فصل دوم: مروری بر تحقیقات گذشته

2-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5
2-2 خصوصیات مواد مرکب ………………………………………………………………………………………………………………………………………
6
2-2-1 الیاف تشکیل دهنده………………………………………………………………………………………………………………………………..
6
2-2-2 خصوصیات ماتریس ………………………………………………………………………………………………………………………………..
10
2-2-3 فرآیند ساخت مواد مرکب ………………………………………………………………………………………………………………………
11
2-2-4 استفاده از FRP در سازه­های بتن آرمه ………………………………………………………………………………………………..
11
2-2-5 مقایسه­ی FRP و فولاد در مقاوم­سازی سازه­ها …………………………………………………………………………………….
17
2-3 تحقیقات انجام شده بر روی تقویت تیرها با FRP …………………………………………………………………………………………..
18
2-4 تحقیقات انجام شده بر روی واکنش قلیایی سنگدانه­ها ……………………………………………………………………………………
21
2-4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
21
2-4-2 واکنش قلیایی- سیلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………….
22
2-4-3 واکنش قلیایی-­سیلیکاتی ……………………………………………………………………………………………………………………….
22
2-4-4 واکنش قلیایی- کربناتی …………………………………………………………………………………………………………………………
22
2-4-5 سایر واکنش­های قلیایی سنگدانه­ها ……………………………………………………………………………………………………….
23
2-4-6 برخی ازتحقیقات انجام گرفته در خصوص واکنش قلیایی سنگدانه­ها……………………………………………………
23
2-5 تحقیقات انجام شده بر روی دوام تیرهای تقویت شده با FRP ………………………………………………………………………
25
 
فصل سوم : مواد

3-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
29
3-2 سیمان ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
29
3-3 سنگدانه­ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
30
3-3-1 آزمایش­های تشخیص فعال بودن سنگدانه­ها ……………………………………………………………………………………….
31
3-3-2 عوامل مؤثر بر واکنش قلیایی سنگدانه‌ها در بتن ………………………………………………………………………………….
33
3-3-3 نسبت بحرانی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
34
 

3-4 بتن …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
35
3-5 فولاد …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
37
3-6 FRP و رزین ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
37
 
فصل چهارم: روش کار

4-1 مقدمه   …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
39
4-2 طراحی تیرها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
39
4-2-1 طراحی تیرهای بتن مسلح………………………………………………………………………………………………………………………
41
4-2-2 محاسبه­ی ظرفیت خمشی تیرهای تقویت شده با GFRP…………………………………………………………………..
44
4-3 برنامه­ی آزمایشگاهی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
48
4-3-1 تیرهای بتن مسلح ساخته شده با بتن دارای ماسه­ی غیرفعال………………………………………………………………
50
4-3-2 تیرهای بتن مسلح ساخته شده با بتن دارای ماسه­ی فعال……………………………………………………………………
51
4-4 آماده سازی نمونه­های آزمایشگاهی……………………………………………………………………………………………………………………
52
4-5 چگونگی انجام آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………………
53
 
فصل پنجم: نتایج آزمایشات

5-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
55
5-2 اندازه گیری انبساط ناشی از واکنش قلیایی سنگدانه­ها……………………………………………………………………………………..
55
5-3 نتایج آزمایش خمش تیرها………………………………………………………………………………………………………………………………….
57
5-3-1 منحنی بار تغییر مکان و مد گسیختگی تیرها………………………………………………………………………………………..
58
5-3-2 تأثیر دورپیچ نمودن تیرها در انتهای ورقGFRP…………………………………………………………………………………
66
 
فصل ششم: نتیجه­گیری و پیشنهادها

6-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
68
6-2 نتیجه­گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
68
6-3 موارد پیشنهادی جهت تحقیقات آتی…………………………………………………………………………………………………………………
69
 

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
70
 
 
 
فهرست جداول
 
 
عنوان                                                                                                                                                       صفحه
 

جدول 2-1: مقایسه کیفی الیاف شیشه نوع E ، الیاف کربن با مقاومت زیاد و الیاف آرامید……………………………………
7
جدول 2-2: خصوصیات ماتریس­ها……………………………………………………………………………………………………………………………..
11
جدول3-1: نتایج آزمایش شیمیایی تعیین درصد قلیایی معادل سیمان نوع2 یاسوج………………………………………………
29
جدول3-2: نتایج آزمایش شیمیایی و فیزیکی سیمان یاسوج……………………………………………………………………………………
30
جدول3-3: نتایج آزمایش ملات­ منشوری بر روی ماسه فعال……………………………………………………………………………………
33
جدول 3-4: طرح اختلاط بتن­های مورد استفاده در این تحقیق………………………………………………………………………………
35
جدول 3-5: نتایج آزمایش کشش مفتول فولادی………………………………………………………………………………………………………
37
جدول 3-6: مشخصات الیاف GFRP   استفاده شده در تقویت تیرها…………………………………………………………………….
38
جدول 3-7: مشخصات رزین استفاده شده…………………………………………………………………………………………………………………
38
جدول 4-1: مقاومت فشاری نمونه­های مکعب……………………………………………………………………………………………………………
40
جدول 4-2: ضرایب کاهش محیطی برای مصالح FRP…………………………………………………………………………………………….
46
جدول 4-3: چگونگی گروه­بندی تیرها………………………………………………………………………………………………………………………..
50
جدول 5-1: نتایج اندازه­گیری انبساط نمونه­های نگهداری شده در محلول قلیا………………………………………………………..
56
جدول 5-2: جزئیات ثبت داده­ها برای کلیه­ی تیرها………………………………………………………………………………………………….
58
جدول 5-3: نتایج تست تیرها……………………………………………………………………………………………………………………………………..
59
جدول 5-4: نتایج تیر دورپیچ شده با یک لایه­ی 5 سانتیمتری در انتهای ورق GFRP…………………………………………
66
 
 
 
 
فهرست شکل­ها
 
 
عنوان                                                                                                                                                    صفحه
 

