‌عملیات حرارتی شیمیایی، ‌انواع روش‌‌های لایه­نشانی، نوآوری در رابطه با پوشش‌‌های مهندسی و … . علاوه بر این منشأ و مبانی و اصول مهندسی سطح را باید در تکنولوژی‌‌های سنتی عملیات حرارتی سطحی نظیر تبرید سریع به منظور سخت کردن، ‌کربن‌دهی و نیتروژن‌دهی آلیاژ‌های آهن جستجو کرد. ده­ها سال است که طراحان قطعات مهندسی در تمام بخش‌‌های تولیدی صنایع با استفاده از فرایند کنترل شده تبدیل آستنیت به مارتنزیت بطور موضعی بر روی سطح قطعات توانسته‌اند آلیاژ‌های آهنی مرکب تهیه کنند به نحوی که مجموعه ساخته شده بدلیل خواص ویژه و منحصر به فرد آن در هیچ یک از نواحی سطحی و یا حجمی به تنهایی قابل حصول نمی‌باشد.
ظهور تکنولوژی‌‌های نوین سطحی برای اولین بار این فرصت استثنایی را برای مهندسان فراهم کرد که بتوانند قطعات ساخته شده از آلیاژ‌های غیرآهنی و حتی مواد غیرفلزی را نیز تحت عملیات سطحی قرار دهند. بدین ترتیب دامنه کاربرد مهندسی سطح گسترش یافته و نه تنها آلیاژ‌های آهنی بلکه آلیاژ‌های غیرآهنی و حتی در مواردی مواد غیرفلزی و پلیمر‌ها را نیز در برگرفته است.
یکی از دستاوردها در راستای بهبود روشهای پوشش دهی، پیدایش تکنیک­های پاشش حرارتی بود. که شامل پاشش ذرات مایع و یا قسمتی مایع بر روی سطح مورد نظر می باشد. اگر مواد پوشش و شرایط پاشش مناسب باشد، یک رسوب چسبنده به وجود خواهد آمد که منجر به تولید   قطعه­ای می­شود که نیازهای شرایط کاری و سرویس را برآورده می­سازد.

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-2- مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه سلول­های خورشیدی………………………………………. 4
1-3-اهداف پایان­نامه……………………………………………………………………………………………………………………… 6
1-4- سازمان­بندی پایان­نامه………………………………………………………………………………………………………….. 7
 
فصل2: انرژی خورشیدی
2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 9
2-2- انرژی­های تجدیدپذیر…………………………………………………………………………………………………………… 10
2-2-1- انرژی برق آبی…………………………………………………………………………………………………………………. 10
2-2-2-انرژی بادی………………………………………………………………………………………………………………………… 11
2-2-3- انرژی زمین­گرمایی………………………………………………………………………………………………………….. 11
2-2-4-  انرژی خورشیدی…………………………………………………………………………………………………………… 12
2-3-تاریخچه سیستم فتوولتائیک……………………………………………………………………………………………….. 13
2-4- ساختار سیستم­های فتوولتائیک…………………………………………………………………………………………. 16
2-5- مدل الکتریکی سلول فتوولتائیک……………………………………………………………………………………….. 18
2-5-1-مدل دو دیودی…………………………………………………………………………………………………………………. 19
2-5-2- مدل تک دیودی……………………………………………………………………………………………………………… 20
2-6- مشخصه ماژول­های سیستم فتوولتائیک…………………………………………………………………………….. 21
2-7- نقطه بیشینه توان سلول خورشیدی………………………………………………………………………………….. 23
2-7-1 روش­های یافتن MPP………………………………………………………………………………………………………. 24
 
فصل 3: معرفی الگوریتم­ رقابت استعماری
3-1-مروری تاریخی بر پدیده استعمار…………………………………………………………………………………………. 26
3-4-الگوریتم پیشنهادی……………………………………………………………………………………………………………….. 27
3-4-1-شکل­دهی امپراطوری­های اولیه……………………………………………………………………………………….. 30
3-4-2-مدلسازی سیاست جذب: حرکت مستعمره ها به سمت  امپریالیست…………………………. 34
3-4-3-جابجایی موقعیت مستعمره و امپریالیست……………………………………………………………………… 35
3-4-4-قدرت کل یک امپراطوری……………………………………………………………………………………………….. 37
3-4-5-رقابت استعماری……………………………………………………………………………………………………………….. 37
3-4-6-سقوط امپراطوری­های ضعیف………………………………………………………………………………………….. 40
3-4-7-شبه کد مربوط به الگوریتم رقابت استعماری………………………………………………………………… 41
 
فصل 4: شناسایی پارامترهای سلول­های خورشیدی توسط الگوریتم رقابت استعماری
4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 43
4-2- نگاهی کلی بر روش بهینه سازی………………………………………………………………………………………… 43
4-3- نتایج بهینه سازی………………………………………………………………………………………………………………… 46
4-3-1- نتایج بهینه سازی برای مدل دو دیودی………………………………………………………………………… 46
4-3-2- نتایج بهینه سازی برای مدل تک دیودی……………………………………………………………………… 49
4-4- نقطه بیشینه توان سلول خورشیدی………………………………………………………………………………….. 52
 
 
/>فصل 5: نتیجه­گیری و پیشنهادات
5-1- نتیجه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………… 59
5-2- ارائه پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………. 60
مراجع …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 61
چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………… 64
 
