1-1) مقدمه

فساد اداری امروزه از دامنه ای جهان شمول برخوردار است و کشورهای زیادی اعم از کشورهای صنعتی توسعه یافته و به ویژه کشورهای در حال توسعه را شامل می شود. فساد اداری به عنوان یک پدیده نامطلوب مستلزم وجود یک نگرش جامع بوده و تا علل و ریشه های آن در چارچوب نظریه ای مرتبط با موضوع تحلیل نگردد نمی توان انتظار ریشه کنی یا کنترل آن را محقق ساخت.  و از پیامدهای نامطلوب آن در توسعه اقتصادی و بروز ناهنجاریهای اجتماعی، اخلاقی ممانعت بعمل آورد.

بحث اصلی این مقاله، درباره راهکارهای مبارزه با فساد اداری در دستگاههای اجرایی است زیرا فساد اداری بخشی از مجموعه مسائلی است كه سازمان ها در دوره عمر خود ناگزیر آن را تجر به می نمایند. این مجموعه مسا یل به معضلاتی اشاره دارد كه عمدتا ریشه های آن در خارج از سازمان قرار داشته ولی آثار شان، سازمان ها را متأثر می سازد .

شاید بهترین روش برای مهار شیوع فساد اداری، شناسایی عوامل بروز آن و در نظر گرفتن راهكارهای كنترلی – نظارتی است . اما چنین اقدامی می بایست توأم با هم اندیشی، جامع نگری و قاطعیت اجرایی انجام شود . به عبارت دیگر، توجه به یك عامل فسادآور و پرهیز از سایر عوامل بروز فساد، عملاً ره به جایی نخواهد برد، بلكه باید با پدیده فساد اداری كه ماهیتی كثیر الوجه دارد، به صورت سیستمی برخورد نمود و تمامی عواملی كه بر شیوع آن دامن می زنند را شناسایی كرده و بلافاصله درصدد رفع آنها برآمد. از آنجا که تنظیم سیاستهای اقتصادی و مالی کشور وایجاد هماهنگی در امور مالی و اجرای سیاستهای مالیاتی و تنظیم و اجرای برنامه همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک با کشورهای خارجی و اجرای تکالیف مربوط به امور پولی و… به عهده وزارت امور اقتصاد و دارایی می باشد لازم دانستیم تا راهکارهای مبارزه با فساد اداری را از دیدگاه کارکنان وزارت امور اقتصاد و دارایی مورد بررسی قرار دهیم.

در این فصل به کلیات تحقیق پرداختیم. در ابتدا به بیان مسئله تحقیق سپس به اهمیت و ضرورت انجام تحقیق و مشخص کردن فرضیات تحقیق که شامل دو قسمت فرضیه اهم و اخص می باشد و سپس به قلمرو تحقیق ، روش تحقیق و در نهایت به جامعه آماری تحقیق، واژگان کلیدی ، را بیان نمودیم.

 

1-2) بیان مسئله

فساد اداری[1] مسئله ای است که از دیرباز گریبانگیر دستگاه ها و سازمان ها بوده و هسته اندیشه بسیاری از دانشمندان و متفکران سیاسی راتشکیل می داده است. یعنی از زمانی که فعالیت های بشر شکل سازمان یافته و منسجمی به خود گرفته است از همان زمان فساد اداری نیز همچون جزء لاینفکی از متن سازمان ظهور کرده است. با آغاز قرن بیست و یکم ، ضرورت ایجاد تحول1 در نظام اداری2 و انجام اصلاحات ساختاری3 با وضوح بیشتری نمایان می شود .

در نظام اداری ناکارآمد ، انواع بی نظمی به صور و اشکال گوناگون ظهور می کنند از جمله پیچیدگی بیش از حد ، نارسایی و نقص در قوانین و مقررات و اجرای آنها ، بی توجهی نسبت به قوانین و دستورات مقامات و رده های بالا توسط ماموران و رده های مراتب پایین ، ضعف نیروی انسانی ، سازش کارگزاران دولتی با افراد و گروههای بانفوذ ، شالوده های سست و نامتناسب سازمانی، انحصار مشاغل، ضعف سیستم مدیریت و … .

که در نهایت این بی نظمی ها و به عبارت دیگر این الگوهای رفتاری به روی هم تاثیر گذاشته و حتی اثر یکدیگر را تشدید می نمایند . گسترش فساد اداری در سطح جهان سبب شد که مبارزه با مفاسد اداری به صورت یک امر فراملی و جهانی درآید. در این میان سازمان هایی بین المللی که در سطح جهانی و منطقه ای توسط کشورها بوجود آمدند فعالیت های خود را در این زمینه افزایش دادند.

دولت ها نیز باید از تمام راهکارهای موجود در زمینه مبارزه با مفاسد اداری درحوزه حاکمیت داخلی خود استفاده نموده تا بتوانند ریشه این مساله را در جامعه خود بخشکانند.ازمهمترین این ساز و کارها استفاده از ابزار قانونی است.یعنی با تدوین قوانین و مقرراتی که هم جنبه پیشگیرانه دارند وهم از جنبه سزا دهی برخوردار هستند و همچنین با اجرای درست این قوانین توسط دستگاههای اجرایی می توان به طور قابل توجهی از میزان مفاسد اداری کاست ( دعایی، 1389،صص121-122).

“امروزه کشور ما تشنه فعالیت اقتصادی سالم و ایجاد اشتغال برای جوانان و سرمایه گذاری مطمئن است و این همه به فضایی نیازمند است که در آن سرمایه گذار و صنعتگر و عنصر فعال در کشاورزی و مبتکر علمی  و جوینده کار و همه قشرها از صحت و سلامت ارتباطات حکومتی و امانت و صداقت متصدیان امور مالی و اقتصادی مطمئن بوده و احساس امنیت و آرامش کنند. اگر دست مفسدان و سوء استفاده کنندگان از امکانات حکومتی قطع نشود و اگر امتیازطلبان و زیاده خواهان پرمدعا و انحصارجو طرد نشوند، سرمایه گذار و تولیدکننده و اشتغال طلب همه احساس ناامنی و نومیدی خواهند کردو کسانی از آن به استفاده از راههای نامشروع و غیرقانونی تشویق خواهند شد.

“خشکانیدن ریشه فساد مالی و اقتصادی[2] و عمل قاطع و گره گشا در این باره مستلزم اقدام همه جانبه به وسیله قوای سه گانه مخصوصا دو قوه مجریه و قضاییه است. قوه مجریه با نظارتی سازمان یافته و بی اغماض از بروز و رشد فساد مالی در دستگاهها پیشگیری کند و قوه قضاییه با استفاده از کارشناسان و قضات قاطع و پاکدامن ، مجرم و خائن و عناصر آلوده را از سر راه تعالی کشور بردارد. بدیهی است که نقش قوه مقننه در وضع قوانین که موجب تسهیل راه کارهای قانونی است و نیز در ایفای وظیفه نظارت بسیار مهم و کارساز است.”

سخنان بالا بخشی از فرمان 8 ماده ای مقام معظم رهبری در تاریخ 10 اردیبهشت ماه 1380 درباره فساد، به روسای سه قوه بود که امروز پس از گذشت بیش از یک دهه از دستور ایشان به اهداف تعیین شده درباره فساد اداری نرسیده ایم.