1-5 اهداف تحقیق…………………………………. 9

1-6 فرضیات…………………………………………………………………………………. 9

1-7 تعاریف نظری وعملیاتی متغییرها 9

1-8 قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………    11

فصل دوم ادبیات نظری و پیشینه تحقیق……………………….……….12

2-1 مدیریت دانش………………………………………………………………………………. 13

2-1-1 تاریخچه………………………………………………………………….. 13

2-1-2 ظهور………………………………………………………………. 14

2-1-3 تعاریف و دسته­بندی­ها……………………………………………………………. 15

2-1-3-1 تعریف دانش………………………………………………………….. 15

2-1-3-2 دسته بندی دانش………………………………………………………………….. 16

2-1-3-3 مدیریت دانش:تعاریف…………………………………………………………    18

2-1-3-4 چرخه مدیریت دانش…………………………………………………………….. 19

2-1-3-5 مدلها و نگرشهای مدیریت دانش………………………………………………………….. 21

2-1-4 مدیریت دانش در سازمانهای دولتی……………………………………………………    38

2-1-5 مدیریت دانش و یادگیری سازمانی……………………………………………………. 40

2-2 سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………. 40

2-2-1 پیدایش سرمایه اجتماعی……………………………………………………. 40

2-2-2 سرمایه اجتماعی: مفهوم…………………………………………………….. 41

2-2-3 مقایسه سرمایه اجتماعی با سرمایه فیزیکی و انسانی   45

2-2-4 سرمایه اجتماعی: دیدگاهها و تعاریف………………………………………………………    46

2-2-5 مدل سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال………………………………………………………. 53

2-2-6 سطوح سرمایه اجتماعی………………………………………………….. 56

2-2-7 اهمیت مطالعه سرمایه اجتماعی در سازمان………………………………………………….. 57

2-2-8 سرمایه اجتماعی سازمانی چیست؟………………………………………………………….. 58

2-2-9 مدلهایی برای سنجش سرمایه اجتماعی……………………………………………………. 59

2-3 سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش     63

2-4 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………. 67

2-4-1 نتیجه­گیری از پژوهشهای انجام شده..…………………………………………………    72

فصل سوم روش اجرای تحقیق…………………………………….. 73

3-1 روش تحقیق………………………………………………………………………….. 74

3-2 جامعه آماری…………………………………………………………………………. 74

3-3 حجم نمونه و نمونه­گیری   75

3-4 روش و ابزار جمع آوری داده­ها 76

3-5 روایی وپایایی از جمع­آوری داده­ها 77

3-6 روش تجزیه و تحلیل داده­ها 79

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده­هاو یافته­های تحقیق……………………    80

4-1 بخش اول: تحلیلهای توصیفی پژوهش     81

4-2 بخش دوم: تجزیه و تحلیل استنباطی   87

4-2-1 بررسی فرض نرمال بودن داده­ها…………………………………………………………. 87

4-2-2 آزمون فرضیه­ها…………………………………………………………………. 88

فصل پنجم نتیجه­گیری و پیشنهادات………………………………………    91

5-1 نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………. 92

5-2 نتایج استنباطی………………………………………………………………………………. 94

5-3 پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………. 96

5-4 محدودیت­های تحقیق…………………………………………………………………………. 97

5-5 پیشنهادات برای تحقیقات آینده 98

منابع…………………………………………….……………………    99

 

ضمائم و پیوست­ها…………………………….…………………………    107

چکیده

     هدف این تحقیق سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش می­باشد. این تحقیق بر حسب هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی از نوع همبستگی است. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق مورد مطالعه شامل شعب بانک­های غرب استان گیلان می­باشد. که در سطح واحد سازمانی مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است جامعه آماری تحقیق برابر182 شعبه بانک دولتی وخصوصی در سطح 6 شهرستان (آستارا، تالش، رضوانشهر، ماسال، بندر انزلی و صومعه­صرا) که مشغول به ارائه خدمات هستند می­باشد.که حجم نمونه 96 می­باشد. و برای تجزیه و تحلیل توصیفی پژوهشی داده­های از شاخص فراوانی، درصد فراوانی و از شاخص­های مرکزی استفاده شده است. و برای بررسی نرمال بودن داده­ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف استفاده شده و جهت آزمون فرضیه­های تحقیق از آزمون رگریسیون استفاده شده است. یافته­ها تحقیق نشان از تأثیر مثبت و معنادار سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش دارد و همچنین تاثیر مثبت و معنادار متغیرهای سرمایه ساختاری بر مدیریت دانش، سرمایه شناختی بر مدیریت دانش و سرمایه ارتباطی بر مدیریت دانش است.

واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی، سرمایه ساختاری، سرمایه شناختی، سرمایه ارتباطی، مدیریت دانش

