نمره مربوط به معیار «نتایج مشتریان» بود و دو معیار «نتایج كاركنان» و «نتایج جامعه» دارای امتیاز كمتری بودند. در كل، كتابخانه­های دانشگاه جندی­شاپور با كسب نمره­ی بیشتر، عملكرد بهتری در مدیریت فناوری اطلاعات از خود نشان دادند. انجام آزمون تی مستقل بیانگر این بود كه تنها معیاری كه بین دو دانشگاه اختلاف معنا داری نشان داد، بخش عملكردی «نتایج جامعه» بود. سایر معیارها بین دو دانشگاه هیچ اختلاف معنی داری نشان ندادند. با توجه به نتایج به­دست آمده، پیشنهاد این است كه در خصوص مشاركت­های بین كتابخانه­ای و نیز بهبود رضایت­مندی كاركنان لازم است تلاش بیشتری بشود تا این كتابخانه­ها بتوانند مدیریت فناوری اطلاعات خود را بهبود بخشند. هم­چنین، تمامی فرآیند این بررسی از ساخت پرسشنامه تا كسب نتایج نشان دهنده­ی‌ قابلیت الگوی تعالی سازمانی و پرسشنامه­ی ساخته شده، برای استفاده در كتابخانه­ها است. با این وجود، توصیه می­شود كه این الگو و پرسشنامه­ی ساخته شده برای این تحقیق در سایر انواع كتابخانه­ها نیز آزمون شود تا قابلیت كامل آن برای استفاده در كتابخانه­ها اثبات شود.

عنوان                                                         ­                                                                شماره صفحه

 

چکیده­ی فارسی  ……………………………………………………………………………………………………………………….
الف
پیشگفتار  …………………………………………………………………………………………………………………………………..
ب
فهرست مندرجات  …………………………………………………………………………………………………………………….
ه
          فهرست مطالب  …………………………………………………………………………………………………………….
ه
          فهرست جداول  …………………………………………………………………………………………………………….
ط
          فهرست نمودارها  ………………………………………………………………………………………………………….
ک
          فهرست شکل­ها  …………………………………………………………………………………………………………..    ک 

 

فهرست مطالب

 
فصل اول: کلیات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..
1
 
1-1- مقدمه  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2
 
1-2- بیان مسأله …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5
 
1-3- ضرورت پژوهش  ………………………………………………………………………………………………………………………………….
6
 
1-4- اهداف پژوهش  ……………………………………………………………………………………………………………………………………
8
 
1-5- سؤال­های پژوهش  ………………………………………………………………………………………………………………………………
8
 
1-6- تعاریف عملیاتی  ………………………………………………………………………………………………………………………………….
9
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه­ی پژوهش  …………………………………………………………………
11
 
2-1- مقدمه  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………
12
 
2-2- گستره­ی مفهومی کیفیت  …………………………………………………………………………………………………………………..
14
 
 
2-2-1- مروری بر تعاریف کیفیت  …………………………………………………………………………………………………………
14
 
2-3- زمینه­ پیدایش و گسترش مطالعات مدیریت کیفیت    …………………………………………………………………….
18
 
 
2-3-1- مدیریت کیفیت فراگیر (TQM)  …………………………………………………………………………………………….
19
 
2-4- سنجش عملکرد و مدیریت کیفیت فراگیر  ………………………………………………………………………………………..
21
 
2-5- استفاده از الگوهای مدیریت کیفیت به­منظور سنجش عملکرد ………………………………………………………….
24
 
 
2-5-1- جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج (MBNQA) ……………………………………………………………………
24
 
2-5-2- شش سیگما (Six Sigma) ……………………………………………………………………………………………………
25
 
2-5-3- کارت امتیازی متوازن (BSC) …………………………………………………….. …………………………………………
29
 
2-5-4- الگوی “بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت” (EFQM) یا تعالی سازمانی  ……………………………………
31
 
 
2-5-4-1- مفاهیم بنیادین الگوی تعالی سازمانی ……………………………………………………………………….
33
 
 
2-5-4-2- معیارهای الگوی تعالی سازمانی …………………………………………………………………………………
36
 
2-5-4-3- منطق امتیازدهی در الگوی تعالی سازمانی ……………………………………………………………….
42
 
 
2-5-4-4- مزایای الگوی تعالی سازمانی ……………………………………………………………………………………..
43
 
2-6- خلاصه و نتیجه­گیری از مباحث نظری ……………………………………………………………………………………………….
44
 
2-7- پیشینه­ی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………..
45
 
 
2-7-1- پیشینه در خارج از کشور ………………………………………………………………………………………………………….
46
 
 
2-7-2- پیشینه در ایران …………………………………………………………………………………………………………………………
53
 
2-8- خلاصه و نتیجه­گیری از پیشینه­ی پژوهش ………………………………………………………………………………………..
56
فصل سوم: روش­شناسی پژوهش ……………………………………………………………………………………………….
60
 
3-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
61
 
3-2- روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………….
63
 
3-3- جامعه­ی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………..
63
 
3-4- ابزار گردآوری داده­ها …………………………………………………………………………………………………………………………..
64
 
 
3-4-1- پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………………………..
64
 
 
 
3-4-1-1- نحوه­ی تهیه پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………
65
 
 
 
3-4-1-2- نحوه­ی محاسبه امتیازها بر اساس داده­های به­دست آمده از پرسشنامه­ی الگوی                   تعالی سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………
6جج 

68
 
 
 
 
3-4-1-2-1- نحوه­ی امتیازدهی به توانمندسازها…………………………………………………………….
68
 
 
 
 
 
3-4-1-2-1-1- معیار اول، رهبری………………………………………………………………
68
 
 
 
 
 
3-4-1-2-1-2- معیار دوم، خط مشی و استراتژی ……………………………………
69
 
 
 
 
 
3-4-1-2-1-3- معیار سوم، کارکنان …………………………………………………………
70
 
 
 
 
 
3-4-1-2-1-4- معیار چهارم، شراکت­ها و منابع ……………………………………….
70
 
 
 
 
 
3-4-1-2-1-5- معیار پنجم، فرآیندها ……………………………………………………….
71
 
 
 
 
3-4-1-2-2- نحوه­ی امتیازدهی به نتایج ……………………………………………………………………….
72
 
 
 
 
 
3-4-1-2-2-1- معیار ششم، نتایج مشتریان …………………………………………….
72
 
 
 
 
 
3-4-1-2-2-2- معیار هفتم، نتایج کارکنان ………………………………………………
73
 
 
 
 
 
3-4-1-2-2-3- معیار هشتم، نتایج جامعه ………………………………………………..
74
 
 
 
 
 
3-4-1-2-2-4- معیار نهم، نتایج کلیدی عملکرد ……………………………………..
75
 
 
 
3-4-1-2-3- نحوه­ی محاسبه امتیاز کلِ معیارهای الگوی تعالی سازمانی …………………….
77
 
 
 
3-4-1-3- سنجش روایی و پایایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………..
77
 
 
 
3-4-1-3-1- روایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………..
77
 
 
 