چکیده
با توجه به نیاز روز افزون و انکارناپذیر به نیروی برق جهت مصارف خانگی، اداری، عمومی و صنعتی و همچنین نزدیکتر شدن به زمان اتمام انرژی­های تجدیدناپذیر مانند سوخت­های فسیلی استفاده از انرژی­هایی مانند انرژی خورشید جهت تولید برق خورشیدی به عنوان انرژی جایگزین مورد توجه قرار گرفته است. برق خورشیدی از نوع انرژی­های پاک می­باشدکه آثار مخرب زیست محیطی ندارد و منتشر کننده­ی گازهای گلخانه­ای نیست. سلول­های خورشیدی یکی ازمناسب­ترین منابع برای استفاده ازانرژی­های تجدیدپذیر هستند این سیستم­ها بصورت مستقیم انرژی خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل می­کنند. یکی ازموضوعات اصلی تحقیقات در این زمینه مسئله مدلسازی دقیق این سلول­ها می باشد. شناسایی پارامترها باید به گونه­ای باشد که نتایج حاصل ازمدل با داده های اندازه­گیری شده ازسیستم واقعی همپوشانی داشته باشند.
در این پایان نامه از الگوریتم رقابت استعماری به منظور شناسایی پارامترهای سلول خورشیدی و به حداقل رساندن میانگین توان خطا استفاده شده است. بدین منظور مدل تک دیودی و دو دیودی سلول خورشیدی را در نظر گرفته شده است. پس از به یافتن نقاط مدل بهینه­ سلول خورشیدی، نتایج بدست آمده از شبیه­سازی­ها را با نتایج الگوریتم­های دیگر مورد مقایسه قرار دادیم. نتایج شبیه­سازی حاکی از عملکرد صحیح الگوریتم رقابت استعماری در یافتن مدل دقیق سلول خورشدی است.مدل بدست آمده عملکردی مشابه یک سلول خورشیدی واقعی دارد. پس از آن مقدار بیشینه توان سلول خورشیدی مدلسازی شده را در شرایط محیطی مختلف محاسبه کردیم. مقدار بیشینه توان در دو مدل تک دیودی و دو دیودی تقریباً مشابه بدست آمده است.
 
فصل اول
 
مقدمه­ای بر انرژی­ خورشیدی
 

مقدمه
امروزه تقاضای مصرف انرژی در جهان رو به افزایش بوده و با توجه به محدودیت در استفاده از سوخت­های فسیلی برای تولید انرژی علاقمندی در جهت یافتن منابع جایگزین انرژی­های تجدیدپذیر وجود دارد. به گزارش شانا، صاحبان منابع فسیلی باید بدانند که برداشت بیشتر آن­ها از ذخایر امروز، مستلزم بهره­مندی کمتر فردا و در نهایت تهی­شدن منابع در مدت زمانی کمتر است]1[. خوشبختانه بیشتر ممالک جهان به اهمیت و نقش منابع انرژی بویژه انرژی­های تجدید­پذیر  پی­برده­اند و به طور گسترده برای بهره­برداری از این منابع تحقیقات وسیع و سرمایه گذاری­های اصولی انجام شده است.
در سال ٢٠١١ بالغ بر ٩ درصد از کل انرژی استفاده شده در کل حوزه­ها و بخش­های مختلف آمریکا از انرژی تجدید­پذیر تشکیل شده است. شکل1-1 درصد مشارکت هر نوع از انرژی­های تجدیدپذیر را در این بخش نشان­ می­دهد]2[.
در سیستم­های خورشیدی، بادی، زمین­گرمایی و دریایی هزینه­ای برای سوخت پرداخت نمی­شود. از بین این منابع سلول­های خورشیدی به دلیل ویژگی­های منحصر به فردشان مانند نصب آسان، تعمیرات کم و نداشتن آلودگی و نویز، در سراسر جهان به صورت گسترده­ای مورد استفاده قرار می­گیرند.

6-1 اهداف تحقیق…………………………………………………………………………..8

7- 1سوالهای تحقیق………………………………………………………………………..9

8- 1روش شناسی…………………………………………………………………………..9

1-8-1 روش تحقیق……………………………………………………………………….10

2-8-1 انواع متغیرها……………………………………………………………………….10

3-8-1 جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………10

4-8-1 روش های گرد آوری اطلاعات…………………………………………..11

5-8-1 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………….11

6-8-1 تعریف مفاهیم و واژه های تخصصی……………………………………..11

قصل دوم: پیشینه تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………14

1-2- نظریه مبتنی بر منابع…………………………………………………………….14

2-2-روند تکامل سیستمهای اطلاعاتی………………………………………….. 15

1– 2- 2  نسل اول سیستم های اطلاعاتی کشاورزی، مدل سازی…………15

2-2-2-نسل دوم:کشاورزی دقیق…………………………………………………..20

3-2-2  نسل سوم:سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی در کشاورزی دقیق…..22

4-2-2 نسل چهارم :کشاورزی الکترونیک……………………………………..23

5-2-2 نسل پنجم:کشاورزی هوشمند…………………………………………….27

6-2-2 نسل ششم:سیستم های اطلاعاتی جامع با دید کلان…………………28

3-2  کاوش قوانین انجمنی بین سبک های کشاورزی و رفتار مصرف کنندگان سبزیجات بوته ای در ایران ،کاربردی از نسل اول……………………………………….30

