دانلود پایان نامه ارشد : بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها (مطالعه موردی: نورآباد ممسنی) |
 |
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
توسعه فیزیکی و رشد شهرهای ایران تا چند دههی پیش، هماهنگ و متناسب با نیازهای جامعه شهری بود. با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرا شدند. این دگرگونیها به شکل رشد سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها، و به صورت نامتعادل و ناهماهنگ بوده است. مهمترین مسالهای که در برابر توسعه شهری قرار میگیرد، مکان استقرار آنهاست. اصولا استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیدههای طبیعی در مکانگزینی، حوزه نفوذ، پراکندگی، توسعه فیزیکی و امثال آن اثر قاطعی دارند. هدف از این پژوهش بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در مکان یابی توسعه شهری، مکانگزینی شهر نورآباد براساس مدل اکولوژیکی و همچنین مکانیابی توسعه آتی این شهر است. روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی است که با استفاده از نرم افزار Arc GIS 9.3 و منطق بولین، مدل اکولوژیکی معیارهای اکولوژیکی توسعه شهری برای شهر نورآباد ممسنی شده است. نتایج تحلیل مکانگزینی شهر نورآباد در مقایسه با عوامل اکولوژیکی توسعه شهری نشان داد که ارتفاع، بارش و دما مناسبترین، شیب، جهت دامنه و خاک نامناسبترین عوامل اکولوژیکی در مکانگزینی شهر نورآباد ممسنی بوده است. در مرحله بعد نتایج مکانیابی بهینه توسعه فیزیکی شهر نشان داد که عامل فاصله تا مسیل با 98/89 درصد مناسبترین و جهت دامنه با 34/12 درصد نامناسب ترین عامل اکولوژیکی در مکانیابی بهینه بوده است. به منظور اجرای مدل، ابتدا لایههای هر یک از عوامل به صورت زمین مرجع در محیطGIS تهیه شدند. سپس این لایهها برای اجرای مدل به فرمت شبکهای تبدیل شدند. در این راستا لایههای ارتفاع، شیب، جهت دامنه، زمین شناسی، دما، بارش، فاصله تا مسیل، خاک شناسی، پوشش و کاربری اراضی و فاصله تا محدوده شهر تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین ملاحظهی نقشههای حاصل از ترکیب لایهها نشان داد که که از محدوده مورد مطالعه برای توسعه آتی، تنها 185 هکتار که معادل 07/1 درصد از سطح کل منطقه است، برای توسعه آتی شهری مناسب می باشد و 93/98 درصد دارای شرایط مناسبی برای توسعه نیست. از نظر جهتهای توسعه، نواحی غرب و شمال مکانهای مطلوب برای توسعه آتی است، تنها 9 هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل20/1 درصد می باشد، مناسب و براساس مدل اکولوژیکی مکانگزینی شده است و 80/98 درصد از سطح شهر نامناسب است.
کلید واژهها: توسعه فیزیكی، شهر، عوامل اکولوژیکی، نورآباد ممسنی، منطق بولین،GIS.