نظام جمهوری اسلامی ایران از ابتدای تاسیس، مبارزه با فساد اداری را یکی از اهداف مهم خود برشمرده و در دهه گذشته بر این امر بسیار تاکید کرده است. در ادبیات سیاسی کشورمان سابقه چند پیام از بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم انقلاب اسلامی وجود دارد که مبارزه با فساد اداری را جز اهداف اصلی نظام دانسته و به عنوان یکی از اهداف کلان نظام مورد تاکید قرار داده است (ضمیمه هفتگی روزنامه همشهری (حقوق) ،1390،شماره98 ،ص2).

 

هدف از این پژوهش شناسایی راهکارهای مبارزه با فساد اداری می باشد تا با شناسایی راهکارهای مبارزه با فساد آنها را از بین برده و جامعه ای سالم و به دور از ناهنجاری های اجتماعی سازمانی داشته باشیم امیدواریم با بررسی متغیرهای مورد پژوهش که از راهکارهای مبارزه با فساد اداری میباشند به فرموده مقام معظم رهبری دست یابیم.

1-3) اهمیت و ضرورت پژوهش

فساد اداری عملکرد دولتها و تخصیص منابع را منحرف می کند و از اهمیت قانونی بودن و مؤثر بودن دولتها می کاهد، ثبات و امنیت جوامع را به خطر می اندازد، ارزشهای انسانی و اخلاقیات را مخدوش میکند و در نهایت مانع توسعه اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی می شود(رزازی،1379،ص23).

نظام اداری عاری از فساد، زمینه دستیابی دولت‌ها به توسعه و بهره مند شدن از تأثیرات مثبت آن را با کاستن از هزینه‌های سربار و اضافی به جامعه، ممکن می‌سازد. در‌حالی که نظام اداری فاسد، با مصروف داشتن منابع مالی مختص به توسعه جامعه، به‌مثابه باتلاقی عمل می‌کند که منابع را در خودش فرو می‌برد (فرج‌وند، 1382، ص56).

فساد اداری مانع سرمایه گذاری می شود و مسیر توسعه اقتصاد را با مانع بسیار مواجه می کند و از طریق هدایت نامطلوب استعدادها و منابع بالقوه و بالفعل انسانی به سمت فعالیت های نادرست برای دستیابی به درآمدهای سهل الوصول زمینه رکود در تمام ابعاد را فرآهم می سازد و از طرفی هر کجا فساد ریشه بدواند روز به روز بیشتر شده و مقابله با آن بسیار دشوار می شود و ریشه های آن هر روز عمیق تر در بطن جامعه نفوذ می کند . بنابراین مقابله با فساد در عرصه اداری ضرورتی جدی و انکارناپذیر است(جلیل خانی،1386).

مبارزه با فساد از چند بعد اهمیت دارد، از نظر سیاسی[3]1، با تضمین و کسب مشروعیت نظام های سیاسی پیوند خورده است. از نظر اخلاقی، اولویت هر جامعه سالم به حساب می آید و با مقولات مهمی نظیر انسجام اجتماعی، لزوم پاسخگویی و حفظ و ارتقای اعتماد اجتماعی ارتباط دارد و از لحاظ اقتصادی،کارامدی حاکمیت به شدت متاثر از کاهش فساد موجود در آنها و توانایی شان برای مبارزه با فساد است (فاضلی، 1388،ص 1).

در نتیجه مبارزه با فساد اداری یک ضرورت است تا از تشدید آسیب ها در آینده، پیشگیری نماید. ضرورت دارد با تمام توان و در تمامی زمینه ها با علل و عوامل بروز فساد مبارزه ای جدی و مستمر صورت پذیرد و البته قبل از آن،شناسایی عوامل موثر در بروز آن حیاتی است(فرخ سرشت،1383،صص66-67).

1-4) مدل مفهومی پژوهش

با توجه به ادبیات این تحقیق،که به بررسی راهکارهای مبارزه با فساد اداری در سازمانهای دولتی از دیدگاه کارکنان امور اقتصاد و دارایی می پردازد،متغیرهای مورد بررسی این تحقیق بر اساس نظرات ارائه شده(که در ادبیات  تحقیق آورده شده است)مطرح گردیده است. با توجه به موارد ذکر شده مدل تلفیقی زیر که نشانگر رابطه بین ویژگی ها و عوامل مختلف این تحقیق می باشد در نمودار زیر ترسیم شده است.

 

شکل1-1:مدل تحقیق

 

راهکارهای مبارزه با فساد اداری
خصوصی سازی
کاستن از حجم قوانین و شفاف سازی آنها
توسعه و حمایت از رسانه های گروهی
تقویت نهادهای نظارتی
بهره گیری از سیستم های مناسب تشویق و تنبیه کارکنان
 

(منبع:رزازی ،1381،ص 2)

 

 

1-5) اهداف مشخص پژوهش

1-5-1) هدف آرمانی

انجام پژوهشی که حاصل آن بتواند به نحو شایسته ای در کاهش فساد اداری موثر واقع گردد.

1-5-2) هدف کلی

بررسی راهکارهای مبارزه با فساد اداری در سازمانهای دولتی از دیدگاه کارکنان امور اقتصاد و دارایی.

1-5-3) هدف کاربردی

راهکارهای مبارزه با فساد می تواند مفاسد اداری را کاهش دهد و کارشناسان امور اقتصاد و دارایی و تمامی ارگان ها و سازمان ها می توانند از این دستاوردها استفاده کنند.

1-5-4) اهداف ویژه

1-5-4-1) تأثیر خصوصی سازی بر کاهش فساد اداری.

1-5-4-2) تأثیرکاستن از حجم قوانین و شفاف سازی آنها بر کاهش فساد اداری.

1-5-4-3) تأثیر توسعه و حمایت از رسانه های گروهی بر کاهش فساد اداری.

1-5-4-4) تأثیر تقویت نهادهای نظارتی بر کاهش فساد اداری.

1-5-4-5) تأثیر بهره گیری از سیستم های مناسب تشویق و تنبیه کارکنان بر کاهش فساد اداری.

1-6) سوالات پژوهش 

1-آیا خصوصی سازی بر کاهش فساد اداری تأثیر گذار است؟

2- آیا کاستن از حجم قوانین و شفاف سازی آنها بر کاهش فساد اداری تأثیرگذار است؟

3- آیا توسعه و حمایت از رسانه های گروهی بر کاهش فساد اداری تأثیرگذار است؟

4-آیا تقویت نهادهای نظارتی بر کاهش فساد اداری تأثیرگذار است؟

5- آیا بهره گیری از سیستم های مناسب تشویق و تنبیه کارکنان بر کاهش فساد اداری تأثیرگذار است؟

1-7) فرضیه‏های پژوهش

فرضیه اول:خصوصی سازی برکاهش فساد اداری تأثیرگذار است.

فرضیه دوم: کاستن از حجم قوانین و ساده و شفاف سازی آنها برکاهش فساد اداری تأثیرگذار است .

فرضیه سوم: توسعه و حمایت از رسانه های گروهی برکاهش فساد اداری تأثیرگذار است .

فرضیه چهارم: تقویت نهادهای نظارتی برکاهش فساد اداری تأثیرگذار است .

فرضیه پنجم: بهره گیری از سیستم های مناسب تشویق و تنبیه کارکنان برکاهش فساد اداری تأثیر گذار است.

1-8 ) قلمرو تحقیق

1-8-1) قلمرو موضوعی: این تحقیق در حوزه مدیریت رفتار سازمانی1[4] می باشد .

1-8-2) قلمرو مكانی: تحقیق حاضر در امور اقتصاد و دارایی ساری انجام شده است.

1-8-3) قلمرو زمانی: قلمرو زمانی این تحقیق، از تیرماه تا پایان اسفند ماه سال1391 می باشد.

