1-1. مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-2. بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-3. اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..8

1-4. سوالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………11

1-5. اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………..12

1-6. حدود پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………12

1-7. تعاریف مفاهیم و اصطلاحات پژوهش …………………………………………………………………………………………………..13

فصل دوم- پیشینه پژوهش و تدوین چارچوب نظری

1-1. مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….16

1-2. مبانی نظری دینداری ……………………………………………………………………………………………………………………………17

1-2-1. تبیین فلسفی دین……………………………………………………………………………………………………………………………..17

1-2-2. تبیین جامعه شناختی دین ………………………………………………………………………………………………………………20

1-2-3. کنش اجتماعی دین…………………………………………………………………………………………………………………………..21

1-2-4. حمایت اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………………….23

1-2-5. نظریه دینی دورکیم…………………………………………………………………………………………………………………………..24

1-2-6. نظریه تفاهمی وبر ……………………………………………………………………………………………………………………………..26

1-2-7. دیدگاه جامعه شناختی و تربیت دینی ……………………………………………………………………………………………..27

1-2-8. تبیین روانشناختی دین ……………………………………………………………………………………………………………………28

1-2-9. نظریه های تحول روانشناختی دین ………………………………………………………………………………………………….28

1-2-10. نظریه های تحول دینی ………………………………………………………………………………………………………………….30

1-2-11. رویکرد انگیزشی به دین …………………………………………………………………………………………………………………32

1-2-12. دیدگاه روان شناختی و تربیت دینی ……………………………………………………………………………………………..34

1-2-13. کنش انگیزشی دین ……………………………………………………………………………………………………………………….35

2-2-1. بخش دوم : جنگ نرم از نظر قرآن …………………………………………………………………………………………………..35

2-2-2. مفهوم جنگ نرم ……………………………………………………………………………………………………………………………….37

2-2-3. تاریخچه جنگ نرم…………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-2-4. چیستی و اهداف جنگ نرم ………………………………………………………………………………………………………………41

2-2-5. ابزارهای جنگ نرم ……………………………………………………………………………………………………………………………43

2-3. تحقیقات انجام شده قبلی ……………………………………………………………………………………………………………………..44

2-3-1. تحقیقات داخلی ………………………………………………………………………………………………………………………………..45

2-3-2.تحقیقات خارجی ………………………………………………………………………………………………………………………………..48

2-4. نقدی بر تحقیقات انجام شده ………………………………………………………………………………………………………………..49

2-5. چارچوب نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………………..50

2-6. فرضیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………..55

2-7. متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………..56

متغیر مستقل ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

متغیر وابسته ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………56

2-8. تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیقی …………………………………………………………………………………………56

فصل سوم – روش پژوهش

3-1. مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

3-2. روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………..66

3-3. جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….67

3-4. حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….68

3-5. شیوه های نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………….68

3-6. ابزار جمع آوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………………69

3-7. واحد تحلیل ……………………………………………………………………………………………………………………………………………69

3-8. پایایی یا قابلیت اعتماد ………………………………………………………………………………………………………………………….70

3-9. اعتبار یا روایی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….71

3-10. آماره های لازم جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات …………………………………………………………………………………72

فصل چهارم – تجزیه و تحلیل اطلاعات (یافته ها)

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..74

1-4. بخش اول : توصیف جمعیت نمونه ……………………………………………………………………………………………………….75

2-4. بررسی فرضیه های تحقیق (آمار استنباطی ) ………………………………………………………………………………………85

تحلیل های دو متغیره …………………………………………………………………………………………………………………………………….85

فصل پنجم – نتیجه گیری

5-1. مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….98

5-2. یافته های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………..100

5-3. نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………..104

5-4. پیشنهادهای حاصل از پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..107

5-5. پیشنهادات برای محققان آینده ………………………………………………………………………………………………………….107

5-6. محدودیت های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………108

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..109

ضمائم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..115

پرسش نامه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..116

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………121

طرح روی جلد انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………….122

فهرست جداول

جدول 1-2 ، تعریف عملیاتی باور دینی …………………………………………………………………………………………………………60

جدول 2-2، تعریف عملیاتی وظایف دینی………………………………………………………………………………………………………62

جدول 3-2، تعریف عملیاتی تاثیر گذاری کتب دینی دانشگاه ……………………………………………………………………..63