فهرست مطالب
عنوان
فصل اول کلیات تحقیق صفحه
1-1)مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………14
1-2). تعریف موضوع………………………………………………………………………………………………………………………..15
1-3). اهمیت وارزش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………16
1-4). پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..17
1-5). اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..20
1-6). سوالات و فرضیههای تحقیق…………………………………………………………………………………………………21
1-7). روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..21
1-7-1). مدل منطق بولین یا منطق صفر و 
یک……………………………………………………………………………..22
1-8). مشکلات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………23
فصل دوم: : مبانی نظری
2-1)مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………..25
2-2). مباحث مربوط به توسعه شهری. …………………………………………………………………………………………..25
2-2-1). شهر……………………………………………………………………………………………………………………………………25
2-2-2). برنامهیزی………………………………………………………………………………………………………………………….26
2-2-3). برنامهریزی شهری……………………………………………………………………………………………………………..27
2-2-4). کاربری اراضی…………………………………………………………………………………………………………………….27
2-2-5). رشد و توسعه شهری………………………………………………………………………………………………………….28
2-2-6). مفهوم توسعه فیزیکی………………………………………………………………………………………………………..28
2-2-7). فضای شهری……………………………………………………………………………………………………………………..29
2-2-8). بافت………………………………………………………………………………………………………………………………….29
2-2-9). نظریات مورفولوژیکی و توسعه فیزیکی شهر……………………………………………………………………..30
2-2-10). توسعه فیزیکی شهر از دیدگاه اکولوژیک………………………………………………………………………..31
2-2-11). نظریههای هستههای متعدد شهر یا شهر چند هستهای………………………………………………..31
2-2-12). نظریه ساخت دوایر متحدالمرکز…………………………………………………………………………………….32
2-2-13). نظریه ساخت ستارهای شکل…………………………………………………………………………………………..32
2-2-14). نظریه محوری یا توسعه قطاعی شهر………………………………………………………………………………33
2-2-15). نظریه شهر خطی…………………………………………………………………………………………………………….33
2-3). متغیرهای موثر در مکانیابی توسعهی فیزیکی شهرها………………………………………………………..33
2-3-1). مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….33
2-3-2). ژئومورفولوژی……………………………………………………………………………………………………………………34
2-34). جنس خاک…………………………………………………………………………………………………………………………34
2-3-5). قابلیت خاک. ………………………………………………………………………………………………………………….35
2-3-6). شیب…………………………………………………………………………………………………………………………………35
2-3-7). باد…………………………………………………………………………………………………………………………………….35
2-3-8). آبهای زیرزمینی……………………………………………………………………………………………………………..36
2-3-9). ارتفاع…………………………………………………………………………………………………………………………………36
2-3-10). رعایت حریم گسل………………………………………………………………………………………………………….36
2-3-11). جهتهای جغرافیایی……………………………………………………………………………………………………….36
2-3-12). حریم رودخانهها……………………………………………………………………………………………………………..37
فصل سوم: معرفی منطقهی مورد مطالعه
3-1).مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..39
3-2). ویژگیهای جغرافیایی-طبیعی منطقه…………………………………………………………………………………..40
3-3). وضعیت توپوگرافی ………………………………………………………………………………………………………………..41
3-4). وضعیت شیب منطقه……………………………………………………………………………………………………………42
3-5). جهت دامنه…………………………………………………………………………………………………………………………….42
3-6). ویژگیهای زمینساختی و تکتونیکی محدودۀ مورد مطالعه…………………………………………………45
3-6-1). زمینشناسی……………………………………………………………………………………………………………………..46
3-7). ویژگیهای آب و هوایی شهر نورآباد……………………………………………………………………………………..47