1-9) تعریف واژ‏گان کلیدی2[5]

1-9-1)تعریف عملیاتی

٭ فساد اداری: استفاده غیر قانونی از اختیارات اداری دولتی برای نفع شخص.

٭خصوصی سازی فرایندی اجرایی، مالی و حقوقی است که دولتها در بسیاری از کشورهای جهان برای انجام اصلاحات در اقتصاد و نظام اداری کشور به اجرا درمی‌آورند.(وب 6)

٭ تشویق3[6] : پاداشی که در قبال یک رفتار دلخواه داده میشود.

٭ تنبیه4[7]: مجازات انسانی که کار ناپسندی را انجام داده به منظور جلوگیری از تکرار آن و ترک نمودن آن.

٭ رسانه‌های گروهی: مجموعه وسایل ارتباطات جمعی.

٭ كنترل و نظارت: فعالیتی است كه ضمن آن عملیات پیش بینی شده با عملیات انجام شده مقایسه می شوند و در صورت اختلاف و انحراف بین آنچه باید باشد و آنچه هست، نسبت به رفع و اصلاح آنها اقدام می شود.

1-9-2)تعریف مفهومی

فساد  اداری طبق تعریفی که در فرهنگ و بستر آمده عبارت است از «پاداشی نامشروع که برای وادار کردن فرد به تخلف از وظیفه تخصیص داده می شود» (سرداری ،1380 ، ص 134).

٭ خصوصی سازی1[8]: خصوصی سازی فرایندی است كه طی آن كارائی مكانیزم بازار، حیات دوباره پیدا می‌كند و عملكرد فعالیت اقتصادی دولت و بخش عمومی در محك آزمون

2)سابقه ی تحقیق……………………………………………..6

3)ضرورت تحقیق………………………………………..9

4)سوالات تحقیق……………………………………10

5)فرضیات تحقیق…………………………………………11

6)هدف ها و کاربردهای تحقیق………………………………11

7)روش و نحوه انجام تحقیق……………………………………12

8)ساماندهی(طرح) تحقیق……………………….13

فصل اول(کلیات)…………………….15-38

بخش اول:  مفهوم شناسی———–———————-17

گفتار اول: تعریف نسب و انواع آن——-———————–17

گفتار دوم:نفی ولد————–——————————20

1) تعریف نفی ولد ——————————————22

2)ارکان دعوی———————————————22

3)مراحل دادرسی—————————————–22

گفتارسوم: آزمایش های ژنتیکی——————————————24

1)آزمایش خون——————————————26

 2)آزمایش دی ان ای———-29

1-2-قدرت اثباتی آزمایش ” دی ان ای” از لحاظ علمی——————–31

2-2- تاریحچه آزمایش های ژنتیکی——————————35

2-2-1-نتایج حاصل تا سال 1950 ———-—————–35

2-2-2-نتایج حاصل از سال 1950 به بعد(کشف مارپیچ سه بعدی)———————-35

بخش  سوم: نقش علوم جدید در اثبات دعاوی————————–36

فصل دوم: آزمایش دی ان ای و اثبات نسب——————39-67

بخش اول: حجیت فقهی حقوقی دی ان ای در اثبات نسب————————-40

گفتار اول: اعتبار آزمایش «دی ان ای» از دیدگاه فقه—————————-40

گفتار دوم: اعتبار آزمایش دی.ان.ای از دیدگاه حقوق———————————43

بخش دوم: ادله اثبات نسب———————————–45

گفتار اول: اقرار————————————–45

گفتار دوم: شهادت——————————————-47

گفتار سوم:  فراش——————————48

گفتار چهارم:  قرعه—————————————-51

گفتار پنجم: سایر امارات———————————-52

مدرک فقهی قاعده فراش ———————————-53

مبحث اول:مفردات حدیث ——————————-54

مبحث دوم) ترکیب الفاظ قاعده الولد للفراش—————————–55

1-شرایط اثبات نسب با توسل به اماره فراش———————–59

1-3-اجرای اماره فراش در فرزند ناشی از شبهه یا تلقیح مصنوعی ———————-63

2-3-قاعده فراش و تلقیح مصنوعی—————————-63

بخش سوم: انحصار یا عدم انحصار ادله اثبات نسب————————–66

فصل سوم: آزمایش دی ان ای و نفی ولد………………………..68-82

بخش اول: نفی نسب از دیدگاه فقه و حقوق ایران———————————-70

بخش دوم: دی ان ای و نفی نسب——————————–72

گفتار اول: بررسی نحوه ی آزمایش دی ان ای در رد ابوت و میزان قطعیت آن———————–72

بخش دوم: حجیت فقهی حقوقی دی ان ای در نفی ولد—————————————73

بخش سوم: ادله های مورد استناد در رد و پذیرش حجیت آزمایش های دی ان ای در نفی نسب——————-77

گفتار اول: ادله مورد استناد نظریه عدم پذیرش حجیت آزمایش دی ان ای در نفی نسب————————–77

ادله ی اصلی نفی ولد(لعان)——————————78

 

گفتار دوم: ادله ی مورد استناد نظریه ی پذیرش حجیت آزمایش های دی ان ای در نفی نسب———————80

خلاصه————————————————–83

نتیجه گیری———————————————87

پیشنهادات——————————————————-93

منابع———————————————————94

چکیده انگلیسی———————————————–101

مقدمه:

نسب که در لغت به معنای قرابت و خویشاوندی است در اصطلاح رابطه حقوقی و خونی موجود بین دو نفر را گویند که ممکن است مشروع یا نامشروع باشد. نسب حقیقت شرعی نیست، بلکه در فقه و حقوق بر معنای عرفی و لغوی اطلاق می گردد، یعنی نسب عرفاً و لغتاً رابطه ای است که از پیدایش یک انسان از انسان دیگر انتزاع می شود. نسب مشروع هنگامی حاصل می شود که از طریق ازدواج صحیح یا رابطه ای که در حکم آن است به وجود آمده باشد و نسب وقتی نامشروع است که در اثر نزدیکی زن و مردی که بین آن ها علقه زوجیت وجود نداشته، کودکی به وجود آید و والدین یا یکی از آن ها به عدم زوجیت عالم باشد. از این رو چون شریعت با توجه به فطرت انسان ها نسبت به اتصال و حفظ نسب حریص است اصول و قواعدی برای ثبوت نسب مقرر کرده تا خانواده و جامعه استقرار پیدا کند.( صفائی و امامی،1376،ص13)

به طور کلی دو نوع دعوا در این حوزه مطرح است؛ یکی دعوای اثبات نسب و دیگری نفی نسب (نفی ولد). دعوای اثبات نسب ممکن است در موارد متعددی طرح شود، مانند آن که شخصی میخواهد ثابت کند فرزند دیگری است یا شخصی میخواهد اثبات کند که پدر یا مادر یک کودک است.نفی ولد نیز هنگامی اتفاق می افتد که مرد به دلایل مختلف از پذیرش کودک، بعنوان فرزند خود امتناع می کند. برای اثبات هردوی این مباحث(اثبات نسب و نفی ولد) روش های مختلفی در قانون تعیین شده است.(صفایی و امامی،14)

1) بیان مسئله

اهداف فرعی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

اهمیت موضوع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

سئوال اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………

فرضیه اصلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

 

بخش دوم

ادبیات و مبانی نظری تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ادبیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

مفهوم فرهنگ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………..

تعاریف فرهنگ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

طبقه بندی تعاریف فرهنگ………………………………………………………………………………………………………………………………………..

