکل4-9 نمای عرضی از مقطع جان دیوار شامل چیدمان میلگردهای افقیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 85
شکل4-10 رفتار تنش – کرنش برای بتن تحت فشار– 86
شکل 4-11 مدل رفتاری Hongestad برای معرفی بتن غیر محصوربلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 88
شکل 4-12 تاثیر خسارت فشاری بر شیب باربرداری در فاز فشاریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 90
شکل 4-13 رفتار تنش کرنش بتن را در فاز کششی نشان میدهدبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 93
شکل 4-14 نمایی از تاثیر خسارت کششی در رفتار باربرداری در فاز کششی بتن———– 94
شکل4-15 رفتار تنش کرنش پسماند در فاز فشاری بتن غیر محصوربلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 95
شکل 4-16 توپولوژی کلی مدل شامل میلگردهای جانمایی شده در پانل دیوار را نشان میدهد- 97
شکل 4-17 توپولوژی کلی مدل شامل میلگردهای جانمایی شده در پانل دیوار را نشان میدهد- 98
شکل 4-18 منحنی نیرو تغییر مکان حاصل از تحلیل برای نمونه wall1بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 99
شکل 4-19 کانتور میزان تغییر مکان اعمال شده همراه با راستای آن را نشان میدهد——- 100
شکل 4-20 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL1———— 100
شکل 4-21 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1———- 101
شکل 4-22 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1———- 101
شکل 4-23 کانتور تغیرات تنش بر روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL1—- 102
شکل 4-24 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل پایه WALL1-Aبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 103
شکل4-25 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL1-A شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 103
شکل 4-26 منحنی نیرو تغییر مکان حاصل از تحلیل برای نمونه WALL1-A————- 104
شکل 4-27 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL1-A———- 105
شکل 4-28 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-A——- 105
شکل 4-29 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-A——- 106
شکل 4-30 کانتور تغیرات تنش بر روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL1-A 106
شکل 4-31 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1و WALL1-A———— 107
شکل 4-32 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL1-Bبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 107
شکل4-33 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL1-B شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 108
شکل 4-34 منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1-Bبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 108
شکل 4-35 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1و WALL1-B————- 109
شکل 4-36 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1-Aو WALL1-B———- 110
شکل 4-37 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL1-B———- 110
شکل 4-38 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-B——- 110
شکل 4-39 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-B——- 111
شکل 4-40 کانتور تغیرات تنش روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL1-B 111
شکل 4-41 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL1-Cبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 111
شکل4-42 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL1-C شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 112
شکل 4-43 منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1-Cبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 112
شکل 4-44 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1-Aو WALL1-C———- 113
شکل 4-45 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL1-C———- 113
شکل 4-46 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-C——- 114
شکل 4-47 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-C——- 114
شکل 4-48 کانتور تغیرات تنش روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL1-C 114
شکل 4-49 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL1-Dبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 115
شکل4-50 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL1-D شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 115
شکل 4-51 منحنی نیرو تغییر مکان مدل WALL1-Dبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 115
شکل 4-52 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL1-Bو WALL1-D———- 116
شکل 4-53 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL1-D———- 117
شکل 4-54 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-D——- 117
شکل 4-55 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL1-D——- 117
شکل 4-56 کانتور تغیرات تنش روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL1-D 118
شکل 4-57 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل پایه WALL2بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 119
شکل4-58 نمای عرضی از مقطع جان دیوار شامل چیدمان میلگردهای افقی مدل پایه WALL2120
شکل 4-59 منحنی نیرو تغییر مکان حاصل از تحلیل مدل WALL2بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 121
شکل 4-60 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL2————- 121
شکل 4-61 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2———- 122
شکل 4-62 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2——— 122
شکل 4-63 کانتور تغیرات تنش بر روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL2 123
شکل 4-65 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL2-Aبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 124
شکل4-66 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL2-A شامل چیدمان میلگردهای افقی—– 124
شکل 4-67 منحنی نیرو تغییر مکان حاصل از تحلیل مدل WALL2-Aبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 125
شکل 4-68 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL2-Aو WALL2————- 125
شکل 4-69کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL2-A———– 126
شکل 4-70 کانتور تغیرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-A——- 126
شکل 4-71 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-A——- 127
شکل 4-72 کانتور تغیرات تنش بر روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL2-A 127
شکل 4-73 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL2-Bبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 127
شکل4-74 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL2-B شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 128
شکل 4-75 منحنی نیرو تغییر مکان حاصل از تحلیل مدل WALL2-Bبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 128
شکل 4-76 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL2-Bو WALL2————- 129
شکل 4-77 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL2-B———- 130
شکل 4-78 کانتور تغییرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-B—— 130
شکل 4-79 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-B——- 130
شکل 4-80 کانتور تغییرات تنش بر روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL2-B 131
شکل 4-81 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL2-Cبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 131
شکل4-82 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL2-C شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 131
شکل 4-83 منحنی نیرو تغییر مکان حاصل از تحلیل مدل WALL2-Cبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 132
شکل 4-84 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL2-Cو WALL2-A———- 133
شکل 4-85 سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL2-Dبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 133
شکل 4-86 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL2-D شامل چیدمان میلگردهای افقی—- 133
شکل 4-87 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL2-Dو WALL2———— 134
شکل 4-88 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL2-D———- 134
شکل 4-89 کانتور تغییرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-D—— 135
شکل 4-90 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-D——- 135
شکل 4-91 کانتور تغییرات تنش بر روی میلگردها و المان‌های افقی و قائم پانل دیوار WALL2-D 135
شکل 4-92سطح مقطع و چیدمان میلگرد در مدل WALL2-A1بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 136
شکل4-93 نمای عرضی از مقطع جان دیوارWALL2-A1 شامل چیدمان میلگردهای افقی— 136
شکل 4-94 مقایسه منحنی نیرو تغییر مکان مدل‌های WALL2-A1و WALL2———– 137
شکل 4-95 کانتور میزان تغیرات کرنش پلاستیک بر روی پانل دیوار WALL2-A1——— 137
شکل 4-96 کانتور تغییرات خسارت فشاری ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-A1—– 138
شکل 4-97 کانتور تغیرات خسارت کششی ایجاد شده بر روی پانل دیوار WALL2-A1—— 138
چکیده
با نگاه اجمالی به پیشرفت‌های صورت گرفته در صنعت ساخت و ساز و طراحی ساختمان‌ها بر اساس عملکرد و اهمیت استفاده از دیوار‌های برشی کوتاه در ساختمان‌های کم ارتفاع، نیروگاه‌های هسته ایی و طبقات پایینی ساختمان‌های بلند مرتبه، و با توجه به اهمیت نوع پاسخی که دیوار‌های برشی کوتاه در برابر تحریک زلزله از خود نشان می‌دهند یافتن راهکارهای بهبود جزئیات لرزه ایی و تغییر در چیدمان و آرایش میلگردها که منجربه افزایش شکل پذیری و بالا بردن قابلیت استهلاک انرژی در این دیوارها شود غیر قابل اجتناب می‌باشد بواسطه عملکرد غالب برش در دیوارهای برشی کوتاه، تحلیل آنها همواره با پیچیدگی‌هایی همراه بوده است. با توجه به گرایش‌هایی بوجود آمده در طراحی

