1-4-1- هدف كلی………………………………………………………………….. 5

1-4-2- اهداف جزئی……………………………………………………………….. 5

1-5- فرضیه­ های پژوهش…………………………………………………………. 5

1-6 روش تحقیق………………………………………………………………….. 5

1-7- جامعه آماری………………………………………………………………… 6

1-8- نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………….. 6

1-9- قلمرو مکانی و زمانی پژوهش…………………………………………….. 6

فصل دوم: ادبیات و پیشینه­ تحقیق

2-1 مقدمه………………………………………………………………………… 9

2-2 ادبیات تحقیق………………………………………………………………… 9

2-2-1- مفهوم و ماهیت توسعه ی روستایی………………………………….. 9

2-2-2- توسعه پایدارچیست؟………………………………………………….. 10

2-2-3- تعاریف توسعة پایدار روستایی………………………………………… 11

2-2-4- اهداف توسعة پایدار……………………………………………………. 12

2-2-5- روند شکل­گیری و برخی از تعاریف مفهوم توسعة پایدار روستایی….12

2-2-6- مؤلفه های توسعة پایدار روستایی…………………………………… 13

2-2-7- ضرورت تأکید بر توسعة پایدار روستایی در جامعة روستایی ایران…..14

2-2-8- اهمیت و ضرورت توسعهی روستایی در ایران………………………. 17

2-2-9- ویژگی‌های جامعه روستایی ایران……………………………………. 19

2-2-10- توسعه روستایی…………………………………………………….. 20

2-2-11- چالش های توسعه روستا………………………………………….. 21

2-2-12- استراتژی‌های توسعه روستایی……………………………………..21

2-2-12-1- رویکردهای فیزیکی-کالبدی…………………………………………21

2-2-12-2- رویکردهای اقتصادی………………………………………………. 22

2-2-12-3- رویکرد های اجتماعی-فرهنگی…………………………………..22

2-2-12-4- رویکرد های فضایی، منطقه‌ای و ناحیه‌ای………………………. 22

2-2-13- مفاهیم و اهداف توسعه روستایی…………………………………. 23

2-2-14- نقش توسعه ی روستایی در خدمت رسانی و کاهش فقر در کشور (اقدامات و تجارب)…25

2-2-15- اصول توسعه روستایی…………………………………………….. 30

2-2-16- ظهور کشاورزی پایدار…………………………………………………32

2-2-17- کشاورزی پایدار چیست؟……………………………………………33

2-2-18- کشاورزی ارگانیک و توسعه پایدار روستایی…………………….. 35

2-2-19- مفهوم و تعریف کشاورزی ارگانیک………………………………… 36

2-2-19-1- ویژگی های کشاورزی ارگانیک…………………………………. 37

2-2-20- زراعت ارگانیک و دانش بومی……………………………………… 37

2-2-21- کشاورزی ارگانیک و توسعه پایدار روستایی……………………… 38

2-2-22- مفهوم كارآفرینی كشاورزی……………………………………….. 38

2-3- مطالعات تجربی………………………………………………………….41

2-3-1 مطالعات تجربی داخل کشور………………………………………… 41

2-3-2 تحقیقات تجربی خارج کشور……………………………………….. 43

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………………………… 46

3-2- روش پژوهش…………………………………………………………… 46

3-3- جامعه آماری……………………………………………………………. 46

3-4- نمونه گیری و شیوه نمونه گیری…………………………………….. 46

3-5- روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………… 47

3-6-  روایی و پایایی پرسشنامه………………………………………….. 48

3-6-1-  روایی پرسشنامه………………………………………………….. 48

3-6-2- پایایی آزمون……………………………………………………….. 48

3-7- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………. 49

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

4-1- مقدمه…………………………………………………………………. 51

4-1-1- محاسبه حجم نمونه ………………………………………………. 51

4-2-  فرض های پژوهشی مربوط به پرسشنامه ……………………….. 52

4-3- بخش اول: آمار توصیفی………………………………………………. 53

4-3-1- آمار توصیفی سوالات پرسشنامه…………………………………. 53

4-3-2- توصیف متغیرهای پژوهش  …………………………………………. 57

4-4- آمار استنباطی………………………………………………………….. 62

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1- یافته های پژوهش……………………………………………………… 70

5-2- پیشنهادها ……………………………………………………………….71

منابع و مأخذ…………………………………………………………………. 73

پیوست……………………………………………………………………….. 80

چکیده:

یکی از برنامه­هایی که می تواند در توسعه روستایی نقش به سزایی داشته باشد تلاش در جهت کشاورزی پایدار است یعنی استفاده بهینه از منابع و تلاش برای حفظ آن در نسلهای آینده. عمومی­ترین تعریف کشاورزی پایدار آن است که کلیه جنبه های اقتصادی – اجتماعی و اکولوژیکی را در خود جای داده است. هدف از این پژوهش توسعه روستایی با تاکید بر پایداری کشاورزی است. محدوده مكانی این تحقیق شهرستان بهشهر و محدوده زمانی آن دوره 92-1391 است. جامعه آماری پژوهش 2545 نفر از سرپرست خانوار کشاورزان می باشند که با توجه به حجم جامعه از طریق فرمول کوکران نمونه آماری پژوهش به تعداد 331 نفر انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه گردآوری شده است و داده ها با نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شدند. نتیجه پژوهش نشان داد که بین عوامل اقتصادی و مدیریتی و طبیعی با پایداری کشاورزی ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین طبق آزمون کروسکال والیس بین متغیر پایداری کشاورزی در سطوح مختلف ناحیه اقامتی تفاوت معناداری وجود ندارد.آزمون فریدمن نشان می­دهد متغیر پایداری و توسعه بیشترین بعد تاثیر گذار در بین ابعاد پایداری کشاورزی می باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

