هدف این پژوهش، نخست مقایسه دو الگوی پیش بینی ورشکستگی فالمر و زمیجوسکی متناسب با شرایط محیطی ایران و دوم ارائه مدل آماری مناسب جهت پیش بینی نسبتاً دقیق ورشکستگی شرکت ها در سال ورشکستگی و یک سال قبل از ورشکستگی شرکت ها می باشد، تا بتوان با استفاده از مدل مزبور وضعیت مالی شرکت ها را بررسی و موجب ارتقاء کیفی تصمیم گیری سهامداران و ذینفعان مربوطه گردید. در این پژوهش از روش های آماری رگرسیون لجستیک (تحلیل لوجیت) و رگرسیون چندگانه (تحلیل ممیزی) استفاده گردید. برای این منظور اطلاعات 36 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، شامل 18 شرکت ورشکسته و 18 شرکت سالم برای یک دوره 6 ساله (1392-1387) مورد آزمون قرار گرفت.

یافته های تحقیق حاکی از آن است که بدون تغییر ضرایب و متغیرهای مدل فالمر و مدل زمیجوسکی و هم چنین استخراج مدل پیش بینی ورشکستگی براساس روش های رگرسیون چندگانه و لجستیک، در مجموع براساس دقت برآورد مدل های مزبور، مدل ارائه شده توسط زمیجوسکی و مدل استخراج شده براساس روش های رگرسیون لجستیک، دقت بالاتری در پیش بینی ورشکستگی شرکت ها دارا می باشد.

واژه های کلیدی: نسبت مالی، تحلیل تمایزی (ممیزی) چندگانه، تحلیل لوجیت (رگرسیون لجستیک)، مدل فالمر، مدل زمیجوسکی.

 

 

 

فهرست 

عنوان                                                                                                                                                  صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق

1-1. مقدمه. 1

1-2. بیان موضوع و مساله تحقیق. 1

1-3. ضرورت و اهمیت انجام تحقیق. 2

1-4. فرضیه های تحقیق. 3

1-5. اهداف تحقیق. 3

1-6. مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………4

1-7. تعریف متغیرهای تحقیق. 4

1-7-1. متغیر وابسته. 4

1-7-2. متغیر های مستقل. 5

1-8. روش تحقیق. 6

1-9. جامعه آماری و نمونه تحقیق. 7

1-9-1. جامعه آماری. 7

1-9-2. نمونه تحقیق. 7

1-9-3. روش تعیین حجم نمونه. 8

1-10. قلمرو تحقیق. 8

1-11. روش تجزیه وتحلیل داده ها. 9

1-12. استفاده کنندگان از نتایج تحقیق. 9

1-13. تعریف واژه های اختصاصی تحقیق. 9

1-14. چارچوب فصول آتی. 10

1-15. خلاصه فصل. 10

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1. مقدمه ….……………………………………………………………………………………………………….11

2-2. مروری بر چشم انداز تاریخی پیش بینی ورشکستگی………….…………………………………….11

2-2-1. تعاریف ارائه شده از پیش بینی ورشکستگی…….………………………………………………… 11

2-2-2. معرفی مدل های مختلف پیش بینی ورشکستگی……………….…………………………………11

2-2-2-1. مدل بیور ………………………………………………………………………………………………..12

2-2-2-2. مدل آلتمن……………………………………………….……………………………………………. 12

2-2-2-3. مدل اسپرینگیت…………………………………………………………………………………….. 13

2-2-2-4. مدل زاوگین……………………………………………………..……………………………………. 13

2-2-2-5. مدل گرایس ………………………………..………………………………………………………….13

2-2-3. عوامل موثر در اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری. 14

2-2-3-1. عوامل بیرونی. 14

2-2-3-1-1. عوامل اقتصادی. 14

2-2-3-1-2. عوامل سیاسی و نظامی. 15

2-2-3-1-3. عوامل فرهنگی و رفتاری. 15

2-2-3-2. عوامل درونی. 15

2-2-3—2-1. مدیریت. 15

2-2-3-2-2. عایدی هر سهم و سیاست‌های تقسیم سود. 16

2-2-3-2-3. روند قیمت سهام در گذشته. 16

2-2-3-2-4.  نسبت قیمت به درآمد. 16

2-2-3—2-5. تقاضا برای محصول شرکت. 16

 

2-2-3-2-6. افزایش سرمایه. 17

2-2-3-2-7. جریان نقدینگی شرکت. 17

2-4. تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی. 17

2-2-5. ابزارهای ارزیابی عملكرد مالی واحد تجاری بااستفاده از صورت‌های مالی. 18

2-2—5-1. تجزیه و تحلیل افقی. 19

2-2-5-2. تجزیه و تحلیل عمودی. 19

2-2-5-3 . تجزیه و تحلیل به كمك نسبت‌های مالی. 19

2-2-6. کاربرد نسبت‌های مالی. 20

2-2-6-1. تجزیه و تحلیل مقایسه ای. 21

2-2-6-2.تجزیه و تحلیل سنواتی. 21

2-2-6-3. کاربرد نسبت‌های مالی جهت ارزیابی عملكرد. 21

2-2-6-4. کاربرد نسبت‌های مالی در تجزیه و تحلیل اوراق بهادار. 21

2-2—6-5. قدرت آینده نگری نسبت‌های مالی. 21

2-7. کاربرد نسبت‌های مالی مدل فالمر و زمیجوسکی. 22

2-7-1. نسبت كل بدهی‌ها به كل دارایی‌ها(نسبت اهرمی). 22

2-7-2. نسبت بدهی‌های جاری به کل دارایی ها(نسبت اهرمی). 22

2-7-5. نسبت سود خالص به مجموع دارایی‌ها. 22

2-7-6. نسبت وجوه نقد حاصل از عملیات به كل بدهی‌ها. 23

2-8-1. تکنیک‌های آماری. 23

2-8-1-1 تحلیل تشخیصی چندگانه. 24

2-8-1-2. تکنیک‌های هوش مصنوعی. 24

2-8-1-3. شبکه های عصبی مصنوعی. 25

فصل سوم: مواد و روشهای تحقیق

3-1. مقدمه. 32

3-2. روش تحقیق. 32

3-3. جامعه آماری و نمونه تحقیق. 33

3-3-1. جامعه آماری. 33

3-3-2. نمونه تحقیق. 33

3-3-3. روش تعیین حجم نمونه. 33

3-4. قلمرو تحقیق. 38

3-5. ابزار جمع آوری داده ها یا اطلاعات. 38

3-5-1. ابزارهای کتابخانه ای. 38

3-5-2. ابزارهای میدانی. 38

3-6. فرضیه تحقیق. 39

3-7. روش آماری تحقیق. 39

3-7-1. رگرسیون چندگانه (تحلیل ممیز چندگانه). 39

3-7-2. رگرسیون لجستیک (تحلیل لوجیت). 40

3-7-3. مفروضات اساسی مدل رگرسیون. 40

3-7-3-1. آزمون استقلال خطاها. 40

3-7-3-2. آزمون نرمال بودن خطاها. 41

3-7-3-3. آزمون هم خطی. 41

3-8. روش تجزیه وتحلیل داده ها. 42

3-9.  تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق. 42

3-9-1. متغیرهای مستقل تحقیق. 42

3-9-2. متغیر وابسته تحقیق. 44

3-11. خلاصه فصل. 45

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

4-1.  مقدمه. 47

4-2. آمار توصیفی. 47

4-3. آمار استنباطی. 53

4-3-1. بررسی نرمال بودن متغیر وابسته در مدل فالمر. 54

4-3-2. بررسی نرمال بودن متغیرهای مستقل در مدل فالمر. 54

4-3-3. فرایند آزمون فرضیه ها. 55

4-3-3-1.  تشریح فرایند آزمون فرضیه اول:. 55

4-3-3-1-1. آزمون استقلال خطاها برای فرضیه اول. Error! Bookmark not defined.