3-4-1-3-2- پایایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………….
78
 
 
3-4-2- کارگاه …………………………………………………………………………………………………………………………………………
78
 
3-5- روش تجزیه و تحلیل داده­ها ……………………………………………………………………………………………………………….
79
 
 
3-5-1- نرم افزارهای مورد استفاده ………………………………………………………………………………………………………..
79
 
 
3-5-2- روش­های آماری به­کار گرفته شده ……………………………………………………………………………………………
80
 
3-6- مشکلات پژوهش و راه­کارهای اتخاذ شده برای غلبه بر آن­ها ……………………………………………………………
80
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­های پژوهش …………………………………………………………………………
83
 
4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
84
 
4-2- ویژگی­های کلی جامعه پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..
84
 
4-3- بررسی سؤال­های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………
88
 
 
4-3-1- سؤال اول پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..
89
 
 
4-3-2- سؤال دوم پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..
89
 
 
4-3-3- سؤال سوم پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………
89
 
 
 
4-3-1-1-  رهبری ……………………………………………………………………………………………………………………….
90
 
 
 
4-3-1-2- خط مشی و استراتژی ………………………………………………………………………………………………..
91
 
 
 
4-3-1-3- كاركنان ………………………………………………………………………………………………………………………
93
 
 
 
4-3-1-4- مشاركت­ها و منابع ……………………………………………………………………………………………………..
94
 
 
 
4-3-1-5- فرآیندها ……………………………………………………………………………………………………………………..
95
 
 
 
4-3-1-6- نتایج مشتریان ……………………………………………………………………………………………………………
100
 
 
 
4-3-1-7- نتایج كاركنان …………………………………………………………………………………………………………….
102
 
 
 
4-3-1-8- نتایج جامعه ………………………………………………………………………………………………………………..
104
 
 
 
4-3-1-9- نتایج كلیدی عملكرد ………………………………………………………………………………………………….
105
 
 
4-3-4- سؤال چهارم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………
116
 
 
4-3-5- سؤال پنجم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..
120
 
 
 
 
 
 
 
 
فصل پنجم: بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادهای پژوهش ……………………………………………………………
122
 
 
5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
123
 
 
5-2- بحث و نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………..
124
 
 
 
5-2-1- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در جامعه­ی پژوهش ……………………………….
125
 
 
 
 
5-2-1-1- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات از دیدگاه عوامل توانمندساز در جامعه­ی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….
125 

126
 
 
 
 
5-2-2-2- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات از دیدگاه عوامل نتایج در جامعه­ی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….
  

134
 
 
5-2-2- ارزیابی کاربرد الگوی تعالی سازمانی در حوزه­ی مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های   دانشگاهی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 

5-3- پیشنهادهای پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………..
142 

 

142

 

143
 
 
5-4- پیشنهادهایی برای انجام پژوهش­های آینده ……………………………………………………………………………………….
146
 
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………..
147
 
 
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………..
148
 
 
منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………..
151
 
پیوست شماره­ی 1: پرسشنامه­ی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..
154
 
چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………….
162
 
  

 فهرست جداول
 
جدول شماره 3-1: معیارهای اصلی پرسشنامه و تعداد زیر معیارهای تخصیص یافته به هریک از آن­ها ………..
66
 
جدول شماره 3-2: نحوه­ی تخصیص امتیازها در پرسشنامه ……………………………………………………………………………..
67
 
جدول شماره 3-3: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار رهبری ………………………………………………………………………………………
69
 
جدول شماره 3-4: نحوه محاسبه امتیاز معیار خط مشی و استراتژی ………………………………………………………………
69
 
جدول شماره 3-5: نحوه محاسبه امتیاز معیار کارکنان …………………………………………………………………………………….
70
 
جدول شماره 3-6: نحوه محاسبه امتیاز معیار شراکت­ها و منابع ………………………………………………………………………
71
 
جدول شماره 3-7: نحوه محاسبه امتیاز معیار فرآیندها ……………………………………………………………………………………
71
 
جدول شماره 3-8: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار نتایج مشتریان ………………………………………………………………………….
73
 
جدول شماره 3-9: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار کارکنان …………………………………………………………………………………….
74
 
جدول شماره 3-10: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار نتایج جامعه ……………………………………………………………………………
75
 
جدول شماره 3-11: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار نتایج کلیدی عملکرد ……………………………………………………………..
76
 
جدول شماره 4-1: دانشگاه محل خدمت پاسخ­گویان به پرسشنامه ………………………………………………………………….
85
 
جدول شماره 4-2: توزیع سن پاسخ­گویان به پرسشنامه …………………………………………………………………………………..
86
 
جدول شماره 4-3: توزیع سطح تحصیلی پاسخ­گویان به پرسشنامه …………………………………………………………………
87
 
جدول شماره 4-4: رشته­ی تحصیلی پاسخ­گویان به پرسشنامه ………………………………………………………………………..
87
 
جدول شماره 4-5: سابقه­ی کار پاسخ­گویان به پرسشنامه ………………………………………………………………………………..
88
 
جدول شماره 4-6: خرده معیارهای رهبری و امتیاز میانگین آن­ها ………………………………………………………………….
90
 
جدول شماره 4-7: خرده معیارهای خط مشی و استراتژی و امتیاز میانگین آن­ها ………………………………………….
92
 
جدول شماره 4-8: خرده معیارهای کارکنان و امتیاز میانگین آن­ها  ……………………………………………………………….
93
 
جدول شماره 4-9: خرده معیارهای مشارکت­ها و منابع و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………………………….
95
 
جدول شماره 4-10: خرده معیارهای فرآیندها و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………………………………………..
96
 
جدول شماره 4-11: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود  مدیریت فناوری اطلاعات در     کتابخانه­های مورد بررسی ………………………………………………………………………………………………..
97 

98
 
جدول شماره 4-12: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه شهید چمران………………………………………………………………………………..
98 

99
 
جدول شماره 4-13: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در    کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی جندی­شاپور …………………………………………………………….
  

100
 
جدول شماره 4-14: خرده معیارهای نتایج مشتریان و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………………………………
101
 
جدول شماره 4-15: خرده معیارهای نتایج کارکنان و امتیاز میانگین آن­ها …………………………………………………….
103
 
جدول شماره 4-16: خرده معیارهای نتایج جامعه و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………………………………….
104
 
جدول شماره 4-17: خرده معیارهای دستاوردهای کلیدی عملکرد و امتیاز میانگین آن­ها …………………………….
106
 
جدول شماره 4-18: خرده معیارهای شاخص­های کلیدی عملکرد و امتیاز میانگین آن­ها ………………………………
107
 
جدول شماره 4-19: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های مورد بررسی………………………………………………………………………………………………………………………
108 

109
 
جدول شماره 4-20: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های­                 دانشگاه شهید چمران ……………………………………………………………………………………………..
  

110
 
جدول شماره 4-21: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی جندی­شاپور……………………………………………………………………………………
  

110
 
جدول شماره 4-22: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های هر دو دانشگاه …….
111
 
جدول شماره 4-23: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه­ شهید چمران ……………………………………………………………………………………………………………………..
  