توسعه کشاورزی در بعد محیطی از طریق فعال ساختن اقتصاد روستایی،گذشته از این که فضایی فعال برای زندگی ایجاد می­کند، زمینه استفاده مناسب و بهینه از منابع محیطی روستا را نیز فراهم آورده و به روستا چشم اندازی مفرح و زیبا می­بخشد. توسعه کشاورزی با ایجاد چنین فضای مناسبی نه تنها موجب جلوگیری از مهاجرت های روستایی می شود، بلکه همچنین به دلیل تاثیری که در جلوگیری از تخلیه روستا و به تبع آن تقویت نقش روستا در جلوگیری از پیشروی بیابان دارد، نقش ارزنده ای را در ابعاد زیست محیطی نیز ایفا می­کند. در بعد اجتماعی کشاورزان عامل تعیین کننده در حفظ انسجام اجتماعی و تقویت ساختار اجتماعی– فرهنگی روستا است.کشاورزی بزرگترین و مهم­ترین پارا متر برای ثبات و امنیت سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی در روستا بشمار می رود.کشاورزی مهم­ترین مشارکت را در ایجاد تعاون و همکاری در روستا، ایجاد عدالت اجتماعی و ارتباط سالم اجتماعی و جلوگیری از معضلاتی چون اعتیاد و غیره داشته و همه این موارد هنگامی محقق است که کشاورزی رو به توسعه و پویا وجود داشته باشد. توسعه کشاورزی می­تواند زمینه­های جذب امکانات و خدمات را در روستا فراهم آورده و عامل مهمی درجلوگیری از بیکاری و پیامد های منفی و معضلات ناشی از آن باشد. در بعد اقتصادی، می توان گفت کشاورزی همان اقتصاد روستا است. کشاورزی بخشی از روستا است که بدون توجه به آن هیچ تلاش توسعه ای در روستا جواب نخواهد داد.(نوری ،1383). از طریق توسعه کشاورزی محیط اقتصادی روستا فعال و با نشاط می­شود. توسعه کشاورزی موجب استفاده مناسب­تر از منابع لایزال الهی و افزایش تولید مواد غذایی می­شود. همچنین به جهت تاثیری که در بالا رفتن در آمد اقتصادی، ایجاد مازاد تولید و آزاد شدن نیروی انسانی دارد، می تواند زمینه بسیار مناسبی برای توسعه فعالیت­های جنبی کشاورزی و حتی فعالیتهای جدید تولیدی و اقتصادی کشاورزی و غیر کشاورزی در سطح محلی و منطقه ای شود. توسعه کشاورزی می تواند موجب بالارفتن استاندارد های زندگی شود و سهم اساسی در رفع فقر و نابرابری روستایی داشته باشد، زیرا فقر یک پدیده روستایی است و روستاییان فقیر به کشاورزی وابسته اند، بنابراین رشد کشاورزی اساس کاهش پایدار فقرروستایی را تشکیل می­دهد. (رضوی،1369).

2-1- بیان مسأله

موجودیت و بقای روستا در گرو شکوفایی و پایداری تمامی مولفه ها و سازوکارهای توسعه آن است اقتصاد روستا به عنوان یکی از وجوه بسیار اساسی موجودیت روستا از دیرباز با کشاورزی و فعالیت های زراعی عجین بوده است کشاورزی گرچه در دهه­های اخیر در توسعه ای جهان دستخوش تحولاتی شده  است. لکن بر قوام و استحکام خود به ویژه در کشورهای در حال توسعه باقی است به طوری که بخش روستایی کانون استقرار سهم چشمگیری از جمعیت و نیروی فعال کشور است. ضمن اینکه در مقابل ، به عنوان منبع اصلی تامین درآمد و ایجاد اشتغال اهمیت اساسی در حیات و توسعه روستایی دارد. این مسئله موجب شده تا مهم­ترین مبحث در زمینه کشاورزی و روستا، نقش و وظیفه­ی کشاورزی به عنوان فعالیت اقتصادی روستایی باشد. توسعه روستایی به طور کلی به عنوان راهبردی برای بهبود زندگی اجتماعی – اقتصادی مردم فقیر روستایی در نظر گرفته شده همچنین انتشار منافع توسعه در بین فقیرترین افراد نواحی روستایی یا به عبارت دیگر کشاورزان کوچک اجازه داران افراد فاقد زمین و دیگر گروه های محروم است (بانک جهانی، 1992). یکی از برنامه­هایی که می­تواند در توسعه روستایی نقش به سزایی داشته باشد تلاش در جهت کشاورزی پایدار است یعنی استفاده بهینه از منابع برای حفظ آن در نسل­های آینده. عمومی­ترین تعریف کشاورزی پایدار آن است که کلیه جنبه های اقتصادی – اجتماعی و اکولوژیکی را در خود جای داده است . مفهوم کنونی کشاورزی پایدار از سال 1987 رایج شده که پیش از آن یعنی در دهه 1940 مترادف با اصلاحاتی چون کشاورزی ارگانیک طبیعی، اکولوژیک، بیولوژیک و کم نهاد بوده است (باتملی ترور،1382)، امروزه در مقیاس جهانی سازمان­ها – اتحادیه­ها و جوامع متعدد در ارتباط با این نوع کشاورزی شکل گرفته اند و قالب مفهوم کشاورزی جایگزین فعالیت می­کنند بدون شک از تعاریف کشاورزی پایدار می­توان استنباط کرد که توسعه روستایی و پایداری کشاورزی ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی با هم داشته اند و بر هم اثر دارند. اگرچه در بسیاری از کشورهای جهان سوم از جمله ایران به این دو مقوله توجه چندانی نشده است، اما می­توان اذعان داشت که توسعه روستایی به ویژه مبتنی بر پایداری کشاورزی

1-7-2- فرسایش ژنتیکی ……………………………………………………………………………………………. 9

1-7-4- هتروزیس………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-8- نشانگر مولکولی ……………………………………………………………………………………………………. 10

1-9- انواع نشانگرهای مولکولی ………………………………………………………………………………….. 11

1-9-1- نشانگرهای مورفولوژیکی……………………………………………………………………………….. 11

1-9-2- نشانگرهای بیوشیمیایی ………………………………………………………………………………… 12

1-9-3- نشانگرهای DNA…………………………………………………………………………………………. 13

1-10- انواع نشانگرهای مولکولی جدید …………………………………………………………………… 15

1-10-1- RFLP………………………………………………………………………………………………………….. 15

1-10-2- RAPD………………………………………………………………………………………………………… 16

1-10-3- AFLP………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-10-4- SSR……………………………………………………………………………………………………………… 17

1-11- گیاهشناسی عدس …………………………………………………………………………………………… 19

1-12- ویژگی های اندام های رویشی و زایشی عدس …………………………………………. 20

1-12-1- ریشه ……………………………………………………………………………………………………………… 20

1-12-3- برگ ……………………………………………………………………………………………………………….. 21

1-12-4- گل …………………………………………………………………………………………………………………. 22

1-12-5- غلاف ……………………………………………………………………………………………………………… 22

1-12-6- بذر ………………………………………………………………………………………………………………….. 23

1-13- جوانه زنی …………………………………………………………………………………………………………… 23

1-14- سطح زیر کشت و عملکرد گیاه مورد بررسی …………………………………………… 23

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1- نشانگرها ………………………………………………………………………………………………………………… 25

2-2- انواع نشانگر …………………………………………………………………………………………………………… 25

2-2-1- نشانگر RAPD …………………………………………………………………………………………….. 25

2-2-2- نشانگر RFLP ………………………………………………………………………………………………. 27

2-2-3- نشانگر AFLP ………………………………………………………………………………………………. 28

2-2-4- نشانگر SSR …………………………………………………………………………………………………..   30

2-2-4- نشانگر 31

2-2-4-2- نقشه یابی ژنوم ………………………………………………………………………………………….. 32

2-2-4-3- برچسب زنی ژن و گزینش به کمک مارکر ……………………………………….. 32

2-2-4-4- تنوع ژنتیکی و آنالیز فیلوژنتیکی …………………………………………………………… 33

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1- تجهیزات و مواد موردنیاز جهت آزمون شیمیایی، میکروبی و PCR …….. 36