تعریف رسانه محلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نظریات مرتبط با تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

نظریه برجسته سازی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نظریه استفاده ورضایت مندی…………………………………………………………………………………………………………………………………

نظریه نشر ونو آوری………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

نظریه ارتباطات توسعه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

سئوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

بخش سوم

روش شناسی تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

نوع روش وابزار جمع آوری داده ها……………………………………………………………………………………………………………………………

تعریف مفهومی وعملیاتی متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….

 

متغیر های مستقل تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………

متغیر وابسته تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

مقیاس سازی وتهیه پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………….

گویه های سنجش متغیر مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………

گویه های سنجش متغیر وابسته………………………………………………………………………………………………………………………………..

سنجش اعتبار و روایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

تعیین حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

روش تجزیه وتحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………………………………………

بخش چهارم

یافته های تحقیق

فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

تحلیل فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………….

شاخص های توصیفی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………..

بخش پنجم

نتیجه گیری وپیشنهادات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نتایج تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نتایج کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نتایج جزیی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

موانع ومحدویت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….

بخش ششم

منابع وپیوستها

منابع تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

فهرست جداول…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

پیوستها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

چکیده: نشریات محلی دسته ای از رسانه هایی هستند که در دنیای رسانه ای جدید در کنار انبوهی از رسانه های جدید و قدیم به کار اطلاع رسانی و انتقال پیام مشغولند از این رو در این فضای رسانه ای جدید تداوم و استمرار فعالیت آنها منوط به رعایت پاره ای از شاخص های محتوایی و فنی است . شاخص های مورد استفاده در این تحقیق برگرفته از دو مفهوم رسانه بودن و محلی بودن این نشریات است و بیشتر مربوط به شاخص های محتوایی است.سئوال اصلی ما در این تحقیق عبارتست از اینكه  مطبوعات محلی استان خوزستان  با توجه به تعدد و نیز رویکرد آنها در زمینه های فرهنگی و اجتماعی چه تاثیری بر نگرش فرهنگی مردم دارند؟ كه براساس نظریه برجسته سازی استوار است.هدف اصلی از این تحقیق شناخت تاثیر توانمندی های فرهنگی و تبلیغی نشریات محلی استان خوزستان بر نگرش های فرهنگی مخاطبان است. این پژوهش به شیوه پیمایشی انجام گرفته  است. ودر نهایت این نتیجه كلی بدست می آید كه  نشریات محلی با توجه به توانایی فعالان هر یک از رسانه ها دارای کارکردهای متفاوتی است که این عملکرد در جذب مخاطبان و یا کاهش آن تاثیرگذار است.داشتن تیم رسانه ای که دارای دانش  حرفه ای لازم باشد برای یک نشریه یک فرصت مناسب است تا بتواند از ظرفیت های موجود در جامعه از جمله رضایت مخاطب و  اعتماد  آنها در جهت ارائه کارکردهای که بتواند بعنوان یک رویکرد فرهنگی قابل قبول باشند تاثیرگذار باشند.

كلمات كلیدی: نگرش فرهنگی ، مطبوعات محلی ،تاثیر نشریات محلی ، نشریات محلی استان خوزستان، تحلیل محتوا.

مقدمه: 

نشریات محلی‌ نماینده‌ی آداب و رسوم به طور كلی فرهنگ آن زیست‌ بوم هستند. در این میان نشریاتی موفق‌ترند، كه توانسته‌اند با تكیه بر منابع بومی مطالب مفید‌تری را ارائه دهند.دریافت‌های بومی به تقویت اذهان مردم آن منطقه می انجامد و درهای جامعه‌پذیری را می‌گشاید. بدون این شاخصه، نشریه‌ی بومی با یك نشریه‌ی سراسری تفاوتی ندارد.تمام هارمونی یك نشریه‌ی محلی در این خلاصه می‌شود كه زیرساختِ تعلق به خرده‌ فرهنگ محلی را به دست فراموشی نسپارد . دست ‌اندركاران این نشریه باید به خاطر بسپارند كه رسالت روزنامه نگاری حرفه‌ای آنها وابستگی مستقیمی با اصل برقراری ارتباط با مخاطبان بومی دارد. نشریه‌ی محلی رسالت خاص خود را دارد.شفاف سازی و ایجاد فضایی كه در آن فضا قدرت آگاهی بخشی و نقادی به بالاترین میزان برسد. نشریات محلی باید آن قدر مقبولیت و سندیت پیدا كنند، كه مرجعیت مطالب و اخبار محلی در دست آنان باشد. و این  به آن معناست كه روزنامه محلی به حدی از مستند سازی رسیده است، كه نقش  مرجع را پیدا كرده است.این اوج منزلت و اعتباری ست كه یك نشریه‌ی محلی می‌تواند پیدا كنند.جهان امروز جهان حرفها وشعارهای كلی نیست. زیباترین و جامع ترین فونكسیون و كاركرد نشریات محلی برقراری پیوند و همبستگی میان مردم آن اجتماع است.تمام طبقات و اقشار جامعه به نشریه بومی احتیاج دارند.باید به گونه‌ای ذائقه‌ی‌ اجتماع را جهت دهی كرد،كه در سبد خرید هر خانواده‌ی ایرانی، نشریات جایگاه تثبیت شده باشند .در این تحقیق سی شده تا رابطه معنا دار بین تاثیر نشریات محلی استان خوزستان را بر نگرش فرهنگی مخاطبان بررسی کنیم.

 

 

 

1-1 بیان مساله:

نشریات بعنوان بخشی از جامعه اطلاع رسانی کشور سهم بسزایی در تنویر افکار عمومی مناطق مختلف کشور را برعهده دارند لذا بهره مندی از حداکثر ظرفیت نشریات محلی در حوزه ی فرهنگی بستری مناسب است تا با نگاه ملی ، عملکردی منطقه ای داشت لذا جایگاه نشریات در کشور بطور عام و کارکردهای مورد نیاز نشریات محلی بطور خاص نیازمند بسترهایی است که فرایند اطلاع رسانی و نیز تاثیرگذاری فرهنگ بعنوان یک رویکرد اجتماعی در جامعه را متبلور می سازد لذا وجود اقوام مختلف با آداب و رسوم و در یک کلام فرهنگ های مختلف در کشور ظرفیت فرهنگی و تاثیرگذاری است که می تواند با نمایاندن آن زمینه تغییرات و نوآوری های موردنیاز هر جامعه را متناسب با آن بوجود آورد و از این مسیر با تغییر در نگرش یا ایجاد یک نگرش جدید در حوزه ی فرهنگی ساختارهای جدیدی را متناسب با نیاز جامعه ترسیم کرد که بدون شک هر یک می تواند بستری مناسب در ارایه الگوهای ضروری جامعه باشند و تا بتوان بعنوان ساز و کارهای فرهنگی حرکت های مبتنی بر فرهنگ را بصورت زیرساختهایی که نقش اساسی را در تعالی فرهنگ و نیز ترویج کارکردهای فرهنگی را شاهد باشیم لذا این توجه رسانه ها بویژه مطبوعات در استان ها می توانند نماینده تنویر افکار عمومی در معرفی فرهنگ ها باشند و با این رویکرد ابزار فرهنگی مطبوعات بستر مناسبی است تا بتوان در جهت بهره مندی از رویه های فرهنگی، فرهنگ فرهنگی شدن را بر اساس فرهنگ پذیری بعنوان

1ـ1 بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1ـ2 سؤالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1ـ3 فرضیه­های تحقیق   ………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1ـ4 ضرورت و اهمیت تحقیق   ………………………………………………………………………………………………………………. 5

1ـ5 انگیزه تحقیق   …………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1ـ6 اهداف تحقیق   ………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

1ـ7 محدوده مورد مطالعه   ……………………………………………………………………………………………………………………… 6

1ـ8 روش تحقیق   ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

1ـ9 سازماندهی تحقیق   ………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1ـ10 جامعه آماری   ………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-11 پیشینه تحقیق (ادبیات تحقیق) ……………………………………………………………………………………………………….. 7

1ـ12 بهره وران تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………… 10

1ـ13 موانع و محدودیت­ها   …………………………………………………………………………………………………………………… 10

1ـ14 مفاهیم و واژه­های اصلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………. 10

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2ـ1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 13

2ـ2 تاریخچه مراکز اقامتی در ایران و جهان …………………………………………………………………………………………….. 13

2ـ3طبقه بندی واحدهای اقامتی ……………………………………………………………………………………………………………….. 14

2ـ4 انواع تأسیسات اقامتی ………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2ـ4ـ1 هتل ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2ـ4ـ1ـ1 انواع هتل ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

2ـ4ـ1ـ2 هتل آپارتمان ……………………………………………………………………………………………………………………………… 16

2ـ4ـ1ـ3 هتل های فرودگاهی ………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2ـ4ـ1ـ4 هتل­های بیرون شهری ……………………………………………………………………………………………………………….. 16

2ـ4ـ2 اتاق و صبحانه ……………………………………………………………………………………………………………………………… 16

2ـ4ـ3 متل ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 16

2ـ4ـ4 مسافرخانه …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

2ـ4ـ5 زائرسرا ……………………………………………………………………………………………………. 17

2ـ4ـ6 اتاق و خانه­های اجاره­ای ……………………………………………………………………………… 17

2ـ4ـ7 پلاژ ……………………………………………………………………………………………………….. 17

2ـ4ـ8 مجموعه­های مشارکتی زمانی …………………………………………………………………………. 17

2ـ4ـ9 کاروان …………………………………………………………………………………………………….. 18

 

2ـ4ـ10 مراکز تفریحی …………………………………………………………………………………………. 18

2ـ4ـ11 خانه­های روستایی ……………………………………………………………………………………. 18

2ـ4ـ12 کمپینگ …………………………………………………………………………………………………. 18

2ـ4ـ13 واحدهای اقامتی سازمانی …………………………………………………………………………… 19

2ـ5 تعریف برنامه­ریزی ………………………………………………………………………………………… 19

2ـ6 سابقه برنامه ریزی …………………………………………………………………………………………. 19

2ـ7 ماهیت برنامه ریزی ……………………………………………………………………………………….. 20

2ـ8 اجزاء برنامه ریزی …………………………………………………………………………………………. 20

2ـ9 برنامه ریزی اوقات فراغت ………………………………………………………………………………. 21

2ـ10 برنامه­ریزی گردشگری ………………………………………………………………………………….. 21

2ـ11 اهمیت برنامه­ریزی جهانگری ………………………………………………………………………….. 21

2ـ12 انواع برنامه ریزی جهانگری …………………………………………………………………………… 22

2ـ13 انواع برنامه­ریزی بخش عمومی ……………………………………………………………………….. 22

2ـ13ـ1 برنامه­ریزی ملی ……………………………………………………………………………………….. 22

2ـ13ـ2 برنامه­ریزی محلی …………………………………………………………………………………….. 23

2ـ15 تاریخچه گردشگری …………………………………………………………………………………….. 23

2ـ15ـ1 عهد باستان …………………………………………………………………………………………….. 23

2ـ15ـ2 قرون وسطی …………………………………………………………………………………………… 24

2ـ15ـ3 رنسانس ………………………………………………………………………………………………… 25

2ـ15ـ4 انقلاب صنعتی ………………………………………………………………………………………… 25

2ـ15ـ5 جهانگردی نوین ………………………………………………………………………………………. 26

2ـ16 سابقه گردشگری درایران ………………………………………………………………………………. 26

2ـ17 ایجاد تشکیلات توریستی درایران ……………………………………………………………………. 27

2ـ18 تعاریف جهانگردی ……………………………………………………………………………………… 28

2ـ19 گونه­شناسی گردشگری …………………………………………………………………………………. 28

2ـ19ـ1 گردشگری قومی ……………………………………………………………………………………… 28

2ـ19ـ2 گردشگری هنری ……………………………………………………………………………………… 28

2ـ19ـ3 گردشگری تاریخی …………………………………………………………………………………… 28

2ـ19ـ4 گردشگری طبیعت گرا ………………………………………………………………………………. 28

2ـ19ـ5 گردشگری تفریحی …………………………………………………………………………………… 28

2ـ19ـ6 گردشگری کاری ……………………………………………………………………………………… 28

2ـ20 انواع گردشگری…………………………………………………………………………………………… 28

2ـ20ـ1 انواع گردشگری از نظر مکان و مقصد …………………………………………………………… 28

2ـ20ـ2 انواع گردشگری از نظر موضوع ……………………………………………………………………. 29

2ـ20ـ2ـ1 گردشگری دریایی …………………………………………………………………………………. 30

2ـ20ـ2ـ2 گردشگری فرهنگی ……………………………………………………………………………….. 32

2ـ20ـ2ـ3 گردشگری بهداشتی (سلامت و معالجه)………………………………………………………. 33

2ـ20ـ2ـ4 گردشگری زیست محیطی ………………………………………………………………………. 34

2ـ20ـ2ـ5 گردشگری کشاورزی …………………………………………………………………………….. 34

2ـ20ـ2ـ6 گردشگری تجاری …………………………………………………………………………………. 35

2ـ20ـ2ـ7 گردشگری الکترونیک …………………………………………………………………………….. 36

2ـ21 رئالیسم …………………………………………………………………………………………………….. 39

2-21-1-1- تعریف رئالیسم …………………………………………………………………………………. 39

2-21-1-2 -اصول فلسفه رئالیسم …………………………………………………………………………… 39

2-21-1-3- فرهنگنامه شریعتی و رئالیسم ………………………………………………………………… 39

2ـ21ـ2 پسامدرن و گردشگری ………………………………………………………………………………. 40

2ـ21ـ2ـ1 پیشینه پسامدرنیته ………………………………………………………………………………….. 40

2ـ21ـ2ـ2 پسامدرنتیه …………………………………………………………………………………………… 40

2ـ21ـ2ـ3 گردشگری پسامدرن ………………………………………………………………………………. 40

 فصل سوم: وضعیت جغرافیایی

3-1- ویژگیهای طبیعی رامسر ………………………………………………………………………………… 43

3-1-1-موقعیت جغرافیایی رامسر …………………………………………………………………………… 43

3-1-2-اقلیم ……………………………………………………………………………………………………… 45

3-1-2-1-بارندگی ……………………………………………………………………………………………… 45

3-1-2-2-دما ……………………………………………………………………………………………………. 46

3-1-2-3-بررسی مشخصات باد ……………………………………………………………………………. 47

3-1-3-زمین شناسی…………………………………………………………………………………………….. 48

3-1-3-1-گسل البرز …………………………………………………………………………………………… 49

3-1-3-2-خاک منطقه مورد مطالعه ………………………………………………………………………… 49

3-1-4-پوشش گیاهی ………………………………………………………………………………………….. 49

3-1-5-کوههای رامسر ………………………………………………………………………………………… 50

3-1-6-رودهای رامسر ………………………………………………………………………………………… 50

3-2-ویژگیهای انسانی …………………………………………………………………………………………. 50

3-2-1-مذهب …………………………………………………………………………………………………… 50

3-2-2-زبان ……………………………………………………………………………………………………… 50

3-2-3-اشتغال …………………………………………………………………………………………………… 51

ح
3-2-4-ویژگیهای جمعیتی ……………………………………………………………………………………. 51

3-2-4-1-تعداد جمعیت ……………………………………………………………………………………… 51

3-2-4-2-ساخت جنسی جمعیت شهری …………………………………………………………………. 52

خ
3-2-4-3-تعداد خانوار در شهرستان رامسر ………………………………………………………………. 52

3-2-4-4-ساخت جنسی جمعیت روستایی ………………………………………………………………. 53

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1- روند شکل گیری مراکز اقامتی در شهرستان رامسر ………………………………………………. 56

