فصل اول: مقدمه و هدف

1-1-کلیات تحقیق ………………………………………………………………………………………..2

1-2-ضرورت و هدف تحقیق ………………………………………………………………………..3

1-3- پیشینه تحقیقات …………………………………………………………………………………..4

1-3-1-مروری بر تحقیقات انجام گرفته توسط مدل ریاضی …………………………………………4

1-3-2-مطالعات انجام شده بر روی آلودگی آب‌های زیرزمینی به واسطه ی نیترات ……………..5

1-3-3-مطالعات پیشین انجام شده در شهرك صنعتی بزرگ شیراز  …………………………..6

1-4- موقعیت جغرافیایی، اقلیم و زمین شناختی منطقه مورد مطالعه…………………………………7

1-4-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه …………………………………………………………..7

1-4-2- اقلیم محدوده دشت قره باغ ………………………………………………………..9

1-4-3- زمین شناسی و چینه شناسی دشت قره باغ و شهرك صنعتی بزرگ شیراز………..10

1-4-3-1-زمین شناسی شهرك صنعتی بزرگ شیراز…………………………………………….10

  1-4-3- 2- زمین‌شناسی ساختاری ……………………………………………………………………..12

عنوان                                                                                                                صفحه

1-5- مروری بر تاریخچه شرکت شهرک های صنعتی فارس و فعالیت های انجام شده در آنها ….14

1-5-1- شهرك صنعتی بزرگ شیراز و توسعه صنعت استان فارس……………………15

1-5-2- واحد‌های مستقر در شهرك صنعتی بزرگ شیراز  ……………………………..16

1-5-3- ارزیابی کمی و کیفی پسآب صنایع………………………………………………..17

   1-5-3-1- انواع پسآب در شهرك صنعتی بزرگ شیراز…………………………..17

1-5-3-2- مشخصات پسآب بهداشتی ………………………………………………….19

1-6- نمونه برداری آب زیرزمینی ………………………………………………………………….20

1-7- آلودگی منابع آب زیر زمینی…………………………………………………………………22

فصل دوم: نیترات

2-1- مقدمه  ………………………………………………………………………32

2-2- مشخصه های  نیترات …………………………………………………………………………….33

2-3- چرخه نیتروژن ………………………………………………………………………………………36

2-3-1-تثبیت نیتروژن  ……………………………………………………………………………..37

2-3-2- نیتراتی شدن ………………………………………………………………………………..39

2-3-3-احیاء نیترات ………………………………………………………………………………….40

عنوان                                                                                                                صفحه                                                                   

2-3-4- نیترات زدایی ………………………………………………………………………………..40

2-4-منابع نیترات ………………………………………………………………………………………….40

2-4-1-پسماندهای انسانی و حیوانی …………………………………………………………….41

2-4-2-کودها …………………………………………………………………………………………..43

2-4-3- نیتروژن با منشا طبیعی ………………………………………………………………….48

2-4-3-1- فرسایش رسوبات طبیعی ………………………………………………………..48

2-4-3-2- واکنش با آب باران ………………………………………………………………..51

2-4-3-3- شکل گیری نیترات از نیتروژن جوی در اثر فوتون ها و رعد و برق ……………51

2-4-4- منابع  صنعتی نیتروژن …………………………………………………………………..51

2-4-5- چارپایان اهلی ………………………………………………………………………………53

2-4-6- دفع پسماند جامد ………………………………………………………………………….54

2-5- تشخیص منابع نیترات ……………………………………………………………………………54

2-6- اثرات سلامتی نیترات و نیتریت ………………………………………………………………..55

2-6-1- اثرات نیترات و نیتریت  بر سلامت انسان ……………………………………………55

2-6-2- اثرات نیترات و نیتریت بر سلامت دام ها و دیگر حیوانات اهلی ……………….59

2-6-3- اثرات نیترات و نیتریت  بر محیط زیست …………………………………………….59

2-7- اعمال پاکسازی معمول برای نیترات ………………………………………………………….60

2-7-1- هیچ کاری انجام ندهیم …………………………………………………………………..61

عنوان                                                                                                                صفحه

2-7-2- پمپاژ کردن برای استفاده ی مفید …………………………………………………….61

2-7-3- پمپاژ کردن و تصفیه کردن ……………………………………………………………..62

2-7-4- پمپاژ و پسماند ……………………………………………………………………………..63

2-7-5- پاکسازی گیاهی ……………………………………………………………………………63

2-7-6- تکنولوژی های پاکسازی نو ظهور و جدید …………………………………………..64

فصل سوم: مروری بر مدل های ریاضی و معادلات حاکم بر جریان

– مقدمه

3-1- انواع مدل‌های آب زیرزمینی …………………………………………………………………………………….67

3-1-1- مدل‌های فیزیکی …………………………………………………………………………………………….67

3-1-2- مدل‌های ریاضی…………………………………………………………………………..68

3-1-2-1- مدل‌های تجربی …………………………………………………………………………………………68

3-1-2-2- مدل‌های احتمالاتی ……………………………………………………………………………………   68

3-1-2-3 مدل‌های علت معلولی یا معین …………………………………………………………………….69

3-2- شرحی بر نرم‌افزار مادفلو ………………………………………………………………………………………….70

3-3- معرفی نرم افزار  GMS …………………………………………………………………………………………..73

3-4- ساخت مدل در نرم افزار  GMS …………………………………………………………………………….76

3-4-1-مشخص کردن هدف مدلسازی ……………………………………………………………………….77

3-4-2- تهیه و گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………….77

عنوان                                                                                                                صفحه

3-4-3- ایجاد مدل مفهومی ………………………………………………………………………………………78

3-4-4- انتخاب كد كامپیوتری ………………………………………………………………………………….78

3-4-5- طراحی مدل ……………………………………………………………………………………………………79

3-4-5-1 تعیین شرایط مرزی و تنش های وارده به آبخوان …………………………………79

3-4-5-2- طراحی شبكه و تهیه مدل عددی در نرم افزار GMS ……………………….80

3-4-6- واسنجی  …………………………………………………………………………………………………………81

3-4-7 – آنالیز حساسیت ……………………………………………………………………………………………..85

3-4-8 -صحت سنجی…………………………………………………………………………………………………..86

3-4-9- پیش بینی………………………………………………………………………………………………………..86

3-4-10- ارائه مدل طراحی شده و نتایج …………………………………………………………………….86

3-4-11-ممیزی بعدی مدل ………………………………………………………………………………………..87

3-4-12-طراحی مجدد ………………………………………………………………………………………………..87

3-5- مدل MT3DMS ……………………………………………………………………………………………………..87

3-5-1- معرفی معادلات انتقال آلاینده ……………………………………………………………………….88

3-5-2- فرآیند همرفت ………………………………………………………………………………………………..91

3-5-3- فرآیند پراکنش ……………………………………………………………………………………………….92

3-5-4- تخلیه و تغذیه …………………………………………………………………………………………………93

3-5-5- واکنش های شیمیایی ………………………………………………………………………………….. 93

3-6- روش حل عددی معادلات انتقال …………………………………………………………………………….94

3-6-1- روش خطوط مشخصه  MOC ……………………………………………………………………..95

عنوان                                                                                                                صفحه

3-6-2-  روش اصلاح شده خطوط مشخصه MMOC ……………………………………………..96

3-6-3- روش هیبرید خطوط مشخصه HMOC ……………………………………………………..96

فصل چهارم : تصحیح مدل جریان و ایجاد و اجرای مدل انتقال آبخوان شهرك صنعتی بزرگ شیراز