4-3-3-1-2. آزمون هم خطی برای فرضیه اول. 58

4-3-3-1-3.بررسی نرمال بودن خطاها. 59

4-3-3-2. تشریح فرایند آزمون فرضیه دوم:. 62

4-3-3-2-1. آزمون استقلال خطاها برای فرضیه دوم. Error! Bookmark not defined.

4-3-3-2-2. آزمون هم خطی. 65

4-3-3-2-3. بررسی نرمال بودن خطاها. 65

4-3-3-3. تشریح فرایند آزمون فرضیه سوم:. 68

4-4. خلاصه فصل چهارم. 68

فصل پنجم:  بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. مقدمه. 71

5-2. نحوه شکل گیری سوال ها و فرضیه های تحقیق. 71

5-3. روش شناختی تحقیق. 71

5-4.  بررسی نتایج فرضیه ها براساس یافته های تحقیق. 72

5-4-1. بررسی فرضیه اول. 72

5-4-1-1. پیشنهاد کاربردی برای فرضیه اول:. 74

5-4-2.  بررسی فرضیه دوم تحقیق:. 74

5-4-2-1. پیشنهادکاربردی برای فرضیه دوم تحقیق:. 76

5-4-3. بررسی فرضیه سوم. 76

5-4-3-1. پیشنهاد کاربردی برای فرضیه سوم تحقیق:. 77

5-5.  بحث و نتیجه گیری. 78

5-6.  پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی. 80

5-7. محدودیت های تحقیق. 81

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                   صفحه

جدول4-1.متغیرمالی فالمر مربوط به شرکت ورشکسته 48

جدول4-2.متغیرمالی فالمر مربوط به شرکت سالم 50

جدول 4-3.متغیرمالی زمیجوسکی مربوط به شرکت ورشکسته 52

جدول 4-4.متغیرمالی زمیجوسکی مربوط به شرکت سالم 53

جدول 4-5.نرمال بودن متغیر وابسته در مدل فالمر 54

جدول 4-6.نرمال بودن متغیر مستقل در مدل فالمر 55

جدول 4-7.نتایج آزمون مدل اولیه فالمر 56

جدول 4-8. نتایج آزمون استقلال خطاها در مدل فالمر 57

جدول 4-9. تولرانس وVIF مربوط به متغیرهای مستقل 58

جدول 4-10. ضرایب استخراج شده در روش رگرسیون چندگانه 60

جدول4-11. نتایج مدل تعدیل شده فالمر(سال ورشکستگی) 60

جدول4-12. بررسی معنی داری مدل(سال ورشکستگی) 61

جدول4-13.نتایج مدل تعدیل شده فالمر(یکسال قبل) 61

جدول 4-14.بررسی معنی داری مدل(یکسال قبل) 62

جدول 4-15.نتایج آزمون مدل اولیه زمیجوسکی 63

جدول 4-16. نتایج آزمون استقلال خطاها در مدل زمیجوسکی 64

جدول 4-17. تولرانس و VIF مربوط به متغیر های مستقل 65

جدول 4-18.ضرایب استخراج شده در روش رگرسیون لجستیک 66

جدول 4-19.پیش بینی پذیری در مدل با نسبت های مالی(سال ورشکستگی) 66

جدول 4-20.بررسی معنی داری مدل زمیجوسکی(سال ورشکستگی) 67

جدول 4-21.پیش بینی پذیری در مدل با نسبت های مالی(یکسال قبل) 67

جدول 4-22.بررسی معنی داری مدل زمیجوسکی(یکسال قبل) 67

جدول 5-1.نتایج مدل تعدیل شده فالمر 73

جدول 5-2.آزمون کای-دو در مدل زمیجوسکی 75

جدول 5-3.مقایسه نتایج آزمون رگرسیون چندگانه و لجستیک 77

جدول 5-4.مقایسه نتایج آزمون دل فالمر و زمیجوسکی 79

جدول 5-5.نتایج آزمون فرضیه ها 80

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                                                   صفحه

نمودار 1-1.مدل مفهومی تحقیق 4

نمودار 4-1.نرمال بودن خطاها در مدل فالمر 59

نمودار 4-2.نرمال بودن خطاها در مدل زمیجوسکی 65

 

 

فصل اول
کلیات پژوهش