عنوان                                                                                                         شماره صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

 

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1) مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….3

1-2)بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-3) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………5

1-4) اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….6

1-5) سؤال تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………7

1-6) فرضیه‏های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………..7

1-7)روش شناسی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..7

1-8)روش و ابزار گردآوری داده‌ها …………………………………………………………………………………………………9

1-9) جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه …………………………………………………………………………9

1-10) تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی ………………………………………………………………………..9

1-10-1) ریسک سیستماتیک ……………………………………………………………………………………………………..9

1-10-2) صرف ریسک بازار ……………………………………………………………………………………………………10

1-10-3) نرخ بازده بدون ریسک ………………………………………………………………………………………………10

1-10-4) اندازه شرکت ……………………………………………………………………………………………………………10

1-10-5) نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار ……………………………………………………………………………..10

1-10-5-1) سهام ارزشی  ……………………………………………………………………………………………………..10

1-10-5-2) سهام رشدی ………………………………………………………………………………………………………10

1-10-6) استراتژی مومنتوم ……………………………………………………………………………………………………..10

1-11) خلاصه فصل …………………………………………………………………………………………………………………..11

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

2-1) مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-2) مروری بر سیر تحول تاریخی مدیریت مالی …………………………………………………………………………..13

2-2-1) عقلایی بودن عوامل اقتصادی ……………………………………………………………………………………….15

2-2-1-1) عقلانیت کامل ……………………………………………………………………………………………………..16

2-2-1-2) منافع شخصی ………………………………………………………………………………………………………16

2-2-1-3) اطلاعات کامل ……………………………………………………………………………………………………..16

2-2-2) نظریه پورتفوی (مارکویتز) …………………………………………………………………………………………..17

2-2-3) نظریه قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM) ………………………………………………………18

2-2-4) فرضیه بازار کارا ………………………………………………………………………………………………………….20

2-2-4-1) کارایی اطلاعاتی …………………………………………………………………………………………………..21

 

2-3) استثنائات بازارهای مالی (شواهدی تجربی بر عدم وجود کارایی)……………………………………………..23

2-3-1) اثر اندازه ……………………………………………………………………………………………………………………23

2-3-2) قدرت پیش‌بینی قیمت با نسبت‌های مالی………………………………………………………………………..23

2-4) اریب‌های رفتاری………………………………………………………………………………………………………………..24

2-4-1) فرا اطمینان …………………………………………………………………………………………………………………25

2-4-2) بیش‌واکنشی ……………………………………………………………………………………………………………….27

2-5) ظهور مالی رفتاری ……………………………………………………………………………………………………………..29

2-5-1)مالی رفتاری ………………………………………………………………………………………………………………..29

2-5-1-1) نمایندگی …………………………………………………………………………………………………………….31

2-5-1-2) تکیه‌گاه و تطبیق …………………………………………………………………………………………………. 32

2-5-1-3) در دسترس بودن ………………………………………………………………………………………………….32

2-6) مدل سه‌عاملی فاما و فرنچ ………………………………………………………………………………………………….33

2-6-1) عامل ریسک سیستماتیک …………………………………………………………………………………………….36

2-6-2) اندازه شرکت ……………………………………………………………………………………………………………..38

2-6-3) نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/M) …………………………………………………………………..40

2-6-3-1) سهام رشدی ………………………………………………………………………………………………………..43

2-6-3-2) سهام ارزشی ………………………………………………………………………………………………………..43

2-6-3-3) تفاوت سهام رشدی و سهام ارزشی ………………………………………………………………………..43

2-7) روند حرکت سهام ……………………………………………………………………………………………………………..45

2-7-1) استراتژی مومنتوم ………………………………………………………………………………………………………..45

2-7-2) استراتژی معکوس ………………………………………………………………………………………………………46

2-7-3) دلایل پدیده روند حرکت …………………………………………………………………………………………….47

2-8) مدل چهار عاملی ……………………………………………………………………………………………………………….50

2-9) مروری بر مطالعات پیشین …………………………………………………………………………………………………..52

2-9-1) تحقیقات خارجی ……………………………………………………………………………………………………….52

2-9-2) تحقیقات داخلی ………………………………………………………………………………………………………….54

 

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….58

3-2) نوع پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………58

3-3) جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………..59

3-4) نمونه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………60

3-5) روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………61

3-6) سؤال پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………61

3-7) فرضیه‌های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….61

3-8) متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………62

3-8-1) متغیر وابسته ……………………………………………………………………………………………………………….62

3-8-2) متغیرهای مستقل …………………………………………………………………………………………………………63

3-9) مدل پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..63

3-10) مراحل محاسبه متغیرها ……………………………………………………………………………………………………..64

3-10-1) جمع‌آوری داده‌ها ………………………………………………………………………………………………………64

3-10-1-1) بازده سهام …………………………………………………………………………………………………………65

3-10-1-2) نرخ بازده دارایی بدون ریسک ……………………………………………………………………………..66

3-10-1-3) صرف ریسک بازار ……………………………………………………………………………………………..66

3-10-1-4) عامل اندازه ………………………………………………………………………………………………………..67

3-10-1-5) عامل ارزش دفتری به ارزش بازار (BE/ME) ………………………………………………………68

3-10-1-6) عامل مومنتوم …………………………………………………………………………………………………….68

3-10-2) چگونگی تشکیل پورتفوی شرکت‌های نمونه ……………………………………………………………….68

3-10-2-1) تشکیل پورتفوی شرکت‌ها بر اساس اندازه …………………………………………………………….68

3-10-2-2) تشکیل پورتفوی شرکت‌ها بر اساس نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/M) ……….69

3-10-2-3) تشکیل پورتفوی شرکت‌ها بر اساس عامل روند حرکت سهام (Momentum) ………..69

3-10-2-4) پورتفوی‌های تلفیقی برای محاسبه متغیرهای پژوهش ……………………………………………..70

3-10-2-4-1) عامل SMB ……………………………………………………………………………………………….70

3-10-2-4-2) عامل HML ………………………………………………………………………………………………72

3-10-2-4-3) عامل WML ……………………………………………………………………………………………..72

3-11) نحوه محاسبه متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………..73

3-12) روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………………………………………………………………………….75