3-1-1- تجهیزات مورد استفاده ………………………………………………………………………………… 36

3-1-2- مواد مورد استفاده …………………………………………………………………………………………. 37

3-1-3- بافرها و محلول ها …………………………………………………………………………………………. 38

3-1-3-1- بافر TBE (TRIS-Boric acid- EDTA) ……………………………….. 38

3-1-3-2- محلول EDTA ………………………………………………………………………………………. 39

3-1-3-3- NaOH ……………………………………………………………………………………………………… 39

3-1-3-4- CTAB BUFFER…………………………………………………………………………….. 39

3-2- خصوصیات مکان آموزشی ……………………………………………………………………………….. 39

3-3- طرح آزمایشی و فاکتورهای مورد مطالعه …………………………………………………….. 40

3-4-1- مواد گیاهی ……………………………………………………………………………………………………… 40

3-4-2- استخراج DNA ژنومی گیاه ……………………………………………………………………… 41

3-4-2-1- استخراج DNA ژنومی به روش CTAB ……………………………………….. 41

3-4-2-2- نحوه تهیه ژل الکتروفورز ………………………………………………………………………… 42

3-5- انجام واکنش PCR …………………………………………………………………………………………… 43

3-6- مواد لازم جهت انجام PCR ……………………………………………………………………………. 43

3-6-1- آغازگر ……………………………………………………………………………………………………………….. 43

3-6-2- آنزیم Taq DNA Polymerase …………………………………………………………. 44

3-7- تنظیم شرایط برای PCR ………………………………………………………………………………… 44

3-8- الکتروفورز و رنگ آمیزی محصول PCR …………………………………………………….. 46

3-9- تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………… 46

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- جوانه زنی و سبز شدن گیاهان ……………………………………………………………………….. 4٧

4-2- کمیت و کیفیت DNA استخراجی ………………………………………………………………. 4٨

4-4- روابط فیلوژنتیک بین ژنوتیپ ها ……………………………………………………………………… ۴٩

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-١- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………. 5٢

5-٢- بحث ………………………………………………………………………………………………………………………. 5٣

5-٣- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………. 5۴

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………….. 5۵

منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………….. 6٣

چکیده انگلیسی 6٧

چکیده

حبوبات دانه­های خوراکی هستند که به خانواده بقولات تعلق دارند. حبوبات بعد از غلات مهمترین منبع غذایی بشر به حساب می­آیند. عدس زراعی گیاهی از جنس Lens، گونه culinaris متعلق به تیره لگومینوزه، زیر­خانواده پروانه­آسا، از قبیله Vicieae می­باشد. عملیات اصلاحی در عدس در مقایسه با سایر محصولات مهم زراعی از قدمت کمتری برخوردار است و فعالیت نسبتا جدیدی است. با توجه به این موضوع لزوم تعیین تنوع ژنتیکی در این گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و استفاده از روش های جدید ارزیابی تنوع ژنتیکی به منظور انتخاب والدین دو رگ و تعیین میزان قرابت ارقام ضروری می باشد. دراین ارتباط بهترین روش استفاده از نشانگرهای مولکولی می باشد، زیرا تعیین تنوع به وسیله نشانگرهای مورفولوژیکی با توجه به اثرات متقابل محیط و ژنوتیپ و فنوتیپ گیاهان، کارایی شاخص های مورفولوژیکی را کم می نماید. در این مطالعه به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 18 توده عدس خراسان شمالی از نشانگر مولکولی ISSR که مبتنی بر PCR است، استفاده شد. برای استخراج DNA از روش CTAB استفاده شد و تکثیر ژنوم نمونه ها با استفاده از 10 پرایمر اختصاصی ISSR انجام پذیرفت. سپس با الکتروفورز ژل آگارز و رنگ آمیزی با اتیدیوم بروماید، قطعات تکثیر شده مورد ارزیابی قرار گرفتند که از مجموع 125 باند تولید شده 32 باند منومورف و 93 باند از آنها چند شکل بودند. درصد چند شکلی برای هر آغازگر از 5/28 درصد برای آغازگر E55تا 3/92 درصد برای آغازگر B22متغییر بود. در این بررسی توزیع مقادیر PIC بین 28/0 تا 49/0 با میانگین 45/0 متغییر بود. شاخص نشانگر در آغازگر های مورد مطالعه بین 9/7 تا 2/45 قرار داشت. بیشترین مقدار شاخص نشانگر متعلق به آغازگر B22 بود که نشان دهنده قدرت تفکیک بالاتر این آغازگر در مقایسه با سایر آغازگرها است. که با توجه به میزان محتوای اطلاعات چند شکلی آغازگرها وشاخص نشانگر، آغازگر­های B22 و RA3 و RR1 در بررسی تنوع ژنتیکی مناسب می­باشند. میزان فاصله ژنتیکی ژنوتیپ­ها با استفاده از روش UPGMA و در نرم­افزار NTSYS محاسبه و ارتباط ژنوتیپ­ها با استفاده از دندروگرام نشان داده شد. دندروگرام حاصل از تجزیه و تحلیل مجموع الگوهای باندی حاصل از پرایمرهای مورد استفاده، توده­ها را در سطح 5/61 درصد به 4 گروه تقسیم نمود. با توجه به اهداف این تحقیق می­توان به این نتایج رسید که بررسی تنوع ژنتیکی توده­های عدس با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR امکان پذیر بوده و با استفاده از این نشانگر می­توان توده­های مورد بررسی را به گروه­های مختلف تقسیم­بندی کرد. همچنین به وسیله فاصله ژنتیکی به دست آمده بین توده­ها، با توجه به درصد تشابه آنها می­توان توده­ها با فاصله ژنتیکی بیشتر را جهت استفاده در مراکز تحقیقاتی جهت تولید بذور هیبرید با هتروزیس مطلوب استفاده نمود.

کلمات کلیدی: تنوع ژنتیکی، چند­شکلی، عدس، نشانگر، ISSR 

 فصل اول : مقدمه

١-١-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

بقولات از متنوع­ترین تیره­های گیاهی جدا گلبرگ بوده که بعد از تیره کاسنی و ثعلب در رده نهاندانگان قرار دارند. این تیره مشتمل بر حدود ٧۵٠ جنس و ٢٠٠٠ گونه می­باشد (هیکی و کینگ، ١٩٩٧)[1]. از ویژگی­های مشترک تیره بقولات می­توان به وجود تخمدان یک برچه و آزاد، که پس از رسیدن تشکیل میوه­ای بنام لگوم یا غلاف (نیام) را می­دهد، اشاره کرد (مجنون حسینی، ١٣٨٧).