4-1- هدف  ……………………………………………………………………..99

4-2- ساخت و آماده سازی مدل منطقه مورد مطالعه ………………………………………………………99

4-2-1- مدل سازی جریان ماندگار …………………………………………………………………………….99

4-2-1-1- ایجاد مدل مفهومی اولیه …………………………………………………………………..100

4-2-1-2- داده های ورودی ……………………………………………………………………………….101

4-3- اجرا و واسنجی  مدل در شرایط ماندگار ……………………………………………………………….103

4-4-نتایج واسنجی  ………………………………………………………………………………………………………..104

4-5- بررسی مدل در شرایط ناپایدار ………………………………………………………………………………106

4-5-1- تکمیل داده‌های ورودی ……………………………………………………………………………….106

4-5-1-1- سطح آب مشاهده­ای (اندازه­گیری شده) ……………………………………………106

4-5-1-2- تنش­ها ………………………………………………………………………………………………..107

4-5-1-3- شرایط اولیه ………………………………………………………………………………………..107

4-5-1-4- آبدهی ویژه …………………………………………………………………………………………107

4-5-1-5- انتخاب دوره های تنش …………………………………………………………………….108

4-6- طراحی و اجرای مدل انتقال ………………………………………………………………………………….116

عنوان                                                                                                                صفحه

4-6-1- ساخت مدل جریان ………………………………………………………………………………………116

4-6-2- نمونه برداری کیفی ………………………………………………………………………………………116

4-6-3- شبیه سازی آلودگی نیترات …………………………………………………………………………117

4-6-4- تقسیم بندی زمانی ………………………………………………………………………………………119

4-6-5-شرح مختصری بر بسته های فرارفت و پراکنش ………………………………………….120

4-6-6- شرحی بر بسته واکنشهای شیمیایی ……………………………………………………………120

4-6-7- غلظت اولیه …………………………………………………………………………………………………..121

4-6-8- اجرای مدل MT3D برای نیترات و نیتریت ……………………………………………….121

4-6-8-1- نیترات ………………………………………………………………………………………………..121

4-6-8-2- نیتریت ………………………………………………………………………………………………..123

4-7- برآورد زمان پاکسازی ……………………………………………………………………………………….126

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری …………………………………………………………………………..128

5-2- پیشنهادات ………………………………………………………………………….131

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………..132

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………….132

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………….134

– کلیات تحقیق

منابع آب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر بشریت است. محدودیت ذاتی منابع آب آب شیرین می‌باشند.

روند رو به رشد افزایش جمعیت مصرف آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب و صنعت را به مقدار زیادی افزایش داده است بعلاوه به علت بهره‌وری و استفاده بی‌رویه و ورود پساب‌ها، منابع آب همواره در معرض خطر آلودگی و زوال کیفیت قرار دارند.

متوسط سرانه‌ی آب در دسترس جهانی،89/3 برابر سرانه آب در ایران است، در صورتی که این نسبت از مرز 4/5 برابر بگذرد، در تقسیم‌بندی جهانی از نظر دسترسی به آب در رده‌ی بسیار کم قرار می‌گیریم. طبق آمارهای موجود‌، زمانی که جمعیت کشورمان به بیش از 75 میلیون نفر برسد، شرایط فوق مهیاست. افزون بر آن‌، پراکنش نابرابر زمانی و مکانی منابع و ذخایر تامین کننده‌ی آب در سطح کشور نیز، بر بحران پیش رو دامن می‌زند.

60 % آب‌های زیرزمینی  در ایران از آب‌های شیرین قابل استفاده می‌باشد ( محمدنیا و کوثر، 2003 ) . با توجه به محدود بودن منابع آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک ، حفاظت و استفاده‌ی بهینه از آنها اهمیت بیشتری دارد. خاطر نشان می‌کنیم که آلودگی نیترات یکی از راه‌های هدررفت و محدودکننده‌ی منابع آب شرب بویژه در مناطق روستایی است.

نظر به اینکه سرعت آب زیرزمینی کم  است و نیزبا در نظر گرفتن واکنش آلاینده‌ها با محیط متخلخل، بایستی توجه زیادی به آب‌های زیرزمینی  مبذول داشت، چرا که هرچند به نظر می رسد که آب‌های زیرزمینی نسبت به آب‌های سطحی در مقابل آلوده شدن کمتر مستعدند ولی در صورت آلوده شدن، پاکسازی آنها کاری بس مشکل و طولانی مدت و همراه با هزینه بسیار بالاست .(Todd and Mays; 2005)

میزان آلودگی آب به مقدار و نوع استفاده ( جنگلداری، کشاورزی، دامداری صنعتی) بستگی دارد. بعلاوه اینها، فاکتورهای خاک‌شناسی، هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی نیز آلودگی را کنترل می‌کنند (محمدنیا‌، مهرداد ، حسینی مرندی‌، حمید‌، روستا ، محمد جواد؛ 1388).

    1-2-ضرورت و هدف تحقیق

نظر به اینکه در صورت عدم رعایت ملاحظات زیست‌محیطی از جمله عدم مدیریت صحیح پسماند و پساب صنایع، منابع آب زیرزمینی و کارستی منطقه مذکور و همچنین آب دریاچه مهارلو، طی زمان طولانی بشدت در خطر زوال کیفیت قرارمی‌گیرند و این منجر به صدماتی  جبران نشدنی در رابطه با محیط‌زیست خواهد شد؛ بر این اساس لازم است که اعمال صحیح مدیریتی برای  در رابطه با پسماند صنایع مستقر در شهرک صنعتی بزرگ شیرازصورت گرفته و نیزاز پیشروی آلاینده‌ها به سمت منابع کارستی ممانعت به عمل آید؛ نتیجه امر علاوه بر کاهش آلودگی، حفاظت از منابع منطقه و توسعه پایدار است.

هدف کلی از انجام این مطالعه بررسی پتانسیل انتقال نیترات در منابع آب زیر زمینی محدوده شهرك صنعتی بزرگ شیراز با استفاده از مدلسازی ریاضی می‌باشد.

اهداف تحقیق عبارتند از:

1- تدوین مدل مفهومی آبخوان با دقت بیشتر در مقایسه با مدل اجرا شده‌ی قبلی برای این منطقه

2-بررسی منابع آلاینده نیتراتی و نیز نیتریتی آبخوان آبرفتی شهرک صنعتی بزرگ شیراز

3- بررسی توزیع مکانی و زمانی نیترات در آبخوان شهرک صنعتی

4- نحوه جریان آب و انتقال نیترات در آبخوان شهرک صنعتی به ترتیب با استفاده از کدهای رایانه ای  MODFLOW و MT3D-MS

1-3-پیشینه تحقیقات

1-3-1-مروری بر تحقیقات انجام شده توسط مدل ریاضی

در سال 1935 معادله Thies پنجره‌ای نو بر مطالعات هیدرولوژی آب‌های زیرزمینی باز نمود. جهت حل مسائل جریان به چاه‌ها روابطی  توسط Hantush وJacob  در دهه‌های 40 و 50 ارائه شد که تحولات عظیمی را ایجاد کرد. استفاده از فن‌آوری رایانه‌ای آنالوگ در مطالعه یک سیستم آبخوان کامل طی دهه 1950 میلادی توسط  Bob Bennett و Herbskivitz در سازمان زمین‌شناسی ایالت متحده صورت گرفت که بر‌ اساس روش تفاضل محدود و با استفاده از شبیه‌سازی الکتریکی شامل مجموعه‌ای از مقاومت‌ها و خازن‌ها، آبخوان را مدلسازی کردند.

 سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا (USGS) در اواخر دهه 1950 میلادی یک آزمایشگاه شبیه‌سازی رایانه‌ای در فونیکس ایالت آریزونا تاسیس نمود. در حدود سال‌های 1950 در صنعت نفت استفاده از تکنیک‍‌های عددی در حل معادلات جریان به توسط ریاضیدانان و مهندسین مخازن نفت مورد آزمایش قرار گرفت که روش نیز به مجموعه مدل‌ها پیوست؛ اما هنوز مدل‌های آنالوگ برای حل جریان یک سیال منفرد مناسب‌ترین بودند.

در دهه 1960 با ظهور رایانه‌های شخصی، استفاده از مدل‌های ریاضی با راه حل عددی به یکی از روش‌های قابل اطمینان در مطالعه آب زیرزمینی تبدیل شد که این حل عددی شامل دو روش تفاضل‌ محدود و عناصر محدود می‌باشد.

 در سال 1956 Stallman برای اولین بار در حل مسائل آب زیرزمینی روش‌های عددی را به کار برد. نیاز به تحلیل ناحیه‌ای آبخوان علتی شد که وی روشی برای محاسبه توزیع نفوذپذیری آبخوان با استفاده از تغییرات سطح آب زیرزمینی ارائه نماید که در این روش از حل تفاضل‌های محدود برای حل معادلات دو بعدی ناپایدار در آبخوان‌های غیر همگن استفاده شده است.

در 1348 برای اولین بار در ایران از مدلسازی ریاضی برای تهیه مدل دشت ورامین  استفاده شد. مطالعات مربوط به شبیه‌سازی  این مدل توسط سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ( FAO) صورت گرفته است.

تا سال 1360 در مجموع حدود 200 آبخوان با مساحتی حدود 5500000 کیلومتر مربع در مرحله شناخت و حدود 80 آبخوان با مساحتی در حدود 250000 کیلومتر مربع در مرحله نیمه تفصیلی بررسی شدند. در این مطالعات بیشتر از روش تفاضل‌های محدود و چند مورد از روش برنامه نویسی پویا استفاده شده است.

 McDonald و Harbaugh  در سال 1988 مدل سه بعدی تفاضل محدود جریان آب‌های زیرزمینی را ارائه نمودند. بعدها این مدل که  MODFLOWنام گرفت، با بسته‌های نرم افزاری مختلف تکمیل و به صورت یک مدل استاندارد که بسیار قابل اعتماد و تأیید شده است، در آمد.

1-10 حدود و قلمرو تحقیق………………………. 8

فصل دوم- بنیاد نظری:(توکّل و رضا)