3-12-1) تحلیل رگرسیون ……………………………………………………………………………………………………….75

3-12-2) آزمون معنی‌دار بودن ضرایب رگرسیون (آزمون P-value) ……………………………………………76

3-12-3) آزمون F (معناداری مدل) …………………………………………………………………………………………..77

3-12-4) ضریب تعیین ……………………………………………………………………………………………………………77

3-13) بررسی نقض فروض مدل رگرسیون خطی کلاسیک …………………………………………………………….78

3-13-1) خودهمبستگی ………………………………………………………………………………………………………….78

3-14) خلاصه فصل ………………………………………………………………………………………………………………….79

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1) مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..81

4-2) آمار توصیفی داده­های مورد مطالعه………………………………………………………………………………………..81

4-3) مدل‌های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………….83

4-4) تحلیل مدل‌های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..83

4-4-1) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی BL ……………………………………………………………………83

4-4-2) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی BN2 …………………………………………………………………86

4-4-3) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی BW ………………………………………………………………….89

4-4-4) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی SL …………………………………………………………………….91

4-4-5) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی SN2 …………………………………………………………………94

4-4-6) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی SW  ………………………………………………………………….97

4-4-7) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی BG …………………………………………………………………99

4-4-8) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی BN …………………………………………………………………102

4-4-9) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی BV …………………………………………………………………105

4-4-10) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی SG ……………………………………………………………… 108

4-4-11) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی SN ……………………………………………………………… 111

4-4-12) تحلیل مدل‌های پژوهش برای پرتفوی SV ……………………………………………………………….113

4-5) تحلیل حساسیت ………………………………………………………………………………………………………………116

4-5-1) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی BL……………………………………………………………………..117

4-5-2) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی BN2………………………………………………………………….119

4-5-3) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی BW……………………………………………………………………121

4-5-4) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی SL……………………………………………………………………..123

4-5-5) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی SN2…………………………………………………………………..125

4-5-6) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی SW……………………………………………………………………127

4-5-7) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی BG…………………………………………………………………….129

4-5-8) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی BN…………………………………………………………………….131

4-5-9) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی BV…………………………………………………………………….133

4-5-10) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی SG…………………………………………………………………..135

4-5-11) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی SN…………………………………………………………………..137

4-5-12) تحلیل مدل‌های 5 تا 8 برای پرتفوی SV…………………………………………………………………..139

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….142

5-2) خلاصه موضوع پژوهش …………………………………………………………………………………………………..142

5-3) تحلیل نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش……………………………………………………………………………….144

5-3-1) نتایج مربوط به پورتفوی BL………………………………………………………………………………………144

5-3-2) نتایج مربوط به پورتفوی BN2…………………………………………………………………………………..145

5-3-3) نتایج مربوط به پورتفوی BW…………………………………………………………………………………….145

5-3-4) نتایج مربوط به پورتفوی SL………………………………………………………………………………………146

5-3-5) نتایج مربوط به پورتفوی SN2……………………………………………………………………………………147

5-3-6) نتایج مربوط به پورتفوی SW…………………………………………………………………………………….148

5-3-7) نتایج مربوط به پورتفوی BG……………………………………………………………………………………..149

5-3-8) نتایج مربوط به پورتفوی BN……………………………………………………………………………………..150

5-3-9) نتایج مربوط به پورتفوی BV……………………………………………………………………………………..151

5-3-10) نتایج مربوط به پورتفوی SG……………………………………………………………………………………152

5-3-11) نتایج مربوط به پورتفوی SN……………………………………………………………………………………152

5-3-12) نتایج مربوط به پورتفوی SV……………………………………………………………………………………153

5-4) پیشنهادهای مربوط به نتایج پژوهش …………………………………………………………………………………..154

5-5) پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی ……………………………………………………………………………………156

5-6) محدودیت‌های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………156

5-7) خلاصه ………………………………………………………………………………………………………………………….157

 

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………….158

منابع لاتین ……………………………………………………………………………………………………………………………….160

پیوست و ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………….163

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………… 213

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول 4-1) آمار توصیفی متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………82

جدول 4-2) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BL……………………………………………….86

جدول 4-3) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BN2…………………………………………….88

جدول 4-4) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BW………………………………………………91

جدول 4-5) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SL………………………………………………..93

جدول 4-6) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SN2……………………………………………..96

جدول 4-7) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SW………………………………………………99

جدول 4-8) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BG……………………………………………..101

جدول 4-9) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BN……………………………………………..104

جدول 4-10) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BV…………………………………………..107

جدول 4-11) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SG……………………………………………110

جدول 4-12) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SN……………………………………………113

جدول 4-13) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SV……………………………………………115

جدول 4-14) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BL………………………………………………118

جدول 4-15) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8  برای پورتفوی BN2………………………………………….120

جدول 4-16) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BW…………………………………………….122

جدول 4-17) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SL………………………………………………124

جدول 4-18) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SN2……………………………………………126

جدول 4-19) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SW…………………………………………….128

جدول 4-20) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BG……………………………………………..130

جدول 4-21) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BN……………………………………………..132

جدول 4-22) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BV……………………………………………..134

جدول 4-23) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SG………………………………………………136

جدول 4-24) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SN………………………………………………138

جدول 4-25) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SV………………………………………………140

 

فهرست نمودارها

نمودار2-1) بازگشت در بلند مدت، اصلاح بیش واکنشی پس از پدیده تداوم حرکت قیمت‌ها …………28

 

چکیده:

 

دیرزمانی نیست که بازار سرمایه کارا خوانده می‌شود و تصمیمات افراد عقلایی انگاشته می‌شود لیکن پدیده‌هایی در بازار مشاهده می‌شوند که این نظریات و زیربناهایشان را به سمت و سویی دیگر می‌برند. در پی این مشاهدات است که دیدگاه مالی رفتاری سر برمی‌آورد و مدل‌هایی متفاوت برای درک بهتر بازدهی سهام مطرح می‌شوند. حال سؤال این است: چه عواملی بر بازده سرمایه‌گذاری تأثیر دارند؟ آیا در بازار بورس ایران استثنائات در بازده سهام نقشی دارند؟ استثنائاتی چون اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/M)، مومنتوم کدام یک تأثیر بیشتری بر بازده سهام دارند؟ کدام یک تبیین بهتری از بازده سهام به‌دست می‌دهند؛ مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM)، مدل سه عاملی فاما و فرنچ و یا مدل چهارعاملی؟

پژوهش حاضر به بررسی سه مدل قیمت‌گذاری دارایی‌ها می‌پردازد تا تعیین نماید که کدام‌یک از این سه مدل قدرت توضیح‌دهندگی بهتری در ارتباط با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران دارد. بدین منظور 87 شرکت از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه پژوهش در بازه زمانی 1381 تا 1390 مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های پژوهش از سایت‌های اینترنتی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی و سایت بانک مرکزی و نیز نرم‌افزارهای تدبیرپرداز و ره‌آورد نوین استخراج شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل رگرسیون چندگانه با استفاده از داده‌های سری زمانی استفاده شده است.