حبوبات دانه­های خوراکی هستند که به خانواده بقولات تعلق دارند (اسدی­چالش­تری و همکاران، ١٣٨۵). حبوبات بعد از غلات مهمترین منبع غذایی بشر به حساب می­آید. پروتئین حبوبات در جوامع بشری به خصوص اقشار کم درآمد نقش مهمی در تغذیه ایفا می­کند تا به آن حد که به گوشت فقرا معروف شده است (کوچکی و بنایان، ١٣٧۵). گیاهان خانواده لگومینوزه، در دوران کرتاسه پیدا شده­اند و به شرایط مرطوب آن زمان، که مشابه شرایط گرم و مرطوب امروزی است، سازگار شدند. بطور کلی اکثر گیاهان خانواده لگومینوزه به مناطق گرم سازگار شده­اند. ولی یکی از زیرخانواده­های آن، یعنی پروانه­آساها، دارای انعطاف زیادی بوده و به مناطق معتدل و سرد معتدله سازگار شده­اند (کوچکی، ١٣٨٨). این گیاهان منبع مهم ویتامین­هایی مانند ریبوفلاوین، ویتامین ب و کاروتن می­باشند و از لحاظ اسیدهای آمینه ضروری مخصوصا لیزین که کمبود آن در غلات وجود دارد غنی هستند (سینگ و همکاران، ١٩٨٢)[2]. طبق مطالعات انجام شده ترکیب مناسبی از پروتئین حبوبات با غلات می­تواند سوء تغذیه و کمبود اسیدهای آمینه را برطرف کند. در کشورهای در حال توسعه تقریبا یک چهارم نیاز پروتئینی توسط حبوبات تامین می­شود و عدس با دارا بودن حدود ٢٨ درصد نقش مهمی را در تغذیه مردم ایفا می­کند (پارسا و همکاران، ١٣٨۴). در میان گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک، عدس از جمله گیاهانی است که غالبا در اراضی حاشیه­ای و در خاک­های نه چندان حاصلخیز کشت می­شود. این گیاه همچنین قادر است که از طریق تثبیت نیتروژن موجب بهبود حاصلخیزی خاک شود (استاویر و همکاران، ٢٠٠٣)[3]. مهمترین قاره تولید کننده عدس آسیاست که ۶٨ درصد کل تولید جهان را در اختیار دارد (توکلی، ١٣٨٢). معمولا گونه­های عدس را به دو گروه اصلی تقسیم می­کنند (کوچکی و بنایان، ١٣٧۵) :

١-میکرواسپرما[4] : با بذرهای ریز گرد به قطر ٢ تا ۶ میلیمتر که رنگ پوسته بذر آن از زرد کمرنگ تا سیاه متغیر است.

٢-ماکرواسپرما[5] : در این گروه بذرهای بزرگ­تر و پهن­تر هستند و رنگ پوسته بذر سبز کمرنگ است. این گروه از گیاهان دارای غلاف­ها و برگچه­های بزرگ­تری نسبت به گروه قبلی هستند. بطور کلی گیاهان میکرواسپرما قدیمی­تر بوده و گیاهان ماکرواسپرما از میان آنها انتخاب شده­اند.

عدس نسبت به سایر حبوبات دارای مدت پخت کوتاه­تری است و راحت­تر هضم می­گردد (وب و هوتین، ١٣٧۶)[6]. عدس در رفع یبوست و اختلالات روده­ای مفید است، همچنین در جلوگیری از سکته نیزموثر می­باشد. مرهم خمیر عدس جهت التیام زخم­های باقی مانده از آبله در طب سنتی توصیه شده است (مجنون ­حسینی، ١٣٨٧). مقدار پروتئین عدس با باقلا برابر و از نخود بیشتر است. عدس سرشار از آهن است و همچون باقلا و نخود منبع خوبی برای تیامین و نیاسین بوده، اما از نظر ویتامین B و کاروتن نسبتا فقیر است (نامدار و همکاران، ١٣٧۴). اگرچه عدس اساسا در تغذیه انسان استفاده می­شود ولی از آن در تغذیه حیوانات به ویژه ماکیان نیز استفاده می­گردد. کاه و دیواره­های غلاف و بقایای ناشی از کوبیدن آن از ارزش تغذیه­ای زیادی برای دام برخوردارند (وب و هوتین، ١٣٧۶).

عدس یکی از قدیمی­ترین گیاهان زراعی است که منشاء آن خاک­های حاصلخیز خاور نزدیک می­باشد. قدمت این گیاه به شروع کشاورزی باز می­گردد. در مقبره فراعنه مصر آثار خمیری محتوی عدس پخته بدست آمده است. نویسندگان یونانی در آثار خود به نام عدس اشاره داشته­اند و به نظر می­رسد که این گیاه به عنوان هدیه­ای برای خدایان مورد استفاده قرار می­گرفته است. رومیان نیز ارزش زیادی برای عدس قائل بوده­اند به­طوری که آن را از مصر وارد می­کرده­اند (کوچکی و بنایان، ١٣٧۵). نام عدس در کتاب­های مقدس دینی نظیر انجیل و قرآن ذکر شده است. در قرآن (سوره بقره) عدس یکی از محصولات زمینی بوده

که یهودیان از موسی(ع) خواستند که از خداوند برایشان درخواست نماید (وب و هوتین، ١٣٧۶). یکی از قدیمی­ترین آثار گیاهان خوراکی بقایای عدس است که مربوط به ٧۵٠٠ تا ٨۵٠٠ سال قبل از میلاد مسیح می­باشد (پارسا و باقری، ١٣٨٧).

به نظر می­رسد که عدس در منطقه­ای بین جنوب­غربی ترکیه و ترکمنستان از نژادهای وحشی خود اهلی شده است و به سمت نیل، یونان، اروپای مرکزی و متعاقب آن به سمت دانوب گسترش یافته باشد. بر اساس نظریه­های موجود عدس به دلیل نیازهای متفاوت اکولوژیکی موجود در گونه­های وحشی، پراکنش متفاوتی داشته و به مناطقی با شرایط مدیترانه­ای و همچنین در نواحی کوهپایه­ای جنوب­غربی آسیا سازگار شده است (کوچکی و بنایان، ١٣٧۵).

اصلاح کنندگان نباتات که در جهت دست­یابی به تنوع ژنتیکی موجود در کلکسیون ژرم­پلاسم[7] فعالیت می­کنند، نیاز به داشتن اطلاعاتی در مورد میزان تنوع دارند. عملیات اصلاحی در عدس در مقایسه با سایر محصولات مهم زراعی از قدمت کمتری برخوردار است و فعالیت نسبتا جدیدی است. بهبود در عدس عمدتا بر اساس معرفی مواد انتخاب شده برای سازگاری به نواحی خاصی بوده است. در نتیجه بیشتر ارقام مورد استفاده امروزی بر اثر انتخاب در جمعیت­های نامتجانس بدست آمده و از عملیات هیبریداسیون استفاده نشده است. پیشرفت با استفاده از این روش محدود به تنوع موجود در این توده­ها و پیشرفت­های اصلاحی بعدی بستگی به هیبریداسیون و انتخاب خواهد داشت. کلکسیون­هایی برای حفاظت از ژرم­پلاسم عدس در آمریکا، هندوستان و سوریه ایجاد شده و از این نظر که تنوع ژنتیکی مورد نیاز برنامه­های اصلاحی هیبریداسیون را فراهم می­کند ارزشمند است.

