استاد مشاور:

دکتر محمدرضا حبیبی مهر

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان         صفحه چکیده         1 فصل اول: كلیات 1-1- مقدمه       2 1-2- ضرورت تحقیق  3 1-3- پرسش اصلی تحقیق (مسأله‌ی تحقیق) 3 1-4- بیان مسأله‌  4 1-5- پیشینه‌ی تحقیق  6 1-6- فرضیه ها 10 1-7- اهداف تحقیق  10 1-8- روش کار 10 1-8-1- نوع روش تحقیق  10 1-8-2- روش گرد‌آوری اطلاعات ( میدانی، کتابخانه‌ای و غیره ) 10 1-9- محدودیت های تحقیق  10 1-10- واژه شناسی موضوع بحث   11 1-10-1- معنای تشبه  11 1-10-1-1- الفاظ هم معنای با «تشبه»  12 1-10-1-2- التمثیل  12 1-10-1-3- المحاکاه 12 1-10-1-4- الاتباع  12 1-10-1-5- الموافقه  12 1-10-1-6- التأسّی  13 1-11- تشبه در اصطلاح فقها 13 1-12- معنای لغوی کفار 13 1-12-1- معنای كفر در لغت   13 1-12-2- معانی واژه «کفر» در احادیث   13 1-12-3- معنای واژه «کفر» در قرآن  14 1-12-4- کفر در اصطلاح فقها 15 1-13- معنای اصطلاحی كفار 16 1-14- اسلام  18 1-14-1- اسلام از نظر لغوی  18 1-14-2- اسلام از نظر اصطلاحی  18 1-15- نفی سبیل  20 1-15-1- بررسی واژه نفی سبیل در لغت   20 1-15-2- بررسی واژه‌ی سبیل در قرآن کریم  21 1-15-3- نفی سبیل از نظر اصطلاحی  21 1-16- تهاجم فرهنگی  21 1-16-1- تهاجم فرهنگی از نظر لغوی  22 1-16-2- تهاجم فرهنگی از نظر اصطلاحی  22 1-6-3- زمینه ها و عوامل تهاجم فرهنگی  23 فصل دوّم: تشبه به کفار از نظر قرآن کریم و مفسّران 2-1- آیه‌ی 115، سوره‌ی نساء 27 2-1-1- شأن نزول آیه‌ی 115  27 2-1-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  28 2-1-3- نکته ها و پیام ها 31 2-2- آیه‌ی 49 سوره‌ی مائده 32 2-2-1- شأن نزول  32 2-2-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  33 2-2-3- پیام ها و نکته ها 37 2-3- سوره‌ی آل عمران: آیه‌ی 149  38 2-3-1- شأن نزول  38 2-3-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  39 2-3-3- نکته ها و پیام ها 41 2-4- سوره‌ی یونس، آیه‌ی 35  42 2-4-1- شأن نزول  42 2-4-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  42 2-4-3- نکته ها و پیام ها 44 2-5- آیات تحریم دوستی با کفار 44 2-6- طهارت یا نجاست اهل کتاب 46 2-6-1- دلائل قائلان به نجاست اهل کتاب   46 2-6-1-1- آیه‌ی 28 سوره‌ی توبه  46 2-6-1-2- آیه‌ی 28 سوره‌ی انعام  48 2-7- دلائل قائلان به طهارت اهل کتاب   49 2-7-1- آیه ی 5 سوره ی مائده 49 2-7-2- روایات   51 2-8- جمع بندی و نتیجه‌گیری  52 فصل سوم: تشبه به کفار در روایات معصومین (ع) 3-1- تشبه به کفار در عبادت   54 3-2- تشبه به کفار در غیر عبادت   56 3-2-1- شبه به کفّار در پوشش    57 3-2-1-1- روایات دارای شمول عام  57 3-2-1-2- روایات خاصّ    58 3-2-2- تشبه به کفّار در آرایش    61 3-2-2-1- روایات عام  61 3-2-2-2- روایات خاص    61 3-2-3- تشبّه به کفّار در آداب و رسوم  64 3-2-3-1- روایات عامّ  64 3-2-3-2- روایات خاص    64 3-2-4- روایاتی که در مورد غذا و پوشاک آمده است   64 3-2-5- روایتی که در مورد «جارو کردن بیرونی منزل» وارد شده است   66 3-3- دیدگاه فقها و مراجع تقلید در مورد تشبه به کفار 67 3-4- جمع بندی و نتیجه گیری  68 فصل چهارم: قواعد فقهی حاکم بر روابط مسلمانان و کفار 4-1- قاعده‌‌ی نفی سبیل  70 4-2- ضرورت قاعده‌ی نفی سبیل  71 4-3- مدارک و مستندات حجیت قاعده‌ی نفی سبیل  72 4-3-1- آیه‌ی 141 سوره‌ی نساء 72 4-3-1-1- نظر مفسرین در مورد این آیه  72 4-3-2- حدیث اعتلاء 76 4-3-3- اجماع  78 4-3-4- تسالم اصحاب   78 4-3-5- عقل  79 4-3-6- مناسبت حکم و موضوع  79 4-4- موارد تطبیق قاعده 79 4-4-1- ذلت و عدم جواز اجار ه ی مسلم بر کافر 79 4-4-2- عدم جواز ازدواج با مرتد ملی و فطری  80 4-4-3- عدم جواز ولایت کافر بر مسلمان  80 4-4-4- عدم جواز تولیت کافر بر اوقاف مسلمانان  80 4-4-5- عدم ثبوت حق شفعه برای کافر 80 4-4-6- عدم جواز تزویج زن مسلمان با کافر 80 4-4-7- بطلان نکاح با ارتداد مرد 81 4-4-8- سقوط حق قصاص    81 4-5- نقش قاعده‌ی نفی سبیل در مبارزه با استعمار 81 4-5-1- حکم جهاد و بسیج عمومی اسلامی علیه انگلیس    81 4-5-2- حکم جهاد علیه ایتالیا، روسیه و انگلیس    81 4-5-3- فتوا به ملی شدن صنعت نفت   81 4-5-4- تحریم پارچه‌ها و لباس‌های خارجی  82 4-5-5- تحریم انتخاب فیصل درعراق  82 4-5-6- تحریم مظاهر غرب   82 4-5-7- تحریم استعمال توتون و تنباکو 82 4-5-8- حکم به کفر کمونیسم  83 4-6- قاعده‌ی نفی سبیل در فتاوای امام خمینی(ره) 83 4-7- جایگاه قاعده‌ی نفی سبیل در قانون اساسی  84 4-8- قاعده‌ی شدت بر كفار 85 4-9- قاعده‌ی ذلّت كفار 85 4-10- قاعده‌ی عدالت   86 4-11- قاعده‌ی تقیه  88 4-12- قاعده‌ی مصلحت   90 4-12-1- قلمرو مصلحت   90 4-12-2- مصلحت از دیدگاه امام خمینی  91 4-13- قاعده‌ی ولایت   91 4-13-1- توضیح و تبیین قاعده 91 4-14- جمع بندی و نتیجه‌گیری  92 فصل پنجم: تهاجم فرهنگی و ارتباط آن با تشبه به كفار 5-1- مراحل تهاجم فرهنگی 5-1-1- الغای فرهنگ خودی  94 5-1-2- القای فرهنگ بیگانه  95 5-1-3- تثبیت فرهنگ بیگانه  95 5-2- روش‌های حفظ فرهنگ اسلامی  96 5-2-1- تقویت مبانی فرهنگ اسلامی  96 5-2-2- طراحی و به كارگیری راهبرد فرهنگی  96 5-3- راهکارهای صیانت از فرهنگ اسلامی  97 5-3-1- مبارزه مستقیم (جهاد) 97 5-3-2- تحریم‌های اجتماعی و سیاسی  98 5-3-3- تحریم فرهنگی  100 5-4- جمع بندی و نتیجه گیری فصل پنچم  102 بحث و نتیجه گیری کلی 103 پیشنهادات         105 منابع و مأخذ         106 چکیده انگلیسی         112 چکیده: در این پژوهش كه به روش كتابخانه‌ای انجام شده است ما را برآن داشت تا با مطالعه و بررسی بحث تشبه به کفار از دیدگاه قرآن و آیاتی که نهی کننده این مطلب و نظر مفسران قران کریم در مورد این آیات را جویا شویم. همچنین با بررسی دلایل قائلان به نجاست و معتقدان به طهارت کفار این طور به نظر می‌رسد كه كفار دارای نجاست ذاتی نبوده بلکه به علت مباشرت آنها با شراب، خوک، خون و مانند آنها است و به همین دلیل مسلمانان را از نزدیکی به آنها منع نموده‌اند. و همین­طور احادیث و روایاتی که در زمان پیامبر و ائمه آورده شده است و نظر فقها در مورد این احادیث و روایات که در دو حوزه اساسی تشبه به كفار در عبادات و غیر عبادات پرداخته شده است. به همین دلیل عالمان دینی تشبه به کفار در امور عبادی و موارد گوناگون را به طور مبسوط مورد بررسی قرار داده‌اند ولی این بحث در امور غیر عبادی چندان مورد توجه واقع نشده و در باره‌ی آن بحث منظم و منسجمی ارائه نكرده‌اند، بلکه تنها در برخی کتب فقهی به طور محدود و مصداقی پیرامون آن بحث شده است. به همین خاطر در این پژوهش علاوه بر پرداختن به بحث تشبه به کفار در امور عبادی به مباحث غیرعبادی مرتبط با آن به طور مفصل از دیدگاه فقها پرداخته شده است و دلایل آنها به استناد آیات و روایات در سه حوزه‌ی پوشش، آرایش، آداب و رسوم بررسی و اثبات گردیده است.که مقتضای آنها در برخی موارد حرمت و در برخی دیگر کراهت است. از این رو با بررسی قائده‌ی نفی سبیل و مفاد و محتوای آن ثابت كرده‌ایم که اگر مسلمانان خود به کفار اجازه تجاوز و برتری ندهند هیچ­وقت غلبه و سلطه‌ای از جانب آنها بر مسلمانان مشاهده نمی‌گردد. یكی دیگر از بحث‌های مرتبط با این موضوع تهاجم فرهنگی است، كه در پایان این جستار مورد بررسی قرار گرفته است از این رو این امر منجر به نابودی و انحطاط فرهنگ غنی اسلامی می‌شود و جامعه مسلمانان را از لحاظ فرهنگی در معرض خطر قرار خواهد داد و لذا تشبه كفار به عنوان یكی از عوامل بستر ساز تهاجم فرهنگی از نظر فقهی كاری نامشروع و حرام می‌باشد. کلید واژگان: تشبُّه، کفّار، نفی سبیل، اسلام، تهاجم فرهنگی 1-1- مقدمه یکی از ویژگی‌های مهم مکتب تشیع استفاده از عنصر اجتهاد در گستره­ی نصوص دینی است. این ویژگی، سبب پویایی و تحرک هر چه بیشتر مکتب و نیز کسب توان مناسب در پاسخ­گویی به موضوعات نو پیدا، بوده و هست. تکامل و گسترش رشته های مختلف علوم اسلامی، از جمله دانش فقه در پرتو همین عنصر اجتهاد و نیز تلاش دانشمندان و فقیهان بزرگ و زمان شناس صورت پذیرفته است. عصر حاضر به جهت ظهور عقاید و مکاتب مختلف بشری، تحولات چشمگیر علمی­- ­صنعتی و نگاه نقادانه به دین و گسترش ارتباطات، مسئولیت عالمان دینی را دو چندان کرده است. عالمان و فقیهان باید به نیکی چالش­های نوین را دریابند، موضوعات جدید را پاسخ در خور دهند و میراث کهن فقه شیعه را به زبان روز و متناسب با فهم و انتظار انسان سرگشته و نقاد امروز بازسازی نمایند تا از رهگذر این تلاش، دین و فقه را در عرصه ی زندگی اجتماعی جوامع بشری زنده و بالنده نگه دارند و مسئولیت دینی و