فهرست مطالب
عنوان……………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 3

1-2- بیان مسأله. 5

1-3- اهمیت و ضرورت مسأله. 8

1-4- اهداف پژوهش…. 12

1-4-1- هدف کلی.. 12

1-4-2- اهداف اختصاصی.. 12

1-5- سوالات و فرضیه های پژوهش…. 12

1-5-1- فرض کلی.. 12

1-5-2- فرضیات اختصاصی.. 13

1-6- تعاریف متغیرها و واژهها 13

1-6-1- پرسشنامهی اطلاعات عمومی(جمعیتشناختی) 13

1-6-2- مشارکت در ورزش…. 13

1-6-3- ورزش همگانی.. 14

1-6-4- کیفیت زندگی.. 14

1-6-5- سالمندی.. 14

1-8- قلمروهای پژوهش…. 15

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه. 19

2-2- مبانی نظری.. 19

2-2-1- ورزش همگانی.. 19

2-2-1-1- تعاریف ورزش همگانی.. 19

2-2-1-2- همگانی شدن ورزش…. 21

2-2-1-3- انواع ورزش های همگانی.. 21

2-2-1-4- فواید ورزش همگانی.. 22

2-2-1-5- اوقات فراغت… 22

2-2-1-6- تفریحات سالم. 25

2-2-1-7- مفاهیم ورزش همگانی.. 30

2-2-1-8- تاریخچه ورزش همگانی.. 32

2-2-1-8-1- ورزش همگانی در جهان امروز. 33

2-2-1-9- بیان مفهومی گرایش به مشارکت… 36

2-2-1-10- گونه های مشارکت اجتماعی.. 38

2-2-1-11- نظریه های مربوط به گرایش…. 40

2-2-1-12- نظریه های موجود در زمینه مشارکت… 41

2-2-1-13- پارادایم واقعیت اجتماعی.. 42

2-2-1-14- پارادایم رفتار اجتماعی.. 47

2-2-1-15- کارکرد اجتماعی ورزش…. 48

2-2-2- مبانی نظری کیفیت زندگی.. 53

2-2-2-1- تاریخچه کیفیت زندگی.. 54

2-2-2-2- کیفیت زندگی به عنوان مفهومی نسبی.. 56

2-2-2-3- هویت و کیفیت زندگی.. 56

2-2-2-4- تعاریف و مفاهیم کیفیت زندگی.. 57

2-2-2-5- رویکردهای مختلف نظری به مفهوم کیفیت زندگی.. 59

2-2-2-6- مفهوم کیفیت زندگی از نگاه سایر نظریه پردازان. 77

2-2-2-7- عوامل موثر بر کیفیت زندگی.. 79

2-2-2-8- ویژگی های کیفیت زندگی.. 81

2-2-2-9- ابعاد کیفیت زندگی.. 82

   

2-2-2-10- مولفه های کیفیت زندگی.. 84

2-2-2-11- عوامل تعیین کننده کیفیت زندگی.. 86

2-2-2-12- متغیرهای کیفیت زندگی.. 86

2-3- پیشینه پژوهش…. 90

2-3-1- مطالعات داخلی.. 90

2-4-جمع‌بندی.. 100

فصل سوم: تبیین پژوهش

3-1- مقدمه. 105

3-2- روش شناسی تحقیق.. 105

3-3- جامعه آماری.. 106

3-4- نمونه گیری و تعیین حجم نمونه. 106

3-5- ابزار گردآوری اطلاعات… 106

3-6- روایی و پایایی آزمون. 107

3-6-1- پایایی.. 108

3-6-2- روایی.. 108

3-7- روش جمع آوری داده ها 108

3-8- شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات… 109

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل پژوهش

4-1- مقدمه. 113

4-2- نتایج توصیفی.. 113

4-2-1- وضعیت جنسیت پاسخگویان. 114

4-2-6- وضعیت مشارکت پاسخگویان. 117

4-2-7- توصیف کلی مولفه مشارکت در ورزش…. 117

4-2-8- آماره های توصیفی ابعاد کیفیت زندگی پاسخگویان. 118

4-3- آمار استنباطی.. 119

فصل پنجم: استنباط و نتیجه‌گیری

5-1- مقدمه. 133

5-3- بحث و بررسی نتایج.. 136

5-3-1- آزمون فرضیه اصلی.. 136

5-3-2- فرضیه اول. 137

5-3-3- فرضیه دوم. 138

5-3-4- فرضیه سوم. 139

5-3-5- فرضیه چهارم. 140

5-3-6- فرضیه پنجم. 141

5-5- پیشنهادات… 143

5-5-1- پیشنهادات بر اساس یافته های پژوهش…. 143

5-5-2- پیشنهادهای پژوهشی.. 144

5-6- محدودیت‌های پژوهش…. 144

5-6-1- محدودیت‌های در کنترل محقق.. 144

منابع.. 149

 