1-1     مقدمه

      در عصر امروزی پیشرفت علم وتکنولوژی با سرعت خارق العاده در حال حرکت به سمت جلو است و جهان امروز را خیلی متفاوت از جهان دیروز گردانیده است. و همه انسان­ها و سازمان­ها تحت تأثیر این تحولات می­باشند. بانکداری امروزی با بانکداری گذشته تفاوت پیدا کرده است. و مشتری امروزی نیز با مشتری دیروزی فرق می­کند مشتری دیروز به دنبال بانک و بانکدار بود تا بتواند نیازهای خود را مرتفع و از آن بهره­مند شود ولی امروز این بانک­ها هستند که باید در این فضای کاملا رقابتی بدنبال مشتری بگردند و زمینه رضایت آن­ها را فراهم کنند. چون دیگر مشتری وقت و فرصت آن را ندارد که بدنبال بانک و بانکدار باشد. و بانک­ها باید با برخورداری از علم روز و تشخیص نیازهای مشتریان زمینه دلخواه مشتری را فراهم بیاورند. سازمان­ها باید توان این را داشته باشند که خود را با شرایط روز وفق دهند و برای این کار لازم است تا سازمان­ها از حالت یادگیری سازمانی تغییر جهت داده و به سمت مفاهیم سازمان­های یادگیرنده و سازمان­های دانشی و مدیریت دانش حرکت کنند. مدیریت دانش یکی از این مفاهیمی است که از الزامات مهم سازمان­ها می­باشد و سازمان­ها با بکارگیری مدیریت دانش امکان نوآوری در فعالیت­ها، فرایندها، خدمات خویش را فراهم می­آورند. ودر نتیجه موقعیت رقابتی خویش را بهبود می­بخشند. سازمان­ها باید توانایی این را داشته باشند تا دانش مورد نیاز را کسب و میان کارکنان نشر داده و در فعالیت­های روزانه خود بکار گیرند. پس شناخت عوامل تأثیر­گذار بر مدیریت دانش از جمله اقدامات اولیه سازمان­ها می­باشد. از طرف دیگر یکی از قابلیت­های مهم سازمانی که می­تواند به سازمان­ها در خلق و تسهیم دانش کمک بسیار کند و برای آنها در مقایسه با سازمان­های دیگر مزیت سازمانی پایدار ایجاد کند سرمایه اجتماعی[1] است (پروساک و کوهن[2]، 2001). سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که نقش بسیار مهمتری نسبت به سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی[3] در سازمان­ها و جوامع ایفا می­کند. بطوری که بدون سرمایه اجتماعی کارکنان حاضر به تسهیم اطلاعات و دانش نخواهند شد و برنامه مدیریت دانش موفقیت­آمیز نخواهد بود. برای ایجاد و تکمیل فرایند مدیریت دانش، سرمایه اجتماعی جایگاه اساسی دارد (این کپن[4]،1998(. که سازمان­ها با استفاده درست از مدیریت دانش[5] و سرمایه اجتماعی می­توانند سازمان­های خود را به کمال مورد نظر برسانند.

     بنابراین با توجه به اهمیت سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش در سازمان­ها این تحقیق در پی دستیابی به شناخت بیشتر عوامل موثر بر اجرای مناسب این راهبرد می­باشد. با توجه به تعاریف و ابعاد مدیریت دانش و سرمایه اجتماعی که هر دو بر تعاملات و ارتباطات میان افراد تاکید دارد. در این تحقیق تلاش می­شود تا چگونگی ارتباط میان سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش و نیز سه بعد سرمایه اجتماعی یعنی بعد ارتباطی، شناختی و ساختاری بر مدیریت دانش در شعب بانک­های غرب گیلان بررسی شود و میزان تأثیر پذیری مدیریت دانش از سرمایه اجتماعی مورد آزمون قرار گیرد. این فصل شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، چارچوب نظری، فرضیات تحقیق، اهداف تحقیق، تعاریف نظری و عملیاتی متغییرها و قلمرو تحقیق می­باشد.

1-2     بیان مسئله

    دانش به سرعت در حال تبدیل شدن به مهمترین مزیت رقابتی پایدار برای سازمان­هاست. پیشرفت­های اخیر در فناوری اطلاعات، هزینه­های مدیریت داده را به میزان قابل توجهی کاهش داده است. این پیشرفت­ها مفاهیم سازمان یادگیرنده، سازمان­های دانشی و مدیریت دانش را وارد ادبیات مدیریت و سازمان کرده است. سازمان­ها با بکارگیری استراتژی­های مدیریت دانش امکان نوآوری در فرآیند­ها، فعالیت­ها، محصولات و خدمات خویش را فراهم آورده­اند و در نتیجه موقعیت رقابتی خویش را بهبود می­بخشند. در محیط پویا، چالشی و رقابتی کسب وکار امروزه حرکت سازمان­ها به طرف سازمان­های یادگیرنده از الزامات موفقیت در چنین محیطی است. و امروزه سازمان­ها باید توانایی این را داشته باشند که دانش مورد نیازشان را برای نوآوری در محصولات و بهبود فرایند­ها را کسب نمایند و میان کارکنان­شان نشر دهند و در تمامی فعالیت­های روزانه مورد استفاده قرار دهند(دوستار وهمکاران،1391).        

مدیریت دانش عبارت است از فرآیند ایجاد ارزش از دانش سازمان البته پیاده سازی و اجرای مدیریت دانش کارا و موثر که مستلزم توجه به عوامل مهمی مانند فرهنگ سازمانی و فن آوری اطلاعات می­باشد که اهمیت این عوامل در سازمان­های مختلف با توجه به اهداف سازمان، زمینه فعالیت سازمان، محیطی که سازمان در آن قرار دارد (معتمدی جویباری و همکاران،1391) مالهوترا[6] معتقد است مدیریت دانش شامل فرایندهای سازمانی است که ترکیب هم­افزایی از ظرفیت پذیرش داده و اطلاعات، توسط فناوری اطلاعات، و ظرفیت خلاقیت و نوآوری توسط انسان را جستجو می­کند (مالهوترا،1998). ﭼﻮﻧـﮓ و ﻫﻤﻜـﺎراﻧﺶ[7] (2000) در ﭘـﻲ پژوهش­های ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺧﻮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ داﻧﺶ را ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮی و اراﺋﻪ مهارت­ها و تخصص­های اﻓﺮاد در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺸـﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣـیﺷـﻮد.

   بهات (2001) چرخه مدیریت دانش را شامل فعالیت­های کسب، ثبت، انتقال، خلق و کاربرد دانش در سازمان می­داند. کسب دانش شامل مجموعه فعالیت­هایی است که به منظور کسب دانش جدید در خارج سازمان صورت می­گیرد. ثبت و مستند­سازی دانش شامل استفاده از پایگاه­هایی است که به منظور ثبت دانش موجود در سازمان صورت می­گیرد. انتقال دانش شامل مجموعه فعالیت­هایی است که به منظور انتقال دانش سازمان میان اعضاصورت می­گیرد. خلق دانش شامل پاداش­دهی وتشویق نوآوری و ایده­های جدید کارکنان، بحث آشکار در مورد تجارت وشکست­های سازمان، تشکیل گروه­های یادگیری است. و کاربرد دانش شامل بکارگیری ایده­های جدید کارکنان در فرایند سازمان و یا توجه به فروش دانش سازمانی است.

