فصل دوم – ادبیات موضوع. 4

2-1 سایر مطالعات انجام شده. 5

2-2 تاریخچه مرکبات. 5

2-3 مشخصات کلی مرکبات. 8

2-4 درجه بندی جهانی مرکبات. 9

2-5 شرایط آب و هوایی مناسب کشت و پرورش مرکبات:. 10

2-6 احتیاجات غذایی درختان مرکبات. 11

2-7 بررسی وضعیت سطح زیر کشت و تولیدات مرکبات کشور:. 11

2-8 تولید جهانی مرکبات. 14

2-9 فرآیند صادرات مرکبات. 16

2-15-1 مراحل قبل از صدور. 16

2-10 مراحل اداری صادرات میوه. 19

2-12 بسته بندی. 22

 

2-13 حمل و نقل. 24

2-14 بازاریابی. 25

فصل سوم – روش تحقیق. 28

1-3 مقدمه :. 29

غشایی حفظ می کنند .بعلاوه نفوذهای دوتایی استفان ماکسول در مخلوط های چند جزئی خصوصیات فیزیکی
خود را نگه می دارند.در حالیکه برای نفوذ فیک وسایر ضرایب نفوذ دو تایی چنین ویژگی بر قرار نیست.
بر هم کنش های ترمودینامیکی از طریق اصلاح معادله کلاسی کفلوری هاگینز برای سیستم سه تایی به منظور
توصیف تعادل پلیمر-مایع و پلیمر _بخار با استفاده از یک دسته پارامترهای قابل تنظیم به کار گرفته شدند.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که مدل پیشنهادی ،با وجود پارامترهای تعادل ونفوذ دوتایی ،توانایی توصیف
فر ایند تراوش تبخیری چند جزئی را دار د .در واقع مزیت این روش شامل تعیین پارامترهای بر هم کنش تعادلی
دوتایی از جذب همدمای بخار خالص و تعیین ضر ایب نفوذ استفان ماکسول از تغییرات فلاکس تراوایی جزء خالص
با فشار تراوایی است.
در انتها می توان این مدل را در شر ایط غیر یکنواخت و یا برای سایر غشاهای غیر متخلخل پلیمری وخوراک های
دیگر بسط داد و صحت فرضیات فوق را نتیجه گرفت.
فصل اول
فرایندهای جداسازی
1-1- مقدمه:
بسیاری از عملیات مهندسی شیمی با مسأله تغییر غلظت در محلول ها و مخلوط ها سرو کار دارن د .

 

 

به کوشش

لیلا باجولی

 

در پژوهش حاضر پتانسیل آنتی اکسیدانی، میزان ترکیبات فنلی و ترکیبات اسانس برگ قسمتهای مختلف شاخه گیاه برگ بو (Laurus nobilis L.) بررسی گردید. همچنین اثرات آللوپاتیک عصاره آبی برگهای شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل، کاروتنوئید و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز برگ گیاهچه های گندم و شاهی مورد مطالعه قرار گرفت. پتانسیل آنتی اکسیدانی با استفاده از روش DPPH(1,1- diphenyl 2-picryl-hydrazyl)، میزان ترکیبات فنلی کل با استفاده از روش Folin-Ciocalteu و ترکیبات اسانس برگها با روش GC/MS ارزیابی گردید. پتانسیل آنتی اکسیدانی برگها بین 856/1 ± 67/40 تا 333/0 ± 67/59 میکرومول ترولکس بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین پتانسیل آنتی اکسیدانی در برگهای شاخه غنچه دار برگ بو مشاهده شد. میزان ترکیبات فنلی کل برگها بین 045/0 ± 56/5 تا 139/0 ± 22/12 میلی گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک اندازه گیری شد. بیشترین میزان ترکیبات فنلی کل مربوط به برگهای شاخه بدون میوه و غنچه برگ بو مشاهده شد. اسانس گیری با دستگاه کلونجر نشان داد که برگهای شاخه غنچه دار برگ بو با 53/1% بیشترین بازده را داشته است. در اسانس برگهای قسمتهای مختلف شاخه 3 ترکیب 1,8-Cineole، a-Terpinyl acetate و Sabinene بیشترین درصد را دارا بوده اند. در بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره ی آبی برگهای شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر گیاهچه های گندم و شاهی، میزان کلروفیل در اکثر موارد تغییر معنی داری در سطح 05/0 = a نسبت به گیاهچه- های شاهد نداشته است. همچنین میزان کاروتنوئید نیز در اکثر غلظتهای عصاره مشابه گیاهچه-های شاهد بوده است. در رابطه با فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز، عصاره باعث افزایش فعالیت آنزیم در هر دو گیاهچه گردیده است. نتایج نشان دادند که فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان ترکیبات فنلی برگهای شاخه های غنچه دار، میوه دار و بدون غنچه و میوه گیاه برگ بو با یکدیگر متفاوت میباشد. همچنین به علت بالا بودن میزان ترکیب 1,8-Cineole در ترکیبات اسانس و اهمیت کاربردی آن، می توان از اسانس برگ بو در سطح صنعتی استفاده نمود.