2-1-1- مواد پارامغناطیس…. 7

2-1-2- مواد دیامغناطیس…. 8

2-1-3- مواد فرومغناطیس…. 9

2-1-4- مواد پاد فرومغناطیس…. 10

2-1-5- مواد فری مغناطیس…. 11

2-2- حلقه پسماند. 12

2-3- حوزه مغناطیسی.. 14

2-3-1- دیواره حوزه­های مغناطیسی.. 15

2-3-2- حرکت و ضخامت دیواره­های مغناطیسی.. 16

2-4- مغناطش در ابعاد کوچک… 17

2-5- سوپرپارامغناطیس در ذرات کوچک… 19

2-6- وادارندگی در ذرات تک حوزه. 20

2-7- مکانیزم­های مؤثر بر وادارندگی مغناطیسی.. 20

2-8- ناهمسانگردی مغناطیسی.. 21

2-8-1- ناهمسانگردی کریستالی.. 21

2-8-2- ناهمسانگردی تنش…. 22

2-8-3- ناهمسانگردی شکل.. 24

2-9- مواد مغناطیسی سخت و نرم. 26

2-9-1- مواد مغناطیس سخت… 26

2-9-2- مواد مغناطیس نرم. 27

2-10- آبکاری نیکل.. 28

2-10-1- تاریخچه آبکاری الکتریکی.. 28

2-10-2- مشخصات پوشش نیکل.. 29

2-10-3-کاربردهای پوشش نیکل.. 30

2-10-4- حمام­های پوشش­دهی نیکل.. 31

2-11- آبکاری الکتریکی پالسی.. 33

2-11-1- انواع شکل های موج های جریان پالسی.. 34

2-11-2- مکانیزم. 36

2-11-3- مزایای روش­های پالسی و پالسی معکوس… 36

2-11-4- پارامترهای جریان پالسی و پالسی معکوس… 37

2-11-5- تاثیر جریان پالسی بر روی خواص رسوب.. 39

2-11-6- جریان پالسی و چرخه­ی کاری.. 40

2-11-7- جریان پالسی و مصرف انرژی.. 41

2-11-8- بررسی پارامترهای موثر بر خواص پوشش…. 41

2-11-9- انواع جریان (مستقیم، پالسی و معکوس) 41

2-11-10- تأثیر دانسیته جریان.. 43

2-11-11- مدت زمان پوشش دهی.. 44

2-11-12- دمای الکترولیت… 45

2-11-13- جنس کاتد. 46

2-11-14- افزودنی ها 46

2-11-14-1- انواع افزودنی ها 47

2-11-14-2- افزودنی های آنیونی.. 48

2-11-14-3- افزودنی های غیر یونی.. 48

2-11-14-4- افزودنی های کاتیونی.. 49

2-11-14-5- افزودنی های مورد استفاده در الکترولیز نیکل.. 49

2-11-15- تأثیر ترکیب شیمیایی حمام. 51

2-11-16- مکانیزم­های لایه نشانی.. 51

2-12- پوشش­های نانوساختار. 53

2-13- آبکاری الکتریکی در حضور میدان مغناطیسی.. 54

3- فصل سوم. 57

3-1- مقدمه. 58

 

3-2- تجهیزات و مواد مورد استفاده. 59

3-2-1- تجهیزات مورد استفاده. 59

3-2-1-1- کاتد. 59

3-2-1-2- آند. 60

3-2-1-3- پیل آبکاری.. 60

3-2-1-4- منبع تغذیه تولید جریان پالسی.. 61

3-2-1-5- مولتی متر دیجیتالی.. 61

3-2-1-6- اسیلوسکوپ.. 61

3-2-1-7- pH متر. 62

3-2-1-8- ترازوی دیجیتالی.. 62

3-2-1-9- همزن مغناطیسی.. 62

3-2-1-10- کنترل کننده دما (temperature controller) 62

3-2-1-11- دستگاه خشک کن.. 63

3-2-1-12- وسایل و تجهیزات متالوگرافی.. 63

3-2-1-13- وسایل اولیه آزمایشگاهی.. 63

3-2-2- مواد مورد استفاده. 63

3-3- آماده سازی.. 64

3-3-1- آند. 65

3-4- حمام آبکاری و انتخاب شرایط آبکاری پوشش نانوکریستالی نیکل.. 65

3-5- نحوه­ی بررسی خواص و ویژگی­های پوشش نانوساختاری نیکل.. 67

3-6- حمام آبکاری و انتخاب شرایط آبکاری پوشش نانوکریستالی مس…. 68

3-7- نحوه­ی بررسی خواص و ویژگی­های پوشش نانوساختاری مس…. 69

4- فصل چهارم. 70

4-1- پوشش­های نانوساختاری نیکل و مس…. 71

4-2- بررسی تأثیر میدان مغناطیسی بر ساختار بلوری پوشش­های نانوساختاری نیکل و مس     73