      مدیریت دانش با تسهیم دانش در سازمان و به حافظه سپردن دانش افراد در حافظه سازمانی می­تواند کارکنانی دانشی بار آورد که پاسخگوی نیاز مراجعین خود باشد.مراجعینی که روز به روز آگاه­تر می­شوند و توقعات بالاتری را از سازمان­ها دارند.در چنین فضایی خلق و مبادله دانش یک فاکتور اساسی در سازمان­های دولتی برای ارائه خدمات بهتر و تصمیم گیری های منطقی­تر می­باشد (ان.دی.للا[8]،2010). مفهوم سیستم مدیریت دانش سازمانی می­تواند درک کامل­تری از مدیریت دانش و عناصر اصلی آن را نشان دهد. سیستم مدیریت دانش سازمانی، نظامی است که از طریق آسان سازی مبادله و نشر دانش (چه ضمنی و چه صریح) فرایند یادگیری سازمانی را بهبود و ارتقا می­بخشد (مزو و اسمیت[9]،2000). دانش شامل تمام انواع دانش سازمانی (صریح یا ضمنی) است که در داخل سازمان و یا اذهان کارکنان سازمان موجود است. افراد نیز همه ذی­نفعان درون و بیرون سازمان می­باشد. در میان تمامی این عناصر کارکنان سازمان مهمترین و اصلی­ترین جزسیستم مدیریت دانش سازمانی می­باشند (مزو و اسمیت،2000). بنابراین می­توان افراد انسانی را در سازمان اصلی­ترین عنصر در مدیریت دانش سازمانی دانست (سیوی[10] 2000 ).                                                                                                                                                    

    فناوری اطلاعات و تکنولوژی مناسب به عنوان ابزاری برای پشتیبانی از تعاملات انسانی و فرایند­های هماهنگی وهمکاری میان افراد سازمان وتسهیل جریان دانش و بکارگیری آن به شمار می­آیند. پس چنانچه سازمانی بتواند هر چه بیشتر تعاملات اثربخش را در میان کارکنان خویش در داخل گروه­ها و واحدهای سازمانی افزایش دهد احتمال خلق دانش جدید در سازمان انتقال و تبادل دانش میان افراد سازمان و در نتیجه مدیریت اثربخش دانش سازمانی نیز بیشتر خواهد بود. پس توجه به ارتباطات و تعاملات اثربخش میان افراد سازمانی و ایجاد جوی آکنده از اعتماد میان آنان ما را به مفهوم سرمایه اجتماعی نزدیک می­سازد (الوانی وهمکاران1386 ). در دهه اخیر با افزایش رقابت، جذب و حفظ مشتری که باارزش‎ترین رکن رقابت شمرده می‎شود، از اهمیت بالایی برخوردار شده است و بسیاری از سازمان‎ها آن را کلید موفقیت در کسب ‎وکار می‎دانند. برخی از سازمان‎ها با وجود بهره‎مندی از مدیریت ارتباط با مشتری، قادر به جذب رضایت مشتری نیستند. برای نمونه بانک‎های خصوصی و بانک‎های دولتی دچار مشکلات عدیده‎ای در بازار رقابت شدند. و باید تلاش کرد با ارائه مدلی برای اولویت‎دهی انواع دانش و مدیریت بهینه‎تر دانش در سازمان، مدیریت دانش و ارتباط با مشتری را بهبود بخشید (رادفر، رضایی ملک،1391 ). عدم برقراری صحیح مدیریت دانش در بانک­های و عدم استفاده از دانش جدید و تازه موجب اتلاف وقت برای مشتریان و عدم انجام خواسته مشتریان شده و نارضایتی آنان را در بردارد و عقب ماندن بانک­ها از رقبای­شان را به بار می­آورد و بانک­ها را در این عرصه رقابت و تکنولوژی از دور خارج کرده و باعث افول بانک می­شود.

    سرمایه اجتماعی برای اهداف مدیریت دانش معنادار است و می­تواند به عنوان مکمل وموازی با دیگر دارایی­های نا­محسوس از قبیل سرمایه انسانی و سرمایه فکری درک شود. تعدادی از مفاهیم هدایت که سازمان­ها می­تواند خود را وفق به ابداع و افزایش سرمایه اجتماعی برای اهداف مدیریت دانش وجود دارد (منینگ[11]،2010). وجود سرمایه اجتماعی در سازمان و تعاملات اثربخش میان افراد سازمان موجب تسهیل تضارب بیشتر آرا، انتقال دانش و خلق دانش در سازمان را فراهم خواهد آورد (الوانی، 1386). سرمایه