2-1  مقدمه………………………………….. 9

2-1-1   تعریف لغوی و اصطلاحی عرفان……………… 9

2-1-2   حال و مقام در عرفان…………………… 12

2-1-3   تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل………………. 13

2-1-4   انواع توکل…………………………… 14

2-1-5   مراتب و درجات توکل……………………. 14

2-1-6   مقام توکل……………………………. 16

2-1-7   توکل در قرآن…………………………. 16

2-1-7-1 اوصاف اهل توکل در قرآن………………… 17

2-1-7-2 ایمان اهل توکل……………………….. 18

2-1-7-3  تقوا و صبر اهل توکل………………….. 18

2-1-7-4  پیروزی اهل توکل……………………… 18

2-1-7-5  کسب روزی اهل توکل……………………. 19

2-1-7-6 اطاعت اهل توکل ازطبیب…………………. 19

2-1-7-7  مبارزه ی اهل توکل با سحر و جادو……….. 20

2-1-7-8  کاروتلاش اهل توکل…………………….. 20

2-1-7-9  پاداش اهل توکل………………………. 20

2-1-7-10 عدم تسلط شیطان بر اهل توکل……………. 21

2-1-8    حقیقت توکل در قرآن…………………… 22

2-1-9    توکل انبیا از منظر قرآن………………. 23

2-1-10   توکل در متون تفسیری………………….. 26

2-1-11   توکل در روایت و احادیث……………….. 27

2-1-12   عواقب اهل توکل نبودن…………………. 27

2-1-12-1 ذلّت ودوری از خدا؛آثار سوءاعتماد به غیر خدا 28

2-1-12-2  شداید دنیا؛ابزاری برای هوشیاری ازغفلت خدا 28

2-1-13    توکّل از دیدگاه  عرفا و نویسندگان بزرگ…. 29

2-1-13-1  سری سقطی…………………………… 29

2-1-13-2  ابراهیم خواص……………………….. 29

2-1-13-3  حمدون قصار…………………………. 29

2-1-13-4  ابو السعید ابوالخیر…………………. 29

2-1-13-5   قطب الدّین ابوالمظفر منصوربن اردشیر…… 29

2-1-13-6  امام محمّد غزّالی…………………….. 30

2-1-13-7   عطار نیشابوری……………………… 30

2-1-13-8   نجم الدّین کبری…………………….. 30

2-1-13-9   عبدالله بن علی سراج…………………… 30

2-1-13-10  عزیزالدّین نسفی…………………….. 31

2-1-13-11  مولوی…………………………….. 31

2-1-13-12  عزّالدّین محمودبن علی کاشانی………….. 31

2-1-13-13  حاج ملا احمد نراقی………………….. 31

بررسی اصطلاح رضا در متون نثر قرن چهار تا هشت هجری

2-2 تعریف لغوی و اصطلاحی رضا…………………… 33

2-2-1   انواع رضا……………………………. 33

2-2-2   مراتب و درجات رضا…………………….. 34

2-2-3   حقیقت رضا……………………………. 34

2-2-4   مقام رضا…………………………….. 35

2-2-5   رضا در قرآن………………………….. 35

2-2-6  اهل پاداش اهل رضا در قرآن………………. 36

2-2-6-1 یقین اهل رضا…………………………. 36

2-2-6-2 تسلیم قضای الهی………………………. 37

2-2-6-3  رضا، فراتر از توکل…………………… 37

2-2-7   رضا در متون تفسیری……………………. 38

2-2-8   رضا در روایات و احادیث………………… 39

2-2-9   رضا از دیدگاه عرفا و نویسندگان بزرگ…….. 41

2-2-9-1  ابوبکر وراق…………………………. 41

2-2-9-2  ابو نصر السراج الطوسی………………… 41

2-2-9-3  نجم الدّین رازی………………………. 42

2-2-9-4  قطب الدّین ابو المظفر منصوربن اردشیر……. 42

2-2-9-5  مولوی………………………………. 42

2-2-9-6  عزّالدّین محمودبن علی کاشانی……………. 42

2-2-9-7  ملا محمّد مهدی نراقی…………………… 43

قصل سوم- شرح احوال وآثارنویسندگان متون نثر عرفانی قرن 4 تا8 هجری

3-1  مقدمه………………………………….. 44

3-1-1  ابوالقاسم قشیری……………………….. 44

3-1-2 زندگینامه……………………………… 44

3-1-3  نام ولقب……………………………… 44

3-1-4  اوضاع تاریخی عصر قشیری…………………. 45

3-1-5  فعالیّت های علمی و اجتماعی قشیری…………. 46

3-1-6  شاگردان و راویان قشیری…………………. 47

3-1-7  وفات قشیری……………………………. 47

3-1-8  آثار قشیری……………………………. 47

3-1-9  رساله قشیریّه………………………….. 48

3-1-10  سبک قشیری……………………………. 50

3-2    خواجه عبدالله انصاری……………………… 51

3-2-1  زندگینامه…………………………….. 51

3-2-2  آثار خواجه عبدالله انصاری…………………. 52

3-2-3  علل المقامات………………………….. 52

3-2-4  مناجات های خواجه عبد الله انصاری…………… 53

3-2-5  منازل السّائرین………………………… 53

3-2-6  وفات خواجه عبدالله انصاری…………………. 53

3-2-7  سبک خواجه عبدالله انصاری………………….. 54

3-3   ابوالحسن علی ابن عثمان هجویری …………… 54

3-3-1  زندگینامه…………………………….. 54

3-3-2  آثارهجویری……………………………. 55   3-3-3  کشف المحجوب…………………………………….. 56

3-3-4  وفات ابوالحسن علی بن عثمان هجویری……….. 57

3-3-5  سبک کشف المحجوب……………………….. 57

3-4    ابو الفضل رشید الدین میبدی …………….. 58

3-4-1  زندگینامه…………………………….. 58

3-4-2  کشف الاسرار……………………………. 59   3-4-3  وفات میبدی ……………………………………… 59

3-4-4  سبک میبدی…………………………….. 60

3-5    عزیز الدّین نسفی……………………….. 61

3-5-1  زندگینامه…………………………….. 61

3-5-2  چند نکته تاریخ از زندگی نسفی……………. 62

3-5-3  آثار نسفی ……………………………. 62

3-5-4  الانسان الکامل…………………………. 62

3-5-5  وفات نسفی…………………………….. 63

3-5-6  سبک نسفی……………………………… 63

3-6  نجم الدّین رازی………………………….. 64

3-6-1  زندگینامه…………………………….. 64

3-6-2  عقاید نجم الدّین رازی…………………… 65

3-6-3  تصوّف نجم الدّین رازی……………………. 66

3-6-4  اخلاق و روش زندگی نجم الدّین رازی…………. 66

3-6-5  وفات نجم الدّین رازی. ………………….. 66

3-6-6  آثار نجم الدّین رازی……………………. 67

3-6-7  سبک مرصادالعباد……………………….. 67   3-7   عطار نیشابوری……………………………………. 68

3-7-1 زندگینامه……………………………… 68

3-7-2  وفات عطار نیشابوری…………………….. 69

3-7-3  آثار عطار نیشابوری…………………….. 70

3-7-4   تذکره الاولیا…………………………. 71

3-7-5  سبک عطار نیشابوری……………………… 72

3-8   عزّالدّین محمودبن علی کاشانی ……………… 73

3-8-1  زندگینامه…………………………….. 73

3-8-2  آثار عزّالدّین محمودبن علی کاشانی…………. 75

3-8-3  مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه…………… 75

3-8-4  وفات عزّالدّین محمودبن علی کاشانی…………. 80

3-8-5  سبک مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه ………. 80

فصل چهارم- بررسی بازتاب توکّل و رضا درمتون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری

4-1مقدمه……………………………………. 82

4-1-1 تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری……………………………………….. 82

4-1-2 انواع توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 91

4-1-3  مراتب و درجات توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 91

4-1-4  مقام توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 93

4-1-5 حقیقت توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 95  بررسی اصطلاح(رضا)در متون نثر عرفانی قرن(چهار تا هشت) هجری

4-2  تعریف لغوی و  اصطلاحی رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری……………………………………….. 99

4-2-1 انواع رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری  112

4-2-2  مراتب و درجات رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 123

4-2-3  مقام رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری  125

4-2-4 حقیقت رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری  134

فصل پنجم- (نتیجه گیری و ارائه ی پیشنهاد)

5-1 نتیجه گیری……………………………… 138

5-2 ارائه ی پیشنهاد…………………………. 140

5-3  پیوست ها(جداول و نمودار ها)

فهرست جداول

5-3-1 جدول الف- تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل………. 141

5-3-2 جدول ب- مراتب و درجات توکّل……………… 141

5-3-3 جدول ج- مقام توکّل……………………… 142

5-3-4 جدول د – حقیقت توکّل……………………. 142

5-3-5 جدول ه- تعریف لغوی و اصطلاحی رضا…………. 143

5-3-6 جدول و- انواع رضا……………………… 143

5-3-7 جدول ز- مراتب و درجات رضا………………. 144

5-3-8 جدول ح – مقام رضا……………………… 144

5-3-9 جدول ط- حقیقت رضا……………………… 145

فهرست نمودارها

5-3-10 نمودار شماره 1- تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل… 146

5-3-11 نمودار شماره 2- مراتب و درجات توکّل……… 147

5-3-12 نمودار شماره 3- مقام توکّل……………… 148

5-3-13 نمودار شماره 4 – حقیقت توکّل……………. 149

5-3-14 نمودار شماره 5- تعریف لغوی و اصطلاحی رضا…. 150

5-3-15 نمودار شماره 6- انواع رضا……………… 151

5-3-16 نمودار شماره 7- مراتب و درجات رضا………. 152

5-3-17 نمودار شماره 8 – مقام رضا …………….. 153

5-3-18 نمودار شماره 9- حقیقت رضا……………… 154

فهرست منابع و مآخذ………………………….. 155

چکیده

یکی از شیوه های متنوع در راستای معرفت هستی و خالق آن، عرفان است. متون نثر عرفانی برای شناخت عرفان ، کاربرد اصطلاحات عرفانی و تأثیر پذیری نویسندگان به ویژه؛از دو اصطلاح «توکّل ورضا» حائز اهمیّت است. این پایان نامه در پنج فصل کوشیده است ،با روش مطالعه ،پژوهش و تحلیل ؛به بررسی بازتاب«توکل»و«رضا» در آثار عرفانی:«رساله قشیریّه، منازل السائرین، کشف المحجوب، کشف الاسرار، الانسان الکامل، مرصادالعباد، تذکره الاولیا، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه» بپردازد.به این منظورفصل اوّل، به کلیات تحقیق،فصل دوم به مبانی نظری تحقیق در زمینه ی عرفان،احوال،مقامات،اقوال عرفاومشایخ و فصل سوم،به شرح احوال و زندگینامه نویسندگان متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری،«قشیری،خواجه عبدالله انصاری،هجویری،میبدی،نسفی،نجم الدّین رازی،عطار نیشابوری و عزّالدّین محمودبن علی کاشانی»پرداخته است.فصل چهارم بررسی و تحلیل نمونه های متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری است.در فصل پنجم از این پایان نامه نتایج قابل توجه و ارزنده ای ارائه شده است.مانند:به اصطلاح «رضا» بیش از «توکل» توجه شده است. قشیری ،میبدی و عطار، نیشابوری به دلیل حفظ انتقال درست مفاهیم «توکل» و«رضا» به اختلاف میان خراسانیان و عراقیان در باره ی مقام«رضا»پرداخته اند. در بررسی و کاربرد آیات قرآنی، میبدی در کشف الاسرار  تأثیر بسیاری  پذیرفته است.آشنایی و تأثیر پذیری نویسندگان با کتاب الهی قرآن ؛در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری آشکار است. آثار عرفانی ارزشمندقرن چهار تا هشت هجری حاصل تلاش نویسندگان است که از خود به یادگار گذاشته اند.