 

فهرست جداول
عنوان……………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

جدول2- 1طبقه بندی کانیون از گونه‌های مشارکت در ورزش…. 33

جدول4- 1 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت… 114

جدول4- 2توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن.. 114

جدول4- 3توزیع فراوانی تحصیلات پاسخگویان. 115

جدول4- 4 توزیع فراوانی درآمد پاسخگویان. 116

جدول4- 5 توزیع فراوانی وضعیت تأهل پاسخگویان. 116

جدول4- 6 توزیع فراوانی مشارکت پاسخگویان. 117

جدول4- 7 آماره های توصیفی شرکت در ورزش پاسخگویان. 117

جدول4- 8 آمار توصیفی کیفیت زندگی و ابعاد آن. 118

 

 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
فهرست اشکال و نمودارها
عنوان……………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

شکل1- 1 مدل مفهومی پژوهش…. 8

شکل2- 1مدل سلسله مراتبی بخش های اصلی ورزش…. 29

شکل2- 2مدل نظریه فیش باین-آیزن. 40

شکل2- 3عواملی که ورزش و اجتماعی شدن ورزش را تقویت می کنند. 50

شکل2- 4 ابعاد کیفیت زندگی.. 83

شکل2- 5 مدل 7 مولفه ای کیفیت زندگی مارتین و مندوزا 85

نمودار4-1 معادله خطی برازش داده شده تاثیر ورزش بر سلامت جسمانی.. 111

نمودار4-2 معادله خطی برازش داده شده تاثیر ورزش بر روابط اجتماعی.. 113

نمودار4-3 معادله خطی برازش داده شده تاثیر ورزش بر وضعیت روانی.. 115

 نمودار4-4 معادله خطی برازش داده شده تاثیر ورزش بر قلمرومحیطی.. 117

 نمودار4-5 معادله خطی برازش داده شده تاثیر ورزش بر کیفیت زندگی.. 119

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول
کلیات تحقیق
 

 

1-1- مقدمه
بشر از بدو تولد مهمترین عامل بقای خود را تحرک می دانست. فرار از دست حیوانات قدرتمند و وحشی، حمله به حیوانات دیگر برای شکار و مصرف گوشت وغذا، به این شکل حرکت مهمترین رکن زندگی بود. با افزایش جمعیت بر روی زمین، افرادی که دارای قدرت بدنی بالا بودند، برای بدست آوردن آنچه که نیاز و میلشان را برطرف می کرد با مشکلات کمتری مواجه بودند و براحتی هر دشت یا مکانی را که می خواستند، بدست می آوردند.

هر جامعه­ای برای پیشرفت و توسعه نیازمند جمعیت سالم و پویا می­باشد. موضوع ورزش از آنجا که موجب ارتقاء بهداشت و سلامت و افزایش امید به زندگی می­شود، تا اندازه­ای مهم است که یکی از ارکان مهم پیشرفت جوامع و یکی از شاخص­های توسعه قلمداد می­شود. اهمیت ورزش برای سلامت جامعه و اعضای آن به قدری است که برخی از جامعه­شناسان آن را دین مدنی جامعه معاصر دانسته اند (شارعپور، 1381: 116).

امروزه موضوع سلامت انسان ها بسیار مورد توجه محققان صورت گرفته است. تعریف سازمان جهانی بهداشت از واژه سلامت و دیگر تعریف ها به نوعی بر بهزیستی همه جانبه ی انسان تأکید می کند (رستمی، 1380). بحث دنیای امروز بر خلاف گذشته که به دنبال افزایش امید به زندگی و افزایش شاخص طول عمر افراد بود، داشتن زندگی شاد و توأم با رضایت از زندگی می باشد. یکی از مسئله های که روز به روز در جوامع جایگاه خود را نمایان می کند، نحوه گذران زندگی و کیفیت زندگی می باشد. کیفیت زندگی از جنبه های گوناگون قابل بررسی می باشد. کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی به ابعاد جسمی، روان شناختی و اجتماعی سلامت تأکید دارد و به نظر می رسد حیطه ی مجزا و روشنی است که تحت تاثیر عقاید، احساسات و انتظارات افراد قرار می گیرد (فلچر[1]، 1992). گروه بررسی کیفیت زندگی در سازمان جهانی بهداشت نیز کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی را پندارهای فرد از وضعیت زندگی اش با توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی می کند و ارتباط این پندارها با اهداف، انتظارات، معیارها و اولویتهای مورد نظر فرد تعریف می کند(ژوزف[2]، 1997).

