2-1-1-3- آبشستگی موضعی- 9
2-1-2- انواع آبشستگی از نظر حمل رسوب- 10
2-1-2-1- آبشستگی آب زلال- 10
2-1-2-2- آبشستگی در حالت بستر متحرک(زنده) 10
2-1-3- آبشستگی کلی- 13
2-2- مکانیزم آبشستگی در اطراف سازه‌های آبی- 13
2-3- روش های مطالعه و بررسی پدیده آبشستگی- 17
2-3-1- روش تئوری- 17
2-3-2- روش تجربی- 17
2-3-3- روش عددی- 18
2-4- پیشینه تحقیق- 19
2-4-1- مروری بر مطالعات انجام گرفتۀ آزمایشگاهی در جهان  و ایران- 19
2-4-2- مروری بر مطالعات عددی آبشستگی پایه پل در جهان و ایران طی چند سال اخیر 27
2-4-3- مروری بر مطالعات انجام شده بر روی رودخانۀ میناب در سالیان گذشته 31
فصل سوم (معادلات حاکم و روش حل آنها)
– 3-1- معرفی نرم افزار Flow-3D: 33
3-2- معادلات حاکم بر جریان: 35
– 3-3 مدلسازی تلاطم توسط نرم افزار  Flow3D: 38
3-4- انتقال رسوب- 42
فصل چهارم (مواد و روش ها)
4-1- معرفی منطقه مورد مطالعه 49
4-1-1-  معرفی پل دوم رودخانه میناب: 49
4-2- مورفولوژی بازه مورد مطالعه رودخانه میناب- 50
4-3- زمین شناسی رودخانه میناب (از محل سد استقلال تا پل دوم رودخانۀ میناب) 51
4-4- هیدرولوژی حوزه آبخیز میناب- 51
4-5- برآورد آبدهی در محل سد میناب- 52
4-6- پوشش گیاهی بازه مورد مطالعه رودخانه میناب- 53
4-7- اندازه گیری دادههای میدانی و آزمایشگاهی مورد نیاز مدل های نرم افزاری- 54
4-7-1- تهیه نقشه های توپوگرافی بزرگ مقیاس از بازه مورد مطالعه 54
4-7-2-  نمونه برداری رسوب بستر و دیواره رودخانه 55
4-7-2-1- آزمایش دانه بندی رسوب- 55
4-7-2-2- وسایل مورد نیاز 55
4-7-2-3 روش آزمایش– 55
4-7-3-  تعیین ضریب زبری بر اساس ، بازدیدها و نتیجه های دانه‌بندی مواد بستر و پوشش گیاهی– 57
4-7-4- مشخصات رسوبات بستری- 57
4-7-4-1- قطر متوسط ذرات) : 57
4-7-4-2- دانسیتۀ رسوبات:. 57
4-7-4-3- ضریب دراگ: 57
4-7-4-4- تخلخل: 57
4-8- تهیه مدل: 57
4-8-1-مقطع کنترل: 57
4-8-2- شرح  روش: 58
4-8-3 تعریف مدل Shallow water: 58
4-8-4- مدل CCHE2D– 59
4-8-4-1- داده های مورد نیاز مدل CCHE GUI : 60
4-8-5- واسنجی مدل– 60
4-8-6- ورود اطلاعات به نرم افزار Flow-3Dبرای تهیه مدل Shallow water: 65
4-8-6-1- زمان: 65
4-8-6-2- نیروی ثقل و Shallow water): 66
4-8-6-3- مشخصات فیزیکی سیال، سیستم واحد: 66
4-8-6-4- هندسه مدل: 66
4-8-6-5- مش بندی: 67
4-8-6-7- شرایط مرزی: 68
4-8-7- ورود اطلاعات به نرم افزار Flow3Dبرای تهیه مدل Sediment scour: 69
4-8-7-1- زمان: 69
4-8-7-2- نیروی ثقل، ، ویسکوزیته، مدل اغتشاش و Sediment scour: 69
4-8-7-3- مشخصات فیزیکی سیال، سیستم واحد: 70
4-8-7-4- مش بندی: 70
4-8-7-5- شرایط مرزی: 71
فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری)
5-1- بررسی جریان در محدودۀ مورد مطالعه: 73
5-2- بررسی توزیع سرعت، الگوی جریان و آبشستگی اطراف پایه های 2،1و3– 76
5-2-1- بررسی توزیع سرعت و الگوی جریان– 76
5-2-2- بررسی آبشستگی– 77
5-2-3- مقایسۀ وضعیت کنونی با مدل، پایه ها ی 1 تا 3 : 79
5-3- بررسی توزیع سرعت، الگوی جریان و آبشستگی اطراف پایه های 4،5و6– 80
5-3-1- بررسی توزیع سرعت و الگوی جریان– 80
5-3-2- بررسی آبشستگی– 81
5-3-3- مقایسۀ وضعیت کنونی با مدل، پایه های 4 تا 6– 83
5-4- بررسی توزیع سرعت، الگوی جریان و آبشستگی اطراف پایه های 7،8،9و10– 85
5-4-1- بررسی توزیع سرعت و الگوی جریان– 85
5-4-2- بررسی آبشستگی– 86
5-4-3- مقایسۀ وضعیت کنونی با مدل، پایه های 7 تا 10– 88
5-5- بررسی توزیع سرعت، الگوی جریان و آبشستگی اطراف پایه های 10 تا 15– 89
5-5-1- بررسی توزیع سرعت و الگوی جریان– 89
5-5-2- بررسی آبشستگی، 90
5-5-3- مقایسۀ وضعیت کنونی با مدل، پایه های 11 تا 15– 92
5-6- بررسی توزیع سرعت، الگوی جریان و آبشستگی اطراف پایه های 16 تا 19– 94
5-6-1- بررسی توزیع سرعت و الگوی جریان– 94
5-6-2- بررسی آبشستگی– 95
5-7- نتیجه گیری– 96
5-8-پیشنهادات: 97
منابع:
منابع فارسی : 100
منابع غیر فارسی: 102
چکیده
رودخانه میناب مهمترین رودخانۀ آب شیرین استان هرمزگان می باشد. این رودخانه زهکش آبهای سطحی حوزۀ آبریز میناب است و بر روی آن دو پل، که اولی مسیر ارتباطی ورودی شهر میناب و دومی به فاصلۀ 1500 متر بعد از پل اول در مسیر کمربندی میناب- جاسک ساخته شده است. موضوع این تحقیق، بررسی پدیدۀ آبشستگی بر روی پایه های پل دوم میناب است. تأثیر پدیدۀ آبشستگی بر روی سازه های آبی از جمله پل ها، از مباحث مهم در مهندسی عمران و مهندسی رودخانه می باشد، پل‌ها از قدیمی‌ترین سازه‌های مهندسی هستند. یکی از مهمترین عوامل تخریب پل‌ها ، مسئله آبشستگی موضعی در اطراف پایه‌های   http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/ آن می‌باشد. این نوع فرسایش با حفره‌ای که در اطراف سازه شکل می‌گیرد ، قابل شناسایی است. این حفره در صورت گسترش در عمق می‌تواند باعث خرابی و در نهایت ریزش پل گردد . برای بررسی دقیق جریان و پیش­بینی آبشستگی موضعی در اطراف پایه­های پل، نیاز به فهم دقیق الگوی جریان در اطراف پایه­ها است. با شناخت کامل جریان می­توان با حل معادلات حاکم، میدان جریان را به طور کامل مدل کرده و به همراه حل معادلات انتقال رسوب و با تکیه بر پیشرفت­های چشمگیر در علم دینامیک سیالات محاسباتی (CFD)[1]، روش دقیق برای تخمین آبشستگی موضعی در اطراف این سازه­ها بدست آورد. در تحقیق پیش رو، شبیه‌سازی انجام گرفته، با استفاده از نرم افزار Flow-3d که نرم افزاری توانمند در شبیه سازی آشفتگی جریان به صورت سه بعدی است صورت گرفته، برای این منظور با استفاده از مدل Shallow water، مشخصه های جریان شامل سطح آب،سرعت، فشار و غیره را در اثر عبور دبی با دوره بازگشت صد ساله (  2723( در محدوده  ابتدای پل اول تا 100 متر پایین دست پل دوم رودخانه میناب محاسبه شد. سپس با استفاده از مدل Sediment scour  به صورت 3 بعدی به بررسی میزان توسعه­ی فرآیند آبشستگی در اطراف پایه های پل دوم رودخانه میناب پرداخته شد. نتایج نشان می دهد که بیشترین آبشستگی در پایه های سوم، چهارم و پنجم اتفاق می افتد.
 کلمات کلیدی: آبشستگی موضعی ، دینامیک سیالات محاسباتی ، پل رودخانه میناب، مدل Flow-3D.

فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
یکی از سازه‌هایی که تخریب آن عواقب جبران ناپذیری دارد پایه‌های پل می‌باشد. در سال‌های اخیر آبشستگی موضعی پایه‌های پل در طول جریان‌های سیلابی بیش از سایر عوامل باعث تخریب پل‌ها شده است و به همین دلیل، موضوع بسیاری از تحقیقات انجام شده در صد سال اخیر قرار گرفته و این موضوع سال‌هاست که ذهن محققین را به خود مشغول نموده است. امروزه اصو‌ل علمی طراحی سازه ای پل‌ها به خوبی شناخته شده است. ولی تاکنون تئوری واحدی جهت تخمین آبشستگی موضعی در اطراف پایه‌های پل وجود ندارد، که علت آن پیچیدگی مسئله آبشستگی می باشد. برخوردجریان به پایه طبق یک فرآیند پیچیده تبدیل به گردابه نعل اسبی و عامل جدایی جریان از پایه و ایجاد گردابه برخاستگی می گردد. طراحی، محاسبه و احداث پایه‌های پل، از مهمترین و حساسترین مراحل یک پروژه پل سازی هستند، بخصوص وقتی که این پل در محل عبور یک رودخانه واقع شده باشد. در این زمان، طراح باید برای انتخاب طول و تعداد دهانه‌ها و عمق حداقل پی پایه‌ها، اطلاعات هیدرولوژیکی و هیدرولیکی منطقه را مورد تجزیه و‌تحلیل قرار دهد. از مهمترین مواردی که در این رابطه می‌توان به آن اشاره نمود، اطلاعات مربوط به میزان فرسایش بستر می باشد که در صورت در نظر نگرفتن آن، بایستی شاهد عواقب خطرناکی از جمله تهدید پایداری پل و نهایتاً تخریب آن بود. (Breusers et al., 1991)
1-1-ضرورت و اهداف تحقیق
همه ساله پل‌های زیادی در سراسر جهان تخریب می‌شوند، تخریب این پل‌ها در مواردی ناشی از در نظر نگرفتن نقش عوامل هیدرولیکی در طراحی پل‌ها می‌باشد. اغلب مشکلاتی که بعد از ساخت پایه‌ها با آنها مواجه می‌شویم، بعلت عدم توجه کامل و کافی به موضوعاتی مانند، پیش‌بینی بالازدگی آب در بالادست پایه‌ها و یا تخمین آبشستگی در اطراف پایه‌ها و روش‌های کاهش آن است. برای تعیین عمق آبشستگی در مجاورت پایه‌ها نیاز به شناخت کافی این پدیده و الگوی جریان اطراف آن بوده تا با توجه به آن، روش مناسبی برای تخمین عمق آبشستگی، مشخص گردد. به طور معمول سه روش کاربردی برای تعیین و پیش بینی عمق آبشستگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش‌ها عبارتند از:

مدل‌های فیزیکی
استفاده از تجهیزات ویژه و مجهز، به منظور رفتار‌سنجی آبشستگی ایجاد شده در محل پایه‌ها
مدل‌های ریاضی و کامپیوتری
     روش‌های اول و دوم روش‌هایی کاملاً تجربی بوده و بر مبنای آزمایش و مشاهده استوار هستند. روش دوم روش دقیقی است که بیشتر برای پایه‌های ساخته شده مناسب بوده و به کمک آن مشکلات موجود شناسایی شده و طرح مورد نظر در برابر تهدیدات آبشستگی محافظت و تقویت می‌گردد. عمده‌ترین مشکل در این رابطه، آن است که تجهیزات دارای قابلیت‌های رفتارسنجی آبشستگی مورد استفاده در این روش، بسیار گران و پر هزینه می‌باشند. بنابراین، بیشتر مطالعات و تحقیقات انجام شده به صورت مدل فیزیکی بوده و معادلات مربوط به تعیین عمق آبشستگی نیز براساس این مدل‌ها ارائه شده‌اند. با استفاده از روش اول می‌توان رفتار و میزان آبشستگی را برای پایه‌های در دست احداث و پایه‌های ساخته شده بررسی نمود ولی متاسفانه نتایج حاصل از مدل‌های فیزیکی در اغلب موارد منطقی و قابل قبول نمی‌باشند، زیرا در این تحقیقات بسیاری از پیچیدگی‌های محدوده جریان در اطراف پایه‌ها بسیار ساده در نظر گرفته شده و از اغلب پارامترها صرفه نظر می‌شود.(Qiping Yang, 2005)
     مقیاس‌های فیزیکی، خصوصیات جریان و شرایط مرزی در مدل‌های کوچک مقیاس (شرایط آزمایشگاهی) بایستی از پروتوتیپ[2] یا شرایط واقعی و بر طبق قوانین تشابه هیدرولیکی استخراج شوند. تشابه هندسی معمولاً برای تمامی مدل‌های فیزیکی ضروری است. از طرفی تشابه رینولدزی برای مدل‌هایی که در آن‌ها جریان در اطراف اجسام صلب بررسی می‌شود و تشابه فرودی برای مدل‌های شامل جریان با سطح آزاد مطرح بوده و بایستی لحاظ گردند. ساده‌سازی ذکر شده و اینکه در مدل‌های فیزیکی از بسیاری پارامترها صرفه نظر می‌شود به این علت است که در مدل فیزیکی آبشستگی در اطراف پایه‌ها، در نظر گرفتن تمام تشابهات مذکور ممکن و عملی نمی‌باشد. این روش اساساً مبتنی بر تئوری‌ها و روابط ریاضی بوده، به طوری که در ابتدا با استفاده از روابط مربوط به فرسایش و تئوری‌های ارائه شده در رابطه با هیدرولیک و آبشستگی پایه‌ها، یک

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
عنوان                                                                                                                               صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول : کلیات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 4

سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 8

فرضیه تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 8

اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 8

1-1-مشخصات آزاد ماهیان……………………………………………………………………………………… 9

1-1-1-رده بندی ماهی قزل آلا………………………………………………………………………………… 9

1-1-2-برخی ویژگی های مورفولوژیک و بیولوژیک ماهی قزل آلا………………………………….. 10

1-1-2-1-دستگاه گوارش و اندام های مرتبط…………………………………………………………….. 10

1-1-3-برخی ویژگی های ماهی قزل آلای رنگین کمان………………………………………………… 11

1-1-4-پراکنش ماهی قزل آلا در جهان و ایران…………………………………………………………… 11

1-1-5-بررسی آماری تولیدات پرورشی ماهی قزل آلا………………………………………………….. 12

1-2-پروبیوتیک چیست؟……………………………………………………………………………………….. 13

1-2-1-ضرورت استفاده از پروبیوتیک در آبزی پروری………………………………………………… 14

1-2-2-خطرات مصرف آنتی بیوتیک ها……………………………………………………………………. 16

1-2-3-نحوه ی عمل پروبیوتیک ها…………………………………………………………………………. 16

1-2-3-1-تولید ترکیبات ممانعت کننده…………………………………………………………………….. 16

1-2-3-2-رقابت بر سر مکان های اتصال…………………………………………………………………. 17

1-2-3-3-رقابت جهت جذب و مصرف مواد مغذی……………………………………………………. 17

1-2-4-معیارها و روشهای انتخاب پروبیوتیک……………………………………………………………. 18

1-2-4-1-جمع آوری اطلاعات زمینه ایی…………………………………………………………………. 19

1-2-4-2-تهیه پروبیوتیک…………………………………………………………………………………….. 19

1-2-4-3-ارزیابی توان پروبیوتیک در جهت خارج سازی سویه های بیماری زا………………….. 19

1-2-4-4-ارزیابی امکان بیماریزایی پروبیوتیک…………………………………………………………… 19

1-2-4-5-ارزیابی اثر پروبیوتیک بر میزبان………………………………………………………………… 20

1-2-4-6-تولید انبوه ، ارزیابی سود اقتصادی……………………………………………………………… 20

1-3- سیستم ایمنی در ماهیان………………………………………………………………………………….. 21

1-3-1-ایمنی غیر اختصاصی………………………………………………………………………………….. 21

1-3-1-1-ایمنی غیر اختصاصی (ترکیبات مایع )………………………………………………………… 22

1-3-1-1-1-لیزوزیم…………………………………………………………………………………………… 23

1-3-1-1-2-سیستم عامل مکمل (کمپلان ) در ماهیان………………………………………………….. 23

1-3-1-2-ایمنی غیر اختصاصی ( سلولی )……………………………………………………………….. 23

1-3-1-2-1-لنفوسیت ها……………………………………………………………………………………… 23

1-3-1-2-2-نوتروفیل ها……………………………………………………………………………………… 24

1-3-1-2-3-ائوزینوفیل ها……………………………………………………………………………………. 24

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

1-3-1-2-4-مونوسیت ها…………………………………………………………………………………….. 24

1-3-2-ایمنی اختصاصی……………………………………………………………………………………….. 24

1-3-2-1-ایمنی همورال……………………………………………………………………………………….. 25

1-3-2-1-1-ایمنوگلوبولین M (IgM)……………………………………………………………………. 25

1-3-2-2-ایمنی با واسطه ی سلولی ……………………………………………………………………….. 25

1-4-اهمیت مطالعات خون شناسی در ماهیان……………………………………………………………… 26

1-4-1-شاخص های خونی……………………………………………………………………………………. 26

1-4-1-1-گلبول های سفید (لکوسیت……………………………………………………………………… 26

1-4-1-2-گلبول های قرمز (اریتروسیت ، هموسیت )………………………………………………….. 26

1-4-1-3-شاخص های گلبول قرمز یا اندیس های خونی……………………………………………… 27

1-4-1-4-هماتوکریت………………………………………………………………………………………….. 27

1-4-1-5-هموگلوبین…………………………………………………………………………………………… 27

1-5-شاخص های بیوشیمیایی…………………………………………………………………………………. 27

1-5-1-پروتئین کل پلاسما و آلبومین……………………………………………………………………….. 27

1-5-2-گلوکز…………………………………………………………………………………………………….. 28

1-5-3-گلوتامیک پیرویک ترانس آمیناز……………………………………………………………………. 28

1-6-رابطه عوامل محیطی و میکروفلور دستگاه گوارش………………………………………………….. 28

1-7-باکتری های اسید لاکتیک (LAB)…………………………………………………………………….. 29

1-7-1-رده بندی علمی………………………………………………………………………………………… 30

فصل دوم: سابقه ی تحقیق

2- سابقه ی تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 32

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1-مکان و زمان انجام تحقیق……………………………………………………………………………….. 41

3-2-مکان پرورش……………………………………………………………………………………………….. 42

3-3-ذخیره سازی ، سازگاری و تقسیم بچه ماهیان……………………………………………………….. 43

3-4-پروبیوتیک مورد آزمایشLactobacillus plantarum………………………………………. 44

3-5-نحوه ی آماده سازی جیره غذایی……………………………………………………………………….. 44

3-6-زیست سنجی………………………………………………………………………………………………. 45

3-7-نحوه ی غذادهی……………………………………………………………………………………………. 45

3-8-بررسی عوامل فیزیکی و شیمیایی آب…………………………………………………………………. 46

3-9-بررسی پارامترهای خون شناسی………………………………………………………………………… 46

3-9-1-خون گیری و تهیه سرم……………………………………………………………………………….. 46

3-9-2-شاخص های خونی……………………………………………………………………………………. 47

3-9-2-1-شمارش گلبول های قرمز و سفید………………………………………………………………. 47

3-9-2-2-اندازه گیری هماتوکریت………………………………………………………………………….. 48

3-9-2-3-اندازه گیری هموگلوبین…………………………………………………………………………… 49

3-9-2-4-شاخص های گلبول قرمز………………………………………………………………………… 49

3-9-2-5-تشخیص افتراقی گلبول های سفید…………………………………………………………….. 50

3-10-فاکتورهای ایمنی…………………………………………………………………………………………. 51

3-10-1-شاخص های بیوشیمیایی ایمنی اختصاصی…………………………………………………….. 51

3-10-1-1-اندازه گیری ایمنو گلوبولینM (IgM)……………………………………………………… 51

3-10-2-شاخص های بیوشیمیایی ایمنی غیر اختصاصی……………………………………………….. 51

3-10-2-1-اندازه گیری فعلیت لیزوزیم……………………………………………………………………. 51

3-10-2-2-پروتئین کل سرم…………………………………………………………………………………. 52

3-11-روش انجام آزمایشات فلور باکتریایی روده در آزمایشگاه……………………………………… 52

3-11-1-روش آماده سازی محیط های کشت……………………………………………………………. 52

3-11-2-روش آماده سازی رقت های محلول روده و کشت اولیه…………………………………… 53

3-11-3-روش شمارش کلنی ها و تقسیم بندی آنها…………………………………………………….. 54

3-12-روش محاسبه شاخص های رشد…………………………………………………………………….. 54

3-12-1-اندازه گیری طول و وزن……………………………………………………………………………. 54

3-12-2-شاخص وضعیت…………………………………………………………………………………….. 55

3-12-3-درصد افزایش وزن………………………………………………………………………………….. 55

3-12-4-ضریب تبدیل غذایی………………………………………………………………………………… 55

3-12-5-ضریب رشد ویژه……………………………………………………………………………………. 55

3-12-6-میانگین رشد روزانه…………………………………………………………………………………. 55

3-12-7-شاخص کبدی………………………………………………………………………………………… 56

3-13-آماده سازی لاشه جهت تجزیه شیمیایی ……………………………………………………………. 56

3-14-تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………….. 56

فصل چهارم: نتایج

4-نتایج………………………………………………………………………………………………………………. 58

4-1-نتایج حاصل از اندازه گیری عوامل محیطی…………………………………………………………… 58

4-1-1-دمای آب………………………………………………………………………………………………… 58

4-1-2-اکسیژن محلول آب……………………………………………………………………………………. 58

4-1-3-pH آب محیط پرورش……………………………………………………………………………… 58

4-2-نتایج حاصل از عملکرد رشد بچه ماهیان قزل آلا تحت تاثیر سطوح مختلف پروبیوتیک….. 59