نتایج بیانگر این است که هرچند مدل سه‌عاملی و چهارعاملی هر دو عملکرد قابل قبولی دارند لیکن مدل چهارعاملی تبیین بهتری از بازده سهام به‌دست می‌دهد. همچنین عوامل ریسک سیستماتیک، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و مومنتوم تأثیر مثبتی بر بازده سهام دارند و اندازه شرکت تأثیر منفی بر بازده سهام دارد. عامل صرف اندازه با بزرگ‌تر شدن اندازه شرکت کاهش می‌یابد در حالی که عامل مومنتوم ارتباطی با اندازه شرکت و یا نسبت B/M ندارد و در کوتاه مدت در سهام کوچک یا بزرگ، ارزشی و یا رشدی قابل مشاهده است.

کلید واژه‌ها: صرف اندازه، صرف ارزش، مومنتوم، بازده سهام، مدل سه عاملی فاما و فرنچ، مدل چهارعاملی.    

 

 

         فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

1-1) مقدمه

بورس اوراق بهادار یا بازار سرمایه جایگاهی است برای ایجاد ارتباط بین منابع سرمایه و سازمان‌ها و نهادهای نیازمند سرمایه. در بازار سرمایه‌ای کارآمد، سرمایه‌های مالی به سودمندترین و برترین سازمان‌ها تخصیص می‌یابد، لیکن اینکه افراد و سازمان‌ها و نهادهای سرمایه‌گذار منابع مالی خود را به کدام یک از دارایی‌های مالی تخصیص دهند تا بازده بالاتری کسب نمایند و این دارایی‌ها را چگونه ارزش‌گذاری کنند موضوعی است که زمینه‌ی تحقیقات و بررسی‌های بسیار بوده است و چالش‌های فراوانی را در دانش مالی و سرمایه‌گذاری برانگیخته است.

کارگزاران فعال در بازار سرمایه، مدیران سرمایه‌گذاری و دیگر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی فعال در بازار که به معاملات سهام و دیگر دارایی‌های مالی می‌پردازند، در راستای حفظ و افزایش ارزش پورتفوی‌های سرمایه‌گذاریشان نیاز به بررسی عوامل مختلف مؤثر بر بازده پورتفوی خود در شرایط متفاوت بازار دارند. این افراد برای بهینه‌سازی سرمایه‌گذاریشان همواره در پی دست‌یابی به روش‌هایی برای ارزش‌گذاری درست اوراق بهادار و دارایی‌های مالی با توجه به سطح ریسک مرتبط‌شان هستند.

تاکنون رویکردهای متفاوتی در ارتباط با ارزش‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای مطرح شده‌اند که شاید بتوان این رویکردها را به طور عمده به دو دسته‌ی عقلایی و رفتاری تقسیم کرد. رویکرد عقلایی، رویکردی است که به ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی بر اساس عقلانیت کامل عوامل اقتصادی می‌پردازد و بیان می‌دارد که ارزش ذاتی هر دارایی برابر با مجموع ارزش فعلی جریانات نقدی مورد انتظار از آن دارایی است، در این رویکرد هیچ‌گونه روند خاصی در قیمت‌های اوراق بهادار وجود ندارد و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند صرفاً با توجه به روند حرکتی قیمت سهام به سود اضافی دست یابند. در واقع رویکرد عقلایی بازده مورد انتظار از هر دارایی را دقیقاً متناسب با ریسک آن دارایی می‌داند و با توجه به شرایط بازار، صنعت و شرکت و با استفاده از مدل‌های تنزیل جریانات نقدی به ارزش‌گذاری این دارایی‌ها می‌پردازد.

لیکن طی چند دهه‌ی اخیر موضوعی که در بازارهای مالی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و به نوعی به مقوله‌ی ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی نیز راه یافته است، تأثیر مسایل رفتاری و روان‌شناسی در تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری بوده است، که منجر به مطرح شدن رویکردی جدید در دنیای سرمایه‌گذاری با عنوان رویکرد رفتاری شده است، این رویکرد سعی دارد با بررسی هم‌زمان مسایل رفتاری و الگوهای تصمیم‌گیری به پیش‌بینی روند و جهت حرکت قیمت سهام بپردازد. به عنوان مثال عکس‌العمل بیش از اندازه یا

منزلتی بیابد. اشتغال برای ادامه زندگی و لقای جامعه ضروری و اجتناب ناپذیر است و زندگی هر فرد از راه کار کردن تامین می شود و خود کفایی هر کشور به میزان و نوع عملکرد شاغلان آن بستگی دارد (آریافر،1392). یکی از مباحث مهم در بحث عملکرد شاغلین، استرس شغلی می باشد.

