فصل اول: کلیات

1- کلیات 3

1-1- مقدمه و بیان مسأله.. 3

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-3- اهداف تحقیق.. 5

1-4- پیشینه‌ی تحقیق.. 6

1-5- روش تحقیق.. 6

1-6- پرسش‌های تحقیق.. 6

1-7- نکته.. 6

فصل دوم: درآمدی بر غزل از ابتدا تا دوران معاصر

2- درآمدی بر غزل از ابتدا تا دوران معاصر 8

2-1- درباره‌ی غزل.. 8

2-2- غزل از ابتدا تا دوره‌ی بازگشت.. 10

2-3- شعر و غزل در دوران مشروطه.. 14

2-4- نوآوری‌های نیمایوشیج در شعر.. 19

2-5- شعر و غزل در ابتدای دوره‌ی معاصر.. 32

2-6- تعریف «غزلواره».. 37

فصل سوم: بررسی ساختار و محتوای غزلواره‌های احمد شاملو

3- بررسی ساختار و محتوای غزلواره‌های احمد شاملو 39

3-1- معرفی احمد شاملو و آثارش.. 41

3-1-1- تعریف شاملو از شعر 45

3-1-2- شاملو و عشق 45

3-2- غزلواره‌های برگزیده.. 47

3-3- محتوا و صبغه‌ی فکری.. 58

3-4- بررسی ساختار زبان غزلواره‌ها.. 65

3-4-1- صرف (واژگان) 67

3-4-1-1- لغات و ترکیبات کهنه و قدیمی 67

3-4-1-2- لغات و ترکیبات نو 71

3-4-1-3- لغات و ترکیبات عامیانه 74

3-4-2- نحو (جمله بندی) 75

3-4-2-1- حذف و جا به جایی ارکان جمله 76

3-4-2-2- جهش ضمیر 78

3-4-2-3- جملات شبه معترضه 79

3-4-2-4- هنجارگریزی (عدول از هنجار) 81

3-4-2-5- ایضاح و تفصیل بعد از ابهام 82

3-4-2-6- فعل‌های امری و خطابی 83

3-5- بررسی فرم.. 83

3-5-1- نوع ورود شاعر به شعر و خروج از آن 84

3-5-2- نوع اتصال جملات و مصراع‌ها به هم 87

3-6- بررسی صور خیال.. 91

3-6-1- صنایع بیانی 92

3-6-1-1- تشبیه 92

3-6-1-2- استعاره، مجاز و کنایه 95

3-6-2- صنایع بدیعی 99

3-6-2-1- بدیع لفظی 99

3-6-2-1-1- سجع 100

3-6-2-1-2- تکرار 102

3-6-2-2- بدیع معنوی 103

3-6-2-2-1- تشخیص 103

3-6-2-2-2- حس‌آمیزی 104

3-6-2-2-3- متناقض نما 105

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

3-6-2-2-4- تضاد 106

3-7- بررسی موسیقی.. 106

3-7-1- موسیقی درونی 108

3-7-2- موسیقی معنوی 115

فصل چهارم: بررسی ساختار و محتوای غزلواره‌های مهدی اخوان ثالث

4- بررسی ساختار و محتوای غزلواره‌های مهدی اخوان ثالث 118

4-1- معرفی مهدی اخوان ثالث و آثارش.. 120

4-1-1- تعریف اخوان ثالث از شعر 123

4-1-2- اخوان و عشق 124

4-2- غزلواره‌های برگزیده.. 125

4-3- محتوا و صبغه‌ی فکری.. 143

4-4- بررسی ساختار زبان غزلواره‌ها.. 148

4-4-1- صرف (واژگان) 153

4-4-1-1- لغات و ترکیبات کهنه و قدیمی 153

4-4-1-2- لغات و ترکیبات نو 159

4-4-1-3- لغات و ترکیبات عامیانه 162

4-4-1-4- ترکیبات پر کاربرد 164

4-4-2- نحو (جمله بندی):.. 165

4-4-2-1- حذف و جابه‌جایی ارکان جمله 166

4-4-2-2- جهش ضمیر 169

4-4-2-3- جملات معترضه‌ی طولانی و شبه معترضه 170

4-4-2-4- هنجارگریزی (عدول از هنجار) 170

4-4-2-5- جابه‌جایی صفت 175

4-4-2-6- منادای طولانی 177

4-5- بررسی فرم.. 179

4-5-1- نوع ورود شاعر به شعر و خروج  از آن 180

4-5-2- نوع اتصال جملات و مصراع‌ها به هم 183

4-6- بررسی صور خیال.. 186

4-6-1- صنایع بیانی 187

4-6-1-1- تشبیه 187

4-6-1-2- استعاره 192

4-6-1-3- مجاز 194

4-6-1-4-کنایه 195

4-6-2- صنایع بدیعی 197

4-6-2-1- بدیع لفظی 197

4-6-2-1-1- سجع 197

4-6-2-1-2- جناس 205

4-6-2-1-3- تکرار 207

4-6-2-2- بدیع معنوی 210

4-6-2-2-1- تضاد 211

4-6-2-2-2- متناقض نما (پارادوکس) 212

4-6-2-2-3- تشخیص 213

4-6-2-2-4- حس‌آمیزی 215

4-7- موسیقی.. 215

4-7-1- موسیقی بیرونی 216

4-7-2- موسیقی کناری 221

4-7-3- موسیقی درونی 226

4-7-4- موسیقی معنوی 230

نتیجه‌گیری 256

پیشنهادها 259

فهرست منابع.. 261

 چکیده

«غزلواره» را می‌توان یکی از گونه‌های کمتر شناخته شده‌ی ادبی به شمار آورد که در مضمون و درون مایه با غزل یکی و در فرم بیرونی با آن متفاوت است؛ به این معنا که فرم بیرونی (قالب) غزلواره، نیمایی یا سپید است و مضمون آن علاوه بر مضمون غزل سنتی (عشق، ذکر زیبایی معشوق، هجران و درد کشیدن عاشق) شامل توصیفات طبیعت، مسائل اجتماعی، سیاسی و… نیز می‌شود. احمد شاملو و مهدی اخوان­ثالث از شاعران معاصری هستند که در این نوع ادبی سروده‌هایی دارند، یکی در قالب سپید و دیگری در قالب نیمایی. در این تحقیق، محتوا و صبغه­ی فکری این شاعران و ساختار غزلواره‌های آنان در چهار حیطه‌ی زبان (صرف و نحو)، فرم، صور خیال (صنایع بیانی و بدیعی) و موسیقی بررسی و نقد گردیده است. هدف از این تحقیق نشان دادن تحولاتی است که هر یک از شاعران نامبرده در محتوا و ساختار این غزلواره‌ها – به عنوان گونه‌ای نو- ایجاد کرده­اند.

واژگان کلیدی: غزلواره، ساختار، محتوا، شاملو، اخوان­ثالث. 

1-1- مقدمه و بیان مسأله

اشعار غنایی به آن دسته از سروده‌ها اطلاق می‌گردد که به جای گفتگو از حوادث خارجی، از هیجانات و احساسات روحی شخص سخن می‌گویند. این اشعار بیانگر واکنش‌های لطیف روحانی و سرکشی‌های دقیق درونی و معنوی شاعر است. سراینده در این اشعار به مسائل درونی و عواطف انسانی، عشق‌ها و شوریدگی‌های خویش می‌پردازد. آغاز پیدایش این اشعار به گذشته‌های دور برمی‌گردد. سروده‌های مذهبی زرتشت، مزامیر داوود، سرودهای خسروانی در دوران ساسانیان و… را می‌توان از نخستین آثار مکتوب در این زمینه به شمار آورد. سرآغاز اشعار غنایی در ایران به اشعار عاشقانه‌ی بعد از اسلام بر می‌گردد. مفهوم واقعی شعر غنایی در ادبیات کهن فارسی را می‌توان در سرودهای مذهبی زرتشت، یعنی «گاهان» یافت. این سرودها مناجات‌ زرتشت با آفریدگار خویش است که از مصراع‌های 12 تا 14 هجایی تشکیل شده است. لازم به توضیح است که سابقه‌ی اشعار غنایی در ایران به مفهوم کلمات موزون وسرودهای هجایی و غیر مقفی که همراه با آهنگ یا نوای موسیقی خوانده می‌شد، بسیار زیاد و دیرینگی آن از تاریخ پیدایش این گونه ادبیات در زبان برخی اقوام و ملل بسیار بیشتر است. (ر.ک: صبور، 1384: 65). در طول ادوار مختلف شعر فارسی «غزل» به عنوان برجسته‌ترین نوع ادبیات  غنایی ایران شناخته شد. اولین غزل به شکل و معنی مصطلح امروزی را می‌توان در آثار شهید بلخی (متوفی در 325) یافت. غزل در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم به عنوان قالبی مستقل رواج یافت. مضمون غزل در این دوران، عاشقانه و نشاط آمیز بود. پس از حمله‌ی مغول، شاعران به درونگرایی روی آوردند و حزن و اندوه، شکایت و گله از روزگار و حدیث نفس جایگزین مضمون‌های قبلی شد. سبک غزل از خراسانی به عراقی  تغییر یافت. به تدریج مضمون غزل متحول شد و مسائل عارفانه نیز وارد این حوزه گردید. نیمه‌ی اول قرن ششم تا نیمه‌ی دوم قرن هشتم هجری قمری را از درخشان‌ترین ادوار غزل و سیر تکوین و تکامل آن دانسته‌اند. از قرن هشتم شاعران غزلسرا به تکرار و تقلید روی آوردند. در قرن نهم هجری سبک عراقی رو به انحطاط رفت. مضمون غزل نیز در حد تقلید و تتبع گذشتگان باقی ماند. سه نوع غزل عارفانه، عاشقانه و قلندرانه در این دوران رواج داشت. سبک عراقی در اوایل قرن دهم از بین رفت و سبکی با نام وقوع جایگزین آن شد که تا قرن یازدهم ادامه پیدا کرد. مضمون غزل بر اساس حقیقت نمایی و بیان واقعیت در وقایع عشق، عاشق و معشوق مطرح شد. قرن یازدهم عرصه‌ی ظهور سبک هندی (اصفهانی) است. غزل این سبک، تک بیت‌ها و مفرداتی است که با قافیه و ردیف به هم پیوند خورده‌اند. شاعران خیال‌پرداز و مضمون آفرین سبک هندی، علاوه بر مضمون‌های رایج غزل، مضمون‌های دیگری چون پند و اندرز، مطالب اخلاقی و… را وارد غزل کردند. در اوایل قرن دوازدهم این سبک به ابتذال کشیده شد و از بین رفت. از این دوران تا پایان نیمه‌ی اول قرن دوازده که غزل فارسی در سکوت به سر می‌برد را دوران «فترت» نامیده‌اند. در نیمه‌ی دوم قرن دوازده، شاعران به سبک شعری ادوار گذشته روی آوردند که به نهضت ادبی «بازگشت» معروف است. در غزل این دوران مضمون تازه‌ای وارد نشد. از سال 1285 تا 1304 ش، دوران مشروطه نام دارد. در این دوران محتوای غزل دگرگون شد. مسائل اجتماعی، مبارزه، آزادی، وطن‌خواهی و تجدد طلبی و… در مضمون غزل وارد شد. فرم و محتوای این اشعار از مناسبتی در خور برخوردار نبودند، بنابراین شاعران در صدد تغییر فرم شعر برآمدند. نیما یوشیج ابتدا با انتشار «افسانه» تحولاتی در مضمون شعر به وجود آورد و با انتشار «ققنوس» فرم شعر فارسی را دگرگون کرد.

در 1305ش، رضا شاه به قدرت رسید. به دنبال از بین رفتن آزادی بیان و اندیشه، شعر نو از حرکت ایستاد. پس از خروج رضا شاه از ایران، شعر نو حرکت دوباره‌ی خود را آغاز کرد و تا سال 1332 درخشان‌ترین دوران را سپری کرد. سال سی(1330)، سال تثبیت شعر نو است. شعر منثور تحت تأثیر ترجمه‌های اشعار و قطعات اروپایی گسترش یافت. شعر سپید رواج پیدا کرد. پس از این، شاعران در قالب نیمایی و سپید  به سرودن شعرهایی با مضمون‌های غنایی و عاشقانه پرداختند. برترین آثار شاعرانی چون اخوان، شاملو، فروغ، سپهری، نادرپور، مشیری، آتشی و… در دهه‌ی چهل(1340-1349) سروده شد. غزل نیز از اوایل دهه‌ی چهل تحت تأثیر این جریان به تازگی گرایید. گروهی از شاعران به پیروی از نیما، اندیشه‌ها و مضمون‌های غنایی و عاشقانه را در قالب‌ نیمایی و سپید ارائه دادند که به عنوان «غزلواره» نامگذاری شدند.

 مراد نگارنده از واژ‌ه‌ی « غزلواره» در این تحقیق، اشعاری است با مضمون غنایی و عاشقانه که فرم بیرونی آن نیمایی یا سپید باشد. از میان شاعرانی که «غزلواره» هایی سروده­اند می‌توان به اخوان ثالث، فریدون توللی، فروغ فرخزاد، فریدون مشیری، نادر نادرپور و… و در قالب سپید به احمد شاملو اشاره کرد.

 مراد نگارنده از انجام این تحقیق، بررسی ساختار و محتوای «غزلواره» و نمودن ویژگی‌های منحصر به فرد این گونه‌ی ادبی در شعر شاعران برگزیده است.

این تحقیق شامل 5 فصل است:

فصل اول: کلیات است که در آن مقدمه و بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف، پیشینه، پرسش‌ها و روش تحقیق آورده شده است.

 فصل دوم: شامل کلیاتی در باب غزل از ابتدا تا دوره‌ی بازگشت، شعر و غزل مشروطه، نوآوری‌های نیما یوشیج در شعر و شعر و غزل در ابتدای دوره­ی معاصر است.

مقدمه
یکی از مسائلی که در مکانهای حساس مانند بانکها، پایگاههای اطلاعاتی و غیره مطرح است مسئله
نحوه نگهداری رمزها و کلید های دسترسی و همچنین دسترسی به این مکانها و اطلاعات می باشد. اگر
این اطلاعات بصورت یکجا و در نزد یک فرد یا دستگاه خاص قرار داده شود ضریب امنیتی به دلایل
مختلف کاهش می یابد. یکی از این دلایل امکان مصالحه فرد نگهدارنده رمز با دشمن و فاش ساختن رمز
دسترسی به اطلاعات، منابع و یا وسائل حساس و یا دسترسی دشمن به دستگاه نگهدارنده رمز می باشد.
دلایل دیگر اینکه در صورتی که رمز به هر علت حضور نداشته باشد و یا دستگاه نگهدارنده رمز از کار
بیفتد، امکان دسترسی از بین خواهد رفت.
بطور کلی در دنیای امروز راه اندازی یک سیستم، از کار انداختن آن و یا امکان دسترسی به اطلاعات و
منابع حساس نباید متکیی به یک فرد و یا دستگاه خاص باشد. بهمین علت به اشتراک گذاری رمز و کلید
دسترسی بسیار ضروری می باشد.
مطمئنا به اشتراک گذاری رمز و یا کلید دسترسی به صورت مکانیکی و فیزیکی از زمانهای بسیار دور
متداول بوده و می باشد. مانند تقسیم کردن نقشه گنج بین چندین نفر در گذشته و یا صندوقهای امانات
در سال بانکها در حال حاضر که دارای دو کلید و یا بیشتر هستند. اما بصورت تئوری اولین بار شامیر
1979 این   http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/ مسئله را مطرح و راه حلی برای آن ارائه کرد. او طرح خود را طرح آستانه ای نامید. پس از او

1-1-مقدمه…………………………………… 2

1-2-بیان مساله………………………………. 4

1-3- ضرورت انجام تحقیق……………………….. 6

1-4- اهداف تحقیق…………………………….. 7

1-5- فرضیه های تحقیق…………………………. 7

1-6- اصطلاحات و واژه های تحقیق…………………. 7

1-7- پیشینه تحقیق……………………………. 9

1-8- جمع بندی و نتیجه گیری…………………… 12

فصل دوم: مفهوم فقر و انواع فقر

2-1- مفهوم فقر……………………………… 15

2-1-1- فقر از دیدگاه اهل لغت…………………. 15

2-1-2- فقر از دیدگاه اصطلاحی………………….. 17

2-1-3- فقر از دیدگاه احادیث………………….. 19

2-1-3-1 – ستایش فقر و فقرا……………………. 19

2-1-3-2 – نکوهش فقر و فقرا……………………. 21

2 -1-4- فقر از دیدگاه سرمایه داری…………….. 22

2-1-5- فقر از دیدگاه عرفانی………………….. 23

2-2- انواع فقر……………………………… 26

2-2-1- فقر مطلق…………………………….. 26

2-2-2- فقر نسبی…………………………….. 27

2-2-3- فقر موردی……………………………. 27

2-2-4- فقر عمومی……………………………. 28

2-2-5- فقر به معنای نیاز انسانها به یکدیگر…….. 28

2-2-6- فقر عقوبتی – فقر کرامتی………………… 29

2-2-7- فقر نفس……………………………… 29

2-2-8 فقر معنوی…………………………….. 30

2-2-9- فقر دینی…………………………….. 31

2-2-10- فقر فرهنگی…………………………… 32

2-2-11 فقرذاتی………………………………. 33

2-2-12- فقر ممدوح و مذموم…………………….. 36

2-3- بیان ادب فقیر در حال فقر………………… 42

فصل سوم: عوامل فقر و آثار فقر

3- 1- عوامل فقر…………………………….. 45

3-1-1- عوامل خود ساخته………………………. 45

3-1-1- 1-تنبلی و بیکاری………………………. 45

3-1-1-2-  تفاقر(فقرنمایی)…………………….. 46

3-1-1-3- ترک تقدیر درمعاش…………………….. 47

3-1-1-4-  اسراف و تبذیر ……………………… 49

3-  1-1-5- گناهان……………………………. 54

3-1-2- عوامل غیر خودی……………………….. 55

3-1-2-1 عوامل طبیعی عبارتند از………………… 55

3-1-2-1-1- حوادث طبیعی ………………………. 55

3-1-2-1-2- نقص عضو…………………………… 55

3-1-2-1-3- دیوانگی…………………………… 56

3-1-2-1-4- انگیزه های فردی……………………. 56

3-1-2-2- عوامل اجتماعی……………………….. 57

3-1-2-2-1- ظلم………………………………. 57

3-1-2-2-2-فقدان برنامه های اقتصادی سالم و منظم …. 60

3-1-2-2-3- جنگ………………………………. 60….

3-1-2-2-4- سقوط درآمدها………………………. 61

3-1-2-2-4- نابرابریهای اقتصادی (بی عدالتی)……… 62

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

3-2- آثار فقر………………………………. 64

3-2-1- آثار اجتماعی…………………………. 64

3-2-1-1- فقر عامل سلب شخصیت…………………… 64

3-2-1-2- از بین برنده ظاهر انسان………………. 65

3-2-1-3-انزوا……………………………….. 65

3-2-1-4- انزوای سیاسی………………………… 66

3-2-1-5- ضعف اخلاقی و نابهنجاری‌های اجتماعی………. 66

3-2-1-6- ضعف اعتقاد و دینداری…………………. 67

3-2-2- آثار روانی…………………………… 68

3-2-2-1-كاهش عزت‌نفس………………………….. 71

3-2-2-2- اضطراب و تشویش‌خاطر…………………… 73

3-2-2-3-یاس و نامیدی…………………………. 74

3-2-2-4-عدم اعتماد به نفس…………………….. 74

فصل چهارم: شیوه های مبارزه با فقر

1-4- اهمیت  به کار و تلاش…………………….. 78

4-2- انفاق ………………………………… 81

4-2-1-برّ…………………………………… 86

4-2-2- ایثار……………………………….. 88

4-3- ایجاد قرض الحسنه ………………………. 89

4-4-  مبارزه با مصرف گرایی و تجمل گرایی……….. 93

4-5- همسان زیستی حاکمان با محرومان……………. 94

فصل پنجم: تجزیه و تحلیل

منابع و مآخذ………………………………. 111

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

1-1-مقدمه :       

یکی از مسائل آسیب زا و نابهنجار فردی و اجتماعی که نقش مهمی در به خطر انداختن سلامت روحی و روانی افراد دارد مساله فقر است .فقری که بر همه جهات فرد اثر گذاشته و زندگی او را تحت الشعاع قرار می دهد و تا بدانجا پیش می رود که زندگی را برای فرد مختل کرده و او را در همه عرصه ها به عقب می راند.

از آنجا که این امر از دیر باز مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است و راههایی برای از بین رفتن و یا کنترل آن در نظر گرفته شده است اما هنوز هم این مساله در میان برخی جوامع بیداد می کند و حتی رونق و پیشرفت علم و تکنولوژی هم نتوانسته آن را ریشه کن کرده و یا ازآسیبهای آن بکاهد .

فقر را می توان پدیده آشنا ولی پیچیده و ناشناخته دانست که همواره بیرحمانه ، دندان تیز و درنده خون آشام خود را در تار و پود انسانها و جوامع بشری در همه اعصار و قرون فرو کرده است و به فراخور و اقتضای زمان و مکان، هویت، استقلال، شان و ساختارهای جامعه بشری را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مورد تهاجم و آسیب قرار داده است.

. از آن‌جا که فقر پدیده‌ای اقتصادی است، به‌طور طبیعی در حوزه اقتصاد آثاری ویران‌گر برجای می‌نهد. این پدیده چنانچه به موقع شناسایی و نابود نشود، چون غده‌ای سرطانی گسترش یافته، جامعه را فرا می‌گیرد و به مرگ اجتماع می‌انجامد.وقتی که نگرش بر فقر، مساوی و همجوار با مرگ و کفر باشد برای جوامع فقیر دو مشکل پیش می آید.

1- از بین رفتن حیات مادی و معنوی و شخصیت اجتماعی و سیاسی و حقوقی بدین معنا که فرد یا جامعه ای که در فقر باشد قدرت حضور در هیچ صحنه ای پیدا نخواهد کرد. لذا برخوردی هم که با او می شود متناسب با عملکرد خودش خواهد بود .2- ازدست دادن آرمانها، آمال و آرزوها، یعنی همانطور که کفر آرمان سوز است و آنچه را که در جامعه است نابود می کند فقرهم چنین می کنند.

در آموزه های دینی، فقر به معنای نداری مطلق نیست، بلكه به معنای نداشتن ثروت و امكانات كافی برای تأمین شایسته نیازمندی هاست؛ چرا كه به تصریح روایات، هنگامی فقر از میان می رود كه آدمی افزون بر تأمین نیاز زندگی، توانایی مالی در انجام عباداتی همچون صدقه و حج را داشته باشد، چنان كه امام صادق(علیه السلام )درباره مقدار پرداخت زكات به فقیر می فرماید: … یعْطیه ما یأكُلُ وَ یشْرَبُ وَیكْتَسِبُ وَ یتَزَوجُ وَ یتَصَدَقُ وَ یحِجُ. بلكه از (زكات) چندان به فقیر بدهد كه بخورد، بنوشد، بپوشد، ازدواج كند، صدقه دهد و حج را به جای آورد.[1] مكتب اسلام با چنین تعریفی از فقر و با نگاهی واقع بینانه آثار نامطلوب فراوان و بی شماری برای آن برشمرده است؛ آثاری كه هر چند بسیاری از آن كلیت ندارند، ولی برای اکثر فقرا قابل شهود است.

با توجه به آثار سوء این معضل فردی ، اجتماعی باید گفت که این امر هیچگاه مورد ستایش دین نبوده است اگرچه در برخی موارد به احادیث و روایاتی بر می خوریم که در مدح و ستایش فقر آمده است.اما این مدح ،مدح فقر نیست بلکه مدح فقیری است که با صبر و توکل بر خدای متعال در این راه از خود استقامت نشان داده است و خویشتن داری نموده است و هیچگاه از محدوده ایمان خارج نشده است.

پس فقر نمی تواند مورد تأیید اسلام باشد چراكه پیامبر اسلام(صلی الله و علیه و اله) از قول حضرت ابراهیم خلیل نقل می كند : «یا رَبِّ اَلْفَقْرُ اَشَدُّ مِنْ نارِ نَمرودُ ؛ پروردگارا! فقر از آتش نمرود سخت تر است.[2] همچنین پیامبر (صلی الله و علیه و اله ) می فرمایند: « اَلْفَقْرُ اَشَدُّ مِنَ الْقّتْل ِ؛ فقر سخت تر از مرگ است.[3]»

مطالعه تاریخ زندگی پیامبران، امامان و اولیای گرامی خدا نیز نشان می دهد كه آنان اگرچه جهت تسكین آلام و كاهش پریشانی درماندگان و تهی دستان با آنان بنای رفاقت می گذاشتند و زندگی شخصی خود را در سطح فقیرانه قرار می دادند، اما در صدد بودند با فكر و تدبیر، فقر را محو و زندگی شرافتمندانه ای را برای همه انسان ها تدارك ببینند. آری آن فقری كه پیامبر گرامی اسلام به آن افتخار كرده و می فرماید: اَلْفَقْرُ فَخْرِی[4] فقر امكانی است كه تمامی مخلوقات و موجودات ما سوی الله به لحاظ امكانی فقیر هستند و در مرتبه ممكن الوجودی قرار دارند و هستی و ذات آنها وابسته به واجب الوجود است كه پشتوانه و تكیه گاه آنها است

یا اَیهَاالنّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَراءُ اِلی اللهِ وَ اللهُ هُوَالْغَنی الْحَمیدُ ؛ ای مردم شما در برابر خدای (واجب الوجود) نیازمند و فقیر هستید و تنها خدای متعال بی نیاز و غنی و شایسته هرگونه حمد و ستایش است[5].

البته در ادبیات عرفانی ، فقیر و فقر، نه تنها دلالت‌های معنایی بد و نازیبا ندارند بلکه به عکس، در جهان‌بینی عارفانه، دور بودن از دنیای مادی موجد نوعی تجربه لذت‌بخش عرفانی می‌شود و به همین دلیل بوده که بسیاری از عارفان و شاعران ما تخلص فقیر داشته‌اند و در ستایش فقر، ابیات و اشعار بسیاری سروده‌اند. واژه فقر در ادبیات عرفانی ما نه تنها به معنی فقدان یا محرومیت نیست بلکه به نوعی به معنای غنا و برخورداری است، اما طبیعتا امروزه چنین برداشتی از فقر در ذهن ما وجود ندارد..

پس تا زمانی که افراد جامعه در آتش فقر می سوزند استعدادها و توانائیهای آنها به شکوفایی نمی رسد و توسعه فکری و فرهنگی محقق نمی شود و نیز تا فقر و کمبودهای اقتصادی درجامعه می باشد تهذیب اخلاقی و تربیت درست در سطح اجتماع صورت نخواهد گرفت و تا موقعی که نیازهای ضروری زندگی روح و فکر افراد را سرکوب می کنند و به آنها مجال توجه به علم و دانش را نمی دهد که افراد با استعداد هرگز به تکامل نخواهند رسید و تا زمانی که فقر و تهیدستی در جامعه وجود دارد اجتماع از نظر بهداشت محروم و درمعرض انواع بیماریها که خود زمینه ساز برای رشد عوامل انحطاط است قرار دارد و تا زمانی که فقر وجود داشته باشد راه نفوذ استعمار و استثمار باز خواهد بو دو تا جلو فقر در اجتماع گرفته نشود دردها چندان درمان نخواهد شد و کشتی به سلامت به ساحل نخواهد رسید.

در این گزیده سعی برآن است که با استناد به قران و متون اسلامی و رجوع به آیات و احادیث وارده از ائمه معصومین علیهم السلام این مساله مو شکافی شده وآثار و پیامدهای ان و عوامل موثر در ایجاد این امر بررسی گردد.

 

1-2-بیان مساله:

دین مقدس اسلام بهره برداری مشروع از نعم الهی و زیباییهای زندگی را مباح و اسراف و زیاده روی را حرام میداند و این بدان جهت است که مسلمانان به تناسب امکانات و توانایی و کارایی خود ،در برابر جامعه مسئولیت دارند .قرآن مجید این حقیقت را در ضمن مباحث اجتماعی در قالبهایی زیبا بیان می کند و با هشدار به پیروان خود می فرمایدکه اگر مال در راه خدا و به سود جامعه و رفع نیازمندیهای مردم مصرف نشود سرنوشت آن جامعه و ملت به هلاکت و سقوط می انجامد و باعث ایجاد پدیده ای به نام فقر می شود .فقری که باعث تزلزل پایه های اعتقادی افراد شده و بر باورهای دینی آنها اثر سوءدارد و بنا به فرمایش حضرت علی (علیه السلام) مایه نقص در دین می شود.(فَاِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةُ لِلدّینِ )[6]

فقر پدیده نامطلوب اجتماعی است که وجود و گستردگی دامنه آن در جامعه باعث پیامدهای زیان آور همه جانبه ای در کوتاه مدت ودراز مدت می شود وبر همه ابعاد فرهنگی

طراحی الگوی موردنظر که به‌صورت ترکیبی بر مبنای طرح‌ریزی در دانش مدیریت استراتژیک و برنامه‌ریزی در مدیریت عمومی شکل گرفته، پس از تعریف و تبیین مفهوم «آرایش رسانه‌ای» به الگوی گام‌به‌گام برای طراحی آرایش رسانه‌ای رسید که شامل 14 گام‌ اصلی است که شامل موارد زیر می‌باشد: پیش‌گام. تنظیم عقبه آرایش رسانه‌ای 1.تعیین رویکردهای طراحی 2. تفکیک پارادایم 3. ‌تنظیم اصول و قواعد طراحی آرایش 4. تعیین نوع آرایش رسانه‌ای آفندی، تهاجمی، متقارن و نامتقارن، 5. شناخت وضع موجود و استعداد نیروی خودی و غیر 6. ترسیم وضع مطلوب و برآورد وضعیت از فضای نوین رسانه‌ای 7. تعیین حوزه نفوذ و کانون تمرکز تمدنی و اولویت‌ها و نیازسنجی جامعه و نظام 8. تنظیم حوزه‌های آرایش رسانه‌ای و قالب‌ها و گونه‌های رسانه‌ای 9. سازمان‌دهی، نهادسازی و تنظیم زنجیره تأمین 10. تبیین اهداف،‌ مأموریت و چشم‌انداز کل و جزء 11. تأمین منابع انسانی و امکانات 12. هدایت و رهبری 13. انتشار کیفی و کمی پیام 14. نظارت و ارزیابی، آسیب‌شناسی مجدد، بازطراحی و به‌روزرسانی.

کلیدواژه‌ها:

آرایش رسانه­ای، رقابت در سپهر رسانه‌ای، قدرت نرم، دیپلماسی عمومی، مدیریت استراتژیک رسانه، صداوسیما، ادغام رسانه­ای، همگرایی رسانه­ای، آرایش رسانه­ای متقارن و نامتقارن

 

فهرست
فصل اول: کلیات.. 1

مقدمه 2
2-1. بیان مسئله. 2

3-1. ضرورت و اهمیت تحقیق: 4

4-1. اهداف تحقیق.. 6

5-1. سؤالات تحقیق.. 6

6-1. فرضیه‌ها 7

7-1. تعریف مفاهیم. 7

فصل دوم: مبانی نظری.. 12

1-2 مقدمه. 13

2-2 بررسی تحقیقات پیشین.. 13

1-2-2 تحقیقات داخلی.. 13

1-2-2 تحقیقات خارجی.. 18

3-2 نظریات مربوط به تحقیق.. 21

1-3-2 مدیریت استراتژیک، ‌مدیریت عمومی و مدیریت رسانه. 22

1-1-3-2 رویکردهای مدیریت رسانه. 23

2-1-3-2 ضرورت توجه توأمان به سه منظر و گفتمان حاکم بر مدیریت استراتژیک رسانه. 24

2-3-2 جنگ نرم. 25

1-2-3-2 جنگ نرم در فضای سایبر. 27

3-3-2 رقابت و یا جنگ رسانه‌ای، در سپهر رسانه‌ای جهان. 29

4-3-2 دیپلماسی عمومی و ارتباطات استراتژیک… 32

5-3-2 دیپلماسی رسانه‌ای.. 38

1-5-3-2 تبدیل اطلاعات سری به اطلاعات آشکار. 39

2-5-3-2 رسانه‌ها؛ نهادهای خصوصی دیپلماتیک… 40

3-5-3-2 دیپلماسی رسانه‌ای؛ عرصه دیپلماسی افکار عمومی.. 41

4-5-3-2 رسانه‌ها؛ حلقه اتصال دولت‌ها به افکار عمومی جهانی.. 42

6-3-2 رسانه پدیده‌ای انسان‌واره 43

7-3-2 فضای نوین رسانه‌ای جهان. 48

1-7-3-2 سیر تطور رسانه و مخاطب و جامعه. 49

2-7-3-2 جامعه اطلاعاتی : 64

3-7-3-2 جامعه دانشی.. 71

4-7-3-2 جامعه مجازی.. 74

5-7-3-2 جامعه الحاقی.. 82

6-7-3-2 جمع‌بندی بخش «فضای نوین رسانه‌ای جهان» 87

فصل سوم: روش تحقیق.. 88

1-3. مقدمه. 89

  http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/

2-3. شیوه تحقیق.. 89

3-3. روش گردآوری اطلاعات.. 91

1-3-3 مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای.. 91

2-3-3 مصاحبه عمیق. 92

3-3-3 روش گراندد تئوری.. 93

4-3. جامعه آماری یا جامعه مورد بررسی.. 96

5-3. روش نمونه‌گیری و محاسبه حجم نمونه. 97

6-3. روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات.. 98

7-3. اعتبار و پایایی تحقیق.. 102

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق.. 104

1-4. مقدمه. 105

2-4. ابعاد آرایش رسانه‌ای.. 105

3-4. مفهوم،‌ معنا و تعریف آرایش رسانه‌ای.. 108

4-4. پیش‌نیاز آرایش رسانه‌ای.. 112

5-4. برنامه‌ریزی در آرایش رسانه‌ای.. 114

1-5-4. تعیین رویکردهای طراحی در برنامه‌ریزی.. 115

2-5-4 تبیین وضع موجود در برنامه‌ریزی.. 118

3-5-4 ترسیم وضع مطلوب و شناخت آینده و فضای نوین رسانه‌ای جهان در برنامه‌ریزی.. 128

4-5-4 . طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی.. 135

1-4-5-4. طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام اول،‌ ‌تنظیم اصول و قواعد طراحی آرایش… 135

2-4-5-4 طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام دوم، تعیین نوع آرایش رسانه‌ای.. 147

3-4-5-4 طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام سوم، تفکیک پارادایم. 149

4-4-5-4 طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام چهارم، تعیین حوزه نفوذ تمدنی.. 151

5-4-5-4 طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام پنجم، نیازسنجی.. 152

6-4-5-4 طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام ششم، تنظیم حوزه‌های آرایش رسانه‌ای.. 153

7-4-5-4 طراحی آرایش رسانه‌ای در برنامه‌ریزی- گام هفتم، تبیین اهداف،‌ مأموریت و چشم‌انداز و انتشار‌ 156

6-4. سازمان‌دهی در آرایش رسانه‌ای.. 160

7-4. منابع انسانی و تأمین امکانات در آرایش رسانه‌ای.. 163

8-4. هدایت و رهبری در آرایش رسانه‌ای.. 166

9-4. نظارت و کنترل در آرایش رسانه‌ای.. 167

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری.. 170

1-5. مقدمه. 171

2-5. خلاصه تحقیق.. 171

3-5. خلاصه یافته‌ها 172

4-5. نتیجه‌گیری.. 178

5-5 محدودیت‌های تحقیق.. 183

6-5. پیشنهادهای برخاسته از تحقیق.. 183

7-5. پیشنهادهایی به سایر محققین.. 185

پیوست ۱:‌ متن مصاحبه‌ها 186

مصاحبه‌های عمیق و کدگذاری‌های باز مصاحبه‌ها 187

فهرست منابع و مآخذ. 244

 

فهرست تصاویر، نمودارها و جداول:

تصویر  ۱-2 محدوده‌های اطلاعات.. 28

تصویر ۲-۲ ارتباطات استراتژیک از منظر بنیاد رند. 36

تصویر 3-2  سیر تطور جامعه. 49

تصویر 4-2 سیر تطور جامعه. 49

تصویر 5-2 سیر تطور وب.. 51

تصویر 6-2 سیر تطور وب.. 53

تصویر 7-2 دروازه ادغام. 54

تصویر 8-2 چشم‌انداز بسط وب.. 55

تصویر 9- 2 چشم‌انداز بسط وب.. 56

تصویر 10-2 آینده سرگرمی.. 58

تصویر 11-2 آینده سرگرمی.. 60

تصویر 12-2 نقشه ترند یونیورس 2012. 63

تصویر 13-2 بستر مفهومی جامعه اطلاعاتی.. 66

تصویر  14-2 دامنه شهر الکترونیک… 69

تصویر  15-2 ارکان شهر الکترونیک… 70

تصویر 16-2 ریشه‌یابی شهر الکترونیک… 71

تصویر 17-2 سیر تطور جامعه. 72

جدول 1-3 فهرست مصاحبه‌های عمیق.. 93

تصویر 2-3 جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها به صورت زیگزاگ.. 97

جدول 3-3 نمونه‌ای از کدگذاری.. 101

تصویر 4-3 نمونه‌ای از یک ایدئوگرام مصاحبه عمیق.. 102

تصویر 1-4 چارچوب‌های آرایش رسانه‌ای.. 106

تصویر 2-4 الگوی مدیریت عمومی رسانه. 107

تصویر 3-4 عقبه آرایش رسانه‌ای.. 114

تصویر 4-4 برنامه‌ریزی در آرایش رسانه‌ای.. 115

تصویر 5-4 برنامه‌ریزی- رویکردهای طراحی.. 117

تصویر 6-4 برنامه‌ریزی- شناخت وضع موجود. 118

تصویر 7-4 برنامه ریزی- شناخت وضع موجود- شناخت توان رسانه‌ای.. 121

تصویر 8-4 برنامه ریزی- شناخت وضع موجود- شناخت سازمان و برنامه. 122

تصویر 9-4 برنامه ریزی- شناخت وضع موجود- ضعف‌شناسی- آسیب‌شناسی.. 123

تصویر 10-4 برنامه ریزی- شناخت وضع موجود- ضعف‌شناسی- شناخت مخاطبان رسانه‌های خودی.. 126

تصویر 11-4 برنامه ریزی- شناخت وضع موجود. 127

تصویر 12-4 برنامه ریزی- ترسیم وضع مطلوب و فضای نوین رسانه‌ای جهان. 131

تصویر 13-4 برنامه ریزی- ترسیم وضع مطلوب و فضای نوین رسانه‌ای جهان. 134

تصویر 14-4 برنامه ریزی.. 135

اظهار داشت: «این دادگاه نخستین تلاش سازمان ملل برای اعمال حقوق بین الملل بشردوستانه است. در پی محاكمه رهبران نازی در نورنبرگ توسط قدرت های پیروز درجنگ جهانی دوم، جامعه بین المللی تصور میكرد دوره جدیدی آغاز شده است كه درآن حقوق بشری همه انسانها در تمام كشورهای جهان مورد احترام قرار خواهد گرفت، ولی چنین نشد». او همچنین گفت: «در پنج دهه گذشته، جهان شاهد جدیترین موارد نقض حقوق بشربوده است. كسانی كه مسؤول این جنایات هستند اغلب از محاكمه و تنبیه توسط محاكم ملی گریخته اند». در این دیوان پنجاه محل برای استقرار نمایندگان رسانه ها، دیپلمات ها و سایرین اختصاص یافته بود. نخستین دستور كار دیوان، احراز صلاحیت رسیدگی به جنایات دوسان تادیك  صرب بوسنیایی بود، كه فردی بسیار بدنام است. وی متهم به قتل، شكنجه، پاكسازی قومی و تجاوز دسته جمعی بود. یك دادگاه بوسنیایی قبلاً او را متهم به ارتكاب نسل كشی (ژنو ساید)، قتل و ضرب و شتم شدید كرده بود. گلدستون گفت كه اظهارات شهود گویای مشاركت مستقیم تادیك درجنایات منطقه «پری جادور» در بوسنی در سال 1992 است. گلدستون همچنین به بیانیه مأمور تحقیق ایالات متحده «مایكل كیگان »، در خصوص جنایات جنگ استناد كرد كه درآن به پاره ای از اعمال فجیع تادیك[2] و همكاران وی، كه مبتنی بر اظهارات شهود است، اشاره   http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d8%a8-%d8%a8%d8%a7%d9%86/ شده بود. «دراگان نیكولیچ» فرمانده اردوگاه بدنام صرب ها برای مسلمانان بوسنی نیز نخستین متهمی بود كه یك دیوان جنایات جنگی پس از جنگ جهانی دوم رسماً علیه او اقدام به صدور كیفر خواست كرد. وی متهم به ارتكاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت در زمان فرماندهی اش بر اردوگاه دهشت آور «سوسیكا» است. این اردوگاه توسط صرب بوسنیایی در آوریل 1992 پس از تصرف شهر «ولاسنیكا» در بوسنی تأسیس شد. در ادامه با این دادگاه و نحوه تاسیس و نهاد موسس آن آشنا خواهیم شد.

 

1-2- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور كلی:

به دنبال نقض های گسترده حقوق بشردوستانه در یوگسلاوی سابق و رواندا، شورای امنیت براساس قطعنامه های 808 و 827 ، دادگاه بین المللی کیفری یوگسلاوی سابق را تاسیس نمود. در تاسیس این رکن فرعی، شورای امنیت به موجب فصل هفتم منشور عمل کرد.

«استناد شورای امنیت به فصل هفتم منشور در قطعنامه تاسیس این دادگاه گویای این حقیقت است که از اختیارات خود براساس مواد 39 و 41 منشور استفاده کرده است. چنین به نظر می رسد که شورا با توسل به ماده 39 نقض عمده و گسترده حقوق بشردوستانه را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی توصیف نموده و تصمیم شورا، در تاسیس دادگاه، اقدامی مبتنی بر ماده 41 اعاده صلح می باشد».