در زندگی ماشینی امروز، تحرک بدنی افراد بسیار کم و مخصوصأ در بین شهرنشین ها باعث ایجاد ناراحتی ها و بیماری های مختلف شده است؛ و ورزش تنها عاملی است که می تواند این کمبود فقر حرکتی را جبران کند و سلامتی را تأمین نماید. از طرف دیگر، برخورداری از یک زندگی پرثمر و لذت بخش در صورتی میسرمی شود که شخص درسنین بالا از سلامتی برخوردار باشند.

ورزش همگانی می تواند به عنوان یک عامل اساسی در تأمین سلامتی و کیفیت زندگی افراد جامعه باشد، ولی مردم بر اساس فرهنگ و نگرش، باورها و همچنین با توجه به ویژگی های فردی (سن،جنس، شغل) و وضعیت مادی خود در ورزش همگانی شرکت می کنند. مفهوم کیفیت زندگی ابتدا به حوزه های بهداشتی و بیماری های روانی محدود می شد، اما در طی دو دهه گذشته، این مفهوم در زمینه های بهداشتی، زیست محیطی و روانشناختی صرف به مفهوم چند بعدی ارتقا یافته(عنبری، 1389: 152) و مورد توجه تعداد زیادی از حوزه های مطالعاتی قرار گرفته است. از این روست که بر اساس پایگاه داده های موسسه اطلاعات علمی، از 1982 تا 2005 بیش از 55 هزار تحقیق در مورد کیفیت زندگی صورت گرفته است(رضوانی و منصوریان ، 1387 : 2).

امروزه کیفیت زندگی را به عنوان عنصر کلیدی در سیاست گذاری و بررسی سیاست های حوزه عمومی مورد بحث قرار داده و از آن به عنوان شاخص توسعه نام می برند. این سازه بعد از طرح اولیه در دهه 1930 تاکنون تحولات بسیاری یافته و برای اندازه گیری میزان پیشرفت و ترقی جوامع از آن استفاده روزافزونی می شود.

مفهوم کیفیت زندگی چندین دهه است که بسیاری از مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، سطوح مدیریت و برنامه ریزی محلی، ملی و بین المللی را تحت تاثیر قرار داده است. با توجه به رشد نقاط شهری و جمعیت شهرنشین در سال های اخیر، موضوع کیفیت زندگی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه به طور روزافزونی مورد توجه قرار گرفته است.

با توجه به مهم تلقی بودن کیفیت زندگی برای افراد جامعه، تلاش برای ارتقاء آن از اصلی ترین اصول و اولویت های برنامه ریزان و سیاست گذاران اجتماعی و مدیر و مسئولان حکومتی در هر جامعه و کشوری است. لذا به جرأت می توان گفت کلیه برنامه ها، سیاست ها و عملیات های اجرایی در یک جامعه در راستای ارتقاء کیفیت زندگی مردم آن جامعه است.

مفهوم کیفیت زندگی در حال حاضر بعنوان یک مفهوم حساس فردی- اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد تا معنایی از احترام و توجه به انسانیت را از نقطه نظر انسانی منعکس کند. این مفهوم با تمرکز بر شرایط فرد و محیط زیست وی، به دنبال فراهم ساختن چارچوبی است که بوسیله آن مجموعه عواملی که ابعاد مختلف زندگی انسان را می سازند مورد شناخت، ارزیابی و نظارت قرار داد تا در کنار جنبه های کمی، در راستای بهبود بخشیدن به جنبه های کیفی زندگی انسان گام بردارد؛ به عبارت دیگر، هدف غایی پژوهش پیرامون کیفیت زندگی عبارت است از ارتقاء احساس سعادت فردی و همکاری در راستای برنامه ریزی اجتماعی و اجرای سیاست های معطوف به تغییرات مثبت در شیوه زندگی افراد (شالوک[3]، 2004).

ورزش ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرن ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﻘﺎﺿﺎی  ﺑﻮده اﺳﺖ. دوﻟﺖ  ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮای ﺑﺮآورده ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪی، اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ را ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. در اﻳﺮان اﺣﺪاث اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎی ورزش ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﻛﻮﭼﻚ و بزرگ ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﻳﺎ اﻳﺠﺎد ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎﻳﻲ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺳﺎده ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت آن ﻃﻮر ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲ رود ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ و ﺑﻪ زﺑﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﺷﺮاﻳﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﺳﺘﻴﺎﺑﻰ اﻣﻜﺎن ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ورزش ﻫﺎی آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲ رود ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ(سعیدی،حیدری چروده و قدیمی،1390). حال با توجه به مطالب ذکر شده، ﻫﺪف اﺻﻠﻲ محقق از انجام اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، بررسی ارتباط بین مشارکت در ورزش های همگانی و ابعاد کیفیت زندگی سالمندان در شهر همدان است.

1-2- بیان مسأله