با در نظر گرفتن اهمیت خشنودی شغلی و سلامت فرد؛ وجود منابع متعدد استرس، بر میزان دسترسی کارکنان به سلامت روان و خشنودی اهمیتی بسیار دارد، زیرا استرس زیاد و شدید اصولا سلامت افراد را به مخاطره انداخته و از خشنودی آنها می کاهد(فلانز و اویلی،2006). صرف نظر از این که شغل افراد چه باشد، آنها نسبت به شغل خود، احساسات و نگرش هایی دارند. آنها ممکن است از برخی وجوه کار خود خوشنود و یا ناخشنود باشند و نسبت به مطلوبیت آنچه که انجام می دهند، نظری منفی یا مثبت داشته باشند. کار صرف نظر از تامین مالی، می تواند برخی نیازهای اساسی انسان، نظیر تحرک بدنی ، تماس اجتماعی، احساس خود ارزشمندی، اعتماد و توانمندی را ارضاء کند، اما

 

1-4- جایگاه تفاله زیتون و مکمل‌های آنزیمی در تغذیه طیور………………………………………………………………….. 3

1-5- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-6- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 7

فصل دوم……………………………………………………………………………………………………………………. 8

بررسی منابع………………………………………………………………………………………………………………….. 8

2-1- زیتون………………………………………………………………………………………………………………….. 9

2-1-1- آشنایی با درخت زیتون……………………………………………………………………………………………… 9

2-1-2- میزان تولید زیتون……………………………………………………………………………………………………. 9

2-1-3- مشخصات گیاه‌شناسی درخت زیتون………………………………………………………………………………… 10

2-1-4- میوه زیتون…………………………………………………………………………………………………………. 10

2-1-5- تعاریف موجود……………………………………………………………………………………………………. 11

2-1-5-1- کنجاله زیتون خام……………………………………………………………………………………………….. 11

2-1-5-2- کنجاله زیتون کم‌چرب………………………………………………………………………………………….. 11

2-1-5-3- کنجاله بدون هسته………………………………………………………………………………………………. 11

2-1-5-4- کنجاله زیتون کم‌هسته…………………………………………………………………………………………… 11

2-1-5-5- پس‌آب گیاهی………………………………………………………………………………………………….. 12

2-1-5-6- برگ زیتون جمع‌آوری شده در کارخانه روغن‌کشی…………………………………………………………….. 12

2-1-6- کنجاله زیتون………………………………………………………………………………………………………. 12

2-1-6-1- ویژگی‌های فیزیکی کنجاله زیتون………………………………………………………………………………… 12

2-1-6-2- شرایط نگهداری کنجاله زیتون…………………………………………………………………………………… 13

2-1-6-3- خصوصیات و ارزش غذایی کنجاله زیتون……………………………………………………………………….. 14

2-1-6-4- عوامل محدودکننده کنجاله زیتون………………………………………………………………………………… 17

2-1-6-5- استفاده از کنجاله زیتون در تغذیه دام……………………………………………………………………………. 17

2-1-6-5-1- نشخوارکنندگان………………………………………………………………………………………………. 17

2-1-6-5-2- طیور…………………………………………………………………………………………………………. 18

2-1-6-5-3- خرگوش…………………………………………………………………………………………………….. 19

2-1-6-5-4- ماهی…………………………………………………………………………………………………………. 19

2-2- آنزیم………………………………………………………………………………………………………………… 20

2-2-1- تاریخچه استفاده از آنزیم………………………………………………………………………………………….. 20

2-2-2- علت استفاده از آنزیم‌ها در خوراک دام و طیور……………………………………………………………………. 20

2-2-3- انواع آنزیم‌های تجاری و علت استفاده آنها………………………………………………………………………… 21

2-2-3-1- آنزیم‌های تجزیه‌کننده الیاف…………………………………………………………………………………….. 21

2-2-3-2- آنزیم‌های تجزیه‌کننده پروتئین…………………………………………………………………………………… 22

2-2-3-3- آنزیم‌های تجزیه‌کننده نشاسته……………………………………………………………………………………. 22

2-2-3-4- آنزیم‌های تجزیه‌کننده اسید فایتیک……………………………………………………………………………… 22

2-2-4- طبقه‌بندی آنزیم‌ها و منابع   آنها……………………………………………………………………………………… 23

2-2-5- استفاده از آنزیم در تغذیه طیور…………………………………………………………………………………….. 23

2-2-6- پلی‌ساکاریدهای غیر‌نشاسته‌ای……………………………………………………………………………………… 25

2-2-6-1- اثرات ضد تغذیه‌ای پلی‌ساکاریدهای غیرنشاسته‌ای در تغذیه طیور………………………………………………… 26

2-2-6-1-1- تأثیر بر قابلیت هضم دیگر مواد مغذی…………………………………………………………………………. 26

2-2-6-1-2- تأثیر بر میزان انرژی مواد مغذی (خاصیت رقیق‌کنندگی)………………………………………………………… 26

2-2-6-1-3- کاهش دسترسی طیور به مواد مغذی موجود در خوراک……………………………………………………….. 26

2-2-6-1-4- افزایش چسبندگی محتویات دستگاه گوارش…………………………………………………………………… 26

2-2-6-1-5- تأثیر بر روی جمعیت میکروارگانیسم‌های روده………………………………………………………………… 27

2-2-6-1-6- اثر باند شوندگی پلی‌ساکاریدهای غیر‌نشاسته‌ای………………………………………………………………… 27

2-2-6-1-7- دکنژوگه شدن نمک‌های صفراوی……………………………………………………………………………. 28

2-2-6-1-8- تأثیر بر ترشحات آنزیمی پانکراس…………………………………………………………………………….. 28

2-3- صفات مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………… 29

2-3-1- سیستم ایمنی……………………………………………………………………………………………………….. 29

2-3-1-1- ایمنی ذاتی……………………………………………………………………………………………………… 29

2-3-1-1-1- ژنتیک……………………………………………………………………………………………………….. 30

2-3-1-1-2- جمعیت میکروبی……………………………………………………………………………………………… 30

2-3-1-1-3- مژه‌های سیستم تنفسی…………………………………………………………………………………………. 30

2-3-1-2- ایمنی اکتسابی…………………………………………………………………………………………………… 30

2-3-1-2-1- ایمنی هومورال……………………………………………………………………………………………….. 31

2-3-1-2-2- ایمنی سلولی………………………………………………………………………………………………….. 31

2-3-1-3- ویژگی‌های سیستم ایمنی پرندگان……………………………………………………………………………….. 32

2-3-1-4- بورس فابریسیوس……………………………………………………………………………………………….. 32

2-3-1-5- تیموس………………………………………………………………………………………………………….. 33

2-3-1-6- مکانیسم پاسخ ایمنی…………………………………………………………………………………………….. 33

2-3-1-7- آنتی‌بادی……………………………………………………………………………………………………….. 34

2-3-1-8- انواع ایمونوگلوبولین…………………………………………………………………………………………….. 34

2-3-1-8-1- ایمونوگلوبولین Y…………………………………………………………………………………………….. 34

2-3-1-8-2- ایمونوگلوبولین M…………………………………………………………………………………………….. 34

2-3-1-8-3- ایمونوگلوبولین A…………………………………………………………………………………………….. 35

2-3-1-9- ساختمان ایمونوگلوبولین‌ها………………………………………………………………………………………. 35

2-3-2- فراسنجه‌های خونی………………………………………………………………………………………………… 36

فصل سوم………………………………………………………………………………………………………………….. 37

مواد و روش‌ها……………………………………………………………………………………………………………… 37

3-1- زمان و مکان انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 38

3-2- مراحل آماده‌سازی سالن پرورش پیش از آغاز دوره پرورش………………………………………………………….. 38