1-3-2 داده کاوی در مدیریت ارتباط با مشتری……………………………..30

2-3-2 مدیریت ارتباط با مشتری و صنعت کشاورزی……………………..31

4-3-2 روش شناسی در این مقاله………………………………………………….32

5-3-2 نتایج مطالعه…………………………………………………………………….33

4-2 زنجیره تامین……………………………………………………………………….34

1-4-2 زنجیره تامین به عنوان مزیت رقابتی……………………………………..35

2-4-2 زنجیره تأمین کشاورزی…………………………………………………….37

5-2رویکرد مدیریت زنجیره ارزش……………………………………………….39

1-5-2جهت گیری ارزش در زنجیره تامین محصولات تازه……………….42

2-5-2 نیروهای موثر بر مدیریت زنجیره ارزش…………………………………44

3-5-2  فناوری اطلاعات و دانش محوری منبعی برای افزودن ارزش……..46

4-5-2 فن آوری عاملها و دانش محوری…………………………………………48

6-2- چارچوب نظری تحقیق………………………………………………………..50

1-6-2- مدیریت اطلاعات……………………………………………………………53

2-6-2- قابلیت های زنجیره تأمین…………………………………………………..55

3-6-2- هماهنگی زنجیره تأمین……………………………………………………..56

4-6-2- انسجام و یکپارچگی فعالیت………………………………………………59

5-6-2- اصلاح فرهنگ در زنجیره تامین…………………………………………62

7-6-2- کارایی زنجیره تأمین…………………………………………………………64

8-6-2- عملکرد زنجیره تأمین………………………………………………………..65

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

1-3- روش تحقیق………………………………………………………………………….68

2-3- جامعه آماری………………………………………………………………………..70

3-3- نمونه آماری…………………………………………………………………………70  

4-3- روش های گرد آوری اطلاعات……………………………………………….71

1-4-3- پرسشنامه………………………………………………………………………….72

2-4-3- روش سنجش اعتبارپرسشنامه ها……………………………………………73

5-3- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………74

1-5-3- تحلیل عاملی……………………………………………………………………..74

2-5-3- مدل یابی معادلات ساختاری………………………………………………..76

 

1-2-5-3- اصطلاحات مدل یابی معادلات ساختاری……………………………77

2-2-5-3- مراحل مدل معادلات ساختاری…………………………………………78

6-3- سوالات و فرضیه های تحقیق…………………………………………………..81

1-6-3- سوالات تحقیق………………………………………………………………….82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………86

1 -4- آمار توصیفی…………………………………………………………………………86

1-1-4- بررسی وضعیت جمعیت شناختی پاسخ دهندگان……………………….86

2-4-تحلیل عاملی تاییدی…………………………………………………………………87

2-2-4 مدل اندازه گیری متغیر اطلاعات (تنها متغیر پیش بین تحقیق…………..92

2-4-4- مدل اندازه گیری متغیرهای قابلیتهای زنجیره تأمین……………………..93

3-4 تحلیل مسیر……………………………………………………………………………….95

1-3-4- تحلیل مسیر مدل جزیی………………………………………………………….95

4-4- اثرات غیرمستقیم متغیر برونزاد مدیریت اطلاعات………………………….100

فصل پنجم: جمع بندی و نتیجه گیری

مقدمه…………………………………………………………………………………………..102

1-5- یافته های تحقیق در خصوص متغیرهای اصلی تحقیق…………………..103

1-1-5- قابلیت های زنجیره تأمین…………………………………………………….104

2-1-5- هماهنگی زنجیره تأمین………………………………………………………104

3-1-5- انسجام زنجیره تأمین…………………………………………………………106

4-1-5- انعطاف پذیری زنجیره تأمین………………………………………………108

5-1-5- فرهنگ زنجیره تأمین……………………………………………………….110

6-1-5- کارایی زنجیره تأمین……………………………………………………….110

7-1-5- عملکرد زنجیره تأمین………………………………………………………111

8-1-5- مدیریت اطلاعات…………………………………………………………..113

2-5- یافته های تحقیق در خصوص رابطه بین متغیرهای اصلی تحقیق

1-2-5- فرضیه اصلی اول………………………………………………………….114

2-2-5- فرضیه اصلی دوم…………………………………………………………115

3-2-5- فرضیه اصلی سوم………………………………………………………..116

3-5- نتیجه گیری و پیشنهادات کاربردی…………………………………….117

4-5- محدودیت های تحقیق…………………………………………………….121

5-5 پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی……………………………………………123

6-5 منابع و مآخذ…………………………………………………………………..125

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه:

وقتی انقلاب صنعتی به عصر کشاورزی سنتی پایان داد، هنوز تولید محور اقتصاد و توسعه بود. اما در رقابت، تولید صنعتی  بقای خود را حفظ کرد و رفته رفته کشاورزان هم به تجهیزات  کشاورزی مجهز شدند. پس از دوره گذاری که خدمات و تجارت، مزیت رقابتی را رقم می زدند، با اتحاد تولید کننده و تاجر، زنجیره های تامین یکپارچه برنده عرصه رقابت شدند. و امروز در عصر اطلاعات، تشکیل زنجیره تامین یکپارچه نیازمند عنصر حیاتی اطلاعات است. در واقع، در این عصر، کشاورز، تاجر، صنعتگر و … برای بقا نیازمند سیستم های اطلاعاتی استراتژیک خاص خود هستند. سوالی که مطرح می شود این است که نقش انقلاب اطلاعاتی کنونی در ارتقای عملکرد زنجیره تامین محصولات کشاورزی چیست؟

در این فصل، کلیات تحقیق شامل بیان مسأله، هدفهای تحقیق، روش شناسی تحقیق و مفاهیم و واژه های تخصصی مورد بررسی قرار می گیرد.

1- بیان موضوع تحقیق:

امروزه در هر زنجیره تامین منسجم و موفقی،  مدیریت جریان اطلاعات همگام با مدیریت جریان مواد خام، مدیریت مالی، مدیریت موجودی ومدیریت بازار، نیازمند تدوین راهبردهای حوزه کسب و کار می باشد. مساله این است که در تدوین راهبردهای اطلاعاتی، نیازمند رویکردی سراسری هستیم که ملزومات کل زنجیره تامین را، لحاظ کرده باشد. و این امر بر پیچیدگی این مساله می افزاید.  بنابراین در این تحقیق با در نظر گرفتن عوامل متعددی که در زنجیره تامین کشاورزی دخیل هستند، مولفه ها ی زنجیره تامین کشاورزی و شاخص های موفقیت هر مولفه، تعیین شده است.مهم ترین نقش آفرینان زنجیره تامین کشاورزی در صنعت کشاورزی، دولت، تامین کنندگان نهاده های کشاورزی، کشاورزان، تجار عمده محصولات کشاورزی، و خرده فروشان هستند.هر یک از این نقش آفرینان در برهه ای از چرخه حیات محصولات، به ایفای نقش می پردازند و البته بعضی نقش آفرینان، چون دولت، در بسیاری از مراحل، حضور موثر دارند.مدیریت جریان اطلاعات، که یکی از اساسی ترین وظایف در زنجیره تامین کشاورزی است، بر عهده همه نقش آفرینان زنجیره تامین است.