 

کلمات کلیدی: برگ بو، پتانسیل آنتی اکسیدانی، ترکیبات فنلی، اسانس، اثرات آللوپاتیک

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

 فصل اول: مقدمه

1-1-نقش دفاعی متابولیت های ثانویه در شرایط تنش… 2

1-2-رادیکال های آزاد و اثرات سوء آن بر گیاه 3

1-3-مکانیسم های دفاعی گیاهان در برابر گونه های فعال اکسیژن (ROS)ها 5

1-4-اهمیت آنتی اکسیدان های گیاهی. 6

1-5-ویژگی های آنتی اکسیدانی تركیبات فنلی. 8

1-6-مبحث اسانس… 9

1-6-1-روغن های اسانسی.. 9

1-6-2-مصارف و کاربرد روغن های اسانسی.. 9

1-6-3-روش های استخراج روغن های اسانسی.. 10

1-6-4-روش های جداسازی ترکیبات روغن های اسانسی.. 11

1-6-4-1-روش کروماتوگرافی گازی(GC) 11

1-6-5-بررسی تکنیک کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی (GC/MS) 13

1-7-مبحث آللوپاتی. 13

1-8-خصوصیات کلی تیره برگ بو 16

1-9-خصوصیات گیاه شناسی گیاه برگ بو 16

عنوان                                                                                                             صفحه

 

 

1-10-خصوصیات اکولوژیکی گیاه برگ بو 17

1-11-خواص درمانی گیاه برگ بو 18

1-12-سایرکاربردهای گیاه برگ بو 19

 

فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین

2-1-پژوهش های انجام شده در زمینه ی اندازگیری فعالیت آنتی اکسیدانی گیاهان. 21

2-2-پژوهش های انجام شده در زمینه ی اندازه گیری میزان ترکیبات فنلی گیاهان. 23

2-3-پژوهش های انجام شده در زمینه ی شناسایی ترکیبات موجود در اسانس گیاهان. 24

2-4-پژوهش های انجام شده در زمینه ی اندازگیری فعالیت آللوپاتی گیاهان. 26

اهداف پژوهش… 29

 

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1-جمع آوری و آماده سازی برگهای گیاه برگ بو 31

3-2-عصاره گیری. 33

3-2-1-تهیه عصاره متانولی.. 33

3-2-2-تهیه عصاره آبی.. 33

3-3-تعیین پتانسیل آنتی اکسیدانی با استفاده از روش DPPH.. 33

عنوان                                                                                                                صفحه

 

3-3-1-مواد و محلول های مورد نیاز 34

3-3-2-روش آزمایش…. 34

3-3-3-تهیه محلول استاندارد. 35

3-4-اندازه گیری میزان ترکیبات فنلی کل (Total Phenolics) با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu. 36

3-4-1-مواد و محلول های مورد نیاز 36

3-4-2-روش آزمایش…. 37

3-4-3-تهیه محلول استاندارد. 38

3-5-بررسی ترکیبات اسانس برگ گیاه برگ بو 39

3-5-1-اسانس گیری.. 39

3-5-2-آزمایش های مربوط به تعیین ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه برگ بو. 39

3-5-2-1-معرفی دستگاه كروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی  (GC/MS) 39

