تعریف نظری راهبردهای حل مسئله…………………………………………………………………… تعریف عملیاتی راهبردهای حل مسئله……………………………………………………………….. متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………. متغیر مستقل………………………………………………………………………………………………… متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………. متغیرهای كنترل…………………………………………………………………………………………….. تعریف عملیاتی آموزش راهبردهای حل مسأله (متغیر مستقل)………………………………….. تعریف نظری نگرش (متغیر وابسته اول)…………………………………………………………….. تعریف عملیاتی نگرش نسبت به ریاضی (متغیر وابسته اول)……………………………………. تعریف نظری پیشرفت تحصیلی ریاضیات (متغیر وابسته دوم)…………………………………. تعریف عملیاتی پیشرفت تحصیلی ریاضیات (متغیر وابسته دوم)………………………………. فصل دوم: پیشینه و زمینه‌های نظری پژوهش مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. الف) مبانی نظری در زمینه موضوع تحقیق…………………………………………………………… تعریف و ویژگیهای مسئله و حل مسئله……………………………………………………………… حل مسئله و انتقال یادگیری…………………………………………………………………………….. رابطه بین تفكر انتقادی و حل مسئله………………………………………………………………….. راهبردهای حل مسئله و فراشناخت……………………………………………………………………. نظریه‌های پیرامون حل مسئله……………………………………………………………………………. حل مسئله از دیدگاه رفتارگرایان ………………………………………………………………………. حل مسئله از دیدگاه گشتالت…………………………………………………………………………… رویكرد خبرپردازی به حل مسئله………………………………………………………………………. مراحل آموزش حل مسئله (الگوی دی چكووكرافورد)……………………………………………. طرح جورج پولیا پیرامون حل مسئله………………………………………………………………….. مبانی نظری در زمینه نگرش…………………………………………………………………………….. تعریف نگرش……………………………………………………………………………………………… ویژگیها و ابعاد نگرش……………………………………………………………………………………. تغییر نگرش…………………………………………………………………………………………………. الگوهای یادگیری تغییر نگرش………………………………………………………………………….. الف) نظریه محرك – پاسخ……………………………………………………………………………… نظریه هاولند………………………………………………………………………………………………… ب) نظریه مشوقها و تعارضها…………………………………………………………………………… الگوهای شناختی تغییر نگرش………………………………………………………………………….. الف) نظریه تعادل…………………………………………………………………………………………. ب) نظریه توافق……………………………………………………………………………………………. ج) نظریه همسازی شناختی……………………………………………………………………………… د) نظریه قضاوت اجتماعی……………………………………………………………………………… الگوهای كاركردی…………………………………………………………………………………………. نگرشها و آموزش و پرورش……………………………………………………………………………. ب) یافته‌های پژوهش در زمینه موضوع تحقیق……………………………………………………… فصل سوم: روش تحقیق روش تحقیق………………………………………………………………………………………………… جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………. نمونه و روش نمونه‌گیری………………………………………………………………………………… ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………………….. شیوه اجرا……………………………………………………………………………………………………. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………. فصل چهارم: تحلیل نتایج و بیان توصیفی یافته‌ها 4-1) مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 4-2) آزمون همتاسازی…………………………………………………………………………………… 4-3) تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی………………………………………………………. 4-4) تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار استنباطی………………………………………….. الف) فرضیه اول…………………………………………………………………………………………… ب) فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………….. فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری نتایج پژوهش………………………………………………………………………………………………. محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………………………….. پیشنهادات به پژوهشگران……………………………………………………………………………….. فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………………… فهرست منابع لاتین ………………………………………………………………………………………. چکیده: در این پژوهش تأثیر روش آموزش راهبردهای حل مسأله بر پیشرفت تحصیلی ریاضیات و نگرش نسبت به ریاضی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از: دانش‌آموزان پسر سال دوم راهنمایی مدارس شهرستان طارم در سال تحصیلی 82-81 كه نمره ریاضی آنها در نیم سال اول كمتر از 12 بود. آزمودنی‌های این پژوهش به صورت تصادفی انتخاب شدند. به این ترتیب كه از روی فهرست مدارس راهنمایی این شهرستان یك مدرسه به عنوان نمونه انتخاب شد. از آنجا كه این مدرسه فقط دارای دو كلاس راهنمایی بود، دانش‌آموزان این دو كلاس كه نمره ریاضی نیم سال اولشان كمتر از 12 بود انتخاب و پیش‌آزمون مقیاس نگرش سنج نسبت به ریاضی بر روی آنها اجرا گردید. در این میان 30 نفر به عنوان گروه آزمایش و گواه انتخاب شدند. سپس آموزش روش راهبردهای حل مسأله بر روی گروه آزمایشی به اجرا درآمد (به مدت 7 جلسه) و در پایان یك آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی و نیز پس آزمون مقیاس نگرش نسبت به ریاضی بر روی دو گروه اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد كه این روش پیشرفت تحصیلی گروه آزمایشی را در قیاس با گروه گواه افزایش داد همچنین نگرش گروه آزمایش را هم نسبت به ریاضیات بهبود بخشید. فصل اول: طرح تحقیق مقدمه یك كشف بزرگ سبب حل شدن یك مسأله بزرگ می‌شود، ولی در حل هر مسئله حبه‌ای از اكتشاف وجود دارد. مسئله شخص ممكن است چندان پیچیده نباشد، ولی اگر كنجكاوی وی را برانگیزد و ملكه‌های اختراع و اكتشاف را در فرد به كار وادارد، و اگر آن را با وسایل و تدابیر خود حل كند ممكن است از تنش و شادمانی حاصل از پیروزی در اكتشاف شاد شود، چنین حال و تجربه‌ای در سالهای تجربه‌پذیری می‌تواند شوق و ذوقی برای كار عقلی و فكری پدید آورد و آثار خود را بر ذهن و روان و خصلت شخص در تمام عمر باقی گذارد (پولیا، 1944، ترجمه آرام، 1377). بنابراین، معلم ریاضیات فرصت بزرگی در برابر خویش دارد. اگر وقت اختصاصی خود را به تمرین دادن شاگردان در عملیات پیش پا افتاده بگذراند، علاقه و دلبستگی آنان را می‌كشد و مانع رشد و تعامل عقلی آنان می‌شود و باید گفت فرصتی را كه در اختیار داشته به صورت بدی صرف كرده است، ولی اگر كنجكاوی دانش‌آموزان را با مطرح كردن مسائلی متناسب با دانش و شناخت ایشان برانگیزد و در حل مسائل با طرح كردن پرسشهایی راهنما به یاری آنان برخیزد می‌تواند ذوق و شوق و وسیله‌ای برای اندیشیدن مستقل در وجود ایشان پدید آورد. در مقدمه كتاب ریاضی سال دوم راهنمایی تألیف هیأت مؤلفان كتب درسی آمده است: درس ریاضی یكی از درسهای مهم و بنیادی است، در این درس دانش‌آموزان روش درست اندیشیدن را در حل مسائل فرا می‌گیرند و با محاسبه‌های عددی مورد نیاز در سایر درسها آشنا شده و كاربردهای ریاضی را در حل مسأله‌های روزمرة زندگی یاد می‌گیرند. دانش‌آموزان عموما به اهمیت ریاضی واقفند و می‌دانند داشتن پایه‌ای خوب در درس ریاضی تا چه حد به پیشرفت آنها در سایر درسها كمك می‌كند، اما اغلب نمی‌دانند كه درس ریاضی را چگونه باید آموخت. (ص 4) همچنانكه عنوان شد درس ریاضی به عنوان یك درس پایه و مبنایی برای تعیین رشته‌های تحصیلی دوره متوسط جایگاهی ویژه را در دروس دوره راهنمایی و پس از آن به خود اختصاص داده است و حل مسأله در شمار وظایف اصلی دانش‌آموزان و پرحجم‌‌ترین تكلیف درسی می‌باشد و به اعتقاد پژوهشگران (مایر و همكاران، لوئیس و مایر، 1978) حل مسأله هسته اصلی برنامه درس ریاضی محسوب می‌شود (مایر و همكارن 1986 ترجمه فراهانی، 1376) لذا پژوهش حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های روان‌شناسی تفكر حل مسئله و پیروی از رویكرد تجربی آموزش راهبردهای حل مسأله ریاضی (الگوی پولیا)، تأثیر آن را بر نگرش و پیشرفت تحصیلی ریاضیات در دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی مورد نظر قرار داده است. بیان مسأله: علی‌رغم اختلاف نظرهایی كه در تعریف نگرش بین روانشناسان مختلف وجود دارد، روی هم رفته تعریف سه عنصری نگرش تعریفی است كه بیشتر روان‌شناسان روی آن اتفاق نظر دارند. عنصر شناختی شامل اعتقادات و باورهای شخصی درباره یك شیء یا یك اندیشه است، عنصر احساسی یا عاطفی آن است كه معمولا نوعی احساس عاطفی با باورهای ما پیوند دارد و تمایل به عمل، به آمادگی برای پاسخگویی به شیوه‌ای خاص اطلاق می‌شود. (كریمی، 1380) علاقه به درس، دقت، كوشش و پشتكار یاد گیرنده را افزایش می‌دهد و در نتیجه بر یادگیری تأثیر مثبت دارد بنابراین كوشش در بالا بردن سطح علاقه یادگیرنده یكی از تدابیر مهم آموزشی معلم به حساب می‌آید و بهترین راه جلوگیری از بی‌میلی و بی‌علاقگی در یادگیرنده و افزایش سطح علاقه و نگرش مثبت او نسبت به یادگیری و فعالیتهای آموزشگاه و فراهم آوردن امكانات كسب توفیق است. (سیف، 1380). در تمام طول تاریخ آموزش و پرورش حل مسأله یكی از هدفهای مهم آموزشی معلمان به شمار می‌آمده است. از بركت پیشرفتهای روان‌شناسی علمی معاصر روز به روز بر اهمیت این موضوع افزوده شده است، روان‌شناسان و نظریه‌پردازان مختلف بر نقش یادگیرنده در ضمن فعالیتهای مختلف یادگیری بویژه فعالیت حل مسأله در كشف و ساخت دانش تأكید فراوان داشته‌اند. جان دیویی، جروم برونر، ژان پیاژه، لئو ویگوتسكی از جمله كسانی هستند كه بر نقش فعالیت یادگیرنده در جریان حل مسأله بر دانش‌ اندوزی تأكید داشته‌اند و نظریه سازندگی یا ساختن‌گرایی یادگیری از ثمرات افكار این اندیشمندان است. بنا به گفته كیلپاتریك (1918 به نقل از آندرز، 1998) یادگیری در آموزشگاه باید هدفمند باشد نه انتزاعی و یادگیری هدفمند از راه واداشتن دانش‌آموزان به انجام پروژه‌های مورد علاقه و انتخاب خودشان بهتر امكان‌پذیر است. (سیف، 1380)