مساله اولیه ای که مطرح می شود این است که:شاخص کارایی هر یک از نقش آفرینان، در ایفای نقش اطلاعاتی خود، چیست؟ به بیان دیگر، در زنجیره تامین کشاورزی، برای مدیریت اطلاعات کارا و موثر، چه انتظاراتی از دولت،تامین کنندگان نهاده های کشاورزی، کشاورزان، تجارمیادین میوه و تره بار و خرده فروشان، وجود دارد؟

پاسخی که از رهیافت این تحقیق به دست می آید، معیاری برای سنجش وضعیت اطلاعاتی موجود، در زنجیره تامین کشاورزی است.

به غیر از مولفه مدیریت اطلاعات که متغیر برون زاد و مشاهده گر این تحقیق است، دیگر مولفه های زنجیره تامین کشاورزی از قبیل: انسجام، انعطاف پذیری، هماهنگی، کاهش اتلاف و بهره وری و عملکرد زنجیره تامین، در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت، تا شاخص های سنجش موفقیت هر یک، شناخته شود.بنابراین از اهم مسائل که تشکیل دهنده موضوع این تحقیق، شناسایی عوامل موثر بر موفقیت مولفه های زنجیره تامین کشاورزی، است.

در ادامه خلاصه ای از هریک از مسائل مطرح در این تحقیق، بیان می شود.

1-1- تکامل سیستم های اطلاعاتی کشاورزی

در کشاورزی ابتدا بیشترین کاربرد کامپیوترها، غیر از کاربردهای عمومی و به طور تخصصی متمرکز بر مدل سازی ها و سپس انواع نسل های سیستم های تصمیم یار بوده است. سیستم های تصمیم یار جهت دسترس پذیر کردن دانش کشاورزی برای کشاورزان و مشاورانشان به وجود آمده اند. با بروز مفهوم مدیریت زنجیره عرضه، سیستم های اطلاعاتی برای بهبود کل زنجیره عرضه با هم یکپارچه شدند و سیستم های اطلاعاتی نظیر [1]ERP بروز و ظهور کردند.

با ظهور کشاورزی دقیق[2]، الکترونیک و کامپیوتر به مدد کشاورزی آمد و ابزارهای اطلاعاتی نظیر حس گرها، ماهواره ها و سیستم های اطلاعات جغرافیایی وارد صنعت کشاورزی شدند.ابزارهای کشاورزی دقیق،  نسل جدیدی از سیستمهای مدل سازی و سیستم های تصمیم یار را وارد صنعت کشاورزی کرد.در عصر اینترنت و شبکه های اطلاعاتی، نسل دیگری از سیستم های تصمیم یار، یعنی سیستم های تصمیم یار مبتنی بر وب ظهور کردند.کاربرد عاملها در محیطهای کسب و کار به عرصه کشاورزی و صنایع

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                         صفحه

 

جدول 3-1-اطلاعات مربوط به پراکندگی متغیر های دموگرافیک در گروه نمونه…………………………66

جدول 3-2-میانگین و انحراف معیار نتایج به دست آمده از دو مطالعه برای اعتبار یابی مقیاس خود کنترلی ………………………………………………………………………………………………………………………………68

جدول3-3-گزارش میزان پایایی پرسشنامه بامریند…………………………………………………………………. 70

جدول 3-4-همبستگی بین مقیاس های بهزیستی روانشناختی ریف با یکدیگر و با کل مقیاس……………………………………………………………………………………………………………………………….74

جدول 4-1-میانگین و انحراف معیار ……………………………………………………………………………………76

جدول 4-2-ماتریس همبستگی بین خود کنترلی ، سبکهای فرزند پروری و حیطه های بهزیستی

روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….77

جدول 4-3-نتایج محاسبه رگرسیون پیش بینی کنندگی خود کنترلی بر بهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….79

جدول4-4-نتایج اولیه بررسی واریانس متغیر خود کنترلی در ابعاد متفاوت بهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….80

جدول 4-5-رگرسیون خود کنترلی بر مولفه های بهزیستی روانشناختی…………………………………….81

جدول 4-6 نتایج محاسبه رگرسیون پیش بینی کنندگی سبک فرزندپروری بربهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….83

جدول 4-7-نتایج اولیه بررسی واریانس متغیر سبکهای  فرزند پروری در ابعاد متفاوت بهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….84

جدول 4-8-نتایج محاسبه رگرسیون پیش بینی کنندگی سبک فرزندپروری بربهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….85

جدول4-9-ضرایب همبستگی متغیرهای خودکنترلی وسبکهای فرزندپروری بربهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………………………………………………….87

جدول4-10-مقدار واریانس قابل پیش بینی به صورت گام به گام توسط متغیرهای مورد بررسی در  پیش بینی بهزیستی روانشناختی…………………………………………………………………………………………..87

جدول 4-11-مدل های مختلف رگرسیون با افزایش گام به گام متغیرها،برای محاسبه توان پیش بینی کنندگی متغیرهای توانمند در پیش بینی بهزیستی روانشناختی…………………………………………………88

 

رابطه خودکنترلی و سبک­های فرزندپروری با بهزیستی روانشناختی در بین دانش­آموزان دبیرستانی

به وسیله­ی:

معصومه اکبری­نژاد

 

 