113
 
جدول شماره 4-24: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه­ علوم پزشکی جندی­شاپور ………………………………………………………………………………………………………
  

114
 
جدول شماره 4-25: نتایج آزمون تی در جامعه­ی مورد بررسی ……………………………………………………………………….
118
 
جدول شماره 4-26: مقایسه­ی معیارهای الگوی تعالی سازمانی در مورد وضعیت مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه­های شهید چمران و علوم پزشکی جندی­شاپور ………………………………………………………
  

119

 
 
   

فهرست نمودارها
 
نمودار شماره 4-1: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های مورد بررسی …………..
112
 
نمودار شماره 4-2: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه شهید چمران …………………………………………………………………………………………………………………………….
113 

113
 
نمودار شماره 4-3: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاه­ علوم پزشکی 

جندی­شاپور…………………………………………………………………………………………………………………………….. 115
 
  

فهرست شکل­ها
 
شکل شماره 2-1: چرخه­ی شش سیگما ……………………………………………………………………………………………………………
27
 
شکل شماره 2-2: معیارهای نُه­گانه­ی الگوی تعالی سازمانی و امتیاز آن­ها ………………………………………………………
42
 
شکل شماره 4-1: امتیازهای کسب شده­ی جامعه­ی مورد بررسی از معیارهای الگوی تعالی سازمانی ……………
120
 
شکل شماره 5-1: تأثیر پذیری مدیریت فناوری اطلاعات از مؤلفه­های مشتریان و تغییرات ……………………………
125
 
 

 

 

1-1- مقدمه

مدیریت، به­عنوان مرکز ثقل و بنیاد فعالیت­های سازمان­ها به حساب می­آید و چالش­های فراروی مدیران و شیوه­های مقابله با آن­ها از اساسی­ترین وظایف این حوزه تلقی می­شود. همان­طور که مدیریت مدبرانه، هوشمندانه و علمی می­تواند تأثیر شگرفی بر ارتقاءِ وضعیت یک سازمان بگذارد، فقر ناشی از اقدامات شتابزده، خالی از اندیشه و غیر علمی، در این حیطه، قادر است هر سازمانی را به ورطه­ی نابودی نزدیک گرداند.

بدون شک، تصمیم­گیری یکی از وظایف اصلی مدیریت است، لیکن با توجه به این­که تصمیم­گیری بدون وجود اطلاعات و برقراری ارتباطات لازم میسر نیست، پایه­ی اجرایی چنین وظیفه­ای، فراهم آوردن اطلاعات لازم برای مدیریت است. مدیران سازمان­هایی که اطلاعات اندکی در اختیار دارند، مجبورند که به­طور ناگهانی یا در تاریکی تصمیم­گیری کنند که بالطبع خسارات ناشی از این­گونه تصمیم­گیری­ها، جبران ناپذیر است.

در مقابل این وضعیت، میزان تأثیر مثبتِ تصمیم­های راهبردی صحیح و به­موقع، بر کسی پوشیده نیست. اما نکته­ی درخور توجه این است که در دست داشتن اطلاعات به­موقع، صحیح، مناسب و برقراری ارتباطات در کلیه­ی سطوح مدیریت، خود نیازمند بهره­گیری از فناوری­های اطلاعاتی[1] است تا با اتکاء به آن، تصمیم­گیری­، برنامه­ریزی و کنترل وظایف اجرایی برای مدیر، تسهیل شود. بدون شک، “سازمان­هایی که در آن­ها پیاده سازی و استفاده از فناوری اطلاعات با موفقیت همراه باشد، با دستاوردهای عملکردی قابل

 

چکیده

 

عنوان                                                            صفحه

 

مقدمه 1

الف- بیان مساله……………………………… 3

عنوان                                                            صفحه

 

مقدمه 1

الف- بیان مساله……………………………… 3

ب- اهمیت تحقیق 3

ج- پیشینه تحقیق 3

د- سوالات تحقیق 3

اول- سوالات اصلی 3

دوم- سوالات فرعی 4

هـ- روش تحقیق 4

و- نتایج مورد انتظار 4

 

فصل اول: کلیات

مبحث اول- اراده و اجزای آن 5

گفتار اول- قصد 12

گفتار دوم- رضا 14

الف- تعریف رضا 14

ب- رابطه قصد و رضا 18

اول- نظریه تفکیک اراده به قصد و رضا 19

دوم- نظریه عدم تفکیک اراده به قصد و رضا: 21

گفتار سوم- اعلام اراده 22

الف- نظریه اراده باطنی: 22

ب- نظریه اراده ظاهری: 26

ج- نظریه اراده باطنی تعدیل یافته 29

اول- دیدگاه حقوق افغانستان 30

دوم- دیدگاه حقوق ایران 31

گفتار چهارم- نحوه اعلام اراده 33

الف- اعلام اراده صریح 35

ب- اعلام اراده ضمنی 36

گفتار پنجم- وسایل اعلام اراده 37

الف- الفاظ 38

ب- فعل 39

ج- نوشته 41

د- اشاره 42

ه- سکوت 44

 

فصل دوم : ایجاب

مبحث اول- مفهوم و شرایط نفوذ و تحقق ایجاب 49

گفتار اول- معنا و مفهوم ایجاب 50

گفتار دوم- تفاوت ایجاب با پیشنهاد 52

گفتار سوم- تفاوت ایجاب با پیشنهاد  در حقوق ایران 54

مبحث دوم- شرایط محتوا و انواع ایجاب 55

گفتار اول- شرایط ایجاب 55

گفتار دوم- محتوای ایجاب 61

گفتار سوم- انواع ایجاب 63

مبحث سوم – ایجاب ملزم 64

گفتار اول- تعریف و مفهوم ایجاب ملزم 64

 

گفتار دوم- مبانی ایجاب ملزم 69

مبحث چهارم- زوال ایجاب 73

گفتار اول- رد ایجاب 73

گفتار دوم- عدول از ایجاب(فسخ ایجاب) 74

گفتار سوم- مرگ یا عدم اهلیت ایجاب کننده 75

گفتار چهارم- معدوم شدن موضوع معامله 78

گفتار پنجم- ایجاب مکرر قبل از قبول 79

گفتار ششم- ختم مجلس عقد 80

 

فصل سوم : قبول

مبحث اول- مفهوم قبول و شرایط و اعتبار نفوذ آن 81

گفتار اول- مفهوم قبول 82

مبحث دوم- شرایط نفوذ و اعتبار قبول 85

گفتار اول- مطابقت قبول با ایجاب: 85

الف- تطابق در نوع معامله: 91

ب- تطابق در ماهیت مورد معامله 92

ج- تطابق در طرفین عقد 93

گفتار دوم- وصول قبول به ایجاب کننده: 95

مبحث سوم- قبولی اصلاح شده: 97

گفتار اول- اصلاحات در شرایط اساسی: 98

گفتار دوم- اصلاحات در شرایط غیراساسی (قبولی مشروط): 98

گفتار سوم- نقش تأیید نامه‌ها: 99

مبحث چهارم- انواع قبول 100

گفتار اول- قبول لفظی: 101

گفتار دوم- قبول عملی: 102

گفتار سوم- سکوت قبول کننده 103

گفتار چهارم- انعقاد قرارداد تحت شروط استاندارد 105

مبحث پنجم- آثار قبول 106

گفتار اول- زمان تأثیر قبول 107

گفتار دوم- مکان تأثیر قبول 113

مبحث ششم- زوال قبول 115

گفتار اول- عدول از قبول 116

گفتار دوم- مرگ و زوال اهلیت قبول کننده 116

گفتار سوم- قبول پس از سقوط ایجاب 117

نتیجه گیری 119

منابع و مآخذ 123

 