3-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 7

4-اهداف تحقیق.. 9

5-سوابق تحقیق.. 9

6-سوالات تحقیق.. 13

7-فرضیات تحقیق.. 13

8-روش تحقیق.. 14

9-موانع تحقیق.. 14

فصل دوم-مفاهیم ، تعاریف و تاریخچه موضوع.. 15

بخش اول-مفهوم شناسی تحقیق.. 16

مبحث اول-تعریف قصاص…. 16

گفتار اول-تعریف قصاص در لغت… 16

گفتار دوم-تعریف قصاص در اصطلاح.. 16

مبحث دوم-تعریف دیه. 17

گفتار اول- تعریف دیه در لغت… 17

گفتاردوم- تعریف دیه دراصطلاح.. 18

مبحث سوم-مفهوم قصاص نفس… 18

گفتار اول- مفهوم قصاص نفس در لغت… 18

گفتار دوم- مفهوم قصاص نفس در اصطلاح.. 19

مبحث پنجم-مفهوم مسئولیت كیفری.. 21

گفتار اول-تفاوت مسئولیت كیفری و مسئولیت مدنی.. 23

گفتار دوم-مسؤولیت کیفری تا قرن هجدهم. 25

گفتار سوم-موضوعی بودن مسؤولیت کیفری.. 28

گفتار چهارم-مسؤولیت کیفری در دوران معاصر. 29

مبحث ششم-تعریف عفو. 32

گفتار اول-تعریف لغوی عفو. 32

گفتار دوم-تعریف اصطلاحی عفو. 32

گفتار سوم-عفو در آیات… 33

گفتار چهارم-عفو در روایات… 34

گفتار پنجم-انواع عفو. 35

بند اول-عفو ممدوح و پسندیده 35

بند دوم-عفو مذموم و ناپسند. 35

گفتار ششم-آثار عفو. 36

بند اول- آثار دنیوی عفو. 36

بند دوم-آثار اخروی عفو. 38

بخش دوم-ادبیات و سوابق تحقیق.. 39

مبحث اول-پیشینه تاریخی قصاص…. 39

گفتار اول- قصاص و الواح دوازده‏گانه روم قدیم. 43

گفتار دوم- قصاص در قوانین بابل و آشور. 48

گفتار سوم- قصاص در قوانین مصر قدیم. 49

گفتار چهارم- قصاص نزد عرب قبل از اسلام. 50

گفتار پنجم- قصاص در تورات… 51

گفتار ششم- قصاص در انجیل.. 55

مبحث دوم-فلسفه تشریع قصاص در اسلام. 59

مبحث سوم-تئوری مهم در فلسفه قصاص…. 63

مبحث پنجم-تناسب میان جرم و کیفر در قصاص…. 76

مبحث ششم-انواع قتل.. 78

مبحث هفتم-شرایط اجرای قصاص…. 78

مبحث هشتم-ادله اثبات قصاص…. 80

مبحث نهم-صاحبان حق قصاص…. 81

مبحث دهم-عفو از حق قصاص…. 90

گفتار اول- عفو مجنى‏علیه. 91

 

گفتار دوم- عفو اولیاى دم. 92

گفتار سوم- عفو ولىّ امر یا حاكم. 93

مبحث یازدهم-نقش قصاص در تامین اهداف جزایی اسلام. 95

گفتار اول- قصاص و تأمین عدالت كیفرى.. 95

گفتار دوم- قصاص و حفظ نظم و امنیّت اجتماعى.. 104

بند اول- حیات ناشى از اجراى قصاص…. 112

بند دوم- حیات ناشى از تشریع قصاص…. 113

گفتار سوم- قصاص و پیش‏گیرى از انتقام فردى (تشفّى مجنى علیه یا اولیاى دم) 117

مبحث دوازدهم-قصاص مرد در برابر زن. 123

مبحث سیزدهم-شبهات و اشکالات مطروحه در بحث قصاص…. 124

فصل سوم-احکام قصاص در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. 131

مبحث اول- احکام قصاص در قانون مصوب 1392. 132

مبحث دوم-قصاص مسلمان و غیر مسلمان در قانون مصوب 1392. 135

گفتار اول-قصاص مسلمانان و کفار در قانون قدیم. 136

گفتار دوم-قصاص مسلمانان و کفار در قانون جدید. 137

مبحث سوم-تغییرات و تحولات قانون 1392 در باب قصاص نفس… 141

گفتار اول-شفاف سازی تعریف قتل عمد در قانون جدید. 142

گفتار دوم-اشتباه در هویت… 147

گفتار سوم-حذف قصاص از سقط جنین.. 147

مبحث چهارم -نقد قانون مجازات اسلامی باب قصاص نفس… 149

گفتار اول-مجازات برای نرساندن مصدوم به بیمارستان. 150

گفتار دوم-مجازات قاتلی که حق ابوت دارد. 151

گفتار سوم-مجازات جنایت عمدی نسبت به مجنون. 151

گفتار چهارم-ادبیات ناهمگون قانون جدید در بحث قصاص…. 152

گفتار پنجم-کیفر محور بودن قانون جدید در بحث قصاص…. 153

فصل چهارم-خاتمه. 153

-1نتیجه گیری.. 154

2-پیشنهادها و راهکارها 155

3-فهرست منابع و مآخذ. 156

الف-کتب… 156

3-1-کتب فارسی.. 156

3-2-کتب عربی.. 158

3-3-منابع اینترنتی.. 160

3-4-مقالات… 160

 

 

چکیده

قتل نفس اولین جرمی است که از دیدگاه قرآن در زمین واقع شده که از خوی تجاوزگری و خودمحوری انسان حاکی است و این عمل در همان زمان هم جرم و گناه بوده است .بنابراین اگر از ابتدای حیات انسان قتل و ضرب و جرح بعنوان یک تهدید جدّی برای زندگی او به حساب آمده انسان‌ از ابتدا، دفاع از خود را یک حق دانسته و در مقابل این تهدید از خود عکس العمل نشان داده است عکس العمل انسانها در برابر این جرم در همه ادوار تاریخ متناسب با سطح آگاهی، فرهنگ و رشد عقلانی آنها متفاوت و متغیّر بوده است ولی بنظر می‌رسد مقابله به مثل اولین عکس العمل باشد که به صورت طبیعی مورد توجه انسان واقع شده با این تفاوت که این مقابله هیچ حد و مرزی نداشته، لذا در الواح دوازده گانه روم ودر مجموعه قوانین حمورابی و در شریعت حضرت موسی و عیسی قصاص وجود داشته و مورد قبول بوده است و در اسلام هم اصل قصاص با شرایطی مورد پذیرش قرار گرفته است .نتایج نشان می دهد که در قرآن آیات زیادی وجود دارد که ناظر به اصل قصاص می‌باشند البته این آیات دو دسته هستند که دسته اول به اصل مقابله به مثل به صورت کلی دلالت دارند و دسته دوم آیاتی که مستقلاً به خود مسئله قصاص مربوط می‌شود.در این پایان نامه سعی خواهیم کرد تا بررسی کامل و همه جانبه ای از قصاص در اسلام و قوانین موجود داشته باشیم.

 

واژگان کلیدی:قتل،قصاص،دیه،جرم،مجازات،فقه،حقوق.