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه خودکنترلی و سبک­های فرزندپروری با بهزیستی روانشناختی در بین دانش­آموزان دبیرستانی­، بود. بدین منظور از بین 3286 دانش­آموزان دبیرستانی شهرستان آباده در سال تحصیلی93-92، تعداد 370 نفر (209 دختر و 161 پسر) به صورت نمونه­گیری خوشه­ای دومرحله­ای به روش سیستماتیک، انتخاب و نمونه­ها با استفاده از مقیاس خودکنترلی تانجنی، پرسشنامه سبک‌های فرزندپروری بامریند و مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف ، مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­های به دست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه­ی هم­زمان و روش ضریب همبستگی پیرسون، مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته­ها نشان داد خودکنترلی و سبک­های فرزندپروری قادر به پیش­بینی تغییرات مربوط به بهزیستی روانشناختی دانش­آموزان می­باشد. به طوری که هر چه خودکنترلی فرد بالاتر باشد، انتظار می­رود که شخص در احراز شرایطی که به بهزیستی روانشناختی منجر گردد، بیشتر موفق باشد. همچنین سبک فرزندپروری مستبدانه بر بهزیستی روانشناختی دانش­آموزان اثر منفی و سبک فرزندپروری مقتدرانه بر بهزیستی روانشناختی دانش­آموزان اثر مثبت دارد و همچنین سبک فرزندپروری سهل­انگارانه، هیچ تأثیری بر بهزیستی روانشناختی افراد ندارد. نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می­کند، به منظور بهبود وضعیت بهزیستی روانشناختی افراد می­توان به سبک­های فرزندپروری والدین و خودکنترلی آنان توجه کرد.

واژگان کلیدی: خودکنترلی، سبک فرزندپروری، بهزیستی روان­شناختی.

 

 

فصل نخست

کلیات پژوهش

 

1-1- مقدمه

در سالهای اخیر، رویکرد روانشناسی مثبت، با شعار توجه به استعدادها و توانمندی های انسان، مورد توجه پژوهشگران حوزه های مختلف روانشناسی قرار گرفته است. این رویکرد، هدف غایی خود را شناسایی سازه ها و شیوه هایی می داند که بهزیستی و شادکامی انسان را فراهم می کند. از اینرو عواملی که موجبات تطابق هر چه بیشتر آدمی با نیازها و تهدیدهای زندگی را سبب گردند، بنیادی ترین سازه های مورد پژوهش این رویکرد می باشند. در این میان، بهزیستی روانشناختی  جایگاه ویژه ای، مخصوصاً در حوزه های روانشناسی تحولی، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی، به خود اختصاص داده است (کمپل، سیلس، کوهان و استین1، 2006).

بهزیستی روانشناختی حق و نیاز اساسی  تمام انسانها است. در حال حاضر نیز توسعه یافتگی هر اجتماعی را از روی کیفیت سلامت و بهزیستی مردم آن اجتماع، میزان توزیع عادلانه سلامت در میان طیف های مختلف طبقات اجتماعی و نیز میزان محافظت از افراد محروم در مقابل عوامل آسیب رسان به سلامت آن اجتماع قضاوت می نمایند (لنکرانی، 1387). افزایش ثروت ملی به خودی خود سبب توسعه یافتگی نمی گردد، بلکه در این مسیر نیاز شدیدی به سلامت و بهزیستی نیز وجود دارد هر چند که در کل دنیا وضعیت سلامت بهبود یافته است اما هنوز بی عدالتی در بین و داخل کشورها وجود دارد (لنکرانی، 1387).

یکی از مهم ترین مدل هایی كه بهزیستی روان شناختی را مفهوم سازی و عملیاتی كرده، مدل چند بعدی ریف و همكاران(ریف، سینگر، لو و اسیکس[1]2، 1998) است. ریف و همكارانش الگویی از بهزیستی روانشناختی یا بهداشت روانی مثبت را ارائه كرده اند که براساس این الگوی بهزیستی روانشناختی از 6 عامل: پذیرش خود(داشتن نگرش مثبت نسبت به خود)، رابطه مثبت با دیگران(برقراری روابط گرم و صمیمی با دیگران و توانایی همدلی)، خودمختاری (احساس استقلال و توانایی ایستادگی در مقابل فشارهای اجتماعی)، زندگی هدفمند (داشتن هدف در زندگی و معنا دادن به آن)، رشد شخصی(احساس رشد مستمر) و تسلط بر محیط (توانایی فرد در مدیریت محیط) تشكیل شده است (ریف، 1989 ؛ ریف و كیز،1995).

گروهی از پژوهشگران حوزه سلامت روانی با الهام از روانشناسی مثبت نگر، رویكرد نظری و پژوهشی متفاوتی برای تبیین و مطالعه این مفهوم برگزیده اند. آنان سلامت روانی را معادل كاركرد مثبت روان شناختی، تلقی و آن را در قالب اصطلاح بهزیستی روان شناختی مفهوم سازی كرده اند. این گروه نداشتن بیماری را برای احساس سلامت كافی نمی دانند، بلكه معتقدند كه داشتن احساس رضایت از زندگی، پیشرفت بسنده، تعامل كارآمد و موثر با جهان، انرژی و خلق مثبت پیوند، رابطه مطلوب با جمع و اجتماع و پیشرفت مثبت از مشخصه های فرد سالم و بهزیستی روانی است(رایان و دکی[2]، 2001 ). این امرمطالعه همه جانبه پیرامون عوامل تعیین کننده فردی و اجتماعی موثر بر سلامت جسمی و بهزیستی روانی را به یک ضرورت برای نظام مراقبتهای بهداشتی جوامع تبدیل کرده است. رویكرد روانشناسی مثبت گرا، با توجه به استعدادها و توانمندی های انسان(به جای پرداختن به نابهنجاری ها و اختلال ها) هدف نهایی خود را شناسایی سازه ها و شیوه هایی می داند كه بهزیستی و شادكامی انسان را به دنبال دارند. از این رو عواملی كه سبب سازگاری هر چه بیشتر آدمی با نیازها و تهدید های زندگی گردند، بنیادی ترین سازه های مورد پژوهش این رویكرد می باشند. در این میان، متغیرهای خودکنترلی و سبکهای فرزندپروری جایگاه ویژه ای در حوزه های روانشناسی تحولی، روانشناسی مثبت نگر، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی یافته است، به طوری كه هر روز بر شمار پژوهش های مرتبط با این سازه افزوده می شود. بنابراین هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه خودکنترلی و سبک­های فرزندپروری با بهزیستی روانشناختی می­باشد.

