می‌شوند (تراینور[2] و همکاران، 2010). همچنین این کودها جایگزینی ارزان برای کودهای شیمیایی می‌باشند و می‌توانند به عنوان مکمل کودهای حیوانی مورد استفاده قرار بگیرند. شخم از دیر‌باز جز ضروری نظام‌های کشاورزی بوده است. در بعضی از تعاریف، شخم دستکاری مکانیکی خاک و گیاهان باقیمانده برای آماده‌سازی بستر بذر برای کاشت محصول است. شخم فواید زیادی از جمله نرم کردن خاک، افزایش آزاد‌سازی مواد غذایی از خاک برای رشد گیاه، از بین بردن علف‌های هرز و تنظیم گردش آب و هوا در خاک دارد. با این حال در بیشتر موارد شخم فشرده اثرات نا‌مطلوبی بر ساختمان خاک داشته و باعث تخریب خاکدانه‌ها و متراکم شدن خاک می‌شود که منجر به فرسایش خاک در مناطق با بارندگی زیاد می‌شود. شخم فشرده همچنین با تسریع در از دست دادن کربن خاک و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای می‌تواند تأثیر منفی بر کیفیت محیط زیست بگذارد (ریکسای و آلماراس[3]، 2003).

عملیات خاک‌ورزی یکی از مراحل اولیه تهیه زمین در تولید محصولات زراعی می‌باشد. هدف از این گونه عملیات زراعی تأثیرگذاری بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک است، به گونه‌ای که شرایط بهینه برای جوانه‌زنی، رشد ریشه، کنترل علف‌های هرز، نرم کردن و تثبیت خاک جهت تماس کامل با خاک و کم کردن مقاومت و پیوستگی خاک، کنترل فرسایش و رطوبت خاک فراهم گردد (چادری[4]، 1985و انصاری و آسودار، 1384). روش‌هایی از خاک‌ورزی که در طول دوره‌ای طولانی و به منظور تولید محصولی خاص در ناحیه‌ای اجرا می‌گردد را خاک‌ورزی رایج یا مرسوم گویند (هلم[5]، 2005). خاک‌ورزی حفاظتی از روش‌هایی متکامل شده است که کاهش تردد ماشین‌آلات در مزرعه و افزایش عملکرد گیاهان، بدون انجام خاک‌ورزی‌های اولیه و ثانویه را توصیه می‌نمودند (گجری و همکاران، 1385). در روش بی‌خاک‌ورزی زمین زراعی از زمان برداشت محصول قبلی تا کشت بعد، مگر برای افزودن مواد غذایی، دست نخورده باقی می‌ماند (رائو و دائو[6]، 1996). عملیات خاک‌ورزی، بیش از 25 درصد هزینه تولید محصولات کشاورزی را به خود اختصاص می‌دهد (آرتر[7]، 1996). با افزایش‌ در قیمت سوخت، در حال حاضر شخم نسبت‌های بالا‌تری از هزینه‌های تولید را نسبت به برداشت به خود اختصاص داده است (ادواردز و اسمیت[8]، 2005). چنین نگرانی‌هایی علاقه به پیدا کردن نظام‌های خاک‌ورزی با حداقل تأثیر منفی بر محیط حفظ تولید اقتصادی محصول را ایجاد می‌کند. از دیدگاه اقتصاددانان تولید گندم می‏تواند زمینه‌ساز استقلال و رفع وابستگی به سایر کشورها باشد، زیرا نقش اساسی در تأمین غذای مردم را دارد. به منظور افزایش تولید محصولات زراعی در واحد سطح، انجام عملیات به‌نژادی و به زراعی ضروری است و هنگامی که این دو روش همراه با یکدیگر به کار گرفته شوند، سودبخش خواهند بود. از جمله مهم‌ترین عوامل به‌زراعی، به کارگیری تراکم مطلوب می‏باشد، بطوری که اگر کلیه شرایط لازم از جمله رقم مناسب، کود و غیره فراهم باشد ولی تراکم مناسب نباشد، حداکثر محصول در واحد سطح بدست نخواهد آمد. به کارگیری رقم سازگار از عوامل به‌نژادی مهم، به منظور افزایش تولیدات محصولات زراعی در واحد سطح است (سرمدنیا و کوچکی، 1368). تراکم گیاه در واحد سطح یکی از عوامل مؤثر در تولید محصولات کشاورزی می‏باشد.   تعداد بوته در واحد سطح زمین را تراکم بوته گویند. تغییر و تنظیم تراکم گیاهی، بخصوص در مناطق خشک جهت ایجاد تعادل بین پوشش گیاهی و رطوبت محدود خاک از قدیم مورد توجه بوده است. محققان به این امر پی برده‏اند که عملکرد بالا را که در اثر تأمین رطوبت، دادن کود و استفاده از ارقام جدید می‏توان بدست آورد، زمانی امکان پذیر است که تعداد گیاه در واحد سطح تنظیم شده باشد (قرینه، 1370). بذر مورد نیاز کشت سالانه در کشور بالغ بر000/000/1 تن برآورد گردیده که در شرایط معمول کشت گندم از 60 کیلوگرم در زراعت دیم، لغایت 200 کیلوگرم در هکتار در زراعت‏های پائیزه آبی متغیر است (بی‏نام، 1390).

جمعیت جهان با سرعت هشدار دهنده‏ای رو به افزایش است، منابع آب و خاک لازم برای تولید غذای اضافی مورد تقاضای بشر با محدودیت جدی روبروست. کاهش سهم سرانه زمین‏های قابل کشت باعث تمرکز فعالیت‏ها بر افزایش عملکرد در واحد سطح و زمان شده است هر چند این عمل با ایجاد آسیب‏های جدی به محیط زیست همراه می‌باشد. چالش اساسی امروز دانشمندان و دولتمردان بر سر افزایش و یا حداقل حفظ استانداردهای فعلی محیط خاک، آب و هوا در مسیر برنامه‌ریزی افزایش تولید در واحد سطح است. مدیریت عملیات کشاورزی باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که حداقل خسارت را به منابع آب، خاک و اتمسفر وارد نماید. لذا بر حسب اهمیت انجام کشاورزی پایدار، طرح حاضر برای دست‌یابی به عنوان راهکاری برای استفاده بهینه بذر و ایجاد تراکم مطلوب و تعیین مناسب‌ترین روش خاک ورزی در گندم پاییزه می‌باشد.

2-1 فرضیه‌ها

1- برگرداندن کود سبز به خاک موجب حفظ رطوبت و حاصل‌خیزی خاک می‌گردد.

2- کود سبز به همراه خاک‌ورزی حفاظتی باعث افزایش عملکرد گندم می‌شود.

3- انتخاب تراکم مناسب در افزایش عملکرد و اجزای عملکردگندم تأثیرگذارخواهد بود.

3-1 اهداف اصلی

1- تعیین مناسب‌ترین نظام خاک‌ورزی در افزایش عملکرد گندم در منطقه شمال اهواز

2- مطالعه تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر روی خصوصیات فیزیکی خاک

3- بررسی تأثیر کود سبز در عملکرد گندم در منطقه شمال اهواز