کلید واژه ها: قرآن، عرفان، عارف، مقام، توکّل، رضا، متون نثر عرفانی

مقدمه تحقیق
عرفان یکی از گرایش های معنوی انسان است که همواره او رابه سوی تعمق و تفکرمتمایل می کند. از بدو خلقت انسان درسرشت او نهادشده است. در هر زمان و مکانی که جامعه ی انسانی شکل می گیرد گرایش های معنوی و عرفانی رادر انسان می توان مشاهده کرد.زمانی که تلخی ها و سختی ها، جامعه ی انسانی را در تنگنا و فشار قرار دهد.عرفان بیشتر جلوه گر می شود.سالکانی که در راه عرفان الهی و معنوی گام برمی دارندبرای رسیدن به تکامل خود،تلاشی صمیمانه دارند تا بتوانند گم شده ی حقیقی همه ی تلاشگران راه حقیقت را ارائه نمایند.

با وجود آغاز زمزمه های عرفان در قرن دوم طبق اسناد موجود، از آنجا که گرایش های دنیاگریز و زاهدانه در ادیان و جوامع دینی مختلف در طول تاریخ وجود داشته است،

1-1-3- عوامل موثر بر تولید آنتی بیوتیک……………………………. 7

1-1-4- ویژگی‌های یک آنتی‌بیوتیک…………………………………. 8

1-2-نیاز به کشف ترکیبات فعال زیستی……………………………. 8

1-2-1- کشف ترکیبات فعال زیستی………………………………… 9

1-2-2- محدودیت های کشف ترکیبات فعال از طبیعت…………….. 9

1-3- روش‌های نوین کشف دارو……………………………………… 10

1-3-1- منابع برای داروهای جدید…………………………………… 10

1-3-2-  روند کنونی کشف دارو……………………………………… 10

1-3-3- مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها و نیاز به داروهای جدید…………11

1-3-4-  استفاده توام از آنتی‌بیوتیک‌ها ……………………………..14

1-4-  علت انتخاب میکروارگانیسم‌ها برای کشف ترکیبات فعال زیستی…..14

1-5- اکتینومیست‌ها………………………………………………… 14

1-5-1-  ویژگی‌ اکتینومیست‌ها……………………………………. 15

1-5-2-  مورفولوژی اکتینومیست‌ها……………………………….. 16

1-5-3-  فیزیولوژی اکتینومیست‌ها………………………………… 17

1-5-4- اکولوژی اکتینومیست‌ها…………………………………… 18

1-5- 5- طبقه بندی اکتینومیست‌ها ………………………………19

1-5-6- متابولیت‌های ثانویه……………………………………….. 20

1-5- 7- اکتینومیست‌های تولید کننده ترکیبات فعال…………… 21

1-5-8- تنوع شیمیایی ترکیبات تولید شده توسط اکتینومیست…..23

1-5-8-  اهمیت استرپتومیسس‌ها………………………………. 24

1-5-9-  اکتینومیست‌های دریایی……………………………….. 25

1-5-10-متابولیت‌های ضد قارچی و اهمیت اکتینومیست‌های دریایی….27

1-5- 11- اکتینومیست‌های دریایی، منبعی برای کشف داروی جدید……28

1-6- اهداف پژوهش………………………………………………….29

2- مواد و روش‌ها……………………………………………………. 32

2-1- دستگاه‌ها و تجهیزات………………………………………….32

2-2- محلول‎ها و مواد مورد نیاز ……………………………………33

2-3- جمع‌آوری نمونه………………………………………………. 36

2-4- غنی‌سازی و کشت اکتینومیست‌ها………………………..37

2-5- جداسازی و تهیه کشت خالص اکتینومیست‌ها…………….38

2-6- حفظ و نگهداری ذخایر کشت باکتریایی……………………..38

2-6-1- نگهداری کوتاه‌مدت………………………………………… 38

2-6-2- روش نگهداری بلند مدت…………………………………… 38

2-7- شناسایی باکتری‌ها ………………………………………….39

2-7-1- بررسی مورفولوژی………………………………………….39

2-7-2- بررسی مورفولوژی باکتریایی و رنگ‌آمیزی گرم…………..39

2-7-3-تولید پیگمان محلول………………………………………….40

2-8-غربالگری اولیه اکتینومیست های دارای فعالیت ضد باکتریایی….40

2-9- استخراج عصاره خام جدایه‌های فعال اکتینومیست……….41

2-10-غربالگری ثانویه برای یافتن متابولیت‌های ضد میکروبی…..41

2-10-1-بررسی فعالیت ضد باکتریایی سویه‌های فعال…………..41

2-10-2-بررسی فعالیت ضد قارچی سویه‌های فعال……………. 42

2-10-3-فعالیت سینرژیسمی عصاره خام اکتینومیست‌ها با آنتی بیوتیک…..43

2-10-4- فعالیت عصاره خام اکتینومیست‌ها علیه استافیلوکوکوس‌ اورئوس مقاوم به متی‌سیلین….43

2-12-بررسی فعالیت اگزوآنزیمی سویه‌های فعال ……………….44

2-13- استخراج  نوکلئیک اسید به روش بیدبیتر ………………..44

2-14- الکتروفورز با ژل آگارز 8/0 درصد……………………………..45

2-15- تکثیر ژن rDNA 16S …………………………………………

2-15-1- برنامه PCR برای ژن‌های 16S rDNA:……………………

2-16- تخلیص محصول PCR………………………………………..

2-17- بررسی مولکولی ژن 16S rDNA…………………………..

2-17-1- تعیین توالی ژن 16S rDNA:……………………………..

2-17-2- انجام BLAST………………………………………………

2-17-3- رسم درخت فیلوژنی ژن 16S rDNA……………………

3- نتایج………………………………………………………………. 50

3-1- جداسازی اکتینومیست‌ها……………………………………. 50

3-2- غربالگری اولیه جهت شناخت جدایه‌های فعال…………….. 52

3-3- غربالگری ثانویه جدایه‌های فعال علیه باکتری‌های بیماریزا….55

3-4- بررسی فعالیت ضد قارچی جدایه‌های فعال…………………..56

3-5- فعالیت سینرژیسمی عصاره خام اکتینومیست‌ها با آنتی بیوتیک….58

3-6- فعالیت عصاره خام اکتینومیست‌ها علیه استافیلوکوکوس‌ اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA)….59

3-7- فعالیت آنزیمی جدایه‌ها……………………………………….. 61

3-8- مورفولوژی اسپور کلنی و رنگ آمیزی جدایه‌ها……………… 61

3-9-تولید پیگمان محلول……………………………………………….65

3-10- استخراج نوکلئیک اسید و آنالیز آن با الکتروفورز……………..66

3-11- تکثیر ژن 16s rDNA جدایه‌های فعال…………………………..67

3-11-1- شناسایی مولکولی جدایه‌ها و رسم درخت فیلوژنی ژن 16S rDNA

4- بحث و پیشنهادات………………………………………………….. 73

4-1- جداسازی اکتینومیست‌های دریایی………………………….. 75

4-2- غربالگری سویه‌های اکتینومیست فعال……………………….. 75

4-3- استخراج متابولیت‌ها…………………………………………….. 76

4-4-غربالگری ثانویه عصاره خام جدایه‌های فعال…………………….. 76

4-5- فعالیت عصاره خام اکتینومیست‌ها علیه استافیلوکوکوس‌ اورئوس مقاوم به متی‌سیلین…77

4-6- مورفولوژی کلنی‌ها………………………………………………. 78

4-7- بررسی توالی‌ 16S rDNA………………………………………..