1-2- بیان مساله

یکی از محورهای ارزیابی سلامت جوامع مختلف بهداشت روان آن جامعه است. بی شک بهزیستی روانشناختی، نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه ایفا می کند. بهزیستی روان، از جمله اموری است که انسانها در زندگی به دنبال آن هستند. از آنجا که سلامت روان نیازی حیاتی برای بهبود کیفیت زندگی انسانها تلقی شده است، در این خصوص سازمان بهداشت جهانی سلامتی را به عنوان حالتی از بهزیستی که در آن فرد توانمندی های خود را شناخته از آنها به نحو موثر و مولد استفاده کرده و برای اجتماع خویش مفید است تعریف میکند (سازمان جهانی بهداشت WHO[3]، 2004). بهزیستی روانشناختی، نیازی اساسی برای بهبود كیفیت زندگی انسان و امری حیاتی است(سازمان جهانی بهداشت WHO، 2004). بهزیستی روانی با ویژگی های توانمندساز درونی یا منابع درونی قدرت ارتباط دارد. برخورداری از این منابع درونی توانایی فرد را، با وجود شرایط ناگوار و پیشامدهای منفی، برای رشد سازگارانه خود افزایش می دهد تا بهزیستی روانی خود را حفظ نماید(جکلون[4]، 1997).

مدل ریف[5] بهزیستی روانشناختی را تلاش فرد برای تحقق توانایی های بالقوه واقعی خود می داند. این مدل از طریق ادغام نظریه های مختلف رشد فردی(مانند نظریه خود شكوفایی مزلو و شخص كامل راجرز) و عملكرد سازگارانه (مانند نظریه ی سلامت روانی مثبت جاهودا) شكل گرفته و گسترش یافته است. ریف بر پایه مرور دقیق ادبیات پژوهشی و انسجام نظریه های رشدی، سلامت روانی و بالینی خاطر نشان ساخت كه این دیدگاه ها در بر دارنده ی ملاك های مشابه و مكمل بهزیستی روانشناختی مثبت هستند(ریف، 1989). ویسینگ و وان ادن[6](1997)، یك عامل بهزیستی روانشناختی كلی را شناسایی كرده اند و آن را به صورت  تركیبی از كیفیت های ویژه، از قبیل احساس انسجام، رضایت از زندگی، تعادل عاطفه و نگرش كلی نسبت به خوش بینی یا جهت گیری مثبت نسبت به زندگی توصیف كرده اند. بهزیستی روانشناختی یك مفهوم چند بعدی است كه علاوه بر عدم بیماری و ناتوان نبودن، احساس شادكامی و امید را نیز در برمی گیرد(لارسن[7]،1991؛ به نقل از اپدناكر[8] و همكاران، 2008).  ابعاد نظری بهزیستی روانشناختی مثبت در دیدگاه اخیر شامل، استقلال، تسلط محیطی، رشد فردی، روابط مثبت با دیگران، هدفمندی در زندگی و پذیرش خود است. الگوی مزبور در سراسر جهان به طور گسترده و وسیعی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است(ریف و سینگر[9]، 1998 ؛ آنتولی و کاکونی[10]، 1998 ؛ کاشلو و کاسترو[11]، 2001).

از سوی دیگر بهزیستی روانی علاوه بر بدن سالم با عوامل فردی، محیط و شرایط زندگی سالم نیز مرتبط می باشد. اینکه محیط و عوامل مختلف چگونه بر ساختار بهزیستی روانی انسان تاثیر می گذارد و با چه شیوه ای با کشمکش های محیطی مبارزه می کنند موضوعی است که در رویکردهای مختلف روانشناختی مطرح است و هر کدام با توجه به دیدگاه های اختصاصی خود پیرامون ماهیت انسان و نیروی انگیزش وی، بهزیستی روانی انسان را به شیوه ای خاص تبیین می کند. در این میان دو عامل که در تبیین بهزیستی روانشناختی افراد مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است خودکنترلی و نوع سبک فرزند پروری والدین می باشد.

بررسی ها گویای آن هستند كه  خودکنترلی با سلامت بدنی و روانی رابطه مثبت دارد و به عنوان یك منبع مقاومت درونی، تاثیرات منفی استرس را كاهش می دهد و از بروز اختلال های بدنی و روانی پیش گیری می کند و  به طور کلی منجر به افزایش بهزیستی فرد می گردد. روانپزشکان فردی را از نظر روانی سالم می دانند که تعادل بین رفتارها و خودکنترلی در مواجهه با مشکلات اجتماعی را داشته باشد(حردانی، 1385). در شرایطی که بهزیستی روانی افراد آسیب دیده، تحت تاثیر پیامدهای منفی پیشامدهای ناگوار قرار می گیرد، خودکنترلی و خود تاب آوری از منابع درون فردی هستند كه می توانند سطوح استرس و ناتوانی را در شرایط ناگوار تعدیل نمایند و اثرات منفی استرس را كم رنگ تر جلوه دهند.

