دکتر رویا منتظمی

بهار 1394

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): در سراسر جهان هویت‌طلبی و گرایش به تشکیل دولت-ملت‌های مستقل در دوران مدرن به ویژه با افزایش موج جهانی شدن شدت گرفته است. اروپا با روند چالش‌برانگیز جدایی‌طلبی رو به روست و برآورد شده احتمالا در قرن بیست و یکم این قاره با ظهور 10 کشور از درون این جریان‌های جدایی‌طلب مواجه شود. از سال 2000 تاکنون جریان‌های جدایی‌طلب مانند کوزوو و کریمه در اروپا از دولت مرکزی خود مستقل شده‌اند. مبنای چنین گرایش‌های واگرایانه‌ای عوامل قومی، زبانی و احساس محرومیت نسبی است. به طور کلی، گسل‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اروپا فعال شده و یکپارچگی اتحادیه اروپا از جمله در بریتانیا، اسپانیا و ایتالیا را با چالش رو به رو کرده است. پس از پایان حاکمیت کمونیستی در اروپای شرقی و شوروی، تمایلات ناسیونالیستی برای خودمختاری و استقلال که سالیان مدیدی سرکوب شده بود، خود را آشکار کرد. امروزه اگرچه ظاهرا پروژه همگرایی نهادی در اتحادیه اروپا به سرعت پیش می‌رود، اما جنبش‌های ملی‌گرایی قومی نیز در حال رشد هستند که یکپارچگی کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله اسپانیا را تضعیف کرده است. در عین حال، رشد ملی‌گرایی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ویژه پس از بحران اقتصادی سبب واگرایی و تضعیف یکپارچگی اتحادیه اروپا شده است. فهرست مطالب مقدمه. 1 فصل اول کلیات پژوهش… 4 1-1. طرح مساله. 5 1-2. اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آن. 6 1-3. سئوال و فرضیه تحقیق. 6 1-3-1. سئوال اصلی.. 6 1-3-2. سئوال‌های فرعی.. 6 1-3-3. فرضیه اصلی.. 6 1-3-4. فرضیه جانشین.. 6 1-4. متغیرهای تحقیق. 7 1-5. تعریف مفاهیم و اصطلاحات کلیدی.. 7 1-5-1. تنوع فرهنگی.. 7 1-5-2. هویت‌طلبی.. 7 1-5-3. اتحادیه اروپا 8 1-5-4. حق تعیین سرنوشت.. 8 1-5-5. جدایی‌طلبی.. 9 1-5-6. یوروسپتیسیسم. 9 1-5-7. قومیت.. 9 1-6. ادبیات و پیشینه تحقیق و نوآوری آن. 10 1-7. روش تحقیق. 12 1-8. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 12 1-9. روش گردآوری اطلاعات.. 12 1-10. چارچوب نظری تحقیق. 12 1-11. قلمرو تحقیق. 12 1-12. محدودیت‌های تحقیق. 13 1-13. سازمان‌دهی تحقیق. 13 فصل دوم چارچوب نظری.. 15 2-1. روند توسعه و ماهیت حق تعیین سرنوشت.. 16 2-1-1. تقابل اصل احترام به تمامیت ارضی و حق تعیین سرنوشت مردم. 20 2-1-2. مفهوم واژه مردم. 22 2-1-3. آثار حق تعیین سرنوشت.. 23 2-1-4. شرایط اعمال حق تعیین سرنوشت.. 24 2-2. مفهوم جدایی‌طلبی در حقوق بین‌الملل. 25 2-2-1. تبیین نظری جدایی‌طلبی یکجانبه. 27 2-2-2. بنیان‌های اخلاقی حق جدایی‌طلبی یا طلاق سیاسی.. 28 2-3. رویکرد نظری به ریشه‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی.. 28 2-3-1. رویکرد دیرینه‌گرا 31 2-3-2. رویکرد ابزارگرا 32 2-3-3. رویکرد سازه‌انگارانه. 34 فصل سوم پیشینه هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اروپا 40 3-1. روند شکل‌گیری و هویت‌شناسی اتحادیه اروپا 41 3-1-1. نمایی از ساختار اتحادیه اروپا 42 3-2. هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در درون کشورهای عضو اتحادیه اروپا 45 3-2-1. روندشناسی جدایی‌طلبی در سراسر جهان. 45 3-2-2. تنوع نژادی، قومی، مذهبی و زبانی اروپا 47 3-2-2-1. ترکیب متنوع نژادی اروپا 48 3-2-2-2. ترکیب متنوع قومی اروپا 49 3-2-2-3. ترکیب متنوع زبانی اروپا 51 3-2-2-4. ترکیب متنوع مذهبی اروپا 52 3-4. جدایی‌‌طلبی؛ اروپا به سوی دولت‌-ملت‌های همگون. 58 3-5. رویکرد اتحادیه اروپا در قبال کشورهای نوظهور. 59 %d8%ac%d8%b1%db%8c%d8%a7%d9%86%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%87%d9%88%db%8c%d8%aa%e2%80%8c%d8%b7%d9%84%d8%a8/#_Toc422229182″>3-6. از خودگردانی تا جدایی؛ چالش اتحادیه اروپا 61 3-7. رویکرد جریان‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی به هویت اروپایی.. 68 3-8. تنوع فرهنگی و مطالبات اقلیت‌ها از دولت‌های اروپایی.. 71 فصل چهارم هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در داخل اسپانیا 74 4-1. نمایه‌ تاریخی اسپانیا 75 4-2. دین و فرهنگ در اسپانیا 83 4-3. ماهیت‌شناسی هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اسپانیا 86 4-4. هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی کاتالان‌ها و باسک‌ها 94 4-5. رویکرد قانون اساسی اسپانیا به فرهنگ، قومیت، زبان، مذهب و خودمختاری.. 96 4-5-1. همه‌پرسی کاتالونیا از منظر قانون اساسی اسپانیا 105 4-6. الهام‌بخشی همه‌پرسی اسقلال اسکاتلند 2014 برای کاتالونیا 107 4-7. تاثیر جریان‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی بر یکپارچگی اسپانیا 108 فصل پنجم تاثیر جریان‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی بر یکپارچگی اتحادیه اروپا 110 5-1. ملی‌گرایی در اروپا 111 5-1-1. تعریف ملی‌گرایی.. 111 5-1-2. تقسیم‌بندی تاریخی روند‌ ملی‌گرایی در اروپا 111 5-1-3. گونه‌شناسی ملی‌گرایی در اروپا 113 5-1-3-1. ملی‌گرایی کشوری یا دولتی.. 113 5-1-3-2. فراملی‌گرایی در قالب اتحادیه اروپا 114 5-1-3-3. ملی‌گرایی هویت‌طلب و جدایی‌‌طلب.. 114 5-1-3-4. نوملی‌گرایی (ملی‌گرایی احزاب) 115 5-2. تشدید ملی‌گرایی؛ واگرایی در اتحادیه اروپا 117 5-3. شک‌گرایی به اتحادیه اروپا؛ واگرایی در اتحادیه اروپا 119 5-4. دولت‌های ملی و مساله اقلیت‌های ملی در اروپا 122 5-5. سیاست چندفرهنگی‌گرایی اتحادیه اروپا در قبال اقلیت‌های ملی و قومی.. 125 نتیجه‌گیری.. 131 ضمائم. 139 منابع و مآخذ. 174

فهرست جدول‌ها

جدول 1 درگیری دو کشور با یک جنبش واحد. 57 جدول 2 جنبش‌های جدایی‌طلب و هویت‌طلب درون یک کشور. 57

فهرست نقشه‌ها

نقشه 1 پراکندی جغرافیایی جنبش‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اروپا 56