4-8- جمع بندی ………………………………………………………… 79

4-9-پیشنهادات …………………………………………………………..81

چکیده:

اکتینومیست‌ها همواره به عنوان یک منبع اصلی تولید کننده آنتی‌بیوتیک‌های جدید و متابولیت‌های ثانویه متنوع، در داروسازی مورد توجه بوده‌ است. هدف از این تحقیق جداسازی اکتینومیست‌های تولیدکننده متابولیت‌های فعال از رسوبات بستر دریای مازندران و بررسی پتانسیل تولید متابولیت‌های ضدباکتریایی، ضد قارچی و آنزیمی توسط این ارگانیسم‌ها می‌باشد. رسوبات دریای مازندران از اعماق 5 و 10 متر جمع‌آوری شد. نمونه‌ها رقیق شده و برای جداسازی اکتینومیست‌ها در محیط کشت انتخابی استارچ کازئین آگار (SCA) کشت داده شد. جدایه‌ها توسط روش‌های مورفولوژی و میکروسکوپی کلنی‌ها، شناسایی و جداسازی شدند. غربالگری اولیه جهت یافتن جدایه‌های فعال با روش Cross streak انجام شد. متابولیت‌های تولید شده توسط جدایه‌های فعال، استخراج شد و بررسی فعالیت این عصاره خام علیه باکتری‌ها و قارچ‌های بیماریزا و باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک با استفاده از روش انتشار در دیسک بررسی شد. از رسوبات دریا، تعداد 80 جدایه اکتینومیست جداسازی و شناسایی شد. در غربالگری اولیه 7 جدایه دارای بهترین فعالیت ضدباکتریایی به عنوان اکتینومیست‌ فعال بررسی شدند. نتایج مرحله دوم غربالگری نشان داد که جدایه‌های فعال جداشده، فعالیت ضد قارچی خوب علیه گونه‌های کاندیدا و آسپرژیلوس داشتند. نتایج نشان داد که جدایه‌های MN39، MN2 و MN3 فعالیت ضد قارچی بیشتری نسبت به بقیه جدایه‌ها نشان دادند. همچنین سویه‌های MN2(16±1.4) و (18±1.4) MN39 دارای فعالیت بهتری نسبت به آنتی‌بیوتیک وانکومایسین (14±1.4) علیه استافیلوکوکوس‌ اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) نشان دادند. بررسی توالی ژن 16S rDNA سویه‌های فعال و رسم درخت فیلوژنی آن‌ها نشان داد که 7 جدایه فعال متعلق به جنسsp. Streptomyces می‌باشند. در این تحقیق به منظور بررسی فعالیت ضد میکروبی میکروارگانیسم‌های بومی ایران، برای اولین‌ بار از رسوبات بستر دریای مازندران، اکتینومیست‌ها جداسازی و مطالعه شدند. نتایج نشان داد که رسوبات بستر دریای مازندران می‌تواند به ‌عنوان منبع غنی از اکتینومیست‌های فعال که توانایی تولید متابولیت‌های ضد میکروبی جدید را دارند، مورد مطالعه دقیق‌تری قرار گیرد. بنابراین با  خالص‌سازی و مطالعه دقیق‌تر متابولیت‌های فعال اکتینومیست‌های رسوبات بستر دریای مازندران، بتوان آنتی‌بیوتیک‌های جدید و مناسب برای درمان بیماری‌های عفونی ناشی از میکروارگانیسم‌های مقاوم، معرفی کرد.

فصل اول: مقدمه

1- مقدمه

1-1- تاریخچه آنتی بیوتیک

مدت‌ها قبل از کشف پنی‌سیلین بشر آموخته بود به‌طور تجربی بعضی مواد خام را به عنوان عامل ضد میکروب مورد استفاده قرار دهد. ۶۰۰ – ۵۰۰ سال قبل از میلاد، چینی‌ها شیره کپک زده لوبیای شور را برای درمان عفونت‌ها بکار می‌بردند. در گذشته از عصاره گیاهانی مثل درمنه [1]برای مقابله با کرم آسکاریس، از پوست درخت سینچونا[2] برای درمان مالاریا و از ریشه گیاه اپیکا در درمان اسهال استفاده می‌کردند اما مصرف دوز بیش از حد آنها عوارضی همچون سمیت، اختلالات شنوایی و بینایی داشت. از فلزات سنگین نیز در درمان بیماری‌ها استفاده می‌شد. از جیوه در درمان سفلیس و آرسنیک در درمان بیماری انگل تریپانوزوما استفاده می‌شد که به‌دلیل سمیت بالای این ترکیبات درمان را با مشکل مواجه می‌کرد. در سال 1910 پائول ارلیخ[3] ترکیبات شیمیایی مختلف را به عنوان مواد ضد میکروبی آزمایش کرد و پایه گذار شیمی درمانی مدرن بود. او ارسفانآمین[4] را به عنوان اولین داروی موثر برای سفلیس معرفی کرد. کلمه آنتی بیوتیک از اصطلاح آنتی بیوز[5] اولین بار در سال ۱۸۸۹ به‌وسیله ویلمین[6] برای توجیه ماهیت رقابتی جوامع بیولوژیک که در آن فقط قویترین و اصلح‌ترین زنده می‌ماند بکار برده شد و چند سال بعد این اصطلاح برای آنتاگونیسم[7] میکروارگانیسم‌ها نیز مورد استفاده قرار گرفت.

 آنتی بیوتیک‌ها مواد شیمیایی هستند که از میکروارگانیسم‌هایی مانند قارچ‌های میکروسکوپی و باکتری‌ها گرفته می‌شوند و از ادامه زندگی سلول‌های یوکاریوتی یا پروکاریوتی جلوگیری نموده و یا مانع تکثیر آنها می‌شوند در قرن 19 آقای لوئی پاستور[8] و رابرت کخ[9] باکتری‌ها را به عنوان عوامل بیماری معرفی کردند و کنترل آنهارا امری ضروری دانستند. تا قرن بیستم، داروهای نسبتا اندکی وجود داشت. در سال‌های اول قرن بیستم، پژوهشگران امور پزشکی امیدوار بودند که بتوانند با کشف یا ساخت داروهای جدید عامل عفونت را در داخل بدن از بین ببرند.

اولین کشف مهم در این زمینه بوسیله پزشک اسکاتلندی، الکساندر فلمینک[10] در سال 1928 میلادی انجام گرفت. در تابستان سال 1928 فلمینگ مشغول تحقیق درباره آنفلوانزا بود. ضمن انجام كارهای معمول آزمایشگاهی كه می‌بایست كشت‌های باكتریایی را كه در ظرف‌های پهن در پوش‌دار رشد كرده بودند زیر میكروسكوپ بررسی كند، متوجه شد كه در یكی از ظرف‌ها ناحیه شفافی به وجود آمده است. تحقیقات بیشتر نشان داد كه ناحیه شفاف در اطراف نقطه‌ای بود كه وقتی سرپوش ظرف گذاشته نشده بود، تكه‌ای كپك به درون آن افتاده بود. فلمینگ با به خاطر آوردن تجربیاتش در زمینه لیزوزیم، نتیجه گرفت كه كپك چیزی تولید می‌كند كه باعث مرگ باكتری‌های استافیلوكوكوس[11] در ظرف كشت شده بود. فلمینگ كپك را جدا كرد و آن را به عنوان یكی از اعضای جنس پنی‌سیلیوم[12] شناخت، و ماده آنتی بیوتیكی را كه تولید می‌كرد پنی‌سیلین نامید. فلمینگ در ادامه نشان داد كه پنی‌سیلین برای جانوران سمی نیست و به یاخته‌های بدن آسیبی نمی‌رساند. به سبب ضرورت بهره‌گیری سریع از توانایی پنی‌سیلین در مقابله با بیماری‌ها و درمان زخم‌های نظامیان جنگ جهانی دوم، تولید آن در مقیاس گسترده، هم در انگلستان و هم در ایالات متحده، از اولویت‌های اول بود. استفاده از پنی‌سیلین نه تنها جان هزاران نفر را طی جنگ جهانی نجات داد، بلكه عاملی شد تا برای كشف آنتی بیوتیك‌های دیگر، از جمله خانواده‌ای از تركیبات مشابه شیمیایی پنی‌سیلین به نام سفالوسپورین‌ها، پژوهش‌هایی انجام گیرد.