به عبارت دیگر بررسی ها نشان داده است، یكی از مهمترین مهارت ها كه مشخصه بهزیستی روانی افراد است، برخورداری آنها از صفت خودكنترلی(خودنظارتی) است. افرادی كه می توانند هدف های واقع گرایانه را اولویت بندی كنند و در زمان تصمیم گیری میان عواطف و عقل تعادل برقرار كنند خود كنترل هستند. خودكنترلی بیانگر میزان مطابقت ویژگی های رفتاری خود با شرایط و موقعیت موجود است(كریتنر و کینیکی[12]، 2007). مفهوم خودكنترلی كه در سال1974 توسط اشنایدر[13] گسترش یافت، به این معنی است كه یك شخص در موقعیت خود چه قدر انعطاف پذیر یا چه قدر پایدار است(كاشال وكوانتس[14]، 2006). چندین مطالعه اثر خودكنترلی را در محل كار بررسی كرده و به این نتیجه رسیده اند كه افراد با خودكنترلی بالا بیشترین مهارت اجتماعی را دارند و از بهزیستی روانشناختی مطلوبی برخوردارند(دای و کلیدوف[15]، 2003). ازطرفی نارسایی خودکنترلی با مفهوم تکانشگری و اضطراب رابطه دارد و نشانگر ناتوانی در تفکر در مورد پیامد رفتار است. بنابراین شناخت و شناسایی تاثیر این متغیر مهم  بر بهزیستی روانشناختی لازم بنظر می رسد.

از سوی دیگر سبک فرزند پروری والدین بر شکل گیری افکار، رفتار و هیجانات کودکان تأثیر معناداری دارد. بر اساس مدل آسیب پذیری- استرس[16] در آسیب شناسی روانی پژوهش های زیادی نقش عوامل مربوط به خانواده را به عنوان عامل زمینه ساز در آسیب پذیری و بهزیستی روانی فرد مورد بررسی قرارمیگرید(هریس و کرتن[17]،2002 ؛ پیاژه[18]،1954 ؛ بالبی[19]،  1969 به نقل از نریمانی و احدی 1390).

انسانها(کودکان)در بدو تولد مانند کاغذ سفیدی هستند که هنوز چیزی بر روی آن نوشته نشده است هر آنچه که ما بر روی آن بنویسیم در آینده همان را خواهیم خواند. به عبارت دیگر، شخصیت اجتماعی و فرهنگی فرزندان توسط خانواده، مدرسه رسانه ها و محیط های اجتماعی دیگر ساخته می شود.یعنی، قاعدتا شکل فرم و محتوی هر کدام از این منابع ،نسبتاً مشابه شکل فرم و محتوی شخصیت روانی ،اجتماعی و هویت فرهنگی جوانان خواهد بود.در مواقعی که خانواده بتواند با روایط آموزشی صحیح ،فرزند را به سمت خود جذب کند تاثیر نیروهای دیگر حتی در صورتی که مخالف با فرهنگ رایج خانواده باشد به حداقل خواهند رسید.و در صورت موافقت نیز تشدید خواهد شد.در صورتی که خانواده با روابط نا صحیح خود نقش دافعه را نسبت به فرزند داشته باشد،، طبیعتاً منابع دیگری که رابطه بهتر و آرامشی بهتر از خانواده ایجاد کنند ،می توانند بر روی چگونگی شخصیت روانی ،اجتماعی و فرهنگی فرزندان اثر بسزایی داشته باشند .از منظر دیگر در صورتی که رابطه خانواده رابطه ای بر اساس دموکراسی و آزادی باشد اولاً فرزند بیشتر به سمت خانواده تمایل نشان خواهد داد، ثانیاً جنبه اجتماعی شدن او بیشتر تقویت شده و وی نقش فعالتری را در جامعه ایفا می کند. در غیر این صورت غالباً دیده شد که فرد منزوی بوده و با محیط اطراف خود منفعلانه برخورد خواهد کرد. این منابع بطور یکسان عمل نکرده و تاثیر یکسانی بر روی افراد جامعه ندارند. در بعضی از افراد خانواده و در افراد دیگر، مدرسه و در تعدادی دیگر ممکن است رسانه ها بیشترین تاثیر را داشته باشند. اما، همانطوری که تحقیقات نشان می دهند، بیشترین تاثیر در روند جامعه پذیری و فرهنگ پذیری انسان ،در نتیجه، شخصیت روانی و فرهنگی او تا قبل از 6 سال پایه ریزی می شود و این زمان را انسان بیشتر در خانواده می گذراند .(دادسون، 1972).

به طور کلی خانواده اولین پایه گذار شخصیت و ارزشها و معیارهای فکری است که نقش مهمی در تعیین سرنوشت و سبک و خط مشی زندگی آینده کودک خود دارد و اخلاق و صحت و سلامت روانی فرد تا حدود بسیاری در گرو آن است واکنش کودک نسبت به محیط فرد تحت تاثیر موازین اجتماعی و فرهنگی است که در میان آن بزرگ شده است. از آنجا که خانواده خود یک واحد اجتماعی است و ارزشها و معیارهای اجتماعی از طریق آن به کودک منتقل می شود به عنوان یک واسطه از لحاظ تاثیر محیطی اجتماعی به دانش آموزان اهمیت فراوانی دارد.

به دیگر سخن، چون خانواده که کانون تولد و زایش فرزند است پیش از روی شکل گرفته است تا مرحله ای که فرزند به آگاهی و شعور کافی برسد خواه ناخواه در تعیین سرنوشت او تاثیر فراوان دارد (احدی و محسنی، 1380).

از آنجا که مطالعه روابط والدین و فرزندان یکی از بحثهای مهم روانشناسی را تشکیل می دهد. روابط بین فرزندان و سایر اعضای خانواده را می توان به عنوان نظام یا شبکه ای از بخشهایی دانست که در ارتباط متقابل با یکدیگرند. والدین ممکن است هم فرزند خودشان را دوست بدارند و هم اینکه آنها را طرد کنند و یا اینکه در عین دوست داشتن

آموزشهای نادرست خانواده و الگوهای ناصحیح ارائه شده توسط والدین، باعث دروغگویی در كودكان می‌شود.
انتظارات معقول والدین و اطرافیان كودك، باعث كاهش دروغگویی آنان می‌شود.
دروغگویی بیشتر كودكان از احساس كمبود و نیازهایشان سرچشمه می‌گیرد.
و در فصل دوم در مطالعات گسترده در بارة دروغگویی، علل و درمان آن صحبت شده همچنین به عوامل تربیتی و اجتماعی آن پرداخته شده و در بارة هر یك مفصلاٌ توضیح داده شده است. و در آخر فصل دوم در باره پیشنه تحقیق كه از دو تحقیق مشابه تحقیق خود استفاده شده است. صحبت شده است و آن دو تحقیق نقد و بررسی گردیده است.