3-6-بررسی پتانسیل آللوپاتی عصاره آبی گیاه برگ بو 40

3-6-1-اثر عصاره آبی برگ گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل و کاروتنوئید برگ گیاهچه های گندم و شاهی  40

3-6-1-1-مواد و محلول های مورد نیاز 40

عنوان                                                                                                                صفحه

 

3-6-1-2-آماده سازی گیاهان. 41

3-6-1-3-روش آزمایش… 41

3-6-2-اثر عصاره آبی برگ گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز استخراج شده از برگ گیاهچه های گندم و شاهی.. 42

3-6-2-1-مواد و محلول های مورد نیاز 42

3-6-2-2-آماده سازی گیاهان. 43

3-6-2-3-استخراج آنزیم گایاكول پراكسیداز 43

3-6-2-4-تعیین فعالیت آنزیم. 43

تجزیه و تحلیل آماری داده ها 45

 

فصل چهارم: نتایج

4-1-پتانسیل آنتی اکسیدانی برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو با استفاده از DPPH.. 47

4-2- میزان ترکیبات فنلی کل (Total Phenolics) با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu. 51

4-3-مقایسه بازده اسانس برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 54

4-4-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه برگ بو 55

عنوان                                                                                                             صفحه

 

4-4-1-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو. 55

4-4-2-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ های شاخه میوه دار گیاه برگ بو. 55

4-4-3-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ های شاخه بدون میوه و غنچه گیاه برگ بو 56

4-4-4-مقایسه بین ترکیبات عمده موجود در اسانس برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 62

4-5-پتانسیل آللوپاتی عصاره آبی گیاه برگ بو 63

4-5-1-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل برگ گیاهچه های گندم و شاهی  63

4-5-2-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کاروتنوئید برگ گیاهچه های گندم و شاهی  64

4-5-3-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز استخراج شده از برگ گیاهچه های گندم و شاهی.. 67

 

فصل پنجم: بحث

5-1-پتانسیل آنتی اکسیدانی برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو با استفاده از روش DPPH.. 70

 

عنوان                                                                                                             صفحه

 

5-2-میزان ترکیبات فنلی کل (Total Phenolics) با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu. 71

5-3-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه برگ بو 71

5-4-بررسی پتانسیل آللوپاتی عصاره آبی گیاه برگ بو 73

5-4-1-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل برگ گیاهچه های گندم و شاهی  73

5-4-2-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کاروتنوئید برگ گیاهچه های گندم و شاهی  73

5-4-3-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز استخراج شده از برگ گیاهچه های گندم و شاهی.. 74

نتیجه گیری کلی. 75

پیشنهادات پژوهشی آینده 76

فهرست منابع فارسی. 77

فهرست منابع انگلیسی. 78

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

جدول3-1- مخلوط واكنش جهت سنجش فعالیت آنزیم گایاكول پراكسیداز 44

جدول 4-1 پتانسیل آنتی اکسیدانی بر حسب میکرومول ترولکس بر گرم وزن خشک، مقادیر IC50 بر حسب میلی گرم در میلیلیتر و درصد مهار رادیکال های آزاد DPPH توسط عصاره ی برگ های شاخه. 51

جدول 4-2 میزان ترکیبات فنلی کل عصاره ی متانولی برگ های شاخه بر حسب میلی گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک   54

جدول 4-3- بازده اسانس برگ های قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 54

جدول 4-4- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس برگ گیاه برگ بو 57

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

شکل 3-1-شاخه گیاه برگ بو…………………………………………………………………………………………………32

شکل 3-2-قسمت های مختلف شاخه برگ بو، شاخه غنچه دار(الف)، شاخه میوه دار(ب)، شاخه بدون غنچه و میوه(ج)………………………………………………………………………………………………………………32

شکل 4-1- منحنی استاندارد ترولکس بر حسب میکرومول. 49

شکل 4-2- اثر غلظت های مختلف (mg ml-1 ) عصاره متانولی برگ های شاخه غنچه دار(الف)، برگ های شاخه میوه دار(ب) و برگ های شاخه بدون میوه و غنچه(ج) بر جذب محلول DPPH. 50

