استادان راهنما:
دکتر عبدالرضا سیاهپوش-دکتر عبدالمهدی بخشنده
استادان مشاور:
دکتر سید عطاءاله سیادت-دکتر محمد رضا مرادی تلاوت
بهمن ۱۳۹۳
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فصل اول مقدمه گندم یکی از قدیمی ترین گیاهان کره زمین است که انسان آن را کشت و کار و مورد استفاده قرار داده است. عملکرد دانه گندم از دهه ۱۹۵۰ افزایش چشمگیری یافته است. افزایش محصول گندم به عوامل مختلفی بستگی دارد، ولی تمامی محقّقان معتقدند که افزایش عملکرد در واحد سطح از اولویّت مهمی برخوردار است. یکی از این عوامل، ایجاد شرایط مطلوب و کاهش خسارت ناشی از تنشهای محیطی برای رسیدن به حداکثر عملکرد میباشد(هاپکینز،۱۳۸۵)، بر خلاف جانوران، گیاهان به علت حضور ثابت در یک مکان ناچار به تحمّل تنشها هستند. تنش یا استرس واژه ای است که اولین بار توسط بیولوژیستها در مورد موجودات زنده به کار برده شد. بعدها این اصطلاح از علم فیزیک گرفته شد و آن را به عنوان هر عاملی که امکان بالقوه وارد آوردن صدمه به موجودات زنده را دارد، تعریف نمودند. تنش نتیجه روند غیر عادی فرایندهای فیزیولوژیک است که از تاثیر یک یا ترکیبی از عوامل زیستی و محیطی حاصل میشود. همانطوری که در تعریف فوق آمده است، تنشهای محیطی، معمولا به تنشهای زنده و غیر زنده تقسیم شده اند که در بین تنشهای زنده، علفهای هرز بیشترین خسارت را به گیاهان زراعی وارد میکنند (هاپکینز۱۳۸۵؛ کافی و همکاران،۱۳۸۸ و سنجری و همکاران،۲۰۰۶). زیرا گیاهان زراعی و علفهای هرز برای بدست آوردن مواد غذایی، آب، نور و فضا با یکدیگر رقابت میکنند. هنگامی که گیاه زراعی و علف هرز نزدیک به یکدیگر رشد میکنند، رقابت شروع میشود و وقتی که تأمین هر یک از عوامل ضروری رشد کمتر از مقدار مورد نیاز علف هرز شود، علف هرز با داشتن خصوصیت سازگاری بیشتر و رشد سریع تر میتواند رشد گیاه زراعی را در زیستگاه اصلی تحت تأثیر قرار داده و پتانسیل تولید آنرا کاهش دهد. بنابراین شناسایی و كنترل علفهای هرز میتواند در افزایش عملكرد و بهره وری اقتصادی نقش اساسی داشته باشد (میرکمالی و همکاران ، ۲۰۰۶، نقل از مقاله تأثیر تراكم و تاریخ كاشت گندم پاییزه بر تراكم و زیست توده علف های هرز در شرایط آب و هوایی شیروان، قربانی و همکاران، ۱۳۹۱). تنش توان آسیب رسانی دارد که به صورت نتیجه یک متابولیسم غیر عادی اتفاق افتاده و ممکن است به صورت کاهش رشد، مرگ گیاه و یا مرگ اندامی ازگیاه بروز کند. چنانچه تنشهای محیطی حادث نمیشدند، عملکردهای واقعی باید برابر با عملکردهای پتانسیل گیاهان میبود، در حالیکه در بسیاری از گیاهان زراعی متوسط عملکرد گیاهان کمتر از ۱۰ تا ۲۰درصد پتانسیل عملکرد آنان است (ساتوره و اسلافر، 2005). در بعضی از نقاط کره زمین، به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، عوامل تنش زا، در تولید محصولات کشاورزی تاثیر منفی بیشتری دارند و کشاورزی در آن مناطق با تحمّل هزینه بیشتر و بازده کمتر صورت میگیرد. ایران یکی از کشورهایی است که در اکثر نقاط آن تنشهای مهم غیرزنده نظیر خشکی، شوری، گرما و باد و تنشهای زنده مثل قارچها، باکتریها، ویروسها، حشرات و علفهای هرز موجب کاهش عملکرد، از بین رفتن حاصلخیزی خاک و در مواردی عدم امکان تداوم کشاورزی گردیده است. برای تأمین گندم مورد نیاز كشور و رسیدن به خودكفایی، باید به افزایش توان تولید و حفظ حداكثر پتانسیل موجود توجه داشت .بنابراین شناسایی و كنترل علفهای هرز میتواند در افزایش عملكرد و بهره وری اقتصادی نقش اساسی داشته باشد (میرکمالی و همکاران ، ۲۰۰۶) . در این بین محصولاتی که سریعتر میتوانند پوشش خود را ببندند نسبت به محصولاتی که پوشش آنها دیرتر بسته میشود یا قادر به این کار نیستند، قابلیت بیشتری برای رقابت با علفهای هرز دارند. در بین محصولات یکساله، غلات دانه ریز و دانههای روغنی از محصولاتی هستند که پوشش آنها سریعتر بسته میشود و پوشش متراکم و رقابتی را تشکیل میدهند. در مورد غلات قابلیتهای زیادی برای گسترش روشهای غیر مستقیم کنترل علفهای هرز وجود دارد. از آنجا که رقابت بین گیاهان بر اثر مجاورت آنها با یکدیگر به وجود میآید، شاید بتوان رقابت را تابعی از تراکم گیاهی توصیف کرد که با تغییر تراکم گیاهان زراعی، جمعیت علفهای هرز را میتوان کاهش داد. رقابت یکی از ارزانترین و کاربردی ترین روشها برای کنترل علفهای هرز توسط کشاورزان است. در مزارع گندم ایران بیش از ۲۰۰ گونه علف هرز وجود دارد که تعدادی از آنها علفهای هرز مهم و بسیار خسارت زا و تعدادی از آنها اهمیت کمی دارند. با این حال بسیاری از کشاورزان بدون آگاهی از یافتههای تحقیقاتی و اصول علمی در استان خوزستان مشغول تولید گندم بوده و به دلیل عدم استفاده از ارقام مناسب ، تراکم مطلوب ، رعایت مصرف بهینه کودشیمیایی و علفکشها علاوه بر مشکلات علفهای هرز، مشکلات زیست محیطی فراوانی را ایجاد کرده اند. افزایش مقاومت به علف کشها و نگرانی عمومی درباره اثر جانبی آنها ، موجب فشار زیاد به کشاورزان برای کاهش استفاده از علفکشها شده است، که نتیجه آن منجر به بسط راهبردهای مدیریت تلفیقی علفهای هرز بر پایه استفاده از دیگر شیوه های جایگزین کنترل شیمیایی و منطقی کردن استفاده از علفکشها، مورد توجه قرار گرفته است.
[سه شنبه 1398-06-26] [ 02:57:00 ق.ظ ]
|