 

فصل اول-کلیات تحقیق

 

1-مقدمه

قصاص یکی از احکام کیفری در اسلام است که قرآن آن را مایه حیات جامعه می داند. تشریع حکم قصاص برای جلوگیری از انتقام های کور و دور از عدالت، همچنین برای جلوگیری از جرأت یافتن جنایت کاران در قتل یا ضرب و جرح شهروندان، وضع شده است. حیات اجتماعی سالم در گرو وجود امنیت و آسایش عمومی و رعایت حقوق و تکالیف متقابل است و آسایش عمومی، در گرو حفظ اصول و ارکان یک حیات اجتماعی است. و حکم قصاص برای محافظت رکن مهم جامعه، یعنی جان افراد، در برابر جنایت کاران وضع شده است.یکی از موارد حقوق کیفری در اسلام، قصاص است. قصاص در لغت به معنای پی گیری نمودن اثر چیزی است. و در اصطلاح،«پی گیری نمودن و دنبال نمودن اثر جنایت است به گونه‌ای که قصاص کننده همان جنایتی که جانی بر او وارده ساخته است بر خود او وارد نماید.قصاص قانونی بسیار پیشرو و انسانی، چه در زمان ابلاغ آن، و چه در زمان ما است. در کتاب تفسیر نمونه، نویسنده در ذیل آیه 179 بقره که فلسفه قصاص را بیان می نماید، می نویسد:عادت عرب جاهلى بر این بود که اگر کسى از قبیله آنها کشته مى‏شد تصمیم مى‏گرفتند تا آنجا که قدرت دارند از قبیله قاتل بکشند، و این فکر تا آنجا پیش رفته بود که حاضر بودند به خاطر کشته شدن یک فرد تمام طائفه قاتل را نابود کنند آیه فوق نازل شد و حکم عادلانه قصاص را بیان کرد.این وضع به شکلی فزاینده ای موجب درگیری های کینه ورزانه و طولانی می شد.اما اسلام قانون قصاص را به جای انتقام کور فرستاد. [1]اسلام از یک سو، آن را از رفتاری بی محاکمه، به حوزه قاضی و قضاوت کشاند و از این طریق آن را از رفتاری غیر حقوقی به عملی تبدیل کرد که برای شناخت جرم، مجرم و میزان جرم، نخست می بایست دادگاهی تشکیل شود تا هر نوع جزایی بر حسب آن و با عدالت صورت گیرد، و از سویی دیگر آن را از صورت انتقام خارج ساخت و به قصاص بدل ساخت. و به وضع حقوقی نابسامانی که جوامع آن زمان گرفتارش بودند پایان داد. کشتن چند برابر از دیگران در مقابل خون شخصی که به قتل رسیده بود، نوعی انتقام بود و آن هم از نوع کور که حتی محدود به قاتل و مجرم و خانواده ایشان نمی شد، در حالی که قرآن فرمود: «و بر آنها در آن مقرر داشتیم که جان در مقابل جان و چشم در مقابل چشم و بینی در برابر بینی و گوش در مقابل گوش و دندان در برابر دندان می‌باشد و هر زخمی قصاص دارد و اگر کسی آن را ببخشد کفاره او محسوب می‌شود و هر کس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نکند ستمگر است.اگر شخصی از شما کشته شد، می بایست متقابلاً یک نفر که مجرم و مقصر در مورد آن بوده، قصاص شود و اگر خانواده مقتول رضایت دادند، تنها به گرفتن دیه یا حتی بخشش رضایت داده شود. حتی اینک نیز هیچ جایگزین بهتری برای قصاص، به طوری که خانواده بازماندگان را راضی کند، پیدا نشده است؛ آن گونه که مجرم نیز به اندازه کافی مجازات شود تا درس عبرتی هم برای او، و هم دیگران باشد تا به سادگی به آدم کشی روی نیاورند و با کشتن دیگران و کشیدن تنها چند سال حبس دوباره آزادانه بگردد و مردم را نیز در معرض خطر قرار دهد.«اسلام در هر مورد مسائل را با واقع‏بینى و بررسى همه جانبه دنبال مى‏کند، در مسئله خون بى‏گناهان نیز حق مطلب را دور از هر گونه تندروى و کند روى بیان داشته است، نه همچون آئین تحریف شده یهود فقط تکیه بر قصاص مى‏کند و نه مانند مسیحیت کنونى فقط راه عفو یا دیه را به پیروان خود توصیه مى‏نماید، چرا که دومى مایه جرئت است و اولى عامل خشونت و انتقام‏جویى.مهم ترین دلیل وضع حکم قصاص در قرآن حفظ حیات جامعه دانسته شده است. خداوند در سوره بقره در باره فلسفه قصاص می فرماید: «و براى شما در قصاص، حیات و زندگى است، اى صاحبان خِرد! شاید شما تقوا پیشه کنید یعنی هدف از قصاص اعدام نیست، هدف زندگی و حیات است؛ هدف ترمیم دوباره امور و بازگرداندن فرد یا جامعه به وضعیت عادی است. اگر کسی بدون دلیل و مستقل از اندام‌های رسمی جامعه اقدام به قتل نفس کند، حیات اجتماعی به مخاطره می‌افتد و قصاص برای تضمین حیات اجتماعی و فردی است.گاهی افرادی به حکم قصاص اشکال می گیرند. [2]آنها می گویند قصاص باعث می شود یک نفر دیگر نیز جانش را از دست بدهد، حال آن که رأفت و رحمت بر انسانیت اقتضا مى‏کند جانی قصاص نشود.در پاسخ مى‏گوئیم بله و لکن هر رأفت و رحمتى پسندیده و صلاح نیست و هر ترحمى فضیلت شمرده نمى‏شود، چون بکار بردن رأفت و رحمت، در مورد جانى قسى القلب، (که کشتن مردم برایش چون آب خوردن است)، و نیز ترحم بر نافرمانبر متخلف و قانون‏شکن که بر جان و مال و عرض مردم تجاوز می کند، ستمکارى بر افراد صالح است و اگر بخواهیم بطور مطلق و بدون هیچ ملاحظه و قید و شرطى، رحمت را بکار ببندیم، اختلال نظام لازم مى‏آید و انسانیت در پرتگاه هلاکت قرار گرفته، فضائل انسانى تباه مى‏شود.حیات اجتماعی سالم در گرو وجود امنیت و آسایش عمومی و رعایت حقوق و تکالیف متقابل است و آسایش عمومی، در گرو حفظ اصول و ارکان یک حیات اجتماعی است. در یک نگاه استقرایی و بدون تأکید بر حصر، عناصر اصلی یک حیات اجتماعی عبارت اند از: دین، جان، مال،احترام و شخصیت انسان( ناموس یا نسل) و خرد و عقل انسان ها. این اصول که از زمان غزالی به این طرف مورد توجه علما و فقهای اسلامی قرار گرفته است، در واقع زیر بنای یک جامعه سالم را تشکیل می دهند و با اَجزا و زیر مجموعه