4-2-1- اطلاعات به­دست آمده از طیف XRD پوشش نیکل نانوساختاری در حضور میدان عمود بر سطح الکترودها 73

4-2-2- اطلاعات به دست آمده از طیف XRD پوشش نانوساختاری مس…. 75

4-3- مورفولوژی پوشش نانوکریستالی.. 78

4-3-1- بررسی و مقایسه­ی مورفولوژی پوشش نیکل نانوساختار در غیاب و حضور میدان مغناطیسی   78

4-3-2- بررسی و مقایسه­ی مورفولوژی پوشش مس در غیاب و حضور میدان مغناطیسی   89

4-3-3- سختی پوشش­های نانوکریستالی نیکل و مس…. 93

4-3-4- زبری پوشش نانوکریستالی نیکل و مس…. 96

4-4- بررسی خاصیت مغناطیسی.. 98

4-4-1- مقدمه. 98

4-4-2- اندازه­گیری خواص مغناطیسی پوشش نیکل نانوساختار در غیاب میدان مغناطیسی   99

4-4-3- اندازه­گیری خواص پوشش نیکل نانوساختار در حضور میدان مغناطیسی.. 101

5- فصل پنجم.. 105

5-1- نتیجه گیری.. 106

5-1-1- پوشش نانوساختاری نیکل در غیاب و حضور میدان مغناطیسی.. 106

5-1-2- پوشش نانوساختاری مس در غیاب و حضور میدان مغناطیسی.. 107

5-2- پیشهادها 108

6- مراجع.. 109

1-1- مقدمه

یکی از روش­های تولید پوشش­های نانوساختاری، روش آبکاری الکتریکی است که ذرات در اثر اعمال جریان الکتریکی در پوشش قرار می­گیرند[1]. فرآیند آبکاری الکتریکی روشی است که در آن نمونه­ی موردنظر به­وسیله­ی لایه­های چسبیده و نازک از فلز دیگر پوشش داده می­شود تا ظاهر و یا خواص موردنظر آن بهتر شود. این فرآیند که شامل پوشش دادن یک فلز، آلیاژ و یا کامپوزیت بر روی فلزی دیگر با استفاده از جریان برق است، از بیش از صد سال پیش مورد توجه محققان قرار گرفته است و هدف ایجاد پوششی با ویژگی­های خاص از فلز است. با استفاده از این روش می­توان لایه­های نازک از مرتبه­ی چند نانومتر هم تولید نمود[2].

     لایه­نشانی یک فلز یا آلیاژ به وسیله­ی جریان الکتریکی در حضور میدان مغناطیسی اعمالی به­عنوان الکترولیز مغناطیسی[1] (ME) یا لایه­نشانی الکترولیتی مغناطیسی[2] شناخته می­شود[3]. در حال حاضر بررسی فصل مشترک بین خواص مغناطیسی مواد و الکتروشیمی یکی از زمینه­های جذاب مورد مطالعه در علوم بین رشته­ای است و با مطالعه­ی اثرات هر یک از این دو موضوع بر دیگری، می­توان به نتایج سودمندی دست یافت. به عنوان مثال در حین فرآیند آبکاری، میدان مغناطیسی می­تواند برای افزایش نرخ لایه­نشانی گونه­های مغناطیسی و غیرمغناطیسی به­کارگرفته شود[4]. هنگامی که میدان مغناطیسی به­طور موازی با سطح الکترودها بر یک پیل الکتروشیمیایی وارد می­شود، نیرویی به نام نیروی لورنتس عمود بر چگالی جریان و میدان مغناطیسی بر تمامی ذرات بارداری که در محلول الکترولیت حرکت می­کنند وارد می­شود و بر خواص لایه­های ساخته­شده اثر می­گذارد. تأثیر نیروی اعمالی بر مواد مختلف متفاوت است و بسته به این­که فلز آبکاری شده مغناطیسی و یا غیرمغناطیسی باشد، نتایج متفاوتی از اعمال میدان می­توان به­دست آورد[3،4]. ازجمله ویژگی­های بررسی شده نیز می­توان به ریخت­شناسی سطح، ساختار بلوری و هم­چنین جوانه­زنی در حضور میدان مغناطیسی اشاره­کرد. میدان مغناطیسی خارجی هم­چنین می­تواند بر فرآیند آبکاری الکتریکی آلیاژها نیز اثرگذار باشد[6]. به­طور مثال برای آلیاژ نیکل-آهن ترکیب آلیاژ با تغییر چگالی شار مغناطیسی تغییر می­کند[7]. هم­چنین ریخت­شناسی، زبری، جهت کریستالوگرافی لایه­های پوشش داده­شده[7] و خواص مغناطیسی این آلیاژ[5] نیز تحت تأثیر میدان مغناطیسی قرار می­گیرد. با این وجود ویژگی­های بسیاری از جمله خواص مغناطیسی لایه­های نازک مغناطیسی و غیرمغناطیسی تولیدشده در ابعاد نانویی با استفاده از این روش هنوز به­طور کامل مشخص نیست که این امر باعث ایجاد انگیزه در محققان و دانشمندان رشته­های فیزیک، شیمی و علم و مهندسی مواد برای مطالعه در این زمینه شده است.