تاریخی خویش را به بهترین وجه ایفا نمایند، که البته تلاشی وسیع و بسیج همگانی را می طلبد. خداوند در قرآن کریم دین اسلام را به عنوان کاملترین دین به مسلمانان عرضه داشته و با این کار نعمت را بر مسلمانان تمام کرده است: «الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی…». (شما را به حد كمال رسانیدم و برشما نعمتم را تمام كردم …) (سوره‌ی مائده آیه‌ی 3). پس شارع مقدس، اسلام را دینی قرار داد تا همه‌ی مسلمانان با هر شکل و رنگ و زبان و آداب و رسوم به صورت یک امت و ملت واحد و یکپارچه درآیند، بحدی که هیچ امت و ملتی در شرافت و عظمت به مسلمانان نرسد و لذا متمایز بودن دین اسلام از سایر ادیان و مسلمانان از بین سایر مذاهب یکی از مقاصد شارع مقدس بوده است. به همین دلیل برای تحقق این هدف، شارع مقدس و پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) در بسیاری از موارد و در مناسبت­های مختلف از شباهت ورزیدن مسلمانان به غیر مسلمانان نهی نموده اند. پس این مسأله به دلایلی که ذکر خواهد گردید، ضروری و مهم به نظر می‌رسد. در این راستا جستار پیش رو كه به روش تحقیق كتابخانه‌ای و با تكیه بر آموزه‌های دینی و دیدگاه عالمان اسلامی انجام می شود، سعی دارد بحث تشبه به كفار و آثار فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن را مورد بررسی قرار داده و حكم شرعی آن را تبیین نمایید. البته پیش از این فقهاء و اندیشمندان اسلامی در مورد كلّیات این موضوع مباحثی را مطرح و نكات ارزشمندی را یادآور شده‌اند كه زیر بنای این پژوهش بیشتر به مسائل روز جامعه نظر دارد، قرار خواهد گرفت. 1-2- ضرورت تحقیق طّی بررسی‌های اولیه‌ای كه در مورد موضوع پایان نامه انجام شده نكات زیر ضرورت این پژوهش را تأیید می نماید: 1- گسترش دامنه‌ی روابط انسان­ها در دنیای کنونی، که نشأت گرفته از پیشرفت صنعت و تکنولوژی است و جهان را به صورت دهکده­ای بزرگ درآورده است. به طوری که انسان­ها به آسانی می­توانند با یکدیگر تماس گرفته و ارتباط برقرار سازند. 2- سلطه‌ی دولت­های کفر بر سازمان‌های جهانی و برخورداری آنان از قدرت نظامی و اقتصادی برتر، که عامل در اختیار گرفتن سیاست جهان شده است. 3- گسترش ارتباطات علمی و آموزشی در مراکز پژوهشی و آموزش عالی. 4- فراوانی سفر‌های تفریحی و فرهنگی و رشد پدیده‌ای به نام «توریسم». 5- استقرار دولت جمهوری اسلامی که بنا دارد کلیه‌ی روابط اجتماعی و فردی خود را بر اساس دین استوار سازد. 6- ارائه‌ی دیدگاهی جامع در مسأله‌ی شباهت ورزیدن به کفار. 7- نقد و پاسخ به ایراد‌ها در این زمینه. 8- شناخت و تبیین مبانی فکری و فقهی و سیاست خارجی جامعه‌ی اسلامی. 9- روشنگری در زمینه‌ی وظیفه‌ی عملی مسلمانان در ارتباط با پیروان ادیان دیگر. لذا با توجه به نواهی شارع مقدس و پیامبر(ص) و ائمه‌ی معصومین(ع) در این زمینه و با نظر داشت ضرورت‌های فوق این جانب موضوع «تشبّه به کفّار» را به عنوان موضوع پایانه‌نامه‌ی خود انتخاب نمودم که البته موارد و مطالب مربوط به این موضوع در بین منابع مختلف و در ابواب گوناگون فقهی و حدیثی، به صورت پراکنده وجود دارد که یکی از موانع و مشکلات این تحقیق به حساب می‌آید. 1-3- پرسش اصلی تحقیق (مسأله‌ی تحقیق) 1- تشبه به کفار به چه معناست و دیدگاه فقهای امامیه در این خصوص چه می باشد؟ 1-4- بیان مسأله‌ تشبه به کفار، روش های فردی و اجتماعی کافران در زندگی توسط یک مسلمان است که او را به آنان شبیه می سازد. یکی از کارهایی که کافران و دشمنان جامعه‌ی اسلامی سعی در رواج آن در بین مسلمانان دارند، همانند سازی شکلی و محتوای زندگی آنان با خودشان می باشد. به طوری که آنها دریافته‌اند که یکی از راه‌های تهاجم فرهنگی و تغییر فرهنگ مسلمانان، به ویژه جوانان، همسان سازی آنان با کفار است. بدون شک شبیه شدن به کافران و اطاعت از آنها در صورتی که هدف آنان داخل شدن در جامعه‌ی کفار و خارج شدن از جامعه‌ی اسلامی باشد حرام است. زیرا اگر شخص توجه داشته باشد که این عمل به معنای بیرون شدن از اسلام است مرتکب شدن آن موجب ارتداد است و اگر متوجه این نکته نباشد و فقط به هدف شبیه شدن به کفار در امور خود از انان پیروی کنیم، این کار گناهی بزرگ محسوب می شود که زمینه ساز سلطه بیگانگان می باشد. در منابع اسلامی آیات و روایات فراوانی وجود دارد که ما را به حرمت تشبه به کفار و تبعیت از آنان رهنمون می سازد. از جمله اینکه خداوند می فرماید: «وَ مَن یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِیرًا» (و هر کس پس از روشن بودن حق برای او، با رسول خدا(ص) به مخالفت برخیزد و راهی غیر طریق اهل ایمان پیش گیرد، وی را به همان طریق باطل و راه ضلالت که برگزیده واگذاریم و او را به جهنم در افکنیم که آن مکان بسیار بد منزل گاهی است). (سوره‌ی نساء، آیه‌ی115) حتی می‌توان گفت که تشبه به کفار و پیروی از آنان بدون انگیزه‌ی فوق هم حرام است؛ زیرا این کار یکی از مصادیق گمراهی و فساد است و آیات و روایاتی از جمله آیات زیر بر حرمت آن دلالت دارد … . 1- «وَ أَنِ احْكُم بَیْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللّهُ وَ لاَتَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَ احْذَرْهُمْ أَن یَفْتِنُوكَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللّهُ إِلَیْكَ …»؛ (و از هوس­های آنان پیروی مکن و از آنها برحذر باش، مبادا ترا از بعض احکامی که خدا برتو نازل کرده منحرف سازند). (سوره‌ی مائده، آیه‌ی 49) 2- «…. قُلِ اللّهُ یَهْدِی لِلْحَقِّ أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَیْفَ تَحْكُمُونَ» (بگو تنها خداست که خلق را به راه حق و طریق سعادت هدایت می کند، آیا آنکه خلق را به راه حق رهبری می کند سزاوارتر به پیروی است). یا آنکه خود هدایت نمی شود مگر هدایتش کنند؟ پس شما مشرکان را چه شده و چگونه چنین قضاوت باطل می کنید؟). (سوره‌ی یونس، آیه‌ی35) همچنین آیات دیگری دلالت دارند كه پیروی از کفار موجب گمراهی و تباهی است. حکم مذکور در صورتی است که فرد، قصد تشبه به کفار و تبعیت از آنها را به طور مطلق در تمام کار‌ها داشته باشد؛ اما اگر چنین قصدی نداشته باشد، بلکه صرفاً عملش شبیه عمل آنها باشد، در این صورت روایتی وارد شده که دلالت بر ممنوعیت دارند. (خرازی، 1388، ص 18) تشبّه به کفّار موجب سلطه‌ی آنان بر مسلمانان در زمینه‌ی سیاسی، نظامی، اقتصادی و مانند آن شده بدین نحو که مثلاً تشبه مردم به کفار در سطح گسترده برای کفار توهم همگرایی مردم با آنان را ایجاد نماید و زمینه‌ی حمله نظامی آنان را فراهم سازد. با آنکه تشبه به کفار در انظار جهانی، به معنای اعراض مردم از حکومت اسلامی تلقی می­شود و موقعیت دولت اسلامی در روابط بین‌المللی تضعیف می­شود یا آنکه بر تشبه به کفار، مفاسد اجتماعی مترتب می­باشد و یا آنکه موجب ترویج دین کافران می­گردد، در این گونه موارد علاوه بر حکم تشبّه به کفّار می­توان به مسئله‌ی سلطه‌ی کافران بر مسلمانان اشاره نمود که خداوند در قرآن آن را ممنوع کرده است و می­فرماید: «الَّذِینَ یَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِینَ نَصِیبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ فَاللّهُ یَحْكُمُ بَیْنَكُمْ یَوْمَ الْقِیَامَه وَلَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْكَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً» (سوره‌ی نساء، آیه‌ی 141) (منافقان کسانى‌اند که در انتظار فرجام کار شما به سر مى‌برند، پس اگر از جانب خدا پیروزى و گشایشى براى شما حاصل شود مى گویند: آیا ما با شما نبودیم؟ پس ما نیز در بهره‌ها و غنایم سهمى داریم. و اگر براى کافران نصیبى از پیروزى باشد، به آنان می­گویند: آیا ما بر شما چیره نشدیم و شما را از پیوستن به مؤمنان باز نداشتیم؟ پس خداوند روز قیامت میان شما داورى مى­کند، و آن روز هرگز به سود کافران راهى بر ضد مؤمنان قرار نخواهد داد). از این آیه به دست می‌آید که در شریعت اسلامی برای کافران، هیچ راه تسلطی بر مسلمانان قرار داده نشده است. تشبه به کفار در فقه در دو موضع اساسی مورد بحث قرار داده شده است: الف: تشبه به کفار در عبادت؛ به این معنی که شخص، عبادت را با وضع خاص یا لباس خاص که شبیه کافران است انجام دهد، چنان كه در روایت آمده است؛ امام باقر(ع) فرمود؛ هنگامی که برای نماز ایستاده‌ای، دست راست را روی دست چپ و دست چپ را روی دست راست قرار نده، زیرا این کار خضوعی (تکفیر) است که اهل کتاب انجام می‌دهند. (حرعاملی، 1409ق، ج 4، ص 1264)

دکتر زهرا پیشگاهی فرد