مقدمه

الف- بیان مساله

از نظر لغوی ایجاب به معنی واجب کردن، لازم گردانیدن و قبول به معنای پذیرفتن و گرفتن چیزی، گفتار کسی را براستی و درستی پذیرفتن می باشد و در اصطلاح حقوقی هم ایجاب عبارت  از اعلام اراده کسی است که دیگری را بر مبنای معینی به عقد بستن می خواند که به این شخص موجب اطلاق می شود. و قبول به معنی رضای بدون بدون قید و شرط به مفاد ایجاب است.مطابق بند 1 ماده 190 قانون مدنی یکی از شرایط اساسی صحت معامله داشتن قصد و  رضایت طرفین معامله است، آنچه مسلم است اینکه هر دوی آنها امری معنوی و درونی است و در اینجا به معنای اشتیاق به ایجاد، قصد ایجاد و انشا عقد است . بدون شک و تردید آنچه به عقود حیات و جان می بخشد قصد طرفین است و عقود خارج از قصد متعاملین محقق نمی شود.منتها برای تحقق عقد صرف اراده ی حقیقی یعنی قصد انشا کافی نمی باشد و لاجرم امر دیگری هم باید دخیل باشد که دلالت بر قصد انشا کند و آن ر ا اراده انشایی یا خارجی می گویند. به همین جهت ماده 191 قانون مدنی مقرر می دارد« عقد محقق می شود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند ». اصولاً در هر کشوری قوانین حاکم متناسب با نیازهای موجود جامعه به تصویب می رسند که امکان اصلاح و یا تکمیل آن به طور کامل به موازای پیشرفت و توسعه تکنولوژی و گسترش روابط حقوقی و اجتماعی و اقتصادی و ماٌلاً ضرورتهای جامعه، وجود ندارد و در مقاطع تجدید نظر هم مرجع قانونگذاری آنگونه که اقتضا می کند اهتمام و ابتکاری به خرج نمی دهد و تنها با وضع قوانینی به پاره ای از مشکلات و نیازها پاسخ می دهد. بدین سبب است که در نظام های حقوقی کشورها به دنبال بروز کمبود و نیاز های اجتماعی ناشی از همان گسترش روابط ، علمای حقوق با احساس تکلیف در مقابل عامه مردم با رعایت اصول مورد احترام قانونگذار و یاری جستن از نظریات ارائه شده در صدد گشایش مشکل و یافتن راه حلها برمی آیند و از طرفی به منظور نیل به اهداف عالیه با تحقق نظام قانونگذاری پیشرفته ، به مطالعه تطبیقی با نظام های حقوقی برتر دیگر کشورها می پردازد.وضع قانون مدنی ماهم مستثنی از این امر نیست زیرا همانطوریکه اشاره شد ایجاب و قبول یکی از مسائل بسیار مهم در حوزه قراردادهاست و از ارکان اصلی و اساسی آنها به شمار می آید و مع الوصف به این موضوع به صورت خیلی محدود پرداخته شده است. از اینروست که محققان عرصه حقوق تلاش کرده اند در تمامی زمینه ها از جمله موضوع حاضر که قانون مدنی حکمی را بیان نکرده و یا مجمل است مطالعاتی را با نظر به حقوق کشورهای  مطرح جهان از جمله فرانسه ، آمریکا ، آلمان ، مصر و سوئیس به عمل آورده و نتیجه را در قالب کتاب ، پایان نامه و یا مقاله به جامعه ارائه نمایند. در تحقیق حاضر حقوقی که مد نظر بوده و به عنوان اساس تطبیق قرار گرفته است حقوق مدنی کشور  جمهوری اسلامی افغانستان می باشد. انتخاب این گزینه به عنوان اساس تحقیق شاید چندان جالب و با اهمیت به نظر نرسد که این امر هم به نظر متاثر از عدم اشتهار جهانی نظام حقوقی افغانستان می باشد ، لیکن نتیجه مطالعات معمول با لحاظ برجستگی­هایی که در حقوق موصوف شاهد خواهیم بود ، مطمئناٌ میزان اهمیت بالای آن را هویدا خواهد کرد. قانون مدنی این کشور مبتنی بر دین اسلام و منطبق با فقه حنفی بوده و در سال 1355 هجری شمسی مشتمل بر 2416 ماده به تصویب رسیده است و از ماده 506 الی 526 و هکذا مواد 528، 529 و 1037 یعنی مجموع بیست و سه ماده موضوع مورد نظر اختصاص یافته است. برای مثال به چند نمونه مهم از مقررات حاکم بر ایجاب و قبول در قانون مدنی افغانستان اشاره می­شود:

1- تعیین موعد برای قبول :

ماده 516 قانون مدنی افغانستان مقرر می دارد « (1) هرگاه برای قبول ، معیاد تعیین شده باشد ، ایجاب کننده نمی تواند تا ختم میعاد معینه از ایجاب خود منصرف گردد. (2) در صورت عدم تصریح میعاد ، قبول احیاناٌ از قرائن ظاهری و یا طبیعت معامله شده می تواند.» بند 1 مبین اینست که مثلا ً کسی پس از توفقات لازم با مشتری راجع به یکباب خانه ای ، بگوید فروختم یا می فروشم و برای قبول ان مهلتی تعیین کنند ، تا انقضای مهلت معین، موجب نمی تواند از ایجاب خود صرفنظر کند. و بند 2 ماده هم شامل است که برای قبول مدتب تعیین نشده باشد که در این صورت قرائن ظاهری و یا ماهیت معامله تعیین کننده خواهد بود.

2- قبول پنداشته شدن سکوت در عقود تحت شرایط خاص:

ماده 526 قانون مدنی افغانستان مقرر می دارد« سکوت وقتی قبول پنداشته می شود که بین عاقدین سابقه وجود داشته و ایجاب نیز بر اساس این تعامل صورت گرفته باشد و یا ایجاب به منفعت خالص طرف مقابل باشد»به موجب این ماده سکوت در معاملات وقتی قبول پنداشته می شود که طرفین ، قبل از انعقاد عقد پیرامون موضوع ان به گفتگو نشسته و توافقاتی را به عمل آورده باشند و ایجاب نیز بر این اساس صورت گرفته باشد و یا اینکه ایجاب قطعاً به نفع طرف مقابل باشد.

3- ملاک تعیین زمان و مکان عقد بین طرفین غایب:

در این خصوص ماده 523 قانون مدنی افغانستان مقرر می دارد«   عقد بین طرفین غایب در زمان و مکانی کامل پنداشته می شود که ایجاب کننده از قبول طرف مقابل علم حاصل کرده باشد (2) قبول به مجرد وصول به ایجاب کننده چنان فرض می شود که به ان علم حاصل شده است.» همانطوریکه معلوم است مقنن کشور یاد شده زمان و مکان وقوع عقد را جا و زمانی دانسته است که ایجاب کننده ودر آن محل زمان از قبول طرف مقابل علم حاصل کرده باشد. لازم به ذکر است قانون مدنی جمهوری اسلامی در تمامی

ب- اهمیت تحقیق 3

ج- پیشینه تحقیق 3

د- سوالات تحقیق 3

اول- سوالات اصلی 3

دوم- سوالات فرعی 4

هـ- روش تحقیق 4

و- نتایج مورد انتظار 4

 

فصل اول: کلیات

مبحث اول- اراده و اجزای آن 5

گفتار اول- قصد 12

گفتار دوم- رضا 14

الف- تعریف رضا 14

ب- رابطه قصد و رضا 18

اول- نظریه تفکیک اراده به قصد و رضا 19

دوم- نظریه عدم تفکیک اراده به قصد و رضا: 21

گفتار سوم- اعلام اراده 22

الف- نظریه اراده باطنی: 22

ب- نظریه اراده ظاهری: 26

ج- نظریه اراده باطنی تعدیل یافته 29

اول- دیدگاه حقوق افغانستان 30

دوم- دیدگاه حقوق ایران 31

گفتار چهارم- نحوه اعلام اراده 33

الف- اعلام اراده صریح 35

ب- اعلام اراده ضمنی 36

گفتار پنجم- وسایل اعلام اراده 37

الف- الفاظ 38

ب- فعل 39

ج- نوشته 41

د- اشاره 42

ه- سکوت 44

 

فصل دوم : ایجاب

مبحث اول- مفهوم و شرایط نفوذ و تحقق ایجاب 49

گفتار اول- معنا و مفهوم ایجاب 50

گفتار دوم- تفاوت ایجاب با پیشنهاد 52

گفتار سوم- تفاوت ایجاب با پیشنهاد  در حقوق ایران 54

مبحث دوم- شرایط محتوا و انواع ایجاب 55

گفتار اول- شرایط ایجاب 55

گفتار دوم- محتوای ایجاب 61

گفتار سوم- انواع ایجاب 63

مبحث سوم – ایجاب ملزم 64

گفتار اول- تعریف و مفهوم ایجاب ملزم 64

گفتار دوم- مبانی ایجاب ملزم 69

مبحث چهارم- زوال ایجاب 73

گفتار اول- رد ایجاب 73

گفتار دوم- عدول از ایجاب(فسخ ایجاب) 74

گفتار سوم- مرگ یا عدم اهلیت ایجاب کننده 75

گفتار چهارم- معدوم شدن موضوع معامله 78

گفتار پنجم- ایجاب مکرر قبل از قبول 79

گفتار ششم- ختم مجلس عقد 80

 

فصل سوم : قبول

مبحث اول- مفهوم قبول و شرایط و اعتبار نفوذ آن 81

گفتار اول- مفهوم قبول 82

مبحث دوم- شرایط نفوذ و اعتبار قبول 85

گفتار اول- مطابقت قبول با ایجاب: 85

الف- تطابق در نوع معامله: 91

ب- تطابق در ماهیت مورد معامله 92

ج- تطابق در طرفین عقد 93

گفتار دوم- وصول قبول به ایجاب کننده: 95

مبحث سوم- قبولی اصلاح شده: 97

گفتار اول- اصلاحات در شرایط اساسی: 98

گفتار دوم- اصلاحات در شرایط غیراساسی (قبولی مشروط): 98

گفتار سوم- نقش تأیید نامه‌ها: 99

مبحث چهارم- انواع قبول 100

گفتار اول- قبول لفظی: 101

گفتار دوم- قبول عملی: 102

گفتار سوم- سکوت قبول کننده 103

گفتار چهارم- انعقاد قرارداد تحت شروط استاندارد 105

مبحث پنجم- آثار قبول 106

گفتار اول- زمان تأثیر قبول 107

گفتار دوم- مکان تأثیر قبول 113

مبحث ششم- زوال قبول 115

گفتار اول- عدول از قبول 116

گفتار دوم- مرگ و زوال اهلیت قبول کننده 116

گفتار سوم- قبول پس از سقوط ایجاب 117

نتیجه گیری 119

منابع و مآخذ 123

 

مقدمه

الف- بیان مساله

از نظر لغوی ایجاب به معنی واجب کردن، لازم گردانیدن و قبول به معنای پذیرفتن و گرفتن چیزی، گفتار کسی را براستی و درستی پذیرفتن می باشد و در اصطلاح حقوقی هم ایجاب عبارت  از اعلام اراده کسی است که دیگری را بر مبنای معینی به عقد بستن می خواند که به این شخص موجب اطلاق می شود. و قبول به معنی رضای بدون بدون قید و شرط به مفاد ایجاب است.مطابق بند 1 ماده 190 قانون مدنی یکی از شرایط اساسی صحت معامله داشتن قصد و  رضایت طرفین معامله است، آنچه مسلم است اینکه هر دوی آنها امری معنوی و درونی است و در اینجا به معنای اشتیاق به ایجاد، قصد ایجاد و انشا عقد است . بدون شک و تردید آنچه به عقود حیات و جان می بخشد قصد طرفین است و عقود خارج از قصد متعاملین محقق نمی شود.منتها برای تحقق عقد صرف اراده ی حقیقی یعنی قصد انشا کافی نمی باشد و لاجرم امر دیگری هم باید دخیل باشد که دلالت بر قصد انشا کند و آن ر ا اراده انشایی یا خارجی می گویند. به همین جهت ماده 191 قانون مدنی مقرر می دارد« عقد محقق می شود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند ». اصولاً در هر کشوری قوانین حاکم متناسب با نیازهای موجود جامعه به تصویب می رسند که امکان اصلاح و یا تکمیل آن به طور کامل به موازای پیشرفت و توسعه تکنولوژی و گسترش روابط حقوقی و اجتماعی و اقتصادی و ماٌلاً ضرورتهای جامعه، وجود ندارد و در مقاطع تجدید نظر هم مرجع قانونگذاری آنگونه که اقتضا می کند اهتمام و ابتکاری به خرج نمی دهد و تنها با وضع قوانینی به پاره ای از مشکلات و نیازها پاسخ می دهد. بدین سبب است که در نظام های حقوقی کشورها به دنبال بروز کمبود و نیاز های اجتماعی ناشی از همان گسترش روابط ، علمای حقوق با احساس تکلیف در مقابل عامه مردم با رعایت اصول مورد احترام قانونگذار و یاری جستن از نظریات ارائه شده در صدد گشایش مشکل و یافتن راه حلها برمی آیند و از طرفی به منظور نیل به اهداف عالیه با تحقق نظام قانونگذاری پیشرفته ، به مطالعه تطبیقی با نظام های حقوقی برتر دیگر کشورها می پردازد.وضع قانون مدنی ماهم مستثنی از این امر نیست زیرا همانطوریکه اشاره شد ایجاب و قبول یکی از مسائل بسیار مهم در حوزه قراردادهاست و از ارکان اصلی و اساسی آنها به شمار می آید و مع الوصف به این موضوع به صورت خیلی محدود پرداخته شده است. از اینروست که محققان عرصه حقوق تلاش کرده اند در تمامی زمینه ها از جمله موضوع حاضر که قانون مدنی حکمی را بیان نکرده و یا مجمل است مطالعاتی را با نظر به حقوق کشورهای  مطرح جهان از جمله فرانسه ، آمریکا ، آلمان ، مصر و سوئیس به عمل آورده و نتیجه را در قالب کتاب ، پایان نامه و یا مقاله به جامعه ارائه نمایند. در تحقیق حاضر حقوقی که مد نظر بوده و به عنوان اساس تطبیق قرار گرفته است حقوق مدنی کشور  جمهوری اسلامی افغانستان می باشد. انتخاب این گزینه به عنوان اساس تحقیق شاید چندان جالب و با اهمیت به نظر نرسد که این امر هم به نظر متاثر از عدم اشتهار جهانی نظام حقوقی افغانستان می باشد ، لیکن نتیجه مطالعات معمول با لحاظ برجستگی­هایی که در حقوق موصوف شاهد خواهیم بود ، مطمئناٌ میزان اهمیت بالای آن را هویدا خواهد کرد. قانون مدنی این کشور مبتنی بر دین اسلام و منطبق با فقه حنفی بوده و در سال 1355 هجری شمسی مشتمل بر 2416 ماده به تصویب رسیده است و از ماده 506 الی 526 و هکذا مواد 528، 529 و 1037 یعنی مجموع بیست و سه ماده موضوع مورد نظر اختصاص یافته است. برای مثال به چند نمونه مهم از مقررات حاکم بر ایجاب و قبول در قانون مدنی افغانستان اشاره می­شود:

1- تعیین موعد برای قبول :

ماده 516 قانون مدنی افغانستان مقرر می دارد « (1) هرگاه برای قبول ، معیاد تعیین شده باشد ، ایجاب کننده نمی تواند تا ختم میعاد معینه از ایجاب خود منصرف گردد. (2) در صورت عدم تصریح میعاد ، قبول احیاناٌ از قرائن ظاهری و یا طبیعت معامله شده می تواند.» بند 1 مبین اینست که مثلا ً کسی پس از توفقات لازم با مشتری راجع به یکباب خانه ای ، بگوید فروختم یا می فروش

 

<a href="http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d8%a7%db%8c%d8%ad%d8%a7%d8%a8-%d9%88-%d9%82%d8%a8%d9%88%d9%84-%d8%af/"><img class="alignnone size-medium wp-image-170857″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/6_001-260x300-260x300.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="260″ height="300″ /></a>

 

م و برای قبول ان مهلتی تعیین کنند ، تا انقضای مهلت معین، موجب نمی تواند از ایجاب خود صرفنظر کند. و بند 2 ماده هم شامل است که برای قبول مدتب تعیین نشده باشد که در این صورت قرائن ظاهری و یا ماهیت معامله تعیین کننده خواهد بود.

2- قبول پنداشته شدن سکوت در عقود تحت شرایط خاص:

ماده 526 قانون مدنی افغانستان مقرر می دارد« سکوت وقتی قبول پنداشته می شود که بین عاقدین سابقه وجود داشته و ایجاب نیز بر اساس این تعامل صورت گرفته باشد و یا ایجاب به منفعت خالص طرف مقابل باشد»به موجب این ماده سکوت در معاملات وقتی قبول پنداشته می شود که طرفین ، قبل از انعقاد عقد پیرامون موضوع ان به گفتگو نشسته و توافقاتی را به عمل آورده باشند و ایجاب نیز بر این اساس صورت گرفته باشد و یا اینکه ایجاب قطعاً به نفع طرف مقابل باشد.

3- ملاک تعیین زمان و مکان عقد بین طرفین غایب:

در این خصوص ماده 523 قانون مدنی افغانستان مقرر می دارد«   عقد بین طرفین غایب در زمان و مکانی کامل پنداشته می شود که ایجاب کننده از قبول طرف مقابل علم حاصل کرده باشد (2) قبول به مجرد وصول به ایجاب کننده چنان فرض می شود که به ان علم حاصل شده است.» همانطوریکه معلوم است مقنن کشور یاد شده زمان و مکان وقوع عقد را جا و زمانی دانسته است که ایجاب کننده ودر آن محل زمان از قبول طرف مقابل علم حاصل کرده باشد. لازم به ذکر است قانون مدنی جمهوری اسلامی در تمامی

فصل اول: مقدمه و کلیات.. 1

1-1 بیان مسأله و اهمیت موضوع. 2

1-1-1 تأثیرات هیدروآکوستیکی.. 3

1-1-2 تأثیر بر میدان الکترومغناطیسی.. 3

1-1-3 تأثیرات هیدروفیزیکی.. 3

1-1-4 تأثیر بر توزیع مواد مغذی و آلاینده­ها در دریا 4

1-2 پایداری ستون آب.. 4

1-2-1 پایداری استاتیکی.. 4

1-2-2 فركانس پایداری.. 7

1-2-3 پایداری دینامیكی.. 8

1-2-4 عدد ریچاردسون. 8

1-3 امواج داخلی.. 9

1-3-1 مدل جزر و مد داخلی دولایه. 10

1-3-2 برخی مشخصه­های اصلی امواج داخلی.. 13

1-3-3 عبور جریان جزر و مدی از روی توپوگرافی.. 15

1-4 منطقه مورد مطالعه. 21

1-4-1 موقعیت جغرافیایی و اهمیت.. 21

1-4-2 مشخصات هیدروفیزیکی.. 23

1-4-3 امواج داخلی در خلیج عمان. 30

1-4-3-1 مدلهای عددی استفاده شده در خلیج عمان. 32

1-4-3-2 پیکربندی و نتایج مدل­های عددی استفاده شده در خلیج عمان. 36

1-5 اهداف و فرضیات.. 45

1-5-1 اهداف.. 45

1-5-2 فرضیات پژوهش… 45

فصل دوم: مروری بر پیشینه ی پژوهش… 46

2-1 پیشینه­ی مطالعه­ی امواج داخلی در خلیج عمان. 47

2-2 پیشینه­ی مطالعات امواج داخلی در سایر مناطق مستعد. 48

2-2-1 مدل­سازی امواج داخلی در خلیج چین.. 49

2-2-2 مدل­سازی امواج داخلی در خلیج بنگال. 50

2-2-3 مدل­سازی امواج داخلی در دریای آندامان. 51

2-2-4 مدل­سازی امواج داخلی در تنگه های کوریل.. 53

2-2-5 مدل­سازی امواج داخلی در تنگهی جبل الطارق. 53

2-2-6 مدل­سازی امواج داخلی در نواحی شکست فلات قاره و شیب­های توپوگرافی.. 53

فصل سوم: مواد و روشها 55

3-1 انتخاب مدل عددی.. 55

3-1-1 مدل عددی MITgcm.. 56

3-1-2 معادلات حل شده 57

3-2 پیکربندی مدل. 58

3-2-1 محدوده، شبکه و توپوگرافی حوزه 58

3-2-2 طرحواره­ی فرارفتی.. 58

3-2-3 شرایط اولیه. 59

3-2-4 شرایط مرزی.. 59

3-3 پایداری مدل. 60

3-4 اعتبارسنجی مدل. 61

فصل چهارم: نتایج.. 63

4-1 اثرات سطحی امواج داخلی در خلیج عمان. 63

4-1-1 نرخ کرنش سطحی ناشی از امواج داخلی.. 64

4-1-2 تغییرات سطحی میدان فشار غیرهیدروستاتیکی.. 67

4-2 شکل­گیری امواج داخلی غیرخطی در ناحیه­ی فلات قاره­ی خلیج عمان. 68

4-2-1 مشخصه­های موج داخلی در ناحیه­ی فلات قاره 68

4-3 شکل­گیری امواج داخلی غیرخطی در روی گسل بستری.. 85

 