3-3- شرایط محیطی پرورش……………………………………………………………………………………………….. 38

3-3-1- دما………………………………………………………………………………………………………………… 38

3-3-2- رطوبت……………………………………………………………………………………………………………. 39

3-3-3- نور………………………………………………………………………………………………………………… 39

3-4- دان‌خوری و آب‌خوری………………………………………………………………………………………………. 39

3-5- برنامه بهداشتی و واکسیناسیون………………………………………………………………………………………… 39

3-6- تزریق محلول SRBC………………………………………………………………………………………………….. 41

3-7- نمونه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………… 41

3-8- مدیریت دوره پرورش………………………………………………………………………………………………… 41

3-9- پرندگان و تیمارهای آزمایشی………………………………………………………………………………………… 42

3-10- جیره‌ها و ترکیب مواد خوراکی و مغذی آنها…………………………………………………………………………. 43

3-11- مکمل آنزیمی………………………………………………………………………………………………………. 43

3-12- تفاله زیتون………………………………………………………………………………………………………….. 48

3-12-1- تفاله زیتون معمولی……………………………………………………………………………………………….. 48

3-12-2- تفاله زیتون کم‌هسته………………………………………………………………………………………………. 48

3-13- فراسنجه‌های مورد مطالعه و روش اندازه‌گیری آنها…………………………………………………………………… 49

3-13-1- صفات اندازه‌گیری شده برای عملکرد و نحوه محاسبات آنها……………………………………………………….. 49

3-13-1-1- خوراک مصرفی……………………………………………………………………………………………….. 49

3-13-1-2- افزایش وزن…………………………………………………………………………………………………… 50

3-13-1-3- ضریب تبدیل خوراک…………………………………………………………………………………………. 50

3-13-1-4- انرژی متابولیسمی دریافتی………………………………………………………………………………………. 50

3-13-1-5- ضریب تبدیل انرژی متابولیسمی دریافتی………………………………………………………………………… 51

3-13-1-6- پروتئین دریافتی……………………………………………………………………………………………….. 51

3-13-1-7- ضریب تبدیل پروتئین دریافتی………………………………………………………………………………….. 51

3-13-1-8- وزن نهایی…………………………………………………………………………………………………….. 51

3-13-1-9- هزینه خوراک لازم به‌ازای یك کیلوگرم افزایش وزن زنده…………………………………………………….. 51

3-13-1-10- شاخص تولید…………………………………………………………………………………………………. 52

3-13-2- فراسنجه‌های اندازه‌گیری شده در تفکیک لاشه……………………………………………………………………. 52

3-13-3- اندازه‌گیری فراسنجه‌های خونی…………………………………………………………………………………… 53

3-13-3-1- اندازه‌گیری اسید اوریک………………………………………………………………………………………. 53

3-13-3-2- اندازه‌گیری کلسترول کل………………………………………………………………………………………. 53

3-13-3-3- اندازه‌گیری تری‌گلیسیرید………………………………………………………………………………………. 54

3-13-3-4- اندازه‌گیری لیپوپروتئین با تراکم بسیارکم……………………………………………………………………….. 54

3-13-3-5- اندازه‌گیری لیپوپروتئین با تراکم بالا…………………………………………………………………………….. 54

3-13-3-6- اندازه‌گیری لیپوپروتئین با تراکم کم……………………………………………………………………………. 54

3-13-3-7- اندازه‌گیری آنزیم‌ کبدی آسپارتات ترانس‌آمیناز……………………………………………………………….. 55

3-13-3-8- اندازه‌گیری آنزیم کبدی آلانین ترانس‌آمیناز……………………………………………………………………. 55

3-13-3-9- اندازه‌گیری پروتئین کل……………………………………………………………………………………….. 55

3-13-3-10- اندازه‌گیری آلبومین…………………………………………………………………………………………… 56

3-13-3-11- اندازه‌گیری گلوبولین…………………………………………………………………………………………. 56

3-13-4- اندازه‌گیری پاسخ سیستم ایمنی……………………………………………………………………………………. 56

3-13-4-1- آزمایش HI……………………………………………………………………………………………………. 56

3-13-4-2- روش انجام آزمایش HA………………………………………………………………………………………. 57

3-13-4-3- روش انجام آزمایش HI……………………………………………………………………………………….. 57

3-13-4-4- روش انجام آزمایش الایزا……………………………………………………………………………………… 57

3-13-4-5- روش انجام آزمایش SRBC……………………………………………………………………………………. 58

3-14- طرح آماری آزمایش……………………………………………………………………………………………….. 59

فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………….. 61

نتایج……………………………………………………………………………………………………………………….. 61

4-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر عملکرد جوجه‌های گوشتی……………………………………………………….. 62

4-1-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر عملکرد جوجه‌های گوشتی در هفته اول……………………………………….. 62

4-1-1-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر خوراک مصرفی هفته اول…………………………………………………… 62

4-1-1-2- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر افزایش وزن هفته اول……………………………………………………….. 62

4-1-1-3- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل خوراک هفته اول……………………………………………… 62

4-1-1-4- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان انرژی دریافتی هفته اول……………………………………………….. 63

4-1-1-5- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل انرژی دریافتی هفته اول……………………………………….. 63

4-1-1-6- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان پروتئین دریافتی هفته اول……………………………………………… 63

4-1-1-7- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل پروتئین دریافتی هفته اول………………………………………. 64

4-1-2- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر عملکرد جوجه‌های گوشتی در هفته دوم……………………………………….. 66

