كلیات…. 7

مبحث اول: مفاهیم.. 7

گفتار اول: حكم.. 7

معنای لغوی: 7

معنای اصطلاحی: 7

تعریف لغوی حكم: 8

تعریف اصطلاحی حكم: 8

گفتار دوم: تعدی.. 10

معنای لغوی: 10

تعریف اصطلاحی: 10

گفتار سوم: حریم.. 12

معنای لغوی حریم: 12

تعریف اصطلاحی حریم: 13

گفتار چهارم: حریم خصوصی.. 14

گفتار پنجم: شخص حقیقی.. 15

گفتار ششم: اذن. 16

معنای اصطلاحی اذن. 17

تفاوت اذن و رضایت: 18

تفاوت اذن و اجازه: 19

گفتار هفتم: حق.. 19

معنای لغوی: 19

تعریف اصطلاحی حق: 20

مبحث دوم: مبانی.. 22

گفتار اول: آزادی.. 22

الف) مفهوم آزادی: 22

ب) آزادی در اسلام: 23

تعریف و مفهوم آزادی تن: 24

ج) حمایت از آزادی در اسناد بین المللی: 25

د) حمایت از آزادی در قانون اساسی: 26

حدود آزادی تن: 27

گفتار دوم:  امنیت… 27

الف) مفهوم امنیت: 29

ب) امنیت در اسلام: 29

ج) امنیت در قانون اساسی: 31

1- امنیت حیثیت: 31

2- امنیت جان: 31

3- امنیت مال: 32

4- امنیت مسكن: 33

د) امنیت و اصول قضایی: 35

گفتار سوم:  شأن و كرامت انسانی.. 36

الف) انواع كرامات الهی: 37

1- خلقت انسان: 37

2- داشتن روحی خدایی: 37

3- مسخّر قرار دادن موجودات دیگر برای انسان: 38

4- فراهم كردن اسباب هدایت انسان: 38

5- برتری دادن انسان بر سایر مخلوقات… 38

ب) كرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای آن: 39

ج) كرامت انسانی در اسناد بین المللی: 40

فصل دوم: حوزه­های حریم خصوصی و حمایتهای شرعی و قانونی از حریم خصوصی در برابر تعدّی.. 42

مبحث اوّل: حوزه‌های حریم خصوصی.. 43

 

گفتار اوّل: حریم منزل و خلوت افراد: 43

الف) مبانی فقهی و شرعی حرمت مسكن افراد: 43

1- آیات… 44

2- روایات: 46

3- قاعدة فقهی لاضرر: 49

ب) حمایت از مسكن در قوانین ایران. 50

1) قانون اساسی: 50

2) قانون مجازات اسلامی: 50

3) قانون آئین دادرسی كیفری: 51

ج) حمایت از مسكن در اسناد بین المللی و فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی: 52

1) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: 52

2) اعلامیه جهانی حقوق بشر. 52

3) حمایت از مسکن در فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی.. 52

گفتار دوّم: حریم خصوصی اموال.. 53

الف) تعریف مال: 53

1) تعریف مال در اصطلاح فقهی و حقوقی: 54

ب) حرمت مال در آیات قرآن: 56

خلاصة بحث‌ها: 59

ج) حرمت مال در روایات: 61

1- قاعدة فقهی تسلیط: 63

2- قاعدة فقهی احترام مال مسلمان: 64

د) حمایت از مال در قوانین ایران. 64

1- قانون مدنی: 65

2- قانون اساسی: 65

ه‍‌) حمایت از مال در اعلامیه جهانی حقوق بشر. 65

و‍‌) حمایت از مال در فرمان هشت ماده ای امام خمینی(ره) 65

 