شکل 4-3- منحنی استاندارد گالیک اسید برحسب میکروگرم درمیلی لیتر 52

شکل 4-4- میزان جذب معرف Folin-Ciocalteu در غلظت های مختلف(mg ml-1 ) عصاره متانولی برگ های شاخه غنچه دار(الف)، برگ های شاخه میوه دار(ب) و برگ های شاخه بدون میوه و غنچه(ج) 53

شکل 4-5- کروماتوگرام اسانس برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو. 59

شکل 4-6- کروماتوگرام اسانس برگ های شاخه میوه دار گیاه برگ بو. 60

شکل 4-7- کروماتوگرام اسانس برگ های شاخه بدون غنچه و میوه گیاه برگ بو.……………….61

شکل 4-8- مقایسه بین ترکیبات عمده موجود در اسانس برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 62

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

شکل 4-9- اثر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل برگ گیاه تک لپه گندم (الف) و گیاه دولپه شاهی (ب).. 65

شکل 4-10- اثر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کاروتنوئید برگ گیاه تک لپه گندم (الف) و گیاه دولپه شاهی (ب).. 66

شکل 4-11- اثر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز از برگ گیاه تک لپه گندم (الف) و گیاه دولپه شاهی (ب).. 68

 

مقدمه

 

بشر در طول قرن ها به گیاهان به عنوان منبعی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی وابستگی کامل داشته است. عمدتاً یکسری از واکنش های شیمیایی که واسطه آنزیمی دارند،

واژگان کلیدی: تهذیب و تزکیه نفس، قرآن، نهج البلاغه

 

 

فهرست مطالب

 

مقدمه. 1

2- بیان مسئله. 1

3- سؤالات تحقیق.. 1

4- فرضیه­های تحقیق.. 2

5- پیشینه تحقیق      2

6- ساختار تحقیق.. 2

فصل اول: کلیات تحقیق.. 3

1-1-تهذیب 4

1-2-تزکیه  4

1-3-تفاوت تهذیب و تزکیه نفس          5

1-4-اخلاق عملی و اخلاق نظری…………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………….. 6

 -5-1تهذیب و تزکیه نفس در قرآن………….      7

1-6- دلایل اهمیت تهذیب نفس….. 9

1-7- زمان آغاز تهذیب نفس…………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….. 10

1-8- مراحل تهذیب نفس..                                                                                                                                                                                           11

1-7-1- خودشناسی.. 12

1-7-2- عزم بر حرکت.. 13

1-7-3- امید به رحمت الهی.. 14

1-7-4-تفکر. 14

1-7-5- تخلیه. 15

1-7-6- تحلیه. 16

1-7-7- تجلیه. 16

1-7-8- مرابطه. 17

1-7-8-1- مشارطه. 18

1-7-8-2- مراقبه. 20

1-7-8-3- محاسبه. 22

1-7-8-4- معاتبه (توبیخ نفس) 23

1-8- چگونگی تهذیب نفس… 24

1-9- مقدمات تهذیب نفس… 26

1-10- عوامل و اسباب مؤثر در تهذیب نفس… 26

1-10-1- توفیق الهی.. 26

1-10-2- رهبران الهی.. 27

1-10-3- قرآن کریم. 28

1-10-4- ایمان و عمل صالح. 28

1-10-5- تقوا 28

1-10-6- خوف خداوند. 29

1-11- موانع تهذیب نفس… 31

1-11-1- تداوم گناه 31

1-11-2- تعلقات دنیایی.. 31

1-11-3- پرخوری.. 31

1-11-4- حبّ ذات.. 32

 