چکیده: سازمان جهانی تجارت موثرترین نهاد بین المللی در تنظیم قواعد و مقررات بین المللی در عرصه تجارت بین المللی است. مهمترین اصل حاکم بر این سازمان اصل عدم تبعیض است که بر اساس آن اعضای این نهاد بین المللی حق اعمال تبعیض و یا اعطای امتیاز به تجار داخلی و خارجی ندارند. اصل رفتار ملی ناظر بر مقرراتی است که اعطای این امتیازات را کنترل و محدود می نماید. واژگان کلیدی:  سازمان جهانی تجارت، اصل عدم تبعیض، موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت، گات، اصل رفتار ملی مقدمه: مطالعه حاضر در پی آن است تا به تفسیر شرط رفتار ملی مندرج در ماده 3 گات بپردازد. تفسیر شرط مزبور مستلزم فهم و درک نقش ماده 3 در این موافقتنامه می­باشد. بدین منظور ابتدا در بخش اول، به بررسیِ منطق و دلیل گنجاندن این ماده در تاریخچه­ی مذاکرات مربوطه و نیز نگاه رویه­ی قضایی ذیربط به این شرط پرداخته خواهد شد. همچنین در این بخش نقش شرط رفتار ملی در موافقتنامه تعرفه و تجارت از منظر اقتصادی مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. آنگاه پس از تعیین هدف و مقصود شرط رفتار ملی، در بخش دوم چگونگی اجرای شرط رفتار ملی در رویه قضایی مورد بررسی قرار می گیرد تا بدین ترتیب، عوامل اصلی و اساسی مربوط به تحقق اهداف این شرط در گات و نهادهای قضایی سازمان جهانی تجارت مشخص گردد؛ و در انتهای بخش دوم، مطالعه­ای انتقادی از رویه قضایی مربوطه به عمل خواهد آمد. سپس با توجه به انتقادات وارد بر تفاسیر به عمل­آمده در رویه­ی قضایی، در بخش سوم، تفسیر مطلوب از نظر این پژوهش ارائه خواهد شد. رویه­ی قضایی، نظریه اقتصادی و تاریخچه­ی مذاکرات نگاهی مشترک در خصوص هدف این شرط دارند، بدین صورت که مقصود از شرط رفتار ملی را ممنوع نمودن استفاده­ی حمایتی از تولیدات داخلی خوانده­اند. در اغلب موارد مشخص نیست که آیا تفاسیر به عمل آمده از مفاد این شرط در رویه­ی قضایی می­توانند در عمل اهداف این شرط را ترقی دهند. این امر عمدتا ریشه در فقدان یک شیوه­ی منسجم و یکپارچه که مبتنی بر تفکر حقوقی و اقتصادی باشد، دارد؛ و در حقیقت هدف مطالعه­ی پیش رو نیز پرکردن همین خلا می­باشد. ضرورت تکیه بر تحلیل حقوقی در خصوص تفسیر و ارزیابی مقررات مندرج در گات امری کاملا روشن و مشخص است. اما مسئله این است که ضرورت تکیه بر تحلیل اقتصادی در چیست؟ دلایل زیادی حکایت از آن دارند که عملکرد بایسته و مطلوب ماده 3 گات[1] بدون توجه به تحلیل­های اقتصادی ممکن نخواهد بود. دلیل نخست از این واقعیت ناشی می­شود که برای تعیین چگونگی تفسیر صحیح (و احتمالا بازنویسی) ماده 3 گات لازم است که منطق نهفته در این ماده و درنتیجه منطق نهفته در این موافقتنامه به طور کل، مد نظر قرار گیرد. مسائل مربوط به هدف موافقتنامه در ادامه با جزئیات بیشتر مدنظر قرار خواهد گرفت، لذا در این جا صرفا به اشاره به مقدمه گات بسنده می­شود[2]: …با تصدیق اینکه روابط آنها در زمینه­ تلاش­های تجاری و اقتصادی باید به منظور ارتقای استانداردهای زندگی، تضمین اشتغال کامل و حجم زیاد و رو به تزاید درآمدهای واقعی و تقاضای موثر، توسعه­ی استفاده­ی بهینه از منابع جهان و با هدف گسترش تولید و تجارت کالاها….[3] لذا مشاهده می­شود که اهداف مندرج در گات همگی ماهیتی اقتصادی دارند. دومین علت ضرورت توجه به تحلیل اقتصادی در این واقعیت نهفته است که میزان دستیابی موافقتنامه به اهداف مذکور تا حد بسیار زیادی مبتنی بر این امر می­باشد که مقررات این سند به چه میزان، عملکرد بازار را متاثر می­سازند. در واقع تعامل میان مفاد گات و عملکرد بازار امری ذاتا اقتصادی می­باشد. بدین ترتیب روشن است که اهداف مندرج در گات و مکانیزم­هایی که از رهگذر آنها این اهداف محقق می­گردند، ذاتا ماهیتی اقتصادی دارند. لذا تحلیل­هایی که صرفا با تکیه بر دیدگاه حقوقی سنتی به تحلیل ماده3 بپردازند، نمی­توانند به قدر کافی اهمیت و معنای این اهداف را نشان داده و روشن سازند. بنابراین در خصوص مسئله­ی تفسیر ماده 3 گات، تحلیل اقتصادی امری ضروری و حائز اهمیت است. اما مسئله آن است که چگونه می­توان این تحلیل اقتصادی را انجام داد: باید دانست که نظریه اقتصادی به سختی می­تواند مبنا و دستورالعملی محسوس در خصوص طرح و شکل قوانین در دست دهد. در خصوص ماده 3 گات، وضعیت به مراتب بدتر است، چه آنکه تاکنون مطالعه­ی اقتصادی چندانی در خصوص طرح درست شرط رفتار ملی انجام نشده است. همچنین حتی در مواردی که این نظریه اقتصادی بتواند راهکارهایی در خصوص رفتار با کالاهای داخلی در سیاق یک موافقتنامه تجاری ارائه دهد، این راهکار شباهت چندانی با ساختار ماده 3 گات نخواهد داشت، و لذا نمی­توان به سادگی به آن ارجاع نمود. [1] –  ماده 3 گات:

• اعضا می­پذیرند که مالیات­های داخلی و دیگر قیمت­های داخلی، و قوانین، مقررات و شروط اعمال­شده بر فروش، عرضه، خرید، انتقال، توزیع و مصرف کالاها و نیز مقررات کمی داخلی ترکیب کننده، فراوری یا استفاده کالاها به مقدار یا تناسب خاصی، نباید نسبت به کالاهای دخلی یا وارداتی به گونه­ای اعمال شود که موجب حمایت از کالاهای داخلی گردد.
• کالاهای هر کشور عضو که وارد قلمرو هر کشور عضو می­شود نباید، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، موضوع مالیات­های داخلی یا دیگر عوارض داخلیِ بیشتر از مالیات­ها یا عوارضی قرار گیرند که بر کالاهای مشابه داخلی اعمال می­شود. علاوه براین، هیچ کدام از اعضا نباید مالیات­های داخلی یا دیگر عوارض داخلی را نسبت به کالاهای داخلی یا وارداتی بر خلاف اصول مندرج در بند 1 اعمال نماید.
• در رابطه با مالیات­های داخلی موجود که در تغایر با مفاد بند 2 بوده اما مشخصا به موجب یک موافقتنامه تجاریِ لازم­الاجرا در تاریخ 10 آوریل 1947، مجاز شناخته شده­اند، دولت عضوی که آن مالیات­ها را وضع کرده است مجاز است اعمال مفاد بند 2 در خصوص آن مالیات­ها را به تعویق اندازد مادامیکه که به منظور اجازه­ی افزایش مالیات­ها تا میزان لازم برای جبران آثار ناشی از حذف عنصر حمایتیِ مالیات مزبور، از تعهدات مندرج در موافقتنامه تجاری مزبور معاف باشد.
• رفتار اتخاذشده در مورد محصولات سرزمین هر یک از طرف­های متعاهد که وارد سرزمین هر طرف متعاهد دیگری می­شوند، نباید نامطلوب­تر از رفتاری باشد که در ارتباط با تمامی قوانین، مقررات و الزامات موثر بر فروش داخلی، عرضه برای فروش، خرید، حمل و نقل، توزیع یا استفاده، در مورد محصلات دارای منشا ملی اتخاذ می­گردد. مقررات این بند مانع از برقراری هزینه­های متفاوت حمل و نقل داخلی نه بر ملیت محصول بلکه منحصرا بر عملکر اقتصادی وسایل حمل و نقل مبتنی هستند، نخواهد شد.
• هیچیک از اعضای سازمان نباید هیچ­گونه مقررات مقداری داخلی در مورد مخلوط­کردن، فرآوری، یا استفاده از محصولات در مقادیر یا نسبت­های ویژه را که به طور مستقیم یا غیرمستقیم تامین مقدار یا نسبت خاصی از هر محصول مشمول مقررات مزبور از منابع داخلی باشد، وضع یا حفظ کند. بعلاوه هیچ طرف متعاهدی نباید به طریق دیگری، مقررات مقداری داخلی را به گونه­ای مغایر با اصول مقرر در بند 1 اعمال کند.
• مفاد بند 5 بر هیچیک از مقررات کمی داخلی­ لازم­الاجرا در تاریخ­های 1 ژوئیه 1939، 10 آوریل 1947 و 24 مارس 1948 سرزمین دولت­ها عضو اعمال نخواهد شد؛ مشروط به آنکه آندسته از مقررات کمی­ای که در تغایر با بند 5 هستند به نحوی اصلاح نشوند که به ضرر واردات باشد، و [نیز مشروط به آنکه] با این مقررات به عنوان عوارض گمرکی برخورد شود.
• هیچیک از قوانین کمیِ مربوط به ترکیب، فراوری یا استفاده از کالاها در مقادیر یا نسبیت­های خاص نباید به گونه­ای اعمال گردد که آن مقدار یا نسبیت­ها را در میان منابع خارجی تامین قرار دهد.
• الف) مقررات این ماده در مورد قوانین، مقررات یا الزامات حاکم بر تهیه محصولاتی که توسط کارگزارهای دولتی که برای مقاصد دولتی و نه به منظور فروش مجدد یا استفاده در تولید کالا برای فروش تجاری، خریداری می­شوند، اعمال نخواهد شد.

ب) مقررات این ماده مانع از پرداخت سوبسید منحصرا به تولیدکنندگان داخلی، از جمله پرداخت به تولیدکنندگان داخلی از محل عواید حاصل از مالیات­ها یا هزینه­های داخلی اعمال­شده در چارچوب مقررات این ماده و پرداخت یارانه به صورت خرید محصولات داخلی توسط دولت، نخواهد شد.

• اعضا اذعان می­دارند که کنترل­کننده­های حداکثر قیمت، هر چند که همسو با دیگر مفاد این ماده باشند، می­توانند آثار سوئی بر منافع دولت­های تامین­کننده­ی کالاهای وارداتی داشته باشند. بدین ترتیب، اعضایی که این کنترل­کننده­ها را اعمال می­کنند باید به منظور اجتناب از این آثار زیانبار تا سر حد امکان، منافع طرف­های متعاهد صادرکننده را در نظر گیرند.