4-1-2-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر خوراک مصرفی هفته دوم…………………………………………………… 66

4-1-2-2- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر افزایش وزن هفته دوم………………………………………………………. 66

4-1-2-3- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل خوراک هفته دوم…………………………………………….. 66

4-1-2-4- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان انرژی دریافتی هفته دوم………………………………………………. 67

4-1-2-5- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل انرژی دریافتی هفته دوم……………………………………….. 67

4-1-2-6- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان پروتئین دریافتی هفته دوم……………………………………………… 67

4-1-2-7- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل پروتئین دریافتی هفته دوم……………………………………… 68

4-1-3- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر عملکرد جوجه‌های گوشتی در هفته سوم……………………………………….. 70

4-1-3-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر خوراک مصرفی هفته سوم………………………………………………….. 70

4-1-3-2- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر افزایش وزن هفته سوم………………………………………………………. 70

4-1-3-3- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل خوراک هفته سوم…………………………………………….. 70

4-1-3-4- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان انرژی دریافتی هفته سوم………………………………………………. 71

4-1-3-5- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل انرژی دریافتی هفته سوم………………………………………. 71

4-1-3-6- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان پروتئین دریافتی هفته سوم……………………………………………… 71

4-1-3-7- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل پروتئین دریافتی هفته سوم……………………………………… 72

4-1-4- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر عملکرد جوجه‌های گوشتی در هفته چهارم…………………………………….. 74

4-1-4-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر خوراک مصرفی هفته چهارم………………………………………………… 74

4-1-4-2- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر افزایش وزن هفته چهارم……………………………………………………. 74

4-1-4-3- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل خوراک هفته چهارم………………………………………….. 74

4-1-4-4- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان انرژی دریافتی هفته چهارم……………………………………………. 75

4-1-4-5- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل انرژی دریافتی هفته چهارم…………………………………….. 75

4-1-4-6- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان پروتئین دریافتی هفته چهارم…………………………………………… 75

4-1-4-7- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل پروتئین دریافتی هفته چهارم…………………………………… 76

4-1-5- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر عملکرد جوجه‌های گوشتی در هفته پنجم………………………………………. 78

4-1-5-1- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر خوراک مصرفی هفته پنجم………………………………………………….. 78

4-1-5-2- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر افزایش وزن هفته پنجم……………………………………………………… 78

4-1-5-3- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل خوراک هفته پنجم……………………………………………. 78

4-1-5-4- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر میزان انرژی دریافتی هفته پنجم……………………………………………… 79

4-1-5-5- اثر آنزیم، سطح و نوع تفاله زیتون بر ضریب تبدیل انرژی دریافتی هفته پنجم………………………………………. 79

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها 14

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش… 16

مفهوم انعطاف پذیری کنشی. 17

دیدگاه های انعطاف پذیری کنشی. 22

باورهای فراشناختی. 26

الگوهای باورهای فراشناختی. 29

انواع باورهای فراشناختی. 34

تاریخچه گروه درمانی. 41

گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر. 46

سوءمصرف مواد 49

دیدگاه های گرایش به بیماری سوءمصرف مواد 63

بازنگری پژوهش ها 70

فصل سوم: روش شناسی پژوهش… 80

روش تحقیق. 80

جامعه آماری. 81

نمونه گیری و حجم نمونه پژوهش… 81

ابزار پژوهش… 81

نحوه اجرای پژوهش… 82

جلسات گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر. 83

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 87

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 88

الف) یافته های توصیفی. 89

ب) یافته های مربوط به آزمون فرضیه های تحقیق. 94

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری. 99

خلاصه فصل. 100

محدودیت های پژوهش… 104

پیشنهادهای پژوهش… 105

پیشنهادهای کاربردی. 105

چکیده انگلیسی. 121

فهرست جداول

جدول 2-1: طبقات مختلف مواد 89

جدول 4-1: فراوانی و درصد فراوانی معتادین مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی بر حسب طبقات سن. 89

جدول 4-2: فراوانی و درصد فراوانی معتادین مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی بر حسب سطح تحصیلات   90

جدول 4-3: فراوانی و درصد فراوانی معتادین مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی بر حسب تاهل. 90

جدول 4-4: فراوانی و درصد فراوانی معتادین مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی بر حسب مرحله انگیزشی  91

جدول 4-5: میانگین و انحراف معیار نمره های انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پیش آزمون. 92

جدول 4-6: نتایج آزمون کلموگروف- اسمیرنف در مورد پیش فرض نرمال بودن توزیع نمرات انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی. 94

جدول 4-7: نتایج آزمون بررسی پیش فرض همگنی شیب های رگرسیون متغیرهای تحقیق دو گروه در جامعه 95

جدول 4-8: نتایج آزمون لوین در مورد پیش فرض تساوی واریانس های نمره ها متغیرهای تحقیق دو گروه در جامعه 95

جدول 4-9: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیری بر روی میانگین نمرات پس آزمون انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی گروه های آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون. 96

جدول 4-10: نتایج تحلیل کواریانس یک راهه در متن مانکوا بر روی میانگین نمرات انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی گروه های آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون. 97

چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر بر انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی معتادین وابسته به مواد افیونی بود. نمونه پژوهش شامل 30 (15 نفر گروه آزمایش، 15 نفر گروه کنترل) از معتادین بود که به صورت نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود و به ابزارهای پژوهش که عبارت بودند از پرسشنامه انعطاف پذیری کنشی کانور و دیویدسون (2003) و پرسشنامه باورهای فراشناختی (30-MCQ) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس (مانکوا) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر باعث افزایش انعطاف پذیری کنشی و کاهش باورهای فراشناختی معتادین وابسته به مواد افیونی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد.

مقدمه
بسیاری از برنامه‌های درمان سومصرف مواد توجه خاصی به گروه‌درمانی دارد و در برنامه‌های درمانی به یك روش مرسوم تبدیل شده است. بعضی معتقدند گروه‌درمانی بهترین روش برای درمان معتادان می‌باشد. زیرا امكان صحبت در مورد مشكلات، شناخت دامنه اثر مواد بر زندگی فرد، درك و فهم بهتر احساسات و رفتارهای خود و دیگران، بررسی و بحث و تبادل نظر در مورد مشكلات مربوط به فرایند درمان و بررسی تعهدات رفتاری ویژه‌ای كه از عود بیماری جلوگیری می‌كند را فراهم می آورد (وزیریان، 1391).