3-7-1). تابش آفتاب…………………………………………………………………………………………………………………47
3-7-2). میزان دما و رژیم حرارتی…………………………………………………………………………………………….48
3-7-3). پراکندگی بارش در شهر نورآباد ………………………………………………………………………………….49
3-7-4). باد ……………………………………………………………………………………………………………………………….49
3-8). وضعیت هیدرولوژی منطقه………………………………………………………………………………………………..50
3-8-1). .منابع آبهای سطحی………………………………………………………………………………………………………51
3-8-2 ). منابع آبهای زیرزمینی………………………………………………………………………………………………..51
3-9). خاکشناسی منطقه مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………52
3-10). خصوصیات زلزلهخیزی محدودۀ مورد مطالعه……………………………………………………………………54
3-11) مطالعات تاریخی…………………………………………………………………………………………………………………..54
3-11-1) وجه تسمیه ……………………………………………………………………………………………………………………..54
3-12). مطالعات کالبدی…………………………………………………………………………………………………………………54
3-12-1). مرحله اول توسعه شهر نورآباد………………………………………………………………………………………..54
3-12-2). مرحله دوم توسعه از سال 1345 تا قبل از انقلاب اسلامی……………………………………………56
3-12-3). مرحله سوم توسعه شهر بعد از انقلاب تا سال1365……………………………………………………..57
3-12-4). مرحله چهارم توسعه شهر از دهه 1365 به بعد. ………………………………………………………….58
3-13). تغییر و تحولات جمعیت شهر……………………………………………………………………………………………..59
3-13-1). تراکم خالص و ناخالص جمعیت شهر نورآباد…………………………………………………………………60
3-13-2). بررسی وضعیت اشتغال و فعالیت در شهر نورآباد…………………………………………………………..60
3-14). اقتصاد شهر………………………………………………………………………………………………………………………… 61
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و نتیجهگیری
4-1). مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………….64
4-2). بررسی وضعیت تناسب عوامل اکولوژیکی منطقه………………………………………………………………64
4-2-1). وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه……………………………………………………………………..62
4-2-2). وضعیت تناسب شیب منطقه……………………………………………………………………………………………65
4-2-3). وضعیت تناسب جهت دامنه…………………………………………………………………………………………….66
4-2-4). وضعیت تناسب زمینشناسی منطقه………………………………………………………………………………..67
4-2-5). وضعیت تناسب بارش منطقه…………………………………………………………………………………………….69
4-2-6). وضعیت تناسب دما منطقه………………………………………………………………………………………………..70
4-2-7). وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه……………………………………………………………………………71
4-2-8). وضعیت تناسب خاک منطقه. …………………………………………………………………………………………..72
4-2-9). وضعیت تناسب پوشش گیاهی و کاربری اراضی منطقه…. ……………………………………………..73
4-2-10). وضعیت تناسب فاصله تا محدوده شهر…………………………………………………………………………..75
4-2-11). ترکیب کلیه لایههای عوامل اکولوژیکی منطقه. ……………………………………………………………76
4-3). مکانگزینی شهر نورآباد(براساس با مدل اکولوژیکی). …………………………………………………………77
4-4). مکانیابی بهینهی توسعه آتی شهر نورآباد براساس عوامل اکولوژیکی………………………………….84
4-5). پیامدهای توسعه فیزیكی شهر نورآباد ………………………………………………………………………………….91
4-5-1). آلودگی آب. ………………………………………………………………………………………………………………………92
4-5-2). تخریب اراضی كشاورزی………………………………………………………………………………………………….92
4-6). نتیجهگیری. …………………………………………………………………………………………………………………………..93
4-7). آزمون فرضیهها………………………………………………………………………………………………………………………97
4-8). ارائه پیشنهادات و راهکارها…………………………………………………………………………………………………..98
منابع ومآخذ.. ………………………………………………………………………………………………………………………………….99
فهرست جداول
جدول 2-1): معیارهای مدل اکولوژیکی توسعه شهری ایران. ………………………………………………………..37
جدول 3-1 ): تراکم خالص و ناخالص شهر نورآباد طی سالهای 1385-1345. ………………………….60