     فرآیندهای الکتروشیمیایی به خاطر توانایی قابل توجهشان نسبت به سایر روش­ها از قبیل پوشش­دهی از بخار فیزیکی (PVD) و پوشش­دهی از بخار شیمیایی (CVD) در ایجاد ساختارهای یکنواخت و بدون حفره، برای تولید پوشش مس استفاده می­شوند. در اکثر موارد مشاهده شده است که ریزساختار پوشش­های مس به­راحتی در دمای اتاق تبلور مجدد می­یابند که منجر به ایجاد مشکلات اساسی در ارتباط با خواص الکترونیکی این پوشش­ها می­شود. تولید و ایجاد میدان مغناطیسی می­تواند یک روش امیدبخش برای کنترل منحصربه­فرد میکروساختار سطح باشد[8]. با انجام آبکاری در حضور میدان مغناطیسی جریان هیدرودینامیکی مغناطیسی[3] در محلول الکترولیت به­وسیله­ی برهم­کنش الکترومغناطیسی  که   جریان فارادی و  میدان مغناطیسی است القا می­شود. محققان زیادی به بررسی تأثیر جریان هیدرودینامیکی مغناطیسی بر خواص میکروساختاری سطح پوشش­های مس آبکاری­شده و واکنش الکتروشیمیایی پرداخته­اند که از آن­جمله می­توان به تحقیقات هیندز[4] و همکاران[9] اشاره کرد که نشان دادند در حضور میدان مغناطیسی کوچک­تر از 0.5 تسلا تغیر قابل­توجهی چه در ریخت­شناسی سطح و چه در بافت پوشش ایجاد نمی­شود. هم­چنین با افزایش میدان مغناطیسی تا میزان 0.6 تسلا تأثیر میدان مغناطیسی بر فرآیند آبکاری الکتریکی مستقل از جهت میدان و نحوه­ی قرارگیری الکترود است. با این حال آبکاری الکتریکی مس در حضور میدان مغناطیسی به­طور سیستماتیک بررسی نشده­است که دلیل آن می­تواند به پذیرفتاری مغناطیسی بسیار کوچک مولی   برگردد. لذا پتانسیل مغناطیسی در یک میدان ثابت)    که c غلظت،  نفوذپذیری مغناطیسی مولی یونی و  نفوذپذیری فضای آزاد است( بسیار کوچک و قابل چشم­پوشی در مقایسه با اثر هیدرودینامیکی مغناطیسی است.

     تعدادی تحقیق نیز در مورد تأثیر میدان مغناطیسی بر آبکاری الکتریکی نیکل وجود دارد. بر اساس مطالعات مربوط به  بازتاب الکترون­های تفرق یافته پرانرژی (RHEED) نیکل، آهن و کبالت یانگ[5] گزارش داد که یک میدان مغناطیسی اعمالی اثر ناچیزی بر جهت اصلی الکترون­ها دارد. اما افزایش در زبری سطح در اثر اعمال میدان عمود بر سطح الکترودها مشاهده شد[10]. بریلاس[6] و همکاران[11] بیان کردند که اعمال میدان مغناطیسی درحین فرآیند آبکاری الکتریکی نیکل چه به­صورت موازی و چه عمود بر سطح الکترودها، منجر به افزایش تراکم دانه­های نیکل و رشد با اندازه­ و شکل هندسی منظم­تر می­شود و نتیجه گرفتند که ریخت­شناسی سطح به شدت تحت تأثیر میدان مغناطیسی قرار می­گیرد.

     اخیراً باند و همکاران[12] تأثیر میدان مغناطیسی عمود بر رفتار الکتروشیمی مس و نیکل را بررسی کردند. افزایش چگالی جریان حدی با میدان بر اساس افزایش در جریان همرفت ایجاد شده به وسیله­ی جریان هیدرودینامیکی مغناطیسی توضیح داده شد. مشاهده شد که مواد با دانه­های ریزتر در حضور میدان مغناطیسی برای نیکل آبکاری شده ایجاد می­شود که این عامل به افزایش در جریان همرفتی که منجر به افزایش در نرخ لایه­نشانی می­شود نسبت داده­شد.

     مطالعات مربوط به تأثیر میدان مغناطیسی بر فرآیندهای الکتروشیمیایی معمولا با میدان موازی با سطح الکترودها انجام می­شود. در این حالت نیروی هیدرودینامیکی مغناطیسی حداکثر است. اگر هدف محدود کردن جریان همرفتی بر اثر نیروی هیدرودینامیکی مغناطیسی و مطالعه­ی نیروهای پارامغناطیس و اثرات گرادیان میدان باشد، میدان مغناطیسی به­صورت عمود بر سطح الکترودها اعمال می­شود.

     در این تحقیق با استفاده از فرآیند آبکاری الکتریکی ضربانی، پوشش نانوساختاری از فلزات نیکل و مس تهیه گردید و خواص ریزساختار، مغناطیسی و ریخت­شناسی این فلزات در دو حالت بدون اعمال میدان مغناطیسی و اعمال میدان حین انجام فرآیند آبکاری الکتریکی ضربانی با یکدیگر مقایسه شد.