4-2-1-اثر بر وزن نهایی……………………………………………………………………………………….. 59

4-2-2-اثر بر طول نهایی……………………………………………………………………………………….. 59

4-2-3-اثر بر ضریب تبدیل غذایی…………………………………………………………………………… 60

4-2-4-ضریب رشد ویژه………………………………………………………………………………………. 60

4-2-5-درصد افزایش وزن……………………………………………………………………………………. 61

4-2-6-میانگین رشد روزانه……………………………………………………………………………………. 61

4-2-7-میزان ضریب چاقی……………………………………………………………………………………. 62

4-3-فلور باکتریایی روده ماهیان تیمار و شاهد…………………………………………………………….. 62

4-3-1-میزان باکتریL.p در فلور روده قزل آلا در محیط کشت MRS…………………………… 62

4-3-2-توتال کانت باکتریایی روده ماهی قزل آلای رنگین کمان در محیط کشتTSA ……….. 62

4-4-نتایج حاصل از فاکتورهای خونی………………………………………………………………………. 63

4-4-1-تعداد گلبول های سفید خون………………………………………………………………………… 63

4-4-2-تعداد گلبول های قرمز خون…………………………………………………………………………. 64

4-4-3-غلظت هموگلوبین خون………………………………………………………………………………. 64

4-4-4-درصد هماتوکریت خون……………………………………………………………………………… 65

4-4-5-متوسط حجم گلبول قرمز…………………………………………………………………………….. 65

4-4-6-متوسط غلظت هموگلوبین سلولی………………………………………………………………….. 66

4-4-7-متوسط هموگلوبین گلبول قرمز……………………………………………………………………… 66

4-4-8-درصد لنفوسیت………………………………………………………………………………………… 67

4-4-9-مقادیر نوتروفیل………………………………………………………………………………………… 67

4-4-10-درصد منوسیت……………………………………………………………………………………….. 68

4-4-11-درصد ائوزینوفیل…………………………………………………………………………………….. 68

4-5-نتایج فاکتورهای سرم……………………………………………………………………………………… 68

4-5-1-میزان توتال ایمنوگلوبولین سرم خون………………………………………………………………. 69

4-5-2-میزان IgM……………………………………………………………………………………………… 69

4-5-3-میزان لیزوزیم سرم خون……………………………………………………………………………… 70

4-6-نتایج آنالیز لاشه…………………………………………………………………………………………….. 70

4-6-1-درصد رطوبت لاشه……………………………………………………………………………………. 70

4-6-2-درصد پروتئین لاشه…………………………………………………………………………………… 71

4-6-3-درصد چربی لاشه……………………………………………………………………………………… 71

4-6-4-درصد خاکستر لاشه…………………………………………………………………………………… 72

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-بحث……………………………………………………………………………………………………………… 74

5-1-عملکرد رشد………………………………………………………………………………………………… 74

5-2-فلور باکتریایی روده……………………………………………………………………………………….. 77

5-3-شاخص های خونی……………………………………………………………………………………….. 78

5-4-شاخص های ایمنی خون…………………………………………………………………………………. 81

5-4-1-لیزوزیم…………………………………………………………………………………………………… 81

5-4-2-ایمنوگلوبین IgM……………………………………………………………………………………… 83

5-5-آنالیز لاشه……………………………………………………………………………………………………. 84

5-6-جمع بندی…………………………………………………………………………………………………… 86

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………….. 87

منابع………………………………………………………………………………………………………………….. 88

پیوست………………………………………………………………………………………………………………. 107

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………. 121

فهرست جداول

عنوان                                                                                                               صفحه

جدول 3-1: آنالیز تقریبی خوراک استفاده شده در تغذیه بچه ماهیان مورد آزمون………………….. 44

جدول4-1: میانگین دما، اكسیژن محلول و pH آب در مقاطع زمانی مشخص در طول دوره بررسی  58

جدول 4-2- میانگین وزن نهایی (گرم)  در بچه ماهیان قزل آلا در تیمارهای مختلف……………. 59

جدول 4-3- میانگین طول نهایی (سانتیمتر)  در بچه ماهیان قزل آلا در تیمارهای مختلف………. 59

جدول 4-4- میانگین ضریب تبدیل غذایی بچه ماهیان قزل­آلا در تیمارهای مختلف………………. 60

جدول4-5- میانگین ضریب رشد ویژه بچه ماهیان قزل­آلا در تیمارهای مختلف……………………. 60

جدول4-6- میانگین درصد افزایش وزن بچه ماهیان قزل­آلا در تیمارهای مختلف…………………. 61

جدول 4-7- میانگین رشد روزانه بچه ماهیان قزل­آلا درتیمارهای مختلف…………………………… 61

جدول 4-8- میانگین میزان ضریب چاقی بچه ماهیان قزل­آلا درتیمارهای مختلف…………………. 62

جدول 4-9-میزان پروبیوتیک (لاکتوباسیلوس) در روده ماهیان قزل آلا در محیط کشت MRS.. 62

جدول4-10-شمارش کلی فلور باکتریایی در روده ماهیان قزل آلا در محیط کشت TSA……… 63

جدول 4-11-تعدادگلبول های سفید خونی قزل آلا در تیمارهای شاهد وآزمایشی در پایان60روز  63

جدول 4-12-تعدادگلبول های قرمز خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان60روز 64

جدول 4-13-  غلظت هموگلوبین g/dl))  خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان60

روز……………………………………………………………………………………………………………………. 64

جدول 4-14- درصد هماتوکریت % خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز 65

جدول 4-15- متوسط حجم گلبول قرمز خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60

روز………………………………………………………………………………………………………………….. 65

جدول 4-16- متوسط غلظت هموگلوبین سلولی خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان

60 روز…………………………………………………………………………………………………………….. 66

جدول 4-17- متوسط هموگلوبین گلبول قرمز خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان

60 روز…………………………………………………………………………………………………………….. 66

جدول4-18- درصد لنفوسیت خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز…. 67

جدول4-19-درصد نوتروفیل خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز….. 67

جدول4-20-درصد منوسیت خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز…… 68

جدول4-21-درصد ائوزینوفیل خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز… 68

جدول4-22-توتال ایمنوگلوبولین سرم خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60

روز………………………………………………………………………………………………………………….. 69

جدول4-23-میزان IgM  سرم خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز.. 69

جدول4-24-میزان لیزوزیم سرم خون قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز. 70

جدول4-25-درصد رطوبت لاشه  قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز…… 70

جدول4-26-درصد پروتئین لاشه  قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز…… 71

جدول4-27-درصد چربی لاشه  قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز…….. 71

جدول4-28-درصد خاکستر  لاشه  قزل آلا در تیمارهای شاهد و آزمایشی در پایان 60 روز…. 72

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

شكل( 1-1) ماهی قزل آلای رنگین كمان ” Oncorhynchus mykiss”…………………………. 13

شکل (1-2) رابطه عوامل محیطی و میکروفلور دستگاه گوارش………………………………………… 29

شکل (3-1) موقعیت جغرافیایی گارگاه پرورش ماهی سردابی(قزل آلا) اشکرآب سیاهکل……… 41

شکل (3-2) نمایی از کارگاه پرورش ماهی سردابی اشکراب سیاهکل………………………………… 42

شکل (3-3) نمایی از کانال های بتونی پرورش و تیمار و تکرارها……………………………………. 43

شکل(3-4) پودر اولیه حاوی1011-1012…………………………………………………………………… 44

شکل(3-5) رقت های مختلف از106-1010………………………………………………………………. 44

شکل(3-6) غذای آماده و غنی شده با پروبیوتیک…………………………………………………………. 45

شکل (3-7) غذادهی روزانه بر اساس محاسبات روزانه………………………………………………….. 46

شکل (3-8) خونگیری از سیاهرگ در محل ساقه دمی…………………………………………………… 46

شکل (3-9) دستگاه سانتریفوژ و نحوه ی جداسازی سرم خون………………………………………… 47

شکل (3-10) دستگاه سانتریفیوژ هماتوکریت………………………………………………………………. 48

شکل (3-11) دستگاه اسپکتروفتو متر نور مرئی و UV…………………………………………………… 49

شکل(3-12): دستگاه اسپکتروفتومتر مدل 2100-VIS شرکت Unico آمریکا…………………….. 51

شکل(3-13)دستگاه Auto Analyzer  مدلBT- 1500……………………………………………. 52

شکل (3-14) نحوه ی آماده سازی محیط کشت TSA و MRS آگار………………………………… 53

شکل (3-15) برداشت روده و تهیه رقت های مختلف و کشت در پلت های TSAو MRS…… 54

شکل (3-16) نگهداری پلت ها در انکوباتور و شمارش باکتری ها…………………………………… 54

شکل (3-17) آماده سازی لاشه جهت تجزیه شیمیایی…………………………………………………… 56

چکیده
تحقیق حاضر به منظور ارزیابی تاثیر باکتری اسید لاکتیک Lactobacillu plantarum (KC426951) جداسازی شده از روده قزل آلای رنگین کمان بر فاکتورهای رشد ، فلور باکتریایی روده ،فاکتورهای خونی و ایمنی بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) در بهار و تابستان سال 1392انجام شد. بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزن 24/2±56/3 به مدت 2 هفته با شرایط پرورشی محیطی در یک مرکز پرورش خصوصی ماهیان سردآبی (اشکرآب سیاهکل) در استان گیلان قبل از شروع آزمایش سازگار شدند . ماهیان در قالب یک طرح کاملا تصادفی به شش گروه شامل 540 قطعه بچه ماهی تقسیم شدند . پارامترهای کیفی آب شامل درجه حرارت ، مقدار اکسیژن محلول و pH به ترتیب 3/0±3/17 درجه سانتی گراد ،43/0±5/8 میلی گرم و 26/0±4/7 اندازه گیری شد .پنج گروه از ماهیان ( هر گروه شامل 90 ماهی) با جیره حاوی 106 (تیمار1) ، 107 (تیمار2) ، 108  (تیمار3) ، 109 (تیمار4) و1010 (تیمار5) cfu g-1  لاکتو باسیلوس پلانتاروم و گروه کنترل (شاهد) بدون جیره حاوی پروبیوتیک به مدت 60 روز تغذیه شدند . تغذیه ماهیان بر اساس 3 درصد بیوماس وزن بدن بصورت روزانه و برابر صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که میزان وزن نهایی  ، طول نهایی، ضریب رشد  ، درصد افزایش وزن و میانگین رشد روزانه  در تیمار 2 بیشترین و در تیمار 5 کمترین مقدار و میزان ضریب تبدیل غذایی  در تیمار 2 کمترین و در تیمار 5 بیشترین را به خود اختصاص داده بودند(05/0> P). همچنین بالاترین میزان توتال لاکتیک اسید روده ماهیان قزل آلا در تیمار4 و در حالیکه کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد و بالاترین توتال کانت مربوط به تیمار 2 و کمترین تیمار 5 بدست آمد(05/0> P). فاکتورهای خونی: بالاترین سطوح گلبول های قرمز  در تیمار 5 (3/10408±3/898333) ، گلبولهای سفید در تیمار4 (4/702±3/10833) ، حجم گلبول های قرمز در تیمار 1(8/3±7/508) ، غلظت هموگلوبین در تیمار 5 (15/0±2/11) ، هماتوكریت در تیمار 5 (2±42) ،فراوانی لنفوسیت ها در گروه شاهد (53/1±67/69) ، فراوانی نوتروفیل ها در تیمار 5 (1±39) ، بدست آمد (05/0> P).

فاکتورهای ایمنی: بالاترین سطوح توتال ایمنوگلوبولین در تیمار 4 (15/1±33/20)  ، IgM در تیمار4 (65/2±39) و لیزوزیم در تیمار4(08/2±67/40) حاصل گردید(05/0> P) .حداکثر رطوبت لاشه مربوط به تیمار 3 ، درصد پروتئین مربوط به تیمار 4  ، و کمترین درصد چربی مربوط به تیمار شاهد می باشد (05/0> P). با توجه به نتایج بدست آمده در خصوص بکارگیری Lactobacillus plantarum می توان از آن به عنوان یک فاکتور مثبت جهت بهبود فلور باکتریایی روده ، عملکرد رشد ، شاخص های خونی ، ایمنی و ترکیب لاشه استفاده نمود.