شهریور 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب چکیده 1 فصل اول: کلیات تحقیق.. 2 1-1-مقدمه. 3 1-2- بیان مسأله. 4 1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5 1-4- اهداف تحقیق.. 5 1-5- فرضیه های تحقیق.. 5 1-6- سوال اصلی تحقیق.. 6 1-7- نوآوری تحقیق 6 1-8- پیشینه تحقیق.. 6 1-9- سازماندهی تحقیق.. 7 فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 8 2-1- تعریف جنگ… 9 2-1-2- انواع جنگ… 9 2-2- جنگ سخت… 9 2-3- جنگ نیمه سخت… 10 2-4- جنگ نرم. 10 2-5- پیشینه و تاریخچه جنگ نرم. 12 2-6- دكترین جنگ نرم. 15 2-7- پیشینه جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی.. 16 2-8- تاکتیکهای جنگ نرم. 18 2-9- گروه های هدف جنگ نرم. 23 2-10-شبکه سازی، گزینه جدید آمریکا برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران. 23 2-11-عوامل زمینه ساز جنگ نرم 26 2-12-پیشینه قدرت نرم. 28 2-12-1- تقسیم بندی قدرت نرم. 29 2-12-2-تغییر راهبردی مفاهیم در غرب… 31 2-13- ژئوکالچر. 33 2-14-نظریه ها ورویکردها 36 فصل سوم: روش اجرای تحقیق.. 40 3-1- روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………40 %d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%af%db%8c%d9%82-%d8%ac%d9%86/#_Toc397718629″>3-2-روش گردآوری اطلاعات… 41 3-3- عوامل طبیعی.. 41 3-4- عوامل انسانی.. 45 3-5- عوامل سیاسی.. 47 فصل چهارم: یافته های تحقیق.. 49 4-1- جمهوری اسلامی ایران در شرایط جدید ژئوپلیتیكی.. 50 4-2- محورهای اساسی در استراتژی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران. 53 4-3-الزامات ژئوپلیتیکی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. 56 4-4- ماهیت جنگ نرم. 58 4-5- تبیین و تشریح بنیادهای جنگ نرم در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران. 60 4-6- تبیین و تشریح جنگ نرم در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. 65 4-7- جنگ نرم و تهاجم به حوزه فرهنگ… 69 4-8- سطوح اهداف دشمن در جنگ نرم. 70 4-9-راهكارهای آمریكا در جنگ نرم با جمهوری اسلامی ایران. 71 4-10- دلایل به كارگیری قدرت نرم علیه جمهوری اسلامی ایران. 73 4-11-ناتوی فرهنگی؛ چهره‌ای دیگر از جنگ نرم. 75 4-12-جنگ رسانه‌ای امریكا علیه جمهوری اسلامی ایران. 77 4-13-شبكه‌سازی تحت پوشش اقدامات مدنی علیه جمهوری اسلامی ایران. 79 4-14-نحوه تأثیرگذاری جنگ نرم در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران. 81 4-15-شاخصه های ناتوی فرهنگی از نظرگاه رهبری انقلاب… 81 4-16-راههای تحقق بخشی جنگ نرم. 82 4-17-مقابله با جنگ نرم. 83 4-18-آسیب های مقابله با جنگ نرم. 84 4-19-ابعاد قدرت نرم در فرآیند انقلاب اسلامی ایران. 84 4-20-موانع وراهكارهای ارتقای جایگاه و نقش قدرت نرم در روند تكاملی انقلاب اسلامی.. 90 4-21- عمده ترین مصادیق جنگ نرم. 93 4-22- نقش زنان در جنگ نرم. 96 4-23- کاربرد ماهواره به عنوان یکی از ابزارهای اصلی جنگ نرم. 98 4-24- تأثیرات اینترنت در جنگ نرم غرب علیه ایران. 101 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 105 5-1-نتیجه گیری.. 106 5-2-پیشنهادات… 107 منابع و مآخذ. 110   فهرست جداول

فهرست اشکال    

چکیده

جنگ نرم از لحاظ بررسی های علمی، مفهومی نوین و از جنبه تاریخی، مفهومی بسیار کهن است. این مفهوم در دنیا باواژه قدرت نرم شناخته می شود. جنگ نرم در مفهوم نوین آن با ویژگی هایی از جمله نرم افزار گرایی،ذهنیت سازی، تهی سازی از درون، تغییر هویت فرهنگی، تغییر الگوهای رفتاری، همراه با الگوسازی رفتاری، ایجاد تردید در مبانی و زیر ساخت های فکری یک نظام سیاسی ، زمینه سازی برای ایجاد بحران در ارزش ها و باورهای اساسی جامعه و بهره گیری از بحران های پنجگانه سیاسی- هویت مقبولیت، مشارکت، نفوذ و توزیع – را شامل می شود.بایستی توجه کرد که جنگ نرم هم از لحاظ ماهوی و هم از لحاظ شکلی به مراتب پیشرفته تر ، پیچیده تر و خطرناک تر از جنگ سخت است. علت اصلی این امر را باید در ابزارهای ارتباطی جدید مورد استفاده در جنگ نرم و برنامه ریزی های پی در پی غرب جهت ایجاد ناامیدی و خودباختگی در ملت های مسلمان جستجو کرد . ضمن آنکه کشورمان به دلیل جایگاه نخست و مهمی که در توجه ملت های مظلوم و رنج دیده دنیا همچون فلسطین دارد به شدت تحت فشار امپریالیسم رسانه ای غرب و به ویژه صهیونیست ها، که گردانندگان اصلی رسانه های غربی هستند، قرار دارد. این پایان نامه به بررسی مصادیق جنگ نرم در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران پرداخته و به این نتیجه گیری رسید که آمریکا و غرب با شیوه های متعدد فرهنگی درصدد تقابل با نظام جمهوری اسلامی ایران می باشند. روش مورد استفاده در این پایان نامه تحقیقات کتابخانه ای، اسنادی و تحلیل سلسله مراتبی است. کلید واژه ها: جنگ نرم، جنگ سخت، نظام سیاسی ، قدرت نرم، ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران    

چکیده 1 فصل اول کلیات پژوهش مقدمه 3 بیان مسئله 5 اهمیت و ضرورت مسئله 7 اهداف پژوهش… 10 فرضیه های پژوهش… 10 تعاریف نظری و عملیاتی متغیر ها 10 فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش الف)مبانی نظری. 13 اختلال بیش فعالی /نقص توجه 14 بیشینه تاریخی اختلال نقص توجه/بیش فعالی. 15 علت شناسی اختلال نقص توجه /بیش فعالی. 15 عوارض دارو در مانی. 16 مبانی نظری بازی. 16 تعریف بازی. 16 ارزش های بازی. 18 تاریخچه بازی. 19 بازی از دیدگاه دین اسلام 19 بازی و نظریه های آن. 20 مفاهیم و نظریه بازی در قرن بیستم. 20 طبقه بندی بازی. 21 نقش بازی در رشد و تحول کودک.. 24 تعریف بازی درمانی. 24 مبانی نظری بازی درمانی. 26 تاریخچه بازی درمان. 26 نظریه های بازی درمانی: 28 رویکرد های بازی درمانی. 30 رویکرد روان تحلیلی. 30 رویکرد گشتالتی. 31 رویکردرفتاری-شناختی. 32 رویکرد کودک محور 33 رویکردآدلری. 34 رویکرد ارتباطی. 34 رویکرد ساختارمند. 35 انواع بازی در بازی درمانی. 35 روش های بازی درمانی. 36 ب)پیشینه پژوهش: 36 پزوهش های انجام شده در خارج از کشور 36 پژوهش های انجام شده در ایران. 39 فصل سوم روش پژوهش جامعه آماری. 45 نمونه و روش نمونه گیری. 45 ابزار پژوهش… 46 شیوه نمره گذاری. 46 پایایی پرسشنامه: 47 متغییر های پژوهش: 48 روش اجرای پژوهش: 48 محتوای آموزشی. 48 روش تحلیل دادها 49 ملاحظات اخلاقی. 50 فصل چهارم یافته های پژوهش الف) یافته های توصیفی پژوهش… 52 ب)یافته های استنباطی پژوهش… 53 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری خلاصه پژوهش… 61 بحث و نتیجه گیری. 61 فرضیه دوم:  بازی ماز و دو مینو موجب افزایش توجه در کودکان دارای بیش فعالی می شود. 63 دستاورد های اصلی پژوهش… 65 محدودیت های پژوهش… 66 الف)در اختیارمحقق. 66 ب)خارج از اختیار محقق. 66 پیشنهادات پژوهش… 66 پیشنهادهای کاربردی. 66 پیشنهادهای پژوهشی. 67 منابع. 68 منابع فارسی. 68 منابع انگلیسی. 72 پیوست.. 74 چکیده این پژوهش به منظور بررسی اثر بخشی بازی درمانی(مازودومینو بر افزایش توجه) کودکان 6-5 ساله دارای اختلال بیش فعالی  و نقص توجه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه نوآموزان دوره پیش دبستانی 6-5 ساله که در مراکز پیش دبستانی تحت نظارت منطقه سه آموزش و پرورش شهر شیراز که در سال تحصیلی 94-93 در 28 مرکز پیش دبستانی مشغول به تحصیل می باشند بوده است. نمونه آماری شامل 50 نفر نوآموز بوده است که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب وبه روش تصادفی در گروه آزمایش وکنترل گمارده شدند.(25نفرگروه آمازیش و25نفردرگروه کنترل) طرح تحقیق به صورت نیمه آزمایش و از نوع پیش آزمون وپس آزمون  همراه با گروه کنترل می باشدوداده ها از طریق پرسشنامه اختلال کمبود توجه سوانسون ونولان پلهام  جمع آوری و با کمک شاخص های آمارتوصیفی وروش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد داد که بعداز ارائه متغیر مستقل تفاوت معناداری درسطح 1./.>P بین گروهای کنترل وآزمایش می باشد،  همچنین بازی مازودومینوبرافزایش توجه کودکان دارای نقص توجه/بیش فعالی موثر می باشد، بازی ماز و دومینو باعث افزایش توجه در کودکان دارای نقص توجه می شود همچنین در افزایش توجه در کودکان بیش فعال نیز موثر می باشد. واژه های کلیدی: اختلال نقص توجه/بیش فعالی ، بازی ماز، بازی دومینو، بازی درمانی، کودکان پیش دبستانی مقدمه تمام کودکان بازی کردن دوست می دارندواز انجام آن لذت می برند این موضوع که کودک جنب وجوش وتحرک داشته باشد کاملاَ طبیعی می باشد. اما دراین بین کودکانی هستند که بسیاربی قرار، فعال، حواس پرت وبی ثبات اند. فعالیت زیاد این کودکان به تایید بسیاری از کارشناسان تعلیم وتربیت دیگر طبیعی نیست!