گفتار سوّم: حریم و امنیت جان: 66

الف) آیات… 66

ب) حمایت از جان در قوانین ایران و اسناد بین المللی: 66

1- قانون اساسی: 66

2- اعلامیه جهانی حقوق بشر: 67

3- میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: 67

4- قانون مسئولیت مدنی: 67

گفتار چهارم: حمایت از حریم حیثیتی اشخاص….. 68

الف: ممنوعیت تجسّس و تحسّس و تفتیش: 68

1- آیات: 68

2- روایات: 69

ب) مموعیت سوء ظن: 71

1) آیات… 71

2) روایات: 71

ج) ممنوعیت نمیمه و غیبت: 74

1- آیات: 74

2- روایات: 74

د) ممنوعیت اشاعة فحشا و هتك ستر: 75

1- روایات: 76

ه‍‌) ممنوعیت سَبّ و هجو و قذف: 77

1- معنای لغوی سَبّ: 77

2- معنای فقهی سبّ: 78

3- معنای لغوی هجو: 78

4- معنای فقهی هجو: 79

5- مستندات فقهی سَبّ: 80

1-5) آیات: 80

2-5) روایات: 81

3-5) اجماع: 82

4-5) عقل: 82

6- مستندات فقهی هجو: 82

1-6) آیات: 82

2-6) روایات: 83

3-6) اجماع: 84

4-6) عقل: 84

گفتار پنجم: مصونیت مكاتبات، مخابرات و ارتباطات خصوصی افراد: 84

الف) حمایت از مكاتبات افراد در روایات: 84

ب) حمایت از مكاتبات و مراسلات افراد در قوانین ایران: 85

1) قانون اساسی: 85

2) قانون مجازات اسلامی: 86

3- قانون آئین دادرسی كیفری: 87

4- قانون تأسیس شركت مخابرات ایران: 87

ج) حمایت از مكاتبات و ارتباطات افراد در مقررات بین المللی و فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی: 88

1) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: 88

2) اعلامیه جهانی حقوق بشر: 88

3) فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی: 88

گفتار ششم: مصونیت اندیشه و بیان. 89

الف) اهمیت تعقل، اندیشه و خردورزی در كتاب و سنت: 89

ب) تقابل بین رعایت حریم خصوصی و آزادی بیان: 91

1- آزادی بیان در قرآن: 91

دامنه وُسعت اِعمال حق آزادی بیان: 92

2- مرزها و محدوده‌های آزادی بیان: 92

1-2) مخالفت با اسلام: 93

2-2) مخالفت با مصالح مسلمین و جامعه اسلامی: 93

3-2) نشر و تبلیغ ادیان غیر اسلامی و افكار و عقاید ضالّه: 94

4-2) مخالفت با اخلاق و عفت عمومی: 94

گفتار هفتم: مصون بودن شغل افراد از تعرض….. 95

الف) محدوده‌های آزادی شغل: 96

ب) حمایت از شغل افراد در قانون اساسی: 98

گفتار هشتم: نقض حریم خصوصی بوسیلة تكنولوژی و ابزار جدید.. 98

مبحث دوّم: استثنائات وارد شدن به حریم خصوصی افراد. 101

گفتار اوّل: استثنائات وارد بر اصل مصونیت مسكن.. 101

گفتار دوّم: تحقیق و تفحّص در امر ازدواج.. 102

دلیل جواز: 102

گفتار سوّم: تفحّص و مراقبت از كودك، نوجوان و جوان. 103

دلیل جواز: 103

گفتار چهارم: تفحّص از احوال محرومان جامعه: 104

دلیل جواز: 104

گفتار پنجم: نقیب و عریف…. 105

گفتار ششّم: نظارت بر اعمال كارگزاران. 106

دلیل جواز نظارت در اعمال كارگزاران: 107

الف) قدرت عامل فساد و انحراف: 107

ب) امر به معروف و نهی از منكر: 107

فصل سوم: حکم تعدی و راهکارهای فقهی و حقوقی برای برخورد با فرد متعدی.. 109

مبحث اوّل: حكم تعدّی به حریم خصوصی اشخاص….. 110

گفتار اوّل: دلیل حرمت… 110

الف) دلیل عام: 110

1) دلیل عقلی: 110

1-1) ظلم بودن ورود به حریم خصوصی افراد. 110

2-1) اصل عدم ولایت: 111

ب) دلیل خاص (دلیل نقلی): 114

1- ظلم بودن ورود به حریم خصوصی افراد از نظر شرع: 114

2- حرمت مؤمن در قرآن و سنّت: 114

گفتار دوّم: دفاع در مقابل تجاوز به حریم خصوصی افراد. 117

الف) معنای لغوی دفاع مشروع: 117

ب) تعریف اصطلاحی دفاع مشروع: 115

ج) دفاع مشروع در اسلام: 118

د) بحث در وجوب دفاع مشروع و فرق آن با اقسام دفاع: 121

ه‍‌) موضوع دفاع مشروع در فقه اسلامی: 124

و) گسترة قلمرو دفاع مشروع: 124

1- دفاع فردی (دفاع از نفس): 124

1-1. آیات: 125

1-1-1. آیه اعتداء: 125

2-1-1. مفردات آیه اعتداء: 125

3-1-1. تفسیر عمومی آیه‌ی اعتداء: 128

4-1-1. تفسیر اختصاصی آیه اعتداء: 129

1-1-2. آیة معاقبه: 131

1-1-3. آیة جزا سیّئه: 132

2-1-3. مفردات آیه: 133

3-1-3. تفسیر عمومی آیه: 134

4-1-3. تفسیر اختصاصی: 135

1-2) روایات.. 136

1-1-2. روایات مربوط به دفاع از نفس: 136

2-1-2. روایات مربوط به دفاع از مال: 137

3-1-2. روایات مربوط به دفاع از عرض: 138

4-1-2. روایات در باب دفاع از مسكن: 139

دفاع از غیر: 140

1-2. دفاع از نفس غیر: 140

2-2. دفاع از مال غیر: 141

1-3. عقل: 141

1-4. اجماع: 142

1-3-1-2. دفاع از عرض و ناموس و مال در قانون مجازات اسلامی: 142

2- دفاع اجتماعی اسلام: 142

1-2. معنای لغوی معروف و منكر: 143

2-2. مراتب و مراحل امر به معروف و نهی از منكر: 144

1-2-2. مراتب تذكاری.. 144

1-1-2-2. انكار قلبی: 145

2-1-2-2. انكار زبانی: 145

2-2-2. مرتبة عملی (انكار به ید) 145

3) دفاع از كیان اسلام: 146

گفتار سوّم: تعدّی به مال دیگران: 147

الف) ضمان مدنی: قاعدة ضمان ید. 147

1- مستندات قاعده: 148

1-1. بنای عقلاء: 148

2-1. سیره 148

3-1. حدیث علی الید: 148

4-1. بیان مفاد حدیث: 148

ب) قاعدة اتلاف: 149

6-1. موارد تطبیق قاعدة اتلاف: 150

ج) قاعدة تسلیط: 150

گفتار چهارم: فرق عرض و ناموس…. 151

الف) قتل در فراش به عنوان یكی از مصادیق دفاع از ناموس: 151

ب) فقه و قتل در فراش: 152

ج) روایات و قتل در فراش: 154

1- فلسفة حكم موضوع مادة 630 در فقه اسلامی: 156

1-1. تحریك و تهییج روحی (اختلاف در قوة اراده و در نتیجه مخدوش شدن عنصر معنوی جرم) 157

2- 1. اجرای حدّ الهی: 158

3- 1. دفاع مشروع: 159

گفتار پنجم: چرا دفاع در برابر قوای انتظامی، دفاع مشروع نیست؟. 161

الف) موضوع تجاوز: 161

ب) ضرورت اثبات دفاع مشروع: 162

ج) دلایل ضرورت اثبات دفاع مشروع: 162

د) طریق اثبات دفاع مشروع: 163

1- مستندات قانونی دفاع مشروع: 164

1-1. قانون اساسی: 164

2-1. قانون مجازات اسلامی: 165

3-1. مادة 92 قانون تعزیرات: 166

4-1.مادة 93 قانون تعزیرات: 166

5-1. قانون مدنی: 167

گفتار ششم:  ضمانت اجرای تعدی به حقوق حیثیتی اشخاص: 167

الف) معنای لغوی و اصطلاحی تعزیر: 168

1- نظریه مشروعیت تعزیر مالی در فقه امامیه: 169

2- تعریر مالی كیفر خصوصی نسبت به آلام و دردهای جسمی.. 170

3- تعزیر مالی كیفر خصوصی نسبت به لطمه زدن به عرض: 170

4- تعزیر مالی كیفر خصوصی نسبت به ایراد خسارت معنوی به وسیله سَبّ: 171

5- امكان تبدیل تعزیر به روش جبران مالی خسارت معنوی: 173