در فصل سوم تحقیق، روش جمع آوری اطلاعات از كتابها و مجلات و مقالات و پژوهش نامه‌های پراكنده مربوط به موضوع گردآوری شده است و همچنین شیوة گزینش جمعیت آماری كه تعداد 60 نفر از معلمان آموزشی ابتدائی مشهد هستند و از بین مدارس ابتدائی مشهد بطور تصادفی انتخاب شده‌اند. و همچنین متغیرها و تعاریف عملی آنها و یك متن پرسشنامه نوشته شده است.

در فصل چهارم روش آماری و تجزیه و تحلیل داده‌ها است. از روش آماری پیمایشی استفاده شده است و در بارة هر سئوال پرسشنامه یك جدول و نمودار ترسیم شده و در آخر هم برای هر فرضیه یك جدول و نمونه آورده شده است و در زیر هر نمودار توصیفی بیان شده است.

در فصل پنجم نتیجه گیری از داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها شده و در كل نتیجه گرفته می‌شود كه تمام عوامل ذكر شده در دروغگویی كودكان مؤثر بوده، مخصوصاٌ عوامل خانوادگی و كمبودها كه این پدیده راتشدید می‌كند و بعد محدودیتهای اجرای  تحقیق كه همان عدم دسترسی به تحقیقات مشابه بوده و چند كاربرد و توصیه به اولیاء و دست اندركاران تعلیم و تربیت و در آخر هم فهرست منابع و مأخذ آورده شده است.

 

اهمیت و ضرورت تحقق :

درغگویی عادت زشتی است كه وقتی در یك جامعه یا در یك فرد پیدا شود، میزان استفاده از نیروهای جامعه را كاهش می‌دهد. یعنی وقتی یك عده دروغگو پیدا شوند، اعتماد سلب می‌گردد و در نتیجه نظم و روال امور ضعیف می‌شود و بخش زیادی از نیروها باید برای جلب اعتماد به مصرف برسد.

اگر در معاملات بازار، دروغ رایج شد، باید نیروی زیادی صرف از بین بردن آفات دروغ گردد. یعنی برای خرید یك كالای مختصر كه مجموع وقتی كه به طور طبیعی احتیاج دارد 10 دقیقه است، ‌ممكن است دو ساعت وقت و نیرو صرف شود تا تحقیق زیادی برای به دست آوردن قیمت واقعی جنس صورت گیرد، تا علیرغم خیانت و دروغی كه در محیط وجود دارد، بتوان قیمت واقعی آن را به دست آورد. بنابراین با به وجود آمدن آفت دروغ، جلوی رشد نیروها گرفته می‌شود، ‌یعنی مقدار بازده و پیشرفت كار كاهش می‌یابد و جلوگیری از رشد و تربیت خواهد بود و نیز هر فساد و گناهی كه در جامعه پیدا شود، ‌آفت و بلای رشد و تربیت آن جامعه است. پس باید جلوی دروغگوئی را از كودكی در   آنها گرفت و آنها را درمان كرد، تا بتوانیم شاهد شكوفائی جامعه آیندة خود باشیم.

 

اهداف  ‌تحقیق :

با توجه به اینكه كوشش متخصصان آموزشی و پرورشی برآنست كه راههایی بیابند تا قدرت یادگیری و خلاقیت كودكان را افزایش دهند هدف كلی و عمدة این تحقیق اینست كه :

علل بروز دروغگویی كودكان از دو بعد تربیتی و اجتماعی شناسایی شود و همچنین راههای درمان آن، تا كودكان بتوانند با واقعیتها آشنا شده و به جای ترس و پناه بردن به دروغگویی و فكر خود را صرف دروغگویی و دروغ پردازی كردن، آن را صرف یادگیری و خلاقیت نمایند و جامعه را از فساد و تباهی نجات دهند و بسوی پیشرفت سوق دهند. مخصوصاٌ كه در دین اسلام دروغ گناهی بزرگ كبیره شناخته شده است و تأكید شدید بر پرهیز از آنست.

 

فرضیه‌های تحقیق :‌

آموزشهای نادرست خانواده و الگوهای ناصحیح ارائه شده توسط والدین باعث دروغگوئی در كوكان می‌شود.
انتقادات معقول والدین و اطرافیان از كودك، باعث كاهش دروغگویی آنان می‌شود.
دروغگویی بیشتر كودكان از احساس كمبود و نیازهایشان سرچشمه می‌گیرد.
 

محدودیت تحقیق :

عدم دسترسی و در اختیار نداشتن تحقیقی كاملاٌ مشابه تحقیق انجام شده
عدم دسترسی به كتب و منابعی كه كلاٌ در باره دروغ گویی نوشته شده باشد و دسترسی به این منابع از مقالاتی پراكنده در كتب مختلف گردآوری شده است.
 

تعریف اصطلاحات و تعارف عملیاتی متغیرها :

استهزاء : بر كسی خندیدن، كسی را دست انداختن و سربه سر گذاشتن و ریشخند كردن مسخره كردن.

اضطراب ( Anxiety ) :جنبیدن، لرزیدن، ‌تپیدن، پریشانحال شدن، یكدیگر را با چیزی زدن، بهم واكوفتن، آشفتگی، بی تابی، بی آرامی.