مقدمه

هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی کانون بسیاری از مناقشات و کشمکش‌های بین‌المللی بوده است. کشورهای نوظهور ناشی از جدایی‌طلبی، ضرورت بررسی روند تاریخی اصل حق تعیین سرنوشت را معین می‌کند. در سراسر جهان هویت‌طلبی و گرایش به تشکیل دولت-ملت‌های مستقل در دوران مدرن و به ویژه به دلیل افزایش موج جهانی شدن شدت گرفته که در شکل‌های خشونت‌آمیز و بی‌خشونت هویدا شده است. قبل از جنگ جهانی اول بسیاری از ملی‌گرایان استدلال می‌کردند حقوق آنها بدون جدایی از طریق ایجاد حقوق فدرال و منطقه‌ای در درون کشورها یا به شکل استقلال فرهنگی تحقق یابد، اما پس از جنگ جهانی اول، گرایش به جدایی‌طلبی و حق تعیین سرنوشت به گونه‌ای روزافزون شدت گرفت. در آن زمان و طبق اعلامیه 14 ماده‌ای ویلسون این اصل یکی از بنیادی‌ترین اصول حاکم بر نظام بین‌الملل شد؛ به گونه‌ای که آشکارا با مد نظر قرار دادن آن در رفتار کشورها (و بعدها در متن منشور ملل متحد) به جلوه‌های آن پدیدار شد. پس از جنگ جهانی اول، این امید وجود داشت که حقوق بین‌الملل، گسترش دموکراسی و پیروزی اصل «حق تعیین سرنوشت» می تواند به درگیری بین کشورها پایان دهد. اصل «حق تعیین سرنوشت» بعد از جنگ اول و شاید به طور ناگهانی به معیار جدیدی برای قضاوت در مورد مشروعیت قدرت در صحنه بین‌المللی تبدیل شد. این اصل به قلب ترتیبات سنتی اصابت کرد و اصل حاکمیت سرزمینی را نیز مورد هدف قرار داد و در پرتو شکل‌گیری موجودیت‌های بین‌المللی با تکیه بر آرمان‌های آزاد جمعیت ذی‌نفع، برای امپراتوری‌های چندملیتی یک طوفان سهمگین به ارمغان آورد (کاسسه، 1388: 200). با در نظر گرفتن اینکه شناسایی چنین حقی و به کارگیری آن برای تجزیه اطریش، آلمان و امپراتوری عثمانی مناسب بود، توزیع مجدد قدرت در اجتماع بین‌المللی نیز در پرتو آن فراهم شد و عامل فوق‌العاده پویا برای تغییراتی شد که عمیقا به وضع موجود آسیب زد. اما آغاز و انجام جنگ جهانی دوم، تشکیل سازمان ملل متحد و گنجاندن اصل تعیین سرنوشت در منشور تاسیسی آن، تصویب قطعنامه‌ها و صدور بیانیه‌ها در مورد «اصل تعیین سرنوشت» به همراه اوج فعالیت‌های ملل متحد در دهه 1960 به منظور قانون‌گذاری در مورد مفهوم و توسعه کاربرد آن و در بستر استعمارزدایی نه تنها قلمروی حقوقی برای این اصل متصور شد، بلکه آن را در جامعه جهانی و عرصه نظام بین‌الملل به عنوان یکی از اصول ناظر بر روابط میان دولت‌ها و داخل کشورها (در قالب احترام به حقوق بشر) به رسمیت شناخت. لایه‌های هویتی و متکثر اروپا نیز گرایش‌های هویت‌طلبی دارند و قاعده «حق تعیین سرنوشت» مستثنی نبوده است. اروپا با روند چالش‌برانگیز جدایی‌طلبی رو به روست و برآورد شده احتمالا در قرن بیست و یکم این قاره با ظهور 10 کشور از درون این جریان‌های جدایی‌طلب مواجه شود. از سال 2000 تاکنون جریان‌های جدایی‌طلب مانند کوزوو و کریمه در اروپا از دولت مرکزی خود مستقل شده‌اند. مبنای چنین گرایش‌های واگرایانه‌ای عوامل قومی، زبانی و احساس محرومیت نسبی است. به طور کلی، گسل‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اروپا فعال شده و یکپارچگی اتحادیه اروپا از جمله در بریتانیا، اسپانیا و ایتالیا را با چالش رو به رو کرده که آخرین نمود آن همه‌پرسی استقلال اسکاتلند و برگزاری همه‌پرسی نمادین در کاتالونیا در اسپانیا بوده است. این پژوهش از این جهت حائز اهمیت به نظر می‌رسد که این جریان‌های هویت‌طلب و جدایی‌طلب برای بسیاری از جریان‌های هویت‌طلب و جدایی‌طلب در خاورمیانه نیز الهام‌بخش هستند. پس از پایان حاکمیت کمونیستی در اروپای شرقی و اتحاد شوروی در اواخر دهه 1980، تمایلات ناسیونالیستی برای خودمختاری و استقلال که سالیان مدیدی سرکوب شده بود، خود را آشکار کرد. در حال حاضر، اگرچه ظاهرا پروژه همگرایی نهادی در اتحادیه اروپا به سرعت پیش می‌رود، اما جنبش‌های ناسیونالیستی قومی نیز در حال رشد هستند. رشد ملی‌گرایی در اروپا در دو دهه گذشته فرضیه‌های بسیاری را در مورد آینده این جریان و قدرت ایجاد تحول آن در بطن اتحادیه اروپا برانگیخته است. برخلاف تصور برخی که انترناسیونالیسم را پایانی بر ملی‌گرایی می‌دانستند، پویایی خاص این جریان در عصر حاضر، مانع از محدودیت آن به مطالعات تاریخی صرف می‌گردد. این جریان، به رغم اشکال متفاوت و تحولات بسیاری که در بطن خود با آن مواجه است، همچنان نقشی اساسی در تبیین هویت افراد ایفا می‌کند. ضمن اینکه بحران در منطقه یورو و مشکلات ناشی از آن، طی دهه اخیر موجب رشد و شدت انواع جدیدی از ملی‌گرایی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا شد. در حال حاضر، در اروپا چهار نوع ملی‌گرایی، یعنی ملی‌گرایی دولتی یا کشوری، فراملی‌گرایی در قالب اتحادیه اروپا، ملی‌گرایی جدایی‌طلب و نوملی‌گرایی یا ملی‌گرایی احزاب را می‌توان گونه‌شناسی کرد.

-1. طرح مساله

هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی کانون بسیاری از مناقشات و کشمکش‌های بین‌المللی بوده است. افزایش 54 عضو ملل متحد در سال 1945 به 149 عضو در سال 1984 اساسا به دلیل سیاست استعمارزدایی بوده و افزایش آن از 151 عضو در سال 1990 به 192 عضو تا به امروز، به طور کلی به دلیل جدایی رخ داده است. ظهور کشورهای جدید ناشی از جدایی، ضرورت بررسی روند تاریخی اصل حق تعیین سرنوشت را معین می‌کند. در سراسر جهان هویت‌طلبی و گرایش به تشکیل دولت-ملت‌های مستقل در دوران مدرن شدت گرفته و در قرن‌های‌ بیستم و بیست و یکم به ویژه افزایش موج جهانی شدن شاهد شدت‌گیری آن بوده‌ایم که در گوشه و کنار دنیا مقابله با این پدیده در شکل‌های خشونت‌آمیز و بی‌خشونت هویدا شده است. لایه‌های هویتی و متکثر اروپا نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. اروپا با روند چالش‌برانگیز جدایی‌طلبی رو به روست و برآورد شده احتمالا در قرن بیست و یکم این قاره با ظهور 10 کشور از درون این جریان‌های جدایی‌طلب مواجه شود. از سال 2000 تاکنون جریان‌های جدایی‌طلب مانند کوزوو و کریمه در اروپا از دولت مرکزی خود مستقل شده‌اند. به منظور ارائه تصویری واضح‌تر از گسل‌های هویت‌طلبی و جدایی‌‌طلبی در اروپا کافی است، نگاهی اجمالی به مهم‌ترین آنها بیاندازیم: بریتانیا (اسکاتلند، ایرلند شمالی، ولز)، اسپانیا (کاتالونیا، باسک)، ایتالیا (شمال و جنوب ایتالیا و ونتو در ونیز)، لهستان (سیلسیای علیا)، سوئیس (ژورا)، رومانی (ترانسیلوانیا، ژکلی‌لند)، مونته‌نگرو (ساندژاک)، لتونی (ساماگیتیا)، سوئد (ساکانیا)، بلژیک (فلاندر شمالی، والونیای جنوبی، اتریش (کارینتیا)، فرانسه (بریتانی)، هلند و آلمان (فریسیا)، جمهوری چک (موراویا)، اسلواکی (منطقه مجارستان خودمختار اسلواکی)، قبرس (بخش ترک‌نشین شمال قبرس)، دانمارک (جزایر فاروئه، شلزویگ شمالی)، بوسنی و هرزگوین (جمهوری صربسکا)، چهار کشور نروژ، سوئد، فنلاند و روسیه (ساپمی)، پرتغال و آلبانی. این تصویر کلی نشان می‌دهد که هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی تا چه حد جدی است و اتحادیه اروپا از آن نگرانی دارد. مبنای چنین گرایش‌های واگرایانه‌ای عوامل قومی، زبانی و احساس محرومیت نسبی است. به طور کلی، گسل‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اروپا فعال شده و یکپارچگی اتحادیه اروپا از جمله در بریتانیا، اسپانیا و ایتالیا را با چالش رو به رو کرده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سئوال است که جریان‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی چه تاثیری بر یکپارچگی اتحادیه اروپا دارند؟

1-2. اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آندر سال‌های اخیر گسل‌های هویت‌طلبی و جدایی‌طلبی در اروپا و به ویژه اتحادیه اروپا فعال شده که آخرین نمود آن همه‌پرسی استقلال اسکاتلند و تلاش کاتالونیا در اسپانیا برای برگزاری چنین همه‌پرسی بوده است. این پژوهش از این جهت حائز اهمیت به نظر می‌رسد که این جریان‌های هویت‌طلب و جدایی‌طلب برای بسیاری از جریان‌های هویت‌طلب و جدایی‌طلب در خاورمیانه نیز الهام‌بخش هستند.

1-3. سئوال و فرضیه تحقیق

1-3-1. سئوال اصلی

فهرست مطالب: فصل اول: کلیات تحقیق 1-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………….. 2 1-2- بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………… 4 1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق ……………………………………………………………………………………………… 5 1-4- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 6 1-5- فرضیه‏های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………   6 1-6- مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………………………………….. 7 1-7- تعریف واژه‏ گان کلیدی ………………………………………………………………………………………………. 8 1-8- سازماندهی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 11 فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 2-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………… 14 2-2- الگوهای سنتی مدیریت دولتی ……………………………………………………………………………………… 15 2-3- مدیریت دولتی نوین …………………………………………………………………………………………………… 16 2-3-1- ویژگی های مدیریت دولتی نوین ……………………………………………………………………………… 17 2-3-2- تاثیر مدیریت دولتی نوین در اصلاح نظام اداری ………………………………………………………….. 20 2-3-4- انتقادهای مربوط به مدیریت گرایی نوین ……………………………………………………………………. 22 2-4- حکمرانی خوب ………………………………………………………………………………………………………… 23 2-4-1- ویژگی های حکمرانی خوب …………………………………………………………………………………… 26 2-4-2- دلایل توجه به حکمرانی خوب ………………………………………………………………………………… 26 2-4-3- تفاوت حاكمیت دولت با حکمرانی خوب ………………………………………………………………….. 27 2-4-4- اصول پنج گانه حکمرانی خوب ……………………………………………………………………………….. 29 2-5- پاسخگویی ………………………………………………………………………………………………………………. 35 2-5-1- مبادله قدرت بین دولت وجامعه در سیستم پاسخگویی ………………………………………………….. 37 2-5-2- نشانه ها و نتایج مثبت پاسخگویی …………………………………………………………………………….. 38 2-5-3- نشانه ها و تبعات منفی عدم پاسخگویی ……………………………………………………………………… 39 2-5-4- هدفهای پاسخگوئی ……………………………………………………………………………………………….. 39 2-5-5- انواع پاسخگویی ……………………………………………………………………………………………………. 40 2-5-5-1- پاسخگویی عمومی و شهروندی ……………………………………………………………………………. 41 2-5-5-2- پاسخگویی اداری ………………………………………………………………………………………………. 41 2-5-5-3- پاسخگویی حقوقی …………………………………………………………………………………………….. 42 2-5-5-4- پاسخگویی سیاسی …………………………………………………………………………………………….. 43 2-5-6- نظریه های پاسخگویی …………………………………………………………………………………………… 44 2-5-7- دلایل نبود شفافیت وپاسخگویی در نظام اداری ایران ……………………………………………………. 46 2-6- قانون ……………………………………………………………………………………………………………………… 47 2-6-1- ویژگی های قانون ………………………………………………………………………………………………….. 48 2-6-1-1- ویژگی های ذاتی ………………………………………………………………………………………………. 48 2-6-1-2- ویژگی های عرضی …………………………………………………………………………………………… 50 2-6-2-تورم قوانین ……………………………………………………………………………………………………………. 54 2-6-3- علل ایجاد تورم قوانین …………………………………………………………………………………………… 55 2-6-3-1- خصوصیات ذاتی و عرضی قانون و تورم قوانین ………………………………………………………. 55 2-6-3-2- قانون گذاری به مثابه تورم بالقوه قوانین ………………………………………………………………….. 55 2-6-3-3- قانون گذار و تورم قوانین ……………………………………………………………………………………. 56 2-6-3-4- نقائص قانون و تورم قوانین ………………………………………………………………………………….. 56 2-6-3-5- متدهای تفسیر و تورم قوانین ………………………………………………………………………………… 57 2-6-3-6- نظام سیاسی و تورم قوانین ……………………………………………………………………………………. 57 2-6-3-7- فرهنگ و سنت های حقوقی و سیاسی و تورم قوانین ………………………………………………… 57 2-6-3-8- کمال گرایی و حداکثر گرایی حقوقی و تورم قوانین …………………………………………………. 58 2-7- قانون گریزی ……………………………………………………………………………………………………………. 58 2-7-1- ابعاد قانون گریزی …………………………………………………………………………………………………. 59 2-7-2- قانون گریزی به مثابة رفتار نظام ………………………………………………………………………………… 59 2-7-3- انواع قانون گریزی …………………………………………………………………………………………………. 60 2-7-3-1- قانون گریزی ابزاری …………………………………………………………………………………………… 60 2-7-3-2- قانون گریزی اعتراضی (ناهمنوایی) ……………………………………………………………………….. 61 2-7-3-3- قانون گریزی اخلاقی   ………………………………………………………………………………………… 62 2-7-4- دلایل قانون گریزی ……………………………………………………………………………………………….. 63 2-7-4-1- ریشه های تاریخی …………………………………………………………………………………………….. 63 2-7-4-2- ضعف معرفتی نسبت به قانون ………………………………………………………………………………. 64 2-7-4-3- بی توجهی به فرآیند حق و تکلیف ……………………………………………………………………….. 64 2-7-4-4- تفکیک اخلاق از قانون ……………………………………………………………………………………… 64 2-7-4-5- بی توجهی به اهداف قانون …………………………………………………………………………………. 64 2-7-4-6- ناهمخوانی میان فرهنگ و قانون  …………………………………………………………………………… 64 2-7-4-7- تحلیل شخصی در مورد قانون ……………………………………………………………………………… 65 2-7-4-8- ناهمخوانی میان سخن قانون و عمل مسئولین …………………………………………………………….65 2-7-4-9- عدم تناسب میان مکا نیسم های تشویق و تنبیه قانونی  ……………………………………………….. 65 2-7-4-10- تفکیک میان قوانین و اولویت گذاری آنها …………………………………………………………… 65 2-7-4-11- تعارض قوانین با منافع فردی ……………………………………………………………………………… 66 2-7-4-12- به روز نبودن قانون ………………………………………………………………………………………….. 66 2-7-4-13- برتری یافتن عرف و اعتقادات نسبت به حجیت قانونی  ……………………………………………. 66 2-7-4-14- تلقی اشتباه از قوانین الزام آور  ……………………………………………………………………………. 66 2-8- نافرمانی مدنی  ………………………………………………………………………………………………………….. 67 2-9- پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….. 70   فصل سوم: روش شناسی تحقیق 3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………… 79 3- 2- روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………. 79 3-3- جامعۀ آماری ……………………………………………………………………………………………………………. 80 3-4- حجم نمونه   ……………………………………………………………………………………………………………… 80 3-5- روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………….. 81 4-6- ابزار گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………. 82 3-7- اعتبار ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………………………. 82 3-8- قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری (پایایی) ………………………………………………………………………… 83 3-9- تجزیه و تحلیل داده­ها ………………………………………………………………………………………………… 84 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………… 88 4-2- آمار توصیفی ……………………………………………………………………………………………………………. 88 4-2-1- ویژگی های جمعیت شناختی پاسخگویان …………………………………………………………………… 89 4-2-2- توصیف داده­های مربوط به متغیر کیفیت پاسخگویی کارمندان ………………………………………. 94 4-2-3-توصیف مرتبط با متغیر وجود نظارت و سیستم پاسخگویی به­مشکلات ……………………………… 95 4-2-4- توصیف داده­های مربوط­به متغیر وجود ثبات قوانین و مقررات اداری ………………………………. 96 4-2-5- توصیف داده­های مربوط­به متغیر میزان برآورده شدن انتظارات اداری ………………………………. 97 4-2-6- توصیف داده­های مربوط­به متغیر نگرش به قوانین و مقررات اداری ………………………………….. 98 4-3- تحلیل فرضیات تحقیق(آمار استنباطی) …………………………………………………………………………… 99 4-3-1- آزمون کولموگرف- اسمیرنف(K-S) ……………………………………………………………………. 100 4-3-2- ضریب همبستگی اسپیرمن ……………………………………………………………………………………. 101 4-3-3- آزمون خودهمبستگی دوربین- واتسن ……………………………………………………………………… 105 4-3-5- تحلیل رگرسیون چند متغیره ………………………………………………………………………………….. 106 4-3-6- آزمون فریدمن ……………………………………………………………………………………………………. 109   فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 5-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………. 111 5-2- یافته‌های توصیفی تحقیق …………………………………………………………………………………………… 112 5-3- نتیجه­گیری از فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………… 113 5-4- نتایج تائید یا عدم تائید فرضیه­ها در یک نگاه ………………………………………………………………. 115 5-5- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………. 116 5-6- پیشنهادهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………… 118 5-7- محدودیت­های تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 119 5-8- منابع   …………………………………………………………………………………………………………………….. 120 چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………….. 130 پیوست پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………………………………… 132 چکیده هدف از تحقیق حاضر بررسی عوامل مؤثر بر نگرش به قوانین و مقرارات اداری در شهر خرم آباد می­باشد. روش پژوهش با توجه به اهداف تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها میدانی و از نظر نحوه اجرا پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه افراد 15 سال به بالا و ساکن در شهرستان­ خرم آباد تشکیل می دهند که تعداد آنها برابر یا 274359 نفر می باشد. حجم نمونه آماری نیز از طریق فرمول کوکران برابر با 384 نفر برآورد گردید. ابزار تحقیق حاضر پرسشنامه ای محقق ساخته و در قالب یک پرسشنامه 39 سوالی می‌باشد که جهت بررسی قابلیت اعتبار ابزار تحقیق از روش اعتبار صوری و برای سنجش پایایی ابزار تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. پس از تأید اعتبار و پایایی پرسشنامه، جهت گردآوری داده های تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده و سپس داده های تحقیق توسط نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شده اند. براساس نتایج تحقیق تاثیر 5 متغیر میزان برآورده شدن انتظارات اداری، کیفیت پاسخگویی کارمندان، ثبات قوانین و مقررات اداری، وجود نظارت و سیستم پاسخگویی به مشکلات و میزان تحصیلات بر نگرش به قوانین و مقررات اداری معنادار است. همچنین براساس نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چند متغیره، متغیرهای وجود نظارت و سیستم پاسخگویی به مشکلات با ضریب رگرسیونی 381/0 و کیفیت پاسخگویی کارمندان با ضریب رگرسیونی 255/0 دارای بالاترین ضریب رگرسیونی و متغیرهای نوع شغل با ضریب 018/0 و جنسیت پاسخگویان با ضریب 019/0، داری ضعیف ترین ضریب رگرسیونی بر روی متغیر نگرش به قوانین و مقررات اداری می باشند. مقدمه یکی از مسائلی که امروزه معمولاً بین کشورهای جهان سوم منجمله ایران مشترک است، خصوصیات نظام اداری حاکم بر این جوامع و مشکلات ناشی از آنهاست؛ خصوصیات مذکور به گونه ای مشابه اند که این کشورها را به نحو بارزی از دیگر ممالک متمایز می سازد. حکومت‌ها و دولت‌ها، از قرن‌ها پیش با مشکل سوء استفاده کارکنان و کارگزاران دولتی روبه‌رو بوده‌اند و در متون باستانی نیز اشارات متعددی به این پدیده شده است که نشان می‌دهد، حکومت‌ها همیشه نگران سوء استفاده شخصی صاحب منصبان و کارگزاران دولتی از موقعیت و امتیاز شغلی خود بوده‌اند(مایر و سیرز،1378: 71). مسئولیت‌ها و اختیاراتی که طبق قانون به همه کارمندان دولت تفویض می‌شود، زمینه مساعدی را برای سوء استفاده تعدادی فراهم می‌کند. هزینه‌های اضافی متعددی که جرایمی نظیر اختلاس، ارتشا و جعل که جرایم جدیدی نیستند به جامعه و دولت تحمیل می‌کنند، باعث شده که کارشناسان علوم سیاسی، حقوقی، اجتماعی و اقتصادی در دهه‌های اخیر به پدیده تخلفات اداری و ابداع روش‌های موثر و کم هزینه برای مقابله با آن توجه نشان دهند(زارعی،1376).

 استاد مشاور:

دکتر محمدرضا حبیبی مهر

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان         صفحه چکیده         1 فصل اول: كلیات 1-1- مقدمه       2 1-2- ضرورت تحقیق  3 1-3- پرسش اصلی تحقیق (مسأله‌ی تحقیق) 3 1-4- بیان مسأله‌  4 1-5- پیشینه‌ی تحقیق  6 1-6- فرضیه ها 10 1-7- اهداف تحقیق  10 1-8- روش کار 10 1-8-1- نوع روش تحقیق  10 1-8-2- روش گرد‌آوری اطلاعات ( میدانی، کتابخانه‌ای و غیره ) 10 1-9- محدودیت های تحقیق  10 1-10- واژه شناسی موضوع بحث   11 1-10-1- معنای تشبه  11 1-10-1-1- الفاظ هم معنای با «تشبه»  12 1-10-1-2- التمثیل  12 1-10-1-3- المحاکاه 12 1-10-1-4- الاتباع  12 1-10-1-5- الموافقه  12 1-10-1-6- التأسّی  13 1-11- تشبه در اصطلاح فقها 13 1-12- معنای لغوی کفار 13 1-12-1- معنای كفر در لغت   13 1-12-2- معانی واژه «کفر» در احادیث   13 1-12-3- معنای واژه «کفر» در قرآن  14 1-12-4- کفر در اصطلاح فقها 15 1-13- معنای اصطلاحی كفار 16 1-14- اسلام  18 1-14-1- اسلام از نظر لغوی  18 1-14-2- اسلام از نظر اصطلاحی  18 1-15- نفی سبیل  20 1-15-1- بررسی واژه نفی سبیل در لغت   20 1-15-2- بررسی واژه‌ی سبیل در قرآن کریم  21 1-15-3- نفی سبیل از نظر اصطلاحی  21 1-16- تهاجم فرهنگی  21 1-16-1- تهاجم فرهنگی از نظر لغوی  22 1-16-2- تهاجم فرهنگی از نظر اصطلاحی  22 1-6-3- زمینه ها و عوامل تهاجم فرهنگی  23 فصل دوّم: تشبه به کفار از نظر قرآن کریم و مفسّران 2-1- آیه‌ی 115، سوره‌ی نساء 27 2-1-1- شأن نزول آیه‌ی 115  27 2-1-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  28 2-1-3- نکته ها و پیام ها 31 2-2- آیه‌ی 49 سوره‌ی مائده 32 2-2-1- شأن نزول  32 2-2-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  33 2-2-3- پیام ها و نکته ها 37 2-3- سوره‌ی آل عمران: آیه‌ی 149  38 2-3-1- شأن نزول  38 2-3-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  39 2-3-3- نکته ها و پیام ها 41 2-4- سوره‌ی یونس، آیه‌ی 35  42 2-4-1- شأن نزول  42 2-4-2- نظر مفسرین در مورد این آیه  42 2-4-3- نکته ها و پیام ها 44 2-5- آیات تحریم دوستی با کفار 44 2-6- طهارت یا نجاست اهل کتاب 46 2-6-1- دلائل قائلان به نجاست اهل کتاب   46 2-6-1-1- آیه‌ی 28 سوره‌ی توبه  46 2-6-1-2- آیه‌ی 28 سوره‌ی انعام  48 2-7- دلائل قائلان به طهارت اهل کتاب   49 2-7-1- آیه ی 5 سوره ی مائده 49 2-7-2- روایات   51 2-8- جمع بندی و نتیجه‌گیری  52 فصل سوم: تشبه به کفار در روایات معصومین (ع) 3-1- تشبه به کفار در عبادت   54 3-2- تشبه به کفار در غیر عبادت   56 3-2-1- شبه به کفّار در پوشش    57 3-2-1-1- روایات دارای شمول عام  57 3-2-1-2- روایات خاصّ    58 3-2-2- تشبه به کفّار در آرایش    61 3-2-2-1- روایات عام  61 3-2-2-2- روایات خاص    61 3-2-3- تشبّه به کفّار در آداب و رسوم  64 3-2-3-1- روایات عامّ  64 3-2-3-2- روایات خاص    64 3-2-4- روایاتی که در مورد غذا و پوشاک آمده است   64 3-2-5- روایتی که در مورد «جارو کردن بیرونی منزل» وارد شده است   66 3-3- دیدگاه فقها و مراجع تقلید در مورد تشبه به کفار 67 3-4- جمع بندی و نتیجه گیری  68 فصل چهارم: قواعد فقهی حاکم بر روابط مسلمانان و کفار 4-1- قاعده‌‌ی نفی سبیل  70 4-2- ضرورت قاعده‌ی نفی سبیل  71 4-3- مدارک و مستندات حجیت قاعده‌ی نفی سبیل  72 4-3-1- آیه‌ی 141 سوره‌ی نساء 72 4-3-1-1- نظر مفسرین در مورد این آیه  72 4-3-2- حدیث اعتلاء 76 4-3-3- اجماع  78 4-3-4- تسالم اصحاب   78 4-3-5- عقل  79 4-3-6- مناسبت حکم و موضوع  79 4-4- موارد تطبیق قاعده 79 4-4-1- ذلت و عدم جواز اجار ه ی مسلم بر کافر 79 4-4-2- عدم جواز ازدواج با مرتد ملی و فطری  80 4-4-3- عدم جواز ولایت کافر بر مسلمان  80 4-4-4- عدم جواز تولیت کافر بر اوقاف مسلمانان  80 4-4-5- عدم ثبوت حق شفعه برای کافر 80 4-4-6- عدم جواز تزویج زن مسلمان با کافر 80 4-4-7- بطلان نکاح با ارتداد مرد 81 4-4-8- سقوط حق قصاص    81 4-5- نقش قاعده‌ی نفی سبیل در مبارزه با استعمار 81 4-5-1- حکم جهاد و بسیج عمومی اسلامی علیه انگلیس    81 4-5-2- حکم جهاد علیه ایتالیا، روسیه و انگلیس    81 4-5-3- فتوا به ملی شدن صنعت نفت   81 4-5-4- تحریم پارچه‌ها و لباس‌های خارجی  82 4-5-5- تحریم انتخاب فیصل درعراق  82 4-5-6- تحریم مظاهر غرب   82 4-5-7- تحریم استعمال توتون و تنباکو 82 4-5-8- حکم به کفر کمونیسم  83 4-6- قاعده‌ی نفی سبیل در فتاوای امام خمینی(ره) 83 4-7- جایگاه قاعده‌ی نفی سبیل در قانون اساسی  84 4-8- قاعده‌ی شدت بر كفار 85 4-9- قاعده‌ی ذلّت كفار 85 4-10- قاعده‌ی عدالت   86 4-11- قاعده‌ی تقیه  88 4-12- قاعده‌ی مصلحت   90 4-12-1- قلمرو مصلحت   90 4-12-2- مصلحت از دیدگاه امام خمینی  91 4-13- قاعده‌ی ولایت   91 4-13-1- توضیح و تبیین قاعده 91 4-14- جمع بندی و نتیجه‌گیری  92 فصل پنجم: تهاجم فرهنگی و ارتباط آن با تشبه به كفار 5-1- مراحل تهاجم فرهنگی 5-1-1- الغای فرهنگ خودی  94 5-1-2- القای فرهنگ بیگانه  95 5-1-3- تثبیت فرهنگ بیگانه  95 5-2- روش‌های حفظ فرهنگ اسلامی  96 5-2-1- تقویت مبانی فرهنگ اسلامی  96 5-2-2- طراحی و به كارگیری راهبرد فرهنگی  96 5-3- راهکارهای صیانت از فرهنگ اسلامی  97 5-3-1- مبارزه مستقیم (جهاد) 97 5-3-2- تحریم‌های اجتماعی و سیاسی  98 5-3-3- تحریم فرهنگی  100 5-4- جمع بندی و نتیجه گیری فصل پنچم  102 بحث و نتیجه گیری کلی 103 پیشنهادات         105 منابع و مأخذ         106 چکیده انگلیسی         112 چکیده: در این پژوهش كه به روش كتابخانه‌ای انجام شده است ما را برآن داشت تا با مطالعه و بررسی بحث تشبه به کفار از دیدگاه قرآن و آیاتی که نهی کننده این مطلب و نظر مفسران قران کریم در مورد این آیات را جویا شویم. همچنین با بررسی دلایل قائلان به نجاست و معتقدان به طهارت کفار این طور به نظر می‌رسد كه كفار دارای نجاست ذاتی نبوده بلکه به علت مباشرت آنها با شراب، خوک، خون و مانند آنها است و به همین دلیل مسلمانان را از نزدیکی به آنها منع نموده‌اند. و همین­طور احادیث و روایاتی که در زمان پیامبر و ائمه آورده شده است و نظر فقها در مورد این احادیث و روایات که در دو حوزه اساسی تشبه به كفار در عبادات و غیر عبادات پرداخته شده است. به همین دلیل عالمان دینی تشبه به کفار در امور عبادی و موارد گوناگون را به طور مبسوط مورد بررسی قرار داده‌اند ولی این بحث در امور غیر عبادی چندان مورد توجه واقع نشده و در باره‌ی آن بحث منظم و منسجمی ارائه نكرده‌اند، بلکه تنها در برخی کتب فقهی به طور محدود و مصداقی پیرامون آن بحث شده است. به همین خاطر در این پژوهش علاوه بر پرداختن به بحث تشبه به کفار در امور عبادی به مباحث غیرعبادی مرتبط با آن به طور مفصل از دیدگاه فقها پرداخته شده است و دلایل آنها به استناد آیات و روایات در سه حوزه‌ی پوشش، آرایش، آداب و رسوم بررسی و اثبات گردیده است.که مقتضای آنها در برخی موارد حرمت و در برخی دیگر کراهت است. از این رو با بررسی قائده‌ی نفی سبیل و مفاد و محتوای آن ثابت كرده‌ایم که اگر مسلمانان خود به کفار اجازه تجاوز و برتری ندهند هیچ­وقت غلبه و سلطه‌ای از جانب آنها بر مسلمانان مشاهده نمی‌گردد. یكی دیگر از بحث‌های مرتبط با این موضوع تهاجم فرهنگی است، كه در پایان این جستار مورد بررسی قرار گرفته است از این رو این امر منجر به نابودی و انحطاط فرهنگ غنی اسلامی می‌شود و جامعه مسلمانان را از لحاظ فرهنگی در معرض خطر قرار خواهد داد و لذا تشبه كفار به عنوان یكی از عوامل بستر ساز تهاجم فرهنگی از نظر فقهی كاری نامشروع و حرام می‌باشد. کلید واژگان: تشبُّه، کفّار، نفی سبیل، اسلام، تهاجم فرهنگی 1-1- مقدمه یکی از ویژگی‌های مهم مکتب تشیع استفاده از عنصر اجتهاد در گستره­ی نصوص دینی است. این ویژگی، سبب پویایی و تحرک هر چه بیشتر مکتب و نیز کسب توان مناسب در پاسخ­گویی به موضوعات نو پیدا، بوده و هست. تکامل و گسترش رشته های مختلف علوم اسلامی، از جمله دانش فقه در پرتو همین عنصر اجتهاد و نیز تلاش دانشمندان و فقیهان بزرگ و زمان شناس صورت پذیرفته است. عصر حاضر به جهت ظهور عقاید و مکاتب مختلف بشری، تحولات چشمگیر علمی­- ­صنعتی و نگاه نقادانه به دین و گسترش ارتباطات، مسئولیت عالمان دینی را دو چندان کرده است. عالمان و فقیهان باید به نیکی چالش­های نوین را دریابند، موضوعات جدید را پاسخ در خور دهند و میراث کهن فقه شیعه را به زبان روز و متناسب با فهم و انتظار انسان سرگشته و نقاد امروز بازسازی نمایند تا از رهگذر این تلاش، دین و فقه را در عرصه ی زندگی اجتماعی جوامع بشری زنده و بالنده نگه دارند و