1-12- آثار تهذیب نفس… 33

1-12-1- رستگاری.. 33

1-12-2- رضایت الهی.. 33

1-12-3- درک حقایق قرآن. 34

1-12-4- زمینه جلب محبت خداوند. 34

فصل دوم: راهکارهای عملی تهذیب نفس در قرآن.. 35

مقدمه. 36

2-1- یقظه. 37

2-2- توبه. 40

2-2-1- توبه از حرام­ها 41

2-2-2- توبه از رذایل اوصاف و اخلاق. 42

2-2-2-1- حجاب اوصاف رذیله. 43

2-2-3- توبه نصوح. 44

2-3- تقوی.. 45

2-4- صبر و استقامت.. 48

2-4-1-  اقسام صبر. 50

2-5- توکل در کارها 51

2-6- توجه به نوافل. 53

2-7- زهد. 54

2-8- نماز 56

2-9- روزه 57

2-10- ریاضت نفس… 58

2-11- تذکر. 60

2-12- رفیق و همنشین خوب.. 62

2-13- شب زنده داری.. 63

2-14- تمسک به قرآن. 64

2-15- ذکر مداوم. 65

2-16- سعه  صدر 67

فصل سوم: راهکارهای عملی تهذیب نفس در نهج البلاغه. 69

مقدمه. 70

3-1- اهمیت تهذیب از دیدگاه امام علی(ع) 70

3-2- راهکارهای تهذیب نفس در نهج البلاغه. 71

3-2-1- تقوی.. 71

3-2-2- زهد. 77

3-2-3-  نماز 78

3-2-4- انجام واجبات و ترک محرمات.. 79

عنوان                                                                                                                           صفحه

چکیده: 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-مقدمه 3

فصل دوم: سوابق تحقیق

2-1-روش‌های برنامه‌ریزی. 8

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1-مشخصات محل تحقیق. 37

3-1-1- موقعیت جغرافیایی. 37

3-2-1- زمین شناسی. 37

3-1-3- تأثیر سازند‌ها و تشکیلات زمین شناسی بر منابع آبی. 38

3-1-4- آب‌های سطحی. 39

3-1-5- آب و هوا 39

3-1-6- وضعیت منابع آبی. 41

3-1-7- وضعیت کشاورزی. 43

3-1-8- وضعیت دام و طیور 44

3-1-9- پوشش گیاهی منابع طبیعی. 45

3-1-10- کیفیت آب و خاک منطقه 46

3-2- روش تحقیق. 46

3-2-1- الگوی كشت.. 46

3-2-1-1- موارد مهم در تعیین الگوی كشت.. 49

 

عنوان                                                                                                                           صفحه

3-2-1-2- مزایای طراحی الگوی کشت.. 49

3-2-2-نرم افزار مورد استفاده 51

3-2-3- مدل الگوریتم رقابت استعماری. 53

3-2-3-1-مزایای الگوریتم رقابت استعماری. 54

3-2-3-2-مروری بر پدیده‌ی تاریخی استعمار 54

3-2-3-3- شرح كلی الگوریتم پیشنهادی. 56

3-2-3-4- شکل‌گیری امپراطوری‌های اولیه 58

3-2-3-5- سیاست جذب.. 59

3-2-3-6- جابجایی موقعیت مستعمره و امپریالیست.. 62

3-2-3-7- قدرت كل هر امپراطوری. 63

3-2-3-8- رقابت استعماری. 63

3-2-3-9- سقوط یك امپراطوری. 65

3-2-3-10- همگرایی. 65

3-2-4-جمع آوری و معرفی داده‌ها 66

3-2-5- مرتب كردن داده‌ها 70

3-2-6- تابع هدف.. 71

3-2-7- محدودیت‌ها و نحوه‌ی اعمال آن. 71

3-2-8- برنامه‌های تعیین الگوی كشت به روش الگوریتم رقابت استعماری. 72

3-2-8-1- Problem Definition. 72

3-2-8-2- ICA Parameters. 73

3-2-8-3- Initialization. 74

3-2-8-4- ICA Main Loop. 74

عنوان                                                                                                                          صفحه

3-2-9- سناریوها و خروجی‌های مورد انتظار 77

3-2-9-1- سناریوهای کم آبیاری. 77

 

3-2-9-2- سناریوهای محدودیت‌ها 77

3-2-9-3- سناریوی تأمین نیاز منطقه 78

3-2-9-4-سناریوی آبیاری مدیریت شده 79

3-2-9-5-سناریوی شرایط موجود 79

فصل چهارم: نتایج

4-1- بهینه کردن پارامترهای الگوریتم. 81

4-2- نتایج تحقیق. 84

4-2–1 الگوی کشت.. 84

4-2–2 سود حاصل از مدل‌ها 86

-3-2-4 میزان آب مصرفی. 88

-4-2-4 نیروی انسانی. 93

-5-2-4 کود مصرفی. 95

4–26- ماشین آلات.. 97

4-3- تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………………………………..98

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

رفرنس‌ها 105

پیوست شماره‌ی 1 : برنامه‌ی تبدیل اطلاعات از اکسل به فرمت قابل استفاده در نرم‌افزار متلب.. 108