 

1-1- تقسیم بندی مواد از لحاظ خاصیت مغناطیسی

از لحاظ خواص مغناطیسی و با توجه به چگونگی پاسخ به میدان مغناطیسی، مواد به دسته­های مختلفی تقسیم­بندی می­شوند که در زیر آمده است:

الف) مواد پارامغناطیس

ب) مواد دیامغناطیس

ج)مواد فرومغناطیس

د)مواد پادفرومغناطیس

ه) مواد فری­مغناطیس

1-1-1- مواد پارامغناطیس

 در مواد پارامغناطیس، قابلیت مغناطیسی شدن ماده یا همان پذیرفتاری مغناطیسی( ) دارای مقدار مثبت کوچکی است. مقدار  برای این مواد در دمای اتاق بین  تا    می­باشد. در این مواد گشتاور مغناطیسی اجزاء سازنده صفر نیست بلکه طرز قرار گرفتن این اجزاء طوری است که گشتاور مغناطیسی کل ماده صفر می­شود. در حین اعمال میدان مغناطیسی تنها تعدادی از گشتاورهای مغناطیسی با جهت میدان هم­راستا می­شوند. در دماهای معمولی  وابستگی اندکی به شدت میدان اعمال شده دارد. در حوالی صفر مطلق، مواد پارامغناطیس می­توانند به اشباع مغناطیسی برسند[13]. در جدول 2-1 پذیرفتاری مغناطیسی تعدادی از مواد پارامغناطیس ذکر گردیده است.

جدول ‏2‑1 تأثیرپذیری یا پذیرفتاری مغناطیسی تعدادی از مواد پارامغناطیس[13]

ماده
تأثیرپذیری مغناطیسی 

(10-6 Emu Mol-1Oe-1)
آلومینیوم
165
کروم
180
سولفات کروم
11800
سولفات مس(CuS
12660
کلرید کبالت (Co )
1460
سولفات گادولونیوم 

(Gd2 )
511200
اکسیژن ( )
20.8
1-1-2- مواد دیامغناطیس

در مواد دیامغناطیس  دارای مقدار منفی بوده و اندازه­ی آن از مرتبه­ی  است. الکترون­ها به صورت جفت بوده و گشتاور خالص اجزای سازنده­ی این مواد (اتم­ها، مولکول­ها یا

1-1 – مقدمه. 3

1-2- بیان مسئله. 5

1-3- ضرورت انجام تحقیق.. 6

1-4- اهداف تحقیق.. 7

1-5- سوالات تحقیق.. 7

فصل دوم ادبیات و سوابق تحقیق

2-1- مقدمه. 9

2-2-تعریف ریسک… 11

     2-3-1- ریسك مالی.. 13

     2-3-2- ریسک‌های غیر مالی.. 15

2-4- مدیریت ریسك… 16

2-5- اعتبارسنجی.. 20

2-6- معیارهای امتیازدهی اعتباری.. 23

     2-6-1- معیار c5. 23

     2-6-2- معیار p5. 24

     2-6-3- معیار LAPP. 25

2-7- رتبه‌بندی اعتباری و امتیاز دهی اعتباری.. 26

     2-7-1- انواع رتبه‌بندی.. 28

     2-7-1-1- رتبه‌بندی خارجی.. 29

     2-7-1-2- رتبه‌بندی داخلی.. 29

2-8- سامانه اعتبارسنجی مشتریان بانكی.. 31

     2-8-1- مفهوم سامانه اعتبارسنجی بانکی.. 32

     2-8-2- چهارچوب ارزیابی اعتباری.. 33

     2-8-3- برخی ویژگی‌های سامانه اعتبارسنجی.. 35

2-9- مزایای عملیاتی شدن سامانه اعتبارسنجی.. 36

2-10- گردش اطلاعات در سامانه اعتبارسنجی.. 37

2-11- موسسات رتبه‌بندی اعتباری.. 38

     2-11-1- موسسات رتبه‌بندی اعتباری اشخاص حقوقی.. 38

     2-11-2- موسسات اعتبارسنجی اشخاص حقیقی.. 41

2-12- مروری بر مطالعات انجام شده. 43

     2-12-1- مقدمه. 43

     2-12-2- مطالعات داخلی.. 44

     2-12-3- مطالعات خارجی.. 46

فصل سوم مدل‌ها و روش های اقتصاد سنجی و شبکه های عصبی

3-1- مقدمه. 56

3-2- روش تحقیق.. 56

3-3-  جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه. 57

3-4- شبكه عصبی.. 58

3-6- شبکه‌های عصبی مصنوعی(ANN). 61

3-7- دینامیک نرون. 66

3-8- تقسیم‌بندی ساختاری شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 66

3-9- آموزش شبکه عصبی.. 67

3-10- شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون. 67

3-11- شبکه پیشخور پس‌انتشار. 69

3-12- شبکه المان پس‌انتشار. 70

3-13- شبکه آبشاری پس‌انتشار. 70

3-14- شبکه رگرسیون تعمیم یافته. 71

3-15- الگوی استنتاجی-تطبیقی عصبی-فازی (ANFIS). 72

3-16- مدل شبکه عصبی GMDH.. 80

3-17- مدل رگرسیونی لاجیت.. 81

3-18-  برآورد مدل لاجیت.. 83

 