4-3-1 اثر سطحی امواج داخلی بر روی گسل بستری.. 85

4-3-2 پرتوهای موج داخلی.. 87

4-3-3 تأثیر پرتوهای موج داخلی بر پروفایل مشخصه­های هیدروفیزیکی.. 90

4-3-4 مشخصه­های امواج داخلی.. 92

4-4 شکل­گیری موج داخلی در دهانه­ی تنگه­ی هرمز. 94

4-5 تغییرات سرعت­های افقی و قائم در محل امواج داخلی غیرخطی.. 96

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 100

5-1 جمع­بندی و تحلیل نتایج 101

5-1-1 امواج داخلی در ناحیه­ی فلات­قاره(مقایسه­ی نتایج با مشاهدات راداری و نتایج مدلSmall و Martin(2002)) 101

5-1-2 امواج داخلی بر روی تپه­ی دریایی.. 102

5-1-3 موج تنهای داخلی در دهانه­ی تنگه­ی هرمز. 103

5-2 پیشنهادات.. 104

5-2-1 پیشنهادات عملی.. 104

5-2-2 پیشنهادات علمی.. 104

منابع و مآخذ. 106

 

فهرست شکل­ها

 

شکل 1-1 اطلس جهانی امواج داخلی(Apel, 2002) 2

شكل1-2 جابجایی یك بسته­ی آب درون شارهای با لایه بندی چگالی.. 5

شکل 1-3 لایه­بندی دو لایه و توپوگرافی ساده­سازی شده توسط Small & Martin(2002). سطح تماس دو لایه با یک خط موجی نازک مشخص شده است. توپوگرافی با یک خط ضخیم­تر مشخص شده است. جریان رفت و برگشتی جزر و مدی نیز با پیکان­ها مشخص شده است (Small & Martin, 2002). 13

شکل 1-4 تولید امواج داخلی جزر و مدی به وسیله­ی عبور جریان نوسانی از روی توپوگرافی با مقادیر مختلف نسبت شیب تپه به موج  17

شکل 1-5 الف) سیستم مختصات استفاده شده برای مدل سازی جریان پتانسیلی پیرامون یک استوانه. ب) سیستم مختصات استفاده شده برای مدل سازی محورهای پرتو عرضی() و پرتو طولی() (Sutherland , 2010). 18

شکل 1-6 کنتورهای دمای پتانسیل(خطوط پررنگ) در هنگام یک باد توفانی شدید در 11 ژانویه 1972 که به سمت سراشیبی گرداله­ی کلورادو می­وزید توسط یک هواپیما اندازه­گیری شده است. خطوط نقطه­چین، مسیر هواپیما را نشان می­دهند (Sutherland , 2010). 19

شکل 1-7 کنتورها جابجایی سطوح ایزوپیکنال را در نتیجه­ی جریان بالاسو با لایه بندی یکنواخت و با سرعت نشان می­دهد که از روی یک تپه­ی نیم دایره با شعاع عبور کرده است. انتشار قائم امواج داخلی به طور موثری با کاهش عدد فرود شروع می­شود. در عدد فرود بحرانی() ایزوپیکنال­ها روی نقطه­ی واژگونی از روی تپه هستند (Sutherland , 2010). 19

شکل 1-8 تصویر شبیه سازی باد توفانی در سراشیبی یک تپه­ی دوبعدی با باد بالاسو و شرایط دمای پتانسیل مطابق با مشاهدات یک باد توفانی که در نزیک گرداله­ی کلورادو در 11 ژانویه­ی 1972 رخ داده است (Sutherland , 2010). 20

شکل1-10 توپوگرافی حوزه­ی مورد مطالعه (Meirion & Former, 2014) 22

شکل 1-11 مشاهدهی اثر بستهی موج داخلی در سطح دریا که در سوم اکتبر 1998 توسط سنجنده­ی راداری ERS SAR ثبت شده است(Small and Martin,2002). 23

شکل 1-12 نیم­رخ تغییرات دما نسبت به عمق در اواخر بهار(نمودار سمت راست) و اواخر پاییز(نمودار سمت چپ) (خلیل­آبادی & اکبری­نسب، 1393) 25

شکل 1-13 نیم­رخ تغییرات شوری نسبت به عمق در اواخر بهار(نمودار سمت راست) و اواخر پاییز(نمودار سمت چپ)(خلیل­آبادی & اکبری­نسب، 1393) 25

شکل 1-14 نیم­رخ تغییرات چگالی نسبت به عمق در اواخر بهار(نمودار سمت راست) و اواخر پاییز(نمودار سمت چپ) (خلیل­آبادی & اکبری­نسب، 1393) 26

شكل1-15 مربع فركانس پایداری مشاهده شده در خلیج­عمان در اواخر بهار(سمت راست) و اواخر پاییز(سمت چپ) (خلیل­آبادی & اکبری­نسب، 1393). 27

شکل 1-16 محدوده­ی رژیم انگشتی، انتشار همرفتی، ناپایداری ایستابی و پایداری مضاعف برای زوایای ترنر مختلف(خلیل­آبادی & اکبری­نسب، 1393) 29

شکل 1-17 نیم­رخ تغییرات زاویه­ی ترنر نسبت به عمق در اواخر بهار(نمودار سمت راست) و اواخر پاییز(نمودار سمت چپ) (خلیل­آبادی & اکبری­نسب، 1393) 29

شکل 1-18 پروفایل های چگالی پتانسیل(سمت چپ) و فرکانس شناوری(سمت راست) در ناحیه­ی عمیق خلیج عمان (Small & Martin, 2002) 32

شکل 1-19 نقشه­ی عمق­سنجی خلیج فارس و خلیج عمان(Small & Martin, 2002) 34

شکل 1-20 خروجی مدل جزر و مد در تنگه­ی هرمز و بخش­هایی از خلیج عمان. خطوط هم­فاز با رنگ خاکستری و خطوط هم­دامنه با رنگ سفید نشان داده شده­اند(Small & Martin, 2002). 35

شکل 1-21 محل مقطع انتخاب شده برای مدل سازی Small & Martin(2002) (با علامت *) نشان داده شده است. خط­چین­ها نیز کنتورهای عمق را نشان می­دهند. 38

شکل 1-22 پروفایل عمق واقعی در لبه­ی فلات قاره­ی خلیج عمان (Small & Martin, 2002). 38

شکل 1-23 ثبت چند بسته­ی موج داخلی توسط سنجنده­ی راداری در 3 اکتبر 1998(Small & Martin, 2002) 39

شکل 1-24 یک سری از جابجایی­های سطح تماس دو لایه را در 6 فاصله­ی زمانی یکسان در یک دوره­ی جزر و مدی را برای مورد 1 نشان می­دهد. بردارهایی که روی هر یک از جابجایی­هاست، جهت و اندازه­ی جریان را نشان می­دهد. نمودار پایین شکل نیز عمق را نشان می­دهد(Small & Martin, 2002). 40

شکل 1-25 خروجی مدل جزر و مدی داخلی برای مورد3. 6 نمودار بالا نوسانات سطح تماس دو لایه را در محدوده­ی مدل­سازی در یک دوره­ی جزر و مدی 12 ساعته نشان می­دهند. نمودار پایین شکل نیز عمق را نشان میدهد (Small & Martin, 2002). 43