جدول3-2: وضعیت شاغلین شهر نورآباد ممسنی طی سالهای 1385- 1345……………………………61
جدول 4-1): وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه………………………………………………………………65
جدول 4-2): وضعیت تناسب شیب منطقه. ………………………………………………………………………………….66
جدول 4-3): وضعیت تناسب جهت دامنه…………………………………………………………………………………….67
جدول 4-4: وضعیت تناسب زمین شناسی منطقه ………………………………………………………………………68
جدول 4-5: وضعیت تناسب بارش منطقه……………………………………………………………………………………69
جدول 4-6: وضعیت تناسب دما منطقه…………………………………………………………………………………………..70
جدول 4-7: وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه ……………………………………………………………………..71
جدول 4-8: وضعیت تناسب خاک منطقه………………………………………………………………………………………73
جدول 4-9: وضعیت تناسب پوشش و کاربری اراضی منطقه……………………………………………………….74
جدول 4-10: وضعیت تناسب فاصله از شهر…………………………………………………………………………………..76
جدول 4-11: تعیین مناطق بهینه برای توسعه شهری………………………………………………………………….77
نقشه4-12: بررسی تناسب عوامل اکولوژیکی در مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد…………………….79
جدول 4-13: مکانگزینی شهر نورآباد براساس با مدل اکولوژیکی………………………………………………..86
فهرست اشکال(نمودارها)
نمودار 3-1 : روند تغییرات جمعیت شهر نورآباد طی سالهای 1385-1345………………………………..59
نمودار 3-2 : تراکم خالص و ناخالص شهر نورآباد طی سالهای 1385-1345……………………………..60
نمودار 3- 3: بررسی نقش اقتصادی شهر بر مبنای روش بوژوگارنیه………………………………………………62
فهرست اشکال( نقشهها)
نقشه 3- 1: موقعیت جغرافیایی شهر نورآباد ممسنی………………………………………………………………………40
نقشه3-2: ارتفاع از سطح دریا منطقه……………………………………………………………………………………………41
نقشه3-3: شیب منطقه……………………………………………………………………………………………………………………42
نقشه3-4: جهت دامنه منطقه………………………………………………………………………………………………………….45
نقشه3-5: زمین شناسی منطقه……………………………………………………………………………………………………….46
نقشه3-6: دما منطقه………………………………………………………………………………………………………………………..48
نقشه 3-7: بارش منطقه…………………………………………………………………………………………………………………..49
نقشه 3-8: فاصله از رودخانه و مسیل……………………………………………………………………………………………..50
نقشه 3-9: خاکشناسی منطقه………………………………………………………………………………………………………….52
نقشه 3-10: توسعه ادواری نورآباد………………………………………………………………………………………………….55
نقشه 4-1: بررسی وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه برای مکانیابی توسعه شهری…….65
نقشه4-2: بررسی وضعیت تناسب شیب منطقه برای مکانیابی توسعه شهری……………………………..66
نقشه 4-3: بررسی وضعیت تناسب جهت دامنه منطقه برای مکانیابی توسعه شهری……………….67
نقشه 4-4: بررسی وضعیت تناسب زمینشناسی منطقه برای مکانیابی توسعه شهر………………….68
نقشه4-5: بررسی وضعیت تناسب بارش منطقه برای مکانیابی توسعه شهری……………………………..69
نقشه 4-6: بررسی وضعیت تناسب دما منطقه برای مکانیابی توسعه شهری……………………………..70
..
نقشه 4-7: بررسی وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه برای مکانیابی توسعه شهری……………72
نقشه 4-8: بررسی وضعیت تناسب خاک منطقه برای مکانیابی توسعه شهری…………………………….73
نقشه 4-9: بررسی وضعیت تناسب پوشش و کاربری منطقه برای مکانیابی توسعه شهری…………75
نقشه 4-10: وضعیت تناسب فاصله تا محدوده شهر برای مکانیابی توسعه شهری……………………..76
نقشه4-11: تعیین مکان بهینه برای توسعه فیزیکی و اسکان جمعیت آتی شهر نورآباد……………….77
نقشه4-12: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل ارتفاع …………………………………………….79
نقشه 4-13: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل شیب…………………………………………………80
نقشه 4-14: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل جهت دامنه……………………………………..80.