فصل چهارم برآورد مدل و نتایج

4-1- مقدمه. 88

4-2-تفسیر مدل لاجیت.. 90

4-3- پیش بینی مورد انتظار. 93

4-4- مدل سازی به وسیله شبکه عصبی GMDH.. 94

     4-4-1- نتایج حاصل از تخمین شبکه عصبی GMDH.. 94

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه. 98

5-2- پذیرش یا رد فرضیات.. 99

     5-2-1-  فرضیه اول. 99

     5-2-2- فرضیه دوم. 99

     5-2-3- فرضیه سوم. 100

5-3- پیشنهادات.. 100

5-4- پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 101

منابع.. 103

چکیده:
هدف از این تحقیق طراحی و استقرار مدل اندازه گیری ریسک اعتباری در نظام بانکی نقش کارامدی در راستای بالا بردن بهره وری بانک‌ها و موسسات مالی در تخصیص بهینه منابع می‌باشد. در این پژوهش تلاش شده تا کارایی مدل‌های لجستیک و شبکه عصبی مصنوعی GMDH برای پیش‌بینی ریسک اعتباری مشتریان نظام بانکی مورد بررسی قرار گیرد و همچنین مهمترین عوامل موثر بر ریسک اعتباری، شناسایی و مورد بررسی قرار گیرند. اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش مربوط به 100 نفر از مشتریان حقوقی یکی از بانک‌های کشور می باشد. بنابر اهداف پژوهش متغیرهای مورد استفاده نیز به صورت ترکیبی از مهمترین متغیرهای مالی و غیرمالی می باشد. نتایج مدل لاجیت نشان می دهد که متغیرهای تعداد چک های برگشتی، سابقه فعالیت شرکت نزد بانک، میزان سرمایه شرکت، نسبت گردش مجموعه دارایی، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت حاشیه سود خالص مهمترین متغیرهای موثر بر شناسایی میزان ریسک اعتباری مشتریان می باشد. ولی مدل شبکه عصبی علاوه برمتغیرهای یادشده در بالا متغیرهایی از قبیل تحصیلات مدیر عامل، ارزش وثیقه به میزان تسهیلات، خالص سرمایه در گردش به دارایی، نسبت حاشیه سود عملیاتی و نسبت بازدهی به دارایی را به عنوان متغیرهای با اثر زیاد بر میزان ریسک اعتباری معرفی می کند. مقایسه کارایی مدل لاجیت و مدل شبکه عصبی نشان می دهد که مدل شبکه عصبی با سه لایه مخفی با کارایی 95 درصد کاراترین مدل برای شناسایی و تعیین میزان ریسک تسهیلات می باشد.
واژه های کلیدی: اعتبارسنجی، شبکه عصبی، ریسک اعتباری، مدل لاجیت

فصل اول
کلیات تحقیق

1- کلیات تحقیق
1-1 – مقدمه
عدم ثبات سیاسی و اقتصادی در جوامع امروزی از سویی، الزامات کنترل بازار پول و سرمایه از سوی دیگر، اهمیت تجزیه و تحلیل و مدیریت ریسک این بازارها را افزایش داده است. طیف ریسک از کارگاه های کوچک و صنایع بزرگ تا موسسات مالی را شامل می‌شود، اما ریسک بنگاه های مالی از مفهوم مهمتری برخوردار است. اهمیت ریسک به قدری در این موسسات مورد توجه است که در بسیاری از موارد، باعث دخالت‌های مستقیم قانونی از سوی قانون گذاران برای کنترل آنها می‌شود (خداوردی، 1388).
امروزه شاهد بحران‌های مالی در سطح گسترده ای در بین بنگاه های اقتصادی هستیم. متاسفانه با وجود بحران‌های جهانی اخیر، هنوز ارزیابی نادرستی از مفهوم ریسک اعتباری وجود دارد، به همین جهت، با رخ دادن یک بحران، بیشتر دولت ها مجبور می شوند که راه حل های موقت نجات را برای سیستم بانکی به کار گیرند. با توجه به همه گیر شدن بحران‌های اقتصادی کنونی، طرح ریزی برای پیش بینی احتمال عدم پرداخت تسهیلات اعطایی توسط شرکت‌ها از اهمیت ویژه ای برای سهامداران، طلبکاران، حساب رسان و مدیران بانکی برخوردار است.
اگر چه زیان اعتباری هزینه معمول فعالیت‌های تجاری در بانک است، لیکن افزایش زیان دهی می تواند موجودیت موسسات مالی را تهدید کند. شاهد این ادعا، نیاز مستمر بانک‌ها به تصحیح مدل هایی است که ریسک هر وام و نرخ های نکول پرتفوی وام ها را می سنجند. پیش بینی دقیق و هشدارهای اولیه احتمال عدم پرداخت موجب کنترل ریسک، جلوگیری از اتخاذ تصمیمات نادرست، کاهش هزینه نظارت بر پرداخت دیون و کاهش زمان ارزیابی اعتباری می‌شود. آژانسهای رتبه‌بندی بین المللی مانند مودیزو استاندارداند پورزبه جهت ناکارآمد بودن مدل‌هایشان در پیش بینی ریسک پرداخت دیون شرکت‌ها و بانک‌ها مورد انتقاد قرار گرفته اند. بعلاوه، آژانس های رتبه‌بندی محلی و بین المللی به تحلیل ریسک شرکت‌های بزرگ تمایل دارند، در حالی که سیستم مالی و بانک‌ها، نیازمند مدل‌هایی برای تحلیل ریسک شرکت‌های کوچک و متوسط نیز می‌باشد. ضمن اینکه بانک‌ها، مدل‌های داخلی خود را برای تعیین ریسک وام‌ها دارند.
اما این روش‌ها هنوز مقدماتی اند و متکی بر روش‌های ساده ریاضی با فرض های ناقص هستند. در نتیجه نیاز به سیستم تشخیص سریع و خودکار پیش بینی احتمال عدم پرداخت، مورد توجه قرار گرفت .
مروری بر مقالات اخیر در این مورد نشان می دهد که عمده عللی که باعث شکست تجاری می گردد، اطلاعات نامتقارن بین بانک‌ها و شرکت‌ها است. بعلاوه، گسترش ابزارهای تحلیلی برای تعیین اینکه کدام اطلاعات مالی بر پیش بینی بحران مالی موثر است، مورد توجه قرار گرفت. سلامت شرکت‌ها در فضای تجاری بسیار رقابتی بستگی به توانایی کسب سود و پرداخت دین مالی دارد به همین جهت، شکست تجاری می تواند برای هر شرکتی در هر اندازه ای رخ دهد (وو، 2010).
مدل‌های ریسک نکول (احتمال عدم توانایی در بازپرداخت یا عدم تمایل به بازپرداخت وام) با توجه به بحران‌های اقتصادی اخیر در جهان، پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. با این حال مدل‌های موجود برای پیش بینی احتمال عدم پرداخت وام، با کمبود پوشش اطلاعاتی مناسب مواجه هستند که منجر به تصمیم‌گیری نادرست توسط سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران مالی می‌شود.
بانک‌ها به عنوان واسطه وجوه با جذب منابع مازاد جامعه و تزریق آن به بخش‌های اقتصادی که نیازمند نقدینگی هستند، سبب گردش منابع و در نهایت توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی کشور می شوند. ضمن اینکه بانک‌ها باید بتوانند با برنامه ریزی دقیق، منابع و مصارف خود را مدیریت کنند تا در معرض انواع ریسک‌های مالی و غیرمالی قرار نگیرند.

