یافته­های تحقیق به تایید هر چهار فرضیه منجر شد و به عبارتی معناداری رابطه این عوامل با اشتغال به تایید رسید.

در نهایت باتوجه به یافته های تحقیق، مسئولان و مقامات با پیشنهادهای چندی در مورد توجه بیش از پیش به امر اشتغال بسیجیان مورد خطاب واقع شده و محققان دیگر به انجام تحقیقیاتی نظیر این تحقیق در جامعه آماری مشابه و در نظر گرفتن عوامل دیگر که ممکن است به نتایج مقایسه ای خوبی برای بهبود اشتغال بسیجیان، منجرشود تشویق گردند.

کلمات کلیدی:

بسیجیان، اشتغال، قوانین حمایتی، مرکز کارآفرینی، سطح تحصیلات، پایگاه اجتماعی _اقتصادی

فهرست مطالب

             عنوان                                               صفحه

چکیده

فصل اول – طرح تحقیق

    

1-1 مقدمه …………………………………. 1

1-2 بیان مسئله تحقیق………………………… 3

1-3 اهداف تحقیق ……………………………. 5

الف : هدف کلی تحقیق …………………. 5
ب : هدف­های ویژه تحقیق………………… 5
1-4 فرضیه­های تحقیق …………………………. 6

الف : فرضیه کلی تحقیق ……………….. 6
ب : فرضیه­های ویژه تحقیق ……………… 7
1-5 سوالات تحقیق…………………………….. 7

1-6 روش انجام تحقیق…………………………. 8

1-7 اهمیت موضوع تحقیق ………………………. 9

1-8 قلمرو تحقیق…………………………….. 11

1-9 محدودیت­های تحقیق………………………… 12

الف : محدودیت­های خارج از اختیار محقق …. 12
ب : محدودیت­های در اختیار محقق ………… 12
1-10 تعریف واژه­ها و اصطلاحات تحقیق…………….. 13

الف : تعریف­های مفهومی ……………….. 13
ب : تعریف­های عملیاتی…………………. 14
 

فصل دوم – مروری بر ادبیات پژوهش و بررسی منابع علمی

مقدمه …………………………………….. 17

 

بخش  اول :  مبانی نظری تحقیق

مبانی نظری بازار کار

2-1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………..20

2-1-2 جریان بازار کار در بازار کار………………………………………………………………………………………….20

2-1-3 مبانی نظری عرضه کار…………………………………………………………………………………………………..23

2-1-4 الگوهای عرضه نیروی کار خانوار…………………………………………………………………………………..24

2-1-5 الگوهای عرضه نیروی کار خانوار…………….. 26

2-1-6 الگوی تخصیص زمان………………………… 28

2-1-7 الگوی تخصیص زمان………………………… 29

2-1-8 الگوی عرضه نیروی کار در طول زمان………….. 29

2-1-9 مبانی نظری تقاضای نیروی کار………………. 32

2-1-10 الگوی ایستای تقاضای نیروی کار……………. 32

 

بخش دوم :  مبانی عملی تحقیق

 

2-2-1 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور…………. 46

2-2-2 تحقیقات انجام شده در داخل کشور …………… 51

بخش سوم : تاریخچه

2-3-1 بسیج و بسیج استان چهارمحال و بختیاری……………………………………………………………………….58

2-3-2 تأسیس بسیج ……………………………………………………………………………………………………………..59

2-3-3 ویژگی های بسیج ……………………………………………………………………………………………………. 60

2-3-4 تعریف بسیج …………………………………………………………………………………………………. 64

2-3-5 اهمیت و ضرورت تشکیل بسیج ………………………………………………………………………………… 65

2-3-6 بسیج از دیدگاه امام خمینی ………………………………………………………………………………………….66

2-3-7 بسیج از دیدگاه از مقام معظم رهبری………………………………………………………………………………67

2-3-8 ماموریت های نیروی مقاومت بسیج ……………………………………………………………………………..67

2-3-9 وظایف کلی نیروی مقاومت بسیج ………………………………………………………………………………….68

2-3-10 سلسله مراتب سازمان های بسیج…………………………………………………………………………………70

2-3-11 نظام خدمتی بسیج استان چهارمحال و بختیاری………………………………………………………………70

2-3-12 انواع عضویت های بسیج ……………………………………………………………………………………………70

2-3-13 شرایط جذب عضویت عادی بسیج………………………………………………………………………………..71

2-3-14 آموزش های بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری ……………………………………………………… 71

 فصل سوم : روش تحقیق

 3-1 مقدمه …………………………………. 76

3-2 روش تحقیق ……………………………… 76

3-3 جامعه آماری…………………………….. 78

3-4 روش نمونه­گیری…………………………… 78

3-5 نمونه آماری…………………………….. 78

3-6 روش جمع­آوری اطلاعات و مراحل آن…………….. 79

3-7 اعتبار و روایی پرسش­نامه………………….. 82

3-8 توزیع و جمع­آوری پرسش­نامه…………………. 83

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته­های تحقیق

 

4-1 مقدمه………………………………….. 86

4-2 آمار توصیفی…………………………….. 90

4-3 آمار استنباطی ………………………….. 105

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه­گیری

5-1 مقدمه …………………………………. 108

5-2 نتیجه گیری……………………………… 109

5-3 نتیجه گیری کلی………………………….. 111

منابع …………………………………….. 115

پیوست­ها

پیوست الف) پرسشنامه تحقیق…………….. 122
پیوست ب) تجزیه و تحلیل کامپیوتری داده ها.. 126
پیوست ج) …………………………… 127
مقدمه 

مقوله اشتغال و بیکاری از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حائز اهمیت است. نیروی کار از یک طرف، مهمترین عامل تولید محسوب شده و از طرف دیگر از ابعاد غیر اقتصادی نیز حائز اهمیت می باشد(ازواجی؛1383).

بسیج به عنوان یگ پایگاه اجتماعی و مذهبی یکی از بزرگترین پایگاه های بالقوه و بالفعل نیروی انسانی ماهر و غیر ماهر جهت تامین نیروی انسانی مورد نیاز بخش اشتغال در عرصه های مختلف می باشد و بالطبع بسیجیان یکی از بزرگترین و آماده ترین منابعی هستند که با اثبات تعهد و وفاداری خویش به نظام اسلامی و آرمان های اصیل اسلام و انقلاب می توانند مسولان و کارآفرینان را در تکمیل چرخه اشتغال یاری برسانند(امین رشتی؛ 1383).

استان چهارمحال و بختیاری، یکی از استان های مرکزی کشور محسوب می شود که پتانسیل های مناسبی برای ایجاد فرصت های شغلی در بخش های مختلف و عرصه های گوناگون داشته ولی متاسفانه در سال های اخیر با افزایش نرخ بیکاری مواجه شده و جوانان در یافتن کاری مناسب و کارآفرینان در توسعه اشتغال با مشکلات عدیده ای روبرو شده اند(فلیحی؛1386).

این تحقیق در صدد است تا از نگاه و اندیشه بسیجیان و مسئولان استان چهارمحال و بختیاری به دنبال بررسی وضعیت اشتغال، موانع اشتغال و راهکارهای اشتغالزائی بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری  باشد. لذا با طرح سوالاتی در بخش وضعیت اشتغال و موانع اشتغالزائی در صدد یافتن پاسخ بسیجیان و مسئولان استان در این خصوص بوده و همچنین با طرح سوالاتی به دنبال یافتن راهکارهای علمی و عملی برای توسعه اشتغال زائی و کارآفرینی در بین بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری می باشد.

1-2 بیان مسئله تحقیق :

 دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی بالاتر از جمله اهداف مهم سیاستگزاری کشورها می باشد. این رشد و توسعه در طول زمان، اشتغال و درآمد واقعی مردم را افزایش داده و درنهایت سطح زندگی مردم را بهبود می بخشد. ولیکن در اکثر موارد کلیه مناطق درون یک کشور و یا حتی منطقه به گونه ای متعادل مورد توجه قرار نمی گیرد و یا اینکه سیاست های منطقه ای موجب این عدم تعادل می شود. این مساله موجب می گردد تا تفاوت قابل ملاحظه ای در روند توسعه یافتگی مناطق و عدم تعادل بازارها از جمله بازار کار  به وجود آید( امینی و فلیحی ؛ 1377).

همان طوری که در ادبیات اقتصادی آمده است؛ بازار کار یکی از بازارهای عوامل تولید به شمار می آید و مانند سایر بازارها از دو طرف عرضه و تقاضا تشکیل شده است. آنچه که این بازار را  از سایر بازارها متفاوت نشان داده و براهمیت آن می افزاید، ارتباط مستقیم آن با عامل انسانی می باشد. لذا، بررسی بازار کار در مقایسه با سایر بازارها از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. به علاوه، بررسی جامع بازار کار در استان  چهارمحال و بختیاری به دلیل پیچیدگی بررسی اقتصادی کلان منطقه ای، نبود برخی آمار و اطلاعات کامل و دقیق در این سطح و نابرابری های منطقه ای و مانند اینها، اهمیت و پیچیدگی مضاعفی خواهد داشت(امینی؛ 1383).

بررسی ها نشان می دهد که در میان مناطق مختلف کشور نابرابری های گسترده ای در بازار کار وجود دارد و این امر عمدتا به دلیل عدم شناخت کافی و مناسب از پتانسیل های استان ها و سیاست های اجرائی و ارزیابی اثرگذاری آنها بر متغیرهای اقتصادی به ویژه اشتغال و بیکاری است(امینی؛ آذر و دی ماه 1383).

افزایش نابرابری بازار کار در کشور پیامدهای مختلفی به همراه دارد که ازجمله عدم تعادل های عرضه و تقاضا در میان مناطق را می توان نام برد. درچنین شرایطی، با توجه به عدم دسترسی مناسب افراد به امکانات، به تدریج سطح توقع افراد به ویژه بیکاران افزایش خواهد یافت و به تبع آن زمینه گسترش فقر و بروز نابسامانی های اجتماعی و فرهنگی نیز گسترش خواهد یافت(امینی، اسکندری و خالصی؛ 1385). بدین ترتیب، موضوع عدم تعادل بازار کار یا بیکاری به عنوان یکی از مهمترین شاخص های کلیدی بازار کار، از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حائز اهمیت است. تحلیل تغییرات آن نیازمند مطالعه دقیق و جامع بازار کار در دو بعد عرضه و تقاضای نیروی کار می باشد(باصری؛ 1384). بیکاری علاوه بر متغیرهای کمی اقتصادی و اجتماعی، همچنین محصول عدم امنیت اقتصادی و اجتماعی، عدم ثبات سیاست ها در این حوزه و مانند آن است؛ که همگی سبب کاهش نرخ سرمایه گذاری، تولید و درنتیجه کاهش اشتغال می گردد(امینی، اسکندری و خالصی؛ 1385).

طرف تقاضای نیروی کار عمدتا براساس سطح تولید ناخالص داخلی ( ملی یا منطقه ای)، هزینه واقعی استفاده از نیروی کار و سرمایه، فناوری و قوانین و مقررات حاکم بر بازار کار                                     تعیین می شود. تقاضای نیروی کار علاوه بر متغیرهای اقتصادی و اجتماعی یادشده، تحت تاثیر سایر بازارهای موجود در اقتصاد نظیر بازارهای پول، سرمایه و مالی قرار می گیرد(Barkley, david L;2001). ولی عرضه نیروی کار به ویژه در یک استان، علاوه بر متغیرهای اقتصادی و اجتماعی نظیر دستمزدهای واقعی یا پولی، تولید ناخالص داخلی به عنوان جانشین درآمدهای غیرکاری، سهم شاغلین در بخش های مختلف اقتصادی، پوشش تحصیلی، درصد جمعیت دارای تحصیلات عالی، بعد خانوار، جمعیت واقع در سن کار متاثر از سایر مسائل از جمله مسائل فرهنگی و تعاملات عوامل مختلف در همه حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است(XarloglouK; 2004 ). لذا بررسی پدیده بیکاری به عنوان حاصل برآیند عرضه و تقاضای نیروی کار نیازمند بررسی دقیق روابط علت و معلولی عوامل یادشده در طرف عرضه و طرف تقاضا می باشد(خالصی؛ 1381) در کشور ما و بالطبع استان چهارمحال و بختیاری جوانان یک سر طیف تقاضای کار و مسئولان سر دیگر طیف عرضه کار هستند(فلیحی؛ 1382) .

اشتغال جوانان در کشور ایران یکی از مهمترین دغدغه های مسئولان و سیاستگزاران کشور می باشد              و از آنجا که بسیجیان قشر عظیمی از جمعیت جوان جویای کار کشور راتشکیل می دهند و همچنین با درنظرگرفتن حضور این قشر درصحنه های دفاع از انقلاب اسلامی و توسعه کشور به صورت داوطلبانه، مساله اشتغال این گروه از جمعیت کشور و پیگیری مطالبات آنان را در زمینه اشتغال و تامین آتیه خود و خانواده شان در سرلوحه کار مسئولان کشوری و استانی قرارداده است(سند توسعه؛ 1385) .

در استان چهارمحال و بختیاری با توجه به محرومیت هایی که در طول تاریخ بر دوش مردم وجود داشته است زمینه های مناسب اشتغال وجود نداشته است و بروز انقلاب اسلامی  و ایجاد زیرساخت های توسعه توسط دولت جمهوری اسلامی ایران در استان سبب توسعه اشتغال در این استان گردیده است(فلیحی 1386).

مشکل بیکاری و عدم اشتغال مناسب برای جوانان و بخصوص بسیجیان  استان چهارمحال و بختیاری گریبانگیر خانواده ها  و دولتمردان شده است . و فقدان سرمایه گذاری دراین خصوص سبب بروز مشکلات عدیده ای برای خانواده ها و جوانان در تامین آتیه در این استان گردیده است و به عنوان                  دغدغه ای بخصوص در بین خیرخواهان انقلاب و نظام مطرح گردیده است.

از این رو می توان این مساله را به عنوان یکی از مسائل اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری مطرح نمود . این تحقیق درصدد آن است که با بررسی وضعیت اشتغال بسیجیان و همچنین موانع اشتغال آنان نسبت به ارائه راهکارها و پیشنهادات عملی در توسعه کارآفرینی در بین بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری اقدام نماید و دستاویز هرچند کوچکی را در اختیار مسئولان استان و سیاستگذاران بخش اشتغال استان جهت ایجاد زیرساخت های مناسب برای توسعه اشتغال جوانان و بخصوص بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری بردارند.

1-3 اهداف تحقیق

 

در این تحقیق تلاش می شود تا ضمن بررسی راهکارهای اشتغال بسیجیان استان چهار محال و بختیاری در مراکز کارآفرینی، موانع و عوامل عدم حضور بسیجیان در این مراکز نیز مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته و راهکارهای عملی اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری نیز پیشنهاد گردد.

اهداف این تحقیق را می توان در دو بخش اصلی و کاربردی به صورت زیر بیان نمود:

الف)اهداف اصلی    ب) اهداف فرعی  تحقیق          ج) اهداف کاربردی تحقیق

الف : هدف اصلی

تعیین عوامل موثر بر اشتغال و ارائه راهکارهای اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری

 

ب:   اهداففرعیتحقیق:

1 – تعیین میزان اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس اطلاعات دموگرافیک.

2 – تعیین میزان اشتغال بسیجیان دراستان چهارمحال و بختیاری بر اساس پایگاه اقتصادی و اجتماعی.

3 – تعیین میزان اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس وضعیت مهاجرت.

4 – تعیین میزان اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس نوع عضویت.

5 – تعیین تعداد بسیجیان شاغل در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس رده خدمتی.

6 – تعیین میانگین زمان انتظار اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری.

7- تعیین موانع ایجاد اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری.

8 – تعیین آسیب های اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری.

9- تعیین ظرفیت های اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری.

10- تعیین راهکارهای اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری.

11- تعیین عوامل موثر براشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری براساس دیدگاه بسیجیان استان

12- تعیین عوامل موثر بر اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری بر اساس دیدگاه مدیران استان

 ج:  اهداف کاربردی تحقیق:

1 – ارتقاء سطح سیاست گذاری و برنامه ریزی در زمینه اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری.

2 – ارتقاء کارآمدی مدیریت بخش اشتغال استان چهارمحال و بختیاری درخصوص اشتغال بسیجیان.

3 – ارائه راه حل های عملی به مسئولان اشتغال استان جهت برنامه ریزی به منظور افزایش اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری.

 

1-4 فرضیه­های تحقیق

 

مطابق الگوی ارائه شده توسط صاحب نظران، راهکارهای اشتغال از عناصر و مؤلفه های متعددی تشکیل شده است. لذا مؤلفه­هایی که مبنای تنظیم فرضیات این تحقیق را فراهم نموده­اند مولفه­هایی را شامل می­شوند که از برجستگی عمده­ای در قلمرو مکانی تحقیق برخوردارند. بر این اساس فرضیات تحقیق به شرح زیر ارائه می­شوند:

 

الف- فرضیه های تحقیق :

1 –  تصویب قوانین حمایتی از اشتغال بسیجیان می تواند در ایجاد اشتغال این قشر موثر باشد.

2-  راه اندازی مراکز کارآفرینی بسیج می تواند در ایجاد اشتغال بسیجیان موثر باشد.

3-  ارتقاء سطح تحصیلات بسیجیان می تواند در ایجاد اشتغال این قشر موثر باشد.

4-  ارتقاء پایگاه اقتصادی و اجتماعی بسیجیان می تواند در ایجاد اشتغال این قشر موثر باشد.

1-5 سوالات تحقیق :

 

الف: سوال اصلی:

عوامل موثر بر اشتغال و راهکارهای اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری چیست؟

 

ب: سوالات فرعی تحقیق:

1 – میزان اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس اطلاعات دموگرافیک چقدراست؟                                

2 – میزان اشتغال بسیجیان استان چهارمحال و بختیاری براساس پایگاه اقتصادی واجتماعی چقدر است؟

3 – میزان اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس وضعیت مهاجرت چقدر است؟

4 – میزان  اشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس نوع عضویت چقدر است؟

5 – تعداد بسیجیان شاغل در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس رده خدمتی چقدر است؟

6 – میانگین زمان انتظاراشتغال بسیجیان در استان چهارمحال و بختیاری چقدر است؟