نقشه 4-15: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل زمین شناسی…………………………………..81
نقشه 4-16: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل بارش………………………………………………..81
نقشه 4-17: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل دما. …………………………………………………82
نقشه 4-18: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل فاصله تا مسیل……………………………….82
نقشه 4-19: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل خاک…………………………………………………83
نقشه 4-20: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل پوشش و کاربری اراضی…………………..83
نقشه 4-21: تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس کلیه عوامل اکولوژیکی……………………………….84
نقشه4-22: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل ارتفاع……………………………………………86
نقشه4-23: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل شیب……………………………………………87
نقشه4-24: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل جهت دامنه………………………………..87
نقشه4-25 : مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل زمینشناسی……………………………..88
نقشه 4-26: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل بارش………………………………………88
نقشه 4-27: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل دما. …………………………………………89
نقشه 4-28: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل فاصله تا مسیل…………………………89
نقشه 4-29: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل خاک………………………………………….90
نقشه 4-30: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل پوشش و کاربری اراضی…………….90
نقشه 4-31: مکانیابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به کلیه عوامل اکولوژیکی………………………91
مقدمه
شهرنشینی و توسعه فضایی- کالبدی متاثر از توزیع فضایی جمعیت٬ انواع عوامل طبیعی (اقلیم٬ خاک٬ ژئومورفولوژی و….) و انسانی ( جمعیت٬ اقتصاد٬ فرهنگ٬ سیاست و….) در عرصه زندگی بشری به عنوان ویژگیهای جهانی از قرن 18 میلادی٬ روند تکاملی را طی کرده و در قرن 20 شدت یافت٬ در قرن 21 میلادی نیز شاهد شهرنشینی گسترده با بیش از 62 درصد خواهیم بود (باستیه٬ 1377 :239 ). تراکم بیش از اندازه جمعیت، تمرکز فعالیتها وفراوانی ساخت و سازها، رشد و گسترش فیزیکی کانونهای شهری و تخریب اکوسیستم طبیعی را در پی داشته است. هر چند توسعه شهر در کشورهای صنعتی در قرون گذشته به آرامی صورت گرفته است اما در کشورهای در حال توسعه بعد از جنگ جهانی دوم صورت گرفته است وشهرهای کشورهای در حال توسعه با شتاب و سرعت بیشتری از شهرهای ممالک صنعتی توسعه مییابند (شکویی ٬ 1365 :176 ). لذا مطالعه اینگونه مسائل و آگاهی از کم و کیف آنها یکی از مهمترین وظائف برنامهریزان شهری میباشد. لازم به ذکر است که در دهههای اخیر شهرهای ما (بخصوص شهرهای بزرگ) به خوبی گسترش یافتهاند. این گسترش کالبدی یا انفجار کالبدی در بسیاری از موارد بیش از انفجار جمعیت بوده است. یعنی نسبت افزایش سطح بیش از افزایش جمعیت میباشد. در وهله اول این گسترش به نظر منطقی و طبیعی میآید چون با رسیدن جمعیت به آستانههای جدید تاسیسات و تسهیلات مورد نیاز و تقاضای جامعه شهری تامین میباشد که تناسب ساده با افزایش جمعیت ندارد ولی میتواند دامنهای بس وسیعتر از آستانه موجود را پاسخگو باشد (فرج زاده ٬ 1385 : 12 ). استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیدههای طبیعی در مکانگزینی، حوزه نفوذ، توسعه فیزیکی و مورفولوژیک شهری اثری قاطعی دارند. پدیده های طبیعی گاه به عنوان عوامل مثبت و گاه عوامل منفی و بازدارنده عمل می کنند( ثروتی و دیگران، 1388: 27) . عدم سازگاری محیط طبیعی در توسعه شهرها میتواند زمینههای ایجاد مخاطرات گوناگون طبیعی را فراهم سازد همچنین بستر طبیعی قادر است در رابطه با عوامل آب و خاک ، شیب ، آب و هوا و ….. محدودیت هایی را برای توسعه فیزیکی شهرها ایجاد نماید( عزیزپور، 1375: 68). در این پژوهش ابتدا به گرآوری مبانی نظری در خصوص نقش و تاثیر عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرها پرداخته شده است و سپس با بررسی و مطالعات وضع موجود شهر نورآباد ممسنی و مقایسه آن با معیارهای بهینه و معقول اکولوژیکی در سه قسمت به مکانیابی توسعه شهری( در سطح بخش مرکزی شهرستان)، مکانگزینی شهر نورآباد( در مقایسه با مدل اکولوژیکی) و در نهایت مکانیابی توسعه آتی شهر پرداخته شده است.
فصلبندی پایان نامه به شرح زیر میباشد:
فصل اول: به معرفی موضوع تحقیق، اهداف تحقیق، بیان مسأله، ضرورت، اهداف تحقیق و پیشینه آن پرداخته شده است.
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق است که در این فصل به نظریات، دیدگاهها، مکاتب، مدلها و سایر مباحث مربوط اشاره شده است.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[جمعه 1398-07-05] [ 06:53:00 ق.ظ ]
|