1-2- بیان مسئله
یکی از مهمترین عوامل بقا بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، ایجاد توازن بین منابع و مصارف می‌باشد. زیرا هرگونه انحراف از منابع و مصارف برای بانک زیان های عدیده ای در بر خواهد داشت. فزونی منابع به مصارف به معنی عدم تخصیص مناسب منابع است که به کاهش درآمدهای بانک و سپرده گذاران می انجامد. فزونی مصارف به منابع از نظر تئوری امکان پذیر نیست، زیرا نمی توان مصارفی بیش از امکانات موجود داشت، ضمن اینکه برداشت بیشتر از موجودی از حساب بانک‌ها نزد بانک مرکزی، با جریمه سنگینی مواجه خواهد شد. بلوکه شدن منابع بانک‌ها در سرفصلهای سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول، نه تنها توان پرداخت تسهیلات را در بانک‌ها می کاهد بلکه با تاثیر منفی بر روی بهره وری، دست‌یابی به اهداف بانک‌ها را با مشکل مواجه کرده و شکوفایی اقتصادی کشور کاهش می یابد. وقفه در بازگشت منابع به بانک‌ها، این موسسات را دچار کمبود منابع می‌کند و توان تسهیلات دهی بانک‌ها را می‌کاهد. عدم تخصیص به موقع و به اندازه منابع به واحدهای اقتصادی، به صورت زنجیروار بین صنایع مختلف جابه‌جا شده و کشور را با اقتصادی بحران زده مواجه خواهد کرد (منهاج، 1384).
توجه کافی به معیارهای اساسی اعطای تسهیلات شامل شخصیت ، توان مالی ، کشش اعتباری و وثیقه در زمان پرداخت تسهیلات و همچنین نظارت کافی در حین و بعد از پرداخت تسهیلات از عوامل تاثیر گذار بر جلوگیری از ایجاد و افزایش مطالبات است. لذا برای بانک‌ها مهم است که بتوانند با ابزارهای علمی احتمال معوق شدن تسهیلات اعطایی را بسنجند، زیرا می توانند با ابزارهای مختلف از جمله کاهش مبلغ تسهیلات، اخذ وثایق محکمتر، بیمه اعتباری و … احتمال نکول تسهیلات را کاهش دهند. متاسفانه

بنابراین، ویژگی های شخصیتی و استرس از جمله عوامل مهم و اساسی است که رفتار، روش تدریس، ارتباط متقابل با دانش آموزان و  سلامت روانی معلمان راتحت تأثیر قرار می دهد. که این هم ایجاب می کند تا هر جامعه ای برای پیشبرد اهداف خود به سلامت روانی معلمان اهمیت ویژه قائل باشد.

1-1- بیان مسأله

معلم از اساسی ترین عناصر تعلیم و تربیت  است. بدون وجود معلم امكان تعلیم و تربیت وجود ندارد. زیرا معلم راهنما و جهت دهنده  ی فعالیت های تربیتی است و به واسطه ی وجود معلم است كه تعلیم و تربیت در جهت هدف هدایت می شود ( پترووسكی و دیگران، 1972).

در گذشته نه چندان دور معلم در نظام های آموزشی رسمی؛ نقش انتقال دانش را داشته است و جزو منابع مهم اطلاعات محسوب می شده است. كلاس های درس او از نظم و انضباط خشك برخوردار بوده و روش عامرانه بر آن حاكم بوده است. یافته های پژوهشی مختلف، توسعه اجتماعی و فرهنگی، نیازهای نو یا متفاوت و سایر عوامل اثر گذار سبب گردیده اند تا امروزه نقش معلم تغییر یابد. اگر معلم در گذشته به انتقال دانش تاكید داشته است اكنون باید بیشتر وقت خود را، صرف شناخت مشكلات یادگیری فراگیران كند و حالت هدایت كننده و تسهیل گر یادگیری را داشته باشد( فتحی آذر، 1382).

می توان گفت که امروزه معلمان یکی از ارکان اساسی و بنیادی در فرایند بهسازی و بالندگی جامعه بشمار می آید اثر بخشی و کارآیی معلمان در پیشرفت اجتماعی،  اقتصادی،  سیاسی و فرهنگی جامعه غیر قابل انکار است. در این میان جوامعی که تلاش گسترده ای را جهت آرامش و آسایش روحی و جسمی و همچنین محیط فردی و اجتماعی معلمان انجام می دهند. به نحو احسن از توانایی آنها در جهت ترقی و پیشرفت استفاده می کنند.

یكی از عواملی كه در تدریس و كنترل كلاس و روابط اجتماعی معلمان تاثیر می گذارد ویژگیهای شخصیتی آنهاست.  تحقیقات صورت گرفته بر روی شخصیت معلمین بر این فرض تاکید دارند که شخصیت معلم تاثیر بسیار مهمی درفرآیند تدریس و یادگیری دارد.