این کودکان داری نوعی اختلال می باشندکه روانشناسان و روانپزشکان آنرا اختلال نقص توجه/بیش فعالی می نامند. اختلال نقص توجه/بیش فعالی[1] مشکلی است که معمولادر کودکان دوره پیش دستانی یا ابتدایی مشاهده می شود. از ویژگی عمده این کودکان عدم تمرکز وتوجه، کنترل رفتار برایشان مشکل است. دراین کودکان ویژگی های زیر بسیار شاخص می باشد: بسیاردر رویا فرو می روند وبه اصطلاح غرق رویا می شوند. بسیار در خود هستند وذهنی مشغول دارند. سر درگم و گیچ هستند. بی حال وبی انگیزه به نظر می رسند. بسیار تنبل و کند به نظر می رسند. مرتب خیره می شوند (علیزاده، 1383). معلمان ومربیان آنها همیشه از عدم تمرکز آنها در کلاس و در نتیجه یادگیری پایین آنهاشاکی اند. دلیل اصلی یادگیری کم در انها را می توان به این دلیل دانست که این کودکان از تمرکز کافی برای آموختن برخوردار نیستند برای درک هر موضوعی باید ابتدا بر آن موضوع توجه کرد. زیرا که در بر خورد با عوامل خارج، ابتدا ذهن و حواس ما روی آن موضوع خاص تمرکز پیدا می کند، بعد آن را درحل مسئله مورد استفاده قرار می دهیم. هرچه بیشتر توجه کنیم بهتر آن را یاد می گیریم هستند انسانهایی که به ظاهر از نظر جسمی سالم، اما اغلب به دلیل ندیدن یا نشنیدن چیز های که در اطراف آنها است، فرصت یادگیری را از دست داده اند. اطلاعاتی از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت وارد و در آنجا ثبت و نگهداری می شود، که بر روی آن دقت و توجه شود در غیر این صورت به فراموشی سپرده می شود. باتوجه به این مطلب زمانی یادگیری صورت می گیرد که بر روی مطالب آموختنی توجه ودقت شود. همه انسانها کم و بیش تجربه کرده اند گاهی ممکن است کاری را که اهمیت فوق العاده زیادی دارد را فراموش کنند. بدین ترتیب در هنگام مطالعه یا امور حساس دیگر ناگهان پرنده فکرشان از قفس توجه، دقت و تمرکز خارج شده و برای مدتی در عوالم دیگر سیر می کند. همه این علائم و مواردی از این قبیل به علت نارسایی های است که در توجه و تمرکز ما رخ می دهد کودکان، نوجوانان و حتی بسیاری از افراد بزرگسال هستند که حوصله پرداختند به یک کار برای مدت طولانی را ندارند یا نمی توانند لحظه ای آرام بنشینند اما هوش، استعداد، خلاقیت و انرژی بی نظیری دارند(فرید من ودویال [2] ترجمه صدر السادات، محمدی، 1381). کودک مبتلا به نقص توجه به نظر می رسد گوش نمی دهد، نمی تواند تکالیفش را به پایان برساند، به صورت دقیق تر فراحنای حافظه اش کوتاه است، قبل از اینکه اولین فعالیت تکمیل شود به سرعت به فعالیت دیگری می پردازد. از یک بازی به بازی دیگری مشغول می شود، بدون اینکه برروی هریک تمرکز کند در کلاس به آسانی پریشان شده و نمی تواند روی مواد درسی تمرکز نماید. در مورد ویژگی تکانشگری این اختلال نیز می توان گفت فرد بدون اینکه فکر کند فعالیتش را آغاز می کند، اگر چه رفتارهای تکانشی بین کودکان کم سال طبیعی است اما کودکان بیش فعال گفتگوی دیگران را قطع می کنند بدون تامل پاسخ می دهند و منتظر نوبت نمی شوند، این کودکان در سازمان دادن به کارها ی مدرسه مشکل داشته و احتیاج به نظارت بیشتری دارند (کندال[3]، 2000). اختلال بیش فعالی برای اولین بار به وسیله هنریک هافمن[4] در سال 1845 شناخته شد. او پزشکی شاعر و نویسنده بود و زمانی که نتوانست کتاب مناسبی برای کودک سه ساله اش پیداکند به نوشتن کتاب برای کودکان علاقه مند شد. در نتیجه یک کتاب مصور در مورد کودکان و ویژگی های آنها نوشت داستان «فیلیپ نا آرام» توصیف حقیقی از یک پسرکوچک بود که دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی بود. در سال 1902 سرجورج استیل مقالاتی[5] را برای کالج سلطنتی انگلستان منتشر کرد که در آنها به یک گروه از کودکان با نشانه های کم توجهی، رفتار نسنجیده وشلوغ توصیف می کرد، بعد از آن هزاران مقاله علمی در مورد علل، نشانه ها و درمان آن ها منتشر شده است (اشراقی، 1390). تا کنون پنج روش درمانی برای کودکان مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه معرفی شده اند :دارو درمانی، آموزش رفتاری والدین، مداخله های رفتاری کلاسی، آموزش مهارت های اجتماعی، برنامه های درمانی تابستانی، هر چند انجمن روانشناسی آمریکا تنها این پنج روش را مطرح ساخته است، اما متخصصان برای بهبود نشانه های رفتاری کودکان بیش فعالی/نقص توجه روش های دیگری را نیز به کار می برند که از جمله آنها بازی درمانی[6] است استفاده از داروهای محرک در اغلب موارد به کاهش عمده نشانه های بیش فعالی/ نقص توجه منجر می شود، اما اثرات بلند مدت مصرف این دارو ها مورد تایید نمی باشد (گنجی، ذبیحی، خدابخشی، کراسکیان، 1390). بازی به عنوان یک روش درست و صیحح در درمان کودک است، زیراکودکان اغلب در بیان شفاهی احساساتشان دچار مشکل هستند اما از راه بازی می توانند موانعشان را کاهش داده و احساساتشان را بهتر نشان دهند (پرتر، هراندز، ریف، جیس[7]، 2007). بازی درمانی را به عنوان یک رویکرد درمانی چنین توصیف می شود: یک ارتباط جاری بین درمانگر ویک کودک که مشکلات رفتاری و هیجانی دارد، بااستفاده از فعالیت های متنوع و گوناگون در بازی که منجر به ایجاد تغییرات درمانی در مراجع می گردد. بازی درمانی کاری خلاقانه در روان درمان کودک است (فیپس، موناهان، سندس، مارچ، نیک بورس[8]، 2006). مهمترین دلیل استفاده از بازی درمانی این است که کودکان که قادر نیستند از استدلال و مهارتهای کلامی استفاده کنند درجریان بازی کودک خود مدیر و راهنما است و اقدام به خلق جهانی می کند که برآن تسلط دارد و مهارتهای اجتماعی را از آن طریق کسب می کند (صمدی، 1390). براساس آمارهای موجود در کشور مانیز تعدادی از این کودکان بیش فعال وجود دارد که نیاز به همکاری و حمایت دارند. پژوهش حاضر در این راستا خواسته است قدمی در جهت افزایش دانش تراکمی این موضوع بردارد. بیان مسئله در دنیای مدرننیزه امروز نام اختلالات رفتاری کودکان زیاد شنیده می شود. اما به راستی اختلال رفتاری چیست؟ هر نوع اختلال، در عملکردهای هیجانی، تحصیلی، اجتماعی فرد، اختلال روانی می خوانند. کودک با اختلالات رفتاری کودکی است، که رفتارهایش به اندازه ای نامناسب است که شرکت اورادر کلاس درس، باعث از هم گسیختن حواس یا آشفتگی ذهنی سایرهمکلاسان باشد و نیز فشاری بیش از حد به معلم وارد کند (سیف نراقی، نادری، 1374). انواع مختلف از اختلالات رفتاری در کودکان در منابع مختلف ذکر شده است که مهمترین آنها عبارتند از: اوتیسم، بیش فعالی/نقص توجه، سلوک، لجبازی-نافرمانی، تیک،…. می باشد. اماشایع ترین اختلال در کودکان پیش دبستانی اختلال بیش فعالی/نقص توجه می باشد مشکل اصلی کودکان مبتلابه بیش فعالی این است، که نمی توانند رفتارهایشان را کنترل کنند و به آنها نظم ببخشند. کودکان مذبور به دلیل این نا توانی نمی توانند رفتار های هماهنگ و مناسب با محیط اطرافشان از خود نشان دهند. مایز رفتاری این کودکان با همسالان خود در کارهایی که نیاز به تمرکز به و توجه بیشتری دارندنظیر تکالیف مدرسه بروز می کند. همچنین این کودکان بدون فکر کردن دست به انجام اعمالی می زنند، تمرکز بر روی یک موضوع واحد برای کودکان بیش فعال /نقص توجه بسیار سخت می باشد. به همین دلیل بیشتر اعمالشان را بدون تفکر انجام می دهند. پاسخگویی نامناسب و خارج از نوبت به سوالات درسی، پرت کردن اشیاء یا اذیت کردن سایر کودکان از علائم تکانشی این کودکان است. از آنجا که عوامل متعددی از جمله عوامل روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی، ژنتیکی، رشدی وعصبی در ایجاد این اختلال دخالت دارند، شناخت کافی در مورد سبب شناسی این اختلال در دست نیست. این امر باعث شده که روش درمانی مشخص و قطعی برای این اختلال مطرح نشود. با این حال در درمان این اختلال از دارو درمانی، روشهای اصلاح رفتار، آموزش والدین، آموزش مهارتهای اجتماعی،… امروزه یکی از روش های که بسیار مورد توجه متخصصان وروانشناسان حوزه کودک قرار گرفته است استفاده از بازی درمان می باشد. در این پژوهش منظوراز بازی درمانی دو بازی ماز و دومینو است و بنا براین گذاشته شده که این بازی ها می توانند درکمبود توجه در اختلال بیش فعالی/نقص توجه موثر باشد. پژوهش های زیادی در مورد اختلال نقص توجه/بیش فعالی صورت گرفته از جمله در مدلی که توسط هانسر و دیگران در سال 2000 بر اساس بازی درمانی بر روی کودکان مبتلا بهADHD ارایه شد تاثیر بازی درمانی برعزت نفس، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بازی درمانی، سطح عملکرد وتوانایی در مواجه شدن بارفتارهای مورد پذیرش اجتماعی را افزایش می دهد. آزرمی(1387) بازی پنت بال در کاهش نشانه های علایم اختلال بیش فعالی/نقص توجه در نوجوانان پسر مبتلا موثر است. اسمعیلی الموتی(1390) پژوهشی باهدف مقایسه اثربخشی روش های آموزش شناختی رفتاری والدین وشناختی رفتاری کودکان با گروه کنترل «دارو درمانی تنها» به این نتیجه دست