گروه درمانی القا و ابقای امید در تمام روش های روان‌درمانی را دارد و تقش تعیین‌كننده‌ای دارد. داشتن امید نه تنها باعث‌ ماندن فرد در گروه (ادامه درمان‌) می‌شود تا سایر عوامل درمانی بتوانند تأثیر خود را داشته باشند، بلكه ‌اعتقاد به روش درمان‌، خود می‌تواند در نتیجه درمان مؤثر باشد. دیدن اینكه دیگران در گروه بهبود پیدا كرده‌اند فرد را امیدوار می‌كند و این خود عامل محركی جهت ادامه درمان می‌شود. البته باور درمانگر به ‌روش درمانی و خودباوری وی از اهمیت زیادی برخوردار   است (هافتن، کرک، سالکووسکیس و کلارک،2007، ترجمه قاسم زاده،1392).

اما در ارتباط با سومصرف مواد مخدر باید گفت که این ابتلا یک بیماری مزمنی است که توام با اختلالات انگیزیشی شدید و از دست دادن تسلط رفتاری است و منجر به ویرانی شخصیت می شود. میلیون ها انسان از این اختلال رنج می برند که اغلب با دیگر بیماری های روانی بروز و ظهور یافته و هزینه های اقتصادی و اجتماعی گوناگونی را بر جامعه تحمیل می کند (دالاس[1]،2013).

عوامل متعددی در اعتیاد افراد دخالت دارند مانند عوامل فردی، خانوادگی، زیستی و اجتماعی که شناسایی آنها برای نجات معتاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کنترل اعتیاد مستلزم برنامه ریزی صحیح و صرف بودجه های هنگفت می باشد که در دو بخش کاهش عرضه و کاهش تقاضا صورت می گیرد (قائدی و قائدی،1392).

در بحث کاهش تقاضا، پیشگیری یک مقوله فوق العاده مهم است که به دلیل کارایی، اثربخشی و مقرون به صرفه بودن از جایگاه ویژه ای در کنترل اعتیاد برخوردار است.  نگاه کلی و خط مشی اصلی در برنامه های پیشگیرانه بر روی ویژگی های افراد معتاد، متمرکز بوده و مداخلات و اقدامات پیشگیرانه برای زندگی افراد سالم نیز بر همین مبنا طراحی و برنامه ریزی شده اند (قاسمی،1391).

اصل اتکای روانی مقدم بر تاثیر اعتیاد بر جسم است، زیرا شخص معتاد پیش از آنکه تعادل جسمانی خود را از دست بدهد تعادل روانی خود را تا رسیدن به دارو از دست می دهد. غالب معتادان به ویژه مصرف کنندگان مواد افیونی به بیماری های روانی دچار می شوند. فرد معتاد نسبت به اعضای خانواده خود احساس مسئولیت نمی کند (شکوه، 1393).

موقعیت اجتماعی او متزلزل است و به دیگران اعتماد ندارد. برآوردن نیازهای خود را مقدم بر دیگران می داند. روابط اجتماعی معتاد بسیار سطحی و تصنعی بوده، به ندرت می تواند پیوندهای مستحکم عاطفی و وفاداری و تعهد داشته باشد. چنین فردی فقط برای کسی که بتواند برای او مواد مخدر تهیه کند اهمیت قایل است. ارتکاب جرایم معتادان به علت ضعف روابط انسانی هر روز بیشتر می شود و به همین دلیل اعتماد عمومی و اهمیت اجتماعی به خطر می افتد. زیرا اکثر معتادان ناگریز برای تامین مواد مخدر به راههای نادرست نظیر دزدی، تجاوز به دیگران و آدمکشی روی می آورند (ستوده، 1389).

اعتیاد به مواد افیونی از شایعترین اعتیاد هاست. مواد افیونی به چندین زیر مجموعه تقسیم می شوند، از جمله شیره، هروئین، متادون، مرفین و … که ایجاد وابستگی های جسمی و روانی می کنند. عوارض و آثار مصرف مواد افیونی تقریبا شبیه به هم هستند که می توان به مواری از جمله یبوست دائم، کاهش میل و توانایی جنسی در مردان و … اشاره نمود (باوی، 1388).

وابستگی به مواد افیونی به مجموعه ای از نشانه های فیزیولوژیکی، رفتاری و شناختی اطلاق می شود که روی هم رفته نشان دهنده تداوم مصرف داروهای افیونی با وجود مشکلات شدید ناشی از مصرف آنهاست (کاپلان، سادوک و سادوک، 2003، ترجمه رفیعی و رضاعی، 1382).

باید اشاره نمود که عوامل شناختی انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی افراد وابسته به مواد افیونی به دلیل داشتن مشکلات و اضمحلال روانی دچار اختلال هستند و روش های درمانی که بتواند مشکلات شناختی و ذهنی این افراد را تعدیل نماید، بسیار مهم است و نیازمند تحقیق در این مورد است. موقوله انعطاف پذیری کنشی از جمله ابعاد شناختی بسیار مهم برای افرادی است که در حال ترک هستند. اسکندری (1390) در پژوهشی با عنوان بررسی مقایسه انعطاف پذیری کنشی و ناگویی هیجانی در افراد وابسته به مواد روانگردان و افراد عادی در یک نمونه 150 نفری، نشان داد که بین انعطاف پذیری کنشی و ناگویی هیجانی در افراد وابسته به مواد روانگردان و افراد عادی تفاوت معناداری وجود دارد و افراد وابسته به مواد روانگردان به نسبت افراد عادی انعطاف پذیری کنشی پایین تر و ناگویی هیجانی بیشتری دارند.

انعطاف پذیری کنشی در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم پا به عرصه ادبیات روانشناسی تحولی نهاد و انقلابی نو در نحوه نگرش ایجاد نمود جایگاه ویژه‌ای در حوزه‌های روانشناسی تحول، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی یافته است به ‌طوری که هر روز بر شمار پژوهش‌های مرتبط با این سازه افزوده می‌شود (سامانی و همکاران،1386).