مقدمه   23

گفتاراول:- بنداول- توسعه چیست؟   24

بنددوم- تکامل،تغییر،رشد،ترقی ونوسازی  25

گفتاردوم- بنداول – نظریات توسعه   33

بنداول- دیدگاه نوسازی   34

گفتارسوم- بنداول-دیدگاه وابستگی   37

فصل سوم   47

نظریات توسعه گراآدریان لفت ویچ   48

مقدمه   48

گفتاراول- بنداول- الویت سیاست درتوسعه   50

بنددوم- نظریه دولت دموکراتیک توسعه گرا   53

گفتاردوم- بنداول- آرمان دولت توسعه گرا   57

گفتارسوم- ویژگیهای دولت توسعه گرا   59

بنداول- نخبگان توسعه گرا   59

بنددوم- استقلال نسبی دولت   60

بندسوم- قدرت بوروکراتیک   61

بندچهارم- جامعه مدنی ضعیف   61

بندپنجم- دولت توسعه گراومنافع اقتصادی   62

بندششم- خلاصه ویژگیهای دولت توسعه گرا   63

فصل چهارم   65

بررسی دولت هویدا   65

مقدمه   65

گفتاراول- ایران درزمان رضاخان   67

بنداول- ایران درزمان محمدرضاشاه پهلوی   70

گفتاردوم- نگاهی به حدوداختیارت هویدا ونقش ویدرساخت قدرت دردربارپهلوی دوم:   74

گفتارسوم- سیاست دولت درزمینه امورزیربنایی   80

بنداول- سیاست دولت درزمینه اقتصادی   81

گفتارچهارم- سیاست دولت درزمینه اموراجتماعی ورفاهی   86

گفتارپنجم- سیاست های اداری   89

بنداول- سیاستهای عمده دیگر:   91

گفتارششم- سیاست خارجی وروابط بین المللی   91

 

بنداول- تقویت بنیه دفاعی کشور   92

بنددوم- جنبه فرهنگی ومعنوی   93

جمع بندی   94

فصل پنجم   95

مقایسه تاثیرنظریات دولت توسعه گراآدریان  لفت ویچ دردولت امیرعباس هویدا   95

مقدمه   96

نتیجه گیری: 106

 

پیشگفتار:

پژوهش حاضر با عنوان بررسی نسبت دولت هویدا با معیارهای توسعه گرایی از دید آدریان لفت ویچ می باشد که  بدیهی است مقوله توسعه که ازمهمترین مسائل اساسی در سطح جهان می باشدواز مفاهیمی دانست كه بعد از جنگ جهانی دوم به طور جدی مورد توجه صاحب نظران و پژوهشگران علوم انسانی و سیاستمداران، در دولت های ملی قرار گرفته است. ازآن زمان تاکنون کمتر واژه ایست که این همه درعرصه های سیاست داخلی و خارجی بر سر زبان ها جاری باشد. توسعه ومسایل آن به همین صورت جای خود را در درس ها و بحث های دانشگاهی نیز باز کرده است و در برخی رشته های درسی جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. مسئله توسعه در عرصه نظریه پردازی های اجتماعی و سیاسی نیز جایگاه مهمی به دست آورده است.  در میان اندیشمندان این عرصه گروهی توسعه را فرآیند تغییر در ابعاد گسترده اجتماع، كه توسط سیاستمداران و دولتمردان یك جامعه برنامه ریزی می شود و به اجرا درمی آید تلقی می كنند وعده ای این فرآیند تغییر را نوعی دیگر از استعمار می دانند و توسعه را جانشین استعمار قلمداد می كنند.علاقه وافر و دغدغه دیرینه نگارنده نسبت به مسئله از اهداف اصلی برای انتخاب این موضوع به عنوان پایان نامه دوره کارشناسی ارشد بوده است که نگارنده در طی تحقیق سعی خواهد نمود تا حد امکان به این پرسشها که خود نیز بسیار مایل است به آن دست یابد پاسخ مناسب ارائه دهد. در طی مراحل این تحقیق از راهنمائی های مدبرانه و کارگشای استاد ارجمندم جناب دکتر زکیخانی بسیار بهره برده ام وهمچنین از مشاوره ونکته سنجی استاد گرانقدرم خانم دکتر شاهسوند بهره ها گرفته ام که جای بسی تقدیر وامتنان دارد. که اگر هدایت ومشاوره این عزیزان نبود، شاید مطالب ارائه شده دارای نواقص فراوان بود. از زحمات پدر ومادر وهمسر عزیزم که در طی دوران تحصیلم همیشه مشوق وحامی بنده بودند سپاسگذارم. درخاتمه ذکر این مطلب را ضروری می دانم که اگر خوانندگان عزیز وگرامی هرگونه قصور واشکال و عدم کیفیت علمی را در این پایان نامه مشاهده می نمایند آنرا به حساب کم تجربگی وکم کاری بنده منظور دارند که امید آن دارم با راهنمائیهای آنان در کارها وتجربیات آینده آنرا مد نظر قرار دهم.