یافت که در هر دو گروه آموزش شناختی رفتاری والدین و کودکان نسبت به گروه کنترل علایم نقص توجه، بیش فعالی/تکانشگری کاهش یافته است. رحمان زاده (1391) درمان شناختی-رفتاری بر کاهش علایم نقص توجه/بیش فعالی در کودکان مبتلا موثر است. فرج الهی (1392) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به پژوهش در مورداثر بخشی درمان نوروفییدبک بر کاهش علایم نقص توجه وبیش فعالی دراین کودکان می پردازد، به این نتیجه میرسد که این نوع درمان درکاهش علایم اختلال موثر است. شوشتری(1392) در پژوهشی با موضوع بررسی اثربخشی مداخلات روانشناختی آموزشی بر میزان نشانگان اختلال نقص توجه/بیش فعالی درکودکان پیش دبستانی شهر اصفهان به این نتیجه دست یافت که مداخلات زودهنگام روانشناختی-آموزشی برکاهش نشانه های این اختلال موثراست. بازی نه تنها برای پیشبرد رشدوتحول طبیعی کودک ضروری است، بلکه قدرت های درمانی بسیاری دارد که به همان اندازه قابل توجه اند. شفر[9]ودوروز[10](2009) بیست ویک عامل درمانی رابرای بازی برشمردن که عبارتند از: خود بیانگری، دسترسی به ناخود آگاه، آموزش مستقیم و غیرمستقیم، برون ریزی، مایه کوبی «واکسینه کردن در برابر» استرس، شرطی سازی تقابلی منفی(اثرمنفی) تخلیه هیجانی، شرطی سازی تقابلی مثبت(اثر مثبت)، والایش دلبستگی وافزایش روابط، قضاوت اخلاقی، همدلی، قدرت/کنترل صلاحیت و خویشتنداری، احساس خود، رشد و پیش رس در هر زمینه ای حرکتی-زبان و…. حل مسئله خلاق، مرور ذهنی رفتار و برقراری ارتباط درمانی. بازی درمانی وسیله ای برای تشخیص مشکلات کودک است مشاور با مشاهده رفتار کودک در ضمن بازی به نگرانی های وی پی برده و در صدد رفع آن اقدام می کند همچنین بازی مناسب ترین روش یادگیری برای کودکان است و سبب یادگیری مهارت های جدید می شود (اکسالاین1365). از آنجایی که اختلال بیش فعالی/ نقص توجه بر عملکرد تحصیلی کودک اثر می گذارد، وسن 5تا6 سالگی که همزمان باورود کودک به دوره پیش دبستانی بهترین زمان برای تشخیص ودرمان این اختلال می باشد. به همین دلیل پژوهش حاضربا دنبال پاسخ دادن به این سئوال است که: آیا بازی درمانی (ماز ودومینو) می تواند دردرمان بیش فعالی/نقص توجه اثر بخش باشد؟ اهمیت و ضرورت مسئله اختلال بیش فعالی/نقص توجه یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی در کودکان است که با توجه به شیوع نسبتاٌ بالای این اختلال و عوارض فراوان آن اهمیت در مان این اختلال روشن می گردد (تشکری، ریاحی، بسطامی، 1392). به طور کلی شیوع این اختلال در نقاط مختلف جهان در 5 تا 12 در صد کودکان سنین مدرسه گزارش شده است در ایران نیز از مطالعات مختلف شیوع این اختلال را از 9% در گناباد، 11 % تهران تا 15% در مشهد اعلام نموده اند (صفوی، لطفی زاده، سدهی، شهیدی، 1392). یکی از ویژگی های مهم کودکان دارای اختلال بیش فعالی/نقص توجه این است که از توجه و تمرکز کافی برخوردار نیستند. فقدان توجه در موقعیت های اجتماعی، ممکن است به شکل تعویض مکرر موضوع صحبت، گوش ندادن به دیگران، پیروی نکردن از قواعد یا جزییات بازی ها یا فعالیت ها جلوه گر شود. آنچه حائز اهمیت است این رفتارها بر عملکرد آنها تاثیرسوء می گذارد که در نتیجه باعث واکنش منفی اطرافیان، خانواده، کادر مدرسه می شود و در نهایت باعث کاهش اعتماد به نفس و احساس بی کفایتی در این کودکان می گردد و ممکن است آنها از مدرسه و اجتماع متنفر گردند. کودکان طبیعی به خاطر رفتارهای مناسب وموقعیت های تحصیلی و اجتماعی، زمینه زیادی برای تشویق شدن دارا می باشند و که همین تشویق ها موجب پرورش اعتماد به نفس آنهامی شود. اما کودکان دارای بیش فعالی/نقص توجه کمتر به این موقعیت ها دسترسی پیدا می کنند. تشخیص و درمان مشکلات رفتاری کودکان از جنبه های مختلف دارای اهمیت است ضمن اینکه میزان شیوع بالای اختلال نقص توجه/بیش فعالی وروندشدت یافتن آن در طول زمان هزینه های زیادی بر خود کودک و خانواده و اطرافیانش وارد می نماید و از سوی دیگر اختلالات هر یک از افراد خانواده بر سایر اعضا اثر می گذارد و موجب مشکلاتی در آنها می شود این اختلال نیز می تواند منجر به افسردگی، اضطراب، فشار روانی و احساس عدم کفایت والدین در فرزند پروری می شود در نتیجه بررسی شیوه های مختلف و موثر برکاهش شدت علائم این اختلال ضرورت می یابد (ریچارسون و جاگین[11]، 2000، مزیک[12]، 1998، ترجمه علاقبندراد و شیراز، ؛1379؛ آلبرت، 1391) اغلب به تنهایی آشکار نمی شود، بلکه با بسیاری از اختلال های دیگری همبود دارد. متداول ADHD اختلال ترین آنها عبارتند از: ناتوانی های یادگیری، اختلال نا فرمانی مقابله ای، اختلال سلوک، نشانگان تورت[13]، افسردگی، اختلال اضطرابی و اختلال دو قطبی (گنجی و همکاران، 1390). سالها اینطور تصور می شد که این اختلال مربوط به کودکی است ودر دوران نوجوانی از بین می رود. اما امروزه مشخص شده است تنها نشانه های اختلال باتغییرات سنی کودک تغییر می نماید وکودک در طی رشداز آن رهایی نداشته وبیماری تغییری نمی کند (شجاعتی، 1389). با توجه به آنچه در بالا گفته شد مداخله زود هنگام برای کاهش مشکلات مذکور ضروری است. دوران کودکی سر آغاز زندگی وزمان پایه ریزی شخصیت بزرگسالی است فروبل اعتقاد داشت که سال های اولیه زندگی است که پایه تحول سال های بعد را تشکیل می دهد (حجازی، سیف، 1378). توجه کردن به مشکلات دوران کودکی هم برای فرد و هم برای اجتماع حائز اهمیت است زیرا که این مشکلات اگر درمان نشوند به اختلالات روانی بزرگسالی تبدیل می شوند. پس اختلالات روانی در کودکی حتی اگر گذرا و موقتی باشد، ممکن است یادگیری ورشد کودک رامختل کند (رضازاده، 1383). دوران پیش دبستانی سال های مناسبی برای تشخیص مشکلات کودکان و مداخله بهنگام برای پیشگیری از مشکلات عاطفی، اجتماعی و تحصیلی آنان در آینده است. تغییر رفتارهای ناسازگارانه در این دوره حساس، موجب افزایش مهارت های اجتماعی ومحبوبیت نزد همسالان و بزرگسالان شده وکودک را برای پذیرش مسئولیت های تحصیلی دبستان آماده می سازد ( شهیم، 1386) کودکان بیش فعال زمانی که وارد مدرسه می شوند با دو مشکل روبرو خواهند شد؛ اول اینکه مشکل یادگیری دارند زیرا این کودکان در مورد تمرکز حواس دچار اشکال هستند و نمی توانند روی صندلی کلاس آرام بنشینند و دائماً می لولند و به مطالب درسی که معلم می دهد توجهی ندارد. مشکل دوم این کودکان در موقعیت های گروهی وبازی کردن با کودکان دیگر است نوبت را رعایت نمی کنند، بدون فکر کاری را انجام می دهند، گاهی خوش هستندوگاهی ناگهان به گریه می افتندو همسالانشان از این عمل آنان در تعجبند (فیض، 1387) اغلب کودکان ونوجوانان بااختلالات رفتاری، احساسات منفی دارندوبادیگران بدرفتاری می کنند در بیشتر موارد از سوی همسالان ومعلمان طرد می شوند در نتیجه فرصت های آموزش آنان کاهش می یابد ( بروان[14]، 2007 ) اگر چه معمولاًفرض می شود این اختلال از سالهای ابتدایی زندگی کودک آغاز می شود اما بیشتر این کودکان تازمان ورود به مدرسه تشخیص داده نمی شوند (ماریانی وبارکل[15]، 1977به نقل از کرویز، کیسلز، کالف، فیرون، ایسیرزولی[16]ز، 2002) ویژگی پر تحرکی این کودکان اغلب توسط معلمان گزارش می شود. این کودکان مانند اینکه موتوری در درونشان قرار دارد که نمی توانند برای موفقیت به فعالیت های سازمان یافته کلاس مقید شوند. (کندال[17]، 2000) همانطور که قبلاً گفته شد وقتی این کودکان وارد محیط های آموزشی می شوند یعنی مکانی که از آنها انتظار می رود عملکردهایشان منظم تر و سازمان یافته تر شوند و با همسالان خود ارتباط موثری برقرار کنند اختلال آنها تشخیص داده می شود. در کشور ما اولین آموزش های نیمه رسمی همزمان با ورود کودکان به مراکز پیش دبستانی شروع می شود وسن ورود این مراکز 5 تا 6 سال می باشد. محتوای آموزشی این مراکز تمام جنبه های رشد کودک را در مورد پوشش قرار می دهد، در این مراکز تاکید بر آموزش مفاهیم پایه وپیش نیازدوره ابتدایی به صورت بازی می باشد تا محیط یادگیری برای کودک سرگرم کننده وجذاب باشد. رشدمهارتهای شنوایی، بینایی، هماهنگی چشم و دست، رشد گفتار، درک ترتیب توالی و… همچنین شناخت مفاهیم ابتدایی ریاضی از یادگیری های مهم این دوره می باشدکه این تجربه های یادگیری باعث موفقعیت کودک در دوره ابتدایی می شود. همچنین مربیان پیش دبستانی به دلیل برخورداری از برنامه آموزشی انعطاف پذیر ارتباط بیشتر و آزادنه تری نسبت معلمان دوره ابتدایی با کودک دارند در نتیجه در شناخت ودرمان اختلالات رفتاری کودکان می توانند موثرتر باشند. به همین دلایل در پژوهش حاضر به تحقیق ومطالعه بر روی کودکان 5 تا 6 ساله ای در مراکز پیش دبستانی مشغول به تحصیل بوده اندودارای اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بوده اندپرداخته است.