شکل نرخ کرنش در محدوده­ی 90-70 کیلومتر(Small & Martin, 2002). 43

شکل 2-12 موج داخلی شبیه­سازی شده پس از زمان t=2.875 M2 (M2 دوره تناوب جزر و مد نیمه روزانه است). الف) نقشه­ی دو بعدی گرادیان جریان سطحی(du/dx) در راستای مداری. ب) تغییرات du/dx در امتداد برش عرضی 20∘47′N ج) پروفایل عمقی تغییرات دما در امتداد همان برش عرضی (Vlasenko, et al., 2010) 50

شکل 2-13 سری زمانی پروفایل دما حاصل از الف) اندازه­گیری میدانی ب) شبیه­سازی توسط مدل MITgcm (Himansu, et al., 2013) 51

شکل 2-14 نمایش سری زمانی چگالی در مراحل مختلف تکامل امواج داخلی. خط نقطه­چین قائم معرف مکانی است که پارامتر غیرخطی() در سمت راست آن غیر صفر می­شود و امواج داخلی غیرخطی شکل می­گیرند. (Vlasenko & Stashchuk, 2007) 52

شکل 3-1 سری زمانی تغییرات شوری لایه­ی سطحی.. 61

شکل 3-2 مقایسه­ی میانگین ماهانه­ی پروفایل­های دما و شوری حاصل از مدل­سازی عددی با مدل MITgcm و داده­های WOA  62

شکل 4-1 نرخ کرنش سطحی مداری ناشی از امواج داخلی در زمان­های مد(شکل الف) و جزر(شکل ب) 65

شکل 4-2 نرخ کرنش سطحی نصف­النهاری ناشی از امواج داخلی در زمان­های مد(شکل الف) و جزر (شکل ب) 66

شکل 4-3 میدان فشار غیرهیدروستاتیکی در زمانهای مد(شکل الف) و جزر (شکل ب) 67

شکل 4-4 نوسانات داخلی بین­لایه­ای دمای پتانسیل 3 ساعت قبل از جزر، حاصل از مدل­سازی امواج داخلی با مدل MITgcm   69

شکل 4-5 نوسانات داخلی بین­لایه­ای دمای پتانسیل در زمان جزر، حاصل از مدل­سازی امواج داخلی با مدل MITgcm.. 70

شکل 4-6 نوسانات داخلی بین­لایه­ای دمای پتانسیل 3 ساعت قبل از مد، حاصل از مدل­سازی امواج داخلی با مدل MITgcm.. 70

شکل 4-7 نوسانات داخلی بین­لایه­ای دمای پتانسیل در زمان مد، حاصل از مدل­سازی امواج داخلی با مدل MITgcm.. 71

شکل 4-8 تغییرات سرعت قائم در یک دوره­ی جزر و مدی نیمه­روزانه(با فاصله­ی زمانی 3 ساعت مرتبط با تصاویر 4-4 تا 4-7) 71

شکل4-9 تغییرات دمای پتانسیل مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در 3 ساعت قبل از جزر 73

شکل4-10 تغییرات دمای پتانسیل مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در زمان جزر 74

شکل4-11 تغییرات دمای پتانسیل مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در 3 ساعت قبل از مد  75

شکل 4-12 تغییرات دمای پتانسیل مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در زمان مد  76

شکل4-13 تغییرات سرعت قائم و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در 3 ساعت قبل از جزر 77

شکل4-14 تغییرات سرعت قائم و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در زمان جزر 78

شکل4-15 تغییرات سرعت قائم و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در 3 ساعت قبل از مد. 79

شکل4-16 تغییرات سرعت قائم و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در زمان مد. 80

شکل4-17 تغییرات مولفه­ی مداری سرعت افقی و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در 3 ساعت قبل از جزر 81

شکل4-18 تغییرات مولفه­ی مداری سرعت افقی و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در زمان جزر. 82

شکل4-19 تغییرات مولفه­ی مداری سرعت افقی و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در 3 ساعت قبل از مد. 83

شکل 4-20 تغییرات مولفه­ی مداری سرعت افقی و کنتورهای موج داخلی در 120 متر بالایی مقطع ”ب“ برای اجراهای هیدروستاتیک(شکل الف) و غیرهیدروستاتیک(شکل ب) در زمان مد. 84

شکل4-21 تغییرات نرخ کرنش سطحی مداری ناشی از امواج داخلی در محل گسل بستری در یك دوره­ی جزرومدی.. 85

شکل 4-22 تغییرات میدان فشار غیرهیدروستاتیکی در زمان های جزر(شکل الف) و مد(شکل ب) 86

شکل 4-23 میدان سرعت قائم در محل تپه­ی دریایی در یک دوره­ی جزر و مدی.. 89

شکل 4-24 میدان سرعت افقی در محل تپه­ی دریایی در یک دوره­ی جزر و مدی.. 89

شکل 4-25 تغییرات شوری در روی تپه­ی دریایی در یک دوره­ی جزر و مدی.. 91

شکل 4-26 تغییرات شوری در 140 متر بالای تپه­ی دریایی در یک دوره­ی جزر و مدی.. 91

شکل 4-27 تغییرات عدد بدون بعد فرود در محل تپه­ی دریایی در یک دوره­ی جزر و مدی.. 92

شکل 4-28 تغییرات دمای پتانسیل و کنتورهای امواج بین لایه­ای در یک دوره­ی جزر و مدی.. 94

شکل 4-29 مراحل شکل­گیری یک موج تنهای داخلی در یک مقطع قائم شمالی-جنوبی در دهانه­ی تنگه­ی هرمز(که تقریبا بر مقطع ”ه“ شکل 4-2 منطبق است) در یک دوره­ی جزر و مدی.. 95

شکل 4-30 تغییرات سرعت قائم در محل امواج داخلی غیرخطی در زمان­های جزر(شکل الف) و مد(شکل ب) 97

شکل 4-31 تغییرات سرعت افقی در محل امواج داخلی غیرخطی در زمان­های جزر(شکل الف) و مد(شکل ب) 98

شکل 4-32 تغییرات سرعت قائم در محل تشکیل موج تنهای داخلی جزر(شکل الف) و مد(شکل ب) 99

 

 

فهرست جداول

 

 

جدول 1-1 دامنه و فاز مولفه­های جزر و مدی در چهار بندر در تنگه­ی هرمز و خلیج عمان (Small & Martin, 2002) 34

جدول 1-2 جزئیات لایه­بندی در ناحیه­ی فلات قاره­ی خلیج عمان(مجموع عمق آب 100 متر در نظر گرفته شده است) (Small & Martin, 2002) 37

جدول 1-3 لیست مشخصه­های ورودی مدل در اجراهای مختلف (Small & Martin, 2002) 44

جدول 1-4 لیست مشخصه­های بسته­ی موج پیش­بینی شده به وسیله­ی مدل جزر و مد داخلی در محدوده­ی تقریبی 80 کیلومتر که امواج توسط سنجنده­ی SAR مشاهده شده­اند (Small & Martin, 2002). 44

جدول 5-1 مقایسه­ی مشخصه­های بسته­های موج پیش­بینی شده در مطالعه­ی حاضر با نتایج پیش­بینیSmall و Martin(2002) و مشاهدات سنجنده­های راداری در محدوده­ی 80 کیلومتری که امواج توسط SAR ثبت شده­اند. 102

 

 فصل اول

 

مقدمه و کلیات