مسئولیت دینی و تاریخی خویش را به بهترین وجه ایفا نمایند، که البته تلاشی وسیع و بسیج همگانی را می طلبد. خداوند در قرآن کریم دین اسلام را به عنوان کاملترین دین به مسلمانان عرضه داشته و با این کار نعمت را بر مسلمانان تمام کرده است: «الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی…». (شما را به حد كمال رسانیدم و برشما نعمتم را تمام كردم …) (سوره‌ی مائده آیه‌ی 3). پس شارع مقدس، اسلام را دینی قرار داد تا همه‌ی مسلمانان با هر شکل و رنگ و زبان و آداب و رسوم به صورت یک امت و ملت واحد و یکپارچه درآیند، بحدی که هیچ امت و ملتی در شرافت و عظمت به مسلمانان نرسد و لذا متمایز بودن دین اسلام از سایر ادیان و مسلمانان از بین سایر مذاهب یکی از مقاصد شارع مقدس بوده است. به همین دلیل برای تحقق این هدف، شارع مقدس و پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) در بسیاری از موارد و در مناسبت­های مختلف از شباهت ورزیدن مسلمانان به غیر مسلمانان نهی نموده اند. پس این مسأله به دلایلی که ذکر خواهد گردید، ضروری و مهم به نظر می‌رسد. در این راستا جستار پیش رو كه به روش تحقیق كتابخانه‌ای و با تكیه بر آموزه‌های دینی و دیدگاه عالمان اسلامی انجام می شود، سعی دارد بحث تشبه به كفار و آثار فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن را مورد بررسی قرار داده و حكم شرعی آن را تبیین نمایید. البته پیش از این فقهاء و اندیشمندان اسلامی در مورد كلّیات این موضوع مباحثی را مطرح و نكات ارزشمندی را یادآور شده‌اند كه زیر بنای این پژوهش بیشتر به مسائل روز جامعه نظر دارد، قرار خواهد گرفت. 1-2- ضرورت تحقیق طّی بررسی‌های اولیه‌ای كه در مورد موضوع پایان نامه انجام شده نكات زیر ضرورت این پژوهش را تأیید می نماید: 1- گسترش دامنه‌ی روابط انسان­ها در دنیای کنونی، که نشأت گرفته از پیشرفت صنعت و تکنولوژی است و جهان را به صورت دهکده­ای بزرگ درآورده است. به طوری که انسان­ها به آسانی می­توانند با یکدیگر تماس گرفته و ارتباط برقرار سازند. 2- سلطه‌ی دولت­های کفر بر سازمان‌های جهانی و برخورداری آنان از قدرت نظامی و اقتصادی برتر، که عامل در اختیار گرفتن سیاست جهان شده است. 3- گسترش ارتباطات علمی و آموزشی در مراکز پژوهشی و آموزش عالی. 4- فراوانی سفر‌های تفریحی و فرهنگی و رشد پدیده‌ای به نام «توریسم». 5- استقرار دولت جمهوری اسلامی که بنا دارد کلیه‌ی روابط اجتماعی و فردی خود را بر اساس دین استوار سازد. 6- ارائه‌ی دیدگاهی جامع در مسأله‌ی شباهت ورزیدن به کفار. 7- نقد و پاسخ به ایراد‌ها در این زمینه. 8- شناخت و تبیین مبانی فکری و فقهی و سیاست خارجی جامعه‌ی اسلامی. 9- روشنگری در زمینه‌ی وظیفه‌ی عملی مسلمانان در ارتباط با پیروان ادیان دیگر. لذا با توجه به نواهی شارع مقدس و پیامبر(ص) و ائمه‌ی معصومین(ع) در این زمینه و با نظر داشت ضرورت‌های فوق این جانب موضوع «تشبّه به کفّار» را به عنوان موضوع پایانه‌نامه‌ی خود انتخاب نمودم که البته موارد و مطالب مربوط به این موضوع در بین منابع مختلف و در ابواب گوناگون فقهی و حدیثی، به صورت پراکنده وجود دارد که یکی از موانع و مشکلات این تحقیق به حساب می‌آید. 1-3- پرسش اصلی تحقیق (مسأله‌ی تحقیق) 1- تشبه به کفار به چه معناست و دیدگاه فقهای امامیه در این خصوص چه می باشد؟ 1-4- بیان مسأله‌ تشبه به کفار، روش های فردی و اجتماعی کافران در زندگی توسط یک مسلمان است که او را به آنان شبیه می سازد. یکی از کارهایی که کافران و دشمنان جامعه‌ی اسلامی سعی در رواج آن در بین مسلمانان دارند، همانند سازی شکلی و محتوای زندگی آنان با خودشان می باشد. به طوری که آنها دریافته‌اند که یکی از راه‌های تهاجم فرهنگی و تغییر فرهنگ مسلمانان، به ویژه جوانان، همسان سازی آنان با کفار است. بدون شک شبیه شدن به کافران و اطاعت از آنها در صورتی که هدف آنان داخل شدن در جامعه‌ی کفار و خارج شدن از جامعه‌ی اسلامی باشد حرام است. زیرا اگر شخص توجه داشته باشد که این عمل به معنای بیرون شدن از اسلام است مرتکب شدن آن موجب ارتداد است و اگر متوجه این نکته نباشد و فقط به هدف شبیه شدن به کفار در امور خود از انان پیروی کنیم، این کار گناهی بزرگ محسوب می شود که زمینه ساز سلطه بیگانگان می باشد. در منابع اسلامی آیات و روایات فراوانی وجود دارد که ما را به حرمت تشبه به کفار و تبعیت از آنان رهنمون می سازد. از جمله اینکه خداوند می فرماید: «وَ مَن یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِیرًا» (و هر کس پس از روشن بودن حق برای او، با رسول خدا(ص) به مخالفت برخیزد و راهی غیر طریق اهل ایمان پیش گیرد، وی را به همان طریق باطل و راه ضلالت که برگزیده واگذاریم و او را به جهنم در افکنیم که آن مکان بسیار بد منزل گاهی است). (سوره‌ی نساء، آیه‌ی115) حتی می‌توان گفت که تشبه به کفار و پیروی از آنان بدون انگیزه‌ی فوق هم حرام است؛ زیرا این کار یکی از مصادیق گمراهی و فساد است و آیات و روایاتی از جمله آیات زیر بر حرمت آن دلالت دارد … . 1- «وَ أَنِ احْكُم بَیْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللّهُ وَ لاَتَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَ احْذَرْهُمْ أَن یَفْتِنُوكَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللّهُ إِلَیْكَ …»؛ (و از هوس­های آنان پیروی مکن و از آنها برحذر باش، مبادا ترا از بعض احکامی که خدا برتو نازل کرده منحرف سازند). (سوره‌ی مائده، آیه‌ی 49) 2- «…. قُلِ اللّهُ یَهْدِی لِلْحَقِّ أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّیَ إِلاَّ أَن یُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَیْفَ تَحْكُمُونَ» (بگو تنها خداست که خلق را به راه حق و طریق سعادت هدایت می کند، آیا آنکه خلق را به راه حق رهبری می کند سزاوارتر به پیروی است). یا آنکه خود هدایت نمی شود مگر هدایتش کنند؟ پس شما مشرکان را چه شده و چگونه چنین قضاوت باطل می کنید؟). (سوره‌ی یونس، آیه‌ی35) همچنین آیات دیگری دلالت دارند كه پیروی از کفار موجب گمراهی و تباهی است. حکم مذکور در صورتی است که فرد، قصد تشبه به کفار و تبعیت از آنها را به طور مطلق در تمام کار‌ها داشته باشد؛ اما اگر چنین قصدی نداشته باشد، بلکه صرفاً عملش شبیه عمل آنها باشد، در این صورت روایتی وارد شده که دلالت بر ممنوعیت دارند. (خرازی، 1388، ص 18) تشبّه به کفّار موجب سلطه‌ی آنان بر مسلمانان در زمینه‌ی سیاسی، نظامی، اقتصادی و مانند آن شده بدین نحو که مثلاً تشبه مردم به کفار در سطح گسترده برای کفار توهم همگرایی مردم با آنان را ایجاد نماید و زمینه‌ی حمله نظامی آنان را فراهم سازد. با آنکه تشبه به کفار در انظار جهانی، به معنای اعراض مردم از حکومت اسلامی تلقی می­شود و موقعیت دولت اسلامی در روابط بین‌المللی تضعیف می­شود یا آنکه بر تشبه به کفار، مفاسد اجتماعی مترتب می­باشد و یا آنکه موجب ترویج دین کافران می­گردد، در این گونه موارد علاوه بر حکم تشبّه به کفّار می­توان به مسئله‌ی سلطه‌ی کافران بر مسلمانان اشاره نمود که خداوند در قرآن آن را ممنوع کرده است و می­فرماید: «الَّذِینَ یَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِینَ نَصِیبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَیْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ فَاللّهُ یَحْكُمُ بَیْنَكُمْ یَوْمَ الْقِیَامَه وَلَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْكَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً» (سوره‌ی نساء، آیه‌ی 141) (منافقان کسانى‌اند که در انتظار فرجام کار شما به سر مى‌برند، پس اگر از جانب خدا پیروزى و گشایشى براى شما حاصل شود مى گویند: آیا ما با شما نبودیم؟ پس ما نیز در بهره‌ها و غنایم سهمى داریم. و اگر براى کافران نصیبى از پیروزى باشد، به آنان می­گویند: آیا ما بر شما چیره نشدیم و شما را از پیوستن به مؤمنان باز نداشتیم؟ پس خداوند روز قیامت میان شما داورى مى­کند، و آن روز هرگز به سود کافران راهى بر ضد مؤمنان قرار نخواهد داد). از این آیه به دست می‌آید که در شریعت اسلامی برای کافران، هیچ راه تسلطی بر مسلمانان قرار داده نشده است. تشبه به کفار در فقه در دو موضع اساسی مورد بحث قرار داده شده است: الف: تشبه به کفار در عبادت؛ به این معنی که شخص، عبادت را با وضع خاص یا لباس خاص که شبیه کافران است انجام دهد، چنان كه در روایت آمده است؛ امام باقر(ع) فرمود؛ هنگامی که برای نماز ایستاده‌ای، دست راست را روی دست چپ و دست چپ را روی دست راست قرار نده، زیرا این کار خضوعی (تکفیر) است که اهل کتاب انجام می‌دهند. (حرعاملی، 1409ق، ج 4، ص 1264)