استاد راهنما:

 دكتر لیلا نیرومند

شهریورماه1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چكیده در عصر حاضر كه ارتباطات مبتنی بر اطلاعات مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و تحولاتی شگرف را در عرصه جهانی رقم زده است, رسانه در مقام ابزاری مفید می تواند به انسان قرن بیست و یك كمك كند تا با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی به زندگی دلخواه, آرمانی و پربار دست یابد; ضمن آن كه اگر ابزار مزبور به اشتباه و یا همراه با سوء نیت به كار گرفته شود می تواند چون نیرویی ویران كننده و مصیبت بار عمل كند. برای این كه بتوان در برابر رسانه های متكثر موجود مخاطبی داشت كه بتواند در كنار بهره مندی آگاهانه و فعالانه از پیام های رسانه ای, زندگی خود را در برابر چالش ها و پیامدهای مخرب آن محافظت نماید; باید مهارتی نوین آموخته شود كه از آن با نام سواد رسانه ای یاد می شود. سواد رسانه ای علاوه بر توانایی ملحوظ در سواد سنتی كه همان مهارت خواندن و نوشتن است, توانایی تحلیل و ارزشیابی پیام و قدرت انتقال اطلاعات موجود در پیام به دیگران را در قالب های مختلف و با ابزارهای گوناگون در انسان پدید می آورد. هم چنین با توان مند كردن فرد جهت درك شیوه كار و نحوه معنی سازی رسانه یعنی ماهیت پیام و اهداف تولید آن و نیز تاثیر رسانه بر مخاطب و تكنیك هایی گوناگون كه برای این امر به كار گرفته می شود, او را از مصرف زدگی صرف خارج كرده و از سبك زندگی او در برابر اثرات مخرب رسانه صیانت می نماید. لذا مسئله اساسی پژوهش این است که چه رابطه ای بین سواد رسانه ای با سبک زندگی وجود دارد؟ برای یافتن پاسخ این مسئله در حوزه سواد رسانه ای از دیدگاه های پاتر, تامن و هابز, و پیرامون سبك زندگی از دیدگاه های وبر و وبلن استفاده شده است. این تحقیق به لحاظ نوع اكتشافی, به لحاظ راهبرد كمی, و به لحاظ روش پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل نوجوانان 15 تا 18 ساله دبیرستانی منطقه شش تهران, و حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر با 379 نفر است که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته از نوع بسته پاسخ بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیكرت بوده, داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاكی است که بین سواد رسانه ای و ابعاد آن شامل آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای, درك محتوای پیام های رسانه ای, گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای, نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای و در نهایت تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای با سبك زندگی و ابعاد آن شامل رفتار با والدین, ارتباط با جنس مخالف, تفریحات, رفتار در مدرسه و نوع لباس پوشیدن رابطه ای مثبت و معنی دار وجود دارد.   واژگان کلیدی: سواد رسانه ای, سبك زندگی, نوجوان فهرست مطالب عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه چكیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1 فصل اول: كلیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………….2 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3 1-1- طرح مسئله …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..4 1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….7 1-3- هدف های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………..8 1-4- سئوال های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………9 1-5- تعریف مفاهیم كلیدی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………10 1-6- پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………10 1-6-1- پایان نامه ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………..11 1-6-2- مقاله ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….16 فصل دوم: چارچوب مفهومی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………20 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………21 2-2- سبك زندگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………22 2-2-1- مفهوم سبك زندگی ………………………………………………………………………………………………………………………………22 2-2-2- ضرورت پدید آمدن سبك زندگی ………………………………………………………………………………………………………..24 2-4-3- دیدگاه های اندیشمندان در حوزه سبك زندگی ………………………………………………………………………………..27 2-4-3-1- وبر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..27 2-4-3-2- وبلن …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..28 2-1- سواد رسانه ای ………………………………………………………………………………………………………………………………………..29 2-1-1- مفهوم سواد رسانه ای …………………………………………………………………………………………………………………………..29 2-1-2- رویكرد های سواد رسانه ای …………………………………………………………………………………………………………………33 2-1-3- هدف سواد رسانه ای …………………………………………………………………………………………………………………………….35 2-4-2- دیدگاه های اندیشمندان حوزه سواد رسانه ای ………………………………………………………………………………….37 2-4-2-1- پاتر …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….37 2-4-2-2- تامن …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..38 2-4-2-3- هابز ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………39 2-3- رابطه سواد رسانه ای با سبك زندگی ………………………………………………………………………………………………………40 2-4- چارچوب مفهومی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….42 فصل سوم: روش شناسی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..45 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………46 3-1- روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………46 3-2- روش جمع آوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………………..47 3-3- جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………47 3-4- حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………48 3-5- روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………49 3-6- تعریف نظری و عملی متغیرها ………………………………………………………………………………………………………………….49 3-7- پایایی و روایی ابزار اندازه گیری ……………………………………………………………………………………………………………….54 3-8- نحوه تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………………………….56 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های آماری …………………………………………………………………………………………..57 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………58 4-1- یافته های توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………………………..58 4-2- یافته های تحلیلی …………………………………………………………………………………………………………………………………..102 فصل پنجم: نتیجه گیری, پیشنهادها و محدودیت های تحقیق …………………………………………………………116 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………117 5-1- جمع بندی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………..117 5-1-1- جمع بندی یافته های توصیفی ………………………………………………………………………………………………………117 5-1-2- جمع بندی یافته های تحلیلی ………………………………………………………………………………………………………..120 5-2- نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….125 5-3- پیشنهادهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….130 5-3-1- پیشنهاد به مسئولان ………………………………………………………………………………………………………………………130 5-3-2- پیشنهاد به محققان بعدی ………………………………………………………………………………………………………………….131 5-4- محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………132 منابع ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….133 پیوست ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..137 فهرست مطالب جدول ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه جدول نمونه گیری كرجسی و مورگان ………………………………………………………………………………………………………………..48 جدول نتایج پایایی شاخص ها بر حسب ضریب آلفای كرون باخ ……………………………………………………………………….54 جدول توزیع فراوانی پاسخ گویان بر حسب جنسیت ………………………………………………………………………………………….59 جدول توزیع فراوانی پاسخ گویان بر حسب سن ………………………………………………………………………………………………….60 جدول توزیع فراوانی گروه های سنی بر حسب جنسیت …………………………………………………………………………………….62 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های درك محتوای پیام های رسانه ای ………………………………………………..65 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی درك محتوای پیام های رسانه ای ………………………………………………………66 جدول توزیع فراوانی درك محتوای پیام های رسانه ای ……………………………………………………………………………………..67 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای ………………………………….68 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای ………………………………………..69 جدول توزیع فراوانی آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای ………………………………………………………………………..70 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای ……………………………………………..71 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای …………………………………………………..72 جدول توزیع فراوانی گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای …………………………………………………………………………………..73 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای ……………………………………………..74 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای ……………………………………………………75 جدول توزیع فراوانی نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای ……………………………………………………………………………………76 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای ……………………………………………..77 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای ……………………………………………………78 جدول توزیع فراوانی تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای ……………………………………………………………………………………79 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی سواد رسانه ای ……………………………………………………………………………………81 جدول توزیع فراوانی سواد رسانه ای ……………………………………………………………………………………………………………………82 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های رفتار با والدین ………………………………………………………………………………84 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی متغیر رفتار با والدین ………………………………………………………………………….85 جدول توزیع فراوانی رفتار با والدین …………………………………………………………………………………………………………………….86 جدول توزیع درصدی پاسخ به گویه های ارتباط با جنس مخالف ……………………………………………………………………..88 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی ارتباط با جنس مخالف ……………………………………………………………………….89 جدول توزیع فراوانی ارتباط با جنس مخالف ……………………………………………………………………………………………………….90 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های رفتار در مدرسه …………………………………………………………………………….91 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی رفتار در مدرسه ………………………………………………………………………………….92 جدول توزیع فراوانی رفتار در مدرسه ………………………………………………………………………………………………………………….93 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های نوع لباس پوشیدن ………………………………………………………………………..94 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی نوع لباس پوشیدن ……………………………………………………………………………..95 جدول توزیع فراوانی نوع لباس پوشیدن ………………………………………………………………………………………………………………96 جدول توزیع درصدی پاسخ ها به گویه های تفریحات ……………………………………………………………………………………….97 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی تفریحات ……………………………………………………………………………………………..98 جدول توزیع فراوانی تفریحات ……………………………………………………………………………………………………………………………..99 جدول شاخص های مركزی و پراكندگی سبك زندگی ……………………………………………………………………………………100 جدول توزیع فراوانی سبك زندگی ……………………………………………………………………………………………………………………101 جدول رابطه بین درك محتوای پیام های رسانه ای با رفتار با والدین ……………………………………………………………104 جدول رابطه آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای با ارتباط با جنس مخالف ……………………………………….105 جدول رابطه گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای با تفریحات ………………………………………………………………………….106 جدول رابطه تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای با رفتار در مدرسه ………………………………………………………………107 جدول رابطه نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای با نوع لباس پوشیدن ………………………………………………………….108 جدول رابطه های دیگر بین متغیر مستقل و ابعاد آن با متغیر وابسته …………………………………………………………….112 جدول رابطه سواد رسانه ای با جنسیت …………………………………………………………………………………………………………….113 جدول رابطه سبك زندگی با جنسیت ……………………………………………………………………………………………………………..114         فهرست شكل ها شكل ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه شكل شبكه مفهومی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….44 شكل توزیع فراوانی پاسخ گویان بر حسب جنسیت ……………………………………………………………………………………………59 شكل توزیع فراوانی پاسخ گویان بر حسب سن ……………………………………………………………………………………………………61 شكل توزیع فراوانی گروه های سنی پاسخ گویان به تفكیك جنسیت ………………………………………………………………..63 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به درك محتوای پیام های رسانه ای …………………………………………………………………….67 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای ………………………………………………………70 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای ………………………………………………………………….73 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای …………………………………………………………………..76 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای ………………………………………………………………….80 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به سواد رسانه ای …………………………………………………………………………………………………..83 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به رفتار با والدین …………………………………………………………………………………………………..87 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به ارتباط با جنس مخالف ……………………………………………………………………………………..90 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به رفتار در مدرسه …………………………………………………………………………………………………93 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به نوع لباس پوشیدن …………………………………………………………………………………………….96 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به تفریحات …………………………………………………………………………………………………………….99 شكل توزیع فراوانی پاسخ ها به سبك زندگی …………………………………………………………………………………………………..102 مقدمه بسیاری تصور می كنند كه كم و بیش دارای سواد رسانه ای هستند. نام بسیاری از تارنماها, آهنگ ها, كتاب ها, مجله ها, فیلم ها و برنامه های تلویزیونی را می دانند. چهره و نام شخصیت های مشهور را تشخیص می دهند. می دانند كه چه طور باید مطالعه كنند. به راحتی می توانند موضوع اصلی را در فیلم های سینمایی و برنامه های تلویزیونی پیگیری كنند. معنی اصطلاحاتی چون فلش بك را دانسته و می دانند وقتی موسیقی متن ملایم یك فیلم با پای نهادن یكی از شخصیت های فیلم به صحنه ای خطرناك اوجی تكان دهنده می گیرد, باید بترسند. حتی ممكن است در انجام بازی های یارانه ای, دانلود آهنگ و آپلود ویدئو در صفحه اینترنتی شخصی مهارت لازم را داشته باشند. به طور مشخص می دانند كه چه طور خود را در برابر رسانه ها قرار داده, اطلاعات را جذب كرده و خود را با آن ها سرگرم كنند. آیا این افراد دارای سواد رسانه ای هستند؟ بله البته. حجمی عظیم از اطلاعات را به دست آورده و مهارت هایی مهم را بسط داده اند. توانایی صحبت كردن با زبانی مشخص, خواندن, فهم تصاویر و پیگیری روایات دستاوردهایی هستند كه اغلب آن ها را بدیهی می انگارند. نباید از فعالیت هایی كه در آن ها موفق بوده اند صرف نظر كنند. با این وجود طرح این موضوع نیز مهم است كه تمام انسان ها می توانند بسیار بیشتر از وضعیت فعلی سواد رسانه ای كسب كنند. شاید سطح سواد رسانه ای برخی افراد به اندازه زمانی باشد كه نوجوان بوده اند. از آن زمان تا كنون بنیان اطلاعاتی آن ها در برخی از انواع پیام های رسانه ای نظیر آهنگ های عامه پسند, فیلم های سینمایی, برنامه های تلویزیونی, بازی های رایانه ای و تارنماهای اینترنتی رشدی چشمگیر داشته است. در عین حال بنیان اطلاعاتی افراد در حوزه های دیگر مانند چگونگی تولید و برنامه ریزی پیام ها, مالكیت رسانه ها, اقتصاد و صنعت رسانه ای و چگونگی اعمال تاثیرات مستمر رسانه ای بر فرد و سبك زندگی مخاطب رشدی چندان نداشته است. از این رو سطح فعلی سواد رسانه ای افراد به آن ها اجازه می دهد كارهایی زیاد با رسانه ها انجام دهند. با این وجود اگر دانش خود را در سایر حوزه ها نیز پرورش دهند می توانند با كسب كنترل بیشتر, رهایی هر چه بیشتر خود را از مواجهات رسانه ای تمرین كنند(پاتر,1391,صص17و18). هر چه بیشتر افراد نسبت به عملكرد رسانه ها و چگونگی تاثیر آن ها بر مخاطب آگاه شوند, كنترلی بیشتر بر تاثیرات رسانه ای داشته و بیشتر خود را از مخاطبان معمولی رسانه ها كه اداره بخشی عظیم از زندگی خود را بر عهده رسانه ها گذاشته اند, بدون این كه آن ها را بشناسند; جدا می كنند. اداره بخشی عظیم از زندگی خود را بر عهده رسانه ها گذاشتن یعنی چیزی بیشتر از صرف زمان و پول هر چند هر دو این ها نیز قابل توجه اند. رسانه ها به طور معمول عادات رویارویی افراد با رسانه ها را برنامه ریزی می كنند. نحوه نگریستن افراد به جهان را با طرح انتظارات شان از نحوه مصرف, روابط, جذابیت, موفقیت, شهرت, سلامت, حوادث دارای ارزش خبری, مسایل و راه حل ها توسط رسانه ها برنامه ریزی شده است. در سطحی به نسبت پایین از سواد رسانه ای, افراد به اندازه كافی می دانند كه چه طور به پیام های رسانه ای دسترسی پیدا كنند ولی به اندازه كافی قادر نیستند از خود در برابر تاثیرات چشمگیر و مداوم رسانه ای در چارچوب شكل دهی به ادراك افراد از زندگی محافظت كنند. اگر سبك زندگی افراد را در تعریفی موجز ترجیحات فردی در رفتار شخصی و مجموعه ای از طرز تلقی ها, شیوه های رفتاری, حالات و سلیقه ها بخوانیم همین كه رسانه ها به تدریج زندگی را برای مردم تعریف كردند رفتار, نگرش ها و عواطف این افراد با این تعریف هم جهت می شود. رسانه ها به دلیل حضور مداوم و موثر در ایجاد و شكل گیری سبك های جدید زندگی از جاذبه های عینی و مجازی برخوردارند كه نه تنها می توانند نیازهای اجتماعی افراد را به نوعی برآورده سازند بلكه فراتر از آن, در ساخت انسان جدید بر اساس نوعی از تفكر جمعی كه در فرهنگ خاص هویت مدار ریشه ندارد تاثیرگذاری جدی داشته باشند. دستیابی به سطحی بالاتر از سواد رسانه ای به افراد این توانایی را می دهد تا به تدریج تعاریف رسانه ای را شكافته, خطوط رمزی را كه رسانه ها در ذهن افراد برنامه ریزی كرده اند پاك كرده و دیدگاه های خود را جایگزین برنامه ریزی رسانه ای نمایند(پاتر,1391,صص17و18).   1-1- طرح مسئله پژوهش حاضر پیرامون موضوع سواد رسانه ای و سبك زندگی و پرسش آغازین آن این است كه مهارت سواد رسانه ای چه رابطه ای با سبك زندگی دارد. از سبك زندگی در حوزه روان شناسی و جامعه شناسی تعاریفی متعدد ارائه شده كه اكثر قریب به اتفاق آنان سبك زندگی را روش زندگی و بازتابی كامل از ارزش های اجتماعی، شیوه برخورد، فعالیت‌ها و تركیبی از الگوهای رفتاری و عادات مصرفی فرد در زندگی می دانند كه در پی فرایند جامعه پذیری به وجود آمده است. در مورد شاخص های سبك زندگی اجماعی كلی مابین صاحبان رای وجود ندارد اما با تكیه بر این كه برخی چون آدلر سبك زندگی را مجموعه ای از رفتار می دانند می توان برای آن مصادیقی یافت. در این میان سوبل بر این باور است كه شاخص های سبك زندگی باید ابزاری بوده و در جامعه قابل تشخیص و مشاهده باشند. البته دیگر پژوهش گران نیز از مقوله مصرف, مصرف فرهنگی, و فعالیت های فراغت در مقام شاخص های سبك زندگی نام می برند. در كنار این شاخص ها می توان از شاخص هایی از جمله مدیریت بدن, الگوهای خرید, نام گذاری كودكان, رفتار خانوادگی, و الگوهای مصرف غذا نیز نام برد كه گروهی دیگر از جامعه شناسان به آن ها تاكید دارند.[1] عوامل متعدد اجتماعی, اقتصادی, سیاسی, و فرهنگی بر سبك زندگی اثرگذارند كه در این میان رسانه در مقام یكی از متغیرهای فرهنگی از عوامل موثر بر سبك زندگی قلمداد شده, مهم ترین شاخص در تغییر سبک زندگی در دنیای معاصر به شمار می رود. در حوزه ماهواره و فضای مجازی، وقتی فرد در مقابل تلویزیون های مختلف ماهواره ای و تنوع فضاهای اینترنتی قرار می گیرد ناخودآگاه احساس اختیار در انتخاب می کند اما به واقع فرد به شیوه جبری و مدیریت شده وارد این عرصه شده و تحت تاثیر این فضا قرار می گیرد یعنی اراده ای نامحسوس پشت تنوع و ذائقه سنجی شبكه های ماهواره ای و فضای مجازی برای جذب مخاطب و ایجاد تغییرات فرهنگی نهفته است.[2] آمارها نشان می دهد در سال 1374 در تهران یك ‌درصد از مردم ماهواره داشته و از آن استفاده می‌کردند در حالی که در سال 1392 این میزان به 71‌ درصد رسید كه این جهش آماری به معنای انفجار مصرف ماهواره است.[3] نتایج تحقیقی دیگر حكایت از آن دارد كه بین تماشای برنامه های شبكه های ماهواره با طلاق رابطه وجود دارد چرا كه آمارها نشان از رشد دو برابری میزان این پدیده شوم در بازه زمانی 10 ساله از سال 1375 تا سال 1385 دارد.[4] بدیهی است كه تاثیر پیام های این رسانه بر نسل جدید بیش از دیگر نسل هاست چرا كه نتایج پژوهشی دیگر نشان می دهد اما نسل جوان نسبت به نسل میان سال بیشتر از تلویزیون های ماهواره استفاده می کنند و این خود حاكی از آن است كه هر چه میزان استفاده از ماهواره افزایش یابد، میزان گرایش به معیارهای مدرن در انتخاب پوشش افزایش و میزان گرایش به معیارهای سنتی در انتخاب پوشش کاهش می یابد.[5] با عنایت به آمار ارائه شده, آن چه كه اهمیت و چگونگی اثرگذاری رسانه ها بر سبك زندگی را مشخص می كند سواد رسانه ای است و نحوه مواجهه با رسانه و میزان اثرپذیری از آن منوط به میزان سواد رسانه ای فرد است. از آن جا كه سواد رسانه ای گستره ای فراگیر است و شامل همه رسانه های ارتباط جمعی می شود بنابراین دارای ویژگی هایی است كه مهم ترین آن ها پیوستاری و چند بعدی بودن آن است. سواد رسانه ای مانند دماسنجی مدرج پیوستاری تلقی می شود كه همه افراد در این پیوستار جایی را به خود اختصاص داده اند. هیچ نقطه ای بر این پیوستار وجود ندارد كه به اتكای آن بتوان گفت كسی فاقد سواد رسانه ای است و هیچ نقطه ای نیز در بالاترین سطح این پیوستار نیست كه موید سواد رسانه ای كامل كسی محسوب شود چرا كه در این پیوستار همواره جا برای پیشرفت وجود دارد. البته جای افراد بر روی این پیوستار بر اساس دیدگاه و چشم انداز آن ها در ارتباط با رسانه ها تعیین می شود. هم چنین سواد رسانه ای كه از چهار بعد شناختی, حسی, اخلاقی و زیباشناسی تكوین یافته مستلزم آن است كه شخص دانش و اطلاعاتی كه به دست می آورد فقط در بعد شناختی نبوده بلكه در بر گیرنده ابعادی دیگر چون احساسی, زیباشناختی و اخلاقی نیز بشود(پاتر,1385,ص81). بر اساس آمار ارائه شده از سوی منابع رسمی مبنی بر این كه 20 درصد افراد جامعه در فاصله سنی 15 تا 24 سال قرار دارند[6] می توان ادعا نمود كه جامعه ایرانی جامعه ای جوان است و چون این قشر جامعه به ویژه نوجوانان پر مصرف ترین استفاده كنندگان از رسانه های نوین محسوب می شوند لذا ضریب نفوذ مصرف رسانه ای در بین آنان بیش از بقیه است. طیفی كه از سواد فنی بالایی برخوردارند اما سواد رسانه ای آنان در سطحی بالا قرار ندارد كه این مهم به طور طبیعی سبك زندگی آنان را در مواجهه با اثر پیام های رسانه ای بسیار آسیب پذیر می كند. پیام هایی كه می توانند منجر به كاهش پایبندی آن ها به مباحث اخلاقی شده بر كیفیت روابط شان در نهادهای مختلف جامعه از جمله خانه و مدرسه هم چنین در روابط بین فردی هم چون ارتباط با جنس مخالف اثرگذار شوند. لذا در این تحقیق با عنایت به مندرجات مذكور مبنی بر این كه اكثر قریب به اتفاق نوجوانان به رسانه ها اجازه می دهند تا سبك زندگی آن ها را برنامه ریزی كنند, سعی می شود رابطه سواد رسانه ای با سبك زندگی در دوران نوجوانی طی بازه سنی 15تا 18 سال با تاكید بر شاغلان به تحصیل در دوره متوسطه دوم منطقه شش تهران در سال تحصیلی 1393-1392مورد بررسی قرار گیرد.   1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق با ورود وسایل ارتباط جمعی به عرصه اجتماع, قدرت دچار تحول شد و اطاعت پذیری جامعه تحت تاثیر شیوه های ناپیدا و غیرملموس اقناع و تبلیغ قرار گرفت. امروزه سبك زندگی انسان زیر بمباران پیام های رسانه ای قرار دارد كما این كه تلویزیون در جایگاه یكی از تاثیرگذارترین رسانه های عصر حاضر نقشی عمده در شكل گیری رفتار, عقاید, عواطف و هم چنین روابط فردی و اجتماعی ایفا می كند. منتقدان بر این باورند كه رسانه ها همان گونه كه می تواند آگاه كنند, بیاموزانند, روشن سازند, ترغیب كنند, الهام بخشند و احساس برانگیزند; می تواند آسیب برسانند و گمراه كنند. بنا به نظرسنجی ارائه شده از سوی منابع رسمی[7] میزان بینندگان تلویزیون های ماهواره ای در سطح كشور از 3/19درصد در سال1383 به 9/34 درصد در سال 1388 افزایش یافته است. شبكه های تلویزیونی فارسی زبان از جهت تعدد و تنوع نیز درخور توجه اند چرا كه بر اساس آمار اعلام شده تعداد این تلویزیون ها از 3 شبكه در سال 1373 به 125شبكه در سال 1391رسیده که از این تعداد بیش از 13تلویزیون بیست و چهار ساعته فقط به پخش سریال و فیلم سینمایی اختصاص دارند. مخاطبان تلویزیون های ماهواره ای در كشور روزانه به طور متوسط 3 ساعت از وقت خود را به تماشای برنامه‌های مختلف اختصاص می‌دهند كه رقم مزبور در روزهای تعطیل به 6 تا 7 ساعت می رسد. بخش اعظم این برنامه‌ها شامل فیلم‌های سینمایی، موسیقی و برنامه‌های سرگرم‌کننده و تفریحی و یا اخبار و برنامه‌های تحلیلی است. آمارها در سال جاری نیز حكایت از آن دارد كه در سال 1393تعداد تلویزیون های ماهواره ای به ۱۴۸ شبکه رسیده یعنی طی 20 سال اخیر سالانه به طور متوسط 5 تلویزیون فارسی زبان با رویکرد ذائقه سنجی و نیز تغییر ذائقه مخاطب اضافه شده است.[8]  فصل مشترك نتایج این قبیل پژوهش ها نشانگر استفاده ناآگاهانه بخشی قابل توجه از مخاطبان شبكه های ماهواره ای و پیدایش نشانه هایی از انحطاط اخلاقی در میان این خیل عظیم از جمله نوجوانان است. به موازات تلویزیون های ماهواره ای, اینترنت نیز امروزه بخشی مهم از زندگی نسل نوجوان را از جمله درس، سرگرمی و فعالیت­های اجتماعی تحت تاثیر قرار داده است. در زمینه اینترنت آمارها نشان می­دهد که در سال1373 یعنی یک سال پس از ورود اینترنت به ایران 250 هزار کاربر شهروند وجود داشت ولی در سال 1384 این تعداد به 15میلیون کاربر شهروند رسید. ایران در سال ۲۰۱۰ با 2/43 درصد ضریب نفوذ، بیشترین میزان استفاده از اینترنت را در غرب آسیا به خود اختصاص داد كه طی آخرین آمار رسمی اعلام شده در حال حاضر 20 تا 25 درصد ایرانیان از اینترنت استفاده می‌کنند[9] كه 5/4 میلیون نفر از آنان عضو شبكه اجتماعی فیس بوك هستند.[10] نیمی از این كاربر شهروندان میانگین سنی زیر 15سال را دارا هستند و از این تعداد 56 درصد علاقه ای زیاد به استفاده از فضاهای مجازی و بازی های رایانه ای در اوقات فراغت دارند. لازم به ذكر است كه سالانه حدود 9 میلیون تارنما راه اندازی می شود که 12درصد آن ها غیر اخلاقی هستند[11].