با استفاده از روش­های انتخاب توده­ای[8] والدین خالص در داخل ژرم­پلاسم یا نژادهای بومی می­توان به سهولت و سرعت به پیشرفت­های قابل توجهی دست یافت. این رو­ش­ها می­توانند در کوتاه مدت نیاز به واریته­های[9] اصلاح شده و همچنین مواد ژنتیکی یکنواخت مورد نیاز در برنامه­های هیبریداسیون[10] را فراهم کنند.

انتخاب توده­ای دو نوع گزینش را دربر می­گیرد :

١-حذف تیپ­های نامطلوب از یک مخلوط یا جمعیت­های متنوع و برداشت گیاهان باقی­مانده به صورت مخلوط.

٢-شناسایی تیپ­های برتر در جمعیت از طریق علامت­گذاری و یا هر روش دیگر و برداشت آنها به صورت مخلوط، نتیجه نهایی این دو روش کاهش فراوانی ژنوتیپ­های نامطلوب و افزایش فراوانی ژنوتیپ­های مطلوب خواهد بود.

انتخاب توده­ای ممکن است در هر نوع از منبع ژنتیکی (مثل نژادهای بومی، جمعیت­های هیبرید) که دارای تغییرات ژنتیکی کافی باشد و موفقیت را تضمین کند انجام شود (وب و هوتین، ١٣٧۶).

از آنجا که تنوع، اساس هر برنامه اصلاحی است، به طوری که موفقیت یک برنامه اصلاحی به طبیعت و یا حجم و تنوع موجود در مواد ژنتیکی بستگی دارد. وجود حداکثر تنوع، بزرگترین شانس برای نائل شدن به موفقیت در گزینش محسوب می­شود (میشرا و همکاران، ٢٠٠٧)[11]. با توجه به این که ایران یکی از مراکز تنوع عدس در جهان بوده و حتی پراکندگی دو گونه وحشی آن (Lens cyanea و Lens orientalis) نیز گزارش شده است (آقایی و همکاران، ١٣٨٣)، انتظار می­رود تنوع زیادی در میان توده­های بومی این محصول یافت شود. تنوع ژنتیکی بین و داخل جمعیت­های گونه­های گیاهی، یکی از موارد اصلی مورد مطالعه به­نژادگران و متخصصان ژنتیک می­باشد (هایوارد و بریز، ١٩٩٣)[12]. مور و کولینز دریافتند که توجه به ژرم­پلاسم گیاهان در طول نگهداری آنها، جهت پیش­بینی پتانسیل ژنتیکی و استفاده از آن در برنامه­های اصلاحی ضرووری است (مور و کولینز، ١٩٩٣)[13]. در استان خراسان شمالی عدس با سطح کشت ٢١٣١٢ هکتار که ٢٠٩٠٠ هکتار آن دیم می­باشد و با مقدار تولید ٨٣۶٣ تن بیشترین تولید و سطح کشت در بین سایر حبوبات را

گذردهی روشی اتخاذ می شود که به بیشترین گذردهی در شرایطی دست یافت که نرخ خطای بیت از یک طرف و تاخیر از طرف دیگر تخریب نگردند و در نهایت با به کارگیری روش وفقی و بررسی کیفیت ویدئوی دریافتی در گیرنده مشاهده می گردد که به کارگیری روش وفقی 3 پیشنهادی باعث بهبودی مساوی 10 دسیبل در قله سیگنال به نویز نسبت به روش غیر وفقی می گردد.

مقدمه:
با اختراع تلگراف بی سیم در سال 1986 و در پی آن ارسال اولین پیام تلگراف از یک سوی اقیانوس اطلس به سوی دیگرآن به مسافتی بیش از 4500km مخابرات بی سیم وارد عرصه جدیدی گردید که نتیجه آن معرفی کاربردها و خدمات مختلف بی سیم به طور روزافزون بوده است که از آن جمله می توان به رادیو، تلویزیون، تلفن همراه و ارتباطات ماهواره ای اشاره کرد. مزایای ارتباط بی سیم که باعث توسعه آن گردیده است عبارتند از: پیاده سازی و اجرای ساده تر و در زمان کوتاه تر نسبت به رقیب با سیم خود از یک طرف و کاهش هزینه ها از سوی دیگر. اما در عین حال مخابرات بی سیم مشکلات خاص خود را نیز دارا ست که از آن جمله می توان به مشکلات ناشی از نویز، تداخل، فیدینگ و تداخل با کانال های دیگر اشاره نمود. البته مسائل دیگری نظیر: امینت و جلوگیری از استراق سمع نیز به نوبه خود گریبانگیر این نوع ارت   باطات هستند البته در این میان مشکلات غیرفنی مثل مشکلات سیاسی نیز موجود است. با این حال در طی سالیان اخیر با توسعه مخابرات، بحث شبکه های ارتباطی و ارتباطات داده ها، صدا و تصویر بسیار مورد توجه قرار گرفته است که نتیجه آن ارائه معماری های مختلفی برای شبکه ها از یک سو و معرفی پروتکل های انتقال انواع داده ها از سوی دیگر بوده است که یکی 1 از انواع شبکه ها که در سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته شبکه AD HOC است که به دلیل ساختار و معماری خاصی که دارد و براساس آن فاقد زیرساخت های متداول در معماری های دیگر است لذا پیاده سازی آن بخصوص در شرایط خاص مثل صحنه های نبرد و حوادث طبیعی مثل زلزله که معمولاً انواع دیگر شبکه های دارای زیرساخت از کار

محصولات و شهرت نام تجاری وجود دارد (Dicova,2004). در واقع کلید اصلی حیات سازمانهای تجاری، حفظ مشتریان وفادار به خدمات ارائه شده توسط آنها می‌باشد. چرا که هیچ سازمانی نمی تواند بدون مشتریان وفادار و راضی دوام بیاورد. افزون بر این، به لحاظ اینکه انتظارات مشتریان بطور دائمی در حال افزایش بوده، سازمانها ملزم هستند تا فراتر از ارضای نیازهای اولیه مصرف کنندگان رفته وکانون توجه خود را به سمت ایجاد وفاداری، ارتباط بلندمدت دوطرفه و سود آور معطوف نمایند (ابراهیمی و دیگران،1387،23). می‌توان عنوان کرد که میان مشتریان و برندهای مورد علاقه آنها و با سودآوری بنگاه های تجاری رابطه ای مستقیم وجود دارد. بنابراین ضرورت دارد که نه تنها درکی از چگونگی شکل گیری این رابطه بدست آورد بلکه می بایست عواملی را که این را بر این رابطه اثرگذارند شناخت.