دکتر زهرا پیشگاهی فرد

شهریور 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب چکیده 1 فصل اول: کلیات تحقیق.. 2 1-1-مقدمه. 3 1-2- بیان مسأله. 4 1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5 1-4- اهداف تحقیق.. 5 1-5- فرضیه های تحقیق.. 5 1-6- سوال اصلی تحقیق.. 6 1-7- نوآوری تحقیق 6 1-8- پیشینه تحقیق.. 6 1-9- سازماندهی تحقیق.. 7 فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 8 2-1- تعریف جنگ… 9 2-1-2- انواع جنگ… 9 2-2- جنگ سخت… 9 2-3- جنگ نیمه سخت… 10 2-4- جنگ نرم. 10 2-5- پیشینه و تاریخچه جنگ نرم. 12 2-6- دكترین جنگ نرم. 15 2-7- پیشینه جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی.. 16 2-8- تاکتیکهای جنگ نرم. 18 2-9- گروه های هدف جنگ نرم. 23 2-10-شبکه سازی، گزینه جدید آمریکا برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران. 23 2-11-عوامل زمینه ساز جنگ نرم 26 2-12-پیشینه قدرت نرم. 28 2-12-1- تقسیم بندی قدرت نرم. 29 2-12-2-تغییر راهبردی مفاهیم در غرب… 31 2-13- ژئوکالچر. 33 2-14-نظریه ها ورویکردها 36 فصل سوم: روش اجرای تحقیق.. 40 3-1- روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………40 %d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%af%db%8c%d9%82-%d8%ac%d9%86/#_Toc397718629″>3-2-روش گردآوری اطلاعات… 41 3-3- عوامل طبیعی.. 41 3-4- عوامل انسانی.. 45 3-5- عوامل سیاسی.. 47 فصل چهارم: یافته های تحقیق.. 49 4-1- جمهوری اسلامی ایران در شرایط جدید ژئوپلیتیكی.. 50 4-2- محورهای اساسی در استراتژی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران. 53 4-3-الزامات ژئوپلیتیکی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. 56 4-4- ماهیت جنگ نرم. 58 4-5- تبیین و تشریح بنیادهای جنگ نرم در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران. 60 4-6- تبیین و تشریح جنگ نرم در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. 65 4-7- جنگ نرم و تهاجم به حوزه فرهنگ… 69 4-8- سطوح اهداف دشمن در جنگ نرم. 70 4-9-راهكارهای آمریكا در جنگ نرم با جمهوری اسلامی ایران. 71 4-10- دلایل به كارگیری قدرت نرم علیه جمهوری اسلامی ایران. 73 4-11-ناتوی فرهنگی؛ چهره‌ای دیگر از جنگ نرم. 75 4-12-جنگ رسانه‌ای امریكا علیه جمهوری اسلامی ایران. 77 4-13-شبكه‌سازی تحت پوشش اقدامات مدنی علیه جمهوری اسلامی ایران. 79 4-14-نحوه تأثیرگذاری جنگ نرم در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران. 81 4-15-شاخصه های ناتوی فرهنگی از نظرگاه رهبری انقلاب… 81 4-16-راههای تحقق بخشی جنگ نرم. 82 4-17-مقابله با جنگ نرم. 83 4-18-آسیب های مقابله با جنگ نرم. 84 4-19-ابعاد قدرت نرم در فرآیند انقلاب اسلامی ایران. 84 4-20-موانع وراهكارهای ارتقای جایگاه و نقش قدرت نرم در روند تكاملی انقلاب اسلامی.. 90 4-21- عمده ترین مصادیق جنگ نرم. 93 4-22- نقش زنان در جنگ نرم. 96 4-23- کاربرد ماهواره به عنوان یکی از ابزارهای اصلی جنگ نرم. 98 4-24- تأثیرات اینترنت در جنگ نرم غرب علیه ایران. 101 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 105 5-1-نتیجه گیری.. 106 5-2-پیشنهادات… 107 منابع و مآخذ. 110   فهرست جداول

فهرست اشکال    

چکیده

جنگ نرم از لحاظ بررسی های علمی، مفهومی نوین و از جنبه تاریخی، مفهومی بسیار کهن است. این مفهوم در دنیا باواژه قدرت نرم شناخته می شود. جنگ نرم در مفهوم نوین آن با ویژگی هایی از جمله نرم افزار گرایی،ذهنیت سازی، تهی سازی از درون، تغییر هویت فرهنگی، تغییر الگوهای رفتاری، همراه با الگوسازی رفتاری، ایجاد تردید در مبانی و زیر ساخت های فکری یک نظام سیاسی ، زمینه سازی برای ایجاد بحران در ارزش ها و باورهای اساسی جامعه و بهره گیری از بحران های پنجگانه سیاسی- هویت مقبولیت، مشارکت، نفوذ و توزیع – را شامل می شود.بایستی توجه کرد که جنگ نرم هم از لحاظ ماهوی و هم از لحاظ شکلی به مراتب پیشرفته تر ، پیچیده تر و خطرناک تر از جنگ سخت است. علت اصلی این امر را باید در ابزارهای ارتباطی جدید مورد استفاده در جنگ نرم و برنامه ریزی های پی در پی غرب جهت ایجاد ناامیدی و خودباختگی در ملت های مسلمان جستجو کرد . ضمن آنکه کشورمان به دلیل جایگاه نخست و مهمی که در توجه ملت های مظلوم و رنج دیده دنیا همچون فلسطین دارد به شدت تحت فشار امپریالیسم رسانه ای غرب و به ویژه صهیونیست ها، که گردانندگان اصلی رسانه های غربی هستند، قرار دارد. این پایان نامه به بررسی مصادیق جنگ نرم در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران پرداخته و به این نتیجه گیری رسید که آمریکا و غرب با شیوه های متعدد فرهنگی درصدد تقابل با نظام جمهوری اسلامی ایران می باشند. روش مورد استفاده در این پایان نامه تحقیقات کتابخانه ای، اسنادی و تحلیل سلسله مراتبی است. کلید واژه ها: جنگ نرم، جنگ سخت، نظام سیاسی ، قدرت نرم، ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران    

چکیده 1 فصل اول کلیات پژوهش مقدمه 3 بیان مسئله 5 اهمیت و ضرورت مسئله 7 اهداف پژوهش… 10 فرضیه های پژوهش… 10 تعاریف نظری و عملیاتی متغیر ها 10 فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش الف)مبانی نظری. 13 اختلال بیش فعالی /نقص توجه 14 بیشینه تاریخی اختلال نقص توجه/بیش فعالی. 15 علت شناسی اختلال نقص توجه /بیش فعالی. 15 عوارض دارو در مانی. 16 مبانی نظری بازی. 16 تعریف بازی. 16 ارزش های بازی. 18 تاریخچه بازی. 19 بازی از دیدگاه دین اسلام 19 بازی و نظریه های آن. 20 مفاهیم و نظریه بازی در قرن بیستم. 20 طبقه بندی بازی. 21 نقش بازی در رشد و تحول کودک.. 24 تعریف بازی درمانی. 24 مبانی نظری بازی درمانی. 26 تاریخچه بازی درمان. 26 نظریه های بازی درمانی: 28 رویکرد های بازی درمانی. 30 رویکرد روان تحلیلی. 30 رویکرد گشتالتی. 31 رویکردرفتاری-شناختی. 32 رویکرد کودک محور 33 رویکردآدلری. 34 رویکرد ارتباطی. 34 رویکرد ساختارمند. 35 انواع بازی در بازی درمانی. 35 روش های بازی درمانی. 36 ب)پیشینه پژوهش: 36 پزوهش های انجام شده در خارج از کشور 36 پژوهش های انجام شده در ایران. 39 فصل سوم روش پژوهش جامعه آماری. 45 نمونه و روش نمونه گیری. 45 ابزار پژوهش… 46 شیوه نمره گذاری. 46 پایایی پرسشنامه: 47 متغییر های پژوهش: 48 روش اجرای پژوهش: 48 محتوای آموزشی. 48 روش تحلیل دادها 49 ملاحظات اخلاقی. 50 فصل چهارم یافته های پژوهش الف) یافته های توصیفی پژوهش… 52 ب)یافته های استنباطی پژوهش… 53 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری خلاصه پژوهش… 61 بحث و نتیجه گیری. 61 فرضیه دوم:  بازی ماز و دو مینو موجب افزایش توجه در کودکان دارای بیش فعالی می شود. 63 دستاورد های اصلی پژوهش… 65 محدودیت های پژوهش… 66 الف)در اختیارمحقق. 66 ب)خارج از اختیار محقق. 66 پیشنهادات پژوهش… 66 پیشنهادهای کاربردی. 66 پیشنهادهای پژوهشی. 67 منابع. 68 منابع فارسی. 68 منابع انگلیسی. 72 پیوست.. 74 چکیده این پژوهش به منظور بررسی اثر بخشی بازی درمانی(مازودومینو بر افزایش توجه) کودکان 6-5 ساله دارای اختلال بیش فعالی  و نقص توجه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه نوآموزان دوره پیش دبستانی 6-5 ساله که در مراکز پیش دبستانی تحت نظارت منطقه سه آموزش و پرورش شهر شیراز که در سال تحصیلی 94-93 در 28 مرکز پیش دبستانی مشغول به تحصیل می باشند بوده است. نمونه آماری شامل 50 نفر نوآموز بوده است که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب وبه روش تصادفی در گروه آزمایش وکنترل گمارده شدند.(25نفرگروه آمازیش و25نفردرگروه کنترل) طرح تحقیق به صورت نیمه آزمایش و از نوع پیش آزمون وپس آزمون  همراه با گروه کنترل می باشدوداده ها از طریق پرسشنامه اختلال کمبود توجه سوانسون ونولان پلهام  جمع آوری و با کمک شاخص های آمارتوصیفی وروش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد داد که بعداز ارائه متغیر مستقل تفاوت معناداری درسطح 1./.>P بین گروهای کنترل وآزمایش می باشد،  همچنین بازی مازودومینوبرافزایش توجه کودکان دارای نقص توجه/بیش فعالی موثر می باشد، بازی ماز و دومینو باعث افزایش توجه در کودکان دارای نقص توجه می شود همچنین در افزایش توجه در کودکان بیش فعال نیز موثر می باشد. واژه های کلیدی: اختلال نقص توجه/بیش فعالی ، بازی ماز، بازی دومینو، بازی درمانی، کودکان پیش دبستانی مقدمه تمام کودکان بازی کردن دوست می دارندواز انجام آن لذت می برند این موضوع که کودک جنب وجوش وتحرک داشته باشد کاملاَ طبیعی می باشد. اما دراین بین کودکانی هستند که بسیاربی قرار، فعال، حواس پرت وبی ثبات اند. فعالیت زیاد این کودکان به تایید بسیاری از کارشناسان تعلیم وتربیت دیگر طبیعی نیست!این کودکان داری نوعی اختلال می باشندکه روانشناسان و روانپزشکان آنرا اختلال نقص توجه/بیش فعالی می نامند. اختلال نقص توجه/بیش فعالی[1] مشکلی است که معمولادر کودکان دوره پیش دستانی یا ابتدایی مشاهده می شود. از ویژگی عمده این کودکان عدم تمرکز وتوجه، کنترل رفتار برایشان مشکل است. دراین کودکان ویژگی های زیر بسیار شاخص می باشد: بسیاردر رویا فرو می روند وبه اصطلاح غرق رویا می شوند. بسیار در خود هستند وذهنی مشغول دارند. سر درگم و گیچ هستند. بی حال وبی انگیزه به نظر می رسند. بسیار تنبل و کند به نظر می رسند. مرتب خیره می شوند (علیزاده، 1383). معلمان ومربیان آنها همیشه از عدم تمرکز آنها در کلاس و در نتیجه یادگیری پایین آنهاشاکی اند. دلیل اصلی یادگیری کم در انها را می توان به این دلیل دانست که این کودکان از تمرکز کافی برای آموختن برخوردار نیستند برای درک هر موضوعی باید ابتدا بر آن موضوع توجه کرد. زیرا که در بر خورد با عوامل خارج، ابتدا ذهن و حواس ما روی آن موضوع خاص تمرکز پیدا می کند، بعد آن را درحل مسئله مورد استفاده قرار می دهیم. هرچه بیشتر توجه کنیم بهتر آن را یاد می گیریم هستند انسانهایی که به ظاهر از نظر جسمی سالم، اما اغلب به دلیل ندیدن یا نشنیدن چیز های که در اطراف آنها است، فرصت یادگیری را از دست داده اند. اطلاعاتی از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت وارد و در آنجا ثبت و نگهداری می شود، که بر روی آن دقت و توجه شود در غیر این صورت به فراموشی سپرده می شود. باتوجه به این مطلب زمانی یادگیری صورت می گیرد که بر روی مطالب آموختنی توجه ودقت شود. همه انسانها کم و بیش تجربه کرده اند گاهی ممکن است کاری را که اهمیت فوق العاده زیادی دارد را فراموش کنند. بدین ترتیب در هنگام مطالعه یا امور حساس دیگر ناگهان پرنده فکرشان از قفس توجه، دقت و تمرکز خارج شده و برای مدتی در عوالم دیگر سیر می کند. همه این علائم و مواردی از این قبیل به علت نارسایی های است که در توجه و تمرکز ما رخ می دهد کودکان، نوجوانان و حتی بسیاری از افراد بزرگسال هستند که حوصله پرداختند به یک کار برای مدت طولانی را ندارند یا نمی توانند لحظه ای آرام بنشینند اما هوش، استعداد، خلاقیت و انرژی بی نظیری دارند(فرید من ودویال [2] ترجمه صدر السادات، محمدی، 1381). کودک مبتلا به نقص توجه به نظر می رسد گوش نمی دهد، نمی تواند تکالیفش را به پایان برساند، به صورت دقیق تر فراحنای حافظه اش کوتاه است، قبل از اینکه اولین فعالیت تکمیل شود به سرعت به فعالیت دیگری می پردازد. از یک بازی به بازی دیگری مشغول می شود، بدون اینکه برروی هریک تمرکز کند در کلاس به آسانی پریشان شده و نمی تواند روی مواد درسی تمرکز نماید. در مورد ویژگی تکانشگری این اختلال نیز می توان گفت فرد بدون اینکه فکر کند فعالیتش را آغاز می کند، اگر چه رفتارهای تکانشی بین کودکان کم سال طبیعی است اما کودکان بیش فعال گفتگوی دیگران را قطع می کنند بدون تامل پاسخ می دهند و منتظر نوبت نمی شوند، این کودکان در سازمان دادن به کارها ی مدرسه مشکل داشته و احتیاج به نظارت بیشتری دارند (کندال[3]، 2000). اختلال بیش فعالی برای اولین بار به وسیله هنریک هافمن[4] در سال 1845 شناخته شد. او پزشکی شاعر و نویسنده بود و زمانی که نتوانست کتاب مناسبی برای کودک سه ساله اش پیداکند به نوشتن کتاب برای کودکان علاقه مند شد. در نتیجه یک کتاب مصور در مورد کودکان و ویژگی های آنها نوشت داستان «فیلیپ نا آرام» توصیف حقیقی از یک پسرکوچک بود که دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی بود. در سال 1902 سرجورج استیل مقالاتی[5] را برای کالج سلطنتی انگلستان منتشر کرد که در آنها به یک گروه از کودکان با نشانه های کم توجهی، رفتار نسنجیده وشلوغ توصیف می کرد، بعد از آن هزاران مقاله علمی در مورد علل، نشانه ها و درمان آن ها منتشر شده است (اشراقی، 1390). تا کنون پنج روش درمانی برای کودکان مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه معرفی شده اند :دارو درمانی، آموزش رفتاری والدین، مداخله های رفتاری کلاسی، آموزش مهارت های اجتماعی، برنامه های درمانی تابستانی، هر چند انجمن روانشناسی آمریکا تنها این پنج روش را مطرح ساخته است، اما متخصصان برای بهبود نشانه های رفتاری کودکان بیش فعالی/نقص توجه روش های دیگری را نیز به کار می برند که از جمله آنها بازی درمانی[6] است استفاده از داروهای محرک در اغلب موارد به کاهش عمده نشانه های بیش فعالی/ نقص توجه منجر می شود، اما اثرات بلند مدت مصرف این دارو ها مورد تایید نمی باشد (گنجی، ذبیحی، خدابخشی، کراسکیان، 1390). بازی به عنوان یک روش درست و صیحح در درمان کودک است، زیراکودکان اغلب در بیان شفاهی احساساتشان دچار مشکل هستند اما از راه بازی می توانند موانعشان را کاهش داده و احساساتشان را بهتر نشان دهند (پرتر، هراندز، ریف، جیس[7]، 2007). بازی درمانی را به عنوان یک رویکرد درمانی چنین توصیف می شود: یک ارتباط جاری بین درمانگر ویک کودک که مشکلات رفتاری و هیجانی دارد، بااستفاده از فعالیت های متنوع و گوناگون در بازی که منجر به ایجاد تغییرات درمانی در مراجع می گردد. بازی درمانی کاری خلاقانه در روان درمان کودک است (فیپس، موناهان، سندس، مارچ، نیک بورس[8]، 2006). مهمترین دلیل استفاده از بازی درمانی این است که کودکان که قادر نیستند از استدلال و مهارتهای کلامی استفاده کنند درجریان بازی کودک خود مدیر و راهنما است و اقدام به خلق جهانی می کند که برآن تسلط دارد و مهارتهای اجتماعی را از آن طریق کسب می کند (صمدی، 1390). براساس آمارهای موجود در کشور مانیز تعدادی از این کودکان بیش فعال وجود دارد که نیاز به همکاری و حمایت دارند. پژوهش حاضر در این راستا خواسته است قدمی در جهت افزایش دانش تراکمی این موضوع بردارد. بیان مسئله در دنیای مدرننیزه امروز نام اختلالات رفتاری کودکان زیاد شنیده می شود. اما به راستی اختلال رفتاری چیست؟ هر نوع اختلال، در عملکردهای هیجانی، تحصیلی، اجتماعی فرد، اختلال روانی می خوانند. کودک با اختلالات رفتاری کودکی است، که رفتارهایش به اندازه ای نامناسب است که شرکت اورادر کلاس درس، باعث از هم گسیختن حواس یا آشفتگی ذهنی سایرهمکلاسان باشد و نیز فشاری بیش از حد به معلم وارد کند (سیف نراقی، نادری، 1374). انواع مختلف از اختلالات رفتاری در کودکان در منابع مختلف ذکر شده است که مهمترین آنها عبارتند از: اوتیسم، بیش فعالی/نقص توجه، سلوک، لجبازی-نافرمانی، تیک،…. می باشد. اماشایع ترین اختلال در کودکان پیش دبستانی اختلال بیش فعالی/نقص توجه می باشد مشکل اصلی کودکان مبتلابه بیش فعالی این است، که نمی توانند رفتارهایشان را کنترل کنند و به آنها نظم ببخشند. کودکان مذبور به دلیل این نا توانی نمی توانند رفتار های هماهنگ و مناسب با محیط اطرافشان از خود نشان دهند. مایز رفتاری این کودکان با همسالان خود در کارهایی که نیاز به تمرکز به و توجه بیشتری دارندنظیر تکالیف مدرسه بروز می کند. همچنین این کودکان بدون فکر کردن دست به انجام اعمالی می زنند، تمرکز بر روی یک موضوع واحد برای کودکان بیش فعال /نقص توجه بسیار سخت می باشد. به همین دلیل بیشتر اعمالشان را بدون تفکر انجام می دهند. پاسخگویی نامناسب و خارج از نوبت به سوالات درسی، پرت کردن اشیاء یا اذیت کردن سایر کودکان از علائم تکانشی این کودکان است. از آنجا که عوامل متعددی از جمله عوامل روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی، ژنتیکی، رشدی وعصبی در ایجاد این اختلال دخالت دارند، شناخت کافی در مورد سبب شناسی این اختلال در دست نیست. این امر باعث شده که روش درمانی مشخص و قطعی برای این اختلال مطرح نشود. با این حال در درمان این اختلال از دارو درمانی، روشهای اصلاح رفتار، آموزش والدین، آموزش مهارتهای اجتماعی،… امروزه یکی از روش های که بسیار مورد توجه متخصصان وروانشناسان حوزه کودک قرار گرفته است استفاده از بازی درمان می باشد. در این پژوهش منظوراز بازی درمانی دو بازی ماز و دومینو است و بنا براین گذاشته شده که این بازی ها می توانند درکمبود توجه در اختلال بیش فعالی/نقص توجه موثر باشد. پژوهش های زیادی در مورد اختلال نقص توجه/بیش فعالی صورت گرفته از جمله در مدلی که توسط هانسر و دیگران در سال 2000 بر اساس بازی درمانی بر روی کودکان مبتلا بهADHD ارایه شد تاثیر بازی درمانی برعزت نفس، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بازی درمانی، سطح عملکرد وتوانایی در مواجه شدن بارفتارهای مورد پذیرش اجتماعی را افزایش می دهد. آزرمی(1387) بازی پنت بال در کاهش نشانه های علایم اختلال بیش فعالی/نقص توجه در نوجوانان پسر مبتلا موثر است. اسمعیلی الموتی(1390) پژوهشی باهدف مقایسه اثربخشی روش های آموزش شناختی رفتاری والدین وشناختی رفتاری کودکان با گروه کنترل «دارو درمانی تنها» به این نتیجه دست یافت که در هر دو گروه آموزش شناختی رفتاری والدین و کودکان نسبت به گروه کنترل علایم نقص توجه، بیش فعالی/تکانشگری کاهش یافته است. رحمان زاده (1391) درمان شناختی-رفتاری بر کاهش علایم نقص توجه/بیش فعالی در کودکان مبتلا موثر است. فرج الهی (1392) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به پژوهش در مورداثر بخشی درمان نوروفییدبک بر کاهش علایم نقص توجه وبیش فعالی دراین کودکان می پردازد، به این نتیجه میرسد که این نوع درمان درکاهش علایم اختلال موثر است. شوشتری(1392) در پژوهشی با موضوع بررسی اثربخشی مداخلات روانشناختی آموزشی بر میزان نشانگان اختلال نقص توجه/بیش فعالی درکودکان پیش دبستانی شهر اصفهان به این نتیجه دست یافت که مداخلات زودهنگام روانشناختی-آموزشی برکاهش نشانه های این اختلال موثراست. بازی نه تنها برای پیشبرد رشدوتحول طبیعی کودک ضروری است، بلکه قدرت های درمانی بسیاری دارد که به همان اندازه قابل توجه اند. شفر[9]ودوروز[10](2009) بیست ویک عامل درمانی رابرای بازی برشمردن که عبارتند از: خود بیانگری، دسترسی به ناخود آگاه، آموزش مستقیم و غیرمستقیم، برون ریزی، مایه کوبی «واکسینه کردن در برابر» استرس، شرطی سازی تقابلی منفی(اثرمنفی) تخلیه هیجانی، شرطی سازی تقابلی مثبت(اثر مثبت)، والایش دلبستگی وافزایش روابط، قضاوت اخلاقی، همدلی، قدرت/کنترل صلاحیت و خویشتنداری، احساس خود، رشد و پیش رس در هر زمینه ای حرکتی-زبان و…. حل مسئله خلاق، مرور ذهنی رفتار و برقراری ارتباط درمانی. بازی درمانی وسیله ای برای تشخیص مشکلات کودک است مشاور با مشاهده رفتار کودک در ضمن بازی به نگرانی های وی پی برده و در صدد رفع آن اقدام می کند همچنین بازی مناسب ترین روش یادگیری برای کودکان است و سبب یادگیری مهارت های جدید می شود (اکسالاین1365). از آنجایی که اختلال بیش فعالی/ نقص توجه بر عملکرد تحصیلی کودک اثر می گذارد، وسن 5تا6 سالگی که همزمان باورود کودک به دوره پیش دبستانی بهترین زمان برای تشخیص ودرمان این اختلال می باشد. به همین دلیل پژوهش حاضربا دنبال پاسخ دادن به این سئوال است که: آیا بازی درمانی (ماز ودومینو) می تواند دردرمان بیش فعالی/نقص توجه اثر بخش باشد؟ اهمیت و ضرورت مسئله اختلال بیش فعالی/نقص توجه یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی در کودکان است که با توجه به شیوع نسبتاٌ بالای این اختلال و عوارض فراوان آن اهمیت در مان این اختلال روشن می گردد (تشکری، ریاحی، بسطامی، 1392). به طور کلی شیوع این اختلال در نقاط مختلف جهان در 5 تا 12 در صد کودکان سنین مدرسه گزارش شده است در ایران نیز از مطالعات مختلف شیوع این اختلال را از 9% در گناباد، 11 % تهران تا 15% در مشهد اعلام نموده اند (صفوی، لطفی زاده، سدهی، شهیدی، 1392). یکی از ویژگی های مهم کودکان دارای اختلال بیش فعالی/نقص توجه این است که از توجه و تمرکز کافی برخوردار نیستند. فقدان توجه در موقعیت های اجتماعی، ممکن است به شکل تعویض مکرر موضوع صحبت، گوش ندادن به دیگران، پیروی نکردن از قواعد یا جزییات بازی ها یا فعالیت ها جلوه گر شود. آنچه حائز اهمیت است این رفتارها بر عملکرد آنها تاثیرسوء می گذارد که در نتیجه باعث واکنش منفی اطرافیان، خانواده، کادر مدرسه می شود و در نهایت باعث کاهش اعتماد به نفس و احساس بی کفایتی در این کودکان می گردد و ممکن است آنها از مدرسه و اجتماع متنفر گردند. کودکان طبیعی به خاطر رفتارهای مناسب وموقعیت های تحصیلی و اجتماعی، زمینه زیادی برای تشویق شدن دارا می باشند و که همین تشویق ها موجب پرورش اعتماد به نفس آنهامی شود. اما کودکان دارای بیش فعالی/نقص توجه کمتر به این موقعیت ها دسترسی پیدا می کنند. تشخیص و درمان مشکلات رفتاری کودکان از جنبه های مختلف دارای اهمیت است ضمن اینکه میزان شیوع بالای اختلال نقص توجه/بیش فعالی وروندشدت یافتن آن در طول زمان هزینه های زیادی بر خود کودک و خانواده و اطرافیانش وارد می نماید و از سوی دیگر اختلالات هر یک از افراد خانواده بر سایر اعضا اثر می گذارد و موجب مشکلاتی در آنها می شود این اختلال نیز می تواند منجر به افسردگی، اضطراب، فشار روانی و احساس عدم کفایت والدین در فرزند پروری می شود در نتیجه بررسی شیوه های مختلف و موثر برکاهش شدت علائم این اختلال ضرورت می یابد (ریچارسون و جاگین[11]، 2000، مزیک[12]، 1998، ترجمه علاقبندراد و شیراز، ؛1379؛ آلبرت، 1391) اغلب به تنهایی آشکار نمی شود، بلکه با بسیاری از اختلال های دیگری همبود دارد. متداول ADHD اختلال ترین آنها عبارتند از: ناتوانی های یادگیری، اختلال نا فرمانی مقابله ای، اختلال سلوک، نشانگان تورت[13]، افسردگی، اختلال اضطرابی و اختلال دو قطبی (گنجی و همکاران، 1390). سالها اینطور تصور می شد که این اختلال مربوط به کودکی است ودر دوران نوجوانی از بین می رود. اما امروزه مشخص شده است تنها نشانه های اختلال باتغییرات سنی کودک تغییر می نماید وکودک در طی رشداز آن رهایی نداشته وبیماری تغییری نمی کند (شجاعتی، 1389). با توجه به آنچه در بالا گفته شد مداخله زود هنگام برای کاهش مشکلات مذکور ضروری است. دوران کودکی سر آغاز زندگی وزمان پایه ریزی شخصیت بزرگسالی است فروبل اعتقاد داشت که سال های اولیه زندگی است که پایه تحول سال های بعد را تشکیل می دهد (حجازی، سیف، 1378). توجه کردن به مشکلات دوران کودکی هم برای فرد و هم برای اجتماع حائز اهمیت است زیرا که این مشکلات اگر درمان نشوند به اختلالات روانی بزرگسالی تبدیل می شوند. پس اختلالات روانی در کودکی حتی اگر گذرا و موقتی باشد، ممکن است یادگیری ورشد کودک رامختل کند (رضازاده، 1383). دوران پیش دبستانی سال های مناسبی برای تشخیص مشکلات کودکان و مداخله بهنگام برای پیشگیری از مشکلات عاطفی، اجتماعی و تحصیلی آنان در آینده است. تغییر رفتارهای ناسازگارانه در این دوره حساس، موجب افزایش مهارت های اجتماعی ومحبوبیت نزد همسالان و بزرگسالان شده وکودک را برای پذیرش مسئولیت های تحصیلی دبستان آماده می سازد ( شهیم، 1386) کودکان بیش فعال زمانی که وارد مدرسه می شوند با دو مشکل روبرو خواهند شد؛ اول اینکه مشکل یادگیری دارند زیرا این کودکان در مورد تمرکز حواس دچار اشکال هستند و نمی توانند روی صندلی کلاس آرام بنشینند و دائماً می لولند و به مطالب درسی که معلم می دهد توجهی ندارد. مشکل دوم این کودکان در موقعیت های گروهی وبازی کردن با کودکان دیگر است نوبت را رعایت نمی کنند، بدون فکر کاری را انجام می دهند، گاهی خوش هستندوگاهی ناگهان به گریه می افتندو همسالانشان از این عمل آنان در تعجبند (فیض، 1387) اغلب کودکان ونوجوانان بااختلالات رفتاری، احساسات منفی دارندوبادیگران بدرفتاری می کنند در بیشتر موارد از سوی همسالان ومعلمان طرد می شوند در نتیجه فرصت های آموزش آنان کاهش می یابد ( بروان[14]، 2007 ) اگر چه معمولاًفرض می شود این اختلال از سالهای ابتدایی زندگی کودک آغاز می شود اما بیشتر این کودکان تازمان ورود به مدرسه تشخیص داده نمی شوند (ماریانی وبارکل[15]، 1977به نقل از کرویز، کیسلز، کالف، فیرون، ایسیرزولی[16]ز، 2002) ویژگی پر تحرکی این کودکان اغلب توسط معلمان گزارش می شود. این کودکان مانند اینکه موتوری در درونشان قرار دارد که نمی توانند برای موفقیت به فعالیت های سازمان یافته کلاس مقید شوند. (کندال[17]، 2000) همانطور که قبلاً گفته شد وقتی این کودکان وارد محیط های آموزشی می شوند یعنی مکانی که از آنها انتظار می رود عملکردهایشان منظم تر و سازمان یافته تر شوند و با همسالان خود ارتباط موثری برقرار کنند اختلال آنها تشخیص داده می شود. در کشور ما اولین آموزش های نیمه رسمی همزمان با ورود کودکان به مراکز پیش دبستانی شروع می شود وسن ورود این مراکز 5 تا 6 سال می باشد. محتوای آموزشی این مراکز تمام جنبه های رشد کودک را در مورد پوشش قرار می دهد، در این مراکز تاکید بر آموزش مفاهیم پایه وپیش نیازدوره ابتدایی به صورت بازی می باشد تا محیط یادگیری برای کودک سرگرم کننده وجذاب باشد. رشدمهارتهای شنوایی، بینایی، هماهنگی چشم و دست، رشد گفتار، درک ترتیب توالی و… همچنین شناخت مفاهیم ابتدایی ریاضی از یادگیری های مهم این دوره می باشدکه این تجربه های یادگیری باعث موفقعیت کودک در دوره ابتدایی می شود. همچنین مربیان پیش دبستانی به دلیل برخورداری از برنامه آموزشی انعطاف پذیر ارتباط بیشتر و آزادنه تری نسبت معلمان دوره ابتدایی با کودک دارند در نتیجه در شناخت ودرمان اختلالات رفتاری کودکان می توانند موثرتر باشند. به همین دلایل در پژوهش حاضر به تحقیق ومطالعه بر روی کودکان 5 تا 6 ساله ای در مراکز پیش دبستانی مشغول به تحصیل بوده اندودارای اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بوده اندپرداخته است.