جدول 4-2تعریف عملیاتی اعتقاد به تاثیر گذاری جنگ نرم………………………………………………………………………….64

جدول1-4 توزیع پاسخگویان بر حسب جنسیت …………………………………………………………………………………………..75

جدول2-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان سن ………………………………………………………………………76

جدول3-4 توزیع پاسخ گویان بر حسب وضعیت تاهل ………………………………………………………………………………….77

جدول4-4 توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی ………………………………………………………………………………..78

جدول 5-4 توزیع پاسخ گویان بر حسب میزان درآمد بر حسب هزارتومان …………………………………………………79

جدول 6-4  توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت مسکن ……………………………………………………………………………..80

جدول 7-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان باورهای دینی …………………………………………………….81

جدول 8-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان انجام وظایف دینی …………………………………………….82

جدول 9-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان اعتقاد به تاثیر گذاری کتب دینی دانشگاه ………..83

جدول 10-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان اعتقاد به تاثیر گذاری جنگ نرم …………………….84

جدول  11-4 همبستگی بین میزان محتوای کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان ……..85

جدول 12-4 همبستگی بین تاثیر گذاری جنگ نرم و محتوای کتب دینی دانشگاهی ……………………………….86

جدول 13-3 همبستگی بین نحوه تدریس استادان کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………87

جدول 14-4 همبستگی بین نحوه تدوین مطالب کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان..88

جدول 15-5 همبستگی بین نحوه آزمون کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان ……………89

جدول16-4 رابطه بین شخصیت استادان کتب دینی و تاثیر گذاری بر وضعیت اعتقادات دینی دانشجویان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..90

جدول 17- 4 ضرایب همبستگی چند گانه، ضریب تعیین، ضریب تعدیل یافته و خطای معیار برآورد……….92

جدول 18-4 ضرایب استاندارد شده و استاندارد نشده رگرسیونی متغیر موثر بر میزان اعتقادات دینی دانشجویان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..94

جدول 19-4 ضرایب همبستگی چند گانه، ضریب تعیین، ضریب تعدیل یافته و خطای معیار برآورد…………95

جدول 20-4 ضرایب استاندارد شده و استاندارد نشده رگرسیونی متغیر موثر بر میزان تاثیر گذاری جنگ نرم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….96

فهرست نمودار

نمودار1-4 توزیع پاسخگویان بر حسب جنسیت …………………………………………………………………………………………..75

نمودار2-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان سن ………………………………………………………………………76

نمودار3-4 توزیع پاسخ گویان بر حسب وضعیت تاهل ………………………………………………………………………………….77

نمودار4-4 توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی ………………………………………………………………………………..78

نمودار 5-4 توزیع پاسخ گویان بر حسب میزان درآمد بر حسب هزارتومان …………………………………………………79

نمودار 6-4  توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت مسکن ……………………………………………………………………………..80

نمودار 7-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان باورهای دینی …………………………………………………….81

نمودار 8-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان انجام وظایف دینی …………………………………………….82

نمودار 9-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان اعتقاد به تاثیر گذاری کتب دینی دانشگاه ………..83

نمودار 10-4 توزیع جمعیت مورد مشاهده بر حسب میزان اعتقاد به تاثیر گذاری جنگ نرم …………………….84

نمودار  11-4 همبستگی بین میزان محتوای کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان ……..85

چکیده:

هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش کتب دینی دانشگاهی در مقابله با جنگ نرم و وضعیت اعتقادات دینی جوانان از نگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال تحصیلی1390-1391بوده است، مطالعه حاضر، به لحاظ اجرا از نوع پیمایشی، به لحاظ معیار زمان، مقطعی؛ به لحاظ معیار كاربرد، كاربردی و به لحاظ معیار ژرفایی، پهنانگر است، جامعه آماری در این پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان می باشد که تعداد آنها 14700نفر می­باشد، حجم نمونه این پژوهش با استفاده فرمول حجم کوکران به تعداد 222 نفر تعیین شده است، روش نمونه­گیری در این پژوهش خوشه­ای دو مرحله­ای و تصادفی ساده می­باشد. ابزار جمع آوری داده­ها در این پژوهش پرسش نامه محقق ساخته است، که اعتماد آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0.745 بدست آمد . برای سنجش اعتبار پرسشنامه طراحی شده، از اعتبار صوری استفاده شده است. مهمترین نظریه­های مورد بررسی نظریه دینی دورکیم، نظریه تفهمی وبر، دیدگاه جامعه شناختی و تربیت دینی، تبیین روان شناختی دین(نظریه­های تحول روان شناختی دین)، نظریه­های تحول دینی(نظریه آلپورت پیاژه، الکید، گلدمن) بوده است،

نتایج تحقیق نشان داد که بین محتوای کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان رابطه وجود دارد، بین تاثیر گذاری جنگ نرم و محتوای کتب دینی دانشگاهی رابطه معنادار وجود دارد،

بین نحوه تدوین مطالب کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان رابطه وجود دارد، بین نحوه آزمون کتب دینی دانشگاهی و وضعیت اعتقادات دینی جوانان رابطه وجود دارد، بررسی و نتایج این مطالعه نشان داد که بیش از 43 درصد تغییرات متغیر وابسته(میزان اعتقاد دینی دانشجویان) از طریق محتوای کتب دینی دانشگاهی، نحوه تدریس استادان کتب دینی، نحوه تدوین کتب دینی دانشگاهی، شخصیت استادان کتب دینی دانشگاهی تبیین شده است. در بین مولفه­های مورد بررسی، متغیر محتوای کتب دینی دارای بیشترین اهمیت است و سهم بیشتری در تبین متغیر وابسته دارد و پس از آن شخصیت استادان کتب دینی دانشگاهی، و نحوه تدریس آنها به ترتیب بیشترین نقش را در تبیین متغیر میزان اعتقادات دینی دانشجویان داشته­اند.

بررسی تاثیر متغیر اعتقادات دینی دانشجویان بر تاثیر گذاری جنگ نرم با استفاده از تحلیل رگرسیون تک متغیره انجام شد، نتایج این بررسی نشان داد 37 درصد تغییرات متغیر وابسته(تاثیر گذاری جنگ نرم) از طریق متغیر وضعیت اعتقاد دینی دانشجویان تبیین شده است.

 کلید واژه­ها: جنگ نرم، اعتقادات دینی،محتوای کتب دینی دانشگاهی، دانشجویان.

فصل اول
کلیات پژوهش 
1-1.­ مقدمه

دین و مذهب یکی از اساسی­ترین و مهمترین نهادهایی است که جامعه بشری به خود دیده است، به طوری که هیچ گاه بشر خارج از این پدیده زیست نکرده و دامن از آن بر نکشیده است  به نظر یونگ ریشه کلمه دین در زبان لاتین معلوم می­شود. معنی آن عبارتست از «تفکر از روی وجدان ویا توجه کمال» دربارة آن چیزی است که رودلف اتو آنرا شیئی قدسی و نورانی دانسته کیفیت قدسی و نورانی علتش هر چه باشد، حالتی است که به انسان دست می­دهد، بی­آنکه اراده او در آن دخیل باشد. کیفیت قدسی و نورانی عبارت است از خاصیت چیزی که به چشم دیده می­شود یا اثر یک وجود حاضر ولی نادیدنی بزعم یونگ «دین حالتی خاص از روح انسان است که بر طبق معنی اصلی کلمه دین در زبان لاتین می­توان آن را به این عبارت تعریف کرد. دین عبارتست از حالت مراقبت و تذکر و توجه دقیق به بعضی از عوامل موثر که بشر عنوان «قدرت قاهره» را به آن اطلاق می کند و آنها را به صورت ارواح، شیاطین، خدایان، قوانین، صور مثالی، کمال مطلوب و غیره تجسم می کند(یونگ، 1382: 5).