باتوجه به نتایج تحقیقات صورت گرفته در گذشته، در این تحقیق تلاش شده تا تاثیر علاقه به برند، شخصیت و تصویر برند بر تبلیغات دهان به دهان مرد بررسی قرار گرفته و عواملی را که دارای بیشترین میزان اثرگذاری هستند شناسایی شود. باتوجه به نتایج این تحقیق و مطابقت آن با فواید عینی به دست آمده در شرکتهای بزرگ می‌توان راهکارهای مناسبی را به بازاریابان شرکتهای داخلی جهت ارتقا جایگاه برند آنها و در نتیجه بهبود اثربخشی فعالیتهای بازاریابی ارائه داد.

2-1 بیان مساله

 بازاریابی همانطور که کاتلر بیان کرده، عبارت است از فرآیندی اجتماعی و مدیریتی که افراد یا گروه ها به وسیله آن، آنچه را که نیاز دارند و می خواهند را از طریق خلق و تبادل محصول با دیگران به دست می آورند (کاتلر، 1386).

بازاریابی مؤثر امری است که می تواند سود زیادی را برای سازمان های مختلف به همراه داشته باشد. کلید بازاریابی موثر در افزایش آگاهی و وفاداری مشتریان به محصولات نهفته است. زیرا هزینه نگهداری مشتریان کنونی به مراتب کمتر از جذب مشتریان جدید است (کاتلر، 1386،42).

بسیاری از پژوهشگران بازاریابی بر نقش حیاتی ارتباطات میان‌فردی بین مشتری و فروشنده و میان مشتریان و ایجاد نگرش‌های مطلوب به برند و تقویت پیوند میان مشتریان و برند تأکید می‌کنند. در بسیاری از کشورها امروزه برندها (نامهای تجاری) در زمره اصلی ترین سرمایه های سازمانی به شمار می آید و به همین جهت مدیریت نامهای تجاری یکی از جایگاههای مدیریتی در ساختار سازمان های امروزی بوده و تحت حمایت مدیریت ارشد است. می‌توان گفت که برندهای قدرتمند برندهایی هستند که سعی در ارائه هر چه دقیق تر مطلوبیت های فعلی و آینده مشتری دارند. برای سال های متمادی تحقیقات در مورد برندسازی در مد توجه بسیاری را به خود مشغول کرده است. کلر[1] (1998) بیان می کند که وفاداری به برند در گذشته اغلب به طور ساده فقط از طریق رفتارهای تکرار خرید از نظررفتاری، اندازه گیری شده است، در حالیکه وفاداری مشتری به جای اینکه با رفتارهای خرید ساده بیان شود می‌تواند به طور گسترده‌تری مورد توجه قرار گیرد (54،Ashley,Leonard,2009). برای نمونه می توان به اهمیت علاقه و وفاداری مشتریان به یک برند و اثر آن در معرفی و توصیه آن برند به دوستان و آشنایان اشاره کرد. زهیر و دیگران[2] (2011) در مطالعه خود رابطه‌ی متغیرهای ارتباطات برند، کیفیت خدمات و اعتماد به برند را با وفاداری مورد بررسی قرار داده اند. نتیجه تحقیق آنان نشان داده که ادراکات ارتباطات برند و کیفیت محصول/خدمت می‌تواند به عنوان مقدمات اعتماد که آن هم بر وفاداری مشتریان اثر می‌گذارد، دیده شود. به عبارتی ارتباطات برند و کیفیت خدمات تأثیر قوی و مثبتی بر اعتماد به برند دارند و اعتماد به برند، اثر میانجی بر ارتباطات میان برند و وفاداری به برند دارد. عزیز[3] و دیگران (2011) در مطالعه خود در زمینه اثر تجربیات برند، اعتماد و رضایت در ایجاد وفاداری به یک برند نتیجه گرفتند که تجربه‌ پیشین از برند بر رضایت، اعتماد و وفاداری به برند تأثیر می‌گذارد. به عنوان نتیجه‌ی مطالعه این محققان اظهار داشته که، تجربیات پیشین از برند، رضایت و اعتماد دارای رابطه‌ی معنی‌دار مثبتی با وفاداری به یک برند بوده است.

درحالی که مطالعات گذشته جنبه های متفاوتی از مفهوم برند را مورد مطالعه قرار داده اند ولی تحقیقات نسبتا کمی در مورد علاقه به برند صورت گرفته است. علاقه به برندهای مد جنبه متفاوتی از این موضوع بوده و ضرورت تحقیقات بیشتری در این زمینه علی الخصوص در بازار محصولات مصرفی ایران احساس می شود. ارتباط میان مشتری و برند در دهه گذشته توجه زیادی را به خود معطوف کرده است. می‌توان عنوان کرد که میان مشتریان و برندهای مورد علاقه آنها و با سودآوری بنگاه های تجاری رابطه ای مستقیم وجود دارد. بنابراین ضرورت دارد که نه تنها درکی از چگونگی شکل گیری این رابطه بدست آورد بلکه می بایست عواملی را که  بر این رابطه اثرگذارند شناخت. هدف این تحقیق بررسی این موضوع است که آیا شخصیت برند و تصویر برند بر علاقه مشتریان اثرگذار هستند یا نه. در این تحقیق ارتباط میان این ساختارها باتوجه به رابطه یالقوه آنها با حوزه مصرف کننده مورد مطالعه   قرار می گیرد. همچنین رابطه میان مفهوم تبلیغات دهان به دهان با متغیرهای ذکر شده مورد تحلیل قرار می گیرد. مدل مفهومی اولیه مورد بررسی بر گرفته از مطالعات کارول و آهوویا[4] (2006) بوده که در نهایت بوسیله اسماعیل و اسپینلی[5] (2012) مورد تصحیح قرار گرفته و در این پژوهش استفاده شده است. در نهایت باتوجه به مطالب مطرح شده سوال اصلی این تحقیق را می توان به اینصورت مطرح نمود: آیا علاقه به برند، شخصیت و تصویر برند بر تبلیغات دهان به دهان تاثیر دارد؟

3-1 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

با مطالعه عوامل موثر بر وفاداری مشتریان به یک برند، تولیدکنندگان در می یابند که چه ابعادی که از نظر مشتریان دارای اهمیت بیشتری است و با بکارگیری استراتژی های بازاریابی متناسب قادر خواهند بود در جذب مشتریان و سودآوری، به موفقیت بیشتری دست یابند. بازاریابان باید خواسته ها، نیازها، ادراک و علایق مشتریان را مورد مطالعه قرار دهند تا با کمک آن بتوانند در خصوص رقابت در توسعه سهم بازار، توسعه محصول جدید، تغییرات قیمت، تغییرات ویژگیهای محصول، تبلیغات و تغییر کانالهای توزیع تصمیم گیری نمایند. تصویر برند بخشی حیاتی از برندهای قدرتمند بوده که به متمایز سازی محصولات یک برند در مقایسه با رقبای آن کمک می کند. صرفنظر از اهمیت تصویر برند در حوزه بازاریابی، کمبود نظریه های سازمان یافته که ارتباط آنرا با شخصیت برند مورد بررسی قرار دهد احساس می شود.  باتوجه به جایگاه برند در دنیای رقابتی امروز توجه ویژه به این امر توسط شرکت های ارائه دهنده پوشاک مد و لوکس از اهمیت بالایی برخوردار است. اینها همه مواردی هستند که ضرورت و اهمیت انجام این تحقیق را برای ما آشکار می سازند.