4-2- یافته های توصیفی تحقیق ……………………………………………………………………………… 62

4-3 – خانه های اجاره ای…………………………………………………………………………………….. 63

4-4 – تحلیل داده های استخراج شده از پرسشنامه………………………………………………………. 66

4-4- 1- جنسیت ……………………………………………………………………………………………….. 66

4-4-2- سن………………………………………………………………………………………………………. 67

4-4-3 – میزان تحصیلات…………………………………………………………………………………….. 68

4-4-4 – شغل …………………………………………………………………………………………………… 69

4-4-5- محل زندگی …………………………………………………………………………………………. 70

4-4- 6 – علت گردشگر پذیری بالای شهر رامسر………………………………………………………. 71

4-4-7 – سهولت دسترسی……………………………………………………………………………………. 72

4-4-8- توسعه مراکز اقامتی…………………………………………………………………………………… 73

4-4-9- کیفیت مراکز اقامتی و نقش آن در گردشگری………………………………………………….. 74

4-4-10- مشکل عمده گردشگری رامسر ………………………………………………………………….. 75

4-4-11- تاثیر مکان مناسب یک مرکز اقامتی در جذب گردشگر…………………………………….. 76

4-4-12- میزان توجه به کیفیت خدمات در مراکز اقامتی ……………………………………………… 78

4-4-13- مسافرین ورودی به رامسر ………………………………………………………………………. 78

4-4-14-تاثیر خانه های اجاره ای در کاهش میزان مراجعه به هتلها و سایر مراکز ……………….. 79

4-4-15- ضعف عمده و اساسی مراکز اقامتی شهر رامسر …………………………………………….. 80

4-4-16- سهم مراکز اقامتی از گردشگران ورودی به رامسر ………………………………………….. 81

4-4-17- سطح کیفی خدمات مراکز اقامتی ……………………………………………………………….. 82

4-4-18- افزایش ظرفیت مراکز اقامتی …………………………………………………………………….. 83

4-4-19-جلوگیری از روند رو به کاهش میزان گردشگر ورودی به شهر رامسر ………………….. 84

4-4-20- رفع مشکل گردشگری فصلی …………………………………………………………………… 85

فصل پنجم: نتیجه گیری ، ارزیابی فرضیه ها و ارائه راهکارها و پیشنهادها

5-1-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 87

5-2-ارزیابی فرضیات ………………………………………………………………………………………… 90

5-3-ارائه راهکارها و پیشنهاد ها   …………………………………………………………………………. 91

منابع ………………………………………………………………………………………………………………… 92

پیوست……………………………………………………………………………………………………………… 95

چکیده

مراکز اقامتی به عنوان یکی از تأثیرگذارترین بخش های صنعت جهانگردی همواره به عنوان ابزاری کار آمد درجهت توسعه وارتقاء گردشگری یک کشور ودرمقیاسی کوچکتر یک شهر محسوب می شوند.استان مازندران باتوجه به دارا بودن جاذبه های طبیعی و فرهنگی قابل توجه، پیوسته مورد توجه گردشگران بوده که در این میان شهرستان رامسر با داشتن پتانسیل های گردشگری متعدد در کانون توجه گردشگران داخلی وخارجی قرار دارد . این تحقیق با استفاده ازروش توصیفی-تحلیلی و استفاده ازمنابع کتابخانه ای وبازدیدمیدانی و همچنین بهره گیری ازابزارپرسشنامه ، جدول، نمودار، نقشه،بانکهای اطلاعاتی ومصاحبه داده های مختلف را جمع آوری نموده وسپس به صورت کمی وکیفی مورد تحلیل قرار داده است.نتایج حاصل از تحقیقات نشان می دهدکه شهرستان رامسر در مجموع دارای 21 واحد اقامتی فعال تحت عنوان هتل،متل وهتل آپارتمان بوده که روی هم رفته ظرفیتی معادل2846تخت رادر یک شبانه روز دارا می باشند.

از این تعدادمرکزاقامتی4واحد درمجاورت بادریا،12واحددرمناطق شهری،3مورد دربیرون شهرو2واحد اقامتی هم درییلاقات رامسرقراردارند. اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه ها نیز گویای این موضوع می باشند که اکثر پاسخ دهندگان سهم خانه های اجاره ای رادر کاهش میزان مراجعه به هتل ها وسایر مراکز اقامتی زیاد دانسته و91درصد، این خانه هارا دارای بیشترین سهم از گردشگران وارد شده به رامسر قلمداد کرده اند ، همچنین 33درصد از پاسخ دهندگان به پرسشنامه،توسعه مراکز اقامتی رادر مناطق ساحلی،29 درصد درمناطق جنگلی،21درصد درمناطق شهری و17درصد درمناطق روستایی مناسب دانسته اند.

واژگان کلیدی؛تحلیل جغرافیایی،مراکزاقامتی،گردشگری، برنامه ریزی،شهرستان رامسر

مقدمه

صنعت مسافرت وجهانگردی به عنوان بزرگترین ومتنوع ترین صنعت دنیا به حساب آمده وبسیاری از کشورها،این صنعت پویا رابه عنوان منبع اصلی درآمد،اشتغال زایی،رشدبخش خصوصی وتوسعه ساختار زیربنایی خودمی دانند. این صنعت شامل بخشهای مختلفی نظیرحمل ونقل،اقامت وپذیرایی بوده که هریک دارای زیر مجموعه های مرتبط باخود می باشند.خدمات اقامتی نیز اصطلاحی است برای تهیه تسهیلات خواب و استراحت،با محوریت تجاری که درصنعت گردشگری و مهمان یاری به کار می رود. لازم به ذکر است بسیاری از نویسندگان کتب گردشگری بر این موضوع تأکید کرده اند که خدمات اسکان و پذیرایی درصنعت گردشگری یکی از پیچیده ترین و پویاترین بخش های این صنعت قلمداد شده و قدر مسلم اینکه، گردشگر با هر انگیزه ای به هرجاکه سفرکند به محلی برای خواب، استراحت وخوراک نیازدارد، لذا خدمات اقامتی گردشگران شامل مجموعه ای ازتشکیلات خوابگاهی می شود که امکان دارد به صورت استراحتگاه های مجلل باشد یافقط به یک تخت خواب معمولی و صبحانه ساده محدود شود. علاوه بر آن میزان تسهیلات وخدمات هتل ها ومیهمان پذیرها بازتابی از نیازها وسلیقه های مختلف مسافران ومیزان پویایی این بازار است.

از آنجایی که این گونه تأسیسات عامل موثری برای تقویت جهانگردی بین المللی محسوب می شود اهمیت دادن بدان هابایستی مورد توجه دولتها وبرنامه ریزان گردشگری قرار گیرد. با توجه به این موضوع ونقش کلیدی مراکزاقامتی درصنعت گردشگری،توسعه وگسترش انواع مختلف این قبیل تسهیلات،مستلزم تحلیل جامع ازوضعیت جغرافیایی مراکز موردنظروسایرعوامل تأثیرگذاربرآنها می باشد.برای دستیابی به موفقیت درمدیریت و توسعه تسهیلات اقامتی گردشگران، برنامه ریزی جهانگردی درتمام سطوح ضروری است. تجربه جهانگردی دردنیانشان داده است که روش برنامه ریزی شده برای توسعه جهانگردی می تواندبدون ایجاد مشکلاتی مهم فوایدی به همراه آورد و بازارهای جهانی رضایت بخش راحفظ کند. افزون برآن اشکال گوناگون توسعه جهت احراز موفقیت نیازبه تطبیق وسازگاری بامحیط وهمچنین حفظ روابط متقابل با اجزای سازنده اش دارد که هردومورد فوق نیز مستلزم لحاظ کردن امربرنامه ریزی است.

با توجه به شرایط شهرستان رامسردر زمینه گردشگری، این تحقیق در نظر دارد ضمن تحلیل جغرافیایی مراکز اقامتی اعم از هتل، متل، هتل آپارتمان ومنازل استیجاری موجود در شهرستان را مسرو شناسایی قابلیت ها و ظرفیت های آنها، نقش این مراکز در برنامه ریزی گردشگری این شهررا موردبررسی قرار دهد.

فصل اول: 

کلیات تحقیق

 
ـ1 بیان مسأله تحقیق

گردشگری پدیده­ای است کهن که از دیرزمان در جوامع انسانی وجود داشته و به تدریج طی مراحل تاریخی مختلف به موضع فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است. تردیدی نیست که همه کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره­گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتری از درآمد و بالابردن سطح اشتغال ناشی از بهینه­سازی این صنعت خدماتی در کشورهای متبوع خود هستند.

اهمیت گردشگری خصوصاً در کشورهای جهان سوم که اغلب دارای جاذبه­های طبیعی فراوانی نیز هستند تا بدانجاست که به عنوان صنعتی نجات­بخش برای اینگونه کشورها محسوب می­شود و دولتها همواره به دنبال اتخاذ سیاست­هایی درجهت توسعه این صنعت می­باشند که از ابعاد گوناگون حائز اهمیت است. این صنعت شامل بخش­های مختلفی نظیر خدمات حمل ونقل ، ساختار زیربنایی، تأسیسات اقامتی و پذیرایی و… می­باشد که هر یک در ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند. تأسیسات اقامتی به عنوان بخش مهم ومحوری در صنعت گردشگری محسوب شده که شامل هتل­ها،متل ها،هتل آپارتمان ها،مهمانسراها، کمپها، کلبه­های کوهستانی، پلاژهای ساحلی، اردوگاه­ها، پانسیون­ها، زائرسراها و ساختمان­های مدارس به هنگام تحصیلات می­باشد. در گذشته ایجاد اینگونه تأسیسات به علت کمبود یا فقدان جهانگردی در سطح محدودی انجام می­گرفت به گونه­ای که مسافران اغلب زائر بوده و برای استراحت و غذا به مکانهای عمومی نظیر کاروانسراهای بین راهی و اماکن مقدسه مراجعه می­کردند.

روم باستان نیز هنگامی که به اوج خود رسیده بود تعداد زیادی مسافرخانه در مسیر راه­های عمومی ایجاد کرد. بعدها مهمانپذیرهایی که جنبه­ی بازرگانی داشتند در سده پانزدهم در اوپا بوجود آمدند. نخستین این مهمانپذیرها با نام (تخت خواب، صبحانه) بوجود آمدند که افراد در خانه­های شخصی با قیمت اندک از مسافران پذیرایی می­کردند.

صنعت هتلداری نوین پیشرفت خود را مدیون کشورهای اروپایی به ویژه کشور سوئیس است. در این کشور صنعت هتلداری در ساختمان­های کوچک و محقر انواع خدمات و سرویس­ها را به مشتریان عرضه می­کرد. تکامل این صنعت در آمریکا با گشایش (سیتی هتل) نیویورک در سال 1794 میلادی آغاز و این نخستین ساختمانی بود که به ارائه خدمات مربوط به هتلداری پرداخت.(رنجبران،1388،ص58)

در ایران نخستین هتل­های توریستی برطبق استانداردهای بین­المللی حدود یک قرن پیش علاوه برپایتخت در سواحل دریای مازندران نیز ساخته شدند که در حال حاضر به فعالیت

1-1 بیان مسأله. 4

1-2 سوالات تحقیق.. 5

1-3 فرضیه‏های تحقیق.. 5

1-4 اهمیت وضرورت تحقیق.. 6

1-5 پیشینه تحقیق.. 6

1-6 اهداف تحقیق.. 7

1-7 تعاریف واژه‏های کلیدی.. 7

1-8 حدود وقلمرو تحقیق.. 8

1-9. روش تحقیق.. 8

فصل دوم: بنیاد نظری

2-1 ادبیات داستانی.. 10

2-1-1 انواع ادبیات داستانی.. 11

2-1-1-1 داستان. 15

2-1-1-2 قصه. 17

2-1-2 تفاوت داستان کوتاه وقصه. 18

2-2 عناصرداستان.. 19

2-2-1 طرح (پیرنگ) 19

2-2-1-1 انواع طرح (پیرنگ) 20

2-2-1-1-1 پیرنگ بسته. 21

2-2-1-1-2 پیرنگ باز. 21

2-2-1-2 عناصرساختاری طرح (پیرنگ) 22

2-2-2 شخصیت.. 27

2-2-2-1 انواع روش‏های شخصیت پردازی.. 29

2-2-2-2 انواع شخصیت از نظر تحول‏پذیری (ایستا / پویا) 30

2-2-2-3 انواع شخصیت از نظرمیزان کمال (ساده / جامع) 31

2-2-2-4 انواع شخصیت از نظرکاربرد. 33

2-2-3 گفت‏وگو. 35

2-2-3-1 انواع گفت‏وگو. 36

2-2-3-1-1 گفت‏‏وگوی دو طرفه. 36

2-2-3-1-2 گفت‏وگوی تک گویی (درونی) 36

2-2-4 لحن.. 38

2-2-4-1 انواع لحن گفتاری شخصیت‏ها 40

2-2-5 زاویه دید (زاویه روایت) 40

2-2-5-1 انواع زاویه دید. 42

2-2-6 توصیف… 46

2-2-6-1 توصیف صحنه وصحنه‏پردازی.. 47

2-2-6-1-1 وظایف صحنه. 48

2-2-6-1-2 اجزای صحنه. 48

2-2-6-2 توصیف شخصیت‏ها 49

2-3 عناصرقصه. 50

2-3-1 راوی.. 51

2-3-2 شخصیت‏ها در قصه‏ها 51

2-3-3 زمان و مکان در قصه. 52

2-4 ولادیمیر پراپ و عناصرخویشکاری.. 53

فصل سوم: شرح  حال شاعر، آثار و سبک

3- شرح حال شاعر، آثاروسبک… 58

3-1 زندگی‏نامه سلمان ساوجی.. 58

3-2 آثار. 63

3-3 سبک و اندیشه. 67

3-4 پیشروان و پیروان.. 69

فصل چهارم: بررسی و تحلیل مثنوی جمشید و خورشید

4 بررسی وتحلیل مثنوی «جمشیدوخورشید» 75

4-1 خلاصه اثر «جمشیدوخورشید». 75

4-2 بررسی عناصرداستان.. 84

4-2-1 طرح (پیرنگ) 84

4-2-1-1 عناصرساختاری طرح. 84

4-2-1-1-1 شروع و گره افکنی.. 84

4-2-1-1-2 بحران. 85

4-2-1-1-3 کشمکش و ناپایداری.. 85

4-2-1-1-4 گسترش… 88

4-2-1-1-5 تعلیق (هولوولا) 88

4-2-1-1-6 نقطه اوج. 89

4-2-1-1-7 گره گشایی.. 90

4-2-2 شخصیت‏پردازی.. 90

4-2-2-1 شخصیت از نظرماهیت (انسانی و غیرانسانی) 90

4-2-2-2 از نظر تحول‏پذیری (ایستا / پویا) 91

4-2-2-3 از نظرمیزان کمال شخصیت (ساده / جامع) 92

4-2-2-4 از نظرکاربرد. 93

4-2-2-5 از نظر نقش داستانی.. 93

4-2-2-5-1 شخصیت اصلی.. 93

4-2-2-5-2 شخصیت مخالف… 94

 

4-2-2-5-3شخصیت همراز. 95

4-2-2-5-4 شخصیت زمینه. 97

4-2-2-5-5 شخصیت مقابل. 98

4-2-3 گفت‏وگو. 98

4-2-3-1 گفت‏وگوی دوطرفه. 98

4-2-3-2 گفت‏وگوی تک گویی (درونی) 101

4-2-3-3 گفت‏وگوی تک گویی (نمایشی) 102

4-2-4 لحن.. 102

4-2-4-1 لحن گفتاری شخصیت‏ها 103

4-2-5 زاویه دید. 107

4-2-6 توصیف… 107

4-2-6-1 توصیف صحنه پردازی.. 107

4-2-6-2 توصیف شخصیت‏پردازی.. 109

4-3 بررسی عناصر قصه. 112

4-3-1 شروع و پایان قصه. 112

4-3-2 شخصیت‏ها در قصه. 113

4-3-3 زمان و مکان درقصه. 114

4-3-4 عوامل خرق عادت در قصه. 114

4-3-5 بررسی شخصیت‏ها براساس نظریه پراپ.. 118

4-3-5-1 وضعیت آغازین (تعیین زمان ومکان) 118

4-3-5-2 ترکیب خانواده 119

4-3-5-3 رفاه و بهزیستی.. 120

4-3-5-4 قهرمان آینده 121

4-3-5-5 نهی و تحذیر. 121

4-3-5- 6نقض و شکستن نهی.. 122

4-3-5-7 نخستین پدیدار شدن شریر. 122

4-3-5-8 پرس و جو و خبرگیری.. 123

4-3-5-9 فریب‏های شریر. 124

4-3-5-10 مصیبت‏مقدماتی.. 125

4-3-5-11 واکنش قهرمان. 125

4-3-5-12 شرارت.. 126

4-3-5-13 صورناپدیدشدن شریر. 126

4-3-5-14 لحظه ربطی.. 127

4-3-5-15 پدیده‏هایی که با قهرمان همراه است.. 128

4-3-5-16 هدف و مقصد قهرمان. 130

4-3-5-17 شیوه وارد شدن در قصه. 130

4-3-5-18 مقدمات برای انتقال عامل جادویی.. 130

4-3-5-19 تدارک.. 131

4-3-5-20 پدیدار شدن شاهزاده خانم در قصه. 132

4-3-5-21 پیروزیافتن بر شریر. 132

4-3-5-22. تغییرشکل. 132

4-3-5-23 عروسی.. 133

4-3-6 عناصریاری‏دهنده به شخصیت‏ها درجهت خویشکاری آن‏ها 134

4-4 خویشکاریبراساسنظریهپراپ.. 135

فصل پنجم: نتیجه‏گیری

5 نتیجه‏گیری.. 146

5-1 پیشنهاد. 146

فهرست منابع. 147

چکیده انگلیسی.. 153

چکیده

تاریخ داستان‏نویسی در ایران سابقه طولانی دارد. هنری که بسیار ارزشمند و بزرگ است و تأثیر اجتماعی چشمگیر و عمیقی به همراه دارد. ادبیات داستانی به آثار روایتی منثور که از ماهیت تخیلی برخوردار باشد و غالباً به قصه، داستان، رمان و انواع وابسته به آن‏ها گفته می‏شود. داستان نقل وقایع است به ترتیب توالی زمان و قصه به هر داستان منقول چه شعر و چه نثر گفته می‏شود. در داستان ترتیب حوادث، واقعی و تاریخی یا ساختگی است اما عموماً بنیاد قصه‏ها بر حوادث غیرواقعی و خارق‏العاده گذاشته شده است. در این تحقیق سعی شد که در مثنوی «جمشید و خورشید» سلمان ساوجی از شعرای بزرگ، خاصه از قصید‏ه‏سرایان ممتاز ادب فارسی است عناصر قصه و داستان که هر دو در آن وجود دارد و شخصیت‏های این اثر براساس خویشکاری پراپ مورد بررسی قرار گیرد و نتایج بررسی‏ها در این اثر نشان داد، اثر مزبور از طرحی ساده و بدیع برخوردار است و از مهم‏ترین عناصر قصه در این مثنوی حوادث خارق‏العاده – ایستایی شخصیت‏ها و سفرهای مخاطره‏آمیز قهرمان در آن دیده می‏شود. داستان این مثنوی به طور دقیق در حیطه‏ی یک نوع از انواع قصه نمی‏توان قرار داد بلکه آمیخته‏ای از قصه پریان و قصه عاشقانه است و از انواع شخصیت‏ها براساس نظریه پراپ شخصیت‏های جستجوگر(قهرمان) جستجو شونده – شریر و از انواع کارکردهای شخصیت‏ها، کمبود شرارت، حل مسأله در این اثر قابل درک و شناسایی هستند.

کلید واژه‏ها: داستان، قصه، سلمان ساوجی، مثنوی جمشید و خورشید، پراپ، خویشکاری

مقدمه

ادبیات به هر اثر ادبی شکوهمندی که در آن عامل تخیل دخیل باشد، گفته می‏شود و با جهان واقع ارتباط معناداری نیز دارد. به عبارتی به مجموعه تظاهرات هنری هر قوم که در قالب کلام ریخته شده باشد، ادبیات آن قوم یا ملّت به شمار می‏آید و رد واقع ادبیات هر قوم الزاماً به تار و پود گذشته و حال آن قوم وابسته است، به همین سبب تا حد زیادی به فرهنگی که آفریننده‏ی آن است، اختصاص دارد. بنابراین ادبیات منعکس‏کننده افکار، عقاید و مسائل قومی است که خالق آن است.

ادبیات داستانی شامل قصه، رمانس، رمان، داستان کوتاه و آثار وابسته به آن‏هاست. به آثاری که در آن‏ها تأکید بر حوادث خارق‏العاده بیشتر از تحول و پرورش آدم‏ها و شخصیت‏هاست. به عبارتی بافتی ساده دارند و حوادث، علت و معلولی نیستند، قصه می‏گویند و داستان روایتی است منثور از بازآفرینی وقایعی درباره اشخاص به‏گونه‏ای که سبب انتظار و صمیمیت باشد و خصلت بارز آن این است که بتواند ما را وادار کند بخواهیم بدانیم بعد چه اتفاقی می‏افتد.

اما هر آنچه داستان را بازگو می‏کند یا نمایش می‏دهد روایت نام دارد و داستان‏ها درباره‏ی حوادثی هستند که در تعریف برای مردم، حیوانات و هرچیز دیگری اتفاق افتاده‏اند یا