روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 7
سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………… 7
فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………………………….. 8
تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی…………………………………………………………….. 8
فصل دوم : مبانی نطری و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-2 بانکداری الکترونیک……………………………………………………………………………………… 12

2-2-1 مزایای بانکداری الکترونیک……………………………………………………………………….. 13

2-2-2 هدف‌های بانکداری الکترونیک…………………………………………………………………… 13

2-2-3 کانال‌های بانکداری الکترونیک……………………………………………………………………. 14

2-3 دستگاه خودپرداز………………………………………………………………………………………….. 15

2-3-1 معرفی دستگاه خودپرداز……………………………………………………………………………. 16

2-3-2 کیوسک خودپرداز…………………………………………………………………………………….. 16

2-3-3 دستگاه‌های خودپرداز و تاثیر آنها بر رضایت مشتریان و سودآوری بانک‌ها………. 17

2-3-3-1 رابطه دستگاه‌های خودپرداز با رضایت مشتریان………………………………………… 17

2-3-3-2 رابطه دستگاه‌های خودپرداز بر سود آوری بانک‌ها…………………………………….. 18

2-3-4 عوامل جذب کننده و مانع استفاده از دستگاه‌های ATM………………………………… 18

2-4 مدل ریاضی………………………………………………………………………………………………….. 19

2-4-1 کاربرد مدل‌های ریاضی……………………………………………………………………………… 21

2-4-2 مدل سازی ریاضی……………………………………………………………………………………. 22

2-4-3 محدودیت‌های کاربردی مدل‌های ریاضی…………………………………………………… 23

2-5 مکان‌یابی……………………………………………………………………………………………………. 23

2-5-1 هدف‌های مسائل مکان‌یابی………………………………………………………………………. 25

2-5-2 فرآیند مکان‌یابی……………………………………………………………………………………… 26

2-5-3 عوامل تأثیرگذار بر تصمیمات مکان‌یابی…………………………………………………….. 29

2-5-4 انواع مدل‌های مکان‌یابی…………………………………………………………………………… 33

2-5-4-1 مدل‌های نقطه یابی………………………………………………………………………………..34

2-5-4-2 دسته دوم مدل‌ها…………………………………………………………………………………. 35

2-6 تصمیم‌گیری……………………………………………………………………………………………….. 37

2-6-1 تصمیم‌گیری چند معیاره MCDM…………………………………………………………….. 38

2-6-1-1 مدل‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه MADM………………………………………….. 39

2-6-1-2 مدل‌های غیرجبرانی…………………………………………………………………………….. 40

2-6-1-3 مدل‌های جبرانی………………………………………………………………………………….. 41

2-6-2 بی‌مقیاس سازی………………………………………………………………………………………. 43

2-6-2-1 بی‌مقیاس سازی نورم…………………………………………………………………………… 43

2-6-2-2 بی‌مقیاس سازی خطی………………………………………………………………………….. 43

2-6-2-3 بی‌مقیاس سازی فازی………………………………………………………………………….. 44

2-6-4 روش SAW…………………………………………………………………………………………… 45

2-6-5 روش TOPSIS………………………………………………………………………………………. 45

2-6-6 مقایسات زوجی با استفاده از AHP……………………………………………………………. 47

2-6-6-1 سنجش نرخ ناسازگاری………………………………………………………………………… 48

2-6-6-2 AHP گروهی……………………………………………………………………………………… 50

2-6-7 تصمیم‌گیری چندهدفه MODM………………………………………………………………… 50

2-6-7-1 شکل ریاضی مدل‌های چندهدفه…………………………………………………………….. 51

2-6-7-2 روش‌های حل مسائل چندهدفه………………………………………………………………. 51

2-6-7-3 برنامه‌ریزی آرمانی GP………………………………………………………………………….. 52

2-6-8 برنامه‌ریزی عدد صحیح صفر و یک…………………………………………………………….. 54

2-6-9 برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک ZOGP…………………………………………………………. 55

 

2-7 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 56

2-7-1 تاریخچه‌ای از مکان‌یابی…………………………………………………………………………….. 56

2-7-2 بررسی پژوهش‌های پیشین…………………………………………………………………………. 57

2-7-2-1 دسته اول : مربوط به مکان‌یابی ATM و شعب بانک………………………………….. 58

2-7-2-2 دسته دوم : مربوط به مکان‌یابی با استفاده از MCDM………………………………… 61

فصل 3 : روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 64

3-2 معرفی مدل کلی مکان‌یابی………………………………………………………………………………. 66

3-3 معیار‌ها و شاخص‌های تأثیرگدار بر مکان‌یابی ATM ………………………………………….. 66

3-4 گزینه‌های بالقوه……………………………………………………………………………………………… 69

3-5 روش‌های جمع آوری داده‌ها……………………………………………………………………………. 72

3-6 پرسشنامه سنجش شاخص‌های تأثیرگذار…………………………………………………………… 73

3-6-1 پایایی پرسشنامه سنجش شاخص‌ها………………………………………………………………. 74

3-6-2 تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه سنجش شاخص‌ها………………………………………… 75

3-6-3 محدودیت‌های شناسایی شده……………………………………………………………………….. 78

3-7 جامعه آماری و روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………… 79

3-8 نرم افزارهای مورد استفاده……………………………………………………………………………….. 80

3-9 مدل‌های استفاده شده در تحقیق……………………………………………………………………….. 81

3-10 درخت سلسله مراتبی……………………………………………………………………………………. 83

3-11 دلیل استفاده از روش‌های AHP‌، SAW‌، TOPSIS و ZOGP……………………………. 85

3-12 مدل سازی برنامه‌ریزی ZOGP………………………………………………………………………. 86

3-13 مراحل تقلیل گزینه‌ها…………………………………………………………………………………….. 87

فصل 4 : بکارگیری مدل‌ها و تحلیل داده‌ها  

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 89

4-2 بکارگیری روش‌های MADM………………………………………………………………………… 89

4-2-1 تعیین وزن شاخص‌های مهم با استفاده از AHP……………………………………………. 89

4-2-2 ترکیب نتایج حاصل با استفاده از AHP گروهی……………………………………………. 90

4-2-3 سنجش نرخ ناسازگاری در مقایسات زوجی…………………………………………………. 94

4-2-4 بکارگیری روش TOPSIS…………………………………………………………………………. 94

4-2-4-1 مراحل بکارگیری روش TOPSIS………………………………………………………….. 95

4-2-5 بکارگیری روش SAW……………………………………………………………………………… 103

4-2-6 بکارگیری روش میانگین رتبه‌ها…………………………………………………………………. 108

4-2-7 بکار‌گیری مدل برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک…………………………………………….. 111

4-2-7-1 نتایج مدل ZOGP……………………………………………………………………………….. 113

4-3 آزمون فریدمن…………………………………………………………………………………………….. 116

فصل 5 : تحلیل نتایج

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 119

5-2 تحلیل نتایج…………………………………………………………………………………………………. 119

5-2-1 تحلیل نتایج حاصل از شناسایی شاخص‌های مهم………………………………………… 119

5-2-2 تحلیل نتایج حاصل از وزن دهی به شاخص‌های مهم…………………………………… 119

5-2-3 تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری روش‌های SAW‌، TOPSIS و ترکیب آنها…… 120

5-2-4 تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری روش ZOGP…………………………………………… 122

5-3 ابزارهای تصمیم‌گیری ارائه شده………………………………………………………………………122

5-4 بحث پیرامون سوالات و فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………….. 123

5-4-1 پاسخ گویی به سوالات تحقیق…………………………………………………………………… 123

5-4-2 آزمون فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………….. 124

5-5 پیشنهادها و محدودیت‌های تحقیق…………………………………………………………………. 126

5-5-1 پیشنهادها………………………………………………………………………………………………… 126

5-5-2 محدودیت‌ها……………………………………………………………………………………………. 127

5-5-3 ارائه چند پیشنهاد کاربردی برای بانک‌ها و موسسات مالی……………………………… 128

فهرست منابع و مأخذ…………………………………………………………………………………………… 145

 

فهرست پیوست‌ها

پیوست 1 : پرسشنامه سنجش شاخص‌های تاثیر گذار بر مکان‌یابی ATM…………………….132

پیوست 2 : پرسشنامه مقایسات زوجی شاخص‌های مهم………………………………………….. 135

پیوست 3 : اطلاعات مربوط به 42 گزینه بالقوه………………………………………………………. 138

فهرست جدول‌ها

جدول 2-1 : آمار دستگاه‌های خودپرداز بانک‌های تجاری………………………………………… 15

جدول 2-2 : عوامل موثر در تصمیمات مکان‌یابی…………………………………………………… 31

جدول 2-3 : معیار‌های تاثیر گذار بر مکان‌یابی دستگاه‌های ATM  باتوجه به مطالعات

پیشین……………………………………………………………………………………………………………….. 32

جدول 2-4 : تفاوت بین MADM و MODM……………………………………………………….. 52

جدول 2-5 : تفاوت بین LP و GP……………………………………………………………………….. 53

جدول 3-1 : معیار‌های تاثیر گذار بر مبنای تحقیقات قبلی……………………………………….. 67

جدول 3-2 : عوامل تاثیر گذار بر مکان‌یابی دستگاه‌های ATM………………………………… 68

جدول 3-3 : گزینه‌های بالقوه در شهر کرمانشاه……………………………………………………… 70

جدول 3-4 : ابزارها و شیوه‌های گردآوری داده‌ها به همراه روش تجطیه و تحلیل………. 73

جدول 3-5 : آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………….. 74

جدول 3-6 : رتبه‌بندی معیار‌های کلی……………………………………………………………………. 76

جدول 3-7 : شاخص‌های تاثیرگذار بر مکان‌یابی ATM……………………………………………. 77

جدول 3-8 : نام گذاری مهم‌ترین شاخص‌ها…………………………………………………………… 78

جدول 3-9 : مهم‌ترین محدودیت‌های مکان‌یابی ATM……………………………………………. 79

جدول 3-10 : ساختار سلسله مراتبی معیار‌های تاثیرکذار بر مکان‌یابی ATM………………. 83

جدول 4-1 : مقیاس AHP……………………………………………………………………………………. 91

جدول 4-2 : ماتریس تصمیم گروهی AHP……………………………………………………………. 92

جدول 4-3 : رتبه‌بندی شاخص‌ها بر اساس وزن‌های بدست آمده از AHP…………………. 93

جدول 4-4 : ماتریس تصمیم کمی‌شده D………………………………………………………………. 96

جدول 4-5 : ماتریس بی‌مقیاس N………………………………………………………………………… 100

جدول 4-6 : ماتریس بی‌مقیاس موزون V……………………………………………………………… 101

جدول 4-7 : فاصله هرگزینه تا ایده‌آل مثبت و منفی……………………………………………….. 102

جدول 4-8 : رتبه‌بندی مکان‌ها با استفاده از روش TOPSIS……………………………………. 104

جدول 4-9 : ماتریس بی‌مقیاس شده خطی روش SAW…………………………………………. 106

جدول 4-10 : رتبه‌بندی مکان‌ها با استفاده از روش SAW………………………………………. 107

جدول 4-11 : نتایج روش میانگین رتبه‌ها……………………………………………………………… 109

جدول 4-12 : رتبه‌بندی نهایی با استفاده از رو ش میانگین رتبه‌ها…………………………… 110

جدول 4-13 : رتبه‌بندی نتایج به دست آمده از مدل ZOGP……………………………………. 113

جدول 4-14 : حداقل شاخص‌های تحت پوشش تحت پوشش توسط12 نقطه بهینه……. 114

جدول 4-15 : نتایج آزمون فریدمن……………………………………………………………………….. 116

جدول 5-1 : وزن گزینه‌های بالقوه………………………………………………………………………… 129

فهرست شکل‌ها

شکل 2-1 : مدل شمنر…………………………………………………………………………………………. 28

شکل 2-2 : تقسیم‌بندی شاخص‌های موثر بر مکان‌یابی……………………………………………. 30

شکل 2-3 : دسته‌بندی کلی مدل‌های MCDM………………………………………………………… 38

شکل 2-4 : روش‌های MADM برحسب اطلاعات مورد نیاز……………………………………. 40

شکل 2-5 : متدهای MADM برحسب بده- بستان بین شاخص‌ها…………………………….. 41

شکل 2-6 : فضای هدف دومعیاره TOPSIS……………………………………………………………. 46

شکل 3-1 : طرح کلی برای یک تحقیق مکان‌یابی…………………………………………………….  65

شکل 3-2 : مراحل کلی مکان‌یابی دستگاه‌های خودپرداز در شهر کرمانشاه…………………… 66

شکل 3-3 : گزینه‌های بالقوه برروی نقشه جغرافیایی شهر کرمانشاه…………………………….. 71

شکل 3-4 : مدل مفهومی‌……………………………………………………………………………………….. 82

شکل 3-5 : درخت ساسله مراتبی……………………………………………………………………………. 84

شکل 3-6 : مراحل تقلیل گزینه‌ها……………………………………………………………………………. 87

شکل 4-1 : خروجی نرم افزار Expert Choice ……………………………………………………….. 92

شکل 4-2 : ماتریس وزن شاخص‌ها………………………………………………………………………… 94

شکل 4-3 : محل 12 گزینه نهایی حاصل از مدل ZOGP بر روی نقشه شهر کرمانشاه…… 115

شکل 5-1 : محل 25 گزینه بدست آمده از میانگین رتبه‌ها………………………………..121

 

 

چکیده

در عصری که بر تمام عرصه‌های اقتصادی رقابت حاکم است‌، اهمیت پیدا کردن مکان مناسب برای واحدهای خدماتی، برکسی پوشیده نیست. باتوجه به اینکه، یکی از مهم‌ترین اهداف در توسعه بانکداری الکترونیک کاهش و در حالت مطلوب حذف الزام برای مراجعه حضوری به شعب بانک برای دریافت خدمات بانکی است، از همین رو، مکان‌یابی دستگاه‌های خودپرداز به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای بانکداری الکترونیک، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در تحقیق حاضر با توجه به هدف اصلی تحقیق، به منظور مکان‌یابی دستگاه‌های خودپرداز در شهر کرمانشاه، از تکنیک‌های MCDM استفاده کرد‌ه‌ایم. در ابتدا با بهره‌گیری از نظر کارشناسان و مطالعه تحقیقات پیشین، شاخص‌های تاثیرگذار بر مکان‌یابی دستگاه‌های ATM شناسایی شدند و پس از طراحی و توزیع پرسشنامه، 11 شاخص مهم استخراج گردید. سپس با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی AHP، وزن شاخص‌های مهم تعیین و در مراحل بعدی تحقیق به کار رفتند، نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های «امنیت منطقه»، «دسترسی به مراکز خرید» و «تراکم جمعیت» دارای بیشترین اهمیت در بین دیگر شاخص‌ها هستند و شاخص «سن مشتریان» دارای کمترین اهمیت است.  به منظور رتبه‌بندی 42 مکان پیشنهاد شده توسط کارشناسان، برای نصب دستگاه خودپرداز، از روش‌های MADM مانند SAW و TOPSIS با استفاده از نرم افزار MATLAB بهره برده‌ایم. در گام پایانی به منظور لحاظ کردن اهداف مدنظر کارشناسان، از برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک استفاده شد،  تا 12 نقطه بهینه را برای نصب دستگاه خودپرداز در سطح شهر کرمانشاه تعیین کنیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مکان‌های عمومی مانند «مراکز خرید» و «مراکزآموزشی» مانند دانشگاه‌ها، مکان‌های مناسبی برای نصب دستگاه خودپرداز هستند.

 

کلمات کلیدی : مکان‌یابی، دستگاه خودپرداز‌، AHP‌، SAW‌، TOPSIS‌،    میانگین رتبه‌ها‌،  برنامه‌ریزی ZOGP

 

فصل 1

کلیات پژوهش

 

 

1– 1 مقدمه

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات انقلاب بزرگی را در بانکداری به وجود آورده است‌، به گونه‌ای که بدون استفاده از این فناوری‌، بانکداری امروزی امری غیرممکن است. در سال‌های اخیر، بهره‌گیری از فناوری اطلاعات‌، به صورت چشم‌گیری در صنایع خدماتی افزایش یافته است‌، بخصوص در صنعت بانکداری که با استفاده از فناوری اطلاعات شرایط بانکداری اینترنتی‌، پرداخت الکترونیکی‌، امنیت سرمایه گذاری و تبادل اطلاعات فراهم گشته است ( کریم و حمدان‌، 2010 ). سرعت توسعه‌ی صنعت انفورماتیک‌، باعث ایجاد تغییرات عمده‌ای در شکل پول و سیستم‌های خدمات بانکداری در عرصۀ بانکداری شده و مفاهیم جدیدی را همچون پول الکترونیکی‌، ماشینهای خودپرداز(ATM) [1] و همچنین پدیده‌های جدیدی تحت عناوین بانکداری خانگی، تلفنبانک‌، بانکداری از راه دور، بانکداری اینترنتی و بانکداری مجازی به وجود آورده است ( الهیاری فرد‌، 1384 ).

باتوجه به افزایش رقابت و پررنگ شدن موضوع رضایت مشتریان در بازار کالا و خدمات در دهه‌های اخیر‌، توزیع و عرضه‌ی این محصولات در مکان مناسب از اهمیت بسزایی برخوردار گشته است. بانک‌ها و موسسات مالی نیز با درک این موضوع و با در نظر گرفتن اصل اقتصادی (هزینه – سود) و رفاه مشتریان درصدد یافتن مکان مناسب برای ارائه خدمات بانکی برآمده اند.

نتیجه تحقیقات صورت گرفته نیز تایید کننده رابطه مستقیم بین رضایت مشتریان و مکان‌یابی دستگاه‌های خودپرداز به عنوان ابزاری برای ارائه خدمات الکترونیک بانک‌ها است ( بامداد و رفیعی‌، 1387‌ :42 ). ازطرفی تحقیقات صورت گرفته مانند ئو و همکاران[2] (2009 ) در تایوان و اسد زاده و کیانی (1391) در ایران‌، نشان می‌دهد که استفاده از دستگاه‌های خودپرداز سبب کارایی هزینه‌های بانکی می‌شود. بنابراین با توجه به نتایج تحقیقات مذکور و تحقیقات مشابه دیگر‌، این امر ضروری به نظر می‌رسد که بانک‌ها و موسسات مالی اقدام عملی در جهت توسعه و مکان‌یابی بهینه دستگاه‌های خودپرداز به عمل آورند‌، تا از این طریق هم اهداف مدیران از نظر اصل اقتصادی و کسب سود برآورده شود و هم تلاشی جدّی در جهت کسب رضایت مشتریان و جذب و نگهداری آنها  در بازار رقابتی صورت پذیرد.

تحقیق حاضر سعی دارد با استفاده از مدل سازی ریاضی و با دخالت دادن اصول کیفی مانندِ معیار‌های مشتری مدارانه ازنظر بانک‌ها و موسسات مالی و با بهره‌گیری از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره‌، به ارئه الگویی برای شناسایی مکان‌های بهینه جهت نصب دستگاه های خودپرداز در سطح شهر کرمانشاه بپردازد.

1-2 بیان مسأله

اکثر سازمان‌ها و مؤسسات مالی با تصمیم گیری‌های مکانی مواجه هستند. تصمیم گیری بهنیه در موفقیت مؤسسه و نیل به اهداف آن و جلب مشتریان مؤثر است. انتخاب اشتباه در محل استقرار مؤسسه مالی و یا سرویس‌های مالی باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش راندمان می شود و در رقابت با سایر مؤسسات زیان‌های جبران ناپذیری ممکن است به همراه داشته باشد (بامداد و رفیعی 1387‌، 39). از نظر اقتصادی‌، مکان‌یابی نقش مهمی در انتخاب مکان‌های خرده فروشی‌ها در سرمایه گذاری‌های سنگین و بلند‌مدت دارد و اگر این مراکز در همان ابتدا در جای نامناسبی تأسیس شوند، بیشترین خسارت‌ها را وارد می‌کنند و برعکس اگر مکان مناسبی برای آن‌ها پیدا شود، مزایای زیادی را نصیب صاحبان سرمایه می‌کنند و نقش اساسی در موفقیت کسب و کار مربوط دارند؛ زیرا مکان مناسب مشتریان زیادی را جذب می‌کند ( کو‌، چی و کائو[3]‌، 1999‌: 12).

ماتینهو و براونلین[4] در تحقیقات خود در سال 1989 دریافتند که سطوح بالای رضایت‌مندی به‌طور مستقیم با محل و موقعیت دسترسی به دستگاه‌های خودپرداز ارتباط دارد‌. اغلب این مسئله مهم است که یک واحد تسهیلاتی خدماتی در مجاورت با مشتریانی باشد که به آن‌ها خدمات می‌رساند و یک واحد تسهیلاتی خرده فروشی باید در نزدیکی مشتریانی باشد که از آن خرید می‌کنند ( جعفر نژاد‌، 1385‌: 3 )‌.

با توجه به موارد یاد شده در روشن شدن مساله و اهمیت مکان‌یابی واحدهای خدماتی‌، مانند دستگاه‌های خودپرداز‌، جای تردید باقی نمی‌ماند که استقرار مکان مناسب و جایابی واحد‌های خدماتی مساله‌ای مهم و اساسی را پیش روی مدیران و تصمیم‌گیران در عصر حاضر قرار داده است‌. انتخاب مکان مناسب برای دستگاه‌های خودپرداز چنانچه با دقت لازم و با هدف به دست آوردن مزیت راهبردی نسبت به رقبا انتخاب گردد‌، می‌تواند باعث کاهش هزینه‌ها و آزادسازی نیروی انسانی در سیستم بانکی شود‌، در غیر اینصورت جبران هزینه‌های زیرساخت سازی بسیار دشوار خواهد بود ( کرایگ و مک لوفرتی[5]‌، 1994).

در تحقیق حاضر با استفاده ازترکیب روش‌های ریاضی [6] (MCDM ) همچنین با توجه به شاخص‌های تاثیرگذار‌، به دنبال مکان‌یابی بهینه برای دستگاه‌های خودپرداز در سطح شهر کرمانشاه می‌باشیم و با توجه به معیار‌ها و شاخص‌های شناسایی شده‌، تعیین می‌کنیم که چه مکان‌هایی برای استقرار دستگاه‌های خود پرداز  مناسب می‌باشند.

List of Tables……………………………………………………….…………..……………VI

List of Graphs……………………………………………………………………………….VII

Abstract ………………………………………………………………….…………….…VIII

CHAPTER ONE: INTRODUCTION

Overview……………………………………………………………………………….1
Rationale and Background…..……………………………………..………………….1
1-2-1. Foreign Language Learning Strategies..……………………………………………1

1-2-2. Learning Strategies and Learning Skills………….….………….…………….…..2

1-2-3. Learning Strategies and Reading Comprehension…..…………………..…………3

1-2-3-1. Visual Reading vs. Reading Comprehension………………………………5

1-2-4. Semantic Mapping and Reading Comprehension……….…………….… ……….6

1-2-4-1. The Effectiveness of Semantic Maps………..……………………………8

1-2-4-2. Problems of Implementation. ……………….……………………..…….12

Statement of the Problem ……………………………………………………..……..13
Purpose of Study…………………………………………………………….……….14
The Significance of the Study……………………………………………………..…15
Research Questions………………………………………………………………..…16
Research Hypotheses……………………………………….……………………..….16
Definition of Key Words……………………………………………………………..17
1-8-1. Semantic Map……………………………………………………………………17

1-8-1-1. Characteristics of Semantic Maps………….……………………………20

1-8-1-2. Constructing semantic Maps……………………..………………………22

1-8-1-3. Steps of Semantic Mapping……………………………………………..24

1-8-1-4. Types of Semantic Mapping…………………………………………….24

1-8-2. Reading Comprehension……………………………………….……………….. 32

1-8-2-1. Decoding………………………………………………..………….……..33

1-8-2-2. Vocabulary…………………………………..…………….……….……..34

1-8-2-3. World Knowledge………………………..…….…………………….…..34

1-8-2-4. Active Comprehension Strategies…………..……………………………35

Limitations of the Study…………………………………………..………………….36
CHAPTERTWO: REVIW OF THE RELATED LITERATURE

2-1. Introduction………………………………………………..…………………………….37

2-2. Theories Relating to Semantic Maps…………………………………………………….37

2-3. Theoretical Section………………………………………………….……………….….39

2-4. Practical Section…………………………………………………………..…………..…42

CHAPTER THREE: METHODOLOGY

3-1. Introduction………………………………………………………………………………55

3-2. Participants…………………………………………………………………………….…55

3-3. Instrumentation…………………………………………………………………….…….56

3-4. Procedures…………………………………………………………………………..……58

3-4-1. Procedures of Developing a Semantic Map……………………………………..58

3-4-2. Procedures of a Semantic Mapping Activity…..……………………….……….61

3-4-2-1. Introducing the Topic………………………..…………………………….61

3-4-2-2. Brainstorming…………………………………….……………………….61

3-4-2-3. Categorization…………………………………………………………….62

3-4-2-4. Personalizing the Map……………………………………………………63

 

3-4-2-5. Post-assignment Synthesis……………….……..…………………….….63

3-4-3. Procedures of Reading Tests………………………….……………………….…64

3-5. Design……………………………………………………………………………………66

CHAPTER FOUR: DATA ANALYSIS AND INTERPRETATION

4-1. Introduction………………………………………..………………………………….…67

4-2. Validity and Reliability of the Study………………………………………..…………..68

4-2-1. Validity of the Pre-test and Post-test……………………………..…….…………68

4-2-2. Validity of the Semantic Maps……………………………..…………….…..…..68

4-3. Reliability of the Tests…………………………………………….………………….…69

4-4. The Conditions of the Research Variables………………….…………………….……..70

4-4-1. Pre-test and Post-test Variable Scores in Experimental Group……..…..………..70

4-4-2. Pre-test and Post-test Variable Scores in Control Group………..….…..…………73

4-5. Consideration of Research Hypotheses……………………………….…………….…..75

4-5-1. First Hypothesis……………………………………………………………………75

4-5-2. Second Hypothesis……………………………..…………………………………78

CHAPTER FIVE: CONCLUSION

5-1. Introduction………………………………………………………………………………81

5-2. Summery…………………………………………………………………………………81

5-3. Discussion of Findings………………………………………..……………………..…..82

5-4. Pedagogical Implications…………………………………………………………….….84

5-5. Suggestions for Further Study…………………………………………….……….……86

References…………………………………………………………….……………………..88

Appendixes………………………..………………………………..……………………..…96

Appendix A: Reading Comprehension Test as Pre-test……………….…………………..…96

Appendix B:  Reading Comprehension Test as Post-test………………………..….……….98

Appendix C: Reading Comprehension Lesson 1 and the Related Semantic map..…………100

Appendix D: Reading Comprehension Lesson 2 and the Related Semantic map………..…102

Appendix E: Reading Comprehension Lesson 3 and the Related Semantic map…….…….104

Appendix F: Reading Comprehension Lesson 4 and the Related Semantic map…….…….106

Appendix G: Reading Comprehension Lesson 5 and the Related Semantic map……….….108

Appendix H: Reading Comprehension Lesson 6 and the Related Semantic map…….…….110

Appendix I: Reading Comprehension Lesson 7 and the Related Semantic map……….…..112

Appendix J: Reading Comprehension Lesson 8 and the Related Semantic map………..….114

 

List of Tables

Table 4.1: The correlation of test-retest…………………………………….…………….…69

Table 4.2: Pre-test and post-test statistics in experimental group………………..………….71

Table 4.3: Pre-test and post-test statistics in control group……………………………….….73

Table 4.4: T-test statistics for comparison between mean scores of experimental and control groups in post-test………………………………….…………………………………….…..76

Table 4.5: The comparison between the pre-test and the post-test in experimental group…………………………….……………………………………………………………77

Table 4.6: The post-test statistics for three subgroups: A, B and C………………….………79

 

 

 

 

 

 

 

List of Graphs

Graph 4.1: Pre-test descriptive statistics in experimental group…………………..………..72

Graph 4.2: Post-test descriptive statistics in experimental group……………………………72

Graph 4.3: Pre-test descriptive statistics in control group…………………………………..74

Graph 4.4: Post-test descriptive statistics in control group………………………………….74

Graph 4.5: The comparison of the post-test scores distributed in experimental and control group………………………………………………………………………………………….76

Graph 4.6: Statistics of sub-groups A, B and C in the post-test……………………………..80

 

 

 

 

 

Abstract

The purpose of the present study was to investigate the effect of semantic mapping strategies on reading comprehension of learners in intermediate level and also to determine the most effective strategy type among: teacher-initiated, student-mediated and teacher-student interactive strategies. Some 60 female participants in high school participated in the study.

Two valid reading comprehension tests were used in this study as pre-test and post-test. To investigate the effect of semantic mapping strategies a treatment after the pre-test and before the post-test was conducted in order to teach semantic mapping strategies to learners. To analyze the recorded data, Sample T-test was used. To determine the best strategy among the three considered kinds, factor analysis was conducted.

The final analysis showed that using semantic mapping strategies before, during or after reading texts increased the comprehension of the learners and among the three kinds of semantic mapping strategies in this study; teacher-initiated, student-mediated and teacher-student interactive kind; the latter is the most effective one.

Keywords: Semantic mapping strategies, Reading comprehension

 

 

 

فصل دوم:ادبیات پژوهش

مبانی نظریه پردازان در رابطه با موضوع پژوهش       14

در حوزه نظریه انتخاب                             14

شرح حال پیشگام                              14

نظریه انتخاب                               15

اصول نظریه انتخاب                           18

اهداف درمانی نظریه انتخاب                   19

نیازهای اساسی                              20

دنیای کیفی                                 24

رفتارکلی                                   26

مسئولیت                                    28

مشاوره گروهی                               29

تغییرات افراد درگروه                       30

عوامل درمانی در گروه                       31

فرآیند مشاوره گروهی                        32

واقعیت درمانی گروهی                        34

نقش رهبر درواقعیت درمانی گروهی              38

راهبرهای درمانی نظریه انتخاب                38

فرآیند درمان                              39

2-1-2- در حوزه تمایز یافتگی                      41

تاریخچه خانواده درمانی                   41

خانواده درمانی سیستمی                    43

نظریه و روال کار در رویکرد بوئن          47

نظریه نظام های خانواده                   50

هشت مفهوم نظری بوئن                      51

اهداف درمان                              60

فنون درمانی                              61

درمان بوئنی با زوج ها                    61

ارزشیابی درمان، نظریه ونتایج             64

2-1-3- در حوزه صمیمیت                          65

تعریف صمیمیت                                65

صمیمیت چیست                                 67

ابعادصمیمیت                                 67

مواضع نظریه پردازان در رابطه با صمیمیت       75

صمیمیت از دیدگاه استرنبرگ                     75

صمیمیت ازدیدگاه باگاروزی(مدل تعاملی وترکیبی)78

صمیمیت از دیدگاه وارنینگ(مدل ترکیبی)        78

صمیمیت از دیدگاه آدلرین ها(رویکرد سیستماتیک)81

صمیمیت از دیدگاه یانگ ویانگ واستهمان        82

صمیمیت ازدیدگاه اسپنسر                      82

صمیمیت ازدیدگاه بیورکوویش و کاردون          84

صمیمیت ازدیدگاه فارمن (مدل رشدی)            84

صمیمیت از دیدگاه نظریه انتخاب               86

صمیمیت از دیدگاه بالبی(سبک دلبستگی فرد وارتباط آن با        روابط صمیمانه)                                  87

 

بررسی پیشینه مطالعاتی                           92

پژوهش ها ی انجام شده در داخل کشور              92

پژوهش های انجام شده درخارج کشور               96

 

 

فصل سوم:روش شناسی پژوهش

مقدمه                                            105

جامعه آماری                                      105

حجم نمونه                                         105

شیوه ی نمونه گیری                                 106

ابزار اندازه گیری                                106

محاسبه پایایی                                     108

تعیین روایی محتوایی                               109

طرح پژوهش                                        110

برنامه آموزش                                     110

شیوه تجزیه و تحلیل داده ها                         112

 

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها

مقدمه                                             113

تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها                        113

تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها                        123

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

مقدمه                                             130

بحث پیرامون فرضیه های پژوهش                        130

بررسی فرضیه اول پژوهش                          133

بررسی فرضیه دوم پژوهش                         134

نتایج کلی پژوهش                                  134

محدودیت                                           136

پیشنهادها                                        136

پیشنهادهای کاربردی                          136

پیشنهادهای پژوهشی                           136

منابع و مآخذ

منابع فارسی

منابع لاتین

پیوستها

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                صفحه

جدول(3-1)پرسشنامه خود متمایز سازی بر حسب مولفه             107

جدول(3-2)پرسشنامه صمیمیت زناشویی بر حسب مولفه             108

جدول(3-3):محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه گیری          109

جدول(3-4)دیاگرام طرح پژوهش                               111            

جدول(4-1) توزیع نمونه ها از نظر جنسیت                  113

جدول(4-2) توزیع نمونه ها از نظر میزان تحصیلات            115

جدول(4-3) توزیع نمونه ها از نظر شغل                    117

جدول(4-4) توزیع نمونه ها از نظر میزان تحصیلات همسر        118

جدول( 4- 5) خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح عامل(گروه آزمایش و گواه)         119

جدول (4- 6) خلاصه نتایج تحلیل واریانس و كوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون                                      121 

جدول( 4- 7) خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح  عامل(گروه آزمایش و گواه)    122

جدول(4- 8) خلاصه نتایج تحلیل واریانس و كوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون                                      124

جدول(4-9)خلاصه نتایج تحلیل واریانس وکواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون                                              124

جدول (4-10)خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب های نمره های پیش آزمون و پس آزموندر سطوح عامل (گروه آزمایش وگواه)      125

جدول(4-11)خلاصه نتایج تحلیل واریانس وکواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون                                             126

 

جدول(4-12) نتیجه حاصل از اجرای آزمون رتبه ای فریدمن به تفکیک خرده مقیاس های خود متمایز سازی                  127

جدول(4-13) نتیجه حاصل از اجرای آزمون رتبه ای فریدمن به تفکیک خرده مقیاس های خود متمایز سازی                  128                                                                                                    128

 

                       فهرست نمودارها

عنوان                                        صفحه                                                                                                          

نمودار(4-1)مقایسه میانگین خرده مقیاسهای تمایزیافتگی قبل از آموزش نظریه انتخاب                              116

نمودار(4-2) مقایسه میانگین خرده مقیاسهای تمایزیافتگی بعد از آموزش نظریه انتخاب                              117

نمودار(4-3) مقایسه نمره کلی  خرده مقیاسهای تمایزیافتگی قبل و بعد ازآموزش نظریه انتخاب                        118

نمودار(4-4)مقایسه میانگین خرده مقیاسهای صمیمیت قبل از آموزش نظریه انتخاب                                    120

نمودار (4-5)مقایسه میانگین خرده مقیاسهای صمیمیت در ازدواج بعد از آموزش نظریه انتخاب                       121

نمودار (4-6)مقایسه میانگین نمره کلی صمیمیت قبل و بعد از آموزش نظریه انتخاب                                    123

 

 

چکیده:

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی نظریه انتخاب به شیوه گروهی بر افزایش تمایزیافتگیو صمیمیت دانشجویان متاهل است.جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان متاهل دانشگاه غیر انتفاعی شاهرود در سال 1389 می باشد.حجم نمونه طبق اصول علمی60نفر و با استفاده از روش نموه گیری ساده انتخاب شد.جهت جمع آوری داده ها از دو ابزار عمده الف)پرسشنامه خود متمایز سازی ب)پرسشنامه صمیمیت زناشویی استفاده شد. این پژوهش نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است.جهت  تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس،فریدمن استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان داد:

1-میزان تمایزیافتگی دانشجویان که به نظریه انتخاب شیوه گروهی را دریافت کرده اندبه طور معنی داربالاتر ازمیزان صمیمیت کسانی است که آموزش رادریافت نکرده اند.

-میزان صمیمیت زناشویی دانشجویان که به نظریه انتخاب شیوه گروهی را دریافت کرده اندبه طور معنی داربالاتر از میزان صمیمیت کسانی است که آموزش را دریافت نکرده اند.

کلید واژه:نظریه انتخاب،تمایزیافتگی،صمیمیت

 

فصل اول: کلیات

          پژوهش

1-1– مقدمه

   ازدواج یکی از مهمترین رویدادهای زندگی انسان محسوب می شود که نه تنها در سلامت جسمی و روانی فرد موثر است بلکه نقش مهمی را در ورود انسان به دوره ی بزرگسالی بر عهده دارد(موسوی،1386).

با ازدواج،خانواده تشکیل می شود و نظام خویشاوندی شکل می گیرد و نسل بقا می یابد ازدواج موفق پایه و بنیان عالی برای ایجاد خانواده شاد و مستحکم است( زابو[1]،ترجمه میر محمد صادقی1384).

ازدواج سنگ بنای خانواده و پاسخی جامعه پسندانه به یکی از نیازهای اساسی انسان ها برای تداوم نسل بشریت است.لزوم پایداری و تداوم محبت و تعلق انسان ها به یکدیگر از یک سو و حفظ اخلاق و روابط صحیح انسانها با یکدیگر و پرورش در محیط عاطفی سالم خانواده از سوی دیگر ضرورت ازدواج را بیش از پیش آشکار می سازد. و البته آسیب به خانواده به عنوان یکی از مهمترین نهادهای اجتماع موجب پیامدهای وخیمی در کل ساختار و نظام ارزشی فرهنگی یک جامعه خواهد شد(ثنایی،1375).

به طور سنتی و  معمول اساس تشکیل خانواده با ازدواج گذاشته می شود.همسر گزینی و پیمان زناشویی هر دو نشانه بالندگی و پیشرفت شخصی اند.گزینش همسر بی گمان یکی از مهمترین تصمیماتی است که در زندگی می گیریم(برنشتاین و برنشتاین،ترجمه نائینی و منشی 1380).

ازدواج بیش از هر ارتباط دیگری طرفین را مقید می سازد.همچنین زوجین از حق اشتباه کمتری برخوردارند آنچه دو نفرباید  پیش از ازدواج بدانند این است که ازدواج مسأله ای نیست که همه بر آن اشراف داشته باشند.ازدواج قدم گذاشتن در یک شراکت کاری است که معمولا جزئیات نحوه برخورد با مشکلات احتمالی به صورت کتبی ذکر می شود(گلاسر وگلاسر،ترجمه نیکو و برازنده ،1383).

اما واقعیت  ها بسیار تکان دهنده اند.مهم نیست  هر سال چند زوج بر سر سفره عقد می نشینند آمار طلاق به صورت روز افزونی رو به افزایش است.راز داشتن یک ازدواج موفق چیست؟و حتی مهمتر از آن چگونه می توان صمیمانه در کنار یکدیگر ماند؟

برای اکثر افراد  علت کاهش دلبستگی شان پس از ازدواج به مثابه یک راز ناگشوده است زوج هایی که زندگی مشترکشان را با عشق شروع  می کنند وزوج هایی که نمی توانند از ابتدا به شناخت درستی از یکدیگر دست یابند،مشاهده می کنند که صمیمیت اولیه کم کم رنگ می بازد و هیچ کدام نمی دانند اشکال کار در کجاست؟  آن احساسات آتشین ممکن است در مقاطعی  کوتاه از زندگی به صورت چسبنده جلوه گر شود و بزودی محو شود و ارتباط شخصی شان  با یکدیگر سیر نزولی به خود می گیرد یا در سطحی پایین تر از سطح انتظارتشان راکد می ماند.با گدشت زمان،زندگی بعضی از زوج ها به جدایی کشیده می شود اما اکثریت به زندگی مشترکشان با آهنگی یکنواخت و ملال آور ادامه می دهند و برای تحمل این زندگی به مشروبات الکلی ,پرخوری،مواد مخدر،روابط نامشروع روی می آورند و البته در این  روابط نامشروع به دنبال آن صمیمیت گمشده زندگی زناشویی می گردند(گلاسر وگلاسر،ترجمه نیکو و برازنده،1383 ).

میانگین 6 ساله نسبت طلاق به ازدواج طی سالهای 86-81 برابر 0/11 درصد بوده است یعنی حدودا از هر 9 ازدواج 1 مورد آن به طلاق منجر شده است که آمار خوبی برای کشور ما به نظر نمی رسد(جعفری هرندی،1388).

افزایش روز افزون مشکلات و تعارضات زناشویی و کاهش صمیمیت در دنیای معاصر و خطر بروز جدایی و اثر منفی آن بر زوجین،فرزندان و کل ساختار جامعه موجب آن شده است تا مشاوران خانواده با استفاده از طرح ها و نظریه به کمک زوجین بپردازند.

1-2 بیان مسأله

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی وکوچکترین هسته ی جامعه است که از یک زن و مرد و فرزندان تشکیل می شود،اساس و رکن اصلی خانواده به عنوان زیر بنای جامعه ،ازدواج است.بدون تردید ازدواج بزرگ  ترین و مهم ترین حادثه زندگی هر انسان است،به طوری که موفقیت یا شکست هر یک از زوجین می تواند سرنوشت ساز باشد(احمدی،1374).

ازدواج عامل پیدایی خانواده است و خانواده برآیند یا انعکاسی از کل جامعه است(جعفری هرندی،1388).

همچنین ازدواج  رابطه ای انسانی ،پیچیده،ظریف و پویاست و از ویژگی های خاصی برخوردار است و به عنوان مهمترین و عالی ترین رسم اجتماعی برای دستیابی به نیازهای عاطفی و امنیتی همواره مورد تائید همگان بوده است(برنشتاین و برنشتاین،ترجمه نائینی و منشی ،1380).

روابط زناشویی به جهت اهمیت و ویژگی های خاص اش می تواند قابل توجه ترین شکل رابطه انسانی باشد که به تعبیر گلاسر ماهیتا سرچشمه  عمده ناخشنودی است.حفظ یک رابطه زناشویی موفق ،سخت  ترین نوع رابطه است.تقریبا بیش از نیمی از افرادی که ازدواج می کنند قادرند زندگی مشترک خود را برای یک عمر حفظ  نمایند و از میان کسانی که موفق به حفظ آن می شوند افراد بسیار کمی یافت می شوند که دفتر زندگی مشترکشان را به خوبی و خوشی می بندند.در بین تمام روابط ما زندگی مشترک طولانی و خوشایند کمیاب ترین نوع رابطه است که به آسانی به دست نمی آید(گلاسر و گلاسر ،ترجمه نیکو وبرازنده،1383).

از میان تمام موقعیت های پر تنشی که مردم در زندگی خود با آنها روبرو می شوند طلاق و مشکلات زناشویی به ترتیب رتبه دوم و سوم را دارا هستند(هولمز و راهه،1967،به نقل از دربای،1386).

و احتمالا تعداد زن و شوهرهایی که زندگی مشترک شادی ندارند ولی طلاق نمی گیرند بیش از گروه دیگر است(گلاسر و گلاسر،ترجمه نیکو و برازنده،1383).

امروزه زندگی انسان ها در تمامی ابعاد دستخوش تغییرات سریع و شگرفی شده است.زندگی زناشویی نیز از این قاعده مستثنی نیست.اهداف،نقش ها ،وظایف و نحوه شکل گیری ازدواج در طول زمان تغییر یافته است(برنشتاین و برنشتاین،ترجمه نائینی و منشی،1380).

آنچه مسلم است روابط خوب به سادگی به دست نمی آید،بلکه به دست آوردن آن مستلزم تلاش مداوم و آگاهانه است. جرج لوینگر[2] می گوید :آنچه در ایجاد یک رابطه زناشویی خوب یا هر نوع رابطه ی رضایت بخش مهم است،میزان هماهنگی و تناسب شما با همدیگر نیست بلکه مهم آن است که چگونه  با ناسازگاری ها مقابله می کنید(کلینکه،ترجمه محمد خانی،1380).

یکی از شاخص های مهم  آشفتگی در روابط زناشویی ،کمبود صمیمیت است.صمیمیت به وقوع تعامل بین زوجین اشاره می کند.تعاملی که به احساس نزدیکی ،عشق و توجه در میان آنان می انجامد.صمیمیت مستلزم تبادل احساسات عمیق و افکار خصوصی شخص است(هندریکس و هانت،ترجمه ابراهیمی،1384).

در حالی که زوجین آشفته به طور روزمره خیلی کم به یکدیگر ابراز صمیمیت،نزدیکی و محبت می کنند(هالفورد،ترجمه تبریزی و همکاران،1384).

وتوانایی ابراز صمیمیت زمانی به وجود می آید که فرد به یک استقلال  عاطفی و پختگی روانی در خود رسیده باشد تا بتواند آن را به روابط خود انتقال دهد(سلطانی،1387).

می توان گفت یکی از مهمترین دلایلی که باعث می شود همسران احساس کنند که انطباق با ازدواج سخت و مشکل است این است که آنها مشخصا خیلی ایده آل گرا هستند.ارتباط پیش از ازدواج برای آنها پر از افسانه و خیال پردازی است(میرمحمدصادقی،1383).

خواست واراده برای تفکر؛شناسایی حقیقت و واقعیت،پذیرفتن مسئولیت ،تشخیص راست یا دروغ و درست از غلط،شکل اساسی  خود بیان گری انسان و پذیرفتن مسئولیت استقلال عقلانی و تعهد به سودمندی ذهن خویش است(براندن[3] ،ترجمه هاشمی،1371).

و پذیرش مسئولیت و استقلال در انتخاب همسر و از آن مهمتر پذیرش اداره خانواده و توافق بر سر آن می تواند به عنوان یکی از عوامل مهم در یک ازدواج موفق به حساب آید. نظریه انتخاب مبتنی بر واقعیت درمانی که یکی از جدیدترین رویکردهای مشاوره و روان درمانی محسوب می شود،در آن بر قبول انتخاب،مسئولیت،واقعیت و شناخت درست و نادرست تاکید می شود و ارتباط آنها  با زندگی روزمره فرد در نظر گرفته می شود(شارف،ترجمه فیروزبخت،1387).

از نظر، نظریه انتخاب [4]    فقدان توان زوجین در ارضای نیازهای اساسی ،احساس ارزشمندی،دوست داشته شدن موجب تعارض و درگیری در روابط زناشویی می گردد(گلاسر

تمرین30 دقیقه­ای تداومی رکاب زدن  همراه با 90 میلی متر جیوه انسداد عروقی اختلاف معنی­داری وجود ندارد.
همچنین نتایج نشان داد که بین دوازده جلسه تمرین تداومی15 دقیقه­ای رکاب زدن همراه با 180 میلی متر جیوه انسداد عروقی نسبت به تمرین 30 دقیقه­ای تداومی رکاب زدن  همراه با90 میلی متر جیوه انسداد عروقی  در زمان رسیدن به خستگی در سطح  P<0/05 تفاوت معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی

تمرین رکاب زدن، انسداد موضعی، تمرین تداومی ، عملکرد هوازی، عملکرد بی­هوازی، دانشجویان مرد فعال

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                          صفحه

فصل اول: طرح تحقیق

مقدمه                                                                                               2

بیان مساله                                                                                           3

ضرورت و اهمیت تحقیق                                                                           5

اهداف تحقیق                                                                                        6

هدف کلی                                                                                             6

اهداف اختصاصی                                                                                     6

فرضیه های تحقیق                                                                                  7

فرض کلی تحقیق                                                                                   7

فرضیه های اختصاصی                                                                              7

پیش فرض ها                                                                                        7

محدوده تحقیق                                                                                      8

محدودیت های تحقیق                                                                              8

تعریف اصطلاحات و واژه ها                                                                         8

تمرین رکاب زدن                                                                                    9

تمرین انسدادی                                                                                                9

عملکرد هوازی                                                                                       10

عملکرد بی هوازی                                                                                   10

دانشجویان مرد فعال                                                                                12

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه                                                                                                 12

مبانی نظری                                                                                          12

عوامل فیزیولوژیک تاثیرگذار بر عملکرد هوازی                                                    12

حداکثر اکسیژن مصرفی                                                                             12

درصد حداکثر اکسیژن مصرفی                                                                        13

عوامل تعیین کننده حداکثر اکسیژن مصرفی                                                     13

ظرفیت انتشار ریوی                                                                                  13

حداکثر برون ده قلبی                                                                                14

ظرفیت حمل اکسیژن در خون                                                                     16

شیب انتشار محیطی                                                                                 17

سطوح آنزیم های میتوکندریایی                                                                   17

چگالی مویرگی                                                                                       17

کارایی حرکتی                                                                                       18

آستانه بی هوازی                                                                                     19

عوامل فیزیولوژیکی تاثیر گذار بر عملکرد بی هوازی                                             24

انقباض عضلانی                                                                                      23

فعالیت آنزیم ها                                                                                      24

 

نوع فیبر عضلانی                                                                                     25

فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک                                                                   25

اکسیژن ناکافی                                                                                       25

دفع لاکتات                                                                                           24

تمرینات تداومی                                                                                      26

تمرینات تداومی هوازی                                                                              29

تمرینات تداومی هوازی کوتاه مدت                                                               31

تمرینات تداومی هوازی بلند مدت                                                                 34

تمرین انسداد عروقی(کاآتسو)                                                                       35

ابزار انسداد عروقی                                                                                   37

میزان فشار محدود کننده                                                                           38

سازو کار تمرینات انسدادی                                                                         39

پیشینه تحقیق                                                                                       41

 

فصل سوم: روش و طرح تحقیق

مقدمه                                                                                                 45

روش و طرح تحقیق                                                                                 45

آزمودنی های تحقیق                                                                                46

متغیرهای تحقیق                                                                                    47

متغیر مستقل                                                                                         47

متغیرهای وابسته                                                                                     47

ابزار جمع آوری داده ها                                                                             47

روش اجرایی                                                                                              48

پروتکل تمرین                                                                                        48

نحوه­ی تعیین Wmax و                                                                                                                          49

روش تجزیه و تحلیل آماری                                                                        50

             فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

مقدمه                                                                                                 52

آمار توصیفی                                                                                           52

آمار استنباطی                                                                                        56

آزمون فرصیه ها                                                                                     56

فرضیه اول                                                                                            56

فرضیه دوم                                                                                           57

فرضیه سوم                                                                                           58

فرضیه چهارم                                                                                         59

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه                                                                                                 63

خلاصه تحقیق                                                                                       63

بحث و بررسی                                                                                        65

نتیجه گیری                                                                                          72

پیشنهادات برای تحقیقات آینده                                                                   72

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                                                    صفحه

جدول1-3 طرح تحقیق                                                                                                   45

جدول 2-3 مشخصات آزمودنی­ها                                                                                        46

جدول 1-4 میانگین ضربان قلب دو گروه حین تمرین رکاب زدن(ضربه در دقیقه)                                53

جدول 2-4  میانگین میزان درک سختی دو گروه حین تمرین رکاب زدن                                          53

جدول 3-4 میانگین وزن سه گروه(کیلوگرم)                                                                              54

جدول 4-4 میانگین حداکثر اکسیژن مصرفی(میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه)                                      54

جدول 5-4 میانگین توان حداکثر                                                                                                  54

جدول 6-4 میانگین اوج توان بی هوازی                                                                                 55

جدول 7-4 میانگین توان بی هوازی                                                                                        55

جدول 8-4 میانگین حداقل توان بی هوازی                                                                            55

جدول 9-4 آزمون تحلیل واریانس یک طرفه مربوط به حداکثر اکسیژن مصرفی                                   56

جدول 10-4 آزمون تحلیل واریانس یک سویه مربوط به زمان رسیدن به خستگی                                 57

جدول 11-4 آزمون تحلیل واریانس یک سویه مربوط به Wmax                                                             58

جدول 12-4 نتایج تحلیل واریانس یک طرفه اوج توان بی هوازی                                                     59

جدول 13- 4 نتایج تحلیل واریانس یک طرفه مربوط به میانگین توان بی هوازی                                  60

جدول 14-6 نتایج تحلیل واریانس یک طرفه مربوط به حداقل توان بی هوازی                                     61

 

فهرست اشکال و نمودارها

 

عنوان                                                                                                                                                     صفحه

تصویر 1-2 – برخی پاسخ­های فیزیولوژیک بدن انسان و رت به تمرینات انسدادی                                39

نمودار 1-4- میانگین میزان درک سختی دو گروه حین تمرین رکاب زدن در 12 جلسه                         53

نمودار2-4- میانگین vo2max سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین                                        56

نمودار3-4- میانگین زمان رسیدن به خستگی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین                   57

نمودار4-4- میانگین Wmax سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین                                       58

نمودار 5-4- میانگین اوج توان بی هوازی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین                         59

نمودار6-4- میانگین توان بی هوازی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین                               60

نمودار7-4-میانگین حداقل توان بی هوازی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین                      61

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

یکی ازمهمترین عوامل موفقیت در ورزش های استقامتی، استقامت قلبی تنفسی است و  شاخصی است که میزان این نوع استقامت را نشان می دهد(1). آمادگی قلبی تنفسی صرف نظر از سن، جنس، نژاد و سطح آمادگی اولیه با تمرین های ورزشی افزایش می یابد. بر همین اساس مطابق با توصیه های انجمن قلب آمریکا هر فرد بزرگسال باید برای حفظ یا بهبود استقامت قلبی تنفسی، حداقل30 دقیقه فعالیت جسمانی با شدت متوسط، در اکثر روزهای هفته داشته باشد(2). به هر حال پیشرفت در استقامت قلبی تنفسی نیز وابسته به اصل افزایش باردرتمرین است. به منظور ایجاد افزایش بار، می توان مولفه های افزایش بار”شدت وحجم تمرین” را افزایش داد(2). اما برای افزایش مولفه های بارتمرین در افراد سالمند، بیماران(آرتروز،قلبی وتنفسی…) و حتی ورزشکاران در دوره نقاهت بعد ازعمل جراحی محدودیت هایی وجود دارد. با توجه به تحقیقات موجود به نظر می رسد ایجاد محدودیت(انسداد جزئی) درجریان خون عضله در حال تمرین  فعالیت های کم شدت(تمرین انسدادی) سازگاری هایی با کیفیت وکمیت تمرین شدیدتر ایجاد می کند(3). در همین راستا درسال های اخیر تحقیقاتی به منظور تعیین نوع و مقدار اثرات تمرینات انسدادی صورت گرفته است. تمرینات انسدادی دارای قدمتی در حدود 40 سال می باشد و اصالت آن به کشور ژاپن بر می گردد، جایی که آن را با نام کاآتسو[1] می شناسند، در این نوع تمرین عضو مورد تمرین را از قسمت فوقانی بااستفاده از دستگاه کاآتسو و یا یک باند ارتجاعی می بندند وآن را تحت تمرینات ورزشی قرار می_ دهند این عمل سبب ایجاد یک حوضچه خونی موقت درعضو مورد تمرین شده و به سبب آن تجمع مواد متابولیکی بویژه اسید لاکتیک به طور موضعی در عضو افزایش می یابد. شرایط ایسکمی ایجاد شده بر اثر این وضعیت، پاسخ های هورمونی و سازگاریهای عضلانی را سبب می شود(4). به همین دلیل امروزه کلینیک هایی با استفاده از این روش تمرینی به منظور درمان و پیشگیری بیماری های ناشی ازکهولت سن در کشور ژاپن به فعالیت می پردازند. به هر حال تحقیقات صورت گرفته تا کنون بیشتر بر روی ترکیب تمرین مقاومتی همراه با انسداد تمرکز داشته و سازگاری های عضلانی مورد توجه قرار گرفته اند. لذا در این تحقیق سازگاری های قلبی عروقی و همچنین سازگاری­های بی­هوازی در تمرین رکاب زدن همراه با انسداد عروق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

بیان مساله

مطالعات نشان داده اند که تمرینات مقاومتی با بار تمرینی پایین تا متوسط همراه با انسداد عروقی، هایپرتروفی وقدرت عضله رابه مقدار قابل ملاحظه ای درمقایسه با تمرینات مقاومتی پرشدت افزایش می دهد(5). اگرچه مکانیزم های احتمالی را افزایش ترشح هورمون رشد به واسطه تجمع مواد متابولیکی از قبیل لاکتات و یون هیدروژن درعضله درحال فعالیت، عوامل رشد محیطی ومسیرهای سیگنالی درون سلولی و فراخوانی تارهای تندانقباض درشرایط هایپوکسی پیشنهاد کرده اند(6) اما سازوکار دقیق اینگونه تمرینات تاکنون به روشنی مشخص نشده است. از طرفی سازگاری های متابولیک ایجاد شده همچون افزایش درغلظت گلیکوژن عضله، که به نظر می رسد در نتیجه سازگاری با انتقال اکسیژن یا ایسکمی زودگذر می­باشد، از دیگر ویژگی های تمرینات مقاومتی سبک همراه با انسداد عروق است. از اینرو افزایش غلظت گلیکوژن دراثر جریان خون مسدود شده ممکن است ظرفیت وتوان بی هوازی را افزایش دهد(7).

تمرین هوازی ظرفیت استقامتی را ازطریق افزایش آنزیم های اکسیداتیو، دانسیته مویرگی و افزایش ظرفیت گلیکوژن عضلات و افزایش حجم ضربه ای بهبود می بخشد(6). اگرچه تعداد تحقیقات صورت گرفته در زمینه همزمانی تمرینات هوازی به همراه انسداد عروقی اندک است، به نظر می رسد سازگاری های صورت گرفته در تمرینات استقامتی ممکن است، در تمرین استقامتی همراه با انسداد عروقی بواسطه  ایجاد ایسکمی درعضله افزایش پیدا ­کند(6). ساندبرگ[2] نشان داد، چهار هفته تمرین استقامتی همراه با ایسکمی، که با فشار 50 میلی متر جیوه روی پا ایجاد شده بود، اوج اکسیژن مصرفی ومحتوای گلیکوژن عضلات را افزایش می دهد(5).تاکاشی[3] و همکاران نیز نشان دادند که تمرین رکاب زدن با شدت پایین همراه با انسداد باعث افزایش در هایپرتروفی و افزایش توان بی هوازی در آزمودنی ها گردید(8). همچنین پارک[4] و همکاران نشان دادند راه رفتن همراه با انسداد عروقی، بر روی نوارگردان باعث افزایش حجم ضربه ای و استقامت بی هوازی می گردد(9). از آنجاییکه میزان کار، جریان خون به عضله فعال و نوع ایسکمی بوجود آمده در حالت نشسته بر روی چرخ کار سنج با نوارگردان متفاوت است، در نتیجه احتمال دارد سازگاریهای بوجود آمده در مقایسه با تمرین روی نوارگردان نیز متفاوت باشد.

از آنجایی که تمرینات انسدادی باعث افزایش ظرفیت گلیکوژنی عضلات و دانسیته مویرگی می شود و با توجه به اینکه این عوامل بر عملکرد هوازی و بی هوازی تاثیرگذار هستند، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی تاثیر فعالیت رکاب زدن همراه با انسداد عروق بر عملکرد هوازی وبی هوازی مردان سالم بپردازد .

 

ضرورت و اهمیت تحقیق

حفظ آمادگی جسمانی چه از بعد سلامت و چه از لحاظ حفظ و بهبود عملکرد ورزشی از اساسی ترین موضوعات علم تمرین به شمار می رود. تحقیقات گوناگونی پیرامون شدت و حجم تمرین به منظور افزایش عوامل آمادگی جسمانی انجام گرفته است. اما تحقیقات انجام شده بر روی چرخ کارسنج که همزمان به ارزیابی عوامل عملکردی هوازی و بی هوازی پرداخته باشد محدود می­باشد و تحقیقات صورت گرفته درزمینه تمرینات همراه با انسداد بسیار اندک است. ازاینرو سوالی که مطرح می شود این است که درافرادی که تمایل و شرایط قرار گرفتن تحت فشارهای سنگین تمرین را ندارند مانند: سالمندان، افراد دارای بیماری های مفصلی، مبتلایان به بیماری های قلبی_ تنفسی و همینطور ورزشکارانی که تحت عمل جراحی بوده اند، چگونه می توان در حداقل شدت و حجم تمرین اصل افزایش بار را ایجاد نمود و در کوتاهترین زمان و با یک فشار تمرینی کم عملکرد هوازی و بی هوازی را افزایش داد؟

اخیرا تمریناتی طراحی شده است که از طریق ایجاد انسداد موضعی در عضلات فعال و با یک شدت کم برخی عملکردهای فیزیولوژیک را بهبود بخشیده اند و نشان دادند که این تمرینات در مدت زمان کوتاه 2 هفته و در شدت پائین 40 درصد ، استقامت قلبی-تنفسی را افزایش می دهد(9) در ضمن رشد عضلانی هم در شدت پایین20 درصد ازحداکثرقدرت همراه با انسداد جزئی عروق ایجاد میشود(3). از طرف دیگر بیماران در دوره بازتوانی بعد از عمل جراحی، بویژه آسیب های لیگامنت صلیبی قدامی، بیماران بازتوانی قلبی و افراد سالمند نیز می توانند از فواید این تمرینات انسدادی استفاده کنند(10). بنابراین تمرین انسدادی فواید منحصر به فردی در زمینه بالینی دارد، زیرا در شدتی متناسب با فعالیت های روزانه سازگاری های تمرینی مثبت ایجاد می کند(3). حتی بعضی از تحقیقات مشخص کرده اند که این نوع تمرین برای فضا نوردان در فضا نیز می تواند سودمند باشد(11). در مجموع، تمرین انسدادی با شدت پایین می تواند فواید بسیاری در داخل و خارج از محیط های بالینی داشته باشد. همینطور نشان داده شده است که تمرین انسدادی با شدت پایین برای ورزشکاران هم مفید است. در حقیقت ورزشکاران می توانند از تمرین انسدادی به عنوان یک دوره استراحت فعال درطول چرخه ی تمرینی استفاده کنند(11). از آنجایی که تا کنون بیشتر تحقیقات گذشته به اثرات  تمرین انسدادی بر  پاسخ­های هورمونی و سازگاری­های عضلانی پرداخته­اند و تاثیر این نوع تمرین بر روی اجرای هوازی و بی­هوازی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، لذا پژوهش حاضر بر آنست که اثرات تمرین تداومی رکاب زدن همراه با انسداد عروق را بر عملکرد هوازی و بی­هوازی مورد بررسی قرار دهد.

 

1-3 فرضیات تحقیق. 7

1-4 ضرورت انجام تحقیق. 7

1-5 اهداف اصلی تحقیق. 8

1-6 جنبه نوآوری تحقیق. 8

1-7 سابقه تحقیق. 9

1-8 ساختار تحقیق. 11

1-9 تعریف مفهومی واژگان. 12

فصل دوم : ادبیات تحقیق

2-1 علم ، توسعه و تکنولوژی. 20

2-2 توسعه تکنولوژی. 21

2-3 نوآوری. 22

2-4 تحقیق و توسعه. 24

2-4-1 اهداف تحقیق و توسعه.. 25

2-5 تکنولوژی و تحقیق و توسعه. 26

2-6 مدیریت و مراحل اجرایی مراکز تحقیقات و تکنولوژی. 28

2-7 نقش تحقیق ، توسعه و نوآوری در توسعه و تجاری سازی تکنولوژی. 31

2-8 انتقال دانش بین دانشگاه و صنعت. 34

2-9 تغیر نقش دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی دولتی در اقتصاد دانش محور و حرکت به سوی تجاری سازی تحقیق و توسعه  35

2-10 تجاری سازی یافته های پژوهشی. 38

2-11 مکانیسم های انتقال دانش بین دانشگاه و صنعت.. 43

2-12 فرآیند تجاری سازی نتایج تحقیقات در بخش دانشگاهی.. 44

2-13 عوامل اصلی فرآیند تجاری سازی. 46

2-14 روش های تجاری سازی یافته های پژوهشی. 52

2-15 الگوهای تجاری سازی یافته های پژوهشی. 55

2-15-1 الگوهای خطی تجاری سازی.. 58

2-15-1-1  الگوی تجاری سازی کوکوبو.. 58

2-15-1-2 مدل تجاری سازی کوپر (مدل مرحله-دروازه ).. 59

2-15-1-3 مدل گلداسمیت.. 61

2-15-1-4 مدل راث ول و زگفلد.. 65

2-15-1-5 مدل پیشرفت تجاری سازی موسسه تجاری سازی استرلیا.. 66

2-15-1-6 مدل اندرو و سرکین.. 68

2-15-1-7 مدل انتقال نوآوری ملون-کارنگی:.. 70

2-15-1-8 مدل دانشگاه کوئیزلند(یونی کوئست).. 71

2-15-1-9 مدل فرآیند تجاری سازی جولی.. 72

2-15-2 مدل های کارکردی.. 77

2-16 مراکز تجاری سازی یافته های پژهشی دانشگاه تربیت مدرس:. 81

2-16-1 مرکز رشد:.. 81

2-16-1-1 معرفی مرکز.. 81

2-16-1-2 تعریف مرکز رشد.. 81

2-16-1-3 اهداف مرکز رشد.. 82

2-16-1-4 وظایف مرکز رشد.. 83

2-16-1-5 ویژگیهای مرکز رشد فناوری.. 83

2-16-1-6 فعالیت های مرکز رشد فناوری.. 84

2-16-1-7 انواع واحدهای فناوری قابل پذیرش در مرکز رشد.. 84

2-16-1-8 پذیرش در مرکز رشد.. 84

2-16-1-9 معرفی خدمات پشتیبانی.. 85

2-16-1-10 خدمات پشتیبانی عمومی.. 85

2-16-2 پارک علم و فناوری:.. 85

2-17 مراکز تجاری سازی یافته های پژوهشی در دانشگاه تهران. 88

2-17-1 پارک علم و فناوری دانشگاه تهران.. 88

 

2-17-1-2 تاریخچه پارک علم و فناوری دانشگاه تهران.. 88

2-17-1-3 چشم انداز پارک.. 89

2-17-1-4 اهداف راهبردی پارک.. 90

2-17-1-5 ماموریت.. 91

2-17-2 مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه تهران.. 91

2-17-2-1 ماموریت.. 92

2-17-2-2 اهداف.. 93

2-17-2-3 مرکز مالکیت فکری و تجاری سازی.. 93

2-17-3 مرکز تجاری سازی.. 94

2-17-4 مرکز انتقال فناوری.. 95

2-17-4-1 ماموریت.. 96

2-18 نتیجه گیری:. 97

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1 روش تحقیق. 102

3-2 جامعه آماری. 104

3-3 جمع آوری داده ها. 104

3-4 روش و ابزار جمع آوری داده ها. 105

3-4-1 روایی پرسشنامه.. 107

3-4-2 پایایی پرسشنامه.. 107

3-5 شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی یافته های پژوهشی در حوزه فنی و مهندسی   109

3-6 شناسایی عوامل نهایی موثر بر تجاری سازی یافته های پژوهشی. 109

3-7 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 110

3-8آزمون میانگین یک جامعه. 111

3-9 مدل های تصمیم گیری چند معیاره : (MCDM). 112

3-9-1 مدل های تصمیم گیری چند هدفه : (MODM).. 112

3-9-2 مدل های تصمیم گیری چند شاخصه : (MADM).. 113

3-10 انواع روشهای تصمیمگیریهای چند شاخصه (MADM). 115

3-10-1 مدلهای غیرجبرانی.. 116

3-10-2 مدل های جبرانی.. 116

3-10-2-1 روش SAW… 117

3-10-2-2 روش TOPSIS. 118

3-11 جمع آوری دادههای لازم برای تجزیه و تحلیل توسط تکنیکهای SAW و TOPSIS  119

3-12 آمار توصیفی. 120

3-12-1 جنسیت پاسخگویان :.. 120

3-12-2 سطح تحصیلات پاسخگویان.. 121

3-12-3 سابقه فعالیت پاسخگویان در حوزه تجاری سازی.. 121

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

4-1آزمون فرضیه ها:. 124

4-1-1آزمون فرض اول:.. 125

4-1-2آزمون فرض دوم.. 127

4-2 اولویت بندی عوامل موثر بر تجاری سازی یافته های پژوهشی در حوزه فنی و مهندسی با استفاده از تکنیک SAW.. 128

4-3 اولویت بندی عوامل موثر بر تجاری سازی یافته های پژوهشی در حوزه فنی و مهندسی با استفاده از تکنیک TOPSIS 136

4-4 رتبه بندی عوامل حاصل از تلفیق نمرات دو روش SAW و TOPSIS :. 144

4-5 ضریب تغییرات نمرات روشهای SAW  و TOPSIS:. 148

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه. 150

5-1 پیشنهاد به سایر محققان. 156

منابع:. 158

پیوست ها. 163

[1] Technology

[2] Knowledge Transfer

[3] Commercialization

[4] Multiple Attribute Decision Making

مقدمه:

امروزه آشکار شده است که تبدیل علم به ثروت از طریق شکل گیری فرایند نوآوری و تولید و فروش محصولات جدید امکان پذیر است. شکل گیری و تحقق فرایند نوآوری مستلزم فراهم بودن عوامل مختلفی است که یکی از مهمترین آنها تامین منابع مالی است.دسترسی به ظرفیتهای سرمایه گذاری برای کار آفرینان و پژوهشگران عامل مهمی در ایجاد نوآوری و بهره برداری از توان فناوری است . زیرا اغلب کار آفرینان فاقد منابع مالی کافی برای سرمایه گذاری بوده و بسیاری از تلاشها برای راه اندازی کسب و کارهای جدید، مبتنی بر تحقیق و پژوهش بوده و به همین دلیل با شکست مواجه می شوند.

هر سال بالغ بر 1000 میلیارد دلار در دنیا صرف تحقیق و توسعه می شود که این رقم حدود 2درصد تولید ناخالص داخلی دنیا را تشکیل می دهد و در برخی از کشورهای توسعه یافته این رقم به 4درصد تولید ناخالص داخلی[1] آنها نیز بالغ می شود.

به طور کلی واحدهای تولیدی- صنعتی یا مراکز تجاری در صورتی حاضرند بودجه های هنگفتی برای تحقیق صرف کنند یا در اختیار دانشگاهها و انستیتوهای پژوهشی قرار دهند که یافته های پژوهشی قابلیت تجاری شدن را داشته باشند. نرخ توسعه تکنولوژی و پژوهش به دلیل اینکه توزیع گسترده دانش هزینه مرتبط با سازماندهی را کاهش داده ، تسریع یافته است (علمی, 1388).

توانایی تجاری کردن تکنولوژی اصلی مهم و حیاتی است که به معنای نقل مکان دادن از طرح آن تا بازار بصورت سریع و بهینه در محیط تجاری امروزی می باشد.در روند جدید اولین چیزی که به چشم می خورد ازدیاد و توسعه تکنولوژی های جدید و سرعتی است که با آن تکنولوژی های کهنه منسوخ شده و از بین می روند. دلایل این روند فراوان است و شامل چرخه عمر کوتاه خیلی از کالاها می شود. در هر حال بسیار مشکل است که تنها به یک واقعه تکنولوژیکی مهم اشاره شود که با اهمیت و مختص یک سازمان باقی مانده است.

کوچک بودن بازار و تلاش برای درآمدهای سرمایه ای بالاتر و مشتریان خبره تر از جمله عامل دیگری است که نشان دهنده اهمیت زیاد افزایش توانایی های تجاری است. شرکت هایی که توانایی آوردن تکنولوژی به بازار را دارند می توانند دارای رقیبان سر سختی شوند و شرکت هایی که فاقد این ویژگی هستند ، موقعیت برجسته بازار را خیلی زود از دست می دهند.

کاربردی کردن نتایج تحقیقات تولید شده در مراکز تحقیقاتی تجاری سازی تکنولوژی نامیده می شود. به تعبیری دیگر، فرآیندی که در آن نتایج و دستاوردهای تحقیقاتی تبدیل به تکنولوژی و نهایتا تولید محصول می گردد را تجاری سازی می نامند. در این فرآیند چگونگی ارتباط مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی با مراکز صنعتی مورد بررسی قرار می گیرد.

تجاری سازی فرآیند تبدیل تکنولوژی های جدید به محصولات موفق تجاری است(فکور،1385). به عبارت دیگر ، تجاری سازی دربرگیرنده آرایه های مختلفی از فرآیندهای مهم فنی ، تجاری و مالی است که باعث تبدیل تکنولوژی جدید به محصولات یا خدمات مفید می شود . این فرآیند شامل فعالیت هایی از قبیل ارزیابی بازار ، طراحی محصول ، مهندسی تولید ، مدیریت حقوق مالکیت معنوی ، توسعه استراتژی بازاریابی ، افزایش سرمایه و آموزش کارگر می شود (Reamer & Others, 2003).

 1-2بیان مسئله:

بطور کلی ، تجاری سازی یک فرآیند پرهزینه و بلند مدت است ، مضاف بر اینکه خروجی آن نیز دارای عدم اطمینان بالایی می باشد (بندریان, 1388). هزینه تجاری سازی بطور متوسط 10 تا 100 برابر بیشتر از هزینه توسعه تکنولوژی جدید است . همچنین احتمال موفقیت بسیار کم است و در حدود کمتر از 5 درصد از فعالیت های تجاری سازی تکنولوژی های جدید با موفقیت همراه بوده اند . اگر هم تجاری سازی تکنولوژی با موفقیت روبرو شود ، مدت زمان زیادی به طول می انجامد. تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی بطور متوسط 6 سال زمان می برد (APCTT, 2005).

در سالهای اخیر ، بخش زیادی از سرمایه گذاری های دولتی به تحقیق و توسعه اختصاص یافته است. علی رغم این مطلب نرخ تجاری سازی حاصله از میزان انتظار کمتر بوده است . به منظور جلوگیری از چنین اتلاف هزینه ای ، اطلاعات بازخورد که از ارزیابی های پروژه های تکمیل شده تحقیق و توسعه بدست می آوریم را باید در پروژه های آینده استفاده کنیم.تکنولوژی اخیرا نه تنها تبدیل به بعد مهمی از توسعه و رشد ملی شده بلکه تبدیل به عنصری بسیار ضروری برای بقاء در دنیای رقابتی کنونی گشته است.

در تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی در مرحله اول به تولید ایده پرداخته می شود. در این مرحله مهمترین دستاورد پژوهش ، تولید ایده[2] است.  نخستین پرسشی که مطرح می شود آنست که « ایده » را چگونه باید تولید کرد؟

پس از « تولید ایده » توسط پژوهشگر یا افرادی که در مراکز تحقیق و توسعه فعالیت می کنند ضروری است که « ایده » ارائه شده از جنبه های مختلف مورد بررسی و ارزشیابی قرار گیرد، این مرحله که دومین مرحله تجاری شدن ایده است اصطلاحاً ارزشیابی ایده تولیدشده[3] نامیده می شود.

مرحله بعد توسعه « ایده » و بررسی کاربردی کردن آن می باشد . که در این مرحله نکات مهم بازاریابی  مطرح می شود که لازم است برای روشن شدن آنها تحقیقات تکمیلی صورت گیرد.

سپس وارد مرحله تحلیل تجاری کالا می شویم. منظور از تحلیل تجاری آن است که بنگاه اقتصادی، قبل از تولید، از طریق بررسیهای آماری به این نکته پی ببرد که مناسب ترین میزان تولید کالا ، نقطه سربه سر تولید و سودآوری تقریبی آن در این نقطه چقدر است.

مرحله بعد بازار سنجی می باشد. در این مرحله یک مدل فیزیکی از کالا تهیه و نحوه استفاده از آن بررسی می شود. ممکن است نمونه نرم افزاری کالا نیز برای نظرخواهی از متخصصان تهیه و برای آنان ارسال شود تا نقاط ضعف احتمالی کالا قبل از مرحله تولید مشخص شود معمولاً نمونه اولیه کالا در نمایشگاه های تجاری کشورهایی که به مقررات کپی رایت متعهد هستند یا حقوق مالکیت معنوی را رعایت می کنند به معرض نمایش گذارده می شود تا مشتریان بالقوه در مورد آن اظهارنظر کنند و پس از گردآوری اظهار نظرها یا آگاهی از نقایص احتمالی کالا، اصلاحات و تعدیل های لازم در آن صورت می گیرد در این مرحله تعداد محدودی از کالا به صورت آزمایشی تولید و به یکی از بازارهای خوش آتیه ارسال می شود تا مشخص گردد مورد قبول مشتری واقع خواهد شد یا خیر؟

در مرحله جنبه های فنی و اجرایی به موارد زیر توجه می شود:

– برآورد اعتبار مورد نیاز برای تجاری سازی یافته تحقیق

– تهیه موارد تبلیغی (کاتالوگ، بروشور، پوستر ) مورد نیاز برای معرفی کالا و شناساندن آن

– تدوین برنامه ساخت کالا

– تشکیلاتی که برای تولید و عرضه کالا باید در بنگاه اقتصادی ذیربط ایجاد شود.

– امور لجستیکی مربوط به کالا

در مرحله تجاری سازی به موارد زیر توجه می شود:

– ایجاد شبکه های توزیع برای عرضه کالا (تماس باعمده فروش، خرده فروش، فروشگاههای زنجیره ای، ایجاد فروشگاههای اختصاصی، واگذاری نمایندگی فروش و …)

– اجرای یک برنامه تبلیغی کارآمد برای معرفی کالای جدید به خریداران بالقوه (علمی, 1388)

تردیدی نیست که برای تجاری سازی یافته های پژوهشی در همه موارد از روشهای یکسانی نمی توان پیروی کرد. برخی از یافته های پژوهشی به گونه ای هستند که تجاری کردن آنها به فرآیندهای پیچیده ای نیاز دارد. همچنین با استفاده از برخی روشهای ابتکاری می توان از تعدد مراحل یادشده کاست.

بسیاری از دانش های تولید شده در دانشگاه ها به شکل نتایج مکتوبی در نیامده است . از آنجایی که پرسنل مهارت دیده و فارغ التحصیلان شایسته با دانش های به روز از دانشگاه وارد صنعت می شوند ، بنابراین  مهمترین کانال منحصر به فرد تبادل موفقیت آمیز دانش از دانشگاه ها به بخش تجاری می باشند .مهارت تجاری به طور معمول در خارج از دانشگاه یافت می شود و بنابراین برای پژوهشگران برقراری ارتباط با صنعت ضروری خواهد بود.

به منظور دستیابی به مشارکت فعال پژوهشگران نیاز به انگیزه های تجاری و دانشگاهی وجود دارد. امروزه سدی برای افراد برای مشارکت فعال در تجاری سازی وجود دارد. بدون انگیزه این اطمینان وجود ندارد که دانشگاه ها حداکثر تلاش شان را برای بهره برداری تجاری از نتایج علمی بکنند. بدون انگیزه یک پژوهشگر به طور مشهود علاقه ای به تجاری سازی پژوهش هایش ندارد. هدف از انجام این پژوهش پیشنهاد کردن معیار هایی برای تسهیل تجاری سازی نتایج مربوط به دستاورد های پژوهشی می باشد.

بر اساس آنچه که گفته شد می­توان سوال های اصلی این تحقیق را اینگونه بیان کرد:

چه عوامل و فاکتورهایی بر تجاری سازی موفق یافته های پژوهشی دانشکده های فنی و مهندسی اثر دارند؟
اولویت هر یک از عوامل فوق به چه میزان می باشد؟
عمده ترین موانع موجود بر سر راه تجاری سازی دستاورد های پژوهشی در ایران کدام است ؟
راهکارهای موثر در جهت بهبود وضعیت تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی و غلبه بر مشکلات و موانع موجود در این مقوله در کشور کدام است ؟
 1-3 فرضیات تحقیق

فرضیه اول: رفع نیاز مشتری از طریق تجاری سازی از جمله عوامل تاثیرگذار بر تجاری سازی یافته های پژوهشی در حوزه فنی و مهندسی است.
فرضیه دوم: درآمد سازمان از تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی از جمله عوامل تاثیرگذار بر تجاری سازی یافته های پژوهشی در حوزه فنی و مهندسی است.
 1-4 ضرورت انجام تحقیق

افزایش حجم تجارت جهانی در دو دهه اخیر و رسیدن آن به مرز 31 تریلیون دلار عمدتاً ناشی از تجاری شدن دستاوردهای پژوهشی است. محققان به طور مستمر تلاش می کنند که کالاهای جدیدی ابداع و به بازار عرضه کنند که مشابه آنها قبلاً وجود نداشته باشد یا از ویژگیهای نوینی برخوردار باشند. از آنجا که در دنیای امروز چرخه حیات کالاها به سبب تحولات سریع تکنولوژیکی بسیار کوتاه است، پژوهشگران از طریق همگرایی تکنولوژیکی سعی می کنند کاربردهای متنوع و متعددی برای هر یک از کالاها ایجاد کنند و میزان تقاضا و دوره ماندگاری آن را در بازار  با استفاده از روش های تجاری سازی یافته های پژوهشی افزایش دهند.

یافته های پژوهشی در ارتقای کیفیت زندگی بشر و توسعه سطح رفاه جامعه و تحولات اقتصادی و اجتماعی بین المللی نقش به سزایی ایفا می کنند اما این یافته ها تا زمانی که جنبه کاربردی پیدا نکنند و به بازار عرضه نشوند و یا در دسترس متقاضیان قرار نگیرند از اهمیت لازم برخوردار نخواهند بود و هزینه های تحقیق را جبران نخواهند کرد. سهیم کردن پژوهشگران در دستاوردهای ناشی از تجاری شدن پژوهشهای آنان یکی از عوامل موثر در توسعه امر پژوهش در کشورهای توسعه یافته است (علمی, 1388). کشورهای در حال توسعه تا حدودی اهمیت نقش دانشگاه ها را به عنوان منبعی از دانش و نوآوری برای بنگاه ها دریافته اند. از اینرو شناخت عوامل تاثیر گذار و موانع و تنگناهایی که در این زمینه وجود دارند قدم اول در کمک به خواست ملی حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان است.