4-1 اهداف پژوهش

مطالعات گذشته کمی در مورد ارتباط میان علاقه به برند و تبلیغات دهان به دهان انجام گرفته است. در این تحقیق تلاش شده تا با بررسی رابطه میان این متغیرها خلا مطالعاتی موجود در این زمینه پر شده و زمینه مطالعاتی مناسبی برای محققان آینده فراهم آید. این تحقیق در پی مطالعه و بررسی تاثیر علاقه به برند، شخصیت و تصویر برند بر تبلیغات دهان به دهان می باشد. با استفاده از نتایج این تحقیق مدیران و صاحبان برندهای مد و واحدهای بازاریابی و گروههای تبلیغاتی برندهای تجاری گوناگون می توانند شناخت دقیقتری از تاثیر برند بر تبلیغات دهان به دهان مشتریان پیدا کرده و در جهت بهبود عملکرد خود در بازار اقدام  کنند.

 

5-1 استفاده کنندگان از نتایج پایان نامه

همه واحدهای بازاریابی و گروههای تحقیقات بازار سازمانها و برندهای تجاری گوناگون که درجهت بهبود تصویر برند خود و بهبود عملکرد خود تلاش می کنند، می توانند از نتایج این تحقیق بهره‌مند گردند. همچنین نتایج این تحقیق می تواند راهگشای دیگر تحقیقات در زمینه بازاریابی و برندسازی باشد.

 

6-1 سوالات تحقیق

سوال اصلی: آیا علاقه به برند، شخصیت برند و تصویر برند بر تبلیغات دهان به دهان تاثیر دارد؟

سوال های فرعی:

1: آیا بعد هیجانی شخصیت برند بر علاقه به برند تاثیر دارد؟

2: آیا بعد هیجانی شخصیت برند بر تصویر برند تاثیر دارد؟

3: آیا بعد هیجانی تصویر برند بر علاقه به برند تاثیر دارد؟

4: آیا علاقه به برند بر تبلیغات دهان به دهان تاثیر دارد؟

5: تصویر برند بر تبلیغات دهان به دهان تاثیری دارد؟

6: آیا بعد هیجانی شخصیت برند بر تبلیغات دهان به دهان تاثیر دارد؟

 

7-1 فرضیات تحقیق  

فرضیه اول: بعد هیجانی شخصیت برند بر علاقه به برند اثر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه دوم: بعد هیجانی شخصیت برند بر تصویر برند اثر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه سوم: بعد هیجانی تصویر برند بر علاقه به برند اثر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه چهارم: علاقه به برند بر تبلیغات دهان به دهان اثر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه پنجم: تصویر برند بر تبلیغات دهان به دهان اثر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه ششم: بعد هیجانی شخصیت برند بر تبلیغات دهان به دهان اثر مثبت و معناداری دارد.

9-1 روش تحقیق

تحقیقات را بر اساس معیارهای مختلف می توان دسته بندی کرد. این معیارها و مبناها شرایطی را فراهم می کنند که بتوان بر اساس آنها تحقیقات را طبقه بندی کرد. اما می توان گفت که به طور کلی تحقیقات را می توان بر اساس هدف و روش طبقه بندی کرد. پژوهش حاضر را می توان نوعی تحقیق هدف گرا دانست که بر اساس یکسری پژوهش بنیادی و پایه ای که دانش و نظریه ها را بطور عام توسعه و گسترش می دهد شکل گرفته است. تحقیق حاضر براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و به لحاظ طبقه بندی برحسب روش، توصیفی- پیمایشی از نوع علی بوده است. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق در دو مرحله گردآوری شده اند. بدین صورت که ابتدا از طریق مطالعه کتابخانه ای و بررسی کتب و مقالات معتبر علمی، ‌پایان نامه ها و گزارش آماری، اطلاعات لازم در خصوص مبانی نظری و پیشینه تحقیق گردآوری شده، سپس در مطالعه ای میدانی و با استفاده از پرسشنامه (پرسشنامه به صورت 5 گزینه ای و براساس مقیاس لیکرت از خیلی کم تا خیلی زیاد)، داده های مورد نیاز برای بررسی فرضیه ها جمع آوری خواهند گردید.

  10-1 قلمرو تحقیق

1-10-1 قلمرو مکانی تحقیق

قلمرو مکانی این تحقیق شامل فروشگاه های محصولات اکو سطح شهر تهران بوده که در این  مناطق، فرآیند نمونه گیری و توزیع پرسش نامه ها بطور مساوی انجام شده است.

2-10-1 قلمرو زمانی تحقیق

قلمرو زمانی جمع آوری داده های تحقیق، بازه زمانی ابتدا تا انتهای خرداد ماه 1393را شامل می‌شود.

3-10-1 قلمرو موضوعی تحقیق

می توان گفت که این تحقیق از لحاظ موضوعی در حوزه بازاریابی و به طور خاص، تبلیغات دهان به دهان بوده و بعلاوه مباحث مربوط به برند و برندسازی را نیز در  برمی‌گیرد.

11-1 جامعه آماری و حجم نمونه

جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند. در تعریفی دیگر، جامعه آماری گروهی از افراد هستند که یک یا چند صفت مشترک دارند و ما علاقه مند هستیم که یافته های پژوهش را به آنها تعمیم دهیم (خاکی،1390،40).

در این تحقیق برای اطمینان از کافی بودن حجم نمونه، از فرمول نمونه گیری کوکران برای جامعه نمونه نامحدود استفاده گردیده و محاسبه شد که با 5% ± خطا و 95% اطمینان، حجم نمونه نیز نباید کمتر از 384 مورد باشد. همچنین جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، شامل افرادی است که به قصد خرید محصولات به فروشگاه های اکو سطح شهر تهران مراجعه کرده و مورد پرسش قرار گرفته اند.

12-1 روش و ابزار گردآوری اطلاعات

گردآوری اطلاعات روندی محسوب می شود که طی آن اطلاعات خاصی از گروهی از پاسخگویان گرفته می شود. به منظور جمع آوری اطلاعات، روش های متعددی وجود دارد و اغلب برای کسب اطلاعات در یک تحقیق از روش های مختلفی استفاده می گردد (سرمد، 1388،22). در این تحقیق به منظور جمع آوری داده های لازم برای تجزیه و تحلیل، از مطالعات کتابخانه ای و روش پیماشی استفاده شده است. مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته در این تحقیق مشتمل بر  بررسی اسناد و مدارک علمی داخلی و خارجی، اینترنت، استفاده از مقالات و پایان نامه های مشابه ایرانی و خارجی بوده است. همچنین در این تحقیق برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها از روش پیمایشی بصورت توزیع پرسشنامه ها به جامعه آماری اصلی و بررسی و تجزیه و تحلیل این پرسشنامه ها برای بررسی فرضیات تحقیق استفاده شده است. در نگارش پرسشنامه، از تحقیقات مشابه قبلی و نظرات کارشناسان و خبرگان، استفاده شده است. همچنین پرسشنامه تدوین شده از لحاظ روایی و پایایی مورد سنجش و تایید علمی قرار گرفته است و پس از اعمال اصلاحات نهایی، توزیع شده است.