کلمات کلیدی: قزل آلای رنگین کمان،باکتری اسید لاکتیک ، Lactobacillus plantarum ، رشد ، فلور باکتریایی، شاخص خونی، ایمنی ، لاشه

مقدمه

1-5-2- مزایای استفاده از GIS……………….12

1-6- مرور منابع ………………………………….13

1-7- طبقه­بندی روش­های استحصال آب باران و سامانه سطوح آبگیر……………………………16

1-8- انواع سازه­های استحصال آب ………………………………………18

فصل دوم: مواد و روش تحقیق

2- مواد و روش تحقیق ………………………………….21

2-1- منطقه مورد مطالعه …………………………………………….21

2-1-1- توپوگرافی و فیزیوگرافی …………………………….21

2-1-2- هوا و اقلیم­شناسی ……………………21

2-2- روش تحقیق ……………………………………………………..22

2-2-1- مطالعات کتابخانه­ای و اقدامات اولیه ………………………….22

2-2-2- تهیه نقشه پارامترهای موثر در ایجاد رواناب ……………………23

2-2-2-1- خطوط توپوگرافی و تهیه نقشه DEM منطقه …………………………..23

2-2-2-2- نقشه ارتفاع از سطح دریا………………………………..23

2-2-2-3- نقشه شیب…………………………………….24

2-2-2-4- نقشه جهت شیب ……………………………………….25

2-2-2-5- تهیه و تکمیل نقشه همباران و همدما ………………………………..26

الف- بارش …………………………………………………..26

ب- رابطه ارتفاع- بارش و متوسط بارش منطقه ……………..27

ج- رژیم حراتی …………………………………………………………28

د- رابطه ارتفاع- درجه حرارت و میانگین دمای سالانه ……………………………………28

2-2-3- مقدار بارندگی در دوره بازگشت­های مختلف …………………………….28

2-2-3-1- مقدار بارش …………………………………………..28

2-2-3-2- حداکثر بارش 24 ساعته ………………………………….29

2-2-3-3- شدت بارندگی …………………………………………..29

2-2-3-4- رابطه ارتفاع و شدت بارش…………………………30

2-2-4- شرح تیپ­های اراضی …………………………………31

2-2-5- تهیه و تکمیل نقشه سنگ­شناسی و حساسیت سازند به فرسایش…………………………………………….31

2-2-5-1- چینه­شناسی واحدهای رسوبی حوزه آبخیز سمبورچای ……………………………………………………….31

2-2-5-1-1- نهشته­های قبل از کرتاسه ……………………………………………………………………………….31

2-2-5-1-2- نهشته­های کرتاسه …………………………………………………………………………………..32

2-2-5-1-3- نهشته­های پالئوسن- میوسن ……………………………………………………………………………………………32

2-2-5-1-4- نهشته­های الیگوسن- میوسن …………………………………………………………………………………………..32

2-2-5-1-5- نهشته­های کوارترنر …………………………………………………………………………………………………………..34

2-2-6- تعیین نفوذپذیری خاک ……………………………………………………………………………………………………………..34

2-2-7- گروه هیدرولوژیکی خاک ……………………………………………………………………………………………………………36

2-2-7-1- تعیین گروه­های اصلی خاک به روش SCS ………………………………………………………………………….36

2-2-8- تهیه نقشه شاخص پوشش گیاهی ……………………………………………………………………………….37

2-2-9- نقشه نوع استفاده از اراضی ………………………………………………………………………………………….38

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

2-2-10- تقسیم­بندی حوزه به واحد­های هیدرولوژیکی و واحد کاری مناسب ……………………………………..38

2-2-11- تعیین مساحت حوزه آبخیز سمبورچای و واحدهای هیدرولوژیک آن …………………………………..39

2-2-12- رتبه­بندی آبراهه­های حوزه آبخیز ……………………………………………………………………………40

2-2-13- طول آبراهه اصلی ……………………………………………………………………………………….41

2-2-14- تعیین ضریب شکل زیرحوزه­های مورد مطالعه………………………………………………………..41

2-2-15- تعیین رواناب حاصل از شدت بارش نیم ساعته و یک ساعته با دوره بازگشت 2 سال

و 10 سال ………………………………………………………………………………………………………..41

2-2-16- برآورد مقادیر رواناب در هر یک از واحدهای هیدرولوژیک …………………………………………………….42

2-2-16-1- رابطه جاستین ……………………………………………………………………………….43

2-2-17- برآورد حجم رواناب فصلی و سالانه حوزه آبخیز سمبورچای…………………………………………………..44

2-2-18- محاسبه زمان تمرکز ……………………………………………………………………………..44

2-2-19- نیمرخ طولی آبراهه اصلی و شیب آبراهه اصلی حوزه………………………………………………………………46

2-2-20- برآورد دبی پیک سیلاب ……………………………………………………………………………………….46

2-3- بررسی صحت و دقت نقشه­ها ………………………………………………………………………………..47

2-4- تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………………………47

2-4-1- مدل وزنی طبقه­بندی شده …………………………………………………………………………..47

2-4-2- روش مقایسه زوجی سلسله مراتبیAHP ………………………………………………………………………………….48

2-5- مکان­یابی عرصه­های مناسب استحصال رواناب ……………………………………………………………………………..51

2-6- مکان­یابی عرصه­های مناسب استحصال رواناب با استفاده از الگوی سطح منبع متغیر …………………51

فصل سوم: نتایج

3- نتایج تحقیق و بحث در مورد آنها ……………………………………………………………………………………………………..53

3-1- طبقه­بندی اقلیمی …………………………………………………………………………………………………………….53

3-2- نقشه پارامترهای موثر در ایجاد رواناب ………………………………………………………………………………………….53

3-3- مقدار بارندگی در دوره بازگشت­های مختلف …………………………………………………………………………………60

3-3-1- مقدار بارش ……………………………………………………………………………………………………………………….60

3-3-2- حداکثر بارش 24 ساعته …………………………………………………………………………………………………………..60

3-3-3- شدت بارندگی ………………………………………………………………………………………………………………..61

3-4- نتایج مطالعات شدت بارش …………………………………………………………………………………………………62

3-5- تیپ­های اراضی …………………………………………………………………………………………………………..65

3-6- نقشه­های سنگ­شناسی و حساسیت سازندها به فرسایش ……………………………………………………………..65

3-7- نتایج مطالعات نفوذپذیری خاک …………………………………………………………………………………………………….67

3-8- تعیین گروه­های اصلی خاک به روش SCS …………………………………………………………………………………..71

3-9- نقشه شاخص پوشش گیاهی ………………………………………………………………………………………………………….72

3-10- نتایج بررسی واحدهای کاری مناسب ………………………………………………………………………………………….73

3-11- تهیه نقشه رواناب حاصل از شدت بارش نیم ساعته و یک ساعته با دوره بازگشت 2 سال و 10

سال و مقادیر آن در هر واحد هیدرولوژیکی …………………………………………………………………………………………….76

3-12- رواناب تولیدی از واحدهای هیدرولوژیکی …………………………………………………………………………………..78

3-13- زمان تمرکز ………………………………………………………………………………………………………………………………….80

3-14- دبی پیک سیلاب …………………………………………………………………………………………………………………………81

3-15- وزن­دهی به پارامترها …………………………………………………………………………………………………………………..82

3-16- معیار الویت­بندی داده­ها ……………………………………………………………………………………………………………….82

3-17- مکان­یابی عرصه­های مناسب برای استحصال رواناب …………………………………………………………………..85

3-18- حجم رواناب فصلی و سالانه حوزه آبخیز سمبور چای ………………………………………………………………..87

3-19- نقشه رواناب خالص تولیدی در منطقه ………………………………………………………………………………………89

فصل چهارم: بحث و نتیجه­گیری

4-1- بحث و نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………………………..91

4-2- محدودیت­های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………94

4-3- نتیجه­گیری کلی …………………………………………………………………………………………………………………………….95

4-5- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………….96

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………98

پیوست­ …………………………………………………………………………………………………………………………..103

 مقدمه

مراتع یکی از مهم­ترین و با ارزش­ترین منابع طبیعی تجدید­شونده می­باشند که نقش بسیار مهمی در حفاظت خاک، تولید آب، تولید گوشت و مواد لبنی دارند. علاوه بر آن محصولات فرعی مرتع همچون محصولات دارویی، صنعتی، خوراکی، حفظ حیات­وحش، تلطیف هوا، پایداری محیط زیست و نیز ذخیره ژن­های گیاهی از جمله استفاده­های دیگری است که ارزش حاصل از آن­ها به مراتب از ارزش تولید علوفه‌ بیشتر بوده است (مقدم، 1377). بنابراین توجه به استفاده­های چندگانه آن از طریق افزایش تولید و کاهش تخریب مراتع با بهره­برداری صحیح و انجام عملیات اصلاح و احیاء امری ضروری و اجتناب­ناپذیر است.

به دلیل واقع شدن ایران در مناطق خشک و نیمه­خشک کره زمین، تأمین آب شیرین سالم و کافی همواره مشکل بوده است. این واقعیت، سختی زندگی مرتع­داران و مدیریت دام و بازدهی پایین تولید علوفه در مراتع را به دنبال داشته است. در مراتع مناطق جغرافیایی خشک و نیمه­خشک دسترسی به آب مهم‌ترین اولویت است. این اهمیت فقط برای مصرف گله­های دامی نیست بلکه به خاطر زیستن و بقاء مرتع داران در این مناطق جغرافیایی نیز می­باشد. مالکیت و حق استفاده از منابع آبی در این مناطق حداقل به اندازه حق بهره­برداری از مراتع دارای اهمیت است. به همین دلیل آب اساسی­ترین نیاز بهره­برداران از مراتع در مناطق خشک و نیمه­خشک است (ایفاد[1]، 2004).

در مراتع و به خصوص مراتع قشلاقی کشور، بحران کمبود آب برای مصرف انسان و شرب دام همیشه وجود داشته است. به طوری که بیان می­شود ظرفیت مراتع برای تغذیه احشام در بسیاری از مراتع نقاط خشک بیشتر به علت کمبود آب آشامیدنی محدود می­شود تا کمبود علوفه (آکادمی ملی علوم واشنگتن، 1364). استحصال آب تمیز از بارندگی­های خیلی کم و همچنین ذخیره کردن آب جمع آوری شده در یک منبع، از مزایای روش جمع­آوری رواناب به شمار می­آید (پیترسون[2]، 1366). برخی دیگر نیز به کارگیری آب باران را برای رسیدن به توسعه پایدار منابع آب لازم می­دانند و استفاده از آن را یک فن­آوری کوچک مقیاس اقتصادی و کاربردی می­دانند که در مناطق خشک و نیمه­خشک به طور معنی­داری به حفظ طبیعت و اکولوژی نیز کمک می­کنند (اندرو[3]، 2000). کشور ایران در منطقه­ای واقع است که متوسط بارندگی سالانه آن کمتر از یک سوم میزان بارندگی سالیانه جهان است و میزان آن 250 میلی‌متر گزارش شده است (کردوانی، 1379؛ محسنی ساروی، 1376).

رواناب آبخیزهای مرتعی از چند جهت دارای اهمیت می­باشند. رواناب وقتی که در مخازن ذخیره­ای جمع می­شود، آب مصرفی دام را تأمین می­کند. همچنین منبع آبی برای مناطق پایین­دست یا مصارف محلی، صنعتی و کشاورزی در خارج از حوزه آبخیز را فراهم می­نماید. رواناب به دلیل اینکه موجب شروع فرسایش، انتقال رسوب و مواد حل شدنی در درون رودخانه یا سد می­باشد دارای اهمیت است. بنابر­این، رواناب بیشترین آلودگی وارد شده به مسیر آب را تولید می­نماید (محسنی ساروی، 1387).

جمع­آوری آب باران، با اهداف و انگیزه­های گوناگونی صورت می­گیرد که هدف اصلی آن، بهینه­سازی و مدیریت بهره­برداری از آب باران بر اساس نیاز و مصرف است. بدین معنی که چون باران همواره و هر روز نمی­بارد و یا بارش ناکافی است، از آن بهره برد. بدین ترتیب هر جامعه و هر کشوری که در این زمینه قدم­های بزرگ‌تر و مؤثرتری بردارد، موفق­تر و آبادتر خواهد بود (طهماسبی و همکاران، 1385). جمع­آوری آب باران نه تنها برای تأمین آب در ایام و روزهای بدون باران است، بلکه برای کنترل جریان رودخانه­ها و جلوگیری از آسیب رساندن به نواحی مسکونی و زراعتی پایین­دست هم صورت می­گیرد. همچنین برای تولید انرژی (برق) یا پرورش آبزیان جمع­آوری می­شود. در بسیاری از مناطق خشک و نیمه­خشک با جمع­آوری آب باران و تنظیم آن در بالا­دست حوزه­های آبخیز، برای تقویت و بهبود عملکرد محصولات دیم­کاری برنامه­ریزی می­شود. بخشی از طرح­های آبخیزداری با همین هدف و نیز حفاظت آب و خاک صورت می­گیرد. به این ترتیب امکان کوتاه کردن دوره­های خشک به وجود می­آید و دوره خشک سه ماهه، به دو ماه یا کمتر تقلیل می­یابد و صدمه وارد شده به محصول یا هر نوع پوشش گیاهی کاهش پیدا می­کند (طهماسبی و همکاران، 1384). امکان دارد جمع­آوری آب باران برای تغذیه سفره­های آب زیرزمینی، چشمه­ها و قنات­ها باشد. برای این کار، در بالا­دست قنوات و چشمه­ها در آبراهه­ها، با احداث بندهای کوتاه، ولی متعدد از حرکت و خروج سریع رواناب جلوگیری می­شود. این سیلاب­ها به تدریج در زمین نفوذ می­کنند و باعث افزایش آب‌دهی قنات­ها و چشمه­ها می­شوند و در نتیجه، از تبخیر آب و آلودگی آب جلوگیری می­کنند. به علاوه افت سطح ایستایی را، که امروزه مسئله مبتلا به اکثر دشت­های کشور ما است را تا حدودی جبران می­کند (طهماسبی و همکاران، 1384). استحصال آب عبارتست از جمع­آوری و ذخیره نمودن بارش در زمینی که در آن به منظور افزایش رواناب تغییراتی اعمال شده است (مایرز[4]، 1964).کوریر[5] (1973) جمع­آوری آب را فرآیند جمع­آوری بارش طبیعی از آبخیزها برای استفاده مفید تعریف کردند.

مفاهیم هیدرولوژیکی قرار دادی نخستین بار در سال­های 1930 و 1940 زمانی که منابع جریان بالادست رودخانه­ها به عنوان عاملی موثر بر جریان­های پایین دست مورد توجه قرار گرفته بودند، توسعه یافته است. از آنجایی که اغلب فعالیت­های مربوط به کاربری اراضی با سوء استفاده از منابع و اثرات منفی بر پایین دست رودخانه­ها همراه می­باشد لذا یک مبنای مناسب برای تصمیم­گیری ضروری به نظر می­رسد. مفهوم سطح منبع متغیر محدوده کاملی از جریانات دامنه­ای را در بر می­گیرد. واقعیت این است که این مفهوم یک سیستم پویا و دینامیک است که دارای تغییرات زمانی و مکانی بسیاری می­باشد و در شرایط بحرانی مختلف، وضعیت­های متفاوتی را در مسیرهای متنوع ارائه می­نماید. پویایی جریان­های سیلابی تابعی از طول شیب و موقعیت گذرگاه­ها است. همچنین تراکم زه­کش­های پویا در سطح حوزه در این امر بی­تاثیر نخواهد بود به طوری که در طول یک بارش سنگین، تراکم زه­کشی و طول شیب نقش فعالی را ایفا می­نماید. تمام قسمت­های سطح یک حوزه آبخیز به طور مساوی در ایجاد رواناب دخالت ندارند. بسیاری از محققین درباره مفهوم سطح منبع متغیر تولید جریان رودخانه­ای، گزارش­های­ بسیاری را ارائه نموده­اند. در واقع این مفهوم فرض می­کند که مناطق خاصی از سطح آبخیز در ایجاد رواناب دخالت دارند در صورتی که مناطق دیگر به عنوان مناطق تغذیه کننده و ذخیره کننده عمل می­کنند (هولت[6]، 1974). عوامل مهمی که در تعیین سطح تولید کننده رواناب دخالت دارند شامل وضعیت فیزیکی آبراهه، خصوصیات خاک و رگبار می­باشد. کف دره­ها عموماً مناطقی هستند که در تولید رواناب دخالت دارند در حالی که سر یال­ها مناطق تغذیه کننده می­باشند. مناطق بین کف دره­ها و سر یال­ها اغلب به عنوان مناطق دینامیکی مطرح می­باشند که ممکن است در تولید رواناب یا در تغذیه آن شرکت نمایند. این مسأله بستگی به مقدار و خصوصیات موقتی رگبار، رطوبت قبلی و خصوصیات خاک منطقه دارد. می­توان گفت مناطق منبع، مناطقی هستند که پتانسیل بالایی برای تولید رواناب حتی با مقدار

1-6- اهداف پژوهش…. 2

1-7- روش انجام پژوهش…. 3

1-7-1- روش تحقیق.. 3

1-7-2- مراحل اجرایی تحقیق.. 3

1-7-3- روش و ابزار گرداوری اطلاعات… 3

1-7-3-1- مطالعات کتابخانه ای.. 3

1-7-3-2- تحقیقات میدانی.. 3

1-7-3-3- مصاحبه با نخبگان و طراحان نظام بانکداری.. 3

1-8- قلمرو تحقیق.. 4

1-8-1- قلمرو موضوعی.. 4

1-8-2- قلمرو مکانی.. 4

1-8-3- قلمرو زمانی.. 4

1-9- جامعه آماری 4

1-10- روش تجزیه و تحلیل.. 4

1-11- واژه ها و اصطلاحات تخصصی.. 4

 فصل دوم: ادبیات نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه. 5

2-2- تاریخچه انتشار اوراق صکوک… 5

2-3- انتشار اوراق صکوک در ایران…………………………………………………………………………………………………. 8

2-3-1- صکوک ابزاری نوین برای تامین مالی………………………………………………………………………………… 8

2-4- اختیار فروش…. 9

2-5- فرایند انتشار اوراق صکوک… 9

2-6- انواع اوراق صکوک… 12

2-6-1- اوراق اجاره 12

2-6-1-1- اوراق اجاره عادی.. 12

2-6-1-2- اوراق اجاره به شرط تملیک… 13

2-6-2- اوراق مرابحه. 13

2-6-3- اوراق رهنی.. 13

2-6-4- اوراق استصناع. 14

2-6-5- صکوک مشارکت… 14

2-6-6- اوراق مضاربه.. 15

2-6-7- اوراق جعاله.. 15

2-6-8- اوراق مشتقه.. 15

2-7- ریسک اوراق صکوک… 15

2-7-1- تعریف ریسک… 15

2-8- عوامل بروز ریسک اعتباری در صکوک… 16

2-9- مزایا و محدودیت های اوراق صکوک… 16

2-10- برخی از محدودیت های موجود در انتشار اوراق صکوک……………………………………………………… 16

2-11- انواع ریسک های صکوک اجاره و روش های پوشش آن……………………………………………………….. 17

2-11-1- ریسک بازار اولیه……………………………………………………………………………………………………………. 17

2-11- 1-1- ریسک عدم جمع آوری وجوه نقد به میزان کافی……………………………………………………….. 17

2-11-1-2- ریسک سوء استفاده واسط از وجوه دریافتی……………………………………………………………….. 17

2-11-1-3- ریسک عدم فروش دارایی به واسط………………………………………………………………………. 18

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

2-11-1-4- ریسک عدم اجاره دارایی توسط بانی تا مرحله بعد……………………………………………………… 18

2-11-2- ریسک بازار ثانویه…………………………………………………………………………………………………………… 18

2-11-2-1- ریسک نرخ سود…………………………………………………………………………………………………………. 18

2-11-2-2- ریسک اعتباری………………………………………………………………………………………………………….. 19

2-11-2-3- ریسک نقدینگی……………………………………………………………………………………………………. 20

2-11-2-4- ریسک تورم……………………………………………………………………………………………………………….. 20

2-11-2-5- ریسک نقدشوندگی……………………………………………………………………………………………………. 20

2-11-2-6- ریسک بازار………………………………………………………………………………………………………………… 21

2-11-2-7- ریسک سرمایه­گذاری مجدد……………………………………………………………………………………….. 21

2-11-2-8- ریسک اعمال اختیارات………………………………………………………………………………………………. 22

2-11-2-9- ریسک نرخ ارز……………………………………………………………………………………………………………. 22

2-11-2-10- ریسک ورشکستگی……………………………………………………………………………………………. 23

2-12- ریسک های غیر مالی.. 23

2-12-1- ریسک سیاسی.. 23

2-12-2- ریسک قوانین و مقررات… 23

2-13- ریسک های مرتبط با دارایی.. 24

2-13-1- ریسک از بین رفتن کلی یا جزئی دارایی ها 24

2-13-2- ریسک استهلاک تدریجی دارایی.. 24

2-13-3- ریسک هزینه های غیر جاری (غیر عملیاتی) 25

2-13-4- سایر ریسک ها 25

2-14- استانداردهای حسابداری صکوک… 26

2-15- کارکردهای ابزارهای مالی اسلامی.. 28

2-16- ویژگی های اوراق بهادار اسلامی (صکوک).. 29

2-16-1- مالکیت صاحبان اوراق.. 29

2-16-2- کیفیت توزیع سود. 29

2-16-2-1- گروه نخست: اوراق مبتنی بر خرید و فروش دین.. 29

2-16-2-2- گروه دوم: اوراق مبتنی بر خرید و فروش دارایی فیزیکی…. 29

2-16-2-3- گروه سوم: اوراق مبتنی بر مشارکت در سود طرح اقتصادی 30

2-16-3- تضمین اصل سرمایه. 30

2-16-3-1- تضمین اصل سرمایه در اوراق مبتنی بر خرید و فروش دین.. 30

2-16-3-2- تضمین اصل سرمایه در اوراق مبتنی بر خرید و فروش دارایی فیزیکی…. 31

2-16-3-3- تضمین اصل سرمایه در اوراق بهادار مشارکتی.. 31

2-16-3-4- تضمین اصل سرمایه در همه اوراق بهادار اسلامی به صورت شخص ثالث… 31

2-17- گام به گام سرمایه گذاری در صکوک… 32

 فصل سوم: روش تحقیق و تحلیل موضوع

3-1– مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 33

3-2- مشکل اوراق قرضه در بانکداری بدون ربا………………………………………………………………………….. 34

3-3- اوراق مشارکت به عنوان جانشین برای اوراق قرضه…………………………………………………………… 35

3-4- ویژگی های صکوک، تفاوت ها و شباهت های آن با اوراق قرضه. 37

3-5- دستورالعمل های اجرایی انتشار صکوک اجاره (بانک مرکزی) 39

3-5-1- تعاریف… 39

3-5-2- صکوک استصناع (صناعت) 40

3-5-3- عقد مرابحه. 41

3-5-4- عقد خرید دین.. 41

3-5-5- عقد استصناع. 41

3-6- متدولوژی و روش تحقیق.. 42

 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 43

4-2- اوراق صکوک ابزاری شرعی در قانون بانکداری بدون ربا (تحلیل فرضیات)…………………………. 44

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 46

5-2- نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………… 47

5-3- پیشنهاد برای تحقیقات و پایان نامه های آینده………………………………………………………………… 47

5-4- مشکلات و محدودیت های تحقیق.. 48

منابع و ماخذ. 49

 مقدمه

مطمئناً ایجاد یک جامعه ایده آل اسلامی یکی از آرزوهای هر مسلمانی است؛ ایجاد جامعه ای که از همه ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و غیره دقیقاً مطابق با اصول و قواعد اسلامی بوده و در آن عدالت اسلامی بین اقشار مختلف جامعه کاملاً برقرار باشد. یکی از مهمترین ابعاد عدالت گستری بعد اقتصادی آن است که حتی می تواند بسیاری از ابعاد دیگر را تحت پوشش قرار دهد.

ایجاد یک اقتصاد اسلامی که از آن می توان به عنوان مکتب اقتصاد اسلامی نام برد می‏تواند به شکل متوازن، سهم قابل توجهی بین اقشار مختلف جامعه با توجه به میزان فعالیت های آن ها داشته باشد. در این ساختار بانک ها و بورس نقش بسزایی ایفا می‏کنند (نجفی، 1385).

بنابراین گسترش و اسلامی سازی بانک ها و بازار بورس از اقداماتی است که باید در هر جامعه اسلامی انجام شود تا درامدهای حاصله از نظر شرع مقدس مشروع باشد. برای این كه یك محصول مالی یا بانكی، در زمره محصولات مالی و بانكی اسلامی قرار گیرد، بایستی دو شرط اصلی را محقق سازد: نباید متضمن دریافت یا پرداخت ربا باشد و نباید از سرمایه‌های جمع آوری شده در فعالیت های نامشروع استفاده شود. یکی از ابزارهایی که دو شرط فوق به ویژه شرط اول را محقق می سازد و استفاده از آن حتی در کشور های غیر اسلامی رو به افزایش است، اوراق قرضه اسلامی (صکوک) می باشد.

1-2- بیان مساله

مسلماً توسعه زیرساخت های بازار سرمایه اسلامی و نهادهای زیربنایی امری الزامی بوده و به منظور جلب بیشتر سرمایه ها لازم است قوانین و مقررات با در نظر گرفتن شرایط خاص و متفاوت کشورهای اسلامی و غیر اسلامی تدوین شود. از طرفی بارزترین ابزار تامین مالی در بازار سرمایه اسلامی صکوک است که خود انواع گوناگون دارد و الگوهای جدید صکوک دائماً به بازارهای مالی کشورهای اسلامی و غیر اسلامی وارد می شود. از طرفی نیز توسعه و رونق بازارهای مالی در گرو توانایی این بازارها در جذب منابع سرمایه گذاران مختلف و انتقال بهینه این منابع به دست متقاضیان آن ها می­باشد تا به این ترتیب در کنار برآوردن انتظارات هر دو گروه، به رشد اقتصادی در جامعه نیز کمک شود. طی سال های اخیر رشد فزاینده حجم معاملات و فعالیت­های کسب و کار نیاز به ایجاد روشی برای تامین مالی منطبق با احکام اسلامی را تشدید کرده است. لذا مسئله اصلی این پژوهش این است که آیا می توان از ابزار مالی صکوک به عنوان جایگزینی مناسب برای تسهیلات بانکی استفاده کرد؟ و این که ابزار مالی صکوک تا چه اندازه می­تواند به عنوان یک ابزار جدید در محیط اقتصادی ایران موفق باشد؟ در این راستا علاوه بر تحلیل تمامی انواع اوراق صکوک، به صورت کامل، صکوک اجاره به عنوان یک ابزار کارامد در ایران مورد بررسی و تحلیل کامل قرار می گیرد.

1-3- سوالات پژوهش

1-3-1- سوالات اصلی پژوهش

آیا ابزار مالی صکوک می تواند قابلیت اجرایی موفقی را در محیط اقتصادی کشور داشته باشد؟
1-3-2) سوالات فرعی پژوهش

آیا انواع صکوک مطابق با قانون بانکداری بدون ربا می باشد؟
آیا اوراق صکوک از نظر اقتصادی کارا می باشند؟
آیا اوراق صکوک مورد توجه مردم، بانک ها و بنگاه های اقتصادی قرار گرفته و می‏گیرد؟
با توجه به اینکه اجرای عملیات اوراق صکوک اجاره در حال حاضر در کشور مطرح است، لذا محور اصلی سوالات فوق بر صکوک اجاره قرار دارد.

1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش

بازار پول و سرمایه ایران در زمینه توسعه ابزارهای مالی مختلف اسلامی فقیر می باشد. تنها ابزاری که در ایران از دهه هفتاد تاکنون مورد استفاده واقع شده است اوراق مشارکت است که این اوراق نیز جوابگوی نیازهای گوناگون موجود نمی باشد. لذا تعریف، تبیین و تشریح ابزار صکوک به عنوان یکی از ابزارهای جدید مالی که منطبق با بانکداری اسلامی نیز بوده از اهمیت شایانی برخوردار می باشد. همچنین ارائه راهکارهای عملیاتی در راستای بکارگیری موثر و مفید این ابزار می تواند به عنوان اصلی ترین دلایل ضرورت برای طرح مذکور قلمداد گردد.

1-5- فرضیه های پژوهش

1-5-1- فرضیه اصلی

ابزار مالی صکوک می تواند قابلیت اجرایی موفقی را در محیط اقتصادی کشور داشته باشد.
1-5-2- فرضیه های فرعی

انواع صکوک مطابق با قانون بانکداری بدون ربا می باشد.
اوراق صکوک از نظر اقتصادی کارا می باشد.
اوراق صکوک مورد توجه مردم، بانک ها و بنگاه های اقتصادی قرار می گیرد.
1-6- اهداف پژوهش

تبیین و شناسایی انواع مختلف صکوک و خصوصیات هر یک از آن ها
بررسی موانع و محدودیت های استفاده از صکوک در ایران
بررسی و تبیین عوامل موفقیت یا عدم موفقیت صکوک در ایران با تاکید بر صکوک اجاره
ارائه راهکارهای عملیاتی در راستای بکارگیری موثر و مفید صکوک با تاکید بر صکوک اجاره
تعریف، بررسی و تاثیر استفاده از اوراق صکوک اجاره در فرایند تامین مالی
تعریف و بکارگیری ابزار جدید مالی جایگزین اوراق قرضه در بانکداری کشور
1-7- روش انجام پژوهش

1-7-1- روش تحقیق

با توجه به اینکه هدف از تحقیق كاربردی به دست آوردن درك یا دانش لازم برای تعیین ابزاری است كه به وسیله آن نیازی مشخص و شناخته شده بر طرف گردد و این نوع تحقیقات در صدد ارائه راهكارهایی برای حل مسائل و مشكلات سازمان­ها خاصه بانک ها می­باشند. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و هدفی كه دنبال می‌كند از نوع پژوهش كاربردی و از نظر روش گرد‌اوری داده‌ها برای دستیابی به سوالات اصلی پژوهش یاد شده، چون به توصیف و مطالعه آنچه هست می­پردازد، یك تحقیق توصیفی است. لذا پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توصیفی می باشد.

1-7- 2- مراحل اجرایی تحقیق

مفاهیم نظری و تئوریک صکوک (تشریح انواع اوراق صکوک و صکوک، جانشینی مناسب برای اوراق قرضه)
طریقه انتشار صکوک در ایران و مشکلات و چالش های پیش­روی سیستم بانکی
بررسی کارایی و مورد قبول واقع شدن صکوک
همچنین از انواع صکوک، صکوک اجاره مورد تشریح خاص قرار می گیرد که به تعریف، بررسی و تاثیر استفاده از اوراق صکوک اجاره در فرایند تامین و این که آیا این نوع صکوک در ایران تاچه میزان قابلیت اجرایی موفق داشته است، می پردازد.

1-7-3- روش و ابزارگردآوری اطلاعات

برای جمع آوری اطلاعات، علاوه بر این كه از منابع متعددی  استفاده شده است روش های مختلفی نیز برای این كار وجود داشته كه با توجه به نوع و هدف تحقیق، موضوع مورد تحقیق و خصوصیات جامعه ­آماری از کارایی مناسب برخوردار می­باشد. مهمترین روش های گرداوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است:

1-7-3-1- مطالعات کتابخانه‌ای

در این قسمت جهت گرداوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه‌ای، مقالات، کتاب های مورد نیاز و نیز از شبکه جهانی اطلاعات (اینترنت) و تجربه و تخصص محقق استفاده شده است.

1-7-3-2- تحقیقات میدانی

به منظور اجرای این تحقیق از ابزارهای متعددی بهره گرفته شده است. بدین ترتیب با رعایت شرط تکثرگرایی در ابزار تحقیق می توان به نتایج حاصل از پژوهش بیشتر اعتماد کرد.

1-7-3-3- مصاحبه با نخبگان و طراحان نظام بانکداری

در هر تحقیق پژوهشـگر می‌تواند به منظور گرداوری و ثبت و ضبط داده ها و اطلاعات از ابزارهای متنوعی استفاده نماید. محقق برای به دست آوردن داده های مورد نیاز در تحقیق باید از ابزارهای متناسب با همان نوع داده و شرایط خاص آن تحقیق استفاده کند و پس از آن با تحلیل، پردازش و تبدیل آن ها به اطلاعات، سوالات را بیازماید.

1-8- قلمرو تحقیق

1-8-1- قلمرو موضوعی

با توجه به این که جامعه آماری در این پژوهش سیستم بانکی کشور می باشد لذا تمامی جامعه آماری یاد شده مد نظر قرار می گیرند.

1-8-2- قلمرو مكانی  

قلمرو مكانی این تحقیق شامل تمامی بانک های سیستم بانکی در کشور می باشد.

1-8-3- قلمرو زمانی

اطلاعات مربوط به این تحقیق مربوط به نیمه اول سال 1392 می باشد.

1-9- جامعه آماری و روش یا روش­های نمونه گیری

با توجه به این که جامعه آماری در این پژوهش سیستم بانکی کشور می باشد لذا تمامی جامعه آماری یاد  شده  مد نظر قرار می­گیرند.

1-10- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

به منظور تحلیل اطلاعات پژوهش، با توجه به نوع پژوهش یاد شده از روش توصیفی- تحلیلی (استفاده از جنبه استنباطی، دانش فنی و بانکی پژوهشگر) و در پاره ای از موضوعات از نرم افزارهای آماری مرتبط نیز استفاده شده است.

1-11- واژه ها و اصطلاحات تخصصی

کلید واژه‌ها : اضافه بار اطلاعاتی، وب، متخصصین اطلاع رسانی، سرریز اطلاعات

 فهرست مطالب

عنوان                               صفحه

فصل اول:كلیات پژوهش

مقدمه 1

1-1 شرح و بیان مساله پژوهشی 2

1-2 اهمیت و ارزش تحقیق 4

1-3 کاربرد نتایج تحقیق 5

1-4 اهداف تحقیق 6

1-4-1هدف اصلی 6

1-4-2 اهداف فرعی 6

1-5 سوالات پژوهش 6

1-5-1 سوال اصلی 6

1-5-2  سوالات فرعی 6

1-6 تعاریف مفهو‌می‌و عملیاتی تحقیق 7

1-6-1 تعاریف مفهومی 7

1-6-1-1 مفهوم اضافه بار اطلاعاتی در وب……………. 7

1-6-2 تعاریف عملیاتی ………………………….. 8

1-6-2-1 ایجاد اضافه بار اطلاعاتی در وب……………. 8

1-6-2-1 ایجاد اضافه بار اطلاعاتی در وب 8

1-6-2-2 تاثیر اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب 9

1-6-2-3 کنترل اضافه بار اطلاعاتی در وب 9

1-6-2-4 مواجه شدن فرد با اضافه بار اطلاعاتی در وب 10

1-6-2-5 تعدیل اضافه بار اطلاعاتی در وب 10

1-7 خلاصه فصل 10

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مقدمه 12

2-1 مبانی و رویكردهای نظری……………………… 13

عنوان     صفحه

2-1-1 مفهوم اضافه بار اطلاعاتی 15

2-1-2 عوامل موثر بر ایجاد اضافه بار اطلاعاتی 18

2-1-2-1 اشخاص ………………………………… 18

2-1-2-2 فن‌آوری………………………………… 18

2-1-2-3 سازمان………………………………… 19

2-1-2-4 ویژگی اطلاعات…………………………… 19

2-1-3 عوامل موثر بر ایجاد اضافه باراطلاعاتی وب 20

2-1-3-1 فقدان ساختار واحد و استاندارد برای ذخیره‌سازی و انتشاراطلاعات 20

2-1-3-2 عدم ثبات در منابع اینترنتی………………. 21

2-1-3-3 تغییر نشانی منابع………………………. 21

2-1-3-4 مشكلات ناشی از موتورهای جستجو…………….. 21

2-1-4 تاثیر اضافه بار اطلاعاتی بر کاربران 23

2-1-4-1 تأثیر بر سلامت جسمی……………………… 23

2-1-4-2 تأثیر بر سلامت روانی…………………….. 24

2-1-4-3 تأثیر بر جامعه…………………………. 24

2-1-4-4 تأثیربر هزینه‌های اقتصادی و زمانی…………. 25

2-1-4-5 تأثیربر سیستم‌های اطلاعاتی………………… 25

2-1-4-6 تأثیر بر سازمان………………………… 26

2-1-5 عوامل موثر بر کنترل  اضافه بار اطلاعاتی وب 26

2-1-5-1 تصفیه…………………………………. 26

2-1-5-2 تلخیص…………………………………. 27

2-1-6 عوامل مؤثر بر كنترل اضافه بار اطلاعاتی وب……. 27

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

2-1-6-1 فرامتن………………………………… 27

2-1-6-2 فراپیوندها…………………………….. 28

2-1-6-4 گوفر‌ها………………………………… 29

2-1-6-5 محیط رابط كاربر………………………… 30

2-1-6-6 استفاده از عوامل هوشمند…………………. 31

عنوان                       صفحه

2-1-6-7 واژگان كنترل شده……………………….. 32

2-1-6-8 وب 2………………………………….. 32

2-1-6-8-1 آر اس اس…………………………….. 33

2-1-6-8-2 وبلاگ………………………………… 33

2-1-6-8-3 ویكی­ها………………………………. 34

2-1-6-8-4 پادكست­ها…………………………….. 34

2-1-6-8-5 شبكه‌های اجتماعی………………………. 34

2-1-6-8-6 رده‌بندی مردمی………………………… 35

2-1-6-8-7 فناوری تلفیقی وب 2……………………. 36

2-1-6-9 حلقه‌ها………………………………… 36

2-1-6-10 فناوری فشار…………………………… 37

2-1-6-11 درگاه………………………………… 37

2-1-7 عوامل موثر بر مواجه با اضافه بار اطلاعاتی 38

2-1-7-1 عوامل مرتبط با نظام بازیابی و امكانات آن….. 38

2-1-7-2 عوامل مرتبط با كاربر……………………. 38

2-1-7-3 عوامل مرتبط با موضوع جستجو………………. 40

2-1-7-4 سایر عوامل مثل محیط جستجو،‌نوع كامپیوتر و نرم‌افزار و غیره   41

2-1-8 رویكردهای موثر در رفع اضافه بار اطلاعاتی 41

2-1-8-1 موتورهای جستجو…………………………. 42

2-1-8-2 استفاده از دایركتوری‌ها………………….. 43

2-1-8-3 استفاده از روشهای جستجوی مناسب…………… 44

2-1-8-4 استفاده از نرم‌افزارهای هوشمند……………. 44

2-1-8-5 وب معنایی……………………………… 44

2-1-8-6 استفاده از طرحهای رده‌بندی……………….. 45

2-1-8-7 فهرست‌های وبی…………………………… 46

2-1-9عوامل موثر در تعدیل اضافه بار اطلاعاتی 46

2-1-9-1 رویكردهای نمایه سازی درمحیط وب…………… 46

عنوان                                       صفحه

2-1-9-2 مدیریت دانش در سازمان…………………… 47

2-1-9-3  ارتباطات سازمانی………………………. 48

2-1-9-4 استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان……….. 48

2-1-9-5 سامانه‌های نرم افزاری……………………. 49

2-2 مرورنوشتارها………………………………. 49

2-2-1 پژوهشهای انجام شده در ایران……………….. 49

2-2-2 پژوهشهای انجام شده در خارج از كشور…………. 53

2-2-3 جمع بندی از پیشینه……………………….. 58

2-3 خلاصه فصل………………………………….. 59

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه 60

3-1 روش پژوهش 60

3-2جامعه پژوهش 61

3-3-نمونه گیری و تعیین حجم نمونه 61

3-4 ابزار گردآوری اطلاعات: 61

3-5 روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات 62

3-7  خلاصه فصل 63

فصل چهارم: یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1 ویژ گی های جمعیت شناختی گروه نمونه 65

بررسی سوالات پژوهش 70

4-2 سوال اول: عوامل مؤثر در ایجاد اضافه بار اطلاعاتی از نظر متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی چیست؟ 70

4-3  سوال دوم: اضافه بار اطلاعاتی چه تاثیری بر کاربران آن، از نظر  متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی دارد؟ 72

4-4 سوال سوم: عوامل مؤثر در رفع اضافه بار اطلاعاتی از نظر متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی چیست؟ 74

عنوان                                                                                                                                 صفحه

4-5 سوال چهارم: عوامل مؤثر در کنترل اضافه بار اطلاعاتی از نظر متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی چیست؟ 75

4-6سوال پنجم: چه عوامل فردی در مواجه شدن با اضافه بار اطلاعاتی از نظر متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی موثر است؟ 77

4-7 :سوال ششم: راههای موثر در تعدیل اضافه بار اطلاعاتی از نظر متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی چیست؟ 79

4-8 سوال هفتم: بین اضافه بار اطلاعاتی و مشخصات دموگرافیک کاربران چه ارتباطی وجود دارد؟ 80

4-9یافته‌های جانبی 103

4-9-1 مشخصات جمعیت شناختی متخصصان فناوری اطلاعات وآی تی    103

4-10  سوال کلی پژوهش 143

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1عوامل مؤثر در ایجاد اضافه بار اطلاعاتی 144

5-2  تاثیر اضافه بار اطلاعاتی  بر کاربران 146

5-3عوامل مؤثر در رفع اضافه بار اطلاعاتی 149

5-4 عوامل مؤثر در کنترل اضافه بار اطلاعاتی 151

5-5 عواملی فردی در مواجه  شدن با اضافه بار اطلاعاتی… 152

5-6 راههای موثر در تعدیل اضافه بار اطلاعاتی 154

5-7- ارتباط بین مشخصات دموگرافیك كتابداران ومتخصصین اطلاع رسانی و نظرات آنها در مورد اضافه بار اطلاعاتی 156

5-8 نتیجه گیری کلی 166

5-9 محدودیتهای تحقیق 167

5-10 پیشنهادها و رهنمودهای پژوهش 167

5-10-1 پیشنهادهای کاربردی 167

5-10-2 پیشنهادهای پژوهشی 168

مقدمه

از گذشته‌های دور تاکنون اطلاعات نقش چشمگیری را  در جنبه‌های مختلف زندگی بشر ایفا کرده و همواره در ابعاد مختلف حیات و فعالیت انسان جریان داشته است. با پیشرفت علم ، تحولات عمیقی در معنای اطلاعات صورت گرفت تا به معنا و مفهوم امروزی با تمام کاستی‌ها و نواقص نسبی خود رسید. از زمانی که بشر در راه ثبت و انتقال اندیشه خود گام برداشت ، مفهوم اطلاعات به صورت ناخودآگاه بروز کرد. در اوایل زندگی بشری، مفهوم اطلاعات محدود به نوع محمل آن بود به صورتی که سنگ نبشته ، پاپیروس و کدکس‌ها[1] خود به معنا و مفهوم اطلاعات تلقی می‌شدند. با ظهور صنعت چاپ قابلیت دسترسی به اطلاعات گسترش یافت، چرا که امکان تولید بیش از یک سند آن هم در زمانی کوتاه افزایش یافت با ظهور رایانه و اینترنت قابلیت به اشتراک گذاری اطلاعات نیز افزایش یافت. بسیاری از اطلاعاتی که در کتابها و در کتابخانه‌ها و منابع چاپی محبوس بودند به فاصله یک کلیک در دسترس بسیاری از کاربران قرار گرفت. صنعت نشر مفهوم تازه ای به خود گرفت. توسط  نشر رومیزی[2] بسیاری از نویسندگان  آثار خود را از این نشر در اختیار مخاطبان خود قرار دادند. اینترنت دسترسی به اطلاعات را با دگرگونی زیادی همراه کرد. این پدیده نو ظهور تحولی شگرف در دستیابی به اطلاعات و ارتباطات فراهم آورد و باعث ظهور جوامع اطلاعاتی شد. اما با گذشت اندک زمانی ( قریب دو دهه)، دسترسی به اطلاعات در اینترنت و وب که در اوایل بسیار جذاب و راحت ‌می‌نمود با معضل بزرگ حجم انبوه اطلاعات رو به رو گشت  به نحوی كه  از این معضل با عناوینی مانند انفجار اطلاعات ، بمباران اطلاعات و… یاد میشود. با دسترسی به  اینترنت هرکسی در هر جایی توانست به تألیف بپردارد و ناشر اثر خود باشد. امروزه مؤلفان، فارغ از محدودیتهایی که قبل از این، ناشران تجاری و دانشگاهی برای آنها به وجود ‌می‌آوردند به انتشار میزان بسیار زیادی اطلاعات به درد نخور[3]  ‌می‌پردازند. این سهولت در اشاعه اطلاعات در اینترنت تعداد غیر قابل تصور و متنوعی از منابع را بوجود آورده است که ‌می‌تواند توسط هر کاربر اینترنت استفاده شود. اگر چه ابزارهای جستجوی متداول پس از دریافت نیاز اطلاعاتی میزان بسیار زیادی از اطلاعات موجود را بازیابی ‌می‌کند ولی ، کاربران بطور مداوم با سرریز اطلاعات[4] روبرو شده  و تعداد بیش از حدی اطلاعات را باید بررسی و موارد مناسب را گزینش کنند.

1-1 شرح و بیان مساله پژوهشی

  سرعت شتابان تولید اطلاعات از یک سو و ضرورت سامان‌دهی این حجم روز افزون از سویی، بشر را با چالش‌های جدیدی روبرو ساخته است. پیشرفت‌های حاصل در فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی با همه مزایایی که داشته‌ برخی تنگناهای جدید برای جامعه کاربران به وجود آورده‌اند. هر چه حجم اطلاعات و مجراهای دسترسی به آنها بیشتر می‌شود امکان بازیابی كارآمد و به موقع اطلاعات دشوارتر شده و اطمینان از صحت و اعتبار آنها نیز کمتر ‌می‌شود.