 در سال 1945 جایزه نوبل در پزشكی به طور مشترك به او و فلوری[13] و چاین[14] داده شد (Clardy, 2009). با معرفی آنتی بیوتیک پنی‌سیلین به عنوان یک متابولیت ثانویه از کپک پنی‌سلیوم نوتاتوم[15] به دست آمد، دوران مدرن شیمی درمانی در سال 1940برای درمان بیماری‌های عفونی در انسان آغاز شد (Ligon, 2004). با کشف آنتی‌بیوتیک گرامایسیدین[16] در سال 1939 به عنوان اولین عامل باکتری‌کش از یک باکتری جداشده شده از خاک (باسیلوس برویس[17]) نقطه آغاز جداسازی و غربالگری باکتری‌ها و قارچ‌های خاک برای دستیابی به آنتی بیوتیک‌های جدید آغازشد (Dubos, 1993) کشف آنتی‌بیوتیک استرپتومایسین[18] در سال 1943 از باکتری استرپتومایسس[19]، باکتری‌ها را درکانون توجه عموم برای کشف داروهای جدید قرار داد (Riedlinger, 2004).  استرپتومایسین اولین ترکیب از مجموعه متابولیت‌های ثانویه فعال زیستی بود که از اعضای جنس استرپتومایسس به دست ‌آمد و به عنوان آغاز مسیر تولید آنتی‌بیوتیک از سایر باکتری‌ها معرفی می‌شود (Berdy, 2005). در حالی که تعریف اصلی از آنتی بیوتیک‌ها  که توسط میکروبیولوژیست خاک واکسمن[20]،کاشف استرپتومایسین، به شدت متکی بر متابولیت‌های مولکولی تولید شده توسط میکروارگانیسم‌هایی بود که باعث مهار رشد و یا از بین بردن میکروارگانیسم‌های دیگر می‌شد بود ولی امروزه این اصطلاح همچنین شامل عوامل به دست آمده از سایر منابع طبیعی و یا ترکیبات با منشاء نیمه سنتتیک یا مصنوعی نیز گفته می‌شود (Laskin, 2003).

1-1-1- مکانیسم عمل آنتی بیوتیک‌ها

بیشتر آنتی بیوتیک‌ها بر روی هر دو نوع سلول پروکاریوت‌ها و یوکاریوت‌ها اثر می‌گذارند و به همین دلیل نمی‌توان همه آنها را از نظر درمانی برای انسان مورد استفاده قرار داد. آنتی‌بیوتیک‌ها به دو گروه عمده‌ی عوامل کشنده یا سیدال[1] که تمام سلول ها را می کشند و عوامل استاتیک[2] که رشد باکتری را مهار می‌کنند طبقه بندی می‌شوند. در جدول شماره 1-1 مهمترین دارو‌های ضد میکروبی و مکانیسم اثر آن‌ها را نشان می‌دهد. آنتی بیوتیک‌ها از طریق چهار مکانیسم کلّی ویژگی باکتریوسیدی یا باکتریواستاتیکی خود را بروز می‌دهند.

1-1-1-1- جلوگیری از سنتز دیواره سلولی باکتری: باكتری‌ها یك لایه خارجی سخت دارند كه دیواره سلولی آنها است و شكل میكروارگانیسم را تعیین می‌كند و از سلول باكتری كه فشار اسموتیك بالایی دارد محافظت می‌نماید . آسیب به دیواره سلولی (توسط لیزوزیم) یا مهار تولید آن ، به متلاشی شدن سلول می‌انجامد. آنتی‌بیوتیک‌هایی که باعث مهار سنتز دیواره ی سلولی می شوند عبارتند از: پنی‌سیلین‌ها (پنی‌سیلین G، پنی سیلین V، آمپی سیلین، نفسیلین، تیکارسیلین،کاربنی‌سیلین، کلوکاسیلین)، سفالوسپورین‌ها، باسیتراسین، وانکومایسین، سیکلوسرین، نووبیوسین، تیکوپلانین، ریستوستین، فوزومیوسین و فسفونوپپتیدها.

2-1-1-1- مهار پروتئین سازی: آنتی بیوتیک‌های این گروه را می توان در دو گروه ممانعت کننده از نسخه برداری و ممانعت کننده از ترجمه تقسیم بندی کرد. گروه اول شامل اکتینومایسین که با اتصال به مولکول DNA مانع سنتز mRNA می شود و ریفامپین که با اتصال به آنزیم RNA پلی مراز مانع سنتز mRNA می‌شود. گروه دوم شامل آنتی‌بیوتیک‌های مهارکننده جزء30S ریبوزوم(آمینوگلیکوزیدها، آمینو سایکلیتول‌ها، تتراسایکلین ها) و آنتی بیوتیک‌های مهار کننده جزء 50Sریبوزوم(ماکرولیدها، لینکومایسین‌ها و تتراسایکلین).

3-1-1-1- جلوگیری از سنتز اسید نوکلئیک: این گروه شامل میتومایسن( به دو زنجیره مکمل DNA متصل شده و مانع جدا شدن و همانندسازی آن می‌شود)، اکتینومایسین ( به مولکول DNA متصل شده و مانع سنتز مولکول mRNA  می‌شود)، ریفامپین (به آنزیم RNA پلی مراز متصل شده و مانع سنتز mRNA می‌شود)، کینولون‌ها (نالیدیکسیک اسید؛ سینوکساسین و مشتقات فلورینه آن شامل نورفلوکساسین، سیپروفلوکساسین) می‌باشند.

4-1-1-1- تغییر در عملکرد غشاء سلولی: سیتوپلاسم تمام سلول‌های زنده توسط یك غشای سیتوپلاسمی محصور شده كه به‌عنوان یك غشای دارای نفوذپذیری انتخابی عمل می‌كند . این دسته با ایجاد تغییراتی در غشاء سلولی باعث افزایش نفوذپذیری و در نتیجه تخریب غشاء می‌شوند. نمونه این مكانیسم اثر پلی‌میكسین‌ها به طور مستقیم بر فسفاتیدیل اتانول آمین غشا در باكتری‌های گرم منفی می‌باشد و پلی ان‌ها که بر قارچ‌ها موثر هستند از دیگر داروهایی كه با مهار عمل غشای سلولی اثر می‌گذارند می‌توان به آمفوتریسین ب ، كلیستین، کلوتریمازول، کتوکونازول، ایمیدازول، تری آزول‌ها و یونوفورها اشاره كرد.

2-1-1- ژنتیک تولید آنتی بیوتیک

ژن تولیدکننده آنتی‌بیوتیک و دیگر متابولیت‌های ثانویه اکتینومیست‌ها معمولا به‌صورت کلاستر[1] و یا به صورت پلاسمیدهای خطی بزرگ دیده می‌شوند. از نظر ژنتیکی آنتی بیوتیک‌ها با وزن مولکولی پائین، ساختار بسیار پیچیده دارند که نزدیک به 50 ژن در سنتز آنها دخالت دارد (Cundliffe, 2006). این در حالی است که یک ژن به آسانی می‌تواند یک پروتئین به وزن 100 کیلو دالتون را رمز گذاری کند(Challis, 2003). بعضی از جنس‌های استرپتومیسس بیش از 20 کلاستر ژنی را به سنتز متابولیت‌های ثانویه اختصاص داده‌اند. هر آنتی بیوتیک حدود 1% از کل ژنوم اکتینومیست تولید کننده را لازم دارد. علاوه بر ژن‌های لازم برای سنتز آنتی بیوتیک بعضی کلاستر‌ها دارای ژن‌های تنظیم کننده تولید آنتی بیوتیک می‌باشند (Cundliffe, 1989).

علوم نظیر علوم مهندسی برای یافتن راه های موثر پیشگیری این دسته از بیماری ها می باشد .
جستجو و تحقیق در زمینه قلب به قرون وسطی و رنسانس باز می گردد، در ابتدا با قطعه قطعه کـردن قلـب
حیوانات و بررسی آناتومی آنها تحقیقات انجام شده و بدین ترتیب مدل های اولیـه از آنـاتومی و فیزیولـوژی
قلب بوجود آمدند که امروزه با توجه به وسایل تحقیقاتی و سیستم های جدید و مدرن دیگـر قابـل اسـتفاده

1-2) بیان مساله    4
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق    6
1-4) مدل مفهومی تحقیق    7
1-5) هدف تحقیق    8
1-6) فرضیه های تحقیق    8
1-7) تعریف متغیرها    9
1-8) قلمرو تحقیق    10
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
2-1) مقدمه    12
2-2) مفهوم عملکرد سازمانی    13
2-3) ارزیابی عملکرد سازمانی    14
2-4) ابعاد عملکرد سازمانی    15
2-4-1) عملکرد مشتری    16
2-4-2) عملکرد مالی    16
2-5) عوامل موثر بر عملکرد سازمانی    17
2-5-1) مدیریت کیفیت جامع و عملکرد سازمانی    17
2-5-2) بازارگرایی و عملکرد سازمانی    18
2-5-3) عوامل محیط خارجی    18
2-6) مدیریت کیفیت جامع    18
2-7) تاریخچه مدیریت کیفیت جامع    23
2-8) مدیریت کیفیت جامع در بخش خدمات    24
2-9) ابعاد مدیریت کیفیت جامع    25
2-10) عوامل موفقیت مدیریت کیفیت جامع    27
2-11) بازارگرایی    30
2-12) دیدگاه های مربوط به بازارگرایی    33
2-12-1) دیدگاه تصمیم گیری از نظر شاپیرو (1988)    33
2-12-2) دیدگاه هوشمندی بازار از نظر کوهلی و جاورسکی (1990)     34
2-12-3) دیدگاه فرهنگی از نظر نارور و اسلاتر (1990)     35
2-12-4) دیدگاه کانون استراتژیک از نظر روکرت (1992)     35
2-12-5) دیدگاه مشتری گرایی از نظر دشپند (1993)     36
2-12-6) دیدگاه ترکیبی از نظر لافرتی و هالت (1999)     37
2-12-7) رویکرد قابلیت های سازمانی از دیدگاه دی (1994)     37
2-12-8) رویکرد فرهنگ سازمانی چند لایه از دیدگاه هامبورگ و پفلسر (2000)     38
2-13) نتایج بازارگرایی    38
2-14) محیط خارجی    39
2-15) پیشینه تجربی    40
2-15-1) مطالعات انجام شده در داخل کشور    40
2-15-2) مطالعات انجام شده در خارج از کشور    45
فصل سوم: روش تحقیق
3-1) مقدمه    49
3-2) روش تحقیق    49
3-3) جامعه آماری    49
3-4) روش نمونه گیری و برآورد حجم نمونه    49
3-5) روش گردآوری داده ها و اطلاعات    51
3-6) ابزار گردآوری اطلاعات    51
3-7) اعتبار یا روایی ابزار تحقیق    53
3-8) اعتماد یا پایایی ابزار تحقیق    53
3-9) معرفی تکنیک های آماری    54
فصل چهارم: تجزیه تحلیل و اطلاعات
4-1) مقدمه    56
4-2) آمارتوصیفی متغیرها    56
4-2-1) فراوانی جنسیت پاسخگویان    56
4-2-2) فراوانی تحصیلات پاسخگویان    57
4-2-3) فراوانی وضعیت تاهل پاسخگویان    57
4-2-4) خلاصه وضعیت آمار توصیفی متغیرهای تحقیق    58
4-3) آمار استنباطی    59
4-3-1) آزمون نرمال بودن متغیرها    59
4-3-2) آزمون مدل اندازه گیری    60
4-3-3) آزمون مدل ساختاری    63
4-3-4) بررسی فرضیه های تحقیق    68
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه    72
5-2) بحث در نتایج توصیفی داده های تحقیق    72
5-2-1) توصیف داده های مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان    72
5-2-2) توصیف داده های مربوط به وضعیت تاهل پاسخ دهندگان    72
5-2-3) توصیف داده های مربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان    73
5-3) نتیجه گیری از آزمون   فرضیه ها و مقایسه نتایج    73
5-3-1) نتیجه گیری از فرضیه اول    73
5-3-2) نتیجه گیری از فرضیه دوّم    74
5-3-3) نتیجه گیری از فرضیه سوّم    75
5-3-4) نتیجه گیری از فرضیه چهارم    76
5-3-5) نتیجه گیری از فرضیه پنجم    76
5-3-6) نتیجه گیری از فرضیه ششم    77
5-4) جمع بندی و پیشنهادات    77
5-5) ارائه پیشنهادات برای تحقیقات آینده    79
5-6) محدودیت های تحقیق    79
منابع و مأخذ    80
پیوست     86

فهرست جداول
عنوان                                                                                                      صفحه
جدول 2-1: روند تکاملی مدیریت کیفیت جامع    23
جدول 2-2: ابعاد مدیریت کیفیت جامع در برخی از پژوهش های انجام شده    25
جدول 3-1 : نحوه توزیع پرسشنامه ها در بین نمایندگی های بیمه در استان گیلان    51
جدول 3-2 : ساختار پرسشنامه    52
جدول3-3 پایایی پرسشنامه    54
جدول 4-1: توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان    57
جدول 4-2: توزیع فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان    57
جدول 4-3: توزیع فراوانی وضعیت تاهل پاسخ دهندگان    58
جدول 4-4: تجزیه و تحلیل توصیفی متغیرها    58
جدول 4-5: آزمون سنجش وضعیت توزیع متغیرهای تحقیق    59
جدول 4-6: بارعاملی و آماره T متغیر مدیریت کیفیت جامع    60
جدول 4-7: بارعاملی و آماره T متغیر بازارگرایی    61
جدول 4-8: بارعاملی و آماره T متغیر عملکرد سازمانی    61
جدول 4-9: بارعاملی و آماره T متغیر عوامل محیط خارجی    62
جدول 4-10: مقادیر پایایی سازههای تحقیق    62
جدول 4-11: بررسی روایی سازه‌های تحقیق    63
جدول 4-12: ضرایب مسیر سازه های تحقیق    64
جدول 4-13: آزمون معنی‌داری مسیرها    64
جدول 4-14: واریانس تبیین شده    65