همه انسان ها، حتی در دوران کودکی و تا آخرین لحظات زندگی خود، در پی شناخت خدا، دنیا، قیامت و مسایل دینی دیگر است. برخی سوالات، همیشه فکر و ذهن انسان ها را به خود مشغول کرده است اینکه از کجا آمده است؟ به کجا می رود؟ خدا کیست؟ دنیا چگونه به وجود آمده است و….

گرایش به دین و دینداری در بین نوجوانان و جوانان عمیق می­شود. افراد پس از طی دوره­ی کودکی و رسیدن به مرحله­ای که در آن از لحاظ فکری عمیق تر می­شوند و مسایل مختلف معنوی گستره ذهن آنان را در بر می­گیرد و در پی یافتن پاسخ برای سوالات گسترده خود هستند.

توجه به سوالات مختلف نوجوانان و یافتن پاسخی مناسب برای آنها از این جهت دارای اهمیت است که اگر نوجوانان جوابی مناسب برای سوالات خود نیابند، از دین زده شده و شاید به کجروی­های دینی گرایش یابند. اما اگر به سوالات دینی نوجوانان پاسخ صحیحی و مناسبی داده شود، دین در پیکره زندگی افراد جای مناسبی می­یابد.

از سوی دیگر در سالیان اخیر چهره ی جدیدی از قدرت در عرصه تعامل میان كشورها پدیدار شده كه اندیشه و تفكر جامعه را مورد تهاجم خود قرار داده است، با توجه به اینكه جبهة اصلی جنگ نرم در داخل كشور، فضای دانشگاه می­باشد، نقش اساتید و دانشجویان به عنوان فرماندهان جنگ و افسران جوان حایز اهمیت می­باشد. جنگ نوعی منازعه خشونت آمیز سیاسی است كه بین گروه­های انسانی رخ می­دهد. این منازعه سیاسی اجتماعی با توجه به ماهیت، اهداف و ابزارهای آن، به انواع مختلفی تقسیم می­شود. یكی از اشكال جنگ كه بر مبنای ابزار و ماهیت قدرت در آن از دیگر انواع متمایز می­شود، جنگ نرم است. با وجود این، همه اشكال جنگ، مصداق و تجلی روابط قدرت و متضمن اعمال قدرت می­باشند. از این رو، مهمترین وجه تمایز انواع مختلف جنگ، ماهیت قدرت و چگونگی اعمال آن است، به طوری كه دو نوع جنگ سخت و نرم قابل تصور و تحقق می­باشد. در جنگ سخت، قدرت ماهیتی سخت افزاری دارد كه به صورت قهرآمیز، مستقیم و آشكار اعمال می­گردد، در حالی كه در جنگ نرم، ماهیت قدرت، نرم افزاری است كه به شیوه غیر قهرآمیز، غیرمستقیم و نهان اعمال می­شود. بنابراین، شیوه­ها، سازو كارها و ابزار اعمال قدرت در جنگ نرم با جنگ سخت متفاوت است. به سخن دیگر، فناوری­های قدرت در جنگ نرم، ماهیتی نرم افزاری دارد كه بسیار خفی و پیچیده می­باشد، به گونه­ای كه مهمترین وجه ممیزه جنگ نرم، فناوری­های قدرت در آن است كه كمتر مورد توجه قرار گرفته و تبیین می­گردد. محقق در این تحقیق بر آن است تا نقش کتب دینی دانشگاهی را در رابطه با تقویت اعتقادات دینی جوانان مورد بررسی قرار دهد، این پژوهش از پنج فصل تشكیل شده است در فصل اول به بیان كلیات تحقیق پرداخته می­شود كه شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف پژوهش، حدود پژوهش و  تعریف مفاهیم و اصطلاحات است.

در فصل دوم پژوهش به نظریه های مطرح، تحقیقات انجام شده قبلی(تحقیقات داخلی، خارجی و نقدی بر این تحقیقات)، تاریخچه موضوع، چارچوب نظری تحقیق، مدل نظری