واژه مدیریت اطلاعات در رشته‌ها و زمینه‌های مختلف علمی‌‌ به کار برده شده است. از جمله در رشته كتابداری و اطلاع‌رسانی. در این علم، اطلاعات، موضوعی نسبتاً نو‌ظهور می‌باشد که روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. در کتابداری و اطلاع‌رسانی، مدیریت اطلاعات به معنی توانایی در جمع‌آوری، نگهداری، بازیابی، اشاعه و در دسترس ساختن اطلاعات درست، در مکان و زمان مناسب، برای افراد شایسته با کمترین هزینه، در بهترین محمل اطلاعاتی برای به کارگیری در تصمیم‌گیری، می‌باشد. ظهور اینترنت و مجراهای اطلاعاتی آنلاین، مدیریت اطلاعات را با چالش‌ها و تنگناهایی مواجه ساخته است (یوسفی, 1385).

امروزه، یکی از مهم‌ترین موضوعات در زمینه مدیریت اطلاعات، مسئله‌ای است که از آن به عنوان «اضافه بار اطلاعات[5]» یاد می‌شود. اضافه بار اطلاعات كه از آن با عناوینی مانند سرریز اطلاعات، ریزش اطلاعات یا اطلاعات کاذب نیز یاد می‌شود با ظهور اینترنت اهمیت آن دو چندان شد. این مورد به بازیابی بیش از اندازه اطلاعات یا بازیابی اطلاعات ناخواسته مربوط می‌شود. واژه‌نامه آنلاین کتابداری و اطلاع رسانی اضافه‌بار اطلاعات را چنین تعریف ‌می‌کند (فرهنگ توصیفی): وضعیتی که در آن، اطلاعات بیش از اندازه برای یک موضوع موجود است. این حالت عموماً در کاوش درونخطی[6] اتفاق ‌می‌افتد، بخصوص وقتی پرسش با واژگانی کلی بیان شود. سامانه‌هایی كه بازیابی منابع باكیفیت بالا را تسهیل كنند و زوائد را غربال نمایند، بسیار مورد نیازند. در عین حال، مصرف كنندگان اطلاعات باید مهارت‌های تحلیلی و انتقادی خود را توسعه دهند.

 وب رسانه‌ای است برای دستیابی  به اطلاعات گسترده و متنوعی که در سایتهای مختلف در شبکه گسترده جهانی ذخیره شده است. این محمل امکان دسترسی از راه دور به رایانه‌های دیگر و انباره‌های اطلاعات در هرجای دنیا که باشند را به کاربران رایانه می‌دهد. آنها می‌توانند برای این کار، در صورت نیاز، از فناوری‌های امنیتی، رمزنگاری و احراز هویت نیز استفاده کنند. مثلاً یک حسابدار که در منزل خود نشسته ‌است می‌تواند حسابرسی دفاتر شرکتی را که در کشور دیگری قرار دارد، بر روی سروری که در کشور سومی قرار گرفته و توسط متخصصینی در کشور چهارم نگهداری می‌شود، انجام دهد ویا یک کارمند اداره می‌تواند در هر جای دنیا که باشد میتواند یک نشست میزکاردور[7] رااز طریق اینترنت و یک شبکه خصوصی مجازی[8]  ایمن به رایانه‌اش در اداره باز کند. رشد گسترده وب سبب رشد وسیع اطلاعات شده است که با خود چندین مشکل را به همراه دارد؛ بدست آوردن اطلاعات مرتبط به هم، استخراج دانش مفید و یادگیری در مورد عملکردهای مشتریان یا کاربران، نمونه‌ای از این مشکلات است. وب به سادگی موانع طبیعی بین مردم و اطلاعاتی را که در هیچ جای دیگر نمی‌توانستند، بیابند از بین برده است. ما امروزه قادر هستیم اطلاعات را از مجراهای گوناگون مستقیماً به دست آوریم. وقتی که به یکباره با حجم وسیعی از اطلاعات در وب رویاروی می‌شویم شاید گمان کنیم که وب یک منبع فوری و آماده برای پاسخ به تمام نیازهای اطلاعاتی ما است ، حال آنکه باید ابتدا بدانیم چگونه این دریای وسیع را برای رسیدن به هدف خاص خود درنوردیم و این همان چیزی است که مدیریت اطلاعات به ما می‌آموزد.

برای ساماندهی به حجم وسیع اطلاعات خصوصاً در محیط‌های علمی‌‌در اینترنت، متخصصان اطلاع‌رسانی از مهمترین افرادی هستند که میتوانند در این زمینه ایفای نقش کنند. در واقع متخصصان اطلا‌ع‌رسانی و کتابداران مدیران اطلاعاتی هستند که مدیریت جمع‌آوری، سازماندهی، بازیابی، اشاعه و دسترس پذیری اطلاعات را به عهده دارند. یکی از وظایف مهم آنها کنترل و تعدیل اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب است تا بدین وسیله کاربران بتوانند نیازهای واقعی اطلاعاتی خود را در بهترین شرایط مرتفع سازند. مسأله اساسی که وجود دارد این است که نظرات متخصصان اطلاع رسانی در زمینه عوامل ایجاد اضافه بار اطلاعاتی و چگونگی رفع آن متفاوت است و نظریات مختلفی در این زمینه ارائه شده است. آگاهی از نظرات متخصصین اطلاع رسانی ایران در این زمینه باعث ‌می‌شود که در زمینه تقویت و توسعه مهارتهای متخصصین در کنترل و  مواجه شدن با مساله اضافه‌بار اطلاعاتی گامهای مهمی‌برداشته شود. همچنین آگاهی از نظریات مختلف آنان در راه تعدیل اضافه بار اطلاعاتی و نیزآگاهی از راهکارهای اساسی در این رابطه منجر به برنامه نویسی و سیاست گذاری صحیح در این زمینه خواهد شد بطوریکه نه تنها در طراحی پایگاههای اطلاعاتی، پورتالها و درگاههای اطلاعاتی کمک موثری خواهد بود، بلکه سبب پیشرفت در زمینه ارایه بهترین راهها در جهت دسترسی به اطلاعات مرتبط با نیاز‌های اطلاعاتی درست و معتبر در کمترین زمان توسط متخصصین اطلاع رسانی خواهد شد. با توجه به مطالب بیان شده تحقیق فوق به بررسی نظرات متخصصین اطلاع رسانی در ایران در خصوص اضافه بار اطلاعاتی وب میپردازد. این پژوهش به بررسی نظرات آنان در زمینه‌های زیر میپردازد: عوامل موثر در ایجاد اضافه بار اطلاعاتی، عوامل موثر در رفع آن، چگونگی مواجه شدن و کنترل آن ، رابطه بین نظرات و مشخصات دموگرافیک متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی  در باب اضافه بار اطلاعاتی، بررسی اثرات اضافه بار اطلاعاتی بر افراد و بررسی راهکارهای تعدیل اضافه بار اطلاعاتی.

1-2 اهمیت و ارزش تحقیق

دنیای اینترنت سهم عمده ای از جنبه‌های مختلف فعالیت‌های علمی‌‌بشر را به خود اختصاص داده است. اطلاعات در اینترنت در هزاران سایت و به شكلهای مختلف ذخیره می‌شود و باعث به وجود آمدن سر ریز اطلاعات یا اضافه بار اطلاعاتی میشود به طوریکه دسترسی به اطلاعات مطلوب را با چالش‌هایی  روبه رو میسازد. امروزه مشکل حجم زیاد اطلاعات به صورت وسیعی شناخته شده است. زندگی در جامعه اطلاعاتی سبب شده است افراد توسط اطلاعاتی که حتی در جستجوی آنها نیستیند بمباران شوند. همه ما توسط افزایش شمار منابع اطلاعاتی احاطه شده‌ایم.  موفقیتها و پیشرفتهای علمی‌‌در گرو یافتن اطلاعات معتبر و صحیح در زمان مورد نیاز که هدف اصلی هر پژوهشگر و جستجوگر در اینترنت است، ‌می‌باشد. مطمئناً کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی که سازماندهی اطلاعات از مهمترین وظایف آنها محسوب میشود از افراد مهمی‌هستندکه به ساماندهی حجم وسیع اطلاعات بویژه در محیط وب میپردازند که در این بین تعدیل و کنترل اضافه بار اطلاعاتی از وظایف مهم آنها محسوب میشود. آگاهی از نظرات و دیدگاههای این افراد در مورد مفهوم اضافه بار اطلاعاتی در وب ، عوامل موثر در ایجاد آن ، اثرات و پیامدهای آن، رفع و برطرف سازی ،کنترل و تعدیل اضافه بار اطلاعاتی وب منجر به برداشته شدن گامهای مهمی‌مانند برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح که این نیز به نوبه خود سبب پیشرفت در زمینه طراحی بسیاری از پایگاههای اطلاعاتی، وب سایت‌ها مانند وب سایتهای دانشگاهها و سازمانهاو… ،دسترسی به اطلاعات مطلوب در زمان مطلوب ، بالا رفتن کیفیت تصمیم کاربران، کاهش هزینه‌های کاربران و مصرف کنندگان اطلاعات، جلوگیری از دوباره کاریها  و… خواهد شد.

1-3 کاربرد نتایج تحقیق

از آنجاییکه اینترنت جای خود را در جوامع امروز باز كرده، باعث شده است که بسیاری از سازمانها، موسسات و شركتها تمایل به طراحی وب سایت سازمانشان و ارتباط با كاربران خود از طریق اینترنت داشته باشند.

نتایج این تحقیق در طراحی انواع محیطهای وبی که درگاهی برای دسترسی به اطلاعات محسوب شده، مفید خواهد بود؛
نتیجه این پژوهش منجر به ارتقاء درك متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی  از اضافه بار اطلاعاتی خواهد شد و از آنجاییکه آنان مدیران اطلاعاتی محسوب میشوند در امور مربوط به جمع آوری، سازماندهی،  بازیابی، اشاعه و دسترس پذیری اطلاعات به نحو موثر و کارآمدی آنها را کمک میکنند.؛
شناسایی نقاط ضعف و قوت متخصصین در درک اضافه باراطلاعاتی و انجام اقداماتی در جهت بهبود و تقویت آنها؛
درک ابعاد اضافه بار اطلاعاتی میتواند به سازمانها برای درك بهتر آینده اضافه بار اطلاعاتی و تاثیرات آن بر روی كارمندان و تدبیر راه حلی برای كاهش مقابله با اثرات آن شامل زمان تلف شده و بهره وری ، مهار تصمیم گیری و ناراحتی‌های شخصی ( ناامیدی ، استرس و خستگی ) مانند برگزاری کارگاههای آموزشی کمک کند؛
1-4 اهداف تحقیق

1-4-1هدف اصلی

تعیین  نظرات متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در مورد  اضافه بار اطلاعاتی در محیط  وب

1-4-2 اهداف فرعی

1) تعیین عوامل مؤثر در ایجاد اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب از دیدگاه متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛

2)تعیین اثرات اضافه بار اطلاعاتی بر کاربران  در محیط وب از دیدگاه متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛

3) تعیین عوامل مؤثر در رفع  اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب از دیدگاه متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛

4) تعیین عوامل موثر در  کنترل اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب از دیدگاه متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛

5 ) تعیین عوامل فردی موثر در مواجه شدن با اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب از دیدگاه متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛

6)  تعیین راهکارهای موثر در تعدیل اضافه بار اطلاعاتی در محیط وب از دیدگاه متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛

7) شناسایی رابطه بین نظرات متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی در مورد اضافه بار اطلاعاتی وب و مشخصات دموگرافیک آنان مانند( سن، جنس، سابقه کار، گرایش تحصیلی ، میزان تحصیلات، محل کار…)؛

1-5 سوالات پژوهش

1-5-1 سوال اصلی

نظرات  متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی در باب اضافه بار  اطلاعات چیست؟