استاد مشاور:

دكتر بهنام یوسفیان شوره دلی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) مقدمه الف- ضرورت تحقیق اجرای عدالت در دادرسی ها و جلوگیری از تضییع حقوق افراد همواره مطلوب بشر بوده است، به نحوی که در طول تاریخ، حکومتهای خود کامه و مستبد هم سعی در ارائه ظاهری عادلانه از محاکم و محاکمات خود داشته اند. به تدریج پس ازتحولات و وقوع انقلابهای آزادی خواهانه در اروپا و آمریکا پس از قرن 17 میلادی و محدود شدن قدرت حکام و پادشاهان مستبد، علما و دانشمندان کم کم نظریاتی در راستای احترام به بشر، حقوق طبیعی او، دادرسی عادلانه و حمایت از حقوق متهمین ارائه نموده و مکاتبی شروع به رشد کرد. همین حرکات، جامعه جهانی را به سمت تشکیل مجامع  بین المللی و تصویب اسنادی چون اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق حقوق مدنی و سیاسی در سالهای 1948 و 1968 سوق داد که هدف بارز و ممتاز  آنها تأمین  حقوق و آزادیهای اولیه و ضروری افراد و ایجاد کلیه تضمینات و امکانات لازم بلاخص در محاکمات و زمانی که به عنوان متهم حضور دارند می باشد. از طرفی چون انجام یک دادرسی عادلانه و تضمین کامل حقوق متهم بدون بهره مندی وی از مساعدت وکیل امکانپذیر نیست ، اسناد بین المللی حق استفاده و همراهی متهم با وکیل در مراحل مختلف دادرسی را مورد تاکید قرار داده و تکلیفی که قوانین خود را موافق با این اصول حمایتی کرده و ملتزم به آن باشد را برای دولتهای عضو الزامی دانسته است .پیش از آن در حقوق رم، آثاری هر چند کم رنگ در جهت حمایت از حقوق متهمین و قواعد واصولی  در خصوص دادرسیها مشاهده می گردد، لیکن در حقوق داخلی کشورها گرایش دولتها از نیمه دوم قرن 18 میلادی تا اواخر نیمه دوم قرن 20 مشهود است که از آن جمله: اعلامیه حقوق بشر و شهروند فرانسه، قانون اساسی ، قانون آئین دادرسی کیفری آن کشور در سالهای 1789 ،1795 و 1808 میلادی، قانون اساسی و اعلامیه حقوق بشر آمریکا در سالهای 1776و 1774، پاره ای از قواعد دادرسی عادلانه و تضمینات حقوق متهم را متذکر شده و رعایت آنها را مورد تاکید قرار داده است . مع الوصف، تحول اصلی در زمینه حقوق متهمین و محاکمه عادلانه، پس از جنگ جهانی دوم که رویدادهای قبلی، درخلال جنگ و آثار بعدی آن انگیزه ای قوی در ملتها برای پرداختن به حقوق بشر ایجاد کرد، تصویب منشور ملل متحد بود. در سال 1948 هم متعاقب رخدادهایی در سطح کشورها و با احساس نیاز به دادگاهی که صلاحیت بین الملی در رسیدگی به جرائم را داشته باشد، بموجب قطعنامه ای مجمع عمومی ، کمیسیون حقوق بشر، سازمان ملل متحد را مکلف به تهیه پیش نویس اساسنامه ای که تشکیل محکمه ای کیفری بین المللی را متضمن باشد نمود. به دلیل موانع و مشکلاتی که ایجاد تاسیس جدید را مانع می شد. سر انجام در سال 1998 و پس ازگذشت پنجاه سال 120 کشور از بین 160 کشور حاضر در کنفرانس دیپلماتیک رم در محل سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد، اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی را امضاء و تایید نمودند. این اساسنامه نیز با توجه به اهداف تصویب، در قسمتهایی از خود به حقوق دفاعی متهم می پردازد که این حقوق شامل برخورداری وی ازوکیل و خدمات وی نیز می باشد . پس از آن نیز اسناد منطقه ای و بین الملی دیگری به تصویب رسید که به صورت صریح یا ضمنی به حق برخورداری متهم از وکیل و تضمینات لازمه حرفه وکالت می پردازد . در مقابل، از آنجا که لازمه دفاع ازحقوق موکل به نحو شایسته و آن گونه که مطلوب است، وجود استقلال ، تامینات و مصونیتهای لازم برای وکیل است تا بتواند در شرایطی آزاد ، دور از هرگونه  تهدید ، ارعاب و هراس از مؤاخذه بعدی ، مجازاتهای اداری و انتظامی به دفاع از حقوق موکلش پرداخته . ازطرف دیگر هر متهم با هرعنوان اتهامی استحقاق محاکمه در شرایطی عادلانه با تمام تضمینات و استانداردهای لازمه رادارد و بعضی مواقع نوع اتهام و پرونده به نحوی است که اجتناب ناپذیر  است وکیل در مقابل دستگاه قضایی و روبروی قدرت حاکمه ایستاده و ازحقوق موکلش دفاع نماید ، اقتضای چنین دفاعی عدم وابستگی شخص وکیل، در آمد و پروانه وی به دستگاه و وجود و حمایت اتحادیه یا کانونی است که بصورت مستقل و با بودجه جدای ازدستگاه قضایی اداره شود . این استقلال و مصونیت شامل مواردی هم میشود که وکیل مورد تهدید ، توهین و تعرض قرار می گیرد که در این حالت، لازم است دولت و دستگاه قضایی با هدف حمایت از عدالت وتامین حقوق بشر از وی حمایت نماید. همچنین وکیل مدافع بایستی خود را درمقام وموضع دفاع آزاد دانسته و بتواند با فراغ بال، آزادانه و بدون  اضطراب از تلقی شدن  دفاعیات وی بعنوان افتراء، توهین یا سایر جرائم دفاع کند البته مشروط بر اینکه سوء نیتی در اظهارات و اقدامات خود نداشته باشد ، به همین خاطر است که بحث هم شأن بودن وکیل با قاضی درمقام دفاع، مطرح می گردد. بنابراین، یكی از عوامل توسعه حقوق كیفری در عصر حاضر، مفاهیم و معیارهای حقوق بشر است. این مفاهیم و معیارها كه در اسناد بین المللی، شناسایی شده و مورد حمایت قرار گرفته‌اند، به ویژه بر قوانین و مقررات داخلی مربوط به آیین دادرسی كیفری، تأثیر آشكار داشته اند. هر چند بارزترین جنبه چنین تأثیری، حقوق متهم در برابر دستگاه قضایی است، رعایت حقوق زیان‌دیده و شهود طرفین نیز از اصول مهم حقوق شهروندی است. امروزه حق داشتن وکیل مدافع از سوی‏ طرفین دعوا در تمام مراحل دادرسی، در عالم‏ حقوق بر کسی پوشیده نیست. نظریه تقدم‏ حقوق بر قانون که یکی از بدیهیّات تاریخ‏ حقوق است می‏تواند مؤیّد کلام فوق باشد؛ زیرا جامعه قبل از پیدایش دولت و قوانین‏ موضوعه مدوّن دارای حقوق فطری و طبیعی‏ بوده است و در این میان حق انتخاب وکیل از سوی افراد در حال منازعه و اختلافات به عنوان‏ یکی از مهمترین حقوق طبیعی افراد به شمار می‏آمده است. در دادرسی‏های فعلی نیز هرچند تضمین و اجرای عدالت در درجه نخست از وظایف اصلی‏ دادرسان دادگستری است، اما وظیفه مهم و مؤثری نیز بر عهده وکلای دادگستری‏ می‏باشد و آن مساعدت و همکاری با قضات‏ جهت تأمین همه‏جانبه عدالت در جامعه‏ می‏باشد.از جمله این همکاریها می‏توان به‏ نقش وکیل مدافع در دادرسیهای کیفری اشاره‏ نمود که در حال حاضر به عنوان تضمینی جهت‏ امنیّت جزایی متهم به حساب می‏آید.