چکیده

دانش در دنیای پیشرفته امروز سازمان ها، به سرعت در حال تبدیل شدن به مزیت رقابتی اصلی شده است و می تواند برای سازمانهایی که به خوبی آن را می شناسند و مدیریت می کنند، فراهم آورنده فرصت و در عین حال برای سازمانهایی که تحولات محیط را نمی شناسند یا نمی خواهند بشناسند ، به عنوان تهدید جدی قلمداد شود. در حقیقت مدیریت دانش که اکنون خود را به عنوان ابزار کلیدی مدیریت قرن جدید مطرح کرده است، فرآیند خلق، سازماندهی، تبادل و بکاربستن دانش است که به سازمان کمک می کند تا بصیرت و درک لازم را از تجربه خود به دست آورند. در حقیقت این تحقیق به منظور رسیدن به اهدافی همچون تعیین وضعیت چرخه مدیریت دانش در چهار حلقه خلق دانش، سازماندهی، اشاعه و بکار بستن و فراهم آوردن مقدمات لازم برای ارتقای کیفیت و اثربخشی شرکت توانیر در راستای دستیابی به اهداف مربوطه می باشد .در این راستا روش تحقیق استفاده شده، کاربردی از نوع علی توصیفی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شرکت مادر تخصصی توانیر به علت تنوع وظایف، وجود افراد متخصص و دارای تحصیلات عالیه به تعداد کافی مد نظر قرار گرفت. در روش نمونه گیری نیز گروههای مختلفی از کارکنان داشتیم ولی چون تاثیری در جمع آوری اطلاعات نداشت از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد .تجزیه و تحلیل اطلاعات توصیفی و تحلیلی است و داده های بدست آمده از جمع آوری پرسشنامه به وسیله برنامه نرم افزاری spss، ارایه جداول توزیع فراوانی، آزمون دو جمله ای، آزمون فریدمن، استفاده از ضریب همبستگی و استفاده از تاپسیس فازی برای اولویت بندی حلقه ها استفاده شده است. نتایج حاصل به این صورت است که بین حلقه های سازماندهی دانش، بکاربستن دانش و مبادله دانش با وضعیت مطلوب آن تفاوت متوسطی وجود دارد و بین حلقه خلق دانش با وضعبت مطلوب آن تفاوت کمی وجود دارد .

کلید واژه ها: مدیریت دانش، چرخه، رویکرد فازی

 1-1 مقدمه

 دانش در دنیای پیشرفته امروز سازمان ها، به سرعت در حال تبدیل شدن به مزیت رقابتی اصلی شده است و می تواند برای سازمانهایی که به خوبی آن را می شناسند و مدیریت می کنند، فراهم آورنده فرصت و در عین حال برای سازمانهایی که تحولات محیط را نمی شناسند یا نمی خواهند بشناسند، به عنوان تهدید جدی قلمداد شود. در حقیقت مدیریت دانش که اکنون خود را به عنوان ابزار کلیدی مدیریت قرن جدید مطرح کرده است، فرآیند خلق، سازماندهی، تبادل و بکاربستن دانش است که به سازمان کمک می کند تا بصیرت و درک لازم را از تجربه خود به دست آورند. مدیریت دانش، ضمن اینکه به حل مشکل، تصمیم گیری، ‌برنامه ریزی استراتژیک، یادگیری پویا و… کمک می کند، از زوال داراییهای ذهنی جلوگیری کرده به آگاهی سازمان می افزاید. ارتباط تنگاتنگی که میان مدیریت دانش و مفاهیمی مانند نوآوری، سازمانهای یادگیرنده، بهره وری و سایر مفاهیم ارزنده که مولفه های کلیدی رقابت و حیات سازمانی هستند، وجود دارد، اهمیت توجه و استفاده از مدیریت دانش را چند برابر     می کند. بهره وری، کارایی، مسئولیت پذیری، توانایی رقابت و نوآوری سازمانهای پیشرو در   استفاده از مدیریت دانش، دلیل و شاهدی قوی است بر اینکه سازمان ها با غفلت از مدیریت دانش،‌ دیر یا زود به سمت زوال و نابودی حرکت خواهند کرد. در حقیقت در محیط پرتلاطم کنونی که دانش به عنوان منبع اساسی اقتصادی، جایگزین سرمایه، منابع طبیعی و نیروی کار شده است و منبع ضروری و پایدار برای مزیت رقابتی محسوب می شود، مدیریت صحیح دانش، رمزتداوم بقای سازمان ها است. مدیریت دانش، یکی از رویکردهای مهم و ارزشمندی است که سازمان های پیشرو با استقرار آن، ضمن حفظ تخصص فنی خود، از افت دانش حیاتی که از بازنشستگی، کوچک سازی یا اخراج کارکنان و تغییرات ساخت حافظه انسانی ناشی می شود، جلوگیری می کنند(نوناکا،1991،ص96 )

 1-2 بیان مسأله پژوهش

مدیریت دانش، شامل همه‌ی روش هایی است که سازمان، دارایی های دانش خود را اداره می کند که شامل چگونگی جمع آوری، ذخیره سازی، انتقال، بکار گیری، به روز سازی و ایجاد دانش است .

مدیریت دانش اشتهار خود را از طریق به کارگیری دانش به منظور ایجاد هماهنگی در انجام تغیرات پویا در سازمان و رشد و توسعه نظامهایی برای تسریع انطباق‌پذیری سیستم با تغییرات محیط پیرامون کسب کرده است. سازمانها باید قادر به خلق و به کارگیری دانش جدید و بازسازی دانش موجود برای دستیابی به اهداف خویش باشند. در حالی‌که مدیریت دانش تاکید زیادی بر فناوری اطلاعات می‌کند و در بسیاری از موارد به‌عنوان مدیریت بر اساس فناوری تعریف می‌شود، اما در حقیقت مفهومی فراتر از آن دارد. داون پورت و پروساک (2000 ) مؤلفه‌های اساسی مدیریت دانش را شامل موارد زیر می‌داند:

1-فرهنگ: ارزشها و باورهای اعضای سازمان در زمینه مفاهیم اطلاعات و دانش؛
۲- فرایند اجرایی: چگونگی بهره‌گیری افراد از اطلاعات و دانش در سازمانها؛