مك كری و جان[1] (1992) شخصیت را در راستای پنج عامل اصلی، روان رنجور خویی[2]، برونگرایی[3]، گشودگی[4] در برابر تجربه، توافق پذیری[5] و با وجدان بودن [6] توصیف می كنند. روان رنجو.ری خویی به تمایل برای تجربه اضطراب،  تنش، خود محوری، خصومت، تكانشوری، افسردگی كم اطلاق می شود. برونگرایی، تمایل برای مثبت بودن، قاطعیت، تحرك و اجتماعی بودن گفته می شود. گشودگی در برابر تجربه، تمایل به كنجكاوی، هنر نمایی، خرد ورزی، روشنفكری و نوآوری اطلاق می شود. توافق پذیری، تمایل برای گذشت، مهربانی، سخاوتمندی، اعتماد ورزی، همدلی، فداكاری و وفاداری ( سارافینو 2002) در نظر گرفته می شود و در نهایت با وجدان بودن به عنوان تمایل به سازمان دهی، كارآمدی، قابلیت اعتماد، خویشتن داری و منطق گرایی قلمداد می شود( جان، 1989، مك كری و جان، 1992 و حق شناس ، 1385 به نقل از ارجی 1387).

از طرف دیگر، هموستازی در اثر فرآیندهای جبرانی كه در پاسخ به تغییرات محیط داخلی بدن ایجاد  می شود تامین می گردد. این فرآیند زیست شناختی كه به طور غیرارادی كنترل می شود به دنبال تعادل شیمیایی و فیزیولوژی می باشد.هر گاه عوامل مختل كننده، این تعادل پویا را بهم بزند سبب عدم تعادل حیاتی شده و استرس یا تنیدگی بوجود می آید به عبارت دیگر تنیدگی حالتی است كه در اثر تغییر محیطی كه به عنوان آسیب، چالش یا تهدید برای تعادل پویای فرد تلقی می شود، ایجاد می گردد( هنرپروران، 1386).

بسیاری از مشاغل موجود در جهان از جمله معلمی استرس زا هستند و به نوبه خود در زندگی فردی، اجتماعی و شغلی اشخاص اختلال ایجاد می كنند. فلذا، شغل معلمی به دلیل استرس زا بودن روابط فردی، اجتماعی، حرفه شغلی و سلامت روانی معلمان را تحت تاثیر قرار می دهد.

کارشناسان بهداشت جهانی سلامت فكر و روان را قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب تعریف نموده اند (هنرپروران، 1386).

بسیاری از تحقیقات وجود رابطه بین ابعاد شخصیت و سلامت روانی را مورد تایید قرار داده اند.در چند بررسی معلوم شد كه برونگرایی به صورت مثبت با سلامت روانی و هیجانی فرد ارتباط دارد. در حالی كه روان رنجور خویی ارتباط منفی با سلامت افراد دارد ( كوستا[7] و مك گری، 1984، واتسون[8]، كلارك[9]، مك اینتایر[10] و هامیكر[11]،1992 به نقل از شولتز، 1387).

از طرف دیگر تجربه  ی استرس، به ویژه منابع استرس منفی و سطح بالا، نیز سلامت روانی افراد را به مخاطره می اندازد( استورا، 1386). همچنین استرس تجربه شده باعث برخی عملكردهای نامناسب روانی می شود بدین معنا كه اثرات منفی عواملی از قبیل اضطراب، افسردگی و كاهش عزت   نفس را تشدید می نماید و به طور غیرمستقیم بر بهداشت روانی تاثیر می گذارد ( مازلاك،2001 به نقل از مهاجر، 1386)، بدین ترتیب مسئله اصلی این پژوهش بررسی رابطه عاملهای شخصیتی مداخله گر و استرس تجربه شده با سلامت روانی معلمان در شهر تبریز است.

2-1- اهمیت و ضرورت مسئله

در جوامع امروزی نقش و اهمیت آموزش و پرورش به عنوان یكی از نهادهای  اساسی هر جامعه ای بر همگان واضح و آشكار است و این امر، بسیار بدیهی است كه یكی از اركان اصلی آموزش و پرورش هر جامعه معلمان هستند. بدون وجود معلمان نمی تواند معنا و مفهومی داشته باشد و نظام آموزش و پرورش هر جامعه ای برای رشد و بالندگی خود نیازمند معلمان كارآمد و اثر بخش می باشد، بنابراین تعلیم و تربیت سالم، پویا و معتدل ارتباط تنگاتنگی با معلمین سالم، با ارده، پرتوان و سرشار از احساس مسئولیت و تعهد  و با نشاط دارد. پس رسالت تعلیم و تربیت با وجود معلمان خسته و مضطراب، ناتوان و ناراضی زیر سوال خواهد رفت، چرا كه فشار عصبی ناخوشایند معلم باعث می گردد تا روحیه یاس  و ناامیدی بر آن مسطوره گردد و اعتماد به نفس و عزت آن خدشه دار گردد ( محمدی خواه 1378).

در این میان بررسی شخصیت معلمان و عوامل مخاطره آمیز سلامت روانی آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است. می توان گفت كه شخصیت معلمان می تواند ارتباط موجود بین استرس . بیماری را به طرق مختلف تحت تاثیر قرار داده  یا تعدیل نماید و همچنین می تواند به طور غیر مستقیم و از طریق برقراری یك زندگی سالم و منطقی ( تغذیه سالم، ورزش، خواب كافی و…) به سلامتی فرد كمك نماید( كرلینجر،1376).

در زمینه شخصیت و ارتباط آن با مولفه های سلامت، اولین پژوهش به وسیله كوستا و مك گری (1980، به نقل از پروین، 1386) نشان داد كه شادكامی با سطح بالای برونگرایی  و سطح پایین روان نژندگرایی در افراد مرتبط می باشد.