استاد راهنما

سید علی اکبر بهجت نیا

اسفند ماه 1394

  برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چکیده بررسی مقاومت ارقام مختلف چغندرقند به ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندر قند با استفاده از همسانه عفونت­زای ویروس و بررسی برهمکنش آن با ویروس پیچیدگی شدید بوته چغندر قند در سه رقم چغندرقند     یک جدایه از ویروس پیچیدگی شدید بوته چغندرقند (BSCTV-IR) و ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندر قند (BCTIV) به عنوان عوامل ایجاد کننده بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند در ایران گزارش شده­اند. در سالهای اخیر BCTIV گسترش زیادی در مناطق مختلف ایران داشته است. از طرفی دیگر گزارش های متعددی در مورد میزان خسارت این ویروس و BSCTV به محصول استراتژیک چغندرقند وجود دارد. قبلاً واکنش 18 رقم مختلف چغندر قند نسبت به BSCTV-IR بررسی گردیده است، لکن اطلاعات چندانی در مورد واکنش ارقام مختلف چغندر قند به BCTIV در دسترس نبود. لذا به منظور تعیین مقاومت  ارقام چغندرقند به BCTIV مطالعه‌ای در قالب طرح آماری کاملا تصادفی روی 11 رقم چغندرقند انجام شد. 15 گیاه از هر رقم کشت داده شد. برای مایه‌زنی گیاهان از همسانه عفونت‌زای BCTIV به روش مایه‌زنی با آگروباکتریوم (Agroinoculation) استفاده شد. پس از 21 و 35 روزاز زمان مایه‌زنی استخراج دی ان ای از گیاهان صورت گرفت و همانندسازی ویروس در آنها در واکنش زنجیره‌ای پلی مراز با استفاده از آغازگر های اختصاصی ویروس مورد بررسی قرار گرفت. شدت علائم بیماری در 5 درجه شامل صفر (فقدان علائم)، 1 (علائم خیلی خفیف)، 2 (علائم خفیف)، 3 (علائم شدید) و 4 (علائم خیلی شدید) یادداشت شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد رقم Brigita تنها رقمی بود که تمام گیاهان تیمار در آن به ویروس آلوده شده و 35 روز بعد از زمان مایه‌زنی همگی آنها علائم شدید یا خیلی شدید نشان دادند. به همین دلیل این رقم به عنوان رقم شاهد حساس در نظر گرفته شد و سایر ارقام با آن مقایسه شدند. بین سایر ارقام نیز از نظر شدت بیماری با رقم شاهد تفاوت معنی‌داری وجود داشت. ارقام هیچ یک بعنوان رقم مقاوم شناخته نشد لکن ارقام به سه گروه متحمل Flair]، Rosire و پارس(005)[، حساسDorothea]، Isella، 7233،  تربت(006)، 004، اکباتان(007) و جلگه[ و خیلی حساس (Brigita) طبقه‌بندی شدند. نحوه برهم‌کنش BCTIV و BSCTV-IR در اپیدمیولوژی بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. قبلاً نشان داده شده است که در آلودگی های مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR در چغندرقند و گوجه فرنگی غلظت هر دو ویروس نسبت به آلودگی انفرادی افزایش می یابد اما در آلودگی­های مخلوط غیرهم­زمان میزان BCTIV در طی نسل­های متوالی از گیاهی به گیاه دیگر افزایش و میزان  BSCTV-IRکاهش می­یابد. در این مطالعه، برهمکنش دو ویروس در سه رقم چغندرقند شامل Brigita, Dorothea و 7233 مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز داده­های حاصل از آزمون  Real Time PCR مشخص نمود که در آلودگی های  انفرادی در هر سه رقم، غلظت BSCTV-IR بیشتر از BCTIV می باشد، در حالیکه در آلودگی های مخلوط همزمان صرف نظر از نوع رقم غلظت BCTIV نسبت به BSCTV-IR  افزایش می‌یابد. در مجموع به نظر می­رسد این دو ویروس در آلودگی مخلوط عکس العملی متفاوت نسبت به زمان آلودگی انفرادی دارند بطوریکه در آلودگی های مخلوط، BCTIV  بر  BSCTV-IRغلبه پیدا می‌کند. کلمات کلیدی: جمینی‌ویروس، چغندرقند، مقاومت، ویروس پیچیدگی بوته چغندرقند   فهرست عنوان                                                                                                                               صفحه   فصل اول: مقدمه 1-1 کلیات.. 2 فصل دوم: مروری بر پژوهش‏های پیشین 2-1- توصیف جمینی‌ویروس‌ها و اهمیت آنها 6 ٢-2- طبقه بندی تیره Geminiviridae. 7 2-3- ویژگی‌های جنس Curtovirus. 10 2-3-1- ساختار ژنوم، تعداد و نقش چارچوب‌های خوانش کرتوویروس‌ها 11 2-3-2- تنوع ژنتیکی موجود در بین گونه‌های جنس Curtovirus. 12 2-4- ویژگی‌های جنس Becurtovirus. 15 2-5- انتقال ویروس پیچیدگی بوته چغندرقند با حشره ناقل.. 17 2-6- انتقال ویروس پیچیدگی بوته چغندرقند به روش Agroinoculation. 18 2-7- سایر روش‌های انتقال ویروس پیچیدگی بوته چغندرقند. 19 2-8-دامنه میزبانی ویروس‌های ایجاد کننده بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند. 20 2-9-علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند. 25 2-10-كنترل بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند. 27 2-11-مقاومت به ویروس پیچیدگی بوته چغندرقند. 29 فصل سوم: مواد و روش‏ها 3-1 کشت و پرورش گیاهان مورد استفاده در این تحقیق.. 32 3-2- همسانه‌های عفونت‌زای مورد استفاده 33 عنوان                                                                                                                               صفحه   3-3- کشت باکتری حاوی سازه‌های دوپار ناقص ویروس‌ها 33 3-4- تهیه زادمایه باکتری حاوی همسانه عفونت‌زای BCTIV و BSCTV-IR برای مایه‌زنی و ایجاد آلودگی بوته‌های چغندرقند  33 3-5- استخراج دی.ان.ای از بافت گیاهی.. 34 3-5-1- استخراج DNA از بافت های گیاهی با استفاده از محلول CTAB.. 34 3-5-2 استخراج DNA از بافت های گیاهی با استفاده از کیت.. 35 3 – 6- آزمون زنجیره ای پلیمراز ((PCR.. 35 3-7- تهیه ژل و انجام الکتروفورز برای بررسی نتایج آزمون PCR.. 37 3-8- آزمون واکنش زنجیرهای پلیمراز در زمان واقعی ( RT- PCR , (Real-Time PCR.. 38 3-9- آنالیز دادههای آزمون  Real-time PCR.. 40 3-10- کنترل مثبت و منفی در آزمون Real-Time PCR.. 40 3-11- روش تهیه نمونههای دیانای مورد استفاده در آزمون Real-Time PCR.. 41 3-12- تهیهی الگوهای مثبت استاندارد. 41 3-13- روش تهیهی آب تیمار شده با DEPC.. 42 3-14- روش استخراج دیانای پلاسمیدهای نوترکیب.. 42 3-15- طرح آزمایش ارزیابی مقاومت ارقام چغندر‌قند پس از مایه‌زنی با روش اگرواینوکولیشن.. 43 3-16 طرح آزمایش ارزیابی مقاومت سه رقم انتخابی چغندرقند در آلودگی انفرادی و مخلوط به BCTIV و BSCTV-IR   45 3-17- روش‌های تجزیه آماری.. 46 3-17-1- تجزیه آماری داده‌های مربوط به شدت علائم بیماری ارقام یازده‌گانه چغندر‌قند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت زای BCTIV   46 3-17-2- تجزیه آماری داده‌های مربوط به وزن قسمت‌های هوایی، ریشه و کل گیاه ارقام یازده‌گانه چغندر‌قند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت زای BCTIV.. 48 عنوان                                                                                                                               صفحه   3-17-3 تجزیه آماری داده‌های مربوط به شدت علائم بیماری در آزمایش ارزیابی مقاومت سه رقم انتخابی چغندر‌قند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت‌زای BCTIV و BSCTV-IR بطور انفرادی و مخلوط.. 48 3-17-4- تجزیه آماری داده‌های مربوط به وزن قسمت‌های هوایی، ریشه و وزن کل گیاه سه رقم انتخابی چغندر‌قند مایه‌زنی شده با همسانه‌های عفونت زای BCTIV و BSCTV-IR بطور انفرادی و مخلوط.. 50 فصل چهارم: نتایج 4-1 ردیابی ویروس پیچیدگی ایرانی بوته چغندرقند(BCTIV) در ارقام یازده‌گانه چغندرقند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت‌‌زای این ویروس با استفاده از PCR.. 52 4–2 واکنش فنوتیپی ارقام چغندر قند پس از مایه زنی با سوسپانسیون باکتری حاوی همسانه عفونت زای BCTIV   53 4-3 بررسی آماری ارزیابی مقاومت ارقام چغندر‌قند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت‌زای BCTIV در چهار کشت متوالی   61 4-3-1 تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به علائم بیماری در روزهای 21 و 35 بعد از زمان مایه‌زنی با همسانه عفونت‌زای BCTIV در چهار کشت متوالی.. 61 4-3-2  تجزیه و تحلیل آماری داده‌های مربوط به وزن قسمت‌‌‌های هوایی و وزن ریشه ارقام یازده‌گانه چغندرقند پس از  مایه‌زنی با همسانه عفونت‌زای BCTIV در چهار کشت متوالی.. 72 4-4 بررسی آماری ارزیابی مقاومت ارقام چغندر‌قند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت‌زای BCTIV و BSCTV-IR در آلودگی مخلوط-در سه رقم. 83 4-4-1  بررسی ارزیابی مقاومت سه رقم انتخابی چغندر‌قند بعد از مایه‌زنی با BCTIV و BSCTV-IR بطور انفرادی و مخلوط همزمان  83 4-4-2 تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به شدت علائم بیماری پس از مایه‌زنی با همسانه‌های عفونت‌زای BCTIV و BSCTV-IR بطور انفرادی و مخلوط در چهار کشت متوالی.. 88 4-4-3 تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به وزن قسمت‌‌های هوایی و وزن ریشه در روز 35 بعد از زمان مایه زنی با همسانه‌های عفونت‌زای  BCTIV و BSCTV-IR در چهار کشت متوالی.. 94 عنوان                                                                                                                               صفحه   4-5 بررسی برهم‌‌کنش دو ویروس BCTIV و BSCTV-IR در آلودگی مخلوط همزمان با استفاده از Real Time PCR.. 100 4-5-1 کارایی آغازگرها در تکثیر رقت‌های استانداردها به منظور سنجش اعتبار آزمون RT-PCR.. 101 4-5-2 مقایسه غلظت ویروس‌های مورد مطالعه در آلودگی‌های انفرادی و مخلوط در آزمون RT-PCR.. 103 فصل پنجم: بحث و نتیجه‎گیری 5-1 ارزیابی مقاومت ارقام مختلف چغندرقند نسبت به ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندرقند (BCTIV) 108 5-2 بررسی برهمکنش ویروس پیچیدگی شدید بوته چغندر و ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندر در آلودگی مخلوط همزمان بر روی سه رقم Brigita ، Dorothea و 7233. 114 منابع        117  چکیده و صفحه‏ی عنوان به زبان انگلیسی   فهرست جدول‎ها عنوان                                                                                                                               صفحه   جدول 2-1 میزبان‌های طبیعی BCTV در ایران و مهمترین علایم موجود در آنها (آل یاسین و همکاران، 1374) 21 جدول 2-2 میزبان‌های ویروس عامل بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند ((Heydarnejad et al., 2007. 22 جدول 2-3 میزبان‌های طبیعی BSCTV-IR و BCTIRV گزارش شده از ایران (جهان بین، 1392) 24 جدول 3-1 آغازگرهای مورد استفاده برای تکثیر قطعهی 496 جفت بازی از ژنوم BSCTV-IR.. 36 جدول 3- 2 آغازگرهای مورد استفاده برای تکثیر قطعهی 682 جفت بازی از ژنوم BCTIV.. 36 جدول 3-3 نوع و مقدار مواد مورد استفاده در آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز 36 جدول 3- 4- سیكل دمایی آزمون PCR.. 37 جدول 3-5- نوع و مقدار مواد مورد استفاده در آزمون واكنش Real-Time PCR.. 38 جدول 3-6- آغازگرهای مورد استفاده برای تکثیر قطعهی 142 جفت بازی از ژن rRNA18s Beet در چغندرقند به عنوان کنترل داخلی گیاه چغندرقند جهت استفاده در آزمون RT- PCR.. 39 جدول 3-7 آغازگرهای مورد استفاده در آزمون RT-PCR برای تکثیر قطعهی 116 جفت بازی از ژنوم BSCTV-IR.. 39 جدول 3-8 آغازگرهای مورد استفاده در آزمون RT-PCR  برای تکثیر قطعهی 116 جفت بازی از ژنوم BCTIV.. 39 جدول 3-9 سیکلهای دمایی آزمون  RT-PCR.. 39 جدول 3-10 نمره دهی شدت علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندر‌قند با استفاده از مقیاس ترتیبی در 5 درجه  44 جدول4-1 تعداد گیاهان (از جمع 15 گیاه در هر تیمار) نشان دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت‌زایBCTIV، 21 و 35 روز بعد از زمان مایه‌زنی- کشت اول. 57 جدول4-2 تعداد گیاهان (از جمع 15 گیاه در هر تیمار) نشان دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت‌زایBCTIV، 21 و 35 روز بعد مایه‌زنی- کشت دوم. 58   عنوان                                                                                                                               صفحه   جدول4-3 تعداد گیاهان(از جمع 15 گیاه در هر تیمار) نشان دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت‌زایBCTIV، 21 و 35 روز بعد مایه‌زنی- کشت سوم. 59 جدول4-4 تعداد گیاهان (از جمع 15 گیاه در هر تیمار) نشان دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند مایه‌زنی شده با همسانه عفونت‌زای BCTIV، 21 و 35 روز بعد مایه‌زنی- کشت چهارم. 60 جدول-4-5 تجزیه واریانس شاخص بیماری ارقام چعندرقند در 4 کشت متوالی.. 62 جدول 4-6 مقایسه میانگین شدت علائم بیماری ارقام یازد‌گانه چغندرقند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت‌زای BCTIV -کشت اول  63 جدول 4-7 مقایسه میانگین شدت علائم بیماری -کشت دوم. 66 جدول 4-8 مقایسه میانگین شدت علائم بیماری –کشت سوم. 68 جدول 4-9 مقایسه میانگین شدت علائم بیماری- کشت چهارم. 70 جدول-4-10 تجزیه واریانس داده‌های وزن قسمت‌های هوایی و ریشه. 73 جدول-4-11 مقایسه میانگین داده‌های وزن قسمت‌های هوایی، ریشه و وزن کل ارقام یازده‌گانه چغندرقند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت زای BCTIV- کشت اول. 74 جدول-4-12 مقایسه میانگین داده‌های وزن قسمت‌های هوایی، ریشه و وزن کل ارقام یازده‌گانه چغندرقند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت زای BCTIV- کشت دوم. 77 جدول-4-13 مقایسه میانگین داده‌های وزن قسمت‌های هوایی، ریشه و وزن کل ارقام یازده‌گانه چغندرقند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت زای BCTIV -کشت سوم. 79 جدول-4-14 مقایسه میانگین داده‌های وزن قسمت‌های هوایی، ریشه و وزن کل ارقام یازده‌گانه چغندرقند پس از مایه‌زنی با همسانه عفونت زای BCTIV -کشت چهارم. 81 جدول4-15 تعداد گیاهان (از جمع 6 گیاه در هر تیمار) نشان دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند در کشت مخلوط و مایه‌زنی  همزمان، 21 و 35 روز بعد از زمان مایه‌زنی- کشت اول. 84 جدول4-16 تعداد گیاهان نشان (از جمع 6 گیاه در هر تیمار) دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند در کشت مخلوط همزمان، 21 و 35 روز بعد مایه‌زنی- کشت دوم. 85 عنوان                                                                                                                               صفحه   جدول4-17 تعداد گیاهان نشان (از جمع 6 گیاه در هر تیمار) دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند در کشت مخلوط همزمان، 21 و 35 روز بعد مایه‌زنی- کشت سوم. 86 جدول4-18 تعداد گیاهان نشان (از جمع 6 گیاه در هر تیمار) دهنده شدت‌های مختلف علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند در کشت مخلوط همزمان، 21 و 35 روز بعد مایه‌زنی- کشت چهارم. 87 جدول-4-19 تجزیه واریانس داده‌های وزن قسمت هوایی و ریشه  در آلودگی انفرادی و  مخلوط با BCTIV و BSCTV   89 جدول 4-20 آنالیز دادههای مربوط به غلظت  ویروس‌های‌BSCTV-IR  و  BCTIVدر گیاهان مایه‌زنی شده 21 روز بعد از زمان مایه‌زنی در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان. 104 جدول 4-21 آنالیز دادههای مربوط به غلظت  ویروس‌های‌BSCTV-IR  و  BCTIVدر گیاهان مایه‌زنی شده 35 روز بعد از زمان مایه‌زنی در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان. 105     فهرست شکل‎ها عنوان                                                                                                                               صفحه   شکل 2-1 وجود نقاط برجسته در روی رگبرگ‌ها و چروکیدگی برگ چغندر‌قند در اثر آلودگی به ویروس کرلی تاپ ( فتاحی 1391)………………………………………………………………………………………………………… 26 شکل 3-1 سری رقت‌های تهیه شده از محصول PCR دی ان ای پلاسمید استخراج شده از آگروباکتریوم………………………………………………………………………………………………………………………………. 42 شکل 4-1 نقوش الکتروفورزی محصولات  PCR تکثیر شده از دی.‌ان.‌ای استخراج شده از گیاهان ارقام کشت شده (کشت اول)…………………………………………………………………………………………………………..53 شکل4-2  شدت علائم بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند………………………………………………………………………….. 56 شکل 4-4 دندروگرام رابطهی ارقام یازده‌گانه چغندر قند بر پایه نوع علائم ایجاد شده درآنها پس از 35 روز از مایه‌زنی با سوسپانسیون باکتری حاوی همسانه عفونت‌زای BCTIV- کشت اول. محور افقی فاصله گروه‌ها را براساس میزان مشابهت آنها نشان می‌دهد……………………………………………………… 64 شکل  4-6 دندروگرام رابطهی ارقام یازده‌‌گانه چغندر قند بر پایه نوع علائم ایجاد شده درآنها پس از 35 روز از مایه‌زنی با سوسپانسیون باکتری حاوی همسانه عفونت‌زای BCTIV- کشت دوم محور افقی فاصله گروه‌ها را براساس میزان مشابهت آنها را نشان می‌دهد…………………………………………………67 شکل  4-8 دندروگرام رابطهی ارقام یازده‌گانه چغندر قند بر پایه نوع علائم ایجاد شده درآنها پس از 35 روز از مایه‌زنی با سوسپانسیون باکتری حاوی همسانه عفونت‌زای BCTIV- کشت سوم- محور افقی فاصله گروه‌ها را براساس میزان مشابهت آنها را نشان می‌دهد…………………………………………………. 69 %d9%85%d8%ae%d8%aa/#_Toc420802903″>شکل  4-10 دندروگرام رابطهی ارقام یازده‌گانه چغندر قند بر پایه نوع علائم ایجاد شده درآنها پس از 35 روز از مایه‌زنی با سوسپانسیون باکتری حاوی همسانه عفونت‌زای BCTIV- – محور افقی فاصله گروه‌ها را براساس میزان مشابهت آنها را نشان می‌دهد.کشت چهارم………………………………………..71 شکل 4-11 مقایسه میانگین وزن قسمت هوایی،  وزن ریشه وزن کل گیاه در ارقام یازده‌گانه- روز 35 بعد مایه‌زنی – کشت اول- ستون‌های که دارای حداقل یک حرف مشترک باشند از نظر وزن با یکدیگر اختلاف معنی‌دار ندارند…………………………………………………………………………………………………………..75     عنوان                                                                                                                               صفحه   شکل 4-12 مقایسه میانگین وزن قسمت هوای،  وزن ریشه و اثر متقابل بین آنها در ارقام یازده‌گانه- روز 35 بعد مایه‌زنی – کشت دوم – ستون‌های که دارای حداقل یک حرف مشترک باشند از نظر وزن با یکدیگر اختلاف معنی‌دار ندارند. …………………………………………………………………………………………….78 شکل 4-13 مقایسه میانگین وزن برگ،  وزن ریشه و اثر متقابل بین آنها در  ارقام یازده‌گانه -روز 35 بعد مایه‌زنی- کشت سوم-  ستون‌های که دارای حداقل یک حرف مشترک باشند از نظر وزن با یکدیگر اختلاف معنی‌دار ندارند………………………………………………………………………………………………………….. 80 شکل 4-14 مقایسه میانگین وزن برگ،  وزن ریشه و اثر متقابل بین آنها در ارقام یازده‌گانه – روز 35 بعد مایه زنی– کشت چهارم-  ستون‌های که دارای حداقل یک حرف مشترک باشند از نظر وزن با یکدیگر اختلاف معنی‌دار ندارند……………………………………………………………………………………………… 82 شکل4-15 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و  BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان- روز 21 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت اول90 شکل4-16 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و   BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان– روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت اول………………………………………………………………………………………………………………………………………………..90 شکل4-17نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و   BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان- روز 21 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت دوم………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91 شکل4-18 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و  BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان-روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت دوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………….91 شکل4-19 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان-روز 21 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت سوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 92 شکل4-20 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان-روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92   عنوان                                                                                                                                 صفحه   شکل4-21 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV و  BSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان-روز 21 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت چهارم…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 93 شکل4-22 نمودار مقایسه میانگین شاخص شدت علائم بیماری در سه رقم مایه‌زنی شده با BCTIV وBSCTV-IR  بطور انفرادی و آلودگی مخلوط همزمان-روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت چهارم…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 93 شکل 4-23نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر قسمت‌های هوایی سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی –کشت اول. 95 شکل 4-24 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر ریشه سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی –کشت اول………………..96  شکل 4-25 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر قسمت هوایی سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت دوم……………..97 شکل1 -26 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر ریشه  سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت دوم………………..98 شکل4-27 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر قسمت هوای سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت سوم…..   …… 98 شکل4-28 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر ریشه سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت سوم………………………….. 99 شکل4-29 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر قسمت هوایی سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان BCTIV و BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت چهارم……  … 99 شکل4-30 نمودار مقایسه میانگین داده‌های وزن تر ریشه سه رقم مایه‌زنی شده در آلودگی انفرادی و مخلوط همزمان  BCTIVو BSCTV-IR روز 35 بعد از زمان مایه‌زنی- کشت چهارم………………………100 شکل 4- 31 منحنی تکثیر استانداردهای ویروس BCTIV ……………………………………………………………………102 شکل 4- 32 منحنی تکثیر استانداردهای ویروس BSCTV-IR …………………………………………………………… 102 شکل 4- 33 منحنی تکثیر استانداردهای 18S Beet …………………………………………………………………………….102 شکل 4- 34 آنالیز مقادیر غلظت ویروس‌های BCTIV و BSCTV-IR در داخل سه رقم مورد استفاده در سه حالت مایه‌زنی ( هر ویروس بطور انفرادی و مخلوط در هر دو ویروس)…………………………….106   مقدمه

1-1 کلیات

بیماری پیچیدگی بوته یا كرلی‌تاپ چغندرقند (Beet curly top disease, BCTD) یکی از بیماری‌های مهم اقتصادی و خسارت‌زای چغندرقند در ایران و سایر کشورهای جهان می‌باشد و از جمله مهمترین عوامل محدود کننده‌ی کشت این محصول به شمار می‌رود (Bennett, 1971). این بیماری در ایران نخستین بار در سال 1346 از نواحی مرودشت و زرقان استان فارس گزارش شد (ایزدپناه، 1346; Gibson, 1967). در آن سال شدت بیماری چنان بوده است که برخی از مزارع تا 90 درصد دچار آلودگی بوده‌اند (ایزدپناه، 1346). این بیماری هم اکنون در نواحی مرکزی، جنوبی و شمال شرقی کشور در استان‌های فارس، اصفهان، کرمان، خراسان رضوی و شمالی، آذربایجان شرقی و غربی و کرمانشاه دارای اهمیت اقتصادی می‌باشد (تابعین و همکاران، 1390؛ Bolok Yazdi et al., 2008; Gharouni Kardani et al., 2013). جدایه‌ی ایرانی ویروس پیچیدگی شدید بوته‌ی چغندرقند (Beet severe curly top virus, BSCTV-IR) که اخیراً به ‌عنوان استرین C از ویروس پیچیدگی بوته‌ی چغندرقند (Beet curly top virus, strain C, BCTV-C [IR:86]) طبقه‌بندی شده است و ویروس ایرانی پیچیدگی بوته‌ی چغندرقند (Beet curly top Iran virus, BCTIV) به‌عنوان عوامل بیماری پیچیدگی بوته‌ی چغندرقند در ایران گزارش شده‌اند (Adams et al., 2013; Briddon et al., 1998; Heydarnejad et al., 2007).

4)اهداف مشخص تحقیق  3 4-1: هدف اصلی  3 4-2 : اهداف فرعی  3 5) سؤالات تحقیق  3 5-1 : سوال اصلی  3 5-2 : سوالات فرعی  3 6 )فرضیه‏های تحقیق  3 6-1 : فرضیه اصلی  3 6-2: فرضیه های فرعی  3 7) روش شناسی تحقیق  3 فصل اول : کلیات مبحث اول :  مولفه و مشخصات معاملات دولتی.. 7 گفتار اول : لزوم حضور یک شخص حقوق عمومی  7 گفتار دوم :  هدف عمومی معاملات دولتی  9 گفتار سوم : پیروی معاملات دولتی از احکام خصوصی  10 گفتار چهارم :  صلاحیت دادگاه های اداری برای رسیدگی به اختلافات ناشی از معاملات دولتی  10 مبحث دوم : ماهیت معاملات دولتی از منظر تفاوت های معاملات دولتی با معاملات خصوصی   11 گفتار اول :  تفاوت‌معاملات دولتی با معاملات خصوصی از حیث اصول و قواعد حاکم بر معاملات خصوصی11 بند اول : اصل آزادی قراردادها 12 بند دوم : اصل نسبی بودن قرارداد 13 بند سوم : اصل لازم الاجرا بودن قرارداد 14 بند چهارم : تفاوت از لحاظ هدف   16 بند پنجم :  تفاوت از لحاظ تشریفات   16 گفتار دوم :  مقایسه معاملات دولتی با معاملات خصوصی از منظر اصول و قواعد اختصاصی حاکم بر معاملات دولتی  17 بند اول : قواعد ترجیحی  17 بند دوم : قواعد اقتداری  19 بند سوم : قواعد حمایتی  20 بند چهارم :  اصول خاص حاکم بر معاملات دولتی نفت ، گاز و پتروشیمی  21 فصل دوم : شرایط و ترتیب انعقاد معاملات دولتی مبحث اول : شرایط عمومی انعقاد معاملات دولتی.. 24 گفتار اول : قصد و رضای طرفین  24 گفتار دوم : اهلیت طرفین  25 گفتار سوم : موضوع معین که مورد معامله باشد  26 گفتار چهارم : مشروعیت جهت معامله 26 مبحث دوم :  شرایط اختصاصی انعقاد معاملات دولتی.. 27 گفتار اول : صلاحیت   27 بند اول : صلاحیت دستگاه دولتی  28 بند دوم :  صلاحیت مقام دولتی  28 گفتار دوم :  لزوم تأمین اعتبار و سایر مجوزهای مالی و اداری  30 گفتار سوم :  رعایت تشریفات مزایده مناقصه 31 بند اول :  هدف و فلسفه وجودی تشریفات مزایده و مناقصه 31 بند دوم :  مبانی قانونی تشریفات مزایده و مناقصه 32 بند سوم :  قواعد حقوقی تشریفات مزایده و مناقصه 33 گفتار چهارم :  لزوم رعایت محدودیت ها و ممنوعیت های قانونی  38 بند اول :  محدودیت های قانونی  39 بند دوم :  ممنوعیت های قانونی  40 گفتار پنجم : سایر شرایط انعقاد معاملات دولتی  41 بند اول : کتبی بودن معاملات   41 بند دوم : اخذ تضمین مناسب   41 بند سوم :  ذکر شرایط اجباری  42 مبحث سوم :  انجام تشریفات معاملات از طریق مناقصه. 43 گفتار اول : موارد عدم الزام به برگزاری مناقصه 44 گفتار دوم :  دامنه شمول مقررات برگزاری مناقصات   48 گفتار سوم :  انواع معاملات، روش انجام مناقصه در مورد آن ها 48 بند اول : معاملات کوچک   48 بند دوم : معاملات متوسط  49 بند سوم : معاملات بزرگ   49 بند چهارم : ترکیب کمیسیون مناقصه 50 بند پنجم : وظایف کمیسیون مناقصه 51 بند ششم : فرایند برگزاری مناقصات   51 بند هفتم : شرایط تجدید و لغو مناقصه 63 بند هشتم :  نحوه رسیدگی به شکایات   67 مبحث چهارم : مقررات حاکم بر مزایده 69 گفتار اول :  مقررات حاکم بر مزایده های دستگاه های اجرایی  69 گفتار دوم :  موارد عدم الزام به برگزاری مزایده 72 گفتار سوم : انوع معاملات، روش انجام مزایده در مورد آن ها 74 بند اول :  معاملات جزئی  75 بند دوم : معاملات متوسط  75 بند سوم :  معاملات عمده 76 بند چهارم :  ترکیب کمیسیون مزایده 76 بند پنجم : نحوه برگزاری مزایده در معاملات عمده 77 بند ششم :  اجرای نظر کمیسیون مزایده 78 بند هفتم :  انعقاد قرارداد و شرایط آن  79 بند هشتم :  شرایط تجدید یا لغو مزایده 80 بند نهم : مراجع حل اختلاف در مزایده 80 فصل سوم : حل و فصل اختلافات در معاملات دولتی مبحث اول : سقوط تعهدات و اختتام. 82 گفتار اول : ایفای تعهد  82 گفتار دوم : اقاله 83 گفتار سوم :  ابراء 84 گفتار چهارم : تبدیل تعهد  84 بند اول :  تبدیل تعهد به اعتبار داین ( پیمان کار ) 84 بند دوم :  تبدیل تعهد مدیون ( کارفرما) 84 بند سوم :  تبدیل تعهد به اعتبار دین  85 گفتار پنجم :  تهاتر 85 بند اول :  دلیل بودجه ای  85 بند دوم :  دلیل سیاسی  86 بند سوم :  دلیل مالی  86 گفتار ششم :  مالکیت ما فی الذمه 86 گفتار هفتم :  فورس ماژور 87 گفتار هشتم : فسخ  87 بند اول :  فسخ  به علت مقتضیات اداری  88 بند دوم : فسخ به علت تقصیرات پیمان کار 88 مبحث دوم :  حل و فصل اختلافات معاملات دولتی نفت گاز و پتروشیمی.. 90 گفتار اول : مرجع عام دادگستری  90 گفتار دوم : حل و فصل توافقی ( حل اختلاف به روش مسالمت آمیز ) 91 بند اول :  روش های حل اختلاف معاملات دولتی ( با تکیه بر پیمان ) 93 بند دوم :  مراحل داوری  93 بند سوم : داوری اشخاص  حقوقی  94 فصل چهارم : آثار و پیامد های حل و فصل اختلافات در معاملات دولتی مبحث اول: اقدامات پس از فسخ ناشی از حل و فصل اختلافات در معاملات دولتی.. 98 گفتار اول: اعمال حقوقی و اداری  98 بند اول :  لزوم اعلام فسخ به طرف مقابل  98 بند دوم :  لزوم بررسی و تایید فسخ پیمان  99 بند سوم :  تعیین تکلیف مصالح و تجهیزات   99 گفتار دوم: اعمال مادی  101 بند اول :  خلع ید از پیمانکار 101 بند دوم :  تصرف تاسیسات و ساختمان های موقت   102 بند سوم :  تصرف ماشین آلات و ابزار و وسایل متعلق به پیمانکار 102 مبحث دوم: حل اختلاف و خسارات در معاملات دولتی.. 103 گفتار اول: مراجع و آیین حل اختلاف   103 بند اول : داوری نسبت به اموال عمومی و دولتی  104 بند دوم :  داوری در آیین نامه معاملات دولتی و شرایط عمومی پیمان  104 گفتار دوم: جبران خسارت   108 بند اول :  شرایط خسارت قابل مطالبه 110 بند دوم :  خسارات در شرایط عمومی پیمان  113 الف) نتیجه گیری.…….. ب ) پیشنهادات   116 منابع: 117 الف) کتب: 117 ب) پایان نامه 117 ج) تقریرات   118 د) مقالات   118 چکیده : دولت به عنوان بزرگترین شخصیت حقوقی و سایر اشخاص حقوق عمومی برای اجرای وظایف و فعالیت های قانونی خود همانند اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی دیگر ناگزیر به انجام اعمال حقوقی هستند.به این ترتیب دولت مانند اشخاص خصوصی در موارد لازم برای انجام امور خود و رفع نیازهایش اقدام به معامله با اشخاص دیگر می نماید.معاملات دولتی ممکن است که به صورت طبیعی و عادی خاتمه یابند، مانند آن که تعهدات انجام شود و یا موعد قرارداد پایان یابد و یا آن که به صورت غیرعادی خاتمه یابند، مانند پایان معامله به خاطر تخلف پیمان کار و یا مقتضیات اداری. آنچه دراین  مورد بحث قرار می‌گیرد سقوط تعهدات و پایان طبیعی آن نیست، بلکه ثابت شدن و خاتمه غیرطبیعی معاملات است. تعهدات به یکی از طرق به وسیله وفای به عهد، به وسیله اقاله،به وسیله ابراء ، به وسیله تبدیل تعهد ، به وسیله تهاتر ، به وسیله مالکیت ما فی الذمه  ، فسخ ، فورس ماژور به اتمام می رسد . از طرفی ایجاد اختلاف در مناسبات اجتماعی و اقتصادی افراد و همچنین در اعمال حقوقی از جمله قراردادها، امری طبیعی و محتمل است. ممکن است هر یک از طرفین حقی فزون تر از آنچه که برای او در قرارداد تعیین شده از طرف دیگر مطالبه نماید  آن طرف آن را قبول نداشته باشد و یا بر فرض چگونگی و برداشت هر یک از طرفین از مفاد قرارداد و تفسیر آن به نفع خود منتهی به اختلاف شود که در این مبحث مراجع و آیین حل اختلاف مورد بررسی و تبیین قرار می گیرد. در این پایان نامه علاوه بر موارد فوق سازوکارهای پیش بینی شده برای حل و فصل اختلافات نیز پرداخته می شود . کلید واژه : معاملات دولتی ، حل و فصل اختلافات ، سقوط تعهدات ، فسخ معاملات . مقدمه : 1)بیان مسأله : دولت مانند اشخاص خصوصی در موارد لازم برای انجام امور خود و رفع نیازهایش اقدام به انعقاد قرارداد با اشخاص دیگر می نماید. قراردادهای منعقد شده بین دولت و سایر اشخاص، اعم حقیقی و حقوقی که در قالب عقودی مانند بیع، رهن، اجاره و وکالت منعقد می شود، تابع قواعد مدنی است و وجود اشخاص حقوقی حقوق عمومی به عنوان یک طرف قرارداد، هیچ ویژگی خاصی از حیث ماهیت حقوقی این عقود ایجاد نمی کند. اما برخی قراردادهای اشخاص حقوقی حقوق عمومی به عنوان معاملات دولتی به مفهوم خاص شناخته شده اند که دارای ویژگی خاصی بوده و در مواردی تابعی قواعد حقوق مدنی نیستند. حل و فصل اختلاف معاملات دولت یکی از مواردی است که هنوز جای ابهام دارد در حقوق ایران ، اگر چه در موارد بسیار نادر ممکن است موضوع اختلاف قراردادی بین اشخاص با دستگاههای دولتی ( آنهم در صورتی که شاکی ،طرف خصوصی باشد نه دولت )به نهاد داوری و دیوان عدالت اداری ارجاع داده شود ولی حقیقتاً هنوز چنین نظامی که صلاحیت اختصاصی برای رسیدگی به اختلافهای قراردادی بین دولت و اشخاص را داشته باشد ، ایجاد نشده است . در حال حاضر به همه قراردادهای دولتی در دادگاههای عمومی رسیدگی می شود . این می تواند یکی از نواقص نظام قضایی باشد که جا دارد برای آن چاره ای اندیشیده شود . در صورت تشکیل دادگاههای اختصاصی ، ضمن سرعت دادن به حل اختلافات و جلوگیری از هدر دادن فرصتها و متوقف ماندن پروژه ها که بعضاً منجر به خسارتهای جبران ناپذیری برای دولت می شود ؛ در رشد و توسعه قواعد حقوقی حاکم بر قراردادهای دولتی نیز کمک شایانی خواهد کرد .

واژه های کلیدی: جنگلداری اجتماعی، مشارکت مردمی، منابع طبیعی، عوامل ارتباطی، کبیرکوه، دره شهر

فصل اول

كلیات تحقیق

1-1- مقدمه پایه و اساس اقتصاد جوامع بشری به حیات و شادابی عرصه های منابع طبیعی وابسته است و منابع طبیعی هر جامعه ثروت اصلی آن محسوب می گردد. وجود ارزش های اقتصادی و زیست محیطی در منابع طبیعی، تکیه گاه مطمئنی برای تداوم بقای انسان و سایر موجودات زنده و تضمین کننده شکوفایی حیات و توسعه پایدار است. در سال های اخیر اقدامات گسترده و مفیدی در جهت مشارکت مردم و نهادهای دولتی و غیر دولتی برای همکاری و کمک در امر حفظ و احیای منابع طبیعی در ایران صورت گرفته است تشکیل بیش از 806 تعاونی منابع طبیعی، آموزش حدود یک میلیون نفر از بهره برداران و مردم، همکاری با بیش از 126 سازمان غیر دولتی، جلب همکاری 15 وزارتخانه و سازمان دولتی، همکاری با شوراهای اسلامی، سازماندهی محافظین افتخاری، واگذاری حدود 8 میلیون هکتار از مدیریت جنگل های شمال و خارج از شمال ایران به مردم در قالب تعاونی های جنگل و مدیریت منابع جنگلی، جلب مشارکت مردم برای سرمایه گذاری در امر تولید، اشتغال و توسعه جنگل و مرتع و ایجاد فضای سبز در قالب طرح طوبی از جمله فعالیت های مشارکتی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری در سال های اخیر بوده است (سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری کشور، 1379). با وجود اقدامات مفید و مؤثر فوق متأسفانه مشارکت مردم در منابع طبیعی با مشکلات و موانع زیادی روبرو بوده است. برخی از مشکلات به مسائل ساختاری نظام اداری از جمله فقدان قوانین راهگشا برای مشارکت مردم، بروکراسی پیچیده، فقدان ظرفیت لازم برای پذیرش مشارکت مردم، عدم حمایت بانکها و نبود منابع اعتباری برای طرح های منابع طبیعی بر می گردد. برخی از مشکلات مثل کم سوادی یا بیسوادی بهره برداران، کمبود تشکل های مناسب برای سازماندهی آنان و فقدان انگیزه اقتصادی برای سرمایه گذاری مردم و بخش خصوصی ناشی از فقدان یک نظام کارآمد حمایتی و هدایتی می باشد. همچنین بعضی از طرح های منابع طبیعی به گونه ای طراحی شده اند که بهره برداران و سرمایه گذاران تمایل کمتری به مشارکت در آنها دارند (شاعری، 1379). 1-2- بیان مسئله کشور ایران دارای 4/12 میلیون هکتار جنگل می باشد که در پنج ناحیه رویشی جدا از هم واقع گردیده اند. ناحیه رویشی زاگرس با حدود پنج میلیون هکتار با وسعتی معادل 40 درصد از کل جنگل ها بیشترین سهم را دارا می باشد اما به دلایل ناشی از میزان افزایش جمعیت، ناموزونی و نابرابری نیازهای حیاتی و میزان تولیدات و خدمات، چرای بی رویه دام، توسعه اراضی کشاورزی، تأمین چوب جهت سوخت، سرشاخه زنی درختان و بسیاری عوامل دیگر جنگل های این منطقه دچار تخریب شدید شده است که برخورد با چنین معضل و مشکلی مستلزم اتخاذ تصمیمات قاطع، همه جانبه و هماهنگ در ابعاد مختلف سیاست گذاری، طراحی و اجرا مبتنی بر اصول مشارکت در چار چوب توسعه پایدار می باشد و به ناچار باید در جهت رفع و کاهش این بحران ها به تدابیر و دخالت های اندیشمندانه انسانی در فرآیند حفاظت، رشد و توسعه منابع طبیعی و محیط زیست متوسل شد. از طرف دیگر با توجه به اینکه وسعت زیاد این منابع، کار حفظ و نگهداری آنها را از عهده یک نهاد یا سازمان و حتی دولت به تنهایی ساقط کرده، بنابراین لازم است تمهیداتی در جهت مشارکت بیشتر مردم در حفاظت از منابع طبیعی اندیشیده شود (شریعتی و همکاران، 1384). مساحت جنگل های زاگرس که طول 1600 کیلومتر از رشته کوه های زاگرس از شمال غربی کشور تا جنوب شرقی در استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و فارس را شامل می شود، معادل 550/561/5 هکتار برآورد می گردد. حجم خانوارهای استفاده کننده از هیزم در جنگل برای تأمین سوخت در روستاها و نقاط عشایری محدوده های جنگلی زاگرس حداقل 400 هزار خانوار برآورد و متوسط مصرف هر خانوار در طول سال 25 متر مکعب برآورد گردیده است (ابراهیم پور، 1378). استان ایلام یکی از استان های واقع در غرب کشور و جزء منطقه رویشی زاگرس می باشد. این استان در مجموع 11% جنگل های زاگرس و 4% جنگل های ایران، 97/4 % کل مراتع رویشی زاگرس و 8 % کل سطح مراتع ایران را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر 38/87 % کل سطح استان را منابع طبیعی تشکیل داده اند. سطح جنگل های استان ایلام برابر 667/641 هکتار با غالبیت گونه بلوط و سطح مراتع استان برابر با 280/146/1 هکتار می باشد (سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری کشور، 1385). مشارکت و همکاری مردم ایران زمین در حفاظت از منابع طبیعی قدمت طولانی دارد. طی قرون متمادی عرصه های وسیع منابع طبیعی توسط مالکان و بهره برداران عرفی حفاظت شده است، ولی به علت تغییرنظام های سنتی، تأکید بیش از حد بر مدیریت دولتی، عدم جایگزینی نظام مطلوب مشارکتی، افزایش جمعیت، فقر و فقدان آگاهی های لازم، به تدریج عرصه های منابع طبیعی به کاربری های زراعی و باغی تغییر یافته و آثار سوء آن به صورت سیل، خشکسالی، تغییرات آب و هوا، کاهش تنوع زیستی، فرسایش خاک و صدمات دیگر خود را نمایان ساخته است (شاعری و سعدی، 1382). یکی از راه کارهای حل مشکلات منابع طبیعی و زیست محیطی در کشور ما، مشارکت روستاییان و بهره برداران از منابع طبیعی در فعالیت های حفظ، اصلاح، احیاء، توسعه و بهره برداری از آن است (قناعت، 1385). از آنجا که موانع مشارکت متعدد است، باید راه حل های جامعی برای تشویق مشارکت به کار رود. مشارکت نیازمند زمینه سازی است. مردم باید نقش و وظیفه خود را در نظام مشارکت به خوبی بدانند، در سازمان هایی که سیستم مشارکتی فعال است، بین مسئولان، کارکنان و مردم اعتماد متقابل وجود دارد (حاجی موسی، 1374). به عبارتی قدم اول در نزدیک شدن به مردم، جلب اعتماد آنهاست (شاعری و سعدی، 1382). در جنگل های زاگرس به علت تراکم بالای جمعیت و وابستگی شدید معیشتی روستائیان و جنگل نشینان به جنگل و محصولات آن و غیر قابل اجتناب بودن مدیریت آن به کمک مردم محلی، ما را بر آن می دارد تا با اعمال نوع خاصی از مدیریت (مدیریت مشارکتی یا جنگلداری اجتماعی) این جنگل ها را به سمت یک جنگل پایا و ایده آل پیش برده و از نابودی و تخریب آن جلوگیری گردد و همچنین نیازهای مردم محلی را تا حدی که به جنگل آسیب جدی و جبران ناپذیر وارد نسازند برآورده گردد. برای نیل به این هدف باید با نیازها و خواسته های مردم محلی و جوامع جنگل نشین کاملاً آشنا شد و نظرات آنها را در برنامه ها و هدف گذاری دخالت داده تا کمترین تعارض در مدیریت جنگل و خواسته های مردم محلی پیش آید. در زمینه حل مسائل و مشکلات روستائیان مناطق جنگلی، نظرات متفاوتی داده شده است. برخی از کارشناسان بر این عقیده اند که روستائیان به مناطق دیگر کوچ داده شوند تا بتوان منابع طبیعی کشور از جمله، جنگل ها را به نحو بهتری حفظ نمود. دسته ای دیگر معتقدند که باید تعداد خانواده های کشاورزان ایران تقلیل داده شود. زیرا زمین های قابل کشت و زرع مملکت تکافوی این همه کشاورز را نمی نماید و ما بقی باید در صنعت و یا شعبه های دیگر اقتصادی کشور مشغول گردند. کوچ دادن روستائیان از منطقه ای به منطقه دیگر از نقطه نظر اقتصادی، اجتماعی و غیره همانطور که از نتایج حاصله در ایران و کشورهای دیگر به دست آمده، مواجه با مشکلات زیاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد یود. البته تحقق این هدف به صورت محدود و با در دست داشتن طرح دقیق توصیه شده است (یخکشی، 1379). همانطور که اشاره شد یکی از علل تخریب جنگل ها روستائیان فقیر و کم درآمد می باشند. کشاورزان در مناطق جنگلی به علت نداشتن کار دائم و درآمد کافی برای گذراندن معیشت خود و خانواده خویش جنگل تراشی می کنند و بر سطح زمین کشاورزی خود می افزایند و درختان را به صورت هیزم می سوزانند تا سرمای شدید و یخبندان زمستان را سپری کنند، به نظر می رسد سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور از بدو تأسیس تا به حال، تمام انرژی خود را به امر برنامه های حفاظتی صرف و یک طرفه، معطوف داشته و از اهداف دیگر از جمله حفاظت همراه با مشارکت مردمی، احیاء و توسعه همراه با مشارکت مردمی، درک حقایق و واقعیت هایی که روستائیان به عنوان مشکل با آن روبرو هستند و حل معضلات آنها و در دست گرفتن امر بهره برداری بر مبنای اصل توسعه پایدار به وسیله کارشناسان زبده خود غافل مانده است (یخکشی، 1382).