انعطاف پذیری کنشی یکی از ابعاد شناختی است که مبتلا به سومصرف مواد در آن دچار تزلزل اند. شناسایی و افزایش این سازه بینشی دگرگون و امیدوار کننده ایجاد می کند و به قابلیت تطابق انسان در مواجه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن بوسیله آن کمک می نماید. این خصیصه با توانایی درونی شخص و مهارت های اجتماعی و تعامل با محیط حمایت می شود، توسعه می یابد و به عنوان یک ویژگی مثبت متبلور می گردد (دینر[2] و همکاران، 2009).

اما افراد وابسته به مواد افیونی و معتاد در باورهای خود دچار تزلزل و اختلال هستند. باورها فراشناختی مسبب اختلالاتی می شوند که سبک تفکر و سازگاری فرد تحت تاثیر قرار می گیرد و بی اختیار به تأکید و تقویت پاسخ های هیجانی پیش می رود که بیشتر از همه ناشی از تکرار نشخوار فکری و نگرانی است (اسکریج [3]،2010). یلماز[4] و همکاران (2014) در شواهد پژوهشی خود نشان دادند، که باورهای فراشناختی منفی در مورد غیرقابل کنترل بودن و خطرنگرانی به طور معناداری پیش بینی کننده افسردگی، استرس و اضطراب افراد وابسته به سومصرف مواد می باشند. همچنین کارت رایت، هالتون[5] و ولز (2011) در پژوهشی دیگر بر روی یک نمونه 200 نفری از بیماران وابسته به سومصرف مواد به این نتیجه رسیدند که باورهای فراشناختی مثبت نگرانی و منفی ارتباط مستقیمی با استعداد افراد در برابر نگرانی آسیب شناختی دارد.

در واقع باورهای فراشناختی مجموعه ای از افکار منفعلانه هست که جنبه تکراری دارد و بر علل و نتایج علائم متمرکزند و مانع حل سازگارانه شده و افکار منفی را افزایش می دهند و شامل افکاری است که بطور  پایان ناپذیری مرور می شوند و به ناامیدی درباره آینده و ارزیابی های منفی درباره خود دامن می زنند و بر خلق اثر می گذارند و انگیزش را تحت تاثیر قرار می دهند (فرطوسی، طالبی و کرمی،1392).

هنگامی که فردی تابع و دستخوش افکار و باورهای غیرمنطقی و غیرعقلانی قرار بگیرد، با عواقب غیرمنطقی مواجه خواهد شد که در این حالت فرد مضطرب می شود و شخصیت ناسالمی دارد. در تفکر یا باورهای غیرمنطقی و فراشناختی فرد توقع تأیید از جانب دیگران دارد و انتظارات بیش از حد از خود دارد. ضمن اینکه تمایل به سرزنش، واکنش به درماندگی همراه با ناکامی، بی­مسئولیتی هیجانی، بیش­ نگرانی توأم با اضطراب، اجتناب از مشکلات، وابستگی و درماندگی در برابر تغییرات را تجریه می نماید اغلب نشخوار فکری یکی از مشکلات افرادی است که باورهای فراشناختی دارند. نشخوار ذهنی یا فکری به عنوان اشتغال دائمی به یک اندیشه یا موضوع و تفکر درباره آن شناخته می شود و طبقه ای از افکار آگاهانه است که حول یک محور مشخص می گردد. این افکار تکرار می شوند. این افکار غیرارادی وارد آگاهی می شوند و توجه و اهداف را منحرف می سازند و باورهای افراد را مخدوش می سازند (همامکی[6]،2013).

تعریف نظری متغیرهای پژوهشی:

هوش هیجانی: هوش هیجانی متشکل از مؤلفه های درون فردی است که دارای پنج حیطه باشد خودآگاهی اداره هیجانها خودانگیزی هم حسی و تنظیم روابط (مایر و سالووی 1996)

 

کودک خیابانی

کودکانی که عمده وقت خود را بدون مدیریت بزرگسالان در خیابان ها می گذرانند (یونیسف)

کودک عادی:

کودکانی که از محبت پدر و مادر برخوردارند و تحت سرپرستی آنها در خانه و خانواده زندگی می کنند و می توانند از بیشتر امکانات رفاهی اجتماعی فرهنگی برخوردارند.

هوش هیجانی

نمره ای که کودک در پاسخ به پنج سؤال باز پاسخ در رابطه با پنج محور خودآگاهی اداره هیجانها خودانگیزی هم حسی و تنظیم روابط کسب می کند.

 

کودک خیابانی

در پژوهش حاضر کودکان کار به کودکانی اطلاق می شود که سطح سنی آنها بین 10 تا 15 سال بوده و برای افراد معاش به شغل هایی نظیر دست فروشی، گل فروشی، فال فروشی، واکس زدن و… اشتغال دارند و اغلب به سرپرست یا بی سرپرست هستند و به طور در دسترس در شهر تهران مورد انتخاب و آزمون قرار گرفت اند.

کودک عادی:

کودکی که از خانواده و محبت آنها برخوردار است و تحت سرپرستی آنها زندگی می‌کند و به طور در دسترس در شهر تهران مورد انتخاب و آزمون قرار گرفته اند.

هدف پژوهش:

یکی از بزرگ ترین چالشهای بشری توسعه روابط معنی دار و رضایت در زندگی است. مادامی که فرد به نیازهای هیجانی خود و دیگران توجهی نکند. ارتباط موثری با افراد نخواهد داشت. اگر فردی درک هیجانی خوبی داشته باشد. می تواند از تغییرات روحیه و درک احساسها بهره میبرد و از چنین درکی برای اداره کردن و کنار آمدن با هیجانها استفاده کند. (پتن به نقل از اعتصامی 82)

با توجه به اهمیت و تأثر وش هیجانی در زندگی و پیشرفت افراد. در این تحقیق بر آن شدیم تا هوش هیجانی را در کودکان کار و خیابان و کودکان عادی مورد بررسی و مقایسه قرار دهیم.

 

اهمیت موضوع پژوهش

بحث بر سر اهمیت هوش هیجانی پیوند میان عاطف، شخصیت را شامل می شود از دیدگاه ارسطو مشکل انسان در این نیست که از هیجان برخوردار است، بلکه آنچه اهمیت