پیوست شماره‌ی 2 : برنامه‌ی محاسبه‌ی سود خالص محصولات.. 108

پیوست شماره‌ی 3 : برنامه‌ی محاسبه‌ی مقدار تابع هدف.. 109

پیوست شماره 4 : حلقه‌‌ی اصلی الگوریتم رقابت استعماری. 109

عنوان                                                                                                                          صفحه

پیوست شماره‌ی 5 : برنامه‌ی گلوبال کردن مقادیر پارامترهای اصلی. 112

پیوست شماره‌ی 6 : برنامه‌ی ایجاد جمعیت اولیه و امپراطوری‌ها 113

پیوست شماره‌ی 7 : برنامه‌ی تعیین شایستگی امپریالیست‌ها برای تصاحب مستعمرات.. 116

پیوست شماره‌ی 8 : برنامه‌ی سیاست جذب.. 116

پیوست شماره‌ی 9 : برنامه‌ی سیاست انقلاب.. 118

پیوست شماره‌ی 10 : برنامه‌ی رقابت درون امپراطوری. 120

پیوست شماره‌ی 11 : برنامه‌ی رقابت استعماری. 121

پیوست شماره‌ی 13 : برنامه‌ی محاسبه‌ی قدرت امپراطوری. 123

پیوست شماره‌ی 14 : پرسشنامه‌ی تعیین الگوی بهینه‌ی کشت.. 124

پیوست شماره‌ی 15 : مراحل حساس گیاه 125

پیوست شماره‌ی 16 : نیاز خالص آبی در آبیاری کامل. 126

پیوست شماره‌ی 17 : نیاز ناخالص آبی در آبیاری کامل. 127

Abstract Error! Bookmark not defined.

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                          صفحه

جدول 1-1: بیلان متوسط چرخه‌ی آب كره زمین و ایران. 3

جدول1-2: خلاصه وضعیت منابع آبی تجدیدپذیر کشور 4

جدول 3-1: اطلاعات دمای ایستگاه بشرویه 40

جدول 3-2 : خلاصه اطلاعات بارش، رطوبت و تبخیر ایستگاه بشرویه 40

جدول 3-3 : خلاصه اطلاعات اقلیمی ایستگاه بشرویه 41

جدول 3-4: میزان تخلیه‌ی منابع آب شهرستان بشرویه به تفکیک نوع مصرف.. 42

جدول 3-5 :برداشت از منابع آب شهرستان بشرویه به تفکیک نوع منبع. 42

جدول 3-6 : سطح زیر کشت محصولات زراعی شهرستان بشرویه 43

جدول 3-7 : سطح زیر کشت محصولات باغی شهرستان بشرویه 44

جدول 3-8 : صنایع تبدیلی موجود در شهرستان بشرویه 44

جدول 3-9 : وضعیت دام و طیور 45

جدول 3-10 : پوشش گونه‌های مختلف در جنگل‌های ایران توران. 45

جدول 3-11 : آنالیز کیفی آب چند منبع آب در شهرستان بشرویه 47

جدول 3-12 : آنالیز خاک چند نقطه از اراضی کشاورزی شهرستان بشرویه 48

جدول 3-13 : پارامتر‌های مربوط به تعریف مسئله در الگوریتم رقابت استعماری. 72

جدول 3-14 : ضرایب و پارامتر‌های اصلی در الگوریتم رقابت استعماری. 73

جدول 3-15 : میزان کم آبیاری در مدل کم آبیاری مدیریت شده 78

جدول 3-16 : مقدار ky کل و مرحله‌ای محصولات.. 79

جدول 4-1 : مقادیر بهینه‌ی انتخاب شده برای پارامترهای اصلی الگوریتم. 81

جدول 4-2 : مقایسه‌ی زمان و افزایش سود با افزایش تعداد تکرار الگوریتم. 83

جدول 4-3 : نتایج حاصل از ده اجرای الگوریتم رقابت استعماری. 83

عنوان                                                                                                                          صفحه

جدول 4-4 : سناریوهای تعیین الگوی کشت به روش الگوریتم رقابت استعماری. 84

جدول 4-5 : سطح زیر کشت پیشنهادی برای محصولات ده‌گانه در سناریوها 85

جدول 4-6 : سود حاصل از مدل‌های یازده‌گانه و الگوی کشت فعلی. 87

جدول 4-7 : میزان حجم آب مصرفی در مدل‌های مختلف.. 90

جدول 4-8 : درصد آب مصرفی در مدل‌ها نسبت به مقدار موجود به تفکیک ماهانه 92

جدول 4-9 : ساعات ممکن برای خاموشی چاه‌ها در شبانه روزه 93

جدول 4-10 : درصد نیروی انسانی مصرفی نسبت به موجودی برای اجرای هر یک از الگوهای کشت.. 94

جدول 4-11 : میزان کود مصرفی در مدل‌ها و میزان مازاد آن‌ها 96

جدول 4-12 : درصد استفاده از ساعت کار تراکتور نسبت به موجودی. 97

جدول 4-13 : میزان ساعت کار مورد نیاز کمباین. 98

جدول 4-14 : مقایسه‌ی میانگین و انحراف معیار سود حاصل از سناریوها 99

جدول 4-15 : نتایج مقایسه‌ی دو به دوی سود حاصل از سناریوها به روش بونفرونی. 100

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                          صفحه

شکل 3-1- نقشه‌ی شهرستان بشرویه 38

شکل 3-2 : هیدرو گراف آب زیرزمینی آبخوان دشت بشرویه 42

شکل 3-3 : شمای کلی الگوریتم رقابت استعماری. 57

شکل 3-4 : اجزای تشکیل دهنده‌ی یک کشور 58

شکل 3-5 : چگونگی ‌شكل‌گیری‌ امپراطوری‌های‌ اولیه 60

شکل 3-6 : حرکت مستعمره به سمت استعمارگر. 60

شکل 3-8 : تغییر جای مستعمره و استعمارگر…… شکل 3-9 : امپراطوری اولیه پس از سیاست جذب.. 62

شکل 3-10 : رقابت استعماری بین امپراطوری‌های مختلف.. 64

شکل 3-11 : یک امپریالیست بدون مستعمره در جریان رقابت استعماری. 66

شکل 3-12 : شبه کد الگوریتم رقابت استعماری. 67

شکل 3-13 : شمای کلی الگوریتم رقابت استعماری. 68

شکل 4-1 : همگرایی جواب بهینه در تکرارهای الگوریتم رقابت استعماری. 82

شکل 4-2 : سطح زیر کشت پیشنهادی برای محصولات ده‌گانه در سناریوها 86

شکل 4-3 : سود حاصل از مدل‌های یازده‌گانه و الگوی کشت فعلی. 88

شکل 4-4 : سود متوسط حاصل از مدل‌های یازده‌گانه و الگوی کشت فعلی در هکتار 89

شکل 4-5 : سود حاصل از مدل‌های یازده‌گانه و الگوی کشت فعلی به ازای هر متر مکعب آب.. 89

شکل 4-6 : میزان حجم آب مصرفی در مدل‌های مختلف.. 91

شکل 4-7 : درصد آب مصرفی نسبت به میزان مجاز و شرایط فعلی. 91

شکل 4-8 : نیروی انسانی مورد نیاز برای اجرای هر یک از الگوهای کشت.. 95

شکل 4-9 : میزان کل کود مصرفی در مدل‌ها 95

چکیده:

یکی از اصلی‌ترین نیاز‌های هر فعالیت پویا، برنامه‌ریزی در چارچوب اهداف کلی آن فعالیت است. بخش کشاورزی نیز به عنوان یکی از مهمترین فعالیت‌های اقتصادی نیازمند برنامه‌ریزی‌های منسجم در جهت رسیدن به توسعه است. الگوی بهینه کشت برنامه‌ای است که با هدف مدیریت بهینه‌ی ترکیب مکانی گیاهی تدوین می‌شود. این برنامه با توجه به فرصت‌ها و تهدید‌های اکوفیزیولوژیکی، عوامل تولید، مسایل اقتصادی، عوامل فرهنگی و اجتماعی، تکنولوژی‌های نوین و… طراحی می‌شود. با توجه به این که الگوریتم رقابت استعماری تاکنون برای تعیین الگوی کشت به کار برده نشده این پژوهش قابلیت این الگوریتم را در تعیین الگوی بهینه‌ی کشت با سناریوهای مختلف در شهرستان بشرویه مورد بررسی قرار می‌دهد. رویکرد این پژوهش به حداکثر رساندن سود حاصل با تاکید بر محدودیت منابع آب می‌باشد. نتایج، حاکی از توانایی این الگوریتم در تعیین ترکیب کشت بهینه می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از اجرای برنامه نشان می‌دهد که کشاورزان با استفاده‌ی درست از نهاده‌های کشاورزی خصوصا آب و کم آبیاری محصولات در فصول غیر حساس گیاه می‌توانند به سود بالاتر از شرایط فعلی دست پیدا کنند. همچنین در صورتی که نظارت بر میزان برداشت از منابع آب توسط وزارت نیرو به جای ماهانه و لحظه‌ای، سالانه باشد می‌توان با رعایت الگوهای کشت پیشنهادی با مصرف آب کمتر نسبت به حجم مجاز سالانه‌ی فعلی به سود بالاتری دست یافت.

واژه‌های کلیدی: الگوی کشت، برنامه‌ریزی، الگوریتم، رقابت استعماری، بشرویه.

-مقدمه

از لحاظ اقلیم شناسی، ایران جزء مناطق خشک جهان طبقه‌بندی شده است. متوسط بارندگی در سطح کشور 256 میلی‌متر است که این مقدار حدود 30 درصد متوسط بارندگی جهان (860 میلیمتر) و نزدیک به 35 درصد متوسط بارندگی آسیا (732 میلیمتر) می‌باشد. علاوه بر کمبود میزان بارندگی سالانه کشور، توزیع مکانی آن نیز بسیار نامناسب است.

از نظر وضعیت منابع آبخیز، ایران جزء کشورهای بسیار خشک و کم آب شناخته می‌شود. ارتفاع بارندگی ایران کمتر از 30% بارندگی کره زمین است در حالی‌ که تبخیر ایران 10% بیش از تبخیر متوسط کره زمین است. ازطرفی متوسط سرانه سالانه جریان‌های سطحی و زیرزمینی در هر هکتار در ایران 24% متوسط سرانه جهانی است. بیلان متوسط چرخه‌ی آب در ایران و کره‌ی زمین را در جدول شماره‌ی 1 مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهد در کره‌ی زمین 36 درصد از بارندگی‌‌ها به صورت جریانهای سطحی و زیرزمینی جاری می‌‌شود ولی این رقم در ایران 29 درصد است.

جدول 1-1: بیلان متوسط چرخه‌ی آب كره زمین و ایران (بحران آب، احمد آل یاسین)

جریان‌های­سطحی ­و زیرزمینی
تبخیر و تعرق
بارندگی
وسعت
 
درصد بارندگی
ارتفاع
حجم
درصد بارندگی
ارتفاع
حجم
ارتفاع
حجم
میلیون كیلومتر مربع
میلی متر
میلیارد متر مكعب
میلیمتر
میلیارد متر مكعب
میلی متر
میلیارد متر مكعب
36
297
40300
64
534
72300
831
112600
5/135
كره زمین
29
72
117
71
179
296
256
413
65/1
ایران
مجموع ریزش‌های جوی در ایران 413 میلیارد متر مکعب می‌باشد. از این مقدار تنها 93 میلیارد متر مکعب به صورت جریان‌های سطحی جاری شده و 25 میلیارد متر مکعب نیز به سفره‌های آب زیرزمینی نفوذ می‌کند و 295 میلیارد متر مکعب آن به صورت تبخیر از دسترس خارج می‌شود. جدول شماره‌ی 2 خلاصه وضعیت منابع آبی تجدید پذیر کشور را نشان می‌دهد.

 

جدول1-2: خلاصه وضعیت منابع آبی تجدیدپذیر کشور به میلیارد مترمکعب (مجله آب و کشاورزی، نجفی، غلامعلی)