وطبیعت مرتبط ونزدیک است اوخداوندرا باتعبیر دوست خطاب می کند وبرای رسیدن به اوبه جستجو وتفحص می پردازد.سپهری شاعر انسانیت است،او به همۀ گروهها وقشرهای مردم توجه خاصی دارد تاجایی که برای زن جذامی که دور از همگان نگهداری می شود احترام وارزش قائل است.بیشتر توجه سپهری به مفاهیم آرمانی،متعالی وعرفانی است وانسان شعر او،توصیف انسان است؛ آنگونه که باید باشد. انسان شعر سپهری به اجتماع وآدمهای پیرامونش بی تفاوت نیست اوهمۀآنها رادوست دارد از شادی آنها شاد واز اندوه آنها دچار اندوه می گردد،این دایرۀ دوست داشتن ومحبت گاهی فراتر می رود وموجودات دیگر را هم شامل می شود ،وسعت دید اوفقط شامل انسان وسرنوشتش نیست بلکه تمام چیزهای طبیعت برای او مهم هستند.

کلید واژه: سهراب سپهری،شعر معاصر،انسان.

 

فهرست مطالب

عنوان          صفحه

مقدمه. 1

بخش اول:کلیات.. 3

فصل1. کلیات پژوهش… 4

1-1-1.بیان مسأله. 4

1-1-2.اهمیت.. 4

1-1-3.اهداف.. 4

1-1-4.پیشینه. 5

1-1-5.پرسش های تحقیق. 5

1-1-6.روش کار. 5

فصل2.سیمای انسان در ادیان ومکاتب.. 6

1-2-1. انسان وجایگاه او در ادیان و مکاتب.. 6

1-2-1-1.انسان وجایگاه اودر عرفان اسلامی.. 6

1-2-1-2.ریشه وسر چشمۀ عرفان. 6

1-2-1-3.عرفان اسلامی وانسان عارف.. 9

1-2-2. انسان وجایگاه اودرعرفان هندی.. 10

1-2-3. انسان در اومانیسم. 13

1-2-4. انسان وجایگاه اودرشعرفارسی.. 14

1-2-5. انسان وجایگاه اودرشعرمعاصر. 16

فصل3.اندیشه وشعر سپهری.. 18

1-3. زندگی واندیشه سپهری.. 18

1-3-1. سال شمار زندگی سپهری.. 18

1-3-2. شعروسبک شعری سپهری.. 20

بخش دوم:انسان در شعر سپهری.. 41

فصل1. خلقت انسان در شعر سپهری.. 42

2-1-1. هدف از خلقت انسان 42

2-1-1-1. عبادت.. 43

2-1-1-2.عشق. 47

2-1-1-3.نوع دوستی.. 50

2-1-1-4.بازگشت به سوی خدا 53

2-1-1-5.فناء فی الله.. 55

فصل2.قوس نزولی وعروجی خلقت انسان در شعر سپهری.. 62

2-2-1.قوس نزولی 62

2-2-2. قوس عروجی 68

فصل3.تکلیف انسان در شعر سپهری.. 79

2-3-1.تکلیف انسان در برابر خدا 79

2-3-2.تکلیف انسان در برابر هم نوع واجتماع. 89

نتیجه. 102

منابع و مآخذ. 103

 

 

مقدمه
انسان ومنزلت او همواره مورد توجه شاعران ونویسندگان بوده است،انسان وابعاد وجودی او را از جوانب متعدد بررسی کرده ودر شعر ونثر خویش آن را به تصویر کشیده اند ودر هر یک از این ادوار تاریخ ادب فارسی،نگاه آنان متفاوت بوده ودر جهاتی دچار شدت یا ضعف بوده است. ادبیات کهن ما سر شار از نمونه های ارزنده ای از که از اهمیّت و ارزش آدمی حکایت می کند.هر گوشه از این گنجینۀ قوی طرح ونشانی از چهرۀ متعالی انسان ،مطابق الگوهای ذهنی دوران گذشته ارائه می دهد و از امکان اعتلای آدمی در دستگاه ارزشی پذیرفته شده ای سخن می دارد.(مختاری،30:1378) هر چه که از ادبیات سنتی فاصله می گیریم و به عصر بیداری و روزگاران بعد از آن می رسیم نگاه جامعه ایرانی و شاعران و نویسندگان به انسان ومنزلت او تغییر می کندو از زمانی که شعر نو در ادبیات ما مطرح شد ،نگاه جدیدی به انسان  همراه خود آورد.

نیما یوشیج به عنوان پدر شعر نو”تبلور نو اندیشی در باب انسان در شعر معاصر است به همین سبب با پیروان ارزش های فرهنگی وادبی کهن اختلاف عمیق یافته است”(همان:171) دیگر شاعران ادب معاصر هر یک به نوبۀ خود در طرح جایگاه انسان نقشی منحصر به فرد ایفا کرده اند.این تصاویر اگر چه در ظاهر ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشند، امّا در باطن از یک آبشخور منشاء می گیرند.اخوان ثالث،انسان معاصر را در قالب حما سی واسطوره ای نشان می دهددر حالی که شاملوانسان را در عرصۀ مبارزۀ سیاسی در یافته است.جایگاه ومنزلت انسان معاصر تا حدودی در تحقیقات جدید توضیح داده شده است،امّا انسان،در آثار شاعران معاصر به طور عمیق ودقیق بررسی نشده است.سهراب سپهری از شاعران جریان ساز معاصر می باشد که نگاه متفاوت او باعث شده تا در این پایان نامه جایگاه انسان در شعراو  بررسی گردد.  این پژوهش بنابر موضوع مورد بررسی از روش کتابخانه ای استفاده کرده است که این پایان نامه در دو بخش وشش فصل تنظیم شده است که عبارتند از: فصل اول،کلیات پژوهش ،فصل دوم دیدگاه انسان در ادیان ومکاتب و فصل سوم در زندگی،اندیشه وشعر سپهری است.فصول سه گانۀ بخش اول توانسته است تصویری گذرا از جایگاه انسان در ادیان مختلف را نشان دهد وهمچنین به این دلیل خواننده می تواند در ابتدای پایان نامه با اندیشه ها ،آثار وروز شمار زندگی شاعر آشنا شود،بخش دوم پایان نامه شامل چهارفصل می با شد.فصل اول،خلقت انسان در شعر سپهری ،فصل دوم ،قوس نزولی وصعودی خلقت انسان،فصل سوم، تکلیف انسان در شعر سپهری را بررسی کرده است.

رقیه رستمی- شهریور1392

 

بخش اول: